• Tidak ada hasil yang ditemukan

AKTA NOTARIS (AKTA OTENTIK) SEBAGAI ALAT BUKTI DALAM PERISTIWA HUKUM PERDATA. Ketut Nihan Pundari 9 dan Putu Ayu Ratih Tribuana 10

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "AKTA NOTARIS (AKTA OTENTIK) SEBAGAI ALAT BUKTI DALAM PERISTIWA HUKUM PERDATA. Ketut Nihan Pundari 9 dan Putu Ayu Ratih Tribuana 10"

Copied!
9
0
0

Teks penuh

(1)

Jurnal Ilmi ah P rodi Magister Kenot ariatan, 2015 - 2016 180 AK T A NO T ARIS ( AK T A O T E NT IK )

SE B AG AI AL AT B UK T I DAL AM PE RIST IW A H UK UM PE RDAT A

I K e t ut T j uk up1, I W a y a n B e l a Si ki L a y a ng2, Ny o ma n A. M a r t a na3, I K e t ut M a r ke l i ng4, Ny oma n Sa t y a y ud ha Da na n j a y a5, I Put u Ra s ma di Ar sha

P ut r a6, K oma ng W i di a na P ur na wa n7, M a de Di ah Se k a r M a y a ng Sa r i8, K e t ut Ni ha n P unda r i9 da n P ut u Ay u Ra t i h T r i bua na10 A B ST R A C T N o t a ry i s o n e o f p ro f e s si o n s l a wf u l se rv i c e s t o p u b l i c , wh i c h h a s re sp o n si b i l i t i e s re l a t e d wi t h a u t h e n t i c a t t e sti n g i n st ru me n t s, su c h a s, l et t e rs, ce rt i f ic a t e s, o r d o c u me n t s ma d e by h i m/ he r i n wri t t e n f o rm c o n ce rn i n g v a ri o u s l a wf u l a c t i o n s De p a rt i n g f ro m t h e c i rc u mst a n c e s a s p re v e n t iv e me a su re s o f p re v e n t i o n n e e d s t o b e p re ma t u re g i v e n i n f o rma t i o n a b o u t t h e n o t a ria l d e e d (d e e d a u t h e nt i c ) a s e v i d e nc e i n t h e e v e n t o f ci v i l l a w i n o rd e r t o l a t e r v i l l a gers i n a n y t ra n sa c t i o n i n a v e ry l a rg e a mo u n t i n o rd e r t o c a rry o u t t h e a g re e me nt i n f ro n t n o t a ry of f i ci a l s. Th e f a c t t ha t o cc u rs i n t h e c o mmu n i t y , so me o f t h e m a re le ss a wa re o f t h e i mp o rt a n c e o f a d o c u me n t a s ev i d e nc e t h a t a n ag re e me n t b e t we e n t h e p a rt i e s i s d o n e wi t h a se n se o f mu t u a l t ru st a n d ma d e o ra l l y , b u t t h e re a re a l so so me p e o p l e wh o u n d e rst a n d t h e i mp o rt a n c e o f ma k i n g a d o c u men t a s e v i de n c e t h a t t he d e al i s ma d e i n wri t i n g , t h at i t wi l l b e p re se n t e d a s a me a n s of e vi d e n ce .

Keywords: Notarial deed, Evidence

1

Dosen pada Bagian Hukum Acara Fakultas Hukum Universitas Udayana. 2

Dosen pada Bagian Hukum Acara Fakultas Hukum Universitas Udayana. 3

Dosen pada Bagian Hukum Acara Fakultas Hukum Universitas Udayana. 4

Dosen pada Bagian Hukum Perdata Fakultas Hukum Universitas Udayana. 5

Dosen pada Bagian Hukum Acara Fakultas Hukum Universitas Udayana. 6

Dosen pada Bagian Acara Fakultas Hukum Universitas Udayana. 7

Dosen pada Bagian Hukum Internasional Fakultas Hukum Universitas Udayana. 8

Dosen pada Bagian Hukum Acara Fakultas Hukum Universitas Udayana. 9

Mahasiswa S2 Kenotariatan Universitas Udayana 10

Mahasiswa S2 Kenotariatan Universitas Udayana

A c t a C o m i t a s ( 2 0 1 6 ) 2 : 1 8 0 – 1 8 8 I S S N : 2 5 0 2 - 8 9 6 0 I e - I S S N : 2 5 0 2 - 7 5 7 3

(2)

Jurnal Ilmi ah P rodi Magister Kenot ariatan, 2015 - 2016 181 I. PENDAHULUAN

1.1. Latar Belakang

Da l a m Un d an g - Un d an g Da sar Neg a r a Rep u bl i k I n d on esi a T ah un 1 94 5 m en g a t ur d en g an t eg a s, ba h wa I n d on esi a a d a lah n eg ar a h u k um . Pr in si p d a r i n eg ar a h u k um a d a lah m en ja min k ep a st i a n , k et er t i ban d an p er l in d un gan h u k u m ya n g ber i n ti k an k eben a r an dan k ea d i l an . Kep a st i an , k et er t i ban dan p er l in d un g an h u k u m m en un t u t a d an ya a l a t bu k t i ya n g m en en t u k an d en gan jel a s h a k d an k ewa ji ba n or an g a ta u ba d a n h u k u m seba g a i su b j ek h u k u m di d a l a m ma s ya r a k a t.1 Un t u k m en ja m in k ep a st i an , k et er t i ba n d an p er l in d un g an h u k um m en g en ai h a k -h a k pr i ba d i ses e or an g m a k a d ia t ur l ah h a k -h a k t er sebu t k ed a l a m Hu k u m Per d a t a . Hu k u m Per d a t a seba g a i h u k u m m at er i iln ya d a n Hu k u m A ca r a Per a d i l an Per d a t a seba g a i h u k u m for m i ln ya . Fu n g si Hu k u m Aca r a Per d a t a a da l ah p er a t ur an h u k u m ya n g m en g a t ur ba g a i m an a car a m en ja min d i t a a tin ya h u k u m p er d a ta m a t er i il d en g an p er an tar a h a k im . Hu k u m Aca r a m en g a t ur ba g a im an a car a sese or an g m en g a ju k an t un t u t an h a k, m em er i k sa, ser t a m em u t u sn ya d a n m el a k san a kan p u t u sa n n ya , h a l in i un t u k m en ceg ah m a in h a ki m sen d ir i a ta u e i g e n re c ht i n g .2Da l a m m en g a ju k an t u n t u t an h a k sese or a n g h ar u s cu k u p bu k t i a g a r t un t ut an n ya t i d a k si a - si a . Da l a m Hu k u m Aca r a Per d a t a di k en al b e ber a p a a l a t bu k t i , seba g a i m an a t el ah 1 Ji m l y Assh i d d i q i e d a n Al i Sa fa ’ a t, 2 0 0 6 , Te o ri Ha n s Ke l se n Te n t an g

Hu k u m , Set jen d a n Kep a n it er aan

Ma h k am ah Kon st i t u si R ep u bl i k I n d on esi a , Ja kar t a, h . 6 1 .

2

Sudikno Mertokusumo, 2006, Hukum

Acara Perdata Indonesia, Liberty, Yogyakarta,

h.2 d i t en t u k an da l am Pa sa l 1 8 6 6 KU H Per d a t a ya n g m el i p u t i , bu k t i t u l i san , bu k t i d en g a n sa k si sa k si , p er san g k aan -p er sa n g ka an , -p en ga k u an , d an sum -p ah . Pem bu k t i a n d en g an t u l i san d i l a k u k an d en g an a k t a ot en ti k m a u pun d en g an a k ta d i ba wa h t a n g an . Ak ta a d a l ah su at u t u l i san ya n g m em an g d en g an sen g a ja d i bu a t u n t u k d a p at d i ja d i k a n bu k t i bi l a a da su a t u p er i st i wa d a n d i tan d a t an gan i .3 Ak t a ot en t i k a d a l ah a kt a ya n g d i bu a t d i h a d a pan p eja ba t ( n ot a r i es, sed a n g k an a k ta d i ba wa h tan g an a d a lah k esep a k a t an p ar a p i h a k ya n g m el a k u k an p er jan ji an . Ak ta m em i l i k i 2 ( d u a ) fu n g si p en t in g, ya i t u fu n g si f or m i l (f o rma l i t a s c a u sa ) dan fu n g si a l a t bu k t i ( p ro b a t i o n i s c a u sa ) . Fu n g si for m i l ( f o rma l i t a s c a u sa ) ber a r ti ba h wa u n t u k l en g k a pn ya a t a u sem p u r n an ya ( bu k a n u n t u k sa h n ya ) su a t u p er bu a t a n h u k u m h ar u sl ah d i bu a t su a t u a k t a . Fun g si a l a t bu k t i ( p ro b a t i o n i s c a u sa ) ba h wa a k t a i t u d i bu a t se ja k sem u l a d en g an sen g a ja u n t u k p em bu k t i an d i k em u d ian h ar i, si fa t t er t u l i sn ya su a t u p er ja n ji an d al am b en t u k a k t a i t u t i da k m em bu a t sa h n ya p er ja n ji an , t et a p i h an ya l a h a g ar d a p at d i g u n a k an seba g a i a l a t bu k t i d i k em u d i an h ar i .4 Not a r i s se ba g a i p eja ba t u m u m ya n g m em bu a t a k t a a u t en t i k , t er ca n t u m p a da Pa sa l 1 a n g ka 1 Un d a n g - Un dan g Nom or 2 T ah un 2 0 1 4 m en ga t ur ba h wa n ot ar i s a d a l ah p eja ba t u m u m ya n g ber wen an g u n t u k m em bu a t a kt a a u t en ti k dan m em i l i k i k ewen a n gan la in n ya se ba g a i d i m a k su d d a l am un d an g un d an g in i a ta u

3

R. Subekti, 2001, Hukum Pembuktian, Pradinya Paramita, Jakarta , h. 48

4

Su d i k n o Mer t ok u su m o, 1 9 9 9 ,

M e n g e n a l Hu k u m su a t u Pe n g a n t a r ,

(3)

Jurnal Ilmi ah P rodi Magister Kenot ariatan, 2015 - 2016 182 b er d a sar k an un d an g - un dan g l ain n ya .

Sel a n ju t n ya Pa sa l 1 an g k a 7 Un dan g -Un d a n g Nom or 2 T a h un 2 0 1 4 m en g at ur ba h wa a k t a n ot a r i s ya n g sel a n ju t n ya d i se bu t a k t a a d a lah a k ta a u t en t i k ya n g d i bu a t ol eh a t a u d i h a da p an n ot ar i s m en ur u t ben t u k d an t a ta ca r a ya n g d i t et a p k an da l am un d an g - un dan g in i . Ke wen an g an n ot ar i s d a la m m em bu a t a k t a a u t en ti k , h ar u s b er d a sar k an p er m in ta an d ar i p ar a p en g h a d a p . Not a r i s wa ji b m en d en g ar kan k et er a n gan a ta u p er n ya t a a n par a p ih a k t an p a m em ih a k k ep a d a sal ah sa t u pih a k, k em u d i a n k et er an g an at a u p er n ya t a an t er sebu t d i t u a n g k an k ed a l am a k ta n ot ar i s ya n g m er u pa k an k ein g in an d ar i p a r a p ih a k . Sel an ju t n ya set el a h a k ta t er sebu t d i ba ca k a n d i h a d a pan p ar a p i h a k d an di set u ju i ol eh p ar a pih a k, k em u d i a n p ar a p ih a k m en an d at an g an i a k t a t er sebu t d i h a d a pan n ot a r i s d an a k t a t er sebu t h a r u s sesu a i d en g an Pa sa l 3 8 Un d a n g - Un d an g Nom or 2 T ah un 2 0 1 4 . Pa sa l 1 8 6 8 Ki ta b Un d a n g - Un d an g Hu k u m P er d a t a m en ye bu t k a n ba h wa , su a t u a k t a a u t en t i k i al ah su a t u a k ta ya n g d i d a l am ben t u k ya n g d i t en t u kan ol eh u n d an g - un d an g, d i bu a t ol eh a t a u di h a da p an p eg a wa i p eg a wa i u m u m ya n g b er k u a sa un t u k i t u di t em p at d i m an a a k t a d i bu a tn ya . Not a r i s d a l am h al in i k em u d i a n m en yi m p a n a k t a t er sebu t se ba g a i m in u t a a k t a ya n g m er u p a kan ba g i a n dar i pr ot ok ol n ot a r i s. Ot en si t a s a k ta n ot a r i es d i a t ur d a la m Pa sa l 1 8 6 8 K UH P er d a t a seba g a i d a sa r l eg a l i t a s ek si st en si a k t a Not ar i s. Pa sal 1 8 6 8 KUH P er d a t a h an ya m er u m u sk an a r t i k a ta ot en t i k d an t i da k m en ye bu t k a n si a p a p eja ba t u m u m i t u, ba g a i m an a b en t u k a kt an ya d a n ka p an Peja ba t Um u m i t u b er wen an g . Seca r a im p l i sit p a sa l in i m en gh en da k i a dan ya su a t u Un d a n g - un d an g ya n g m en g a t ur t en t an g Pe ja ba t Um u m d a n ben t u k a k tan ya . Un d a n g - un d an g Nom or 3 0 T a h un 2 0 0 4 t en t an g Ja ba t an Not a r i s a ta u bi a sa d i se bu t d en g an UUJN m er u p a k an sa t u sa t u n ya Un d a n g - un dan g or g an i k ya n g m en g a t ur Not ar i s seba g a i Peja ba t Um u m d a n ben t u k a k ta Not ar i s. Not ar i s m en ur u t UUJN a d a l ah p eja ba t u m u m ya n g ber wen a n g un t u k m em bu a t a k ta ot en t i k d an k ewen an g an l a in n ya se ba g a i m an a d im a k su d d al a m Un dan g -u n d an g. Not a r i s m er u p a kan p er p an ja n gan t an g an dar i Pem er in tah d a l a m h a l in i n eg ar a. Neg a r a t el ah m em ber i k a n k ep er ca ya a n k ep a d a Not a r i s u n t u k m en ja l an kan seba g i a n u r u san a t a u t u ga s n eg ar a , kh u su sn ya d a l a m bi d a n g h u k u m p er d at a .

Ak t a ot en t i k m er u p a k an a l at bu k t i ya n g sem p u r n a seba g a i m an a d i at ur d a l a m p a s a l 1 8 7 0 Kit a b Un d a n g - un d an g Hu k u m Per d a t a , i a m em ber i k an d ian t ar a p a r a p ih a k t er m a su k p ar a ah li wa r i sn ya a t a u or an g ya n g m en d a p at h a k d ar i p ar a p i h a k it u su a t u bu k t i ya n g sem p u r n a t en t an g a p a ya n g d i p er bu a t / d in ya t a k an d a l a m a kt a in i , in i ber ar t i m em p un ya i k ek u a t a n bu k t i sed em i k i a n r u pa k ar en a d i an g g a p m el ek a t n ya p a d a a k ta it u sen d i r i seh in g ga t id a k p er l u di bu k t i k an l a g i d an ba g i h a ki m i t u m er u p a kan “Bukti wa ji b” ( Verplicht B e wi j s ) , Den g a n d em i k i an ba r an g sia p a ya n g m en ya t a k a n ba h wa a k t a ot en t i k it u p a l su m a k a ia h ar u s m em bu k t i k an t en t an g k ep a l su an a k ta it u , ol eh k ar en a i t u l ah ma k a a kt a ot en t i k m em p un ya i

(4)

Jurnal Ilmi ah P rodi Magister Kenot ariatan, 2015 - 2016 183 k ek u a t a n p em bu k t i a n ba i k l ah i r i ah , f or m i l m a u p un m at er i il . Dem i k i a n p en t in gn ya a k t a ot en t i k d a l a m h a l p em bu k t i a n di p en g a d il an . Na m un m a sya r a k a t d i In d on esi a t er u t am a d i p ed esa a n m a sih k en t al d en g an a d a t d an k ebi a sa a n , d a l am p er bu a t a n h u k u m ya n g p en t in g h an ya d i bu k t i k a n d en g an k esa k si an d ar i b e ber a p a or an g sa k si , bi a sa n ya d i sa k si k a n ol eh t et an g g a , t eman sek a m p u n g a t u p un Kep a l a Desa . Ba h k an d a l a m p er bu a t an h u k u m ya n g m em i l i ki a k i ba t h u k u m ya n g p en t in g , sep er t i t r an sa k si ju a l bel i a t a u se wa - m en ye wa ser t a m en g en a i p er i st i wa p en t in g l a in n ya d a l a m l in g k un g an k el u ar g a, u m p a man ya p em ba g i a n wa r i san , p en g an g k a tan an a k ba g i or an g ya n g t i d a k m em p u n ya i an a k sen d ir i d en gan h a k un t u k m ewa r i s. B er d a sar k an bu k t i t er t u li s m er u p a k an al a t p em bu k t i an ya n g p en t in g d al a m l a l u lin t a s h u k u m, ba i k d a l a m ar t i ma t er iln ya i a l ah d en gan a d an ya bu k t i t er t u li s, ma u p un d al a m ar ti f or m a l ya n g m en ya n g k u t k ek u a t an d ar i a l a t p em bu k t i an i t u sen d ir i, m a ka p en u l i s in g in m em ba h a s m en g en ai p en t in gn ya a k t a n ot ar i es se ba g a i a l at bu k t i d a n h a m ba t an n ya d a l a m m em bu a t a k t a n ot ar i s. 1.2. Rumusan Masalah B er d a sar k an ur a ian d i a t a s, p er m a sa lah an ya n g d i an g ka t d al am p en u l i san ju r n a l in i a d a lah seba g a i b er i k u t :

1. Apa pentingnya akta notaris sebagai alat bukti dalam hubungan hukum perdata? 2. Bagaimana prosedur pembuatan akta notaris

dan hambatan-hambatannya dalam pembuatan akta notaris?

1.3. Tujuan dan Manfaat a. Tujuan 1. Tujuan Umum T u ju a n ya n g in g in d i ca p a i a d a lah m en g et ah u i t in g k a t k esa d a r an m a s ya r a k at t er h a d a p a t ur an - a t ur an h u k u m ya n g ber l a k u t en tan g k en ot a r ia t an . 2. Tujuan khusus

a. Mengetahui dan menganalisis pentingnya akta notaries sebagai alat bukti yang autentik dalam hubungan hukum perdata

b. Memahami dan mengevaluasi prosedur pengurusan akta notaries beserta hambatan-hambatannya. b. Manfaat

Pen t in gn ya a k t a n ot a r i s ( a k ta ot en t i k ) se ba g a i bu k t i d a l a m p er i st i wa h u k u m p er d a ta d ih ar a p kan d a p a t m em ber i k an man fa a t t eor i t i s m a u p un pr a k t i s seba g a i ber i k u t : 1. Manfaat teoritis

Di h ar a p k an da p a t m em ber i k an su m ba n g an ba g i p en g em ba n g a n i lm u h u k u m d im a sa ya n g a kan da t an g, ser t a ber m an fa a t ba g i p en g em ba n gan T r i Dh ar ma Per g ur u an T in g gi , dan d a p a t m em ber i k an su m ban g an ba g i p en g em ba n g an ba g i p en g em ba n g an h u k u m d al a m bi d an g h u k um k en ot a r ia t . 2. Manfaat praktis

a. Dapat meningkatkan kesadaran hukum dari masyarakat terhadap ketaatan atas aturan-aturan hukum yang berlaku. b. Dapat memberikan kepastian hukum bila

(5)

Jurnal Ilmi ah P rodi Magister Kenot ariatan, 2015 - 2016 184 BAB II. PEMBAHASAN

2.1 Pentingnya Akta Notaris Sebagai Alat Bukti dalam Hubungan Hukum Perdata Pa sa l 1 Un d a n g - Un d an g Nom or 2 T ah un 2 0 1 4 t en t an g Ja ba t an Not ar i s m en ya t a k a n bah wa Not a r i s a d a lah p eja ba t u m u m ya n g ber wen an g un tu k m em bu a t a k t a ot en t i k d an k ewen a n gan l a in n ya s e ba g a i m an a d i ma k su d u n dan g -u n d an g in i. Pe ja ba t a n u m u m ya n g d i m a k su d a d a l ah Not a r i s, seh in g g a a k t an ya ya n g d i bu a t ol eh Not a r i s d a l am k ed u d u k a n n ya t er se bu t m em p er ol eh si fa t a k t a ot en t i k , Ak t a ya n g d i bu a t ol eh Not a r i s m em p un ya i si fa t ot en t i k bu k an ol eh k a r en a un d an g - un d an g m en et a p kan d em i k i an , t et a p i k ar en a a k t a i t u d i bu a t ol eh a t a u d i h a d a p an p eja ba t u m u m h al i n i se ba g a i m an a di m a k su d d al a m Pa sal 1 8 6 8 Ki t a b Un d a n g - un d an g Hu k u m Per data yan g men yatakan “Suatu akta ot en t i k i a lah su a t u a k ta ya n g d i d al am b en t u k ya n g d i t en t u k an ol eh u n dan g -u n d an g, di b-u a t ol eh a ta -u d ih a d a p an p eg a wa i - p eg a wa i u m u m ya n g b er k u a sa u n t u k i t u d it em p a t d im an a a k ta d i bu a t n ya . Da l a m k en ya t a an ya n g t er ja d i d a l a m m a sya r a k a t , se ba g i a n dar i m er ek a k u r an g m en ya d a r i p en t in gn ya su a t u d ok u m en s e ba g a i a l a t bu k t i seh i n g ga k es ep a k a t an d i an t ar a p ar a pih a k cu k u p d i l a k u k an d en g an r a sa sa l in g k ep er ca ya a n d a n d i bu a t se ca r a l i san , t et a p i a d a p u l a se ba g i a n ma s ya r a k at ya n g l ebi h m em ah am i p en t in gn ya m em bu a t su a t u d ok u m en s e ba g a i a l at bu k t i seh i n g g a k esep a k a t an - k esep a k a t an t er sebu t d i bu a t d a l am ben t u k t u l i san , ya n g m em an g n an tin ya a k a n di sa ji k an se ba g i a l a t bu k t i . Per i st i wa - p er i st i wa i t u d a p a t ber u p a p er i st i wa - p er i st i wa bi a sa d a l am k eh i d u p an m a sya r a k a t it u , sep er t i p em b er i an n am a k ep a d a an a k ya n g ba r u l ah ir , t et a p i d a pa t ju g a m er u p a kan p er i st i wa ya n g m em p un ya i a k i ba t h u k u m ya n g p en t in g , u m p am an ya d a l a m t r an sa k si ju a l bel i a t a u se wa - m en ye wa ser t a m en g en a i p er i st i wa p en t in g l a in n ya d a l a m l in g k un g an k el u ar g a, u m p a man ya p em ba g i a n wa r i san , p en g an g k a tan an a k ba g i or an g ya n g t i d a k m em p u n ya i an a k sen d ir i d en gan h a k un t u k m ewa r i s.5 Se ba g i a n m a sya r a k a t seben a r n ya su d a h m u l ai sa d ar a k an a dan ya a l a t bu k t i seh i n g g a set i a p p er i st i wa h u k um d i bu a t n ya d a l a m ben t u k ya n g t er t ul i s d a r i su a t u p er i st i wa p en t in g d en gan m en ca t a tn ya p a d a su a t u su r a t d an d i t an d a tan g an i ol eh or an g - or an g ya n g b er k ep en t in g an d en gan d i sa k si k an d ua or a n g sa k si a ta u l ebi h . Ber d a sa r kan h al t er sebu t m a s ya r a k a t m en ya d a r i ba h wa bu k t i t er t u l i s m er u p a kan a l at p em bu k t i a n ya n g p en t in g d a l am l al u l in t a s h u k u m, ba i k d a la m ar t im a t er i ln ya i a l ah d en gan a d an ya bu k t i t er t u l i s, m a u p un d al a m ar ti for m a l m en ya n g k u t k ek u a t a n dar i al a t p em bu k t i an it u sen d i r i. B er bi ca r a m en g en a i a l a t bu k t i , d a l a m Pa sal 1 6 4 He rze i n I n d o n e si sc h R e g l e me nt ( HI R) j o Pa sa l 1 8 6 6 Ki t a b Un d a n g - Un d an g Hu k u m Per d a t a ( KU H Per d a t a ) m en ya t a k an6 ya n g d i se bu t bu k t i , ya i t u : a. Bukti Surat b. Bukti Saksi 5

Soegondo Notodirejo, R, 1982, Hukum

Notariat Di Indonesia, Rajawali, Jakarta,h.4.

6

R. Tresna, 1996, Komentar HIR, Pradaya paramita,Jakarta,h.141.

(6)

Jurnal Ilmi ah P rodi Magister Kenot ariatan, 2015 - 2016 185 c. Bukti Sangka

d. Pengakuan e. Sumpah

Sem u a j en i s a l a t bu k t i t er se bu t d i d a l am pr ose s p er k ar a d i Pen ga d i lan sem u a n ya a d a l a h p en t in g, n a mun m en ur u t HI R d a n R Bg ya n g m en g an ut a sa s p em bu k t i a n for m a l , m a k a d i sin i t a m p a k ba h wa bu k t i su r a t ya n g m er u p a k an a la t bu k t i t er t u l i s m er u p a kan h al ya n g san g a t p en t in g d i d al am p em bu k t i a n , k ek u a tan p em bu k t i an m en g en ai a l at bu k t i su r a t in i d i ser ah kan p a d a k ebi ja k sa n a an h a k i m. B er d a sar k an Pa sal 1 8 6 8 Ki t a b Un d a n g - un d an g Hu k u m Per d a ta in i, m a k a d a pa t d i k et ah u i ba h wa b en t u k a k ta a d a d u a ya i t u a k t a ya n g d i bu a t ol eh Not a r i s ( re l a a s a k t a ) dan a kt a ya n g d i bu a t d i h a d a p an Not a r i s ( p a rt i j a k t a ), Ak t a ya n g d i bu a t ol eh Not a r i s d a p at m er u p a k an su a t u a k t a ya n g m em u at r el a a s at a u m en g ur ai k an seca r a ot en ti k su a t u t i n da k an ya n g d i l a k u k an a ta u su a t u k ea d a an ya n g d i l ih a t at a u ya n g d i sa k si k a n ol eh p em bu a t a k t a i t u , ya k n i Not a r i s sen d ir i, d i da l am m en ja l an kan ja ba t a n n ya se ba g i N ot a r i s a k t a in i d i se bu t ju g a a k t a ya n g d i bu a t ol eh ( d o o r) Not a r i s. Ak t a Not a r i s d a p a t ju g a ber i si k a n su a t u cer i t a d ar i a p a ya n g t er ja d i, k a r en a p er bu a t an ya n g d i l a k u kan ol eh p i h a k la in di h a da p an Not ar i s, ar t in ya ya n g d i t er an g a k an a ta u ya n g d i cer i t a kan ol eh p i h a k l ain t er h a d a p Not a r i s d al am m en ja l an k an ja ba t an n ya d a n u n tu k k ep er l u a n m an a p ih a k l ain i t u sen g a ja d a t an g d ih a d a pan n ot ar i s, a gar k et er a n gan a ta u p er bu a t an i t u di k on st a n tir ol eh n ot a r i es d a l a m su at u a k t a ot en t i k , a k ta i n i d i sebu t p u l a a k t a ya n g d i bu a t d ih a d a pan ( t e n ov e rst a a n ) Not a r i s. Ak t a ya n g d i bu a t d en g an t i d a k m em en uh i Pa sa l 1 8 6 8 Kit a b Un d an g -u n d an g H-u k -u m Per d a t a b-u k a n lah a k ta ot en t i k a t a u d i sebu t ju g a a k t a d i ba wa h t an g an , a d a be ber a p a p er bed a a n an t ar a a k t a ot en t i k dan a kt a ya n g d i bu a t d i ba wa h tan g an i a lah : 1 . Ak t a Ot en t i k m er u p a kan al a t bu k t i ya n g sem p u r n a seba g a i m an a d i at u r d a l a m pa sa l 1 8 7 0 Ki t a b Un d an g -u n d an g H-u k -u m Per d a t a , a k t a in i m em p u n ya i k ek u a t an bu k t i sed em i k i an r u p a k ar en a d i an g g a p m el ek a t n ya p a d a a k t a i t u sen d ir i seh i n g ga t i da k p er l u d i bu k t i k an l a g i d a n ba g i h a k im i t u m er u p a k an “Bukti wa ji b” ( Verplicht Bewijs), m a k a d en gan d em i k i an bar an g si a p a ya n g m en ya t a k a n bah wa a k t a ot en t i k i t u p a l su ma k a ia h ar u s m em bu k t i k a n t en t an g k ep a l su an a k t a i t u , ol eh k a r en a i t u l ah ma k a a k t a ot en t i k m em p u n ya i k ek u a t a n p em bu k t i a n ba i k l ah ir i ah , for m i l m a u p un m a t er i i l. 2 . Ak t a d i ba wa h t an gan Ak t a di ba wa h t an g an ba g i Ha k i m m er u p a k an “Bukti Bebas” ( VRU Be wijs) kar en a a k t a d i ba wa h t an g an ba r u m em p u n ya i k ek u a t a n bu k t i m a t er i i l set el a h d i bu k t i k an k ek u a t an f or m i ln ya s ed a n g a k an k ek u a t an p em bu k t i a n f or m i ln ya ba r u t er ja d i , bi l a p i h a k - p ih a k ya n g ber sa n g k u t an m en g et ah u i a k an k eben a r an i si d a n ca r a p em bu a t an a k t a it u , d en g an d em i k i an a kt a di ba wa h t an g an b er l a in an d en gan a kt a ot en t i k, seba b bi l a m an a sa t u a k t a d i ba wa h t an g an d i n ya t a k an p a l su , m a k a ya n g

(7)

Jurnal Ilmi ah P rodi Magister Kenot ariatan, 2015 - 2016 186 m en g g un a k an a k t a d i ba wa h t an g an

i t u se ba g a i bu k t i h a r u sl ah m em bu k t i k a n bah wa a k t a i t u t i d a k p a l su .

B er d a sar k an ur a ian t er sebu t d i a t a s m a k a a k ta ya n g d i bu a t se ca r a ot en t i k d en g an a kt a ya n g d i bu a t seca r a d i ba wa h t an g an , m em p un ya i n i l ai p em bu k t i an su a t u a k ta ya n g m el i p u ti :7

1 . Kek u a t an Pem bu k t i an Lah ir Kek u a t a n p em bu k t i an lah ir i ah ar t i n ya a k t a i t u sen d ir i m em p un ya i k em a m p u an un t u k m em bu k t i k an d i r in ya sen d i r i seba g a i a k t a ot en t i k; m en g in g at seja k a wa l ya i t u se ja k a d an ya n i a t dar i p ih a k - p ih a k ya n g b er k ep en t in g an un t u k m em bu a t a ta u m el a h ir k an a la t bu k t i , m a k a seja k sa a t m em p er si a p kan k eh a d i r an n ya i t u t el a h m el a l u i pr ose s se su a i d an m em en uh i k et en t uan Pa sa l 1 8 6 8 Ki t a b Un d an g - un d an g Hu k u m Per d a t a Jo u n d a n g - un dan g Nom or 3 0 Tah un 2 0 0 4 t en t an g Ja ba t an Not ar i s ( a ta u d a h ul u st a a b l a d 1 8 6 0 Nom or 3 R e g l e me nt o f N o t a ri s a mb t i n I n d o n e si e ) , Kem a m p u an a ta u k ek u a t a n p em bu k t i an l ah ir lah i n i t i d a k a d a p a d a a kt a / sur a t d i ba wa h t an g an ( Vi d e Pa sa l 1 8 7 5 Ki ta b Un d a n g - un d an g Hu k u m Per d a t a ). 2 . Kek u a t a n Pem bu k t i a n For mi i l

Kek u a t a n Pem bu k t i a n For m i il ar t in ya d a r i a k t a ot en t i k it u d i bu k t i k an ba h wa a p a ya n g d in ya t a k a n dan d i ca n t um k an d a la m a k ta i t u a d a lah b en ar m er u pa k an ur a ian k eh en da k p i h a k p ih a k ; i t ul ah k eh en da k p ih a k -p i h a k ya n g d in ya t a k a n d al a m a k t a it u ol eh a t a u d i h a d a p an Peja ba t ya n g b er wen an g d a la m m en ja l an kan 7 Ibid, h. 74 ja ba t a n n ya , Da l a m a r ti f or m i l a k ta ot en t i k m en ja min k eben a r an : a. Tanggal b. Tanda Tangan c. Komparan dan d. Tempat akta dibuat

Da l a m ar t i for m i l a kt a Not ar i s m em bu k t i k a n k eben a r an d ar i a pa ya n g d i sa k si k an ya i t u ya n g d i lih a t, d i d en g ar d an d ia l am i sen d ir i ol eh Not a r i s se ba g a i Pe ja ba t Um u m d a l a m m en ja l an k an ja ba t an n ya , Ak t a d i ba wa h tan g an t i d a k m em p un ya i k ek u a t a n for m i l , t er k ecu a l i bi l a si p en an d a tan g an d ar i sur a t /a k t a it u m en g a k u i k eben a r an t an da t an g an n ya . 3 . Kek u a t an p em bu k t i an ma t er ia l a r t in ya ba h wa s eca r a h u k u m i si d ar i a k t a i t u t el ah m em bu k t i k an k e ben a r an n ya se ba g a i ya n g b en ar t er h a d a p set i a p or an g, ya n g m em bu a t a t a u m en yu r u h m em bu a t a k ta it u se ba g a i t an d a bu k t i t er h a d a p dir in ya , i n i l ah ya n g d i n a ma k an seba g a i “Preuve Preconstituee ” ar tin ya akta i t u ben ar m em p u n ya i k ek u a t an p em bu k t i a n m a t er i i l, Kek u a t an p em bu k t i a n in i l ah ya n g d i m a k su d d a l a m Pa sa l 1 8 7 0 , 1 8 7 1 d an 1 8 7 5 Ki t a b Un d a n g - un d an g Hu k u m p er d a t a, Ol eh k ar en a it u l ah , m a ka a k t a ot en t i k i t u ber l a k u seba g a i a l at bu k t i sem p u r n a d an m en g i ka t p ih a k -p i h a k ya n g m em bu a t a k t a it u . Den gan d em i k i an si a p a p un ya n g m em ba n t a h k e ben a r an a k ta ot en t i k seba g a i a l at bu k t i , m a k a i a h ar u s m em bu k t i k an k e ba l i k an n ya .

(8)

Jurnal Ilmi ah P rodi Magister Kenot ariatan, 2015 - 2016 187 a. Prosedur Pembuatan Akta Notaris dan

Hambatan-hambatannya dalam Pembuatan Akta Notaris

Ak t a Ot en ti k a da l ah a k ta ya n g d i bu a t ol eh a t a u d ih a da p an p eja ba t ya n g d i ber i we wen an g un t u k i t u ol eh p en g u a sa , m en u r ut k et en t u an - k et en t uan ya n g t el a h d i t et a p kan , ba i k d en g an m a u p un t an p a ba n t uan d ar i ya n g b er k ep en t in g an , ya n g m en ca t a t a pa ya n g d i m in ta k an un t u k d i m ua t di d a la mn ya ol eh ya n g ber k ep en t i n gan , Ak t a ot en ti k t er u t am a m em u a t k et er an g an seor an g p eja ba t , ya n g m en er an g kan a p a ya n g d i l a k u k an n ya d a n d i lih a tn ya d i h a d a p an n ya . Di d a l a m HI R a k t a ot en t i k d i a t ur d a l a m Pa sa l 1 6 5 ( Pa sa l 1 8 6 8 Ki ta b Un d a n g - un d an g Hu k u m Per d a t a ) ya n g ber bun yi sebagai ber ikut; “akta oten tik ya i t u su a t u a k t a ya n g d i bu a t ol eh a t a u d i h a d a p an p eja ba t ya n g d i ber i we wen an g u n t u k i t u , m er u p a k an bu k t i ya n g l en g k a p an t ar a p ar a p ih a k d an p ar a a h l i wa r i sn ya d a n m er ek a ya n g m en d a p at h a k d ar i pa d an ya t en t an g ya n g t er ca n t u m d i da l amn ya d a n ba h kan t en t an g ya n g t er ca n t u m di d a la mn ya se ba g a i p em b er i t ah u an bel a k a , a kan t et a p i ya n g t er a kh ir in i h an ya l a h sep a n ja n g ya n g d i ber i t ah u k an it u er at h u bu n g an n ya d en g a n p ok ok d a r i p a da akta”. T u g a s Not a r i s a d a l ah m em bu a t a k ta , m en yi m p a n n ya d a n m en er bi t k an g r osse, m em bu a t sa l i n an d an r in g ka san n ya , Not a r i s h an ya m en g k on st a n t ir a p a ya n g t er ja d i d an a p a ya n g d i l ih at , d i d a la mn ya ser t a m en ca ta tn ya d a l a m a kt a ( Pa sa l 1 Per a t ur an Ja ba t a n Not a r i s, S. 1 8 6 0 Nom or 3 )8 Ad a p u n ya n g d i ma k su d Ak t a 8

Sudikno Mertokusumo, Op. Cit, h. 3

Ot en t i k ya n g t er m u a t da l am Pa sa l 1 8 0 8 Ki t a b Un d an g - un d an g Hu k u m Per d a t a, ya i t u :9

a. Dibuat dalam bentuk yang ditentukan Undang-undang.

b. Dibuat oleh Pejabat Umum.

c. Pejabat umum tersebut berwenang dimana akta itu dibuat.

Ked u d u k a n Not a r i s seba g a i Pe ja ba t Um u m m em ber i k a n we wen a n g k ep a da Not a r i s u n t u k d a p at m em bu a t a k ta - a k ta ot en t i k . Ber b ed a h a ln ya d en g a n p eg a wa i Neg er i k ar en a m esk i p un m er ek a a d a lah p eja ba t d a n m em p un ya i t u g a s u n tu k m el e ya n i k ep en t i n gan u m um , t et a pi bu k a n m er u pa k an Peja ba t Um u m sep er t i ya n g d i ma k su d d al a m Pa sa l 1 8 6 8 Ki ta b Un d a n g - un d an g Hu k u m Per d a t a. Not a r i s bu k a n p eg a wa i n eg er i seba g a i m a n a ya n g d i m a k su d d al a m p er at ur an k ep eg a wa i a n . Not a r i s d a l a m h a l in i t i da k m en er i ma g a ji , m el a in k an m en er i ma h on or ar i um d a r i k li en n ya . Se b el u m m en ja l an kan ja ba t a n n ya , Not a r i s h ar u s d i su m p ah t er l ebi h d ah u l u. Ha l i n i m em ba wa k on se k u en si ba h wa d a l a m m en ja l an k an ja ba t an n ya . Ha l i n i se b en ar n ya m en eg a sk a n ba h wa ja ba t a n se ba g a i N ot a r i s h ar u sl ah i n d e pe n d e n, d a l a m ar ti k a ta ti d a k m em ih a k k ep a da p i h a k - p ih a k t er sebu t , seh in g g a Not ar i s m en ja d i ja ba t an k ep er ca ya a n . Sel a i n ja ba t an k ep er ca ya a n , Not a r i s ju g a ber p er a n da l am m el a ya n i k ep en t i n gan u m u m ser t a m en g at ur se ca r a t er t ul i s d an ot en t i k h u bu n gan -h u bu n g an -h u k um an t ar a p i-h a k ya n g se ca r a m u fa k a t m em in t a ja sa Not a r i s, m a k a Not a r i s d it un t u t m em p un ya i p en g et a h uan ya n g l u a s ser ta t an g g un g 9 R.Subekti, , Op.Cit, h. 59.

(9)

Jurnal Ilmi ah P rodi Magister Kenot ariatan, 2015 - 2016 188 ja wa b ya n g be sa r t er h a da p seg a l a h al

ya n g t el ah di l a k u kan n ya . BAB III. SIMPULAN DAN SARAN

Da r i uar a i an ya n g t el ah p en u li s k em u k a k a n di a ta s, m a ka p en u li s sa m p a i k an beb er a p a si m p u lan d an sar an se ba g a i ber i k u t :

1.1. Simpulan

1. Pengetahuan masyarakat Desa mengenai pentingya pendaftaran tanah sangatlah kurang terbukti dengan banyak peristiwa hukum perdata yang penting hanya dibuktikan dengan kesaksian dari beberapa orang saksi dari tetangga, teman sekampung atupun Kepala Desa.

2. Masyarakat sebagaian besar belum mengenal notaris. Bagi masyarakat desa yang melakukan peristiwa hukum perdata

biasanya hanya dibantu oleh perangkat desa saja. Keberadaan kantor notaries juga menjadi suatu kendala atau hambatan bagi masyarakat Desa yang memerlukan bantuan notaries dalam membuat akta otentik, mereka harus menempuh jarak yang cukup jauh. 1.2. Saran Di h ar a p k an p er an p em er in tah d a la m m em fa si l i t a si m a sya r a k a t d i p ed esa a n m en g en ai m em p er m u dah m a sya r a k a t p ed e sa a n d a la m m en d a p at k an l a ya n an ja sa d a r i Not a r i s. Per l un ya p en yu l u h an h u k u m ya n g t er u s m en er u s d an b er k el a n ju t an m en g en a i Pen tin gn ya Ak a t a Ot en t i k da l am Pem bu k t i an . DAFT A R PUST AK A .

Assh iddiqie, Jimly dan Ali Safa’at, 2006, Teori Hans Kelsen Tentang Hukum, Setjen d a n Kep a n it er aan Mah ka m ah Kon st i t u si Rep u bl i k I n d on esi a , Ja k ar ta . Mer t ok u su m o, Su d i k n o, 1 9 9 9 , M e n ge n a l Hu k u m su a t u Pe n g a n t a r , Li ber t y,

Yog ya k a r t a .

---, Sudikno, 2006, Hukum Acara Perdata Indonesia, Liberty, Yogyakarta. Notodirejo. R, Soegondo 1982, Hukum Notariat Di Indonesia, Rajawali, Jakarta. Subekti, R. 2001, Hukum Pembuktian, Pradinya Paramita, Jakarta.

T r esn a , R. 1 9 9 6 , K o me n t a r HI R , Pr a d a ya p a r a m it a , Ja k ar t a . * * * * *

Referensi

Dokumen terkait

Konsentrasi tinggi decachlorinated biphenyl (PCB IUPAC #209) pada sampel water D menunjukkan bahwa potensi sumber pencemaran adalah dari produk samping industri..

Perancangan basis data dibuat dengan menggunakan Entity Relationship Diagram (ERD) dand Data Flow Diagram (DFD), berdasarkan pengujian System and software desaign, Implementation

(Sasaran Mutu) Satuan Unit Base Line Target Capaian Keterangan 2012 2012 2012.. 1 Perencanaan, pengembangan, pemutakhiran, dan monitoring kurikulum secara berkala dan

Salah satu cara yang dapat dilakukan untuk mengatasi kecemasan yang dialami oleh pemain PS Tamsis Bima adalah senam vitalisasi otak yaitu sebuah latihan fisik yang bertujuan

Kepuasan sering dikaitkan dengan mutu :utu berarti kepuasan  pelanggan" baik internal maupun eksternal Kepuasan tidak hanya bagi  pelanggan ataupun pasien akan

Menurut Badria, (2007) laju pertumbuhan daun Enhalus acoroides pada substrat berlumpur lebih baik dari pada substrat berpasir maupun substrat berpasir bercampur pecahan

2. Pengelompokkan pola hubungan yang terbentuk akibat adanya interaksi spasial terhadap PDRB Kabupaten/ Kota di Provinsi Jambi kondisi tahun 2012 menunjukkan bahwa

Pada siklus I tidak terjadi penurunan perilaku membolos siswa yaitu dengan skor 111 berada pada kategori yang masih tinggiI. Maka dilanjutkan pada siklus II