Plumbum + kuprum sulfat plumbum sulfat + kuprum
elektrod karbon
larutan kuprum klorida
P
Q R S T
BAB 6 TENAGA DAN PERUBAHAN KIMIA
Soalan Objektif
1
Antara tindak balas kimia berikut, yang manakah mengalami perubahan kimia yang sama seperti tindak balas di atas?
A Kalsium oksida + air kalsium hidroksida
B Asid hidroklorik + natrium hidroksida natrium klorida + air C Kuprum karbonat kuprum oksida + karbon dioksida
D Zink + asid nitrik zink nitrat + hidrogen 2
Rajah 1
Rajah 1 di atas menunjukkan satu eksperimen yang dijalankan untuk mengkaji proses elektrolisis ke atas larutan kuprum klorida. Pada akhir eksperimen, didapati
A gas tidak berwarna terkumpul dalam tabung uji B pepejal perang terenap pada katod
C warna biru larutan menjadi semakin tua D pepejal kelabu terenap pada dasar bikar
3
Rajah 2
Logam
= Ada tindak balas X = Tiada tindak balas
Larutan X Larutan X
Termometer
Bahan Y Terminal positif Terminal negatif
A P T
B Q S
C R T
D T R
4
Tindak balas dengan stim asid cair
P
Q X
R X X
Antara berikut, yang manakah merupakan susunan tertib kereaktifan secara menaik bagi logam P, Q,dan R?
A P, Q, R B P, R, Q C R, Q, P D Q, R, P
5
Rajah 3
Rajah 3 di atas menunjukkan dua bikar yang diisi dengan suatu larutan X yang mendidih pada suhu yang berlainan. Manakah antara berikut bukan merupakan bahan Y ?
A Ais B Sulfur C Glukosa D Garam
Logam
Tindak balas dengan oksigen
X Berbara dengan sangat cerah Kuning Putih
Y Berbara dengan cerah Hitam Hitam
Jadual 1
Jadual 1 di atas menunjukkan keputusan eksperimen yang mana logam X dan Y dipanaskan dalam kehadiran oksigen. Daripada keputusan tersebut, apakah logam X dan Y?
X Y dengan air. Antara berikut, yang manakah tidak berlaku?
A Natrium bergerak pantas di permukaan air B Kertas litmus biru bertukar kepada merah C Gas hidrogen terbebas
D Natrium meletup dengan nyalaan kuning 8
Rajah 5
Rajah 5 di atas menunjukkan radas untuk mengkaji elektrolisis larutan kuprum klorida. Antara berikut, yang manakah tidak berlaku?
A Ion kuprum bergerak ke elektrod Y B Gas klorin terbentuk pada elektrod X C Bahan perang terbentuk pada elektrod Y
Kuprum karbonat
air kapur
larutan
natrium hipoklorit gas X
Rajah 6 di atas menunjukkan suatu eksperimen pemanasan kuprum karbonat. Apakah hasil yang terbentuk pada akhir eksperimen ini?
A Kuprum oksida + karbon dioksida B Kuprum oksida + oksigen
C Kuprum klorida + karbon dioksida D Kuprum klorida + oksigen
10
Rajah 7
Berdasarkan Rajah 7 yang diberi di atas, gas X yang terhasil boleh A menghasilkan bunyi ‘pop’ dengan kayu uji menyala
B menyalakan kayu uji berbara C mengeruhkan air kapur
D melunturkan kertas litmus biru lembap
11 Bijih timah diekstrak melalui pemanasan bersamanya dengan karbon kerana A karbon lebih reaktif daripada timah
B timah bertindak balas cergas dengan karbon
C suhu yang rendah diperlukan untuk memulakan tindak balas D karbon menyingkirkan bendasing daripada timah dengan cepat
12 Suatu larutan kuprum klorida pekat dielektrolisiskan dengan menggunakan elektrod karbon. Didapati A gas tidak berwarna terbebas di anod
B gas kuning kehijauan terbebas di katod C pepejal kelabu terenap di dasar bikar D warna biru larutan menjadi semakin pudar
13
panaskan
Rajah 6
B C
D
katod anod
Larutan nikel nitrat
Rajah 8
Susunan radas bagi proses penulenan logam nikel dipasang seperti pada Rajah 8 di atas. Antara berikut, yang manakah menunjukkan anod dan katod yang betul?
Anod Katod A Nikel tak tulen Nikel tak tulen B Nikel tak tulen Nikel tulen C Nikel tulen Nikel tak tulen D Nikel tulen Nikel tulen 14
Rajah 9
Rajah 9 di atas menunjukkan struktur sel kering. Antara bahagian-bahagian yang berlabel A, B, C, dan D, di manakah terletaknya mangan (IV) oksida?
15
Bacaan termometer Suhu ( C )
Bacaan awal 30
Bacaan akhir 22
Jadual 2
Jadual 2 di atas menunjukkan keputusan yang diperoleh apabila suatu termometer dimasukkan ke dalam campuran bahan X dan air. Antara berikut, yang manakah bahan X?
A Asid sulfurik pekat B Kuprum sulfat C Ammonium nitrat D Natrium hidroksida
16 Apabila arus elektrik dialirkan menerusi suatu cecair X, didapati sejenis gas kuning kehijauan terbebas di elektrod positif sel elektrolisis. Cecair X mungkin
elektrod Y elektrod X
larutan kuprum klorida
termometer
Tabung uji A kuprum sulfat
B zink nitrat C plumbum klorida D aluminium oksida 17
Rajah 10
Rajah 10 menunjukkan eksperimen elektrolisis larutan kuprum klorida. Apakah hasil yang terbentuk pada elektrod X dan elektrod Y?
Elektrod X Elektrod Y A Hidrogen Klorin B Kuprum Klorin C Klorin Hidrogen
D Klorin Kuprum
18
Rajah 11
Termometer pada Rajah 11 di atas menunjukkan penurunan suhu. Antara berikut, yang manakah mewakili bahan X dan pepejal Y?
X Y
A Asid hidroklorik cair Magnesium B Asid sulfurik cair Natrium klorida
C Air Natrium hidroksida
D Air Ammonium sulfat
19 Suatu pepejal logam terbakar dengan nyalaan yang terang dalam udara. Antara berikut, yang manakah mungkin pepejal logam itu?
asid sulfurik
Gas tidak berwarna terbebas apabila pita magnesium bertindak balas dengan asid sulfurik seperti yang ditunjukkan pada Rajah 12 . Antara berikut, yang manakah boleh digunakan untuk menguji gas yang terbebas itu?
A Air kapur B Kayu uji berbara C Kayu uji bernyala D Penunjuk fenolftalein
21
Rajah 13
Rajah 13 menunjukkan radas yang disediakan untuk menyadurkan kunci besi dengan nikel. Apakah kesilapan eksperimen ini?
I Kunci besi dan kepingan nikel harus ditukarkan tempat II Larutan besi nitrat harus digantikan dengan larutan nikel nitrat III Ammeter dan reostat tersalah sambung
A I sahaja B II sahaja C I dan II sahaja D II dan III sahaja
22 Antara berikut, yang manakah berlaku dalam suatu perubahan kimia? I Bahan baru terbentuk
Y
23 Karbon digunakan untuk pengekstrakan besi daripada bijih besi kerana I karbon murah dan mudah didapati
24 Semasa proses penyaduran paku besi dengan logam kuprum melalui kaedah elektrolisis, I logam kuprum dijadikan katod
Rajah 14 di atas menunjukkan struktur sel kering. Antara berikut, yang manakah salah dipadankan? I X ialah anod
II Y ialah katod III Z ialah elektrolit A I sahaja
B III sahaja C I dan II sahaja D I, II, dan III
gas X air
larutan Y terbentuk kalsium
II Asidnya mudah tertumpah III Tidak dapat dicas semula A II sahaja
B I dan II sahaja C I dan III sahaja D II dan III sahaja
27 Semasa proses penyaduran rantai besi dengan kuprum melalui kaedah elektrolisis, I kepingan kuprum dijadikan katod
II arus yang sangat besar digunakan III larutan kuprum nitrat dijadikan elektrolit A II sahaja dengan air. Selepas tindak balas, gas X dan larutan Y terhasil. Antara berikut, yang manakah benar? I Larutan Y ialah air kapur
II Gas X menghasilkan bunyi ‘pop’ dengan kayu uji menyala IIIGas X berbau sengit
A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D III sahaja
29 Antara logam berikut, yang manakah boleh diekstrakkan melalui pemanasan dengan karbon? I Zink
bikar
cecair X bongkah kayu II Tenaga yang banyak diperlukan
III Hasilnya boleh ditukar semula menjadi bahan asal dengan senang A I sahaja
B III sahaja C I dan II sahaja
D I, II, dan III Soalan Struktur
1
Rajah 1
Radas pada Rajah 1 di atas disediakan untuk mendapatkan cecair X daripada larutan natrium klorida. (a) Mengapakah air masuk dan keluar dari kondenser Liebig seperti yang ditunjukkan oleh anak panah di atas ?
_________________________________________________________________________________ (b) Apakah nama proses yang berlaku dalam eksperimen ini?
_________________________________________________________________________________ (c) Berikan dua proses perubahan jirim yang berlaku dalam eskperimen ini.
_________________________________________________________________________________ (d) Nyatakan fungsi air di dalam kondenser Liebig.
_________________________________________________________________________________
(e) Berapakah takat didih bagi cecair X yang terkumpul di dalam bikar? termometer
kondenser Liebig air keluar
bjih timah + arang kok + bahan X udara
panas
_________________________________________________________________________________ [6 markah] 2
Rajah 2
Rajah 2 di atas menunjukkan pengekstrakan logam timah daripada bijihnya dengan menggunakan sebuah relau bagas.
(a) Namakan bahan yang terkandung dalam bijih timah.
_________________________________________________________________________________ (b) Nyatakan fungsi bahan X dalam proses pengekstrakan pada Rajah 2.
_________________________________________________________________________________ (c) (i) Apakah unsur yang terkandung dalam arang kok?
______________________________________________________________________________ (ii) Berikan satu sebab mengapa arang kok dipilih dalam proses pengesktrakan timah.
______________________________________________________________________________ (d) Tuliskan persamaan tindak balas dalam proses penurunan bijih timah kepada logam timah
oleh arang kok.
_________________________________________________________________________________ (e) Berikan satu contoh logam lain yang juga dapat diekstrakkan melalui kaedah yang sama
dengan timah.
_________________________________________________________________________________ [6 markah]
Soalan Esei
gas sisa
1 (a) (i) Terangkan proses penghabluran.
(ii) Berikan dua sifat bagi hablur. [3 markah]
(b) Huraikan satu eksperimen untuk menunjukkan bagaimana bendasing boleh mempengaruhi
takat didih suatu cecair tulen yang dinamakan. [7 markah] 2 (a) Terangkan apa yang berlaku semasa proses elektrolisis. [5 markah] (b) Siri kereaktifan logam dengan sebahagian daripada unsurnya diberi seperti di bawah.
Kalium Natrium Kalsium Magnesium Aluminium Karbon Zink Ferum
Semakin kurang kereaktifan
Antara logam-logam dalam siri ini, yang manakah diekstrak daripada bijihnya melalui kaedah (i) elektrolisis ?
(ii) pemanasan dengan karbon ?
Terangkan jawapan anda di (b)(i) dan (b)(ii). [5 markah]
air suling
1 (a) Memastikan kondenser Liebig sentiasa dipenuhi air (b) Penyulingan
(c) Pendidihan dan kondensasi
(d) Menyejukkan wap supaya mengkondensasi dan membentuk cecair (e) 100 C
2 (a) Kasiterit/Stanum oksida/Timah oksida
(b) Untuk menyingkirkan bendasing silika melalui pembentukan sanga (c) (i) Karbon
(ii) Murah/Mudah diperoleh/Lebih reaktif daripada timah
(d) Stanum oksida (Timah oksida) + karbon stanum (timah) + karbon dioksida (e) Zink/Besi(ferum)/Plumbum
Soalan Esei
1 (a) (i) Proses untuk mendapatkan hablur daripada larutan tepu (ii) - Semua hablur bagi bahan yang sama mempunyai
- Satu spatula garam biasa (natrium klorida) ditambah ke dalam air suling - Suhu pada takat didih disukat sekali lagi dengan termometer yang sama
2 (a) - Larutan elektrolit terurai kepada ion positif dan ion negatif - Anion/ion negatif bergerak ke arah anod
- Kation/ion positif bergerak ke arah katod
- Di anod, ion negatif melepaskan elektronnya kepada anod dan menjadi atom neutral - Di katod, ion positif menerima elektron daripada katod dan menjadi atom neutral (b) (i) Kalium, natrium, kalsium, magnesium, dan aluminium
(ii) Zink dan ferum
- Logam-logam di (b)(i) adalah lebih reaktif daripada karbon dan perlu diekstrakkan melalui proses elektrolisis
