V ETERINA R M A LA YSIA
No . Do kum e nta si: A PTVM 2 3 (d ):1 / 2 0 1 1
JA BA TA N PERKHIDM A TA N VETERINA R
KEM ENTERIA N PERTA NIA N DA N INDUSTRI A SA S TA NI M A LA YSIA
ISI KA NDUNG A N
Arahan Spesifik di Premis Haiwan ...
7.10
Pelan Penyimpanan Dan Pengendalian Vaksin
Pe ng a ng kuta n Ba ha n Bio lo g ik Da n Drug Ve te rina r 8.5
Ya ng Pe rlu Did ing in/ Dib e kuka n ... Pe nyim p a na n Ba ha n Bio lo g ik Da n Drug Ve te rina r 8.6
Ya ng Pe rlu Did ing in/ Dib e kuka n ...
Pelupusan ...
8.7
Residu Bahan Biologik Dan Drug Veterinar ...
8.8
Ke ja d ia n Rinta ng Antim ikro b ... 8.9
La m p ira n 1 : Bo ra ng TAC B 8 ... La m p ira n 2 : Se na ra i Drug -d rug Te rla ra ng ... La m p ira n 3 : Me m o Am a ra n Ke tid a ka kura n ...
Jawatankuasa Penyediaan APTVM Pemantauan
Ba ha n Bio lo g ik Da n Drug Ve te rina r ... Pe ng ha rg a a n ...
29
30 32 33 33 34 38 39
A RA HA N KETUA PENG A RA H PERKHIDM A TA N VETERINA R PEM A NTA UA N BA HA N BIO LO G IK DA N DRUG VETERINA R
Akta Binatang, 1953 (semakan 2006) telah memperuntukkan kuasa
ke p a d a Ke tua Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r untuk m e ng e lua rka n
lesen kepada mereka yang memiliki kultur hidup atau vaksin, menginokulasi haiwan atau burung di samping mengawal import dan eksportnya. Maka suatu bentuk kawalan melalui proses pendaftaran vaksin dan biologik serta kultur hidup diperlukan. Penggunaan drug veterinar pula dikawal melalui Akta Racun, 1952.
Bagi melaksanakan fungsi itu jabatan telah menubuhkan Unit Kawalan Biologik dan Drug Veterinar untuk mendaftar dan mengawal vaksin dan bahan biologik dengan dinasihati oleh Jawatankuasa Penasihat Teknikal Bahan Biologik. Unit ini bertanggungjawab untuk memantau penggunaan
b a ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r d i la p a ng a n.
Se m e nta ra p e ng g una a n d rug d a n b a ha n b io lo g ik ve te rina r ya ng d iha ra p
bermanfaat kadangkala membawa kesan sampingan dan tindakbalas negatif yang tidak diduga. Penggunaan bahan biologik mestilah sentiasa berada dibawah pengawasan veterinawan kerana terdapat kemungkinan berlaku kejutan anaplaktik, tindak balas negatif, kegagalan vaksin, pembalikan antigen menjadi aktif, berlaku anjakan genetik atau muncul patogen baru akibat daripada mutasi vaksin yang mungkin mencetuskan masalah lebih besar.
Da la m p e ng g una a n d rug ve te rina r, O IE m e m b e ri p e ne ka na n ke p a d a
dua perkara penting iaitu kejadian rintang antibiotik dan residu drug
ve te rina r. Pe ng g una a n a ntib io tik ya ng tid a k b e rhe m a h b o le h
mencetuskan rintang yang boleh tersebar ke dalam premis dan persekitaran. Kegagalan mematuhi arahan penarikan balik pula boleh menyebabkan terdapat residu drug veterinar dalam produk haiwan yang boleh mengancam kesihatan awam. Pengawasan juga diperlukan dalam penggunaan kimia, antiseptik, bahan disinfektan dan sebagainya dalam premis haiwan bagi mengelak berlaku kontaminasi dalam rangkaian
m a ka na n.
Bagi memastikan biologik dan drug veterinar yang digunakan kekal bermanfaat sebagaimana diharapkan, semua pihak perlulah mengikuti
a m a la n p e ng g una a nnya ya ng b e rhe m a h. Ja b a ta n Pe rkhid m a ta n
Veterinar akan terus memantau penggunaannya, memberi nasihat dan sekiranya perlu akan mengambil tindakan ke atas mereka yang terus
Maka dengan ini saya ingin mengarahkan agar semua anggota Jabatan Perkhidmatan Veterinar untuk mematuhi Arahan Prosedur Tetap Veterinar
Pe m a nta ua n Ba ha n Bio lo g ik d a n Drug Ve te rina r. Sa ya b e rha ra p d e ng a n
arahan ini Prosedur Pemantauan Bahan Biologik dan Drug Veterinar menjadi lebih jelas dan mampu merangsang pembangunan industri
b io te kno lo g i te m p a ta n.
Da to ’ Dr. A b d . A ziz b in Ja m a lud d in Ke tua Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r
A RA HA N PRO SEDUR TETA P VETERINA R M A LA YSIA PEM A NTA UA N BA HA N BIO LO G IK DA N DRUG VETERINA R
PENG ENA LA N 1 .0
Pemantauan dan pengawasan ke atas penggunaan bahan biologik dan drug veterinar telah menjadi lebih tersusun dan teratur dengan tertubuhnya Unit Kawalan Bahan Biologik dan Drug
Ve te rina r p a d a ta hun 2007. Ke rja p e m a nta ua n ini m e nja d i kritika l
kerana masih ada bahan biologik atau drug veterinar yang terlarang masih digunakan secara tidak sempurna dalam
ne g a ra ini.
Pemantauan dijalankan melalui farmako-survelan dan
persampelan. Survelan atau pemantauan bahan vaksin dan drug veterinar samada melalui pemeriksaan rekod, stok dan inventori akan dijalankan di semua premis haiwan seperti klinik haiwan, kedai haiwan kesayangan, kilang makanan haiwan, ladang ternakan dan gudang ubat. Persampelan akan dibuat ke atas makanan haiwan sama ada di kilang atau di ladang. Persampelan untuk residu pula akan dibuat melalui darah dan air kencing disamping memantau residu dalam produk oleh Unit Kesihatan Awam Veterinar.
Tumpuan akan diberikan untuk memberi khidmat nasihat pengurusan vaksin dan drug veterinar yang berhemah. Sementara mereka yang terus ingkar serta boleh mengancam keselamatan
p e ng g una a ka n d ia m b il tind a ka n. Na m un b e g itu p e ne ka na n
perkhidmatan ini untuk meningkatkan kesedaran awam mengenai kepentingan jaminan keselamatan makanan.
O BJEKTIF 2 .0
Mewujudkan prosedur pemantauan bahan biologik dan drug
2.1
veterinar di semua peringkat industri ternakan.
Mewujudkan prosedur persampelan untuk ujian residu bahan
2.2
b io lo g ik d a n d rug ve te rina r.
Me nye d ia ka n p a nd ua n p e ne rim a a n a d ua n, d a ya je ja k, d a n 2.3
SKO P 3 .0
APTVM ini mengandungi prosedur untuk pemantauan bahan biologik dan drug veterinar, persampelan ujian residu dan panduan untuk menerima aduan, dayajejak, dan siasatan kes. Ia juga akan meliputi, khidmat nasihat, kempen kesedaran awam dan tindakan susulan.
DEFINISI 4 .0
A ntib io tik 4 .1
Drug yang dihasilkan oleh mikroorganisma atau apa-apa keluaran lain yang dihasilkan secara keseluruhannya atau sebahagiannya melalui sintesis kimia dan yang dalam kepekatan yang rendah merencatkan pertumbuhan atau membunuh mikroorganisma, dan digunakan bagi maksud merangsang pertumbuhan dan mencegah penyakit.
Ba ha n Bio lo g ik Ve te rina r 4 .2
Bahan Biologik termasuklah serum, toksin dan hormon daripada sumber asli atau sintetik, termasuk juga organisma ubahsuaian genetik, kit diagnosis, anti-toksin, vaksin, mikroorganisma hidup atau mati, antigen atau komponen imunisasi mikroorganisma atau sebahagian protein, sel atau molekul yang berasal daripada haiwan yang digunakan untuk tujuan diagnosis, rawatan, pencegahan penyakit atau penyelidikan haiwan.
Drug Psiko tro p ik 4 .3
Adalah sebarang dadah semulajadi atau sintetik atau sebarang bahan yang boleh mempengaruhi minda dan proses mental.
Drug Ve te rina r 4 .4
Ha iwa n 4 .5
Termasuk mamalia selain manusia, haiwan akuatik dan termasuk ikan, moluska dan krustasea, amfibia, reptilia, burung termasuk ayam, itik, burung puyuh dan burung unta dan serangga yang dipelihara dalam kurungan atau di bawah kawalan bagi maksud kegunaan manusia.
Fa il Ke s 4 .6
Fail yang terkandung catatan latarbelakang, sejarah, gejala penyakit dan rawatan keatas haiwan samada di klinik atau
la p a ng a n.
Fa rm a ko - Surve le n 4 .7
Pe m a nta ua n ya ng m e lib a tka n p e ng um p ula n m a klum a t,
penyiasatan dan penilaian maklumat untuk menjamin keselamatan drug yang digunakan.
Ke rinta ng a n A ntib io tik 4 .8
Kejadian antibiotik yang menjadi tidak berkesan untuk merawat penyakit kerana kuman telah memiliki kekebalan terhadap drug hasil daripada penggunaan yang tidak
b e rhe m a h.
Ke tua Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r 4 .9
Bermaksud Ketua Pengarah Perkhidmatan Veterinar (KPPV) yang dilantik di bawah seksyen 3 Akta Binatang 1953 (semakan 2006) serta termasuk juga Timbalan Ketua
Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r ya ng jug a d ila ntik d i
bawah seksyen yang sama.
Kila ng M a ka na n Ha iwa n 4 .1 0
Le se n Je nis B 4 .1 1
Dikeluarkan oleh KKM di bawah peruntukan Seksyen 26 (2)(b) Akta Racun 1952 yang memberi kebenaran kepada pegawai yang bertanggungjawab kepada sesebuah syarikat untuk
m e ng im p o rt, m e nyim p a n d a n m e njua l d rug ke p a d a
pemborong bagi tujuan industri.
Lo ji Pe m b ua ta n Va ksin 4 .1 2
Premis dan termasuklah individu atau organisasi yang
memformulasi, menyedia, mencampur, membuat,
membungkus atau melabel vaksin veterinar bagi tujuan kegunaan sendiri atau komersil tetapi tidak termasuk bagi
tujua n p e nye lid ika n.
Le se n Pe rnia g a a n Pre m is 4 .1 3
Lesen yang dikeluarkan oleh Majlis Perbandaran Tempatan bagi membenarkan premis menjalankan perniagaan.
Pe g a wa i Pe m a nta u 4 .1 4
Penguasa veterinar terutama anggota Unit Kawalan Biologik dan Drug Veterinar yang ditugaskan menjalan pemantauan
b a ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r d i la p a ng a n.
Pe ng e d a r 4 .1 5
Termasuk orang yang dilantik sebagai pengedar tempatan
ya ng b e rtind a k m e njua l d a n m e ng e d a r b a ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r.
Pre skrip si 4 .1 6
Arahan bertulis oleh doktor veterinar berhubung rawatan dan cara pemberian drug, vaksin dan bahan biologik pada haiwan.
Re ko d Pre skrip si 4 .1 7
Arahan bertulis veterinawan kepada pengedar drug
ve te rina r untuk m e m b e ka lka n d rug te rte ntu ke p a d a
dispensi drug tertentu kepada pelanggan tertentu. Setiap preskripsi mesti disertakan dengan tanda peringatan: ‘Amaran: Drug terkawal hanya untuk kegunaan atau diarah
untuk d ig una ka n o le h d o kto r ve te rina r b e rd a fta r.’
Sijil A m a la n Ta huna n 4 .1 8
Sijil Amalan Tahunan yang dikeluarkan oleh Masjlis Veterinar Malaysia kepada veterinawan bagi tempoh setahun.
TA C B 4 .1 9
Jawatankuasa yang bertanggungjawab untuk menasihati KPPV mengenai semua isu berkaitan bahan biologik dan membuat syor berdasarkan penilaian teknikal dosier vaksin.
Va ksin Ve te rina r 4 .2 0
Sediaan biologi daripada mikroorganisma (vaksin, bakteria, fungus atau protozoa) atau sebahagiannya yang telah dilemah atau dimatikan yang apabila disuntik/ di inokulasi ke dalam badan haiwan dapat merangsang penghasilan antibodi atau imunisasi sel terhadap patogen tetapi dalam masa yang sama tidak akan menyebabkan penyakit.
Ve te rina wa n 4 .2 1
Doktor veterinar yang berdaftar di bawah Akta Doktor Veterinar 1974 melalui Majlis Veterinar Malaysia serta memiliki Sijil Amalan Tahunan yang sah samada Pegawai Veterinar Kerajaan atau ditauliahkan secara bertulis oleh
Ke tua Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r ya ng d id a fta rka n
dengan DVS bagi menjalankan tugas tertentu.
Pre m is 4 .2 2
Ladang, tempat, kandang, reban, rumah sembelih, loji pemprosesan, kilang makanan haiwan, klinik haiwan, kedai haiwan, pasar basah, rumah, kedai, stor, bilik, kubikel,
te m p a t te rlind ung a ta u b a ng una n te rb uka a ta u te rtutup
Va ksin 4 .2 3
Ba ha n b io lo g ik untuk m e ning ka tka n im uniti te rha d a p
sesuatu penyakit. Sesuatu vaksin mengandungi agen yang menyerupai organisma penyebab penyakit, samada organisma dilemahkan atau dinyahaktif. Agen tersebut merangsang sistem imun badan untuk mengenali agen sebagai bendasing seterusnya melindungi perumah dari
ja ng kita n.
Ra nta ia n Se juk 4 .2 4
Rantaian penghantaran atau pemindahan bahan pada suhu rendah bagi mengekalkan kualiti sesuatu bahan seperti vaksin.
Te m p o h p e na rika n b a lik 4 .2 5
Tempoh masa dari tarikh akhir pemvaksinan sebelum ternakan dibenar sembelih untuk dimakan.
Do s 4 .2 6
Kuantiti penggunaan vaksin untuk tujuan pemvaksinan.
KA TA SING KA TA N 5 .0
A PC – Sijil Am a la n Ta huna n (Annua l Pra c tic ing Lic e nse )
A PTVM – Arahan Prosedur Tetap Veterinar Malaysia BPFK – Biro Pengawalan Farmaseutikal Kebangsaan C HPC – C hlo ra m p he nic o l
DVS – Ja b a ta n Pe rkhid m a ta n Ve te rina r
KKM – Kementerian Kesihatan Malaysia
KPPV – Ke tua Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r
M VK – Makmal Veterinar Kawasan
PP – Pegawai Pemantau
TA C B – Jawatankuasa Penasihat Teknikal Bahan Biologik (Te c hnic a l Ad viso ry C o m m itte e o n Bio lo g ic s)
RUJUKA N 6 .0
6.1 Akta Binatang, 1953 (semakan 2006)
6.2 Akta Da d a h Me rb a ha ya 1952
6.3 Akta Racun 1952 (semakan 2006)
6.4 Akta Makanan Haiwan 2009
6.5 Akta Do kto r Ve te rina r 1974
6.6 APTVM Kesihatan Awam Veterinar
6.7 APTVM Pendaftaran Vaksin Veterinar 6.8 APTVM Preskripsi Drug Veterinar 6.9 APTVM Veterinawan Bertauliah
6.10 O IE Te rre stria l Anim a l He a lth C o d e : C ha p te r 6.7 Ha rm o nisa tio n o f Na tio na l Antim ic ro b ia l Re sista nc e Surve illa nc e a nd Mo nito ring Pro g ra m
BA HA G IA N 1 : PEM A NTA UA N BA HA N BIO LO G IK DA N DRUG 7 .0
VETERINA R
A RA HA N A M PEM A NTA UA N BA HA N BIO LO G IK DA N DRUG 7 .1
VETERINA R
Pemantauan dijalankan di premis yang memiliki
7.1.1
b a ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r a d a la h d ita krif
sebagai mengilang, menyimpan atau mengguna bahan-bahan tersebut.
PP b o le h untuk m e m a klum ka n a ta u tid a k 7.1.2
memaklumkan mengenai kedatangan ke premis
untuk tujua n p e m a nta ua n.
PP perlu membawa kad kuasa veterinar dan
7.1.3
menunjukkannya kepada pemilik/ wakil pemilik premis semasa pemantauan dijalankan.
PP jug a p e rlu m e m a klum ka n tujua n ke d a ta ng a n ke 7.1.4
premis dengan jelas kepada pemilik/ wakil pemilik premis semasa sesi pemantauan.
PP p e rlu m e le ng ka p ka n b o ra ng TAC B 8 7.1.5
dan menghantar salinan laporan ke Unit Kawalan Biologik dan Drug Veterinar pada setiap bulan.
Prosedur Pemantauan akan dijalankan ke atas
7.1.6
PP hendaklah membuat pemeriksaan ke atas rekod
7.2.1
Perkara-perkara yang perlu ada pada fail kes ialah;
7.2.3
Rawatan yang diberikan (jenis dan kuantiti
7.2.3.4
Pe rka ra -p e rka ra ya ng p e rlu a d a p a d a re ko d
Identiti Pesakit, Spesis dan bilangan
7.2.4.2
Tarikh rawatan, arahan preskripsi dan
7.2.4.3
dispensi
Nama bahan aktif, kuantiti drug preskripsi
7.2.4.4
Kaedah pengambilan (contoh: SQ/IM/IV/
7.2.4.7
PP hendaklah mengisi atau meminta pemilik premis
7.3.1
untuk mengisi borang farmako-survelan (yang terdapat pada Lampiran II Borang TACB 8) yang digunakan di dalam premis.
Ba ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r ya ng 7.4.1.3
tidak mempunyai label, label tidak jelas, koyak atau rosak atau tiada label dalam bahasa Melayu atau Inggeris adalah tidak
d ib e na rka n p e ng g una a nnya .
Ba g i p ro d uk ya ng tid a k p e rlu d id ing inka n 7.4.1.4
perlu disimpan di tempat yang jauh dari sinaran matahari dan kering. Suhu persekitaran juga perlulah tidak lebih dari
30º C .
Pastikan bahan kimia mudah terbakar tidak
7.4.1.5
terdedah kepada risiko kebakaran;
PELUPUSA N 7 .5
PP perlu memastikan pelupusan bahan biologik
7.5.1
dan drug veterinar dibuat dengan cara yang betul. Antara cara-cara pelupusan yang dibenarkan
ia la h;
Pula ng ka n ke p a d a p e m b e ka l 7.5.1.1
Insinerator
7.5.1.2
Syarikat pengurusan bio-bahaya
7.5.1.3
Bekas kosong – tanam/ buang dalam tong
7.5.1.4
sampah
PENG G UNA A N 7 .6
PP perlu memastikan bahan biologik dan drug
7.6.1
veterinar disimpan di tempat yang sesuai.
Drug terlarang tidak boleh berada di dalam premis.
7.6.2
Sila rujuk La m p ira n 2 untuk Drug -d rug te rla ra ng .
Pemilik premis juga perlu mempunyai rekod
7.6.3
p e m b e ka l d a n p e ng e d a r untuk m a ka na n te rna ka n.
Perkara tersebut adalah penting bagi tujuan
d a ya je ja k. Re ko d b o le h b e ra d a d a la m b e ntuk
Na m a p e m b e ka l
mengandungi drug veterinar, pemilik premis perlu menunjukkan fail kes, rekod preskripsi, nama dan alamat terkini veterinawan terbabit.
Rawatan dan vaksinasi hanya boleh diberikan oleh
7.6.5
veterinawan atau oleh pekerja premis di bawah pengawasan langsung veterinawan terbabit.
Pemeriksaan mengenai pengetahuan
7.6.6
p e nyim p a na n d a n p e ng g una a n b a ha n b io lo g ik
terutamanya vaksin dan drug veterinar perlu dibuat ke atas pekerja di premis yang terlibat kerana
ke b a nya ka n m e re ka b uka n te rd iri d a rip a d a
veterinawan. Antara perkara yang perlu diperiksa
ia la h p e ng e ta hua n m e ng e na i;
Pemilik premis tidak boleh mempunyai drug
7.6.7
psikotropik melainkan sekiranya ia menggaji secara tetap seorang veterinawan dan kunci kabinet/ bilik yang menyimpan drug psikotropik tersebut disimpan oleh veterinawan terbabit.
A DUA N 7 .7
PP p e rlu m e re ko d d a n m e la p o rka n a d ua n ya ng 7.7.1
diterima daripada orang ramai semasa pemantauan
Aduan boleh berkenaan dengan masalah bahan
7.7.2
biologik dan drug veterinar, masalah pengendalian premis yang menjalankan vaksinasi dan rawatan serta masalah-masalah lain yang berkaitan dengan
b a ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r.
Semasa menerima aduan, PP hendaklah meneliti
7.7.3
Tarikh produk bermasalah dikesan
7.7.3.7
Nombor lot (jika ada)
7.7.3.8
Selepas aduan diterima, PP hendaklah merujuk kes
7.7.4
kepada Pengarah Negeri/ Ketua Seksyen Zoonosis dan Kesihatan Awam yang akan menubuhkan kumpulan siasatan serta menggerakkan proses siasatan ke atas premis/ produk dalam masa 2 hari
b e ke rja d a ri ta rikh la p o ra n d ite rim a .
PP juga perlu mengunjungi premis yang didapati
7.7.5
bermasalah dan menjalankan siasatan/
pemeriksaan ke atas perkara yang telah dilaporkan
Laporan penyiasatan hendaklah dihantar ke Pusat
7.7.6
Ad ua n Ba ha n Bio lo g ik d a n Drug Ve te rina r, IPPV d a n Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r Ne g e ri d a la m
masa 2 minggu dari tarikh laporan diterima.
Jawatankuasa TACB akan menentukan bentuk
7.7.7
RESIDU 7 .8
Pemantauan residu drug terlarang meliputi Beta
7.8.1
Agonist (kecuali Ractopamine), Nitrofuran dan CHPC, residu drug veterinar, kontaminan seperti aflatoksin, melamine, dioxin, penyakit zoonotik dan patogen bawaan makanan dari hasilan ternakan.
Pe m a nta ua n d ija la nka n d i; 7.8.2
Kilang makanan haiwan
7.8.2.1
La d a ng te rna ka n 7.8.2.2
Abatoir/ Tempat sembelih
7.8.2.3
Loji pemprosesan/ Industri Hiliran
7.8.2.4 PPIT 7.8.2.5
Pintu Masuk
7.8.2.6
Persampelan dan Ujian
7.8.3
Bagi persampelan dan ujian residu sila rujuk
7.8.3.1
APTVM Kesihatan Awam Veterinar.
KERINTA NG A N A NTIBIO TIK 7 .9
PP d a n MVK he nd a kla h m e la p o rka n ke p a d a 7.9.1
Urusetia di Unit Kawalan Biologik dan Drug Veterinar sebarang kejadian rintang antibiotik dengan merujuk kesnya, jenis antibiotik, tarikh, lokasi dan spesis yang terlibat untuk pemantuan kebangsaan.
PP dikehendaki menjalankan persampelan produk
7.9.2
haiwan sekiranya kes rintang disyaki di premis-premis
ya ng te rlib a t.
Spesimen sampel yang perlu dikutip ialah;
7.9.3
Sekurang-kurangnya 5g sampel najis
7.9.3.1
daripada ternakan (lembu dan babi) manakala keseluruhan sampel sekum (caeca) daripada unggas di peringkat
Sampel karkas di abatoir/ rumah sembelih
Sampel perlu dipek secara bersesuaian dan
7.9.5
diangkut mengikut Rantaian sejuk ke makmal.
Sa m p e l ya ng d ikutip p e rlu d iha nta r ke MVK d e ng a n 7.9.6
serta merta untuk tujuan ujian sensitiviti (Susc e p tib ility te sting )
Urusetia di Unit kawalan Biologik dan Drug Veterinar
7.9.7
akan memantau serta menganalisa kejadian rintang serta melaporkan kepada Jawatankuasa Pemantauan Rintang Kebangsaan, KKM.
A RA HA N SPESIFIK DI PREM IS HA IW A N 7 .1 0
Pe m a nta ua n Di La d a ng Te rna ka n 7.10.1
Untuk rawatan dan makanan ternakan
7.10.1.1
ya ng m e ng a nd ung i d rug ve te rina r, p e m ilik
premis perlu menunjukkan fail kes, rekod preskripsi, nama dan alamat terkini veterinawan terbabit.
Rawatan dan vaksinasi hanya boleh
7.10.1.2
diberikan oleh veterinawan atau oleh pekerja premis di bawah pengawasan langsung veterinawan terbabit.
Pemeriksaan mengenai pengetahuan
7.10.1.3
p e nyim p a na n d a n p e ng g una a n b a ha n
veterinar perlu dibuat ke atas pekerja di premis yang terlibat kerana kebanyakan
m e re ka b uka n te rd iri d a rip a d a
veterinawan. Antara perkara yang perlu diperiksa ialah pengetahuan mengenai;
Suhu p e nyim p a na n 7.10.1.3.1
Jenis drug terkawal
7.10.1.3.1
Te m p o h p e na rika n b a ha n 7.10.1.3.1
b io lo g ik d a n d rug ve te rina r Pe m a ha m a n m e ng e na i 7.10.1.3.1
ka nd ung a n la b e l
Pemantauan Di Kedai Haiwan Kesayangan, Rumah
7.10.2
Anjing Dan Kucing Dan Taman Haiwan
Vaksinasi dan rawatan tidak boleh
7.10.2.1
diberikan di kedai haiwan kesayangan, rumah anjing dan kucing dan taman haiwan kecuali dibuktikan dibawah pengawasan veterinawan.
Pemilik premis perlu membuktikan yang
7.10.2.2
ia telah menggaji secara tetap/ sambilan seorang veterinawan untuk menjalankan vaksinasi dan rawatan. Perkara-perlu berikut perlu diperiksa;
Na m a d a n a la m a t 7.10.2.2.1
veterinawan
PC te rkini 7.10.2.2.2
Pengurusan bahan biologik dan drug
7.10.2.3
veterinar di bawah tanggungjawab veterinawan terbabit termasuk rekod drug dalam almari/ kabinet berkunci.
Memiliki pengetahuan asas mengenai
7.10.2.4
ka e d a h p e nyim p a na n d a n p e ng g una a n
drug dan biologik veterinar. Pemeriksaan
he nd a kla h d ija la nka n m e ng e na i
pengetahuan tersebut ke atas pekerja
ke b a nya ka n m e re ka b uka n te rd iri d a rip a d a
veterinawan. Antara perkara yang perlu diperiksa ialah pengetahuan mengenai;
PP perlu memastikan yang klinik veterinar
7.10.3.1
perlu sekurangnya menggaji secara tetap seorang veterinawan dan perlu memeriksa APC terkini veterinawan terbabit.
Alamat praktik pada APC harus sama
7.10.3.2
dengan alamat premis.
Kemudahan penyimpanan vaksin/ drug
7.10.3.3
Tempat penyimpanan vaksin
7.10.3.3.3
tid a k b o le h te rd e d a h ke p a d a
cahaya matahari/ cahaya
ya ng ke te rla lua n.
Drug m e rb a ha ya (d rug 7.10.3.3.4
psikotropik) perlu disimpan
d i d a la m a lm a ri/ b ilik ya ng
Drug preskripsi perlu disimpan
7.10.3.3.5
berasingan dari drug atas
kaunter supaya mudah
d ike na li o le h ka kita ng a n
professional dan
para-professional.
PP juga perlu memerhati sekiranya
7.10.3.4
te rd a p a t ke tid a ka kura n ya ng b e rla ku
semasa di premis. Antara ketidakakuran
ya ng b e rla ku ia la h;
Tiada lesen premis yang
7.10.3.4.1
d ike lua rka n o le h PBT.
Penjualan vaksin atau drug
7.10.3.4.2
veterinar yang terkawal
kepada orang awam tanpa preskripsi.
Pe nyim p a na n d a n
7.10.3.4.3
penggunaan vaksin atau drug veterinar terkawal yang tidak berdaftar (sama ada dengan BPFK atau DVS).
Pe nyim p a na n d a n
7.10.3.4.4
p e ng g una a n d rug ve te rina r ya ng d ila ra ng .
Pe ng g una a n b a ha n b io lo g ik 7.10.3.4.5
a ta u d rug ve te rina r d e ng a n
label yang tidak sempurna (koyak, tidak boleh dibaca
a ta u tia d a m a klum a t
lengkap).
Rawatan dan pemvaksinan
7.10.3.4.6
tid a k d ija la nka n o le h
Veterinawan atau
pengawasan veterinawan.
Ba ha n b io lo g ik a ta u d rug 7.10.3.4.7
veterinar tidak disimpan
Kunci kabinet/ bilik
7.10.3.4.8
penyimpanan tidak disimpan oleh veterinawan atau orang yang diberi kuasa.
Tidak mempunyai lesen untuk
7.10.3.4.9
m e m iliki d rug ve te rina r. Da la m
kes ini, pengeluar makanan haiwan perlulah memperolehi Lesen Jenis B Akta Racun
1952.
Drug psikotropik perlu dipastikan dimiliki
7.10.3.5
oleh veterinawan untuk tujuan yang sah dan diperolehi dari sumber yang sah. Veterinawan tersebut perlu mampu mengemukakan rekod sekiranya diminta. Hanya klinik veterinar atau veterinawan sahaja yang boleh memiliki, menyimpan,
mengguna dan membawa drug
psikotropik.
Rekod untuk drug merbahaya/ psikotropik
7.10.3.6
p e rlu m e ng a nd ung i m a klum a t-m a klum a t b e rikut;
Na m a d a n ke kua ta n b a ha n 7.10.3.6.1
psikotropik
Ta rikh d ib e ka lka n/ d ib e ri/ 7.10.3.6.2
d ite rim a
Nombor siri
7.10.3.6.3
Nama dan alamat pesakit/
7.10.3.6.4
p e m b e ka l
Kua ntiti d ib e ka lka n/ d ib e ri/ 7.10.3.6.5
d ite rim a
Baki stok
7.10.3.6.6
Rekod tersebut perlu dalam bentuk salinan
7.10.3.7
Pelupusan drug psikotropik mestilah dibuat
7.10.3.8
dengan kehadiran Pegawai Penguatkuasa Farmasi, KKM serta tarikh dan kuantiti yang dilupuskan haruslah direkodkan.
Pemantauan Di Kilang Makanan Haiwan
7.10.4
Pemilik kilang makanan haiwan perlu
7.10.4.1
mempunyai Lesen Jenis B yang
d ike lua rka n o le h KKM.
Kilang tersebut hanya boleh menyimpan
7.10.4.2
jenis antibiotik dan drug veterinar yang dinyatakan pada lesen sahaja.
Antibiotik dan drug veterinar tersebut
7.10.4.3
ha nya b o le h d ig una ka n untuk tujua n
penghasilan makanan haiwan yang dipreskripsikan oleh veterinawan bagi
tujuan rawatan, pengawalan atau
pembasmian penyakit.
PP perlu memastikan terdapat preskripsi
7.10.4.4
untuk setiap formulasi bagi setiap lot - sila rujuk APTVM Preskripsi Drug Veterinar.
PP juga harus memastikan yang setiap
7.10.4.5
p e m b e lia n, p e ng g una a n d a n p e njua la n
makanan haiwan yang mengandungi drug
ve te rina r d ire ko d ka n.
Bahan mentah dan makanan haiwan harus
7.10.4.6
dilabel dan disimpan dengan baik.
Re ko d p e m b e lia n a ntib io tik d a n d rug 7.10.4.7
ve te rina r p e rlu m e ng a nd ung i;
Na m a a ntib io tik/ d rug 7.10.4.7.1
ve te rina r
Ta rikh p e m b e lia n/ 7.10.4.7.2
p e ng g una a n
Kua ntiti ya ng d ite rim a d a n
PP perlu memastikan yang kemudahan
7.10.5.1
disusun sekurang-kurangnya 1
ka ki d a ri d ind ing untuk
stor disusun sekurangnya 1 kaki
perosak seperti tikus dan
anai-a nanai-a i d anai-a n ruanai-a ng anai-a ntanai-a ranai-a ranai-a k b o le h d ila lui o le h PP.
Pemilik premis perlu
7.10.5.1.5
mengasingkan bahan biologik yang rosak atau telah tamat
te m p o h d a n te m p a t p e nyim p a na nnya d ila b e l
dengan jelas.
Tempat penyimpanan vaksin
7.10.5.1.6
tid a k b o le h te rd e d a h ke p a d a
cahaya matahari/ cahaya
ya ng ke te rla lua n.
Drug psikotropik perlu
7.10.5.1.7
disimpan di dalam almari/ bilik yang berkunci dan kuncinya harus dipegang oleh pemilik premis atau veterinawan.
Pemilik premis perlu mempunyai
rekod-7.10.5.2
rekod tersebut;
Re ko d p e m b e ka l 7.10.5.2.1
Re ko d p e m b e li 7.10.5.2.2
Rekod stok
7.10.5.2.3
Pemantauan Di Institusi Penyelidikan Dan Makmal
7.10.6
Swasta
PP perlu memeriksa surat kelulusan
7.10.6.1
p e ng im p o rta n d a n p e rm it im p o rt b a ha n
biologik yang dibawa masuk serta juga
re ko d p e ng g una a n, p e nyim p a na n d a n
pelupusan bahan biologik tersebut.
Jenis, kuantiti, pengeluar dan pengguna
7.10.6.2
Bahan biologik yang dibawa masuk
7.10.6.3
mestilah dipastikan untuk kegunaan penyelidikan sahaja dan bukan untuk tujuan komersil.
Pemantauan Bahan Biologik Di Pintu Masuk
7.10.7
Ba ha n b io lo g ik ya ng d iim p o rt untuk tujua n 7.10.7.1
komersil atau kajian perlu mendapatkan
p e rm it im p o rt d a ri DVS.
Hanya bahan biologik yang telah
7.10.7.2
berdaftar/ mendapat kelulusan khas sahaja yang boleh memohon untuk
m e nd a p a tka n p e rm it im p o rt.
PP atau mana-mana pegawai yang
7.10.7.3
telah diarahkan untuk mengawal bahan biologik di pintu masuk adalah perlu;
Memeriksa permit import dan
7.10.7.3.1
sijil kesihatan veterinar
d itunjukka n o le h p e ng im p o rt
adalah salinan asal yang sah.
Me la p o rka n ke p a d a Piha k 7.10.7.3.2
Penguatkuasa DVS sekiranya terdapat isu ketidakakuran ke atas bahan biologik yang
d iim p o rt.
Ketidakakuran adalah seperti;
7.10.7.4
Tidak memiliki permit yang asli
7.10.7.4.1
atau sijil kesihatan veterinar yang sah.
Tiada label/ label rosak/ label
7.10.7.4.2
tidak jelas.
Cara pembungkusan yang
7.10.7.4.3
rosak/ tidak sesuai/ terjejas. Vaksin dibawa masuk dari
7.10.7.4.4
ne g a ra ya ng b uka n ne g a ra
tersebut kecuali dengan kelulusan khas – Rujuk Senarai
Da fta r ya ng te rkini d i la m a n
sesawang Jabatan.
Vaksin didapati telah tamat
7.10.7.4.5
tempoh/ rosak.
TINDA KA N YA NG PERLU DIA M BIL SEKIRA NYA KETIDA KA KURA N 7 .1 1
TELA H DIKESA N
Sekiranya PP berjaya mengesan sebarang
7.11.1
ketidakakuran telah berlaku semasa sesi
lawatannya, beliau mestilah menghantar Notis Amaran kepada premis tersebut dalam masa 14 hari dari tarikh lawatan. Notis amaran perlu
d ita nd a ta ng a ni o le h Pe ng a ra h DVS Ne g e ri/
Pegawai Regulatori Negeri/ Ketua Seksyen Zoonosis dan Kesihatan Awam.
Khidmat Nasihat
7.11.2
Bagi kesalahan-kesalahan kecil dan
7.11.2.1
kesalahan kali pertama, PP dikehendaki memberi khidmat nasihat kepada pemilik premis terbabit.
Notis Amaran dan Pengesahan Patuh
7.11.3
PP d ike he nd a ki m e nye d ia ka n la p o ra n 7.11.3.1
ketidakakuran dengan mengisi Memo
Amaran Ketidakakuran (seperti di
Lampiran 3) dan menyerahkannya kepada Pengarah DVS Negeri/ Pegawai Regulatori Negeri/ Ketua Seksyen Zoonosis dan Kesihatan Awam untuk disemak dan
d ita nd a ta ng a ni.
Tempoh masa yang munasabah perlu
7.11.3.2
diberikan kepada pemilik premis untuk
m e m p e rb e tulka n ke tid a ka kura n ya ng
terdapat di premisnya. Antara kesalahan-kesalahan tersebut ialah;
Tid a k m e m p unya i a ta u tid a k 7.11.3.2.1
Ba ha n b io lo g ik d a n d rug 7.11.3.2.2
veterinar disimpan di tempat yang tidak sesuai.
Cara pelupusan yang tidak
7.11.3.2.3
sesuai.
Klinik tid a k m e m p a m e rka n APC 7.11.3.2.4
Veterinawan yang bertugas. Premis kotor atau tidak teratur.
7.11.3.2.5
Bagi kesalahan-kesalahan berikut, pemilik
7.11.3.3
premis seharusnya memperbaiki kesalahan dengan serta-merta;
Me ng g una ka n b a ha n b io lo g ik 7.11.3.3.1
a ta u d rug ve te rina r ya ng d ila ra ng a ta u tid a k d id a fta rka n.
Me ng g una ka n b a ha n b io lo g ik 7.11.3.3.2
a ta u d rug ve te rina r d e ng a n
label yang tidak jelas atau rosak atau telah tamat
te m p o h.
Rawatan atau pemvaksinan
7.11.3.3.3
tid a k d ija la nka n o le h
veterinawan berdaftar.
Ba ha n b io lo g ik a ta u d rug 7.11.3.3.4
veterinar tidak dipreskripsikan oleh veterinawan berdaftar. Pemeriksaan semula perlu
7.11.3.3.5
dijalankan ke atas premis
yang telah dikenalpasti
m e m p unya i ke tid a ka kura n
dan Notis Amaran telah
d iha nta r ke p a d a p e m ilik
premis tersebut. Langkah ini bertujuan untuk mengesahkan
ya ng tind a ka n p e m b e tula n te la h d iha nta r o le h p e m ilik
Penetapan Pengawasan Rapi
7.11.4
Bagi kesalahan kali kedua atau lebih,
7.11.4.1
premis tersebut perlu diletakkan di bawah pengawasan rapi untuk tempoh 3 bulan.
PP perlu membuat lawatan sebanyak
7.11.4.2
3 kali dalam tempoh tersebut untuk memastikan tindakan pembaikan telah
d ib ua t.
Sekiranya premis didapati masih ingkar,
7.11.4.3
PP p e rlu m e m b ua t la p o ra n d a n
mensyorkan tindakan penguatkuasaan
ke p a d a Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r
Negeri dan Unit Kawalan Biologik dan
Drug Ve te rina r.
Urusetia Unit Kawalan Biologik dan Drug
7.11.4.4
Veterinar di IPPV akan menyelaraskan tindakan yang boleh diambil ke atas pemilik premis bersama dengan Bahagian Penguatkuasa.
Sekiranya ketidakakuran yang dikesan melibatkan
7.11.5
drug veterinar yang bidang kuasanya dikawal oleh Lembaga Racun, KKM, PP hendaklah;
Me ng ha nta r la p o ra n ke tid a ka kura n 7.11.5.1
tersebut kepada Ketua Unit Kawalan
Bio lo g ik d a n Drug Ve te rina r.
Ketua Unit akan menghubungi Pegawai
7.11.5.2
Penguatkuasa Farmasi, KKM untuk
tindakan yang selanjutnya.
PP hendaklah membantu Pegawai
7.11.5.3
Penguatkuasa Farmasi semasa aktiviti penguatkuasaan dijalankan atau pada
Kempen Kesedaran Awam
7.11.6
Unit Kawalan Biologik dan Drug Veterinar
7.11.6.1
akan merancang dan melaksanakan
kempen kesedaran awam bagi
m e ning ka tka n p e m a tuha n p e ng g una a n b a ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r d i la p a ng a n.
PP d ike he nd a ki untuk m e m b a ntu 7.11.6.2
menjayakan kempen kesedaran awam yang dijalankan dari masa ke semasa
BA HA G IA N 2 : PA NDUA N PENG ENDA LIA N BA HA N BIO LO G IK DA N 8 .0
DRUG VETERINA R PENYIM PA NA N 8 .1
Pe nyim p a na n b a ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r 8.1.1
ya ng b e tul d a p a t m e ng e la kka n d a rip a d a
kontaminasi dan memperbaiki keberkesanan rawatan dan dapat mencegah daripada kesilapan semasa memberikan rawatan.
Ba ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r p e rlu d ilind ung i 8.1.2
daripada cahaya matahari, habuk, kelembapan, haiwan dan serangga perosak.
Kebanyakan antibiotik sensitif kepada suhu yang
8.1.3
tinggi dan perlu disimpan di dalam peti sejuk dalam suhu 2-8ºC. Drug lain yang tidak perlu didinginkan perlu disimpan di tempat yang dingin yang kering pada suhu <30ºC. Jadikan label sebagai rujukan untuk cara penyimpanan yang betu.
Sesetengah drug/ vaksin dipek di dalam bekas kalis
8.1.4
cahaya. Produk tersebut perlu disimpan di tempat
ya ng te rtutup a ta u d i te m p a t ya ng tid a k te rd e d a h
kepada cahaya.
Vaksin veterinar perlu dikekalkan di dalam rantaian
8.1.5
sejuk (cold chain) dari peringkat proses pembuatan,
sehingga ke pengguna akhir. Ini untuk memastikan vaksin adalah selamat dan kekal efektif. Suhu yang sesuai untuk vaksin yang perlu didinginkan ialah 2-8ºC (kebiasaannya untuk ina c tiva te d va c c ine) manakala untuk vaksin yang perlu dibekukan (kebiasaannya untuk live va c c ine) suhu mestilah
p a d a -15º C a ta u le b ih.
Vaksin yang terdedah pada suhu melampau sama
8.1.6
ada terlampau panas atau sejuk menyebabkan potensi vaksin hilang dan akhirnya tidak berguna
Penyimpanan yang salah akan menjejaskan potensi
8.1.7
vaksin. Pesakit yang menerima vaksin yang kurang potensinya lebih terdedah pada penyakit.
Pe nyim p a na n b a ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r 8.1.8
perlu juga disimpan pada rak yang berbeza dan
p e rlu d ila b e l. Ini b a g i m e ng e la kka n d a rip a d a
kesilapan semasa pemilihan atau pengambilan produk untuk tujuan rawatan.
Te m p a t p e nyim p a na n b a ha n b io lo g ik d a n d rug 8.1.9
veterinar juga perlu sentiasa dikunci untuk mengelakkan akses kanak-kanak atau individu
ya ng tid a k b e rka ita n.
BUKU PRESKRIPSI 8 .2
Seksyen 24 (1) Akta Racun 1952, menyatakan
mana-8.2.1
m a na p iha k ya ng m e njua l a ta u m e m b e ka lka n d rug ve te rina r p e rlu m e re ko d ka n jua la nnya ke d a la m
‘Buku Preskripsi’.
Ma na -m a na d rug ya ng d ijua l a ta u d ib e ka lka n p e rlu 8.2.2
direkodkan di dalam buku preskripsi pada hari ianya
d ijua l a ta u d ib e ka lka n.
KA W A LA N DA DA H PSIKO TRO PIK 8 .3
Kawalan tertakluk di bawah Jadual Pertama Akta
8.3.1
Tiada seorangpun yang boleh memiliki
bahan-8.3.2
bahan tersebut kecuali untuk tujuan yang sah dan diperolehi daripada sumber yang sah. Dalam kes ini Veterinawan berdaftar boleh memiliki dadah psikotropik bagi tujuan rawatan kepada pesakit.
Dadah psikotropik yang dibeli dan digunakan untuk
8.3.3
tujuan rawatan perlu sentiasa direkodkan ke dalam Senarai Daftar Preskripsi untuk Dadah Psikotropik.
Cara pengendalian senarai daftar;
8.3.4
Asingkan muka surat untuk setiap jenis
8.3.4.1
d a d a h.
Masukkan setiap kuantiti yang diterima/
8.3.4.2
disimpan.
Na m a d a n a la m a t p e m b e ka l 8.3.4.3
Ta rikh d ip e ro le h 8.3.4.4
Sebarang pembatalan/ pelupusan/
8.3.4.5
pengubahsuaian bahan perlu dicatat
p a d a no ta ka ki d a n ta rikh p e rlu d ire ko d ka n.
Ikut susunan kronologi
8.3.4.6
Senarai daftar perlu disimpan dalam
8.3.4.7
premis.
Bentuk senarai daftar
8.3.5
Pe rlu d a la m b e ntuk b uku ya ng d ijilid . 8.3.5.1
Bentuk lain (cth. MS Excel) perlu dapat
8.3.5.2
kelulusan daripada Bahagian. Farmasi,
KKM.
Simpan rekod sekurang-kurangnya untuk
8.3.5.3
Cara penyimpanan drug psikotropik
8.3.6
Dalam bilik/ kabinet/ peti/ bekas yang
8.3.6.1
berkunci.
Kunci hanya boleh dipegang oleh individu
8.3.6.2
yang dibenarkan sahaja (doktor veterinar).
Perlu pastikan keselamatan drug.
8.3.6.3
PELA N PENYIM PA NA N DA N PENG ENDA LIA N VA KSIN A TA U 8 .4
DRUG VETERINA R
Premis yang memberi/ menjalankan perkhidmatan
8.4.1
vaksinasi perlu ada Pelan pengendalian dan rutin penyimpanan vaksin yang betul.
Pelan pengendalian dan Rutin Penyimpanan Vaksin
8.4.2
p e rlu m e m p unya i;
Se na ra i p e m b e ka l 8.4.2.1
Inve nto ri (p e nyim p a na n & p e m a nta ua n 8.4.2.2
penyimpanan)
Pelan kecemasan yang terperinci adalah untuk
8.4.3
membantu kakitangan semasa situasi kecemasan. Pelan kecemasan sebaik-baiknya mempunyai;
8.4.4
Peti penyimpanan rosak
8.4.4.1
G a ng g ua n b e ka la n e le ktrik 8.4.4.2
Bencana alam
8.4.4.3
PENG A NG KUTA N BA HA N BIO LO G IK DA N DRUG VETERINA R 8 .5
YA NG PERLU DIDING IN/ DIBEKUKA N
Se kira nya b a ha n b io lo g ik d a n d rug ve te rina r p e rlu 8.5.1
diangkut dalam jumlah yang sedikit dan jarak
p e rja la na n a d a la h d e ka t, ia b o le h d ia ng kut
menggunakan kotak berinsulasi atau kotak
pendingin menggunakan kenderaan biasa.
Wa la ub a g a im a na p un ko ta k p e rlu d ile ta k d i
mudah dikawal berbanding jika meletakkannya di bahagian bagasi kereta.
Jika lokasi adalah jauh dan jumlah produk yang
8.5.2
d iha nta r a d a la h b a nya k, tra k b e rp e nd ing in ud a ra b o le h d ig una ka n.
Untuk mengangkut bahan biologik terutamanya
8.5.3
vaksin, ia perlu dibungkus menggunakan kotak berinsulasi dan diisi dengan insulating barrier contohnya bubble wrap, kertas atau styrofoam. Insula te d b a rrie r diletakkan di antara pek ais dan vaksin utk elakkan dari vaksin membeku.
Untuk vaksin yang perlu dibekukan, letakkan
8.5.4
sekurang-kurangnya 2.7kg ais kering untuk menetapkan suhu iaitu -15ºC.
La b e l p e rlu d ile ka tka n d i lua r ko ta k d a n p e rlu 8.5.5
mempunyai nama vaksin, jenis, kuantiti, tarikh dan masa.
PENYIM PA NA N BA HA N BIO LO G IK DA N DRUG VETERINA R YA NG 8 .6
PERLU DIDING IN/ DIBEKUKA N
Bilik dingin/ peti sejuk/ peti sejuk beku perlu
8.6.1
m e m p unya i ‘ c e rtifie d c a lib ra te d the rm o m e te r’ pada setiap peti. Calibrated thermometer perlu digunakan untuk memastikan yang suhu yang
d itunjukka n a d a la h te p a t b a g i m e ng e la kka n
kerugian sekiranya vaksin rosak akibat suhu
p e nyim p a na n a d a la h tid a k b e tul.
Bilik dingin/ peti sejuk beku perlu sentiasa
8.6.2
diselenggara dan dibersihkan. Suhu peti sejuk perlu ditetapkan antara 2-8ºC dan sebaik-baiknya pada suhu 5ºC. Suhu freezer perlu ditetapkan secara purata pada suhu -15ºC atau lebih sejuk lagi.
Seboleh-bolehnya hanya seorang pegawai saja
8.6.3
Hadkan bukaan pintu cold room/ peti sejuk/ freezer
8.6.4
dan sentiasa pastikan yang pintu sentiasa tertutup
ra p a t.
Pastikan ada sumber kuasa alternatif sekiranya
8.6.5
terputus bekalan elektrik.
Makanan dan minuman tidak boleh disimpan
8.6.6
bersama dengan vaksin di dalam peti yang sama
ke ra na ini a ka n m e ng a kib a tka n ke ke ra p a n untuk
membuka peti dan menyebabkan suhu di dalam peti tidak stabil.
Vaksin yang perlu dibeku dan didinginkan perlu
8.6.7
diasingkan di dalam peti sejuk. Pastikan ada ruang
p e ng ud a ra a n d i a nta ra p ro d uk untuk m e ne ta p ka n
suhu. Jangan meletakkan vaksin pada pintu peti sejuk. Botol air boleh diletakkan di pintu peti sejuk untuk menstabilkan suhu.
Se b o le h-b o le hnya ub a ta n d a n b a ha n b io lo g ik la in 8.6.8
diasingkan daripada tempat penyimpanan vaksin dan sekiranya tiada pilihan, ubatan dan bahan biologik lain perlu diletakkan pada rak di bawah rak vaksin untuk mengelakkan kontaminasi sekiranya
p ro d uk te rtum p a h.
Pa d a te m p a t p e nyim p a na n, a d a la h b a ik untuk 8.6.9
melabelkan produk dengan jelas dan bahan
b io lo g ik a ta u d rug ve te rina r d e ng a n na m a ha m p ir
serupa atau bungkusan hampir serupa perlu diasingkan untuk mengelakkan daripada tertukar. Vaksin/ drug perlu simpan dalam kotak asal (label). Jenis produk yang sama perlu dikumpulkan sekali.
Pro d uk d e ng a n ta rikh lup ut p a ling ha m p ir p e rlu 8.6.10
PELUPUSA N 8 .7
Pelupusan yang tidak betul akan mendatangkan
8.7.1
m ud a ra t ke p a d a ika n, hid up a n lia r d a n ha b ita t.
Pelupusan yang baik perlu melindungi pekerja, orang ramai, haiwan dan persekitaran daripada
te rd e d a h ke p a d a b a ha n kim ia ya ng b e rb a ha ya
Cara pelupusan ialah;
8.7.2
Pula ng ka n ke p a d a p e m b e ka l 8.7.2.1
Insine ra to r 8.7.2.2
Syarikat pengurusan biohazard
8.7.2.3
Bekas kosong – tanam/ buang dalam tong
8.7.2.4
sampah
Bekas bahan biologik dan drug veterinar tidak
8.7.3
boleh digunakan semula. Sentiasa simpan bekas yang perlu dilupuskan di tempat yang selamat dan
jauh daripada kanak-kanak dan haiwan.
Kebanyakan bekas kosong bahan biologik dan drug veterinar (kecuali pestisid) yang telah dibersihkan boleh dilupuskan/ dibuang ke dalam tong sampah.
Cara pelupusan dengan cara pembuangan;
8.7.4
Produk dikeluarkan dari bekas asal dan
8.7.4.1
campur dengan bahan lain (serbuk kopi, pasir najis kucing, dll.)
Letak dalam bekas bertutup (beg plastik
8.7.4.2
bertutup, tin, dll.)
Cara ‘flush’ juga kadangkala digalakkan
8.7.4.3
untuk m e ng ha la ng p e nya la hg una a n a ta u
kebocoran bahan biologik dan drug veteri
-nar kepada alam sekitar.
Cara pelupusan dengan cara tanaman;
8.7.5
Dalam kawasan yang dibenarkan.
Di kawasan yang rata dan <200m dari
8.7.5.2
punca air.
Kawasan bertanah dan tidak berbatu,
8.7.5.3
berpasir atau dan tidak poros
(menyerap air).
Kawasan yang ditanam telah ditembusi
8.7.5.4
> 0.5m ta na h.
RESIDU BA HA N BIO LO G IK DA N DRUG VETERINA R 8 .8
Jumlah dos yang diberikan kepada ternakan dan
8.8.1
te m p o h p e na rika n b a lik he nd a kla h m e ng ikut
kepada preskripsi yang dikeluarkan oleh
veterinawan berdaftar untuk memastikan ternakan bebas dari residu bahan biologik dan drug
ve te rina r.
Pemilik premis atau veterinawan adalah tidak
8.8.2
d ib e na rka n untuk m e ng g una ka n b a ha n b io lo g ik a ta u d rug ve te rina r ya ng tid a k b e rd a fta r a ta u d ila ra ng p e ng g una a nnya d i ne g a ra ini.
KEJA DIA N RINTA NG A NTIM IKRO B 8 .9
Dalam memberi preskripsi dan rawatan,
8.9.1
veterinawan perlu merujuk kepada Fail Kes serta menyemak sejarah rawatan, bagi memantau keberkesanan sesuatu drug dan vaksin
Ela k m e ng g una ka n d rug ya ng m a m p u m e m b e ntuk 8.9.2
rintang digunakan secara berpanjangan. Lakukan penukaran jika munasabah.
Sekiranya kes rintang disyaki, persampelan
8.9.3
he nd a kla h d ila kuka n untuk tujua n ujia n rinta ng .
Sekiranya rintang berlaku, pilih rawatan lain yang
8.9.4
masih berkesan.
Da la m p e ng g una a n a ntihe lm e ntik, p e ng g ilira n 8.9.5
hendaklah diamalkan beserta pengesanan
La m p ira n 1
UNIT KA W A LA N BIO LO G IK DA N DRUG VETERINA R IBU PEJA BA T PERKHIDMA TA N VETERINA R MA LA YSIA
BLO K PO DIUM 4G 1, WISMA TA NI, PRESINT 4, PUSA T PENTA DBIRA N KERA JA A N PERSEKUTUA N
62630 PUTRA JA YA
NO . TEL: 03- 88702000 FA X : 03- 88886472
_________________________________________________________________________
BO RA NG PEMA NTA UA N
M A KLUM A T PREM IS 1 .
Jenis Premis
La d a ng
□
nyatakan jenis ladang ... Klinik
□
’ Pe t Sho p ’□
Rumah Anjing dan Kucing□
Nama Premis Bacaan GPS
No . Te le fo n No. Faks
Nama Pegawai yang Boleh Dihubungi Em a il
Nama dan alamat pegawai veterinar tetap/ sambilan
Jika sambilan, nyatakan berapa kali dalam sebu
-lan pegawai tersebut mengujungi premis ini?
No . Sijil Am a la n Ta huna n
Bila ng a n p e ke rja Adakah ladang telah memperolehi sijil SALT? Ya
SENA RA I SEMA K UNTUK SURVA LEN DRUG BIO LO G IK DA N VA KSIN VETERINA R
NAMA DAN ALAMAT PREMIS: ______________________________________________________ ______________________________________________________
Bilangan botol drug terkawal yang ada, sama dengan
1.8
□
Menyimpan drug terkawal/ berbahaya di dalam kabinet berkunci
4.
□
Pe lup usa n C )
(Sila isika n jika a d a ka e d a h la in)
Ta nd a ka n b e na r b a g i 1 a ta u le b ih ka e d a h-ka e d a h b e rikut:
Pelupusan vaksin/drug yang rosak/ luput
1.
Membuka bekas, lalukan kandungan bekas dengan air paip.
1.1
□
Membalut bekas dan buang.
1.2
□
Membakar bekas dengan kandungannya.
1.3
□
Terus buang.
1.4
□
Memulangkan semula kepada pembekal.
1.5
□
Mengupah Syarikat Biohazard melupuskannya.
1.6
(Jika ya, sila nyatakan:____________________________________) Mensterilkan bekas dengan kandungannya
1.7
□
___________________________________________ 1.8
Pe ng e ta hua n m e ng e na i Pe nyim p a na n & Pe ng g una a n.
Maklumat dos & kaedah pemberian
1.6
□
Pernah menjalani kursus @ latihan
1.7
□
Pegawai boleh dihubungi
1.4
□
Ke tid a ka kura n Pe ng g una a n F)
Penjualan drug terkawal atau vaksin kepada orang awam
1.
□
tanpa preskripsi
Penggunaan drug/ vaksin yang telah rosak /luput
2.
□
Penyimpanan & Penggunaan drug terkawal & vaksin tidak berdaftar.
3.
□
Penggunaan drug/ vaksin dengan label tidak sempurna
4.
□
(koyak, tidak boleh dibaca, tidak lengkap maklumat)
Rawatan dan Pemvaksinan tidak dijalankanoleh Doktor Veterinar.
5.
□
Sila nyatakan siapa:
__________________________________________________
Vaksin/Drug disimpan didalam suhu yang tidak sesuai
6.
□
Kunci kabinet tidak disimpan oleh Doktor Veterinar atau
7.
□
KO MEN:
___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________
TANDATANG AN : ... NAMA PEG AWAI PEMERIKSA : ...
NO. TEL UNTUK DIHUBUNGI : ...
LA M PIRA N 2
SENA RA I DRUG TERLA RA NG
Ba ha n ya ng tid a k d ib e na rka n d i d a la m p ro d uk ve te rina r 1.
Avoparcin
Ba ha n ya ng tid a k d ib e na rka n d i d a la m m a ka na n te rna ka n d a n a kua kultur 2.
Chloramphenicol
Nitrofuran seperti;
Nitrofurantoin Furazolidone Nitrofurazone Furaltadone
Beta agonist seperti;
Sa lb uta m o l Efo rm o te ro l fum a ra te
Terbutaline Pirbuterol HCl Clenbuterol Procaterol HCl
Fenoterol Reproterol HCl
Salmeterol Rimiterol HBr Bambuterol HCl Tretoquinol HCl Bitolterol Mesilate Trubulaterol HCl
Bro xa te ro l
Chlorpromazine
C a rb a d o x
Olaquindox
C hlo ro fo rm
Colchicine
Dapsone
Nitroimidazole Metronidazole Dimetridazole Ronidazole
Ipronidazole
Teicoplanin
Vancomycin
Makanan haiwan yang mengandungi Chloroluorocarbon
3.
Makanan haiwan yang mengandungi kombinasi Herba + Drug veterinar
LA M PIRA N 3
Saya dengan segala hurmat merujuk kepada perkara diatas,
2. Melalui pemeriksaan keatas premis tuan pada tarikh berikut ________________ Terdapat beberapa kelemahan ataupun ketidakakuran (non compliance) kepada amalan, sepertimana yang ditandakan didalam kotak dibawah:
Pre m is: A )
Suhu premis - Tidak sesuai (panas) > 300C (150C - 300C)
1.
□
Premis kotor atau tidak teratur *
2.
□
Doktor Veterinar (di Klinik Veterinar) – Tiada
3.
□
APC (Klinik Veterinar) - Tiada
4.
□
Re ko d B)
Re ko d p e ne rim a a n ub a t - Tia d a
5.
□
Kad Rawatan pesakit - Tiada
6.
□
Rekod Pemvaksinan – Tiada
7.
□
Kerja-kerja rawatan dibuat oleh Dr. Vet (di Rekod) - Tiada
8.
□
Ub a t C )
Ubat telah Tamat Tempoh ”shelf life”
9.
□
Ubat Terlarang *
10.
□
Ubat Tidak Daftar
11.
□
Ubat Rosak *
12.
□
Ubat label tiada sempurna (koyak/tidak boleh dibaca)
13.
□
Penjualan ubat kepada orang awam tanpa preskripsi
14.
□
Pelupusan Ubat – Tiada dibuat / Tidak sempurna *
Pe nyim p a na n D)
Stor / kemudahan simpanan ubat – Tiada
16.
□
Suhu simpanan vaksin – Tidak sesuai > 100C (40C - 100C)
17.
□
Stor/bilik simpan ubat terdedah terus kepada cahaya matahari.
18.
□
Kabinet / Stor Simpanan Berkunci (Drug terkawal) – Tiada
19.
□
3. Ko m e n a ta s ke tid a ka kura n: *
---4, Adalah dinasihatkan pihak tuan puan dapat memperbaiki kelemahan-kelemahan yang terdapat seperti bertanda diatas dengan segera , supaya perkhidmatan yang selamat dan berkualiti dapat dihasilkan dipremis tuan puan. Tindakan mahkamah boleh dikenakan kepada premis tuan jika masih mengulangi ketidakakuran / kelemahan seperti yang bertanda diatas.
Sekian, terima kasih.
”BERKHIDMA T UNTUK NEG A RA ”
Sa ya ya ng m e nurut p e rinta h,
( ) Pegawai,
Unit Kawalan Biologik & Drug Veterinar
Ne g e ri _________________________
(No. Telefon ...)
s.k : 1. Pengarah DVS Negeri ________
JA W A TA NKUA SA PENYEDIA A N A PTV M PEM A NTA UA N BA HA N BIO LO G IK DA N DRUG V ETERINA R
Pe na siha t
Y.Bhg. Dato’ Dr. Mohamad Azmie bin Zakaria
Sid a ng Pe ng a ra ng
Dr. Roslaini Hj Rusli Dr. Che Zalina Mohd Zaid Pn. Razlina Raghazli
Dr. Sia Juo Yiing
Dr. Norsuhanna Mohd Mokhtar
Dr. Ko h Ka re n
En. Hamidi Yashim
PENG HA RG A A N
Jutaan terima kasih kepada semua pihak yang terlibat secara langsung mahupun tidak langsung dalam penyediaan APTVM ini, khususnya;
Ke tua Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r
1)
Timbalan Ketua Pengarah Perkhidmatan Veterinar (KV) 2)
Timbalan Ketua Pengarah Perkhidmatan Veterinar (P) 3)
Se m ua Pe ng a ra h Ba ha g ia n, IPPV
4)
Se m ua Pe ng a ra h Pe rkhid m a ta n Ve te rina r Ne g e ri
5)
