MATA PELAJARAN UMUM

(1)

(2)

PELAJARAN 1

Malaysia : Kesepaduan Dalam Kepelbagaian

MPU 3113

(3)

Hasil Pembelajaran

• Setelah mempelajari bab ini, anda seharusnya dapat: i. Memahami konsep-konsep asas hubungan etnik

ii. Menjelaskan kepentingan memahami konsep asas hubungan etnik

(4)

Pengenalan

• Di Malaysia, usaha-usaha memupuk perpaduan yang harmoni antara pelbagai etnik sentiasa dilaksanakan dalam setiap lapisan masyarakat, terutamanya di kalangan para pelajar melalui sistem pendidikan sedia ada.

• Beberapa konsep-konsep asas yang mendasari hubungan etnik.

(5)

Pengenalan

• Malaysia berjaya keluar drp kumpulan negara mundur  negara sedang membangun

 negara maju (cita-cita dlm Wawasan 2020).

(6)

• Daripada pengalaman pahit tersebut, dapat dilihat:

(7)

Hubungan Etnik

1. Hubungan etnik berkait rapat dengan seluruh struktur sosial masyarakat dan memberi pemahaman tentang darjah pluralisme sosial dan kebudayaan, punca konflik serta sejauhmana struktur masyarakat bersifat kolonial.

2. Hubungan etnik mencerminkan perkembangan sejarah dan kemampuan sosioekonomi sesebuah negara.

3. Hubungan etnik mencerminkan darjah dan sumber ketegangan sosial dlm sesebuah masyarakat.

4. Melalui hubungan etnik juga dapat difahami isu prasangka dan diskriminasi di sesebuah negara serta gambaran peranan faktor personaliti dalam menentukan tingkah laku ahli masyarakat.

5. Hubungan etnik penting dalam memahami kesan pengindustrian di sesebuah negara (kesan pengindustrian dan perubahan sosial).

(8)

Usaha-usaha Ke Arah Memupuk Perpaduan Nasional

1. Penubuhan Jabatan Perpaduan Negara (kini Jabatan Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional /JPNIN).

2. Pengenalan Rukun Negara (ideologi kebangsaan).

3. DEB, Dasar Pendidikan Kebangsaan, Dasar Kebudayaan Kebangsaan. 4. Gabungan parti-parti politik (Barisan Nasional)

5. Integrasi antara wilayah (antara bandar dengan luar bandar) dan antara Semenanjung Malaysia dengan Sabah & Sarawak.

(9)

• Keharmonian Hubungan Etnik di Malaysia tidak bergantung semata-mata kepada keadaan berbaik-baik antara pelbagai kumpulan etnik tetapi juga antara kumpulan kelas sosial yang berbeza (pekerja/kelas menengah/golongan yang kaya daripada pelbagai kumpulan)

(10)

Konsep Masyarakat

• Kamus Dewan :

Masyarakat : kumpulan manusia yang hidup bersama-sama (dari sesuatu tempat dengan aturan dan cara tertentu) atau pergaulan hidup.

Bangsa : jenis manusia daripada satu asal keturunan atau kumpulan manusia dalam satu ikatan ketatanegaraan.

• Masyarakat

Bahasa : komuniti manusia yang tinggal bersama-sama di suatu tempat dengan cara dan ukuran tertentu dari segi bahasanya,

Istilah : jaringan perhubungan antara pelbagai individu yang merujuk kepada pergaulan hidup dan keseluruhan hubungan sosial.

(11)

Bangsa, Masyarakat dan Negara

• Malaysia terdiri daripada masyarakat yang multiracial (berbilang kaum) dan multiculture (berbilang budaya) yang mempunyai asas-asas kukuh untuk mewujudkan masyarakat

yang lebih berbudaya, berilmu, bermoral, dan mendokong cita-cita murni bangsa Malaysia berteraskan konsep negara bangsa.

• Pembentukan bangsa Malaysia boleh diukur dari tiga perspektif utama iaitu

1. aspek kenegaraan - simbol

2. aspek kewarganegaraan - warganegara

(12)

Masyarakat dan Budaya

• Kebudayaan tidak wujud tanpa masyarakat.

• Manusia sebagai anggota masyarakat bertanggungjawab mencipta, menggubah, menokok-tambah dan melestarikan budaya, dan menurunkannya dari generasi ke generasi untuk jutaan tahun dalam peradaban manusia sedunia.

• Proses mewariskan budaya melibatkan interaksi dua generasi yang sentiasa melakukan proses pengubahsuian berdasarkan keperluan semasa :

(13)

Masyarakat dan Budaya

• Masyarakat yang berbudaya berkembang dengan menurunkan dua bentuk budaya, budaya material, seperti Tembok Besar di Cina dan Piramid di Mesir

budaya bukan material, seperti sistem kepercayaan dan agama, falsafah dan kesusasteraan, dan pemikiran sains dan kemampuan mencita teknologi.

• Kedua - dua komponen budaya ini menjadi pemacu kepada perkembangan dan kemajuan sesebuah masyarakat.

(14)

Keperluan Mengkaji Masyarakat

1. memahami hakikat bahawa manusia, demi kelangsungan hidup, tiada pilihan lain selain hidup bermasyarakat

2. memahami budaya masyarakat sendiri dan juga masyarakat lain

3. memupuk kerjasama didalam masyarakat sendiri dan dengan masyarakat lain

(15)

Ciri-Ciri Masyarakat

1. Manusia Yang Hidup Berkelompok

2. Melahirkan Kebudayaan

3. Mengalami Perubahan

4. Terdapat Kepimpinan

(16)

Masyarakat Malaysia

• Masyarakat di Malaysia mengandungi pelbagai etnik dan budaya.

• Dari segi sejarah, masyarakat Malaysia juga mempunyai asas kukuh untuk

mewujudkan masyarakat berilmu, bermoral dan mendokong cita-cita murni bangsa Malaysia berteraskan konsep negara bangsa.

(17)

Masyarakat Malaysia

• Konsep ‘masyarakat Malaysia’ tidak boleh disamakan dengan konsep ‘bangsa Malaysia’.

• Konsep ‘masyarakat Malaysia’ adalah sebuah konsep yang lebih luas skopnya, atau

boleh dianggap sebagai sebuah konsep payung.

• Konsep ‘bangsa Malaysia’ yang pula merujuk kepada satu cita-cita politik (Wawasan 2020 – bangsa bersepadu = bangsa Malaysia).

• Konsep ‘bangsa Malaysia’ merupakan satu konsep ‘bangsa idaman’ yang

(18)

Konsep Etnik

• Istilah etnik berasal daripada perkataan Yunani iaitu ethnos yang bermakna orang. • Etnik

bahasa : kaum atau bangsa.

istilah : kelompok manusia yang ditentukan melalui perbezaan ciri-ciri budaya seperti adat resam, pakaian, bahasa, kegiatan ekonomi dan sebagainya.

(19)

Etnisiti, Etnosentrik & Etnosentrisme

• Etnisiti :

Rasa kekitaan sesuatu kumpulan etnik tertentu.

• Etnosentrik :

Menganggap ciri-ciri budayanya sebagai wajar, betul dan lebih utama daripada budaya etnik lain yang dipandang rendah dan dianggap ganjil, berada di tahap rendah atau

tidak bermoral. • Etnosentrisme :

Kepercayaan atau rasa bangga yang wujud dikalangan anggota sesebuah kelompok etnik bahawa budaya dan etnisiti mereka adalah jauh lebih baik dan hebat daripada kelompok lain.

(20)

Pengkelasan Etnik

• Kumpulan etnik lazimnya bermula daripada satu konsep keturunan.

• Walaupun keturunan itu bermakna keturunan budaya, juga yang lebih ditonjolkan ialah identiti etnik, ras atau sifat-sifat fizikal yang sama.

• Oleh itu, etnik dapat dikelaskan melalui : • perbezaan budaya

• demografi

(21)

Konsep Ras dan Rasisme

• Penggunaan istilah ras dan etnik sering kali digunakan secara berulangan walaupun ia membawa makna yang berbeza.

• Etnik :

Bahasa : kaum atau bangsa.

Istilah : kelompok manusia yang ditentukan melalui perbezaan ciri-ciri budaya seperti adat resam, pakaian, bahasa, kegiatan ekonomi dan sebagainya.

• Ras :

(22)

Rasisme

• Rasisme :

Pandangan, pemikiran, atau kepercayaan negatif oleh sesuatu kelompok sosial atau para anggotanya mengenai sesuatu kelompok lain berdasarkan perbezaan faktor fizikal-biologikal atau ras semata-mata dan ini ditunjukkan secara terbuka melalui perilaku atau tindakan terbuka.

(23)

Tahap Rasisme

• Rasisme

Tahap Individu

• dalam bentuk kepercayaan dan sikap individu .

• wujudnya ras tertentu yang berstatus lebih tinggi dan ada yang berstatus lebih rendah.

Tahap Institusi

(24)

Konsep Prejudis

• Prejudis :

pandangan negatif yang tersemat di dalam hati seseorang atau satu kelompok etnik, yang sering tidak diluahkan secara terbuka, mengenai ahli atau kelompok etnik lain. • Selalunya pandangan ini adalah tidak berasaskan maklumat yang jelas, tepat atau

mencukupi.

(25)

Konsep Prejudis

• Prejudis antara etnik berlaku apabila sesebuah etnik memandang negatif terhadap etnik lain.

• Prejudis yang tinggi terhadap sesebuah etnik lain adalah sukar diubah walaupun fakta yang kukuh diberikan bagi membuktikan bahawa kefahaman tersebut adalah salah.

• Prejudis yang wujud biasanya berasaskan sokongan yang aktif daripada masyarakat sekeliling.

• Melalui proses sosialisasi, sikap prejudis disalurkan dari satu generasi kepada satu generasi lain.

• Kesan sikap prejudis semakin mudah dilihat apabila berlaku persaingan bagi

(26)

Konsep Stereotaip

• Stereotaip :

Kenyataan-kenyataan umum yang negatif terhadap sesuatu etnik seperti semua orang Arab itu Islam, orang Belanda itu kedekut dan sebagainya.

Gambaran berlebih-lebihan tentang sesuatu perlakuan baik atau buruk yang ditujukan kepada sesuatu etnik oleh etnik lain. Ini terhasil apabila berlaku pertembungan dua atau lebih komuniti etnik.

(27)

Konsep Diskriminasi

• Diskriminasi :

Pandangan, pemikiran dan kepercayaan negatif oleh seseorang atau sekelompok etnik terhadap anggota atau kelompok etnik lain yang mempengaruhi prilaku pihak yang berpandangan negatif.

Perbuatan membezakan seseorang individu atau sesuatu kelompok etnik lain berasaskan ciri-ciri etnik semata-mata.

• Diskriminasi merupakan terjemahan prasangka yang ada pada sesuatu etnik.

(28)

Konsep Budaya

• ‘Budaya’

‘budhi’ (Sanskrit) - ‘kecergasan fikiran dan akal’

‘daya’ (Melayu Polynesia) - ‘kekuatan kuasa, tenaga dan pengaruh’ • ‘Budaya’

(29)

• Budaya :

• ‘The way of life of a people, including their attitudes, values, beliefs, arts, sciences,

modes of perception, and habits of thought and activity. Cultural features of forms of life are learned but are often too persive to be readily noticed from within’

(Dictionary of Philosophy).

• Kamus Dewan (1997) :

• tamadun, peradaban, kemajuan fikiran, akal budi meliputi cara berfikir, berkelakuan dan sebagainya.

• Budaya :

• cara hidup yang diikuti oleh orang yang menjadi anggota kumpulan tertentu dan meliputi anasir sistem sosial, susunan organisasi ekonomi, politik, agama,

(30)

• Budaya boleh dibahagikan kepada dua: a. budaya kebendaan

b. budaya bukan kebendaan

a. Budaya kebendaan

• peralatan dan kelengkapan hidup seperti rumah, kereta, perahu, senjata dan sebagainya.

• Contohnya, orang Melayu mempunyai rumah yang berbeza dengan orang Inggeris atau orang Eskimo.

b. Budaya bukan kebendaan

• kepercayaan, adat istiadat dan undang-undang.

• Contohnya, setiap masyarakat mempunyai adat istiadat yang berbeza-beza dalam menjalani kehidupan seperti hantaran dalam perkahwinan masyarakat Melayu

(31)

Elemen Pembina Budaya

(Kluckhon, C)

• peralatan dan kelengkapan hidup manusia.

• mata pencarian hidup dan sistem ekonomi.

• sistem sosial.

• bahasa.

• kesenian.

• sistem pengetahuan.

(32)

• Terdapat dua peranan utama budaya:

i. membina imej negara ke arah mewujudkan keperibadian dan identiti ii. memupuk kesedaran kebangsaan dan kenegaraan berasaskan ciri-ciri

kerohanian, kemanusiaan, spiritual dan mental

(33)

Ciri-Ciri Budaya

• Dipelajari

• Perkongsian

• Kesejagatan

• Diwarisi

• Berubah

• Perlambangan

(34)

Fungsi Budaya Dalam Kehidupan

1. Memenuhi dan Menyediakan Keperluan hidup

2. Sebagai Panduan kepada Anggota Masyarakat dalam Bertingkahlaku

3. Mengatur Hubungan Sesama Manusia

4. Sebagai Penggalak Kepada Manusia Untuk Mencipta

(35)

Rujukan

• Shamsul Amri Baharuddin,(2012) Hubungan Etnik, (Edisi ke2). Bangi : UKM

• Abdul Rahman Arshad (2007).Unity and education in Malaysia. KL:DBP

• Ishak Saat (2009). Pendidikan Negara bangsa Malaysia. Shah Alam: Karisma Pubilcations