Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ

KYPIAKH 8 ΣEΠTEMBPIOY 2002

Â

_{H M E P E Σ}

πτα

Â

_{H M E P E Σ}

πτα

MÂ ÙÔÓ Ê·Îfi ÙˆÓ AÓÚ›-¶ÔÏ MÔ˘·ÛÔÓ¿ & AÓ·ÛÙ·Û›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘

MIKPA™IATIKH

EK™TPATEIA

MIKPA™IATIKH

EK™TPATEIA

Δο φωτογρφοι

στο μικρασιατικ Mτωπο

O ENA™, Ô AÓÚ› ¶ÔÏ MÔ˘·ÛÔÓ¿ –EÏ‚ÂÙfi˜ Î·È Ì¤ÏÔ˜

Ù˘ Ï·ÌÚ‹˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ʈÙÔÁÚ¿ÊˆÓ Ì ÈÛ¯˘ÚÔ‡˜

ÊÈ-ÏÂÏÏËÓÈÎÔ‡˜ ‰ÂÛÌÔ‡˜– ηٷÊı¿ÓÂÈ Ì ÂÓÙÔÏ‹ ηÈ

Ô‰Ë-Á›Â˜ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ºÚÂÓÙ ÛÙÔ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi M¤ÙˆÔ

(30 IÔ˘Ó›Ô˘ ’21, Ó.Ë.) ÁÈ· Ó· ··ı·Ó·Ù›ÛÂÈ ÛÎËÓ¤˜

¤ÓÔ-Ï˘ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ˘, ÂΉ›‰ÔÓÙ·˜ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Û¯ÂÙÈÎfi

ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎfi χΈ̷ ÛÙË °ÂÓ‡Ë.

O ¿ÏÏÔ˜, Ô AÓ·ÛÙ¿ÛÈÔ˜ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘, Ì ÛÔ˘‰¤˜

‰·ÛÔÏfi-ÁÔ˘ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·, ˘fi¯ÚÂÔ˜ ÛÙÚ·Ù‡Ûˆ˜,

ηٷٿÛÛÂ-Ù·È ÎÏËÚˆÙfi˜ (19 M·˝Ô˘ ’21, .Ë.) Î·È ÙÔÔıÂÙË̤ÓÔ˜

(19 IÔ˘Ó›Ô˘ ’21 .Ë.) ÛÙÔÓ §fi¯Ô ™ÙÚ·ÙËÁ›Ԣ ÙÔ˘ °ã

™Ò-Ì·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ (¶ÚÔ‡Û·) ÛÙÔ ÙÔÔÁÚ·ÊÈÎfi ÙÌ‹Ì·,

ÚÔ-ÛÎÔÏÏ¿Ù·È (24 IÔ˘Ó›Ô˘ ’21, .Ë.) ÛÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi

Û˘-ÓÂÚÁÂ›Ô Î·È, ÛÙÔ ÂÍ‹˜, ̤¯ÚÈ ÙË ‰Ú·Ì·ÙÈ΋ ÂÎΤӈÛË (1

™ÂÙ. ’22, .Ë.) Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜, ·ÔÙ˘ÒÓÂÈ ÛÎËÓ¤˜

Ì¿¯Ë˜ ÂÎ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ¿‰ËÓ Î·È, Û ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÔÏÂÌÈ΋˜

·Ú·Í›·˜, ÛÙÈÁÌÈfiÙ˘· ηıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ·˜ ·Ê·ÓÒÓ

Û˘-ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ‹ ÂÈÊ·ÓÒÓ ÂÈÙÂÏÒÓ.

AÚÎÂÙ¤˜ ·fi ÙȘ ʈÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘˜, ÙfiÛÔ ÙÔ˘

MÔ˘·-ÛÔÓ¿ fiÛÔ Î·È ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ –ÔÚÈṲ̂Ó˜, Â˘Ù˘¯Ò˜ Ï›Á˜

ÙȘ ¤¯Ô˘Ó ȉÈÔÔÈËı› ˆ˜ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔÈ ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔÈ

‹ ‰ËÌÔÛÈÂ˘Ì¤Ó˜ ‰ÂÓ

·Ó·ÁÚ¿-ÊÂÙ·È fiÓÔÌ·– Â›Ó·È ÁÓÒÚÈ̘,

ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Û’ ÂΛÓÔ˘˜ Ô˘

ÂÓÙÚ˘ÊÔ‡Ó ÛÙÔ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi.

øÛÙfiÛÔ, ˆ˜ ÚfiÛˆ·

Ù˘Á¯¿-ÓÔ˘Ó ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‹ Î·È Î·ıfiÏÔ˘

ÁÓˆÛÙ¿, ηıÒ˜ ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡

(MÔ˘·ÛÔÓ¿ 430 ʈÙ. ÛÙÔ ºˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi AÚ¯Â›Ô ÙÔ˘

MÔ˘Û›Ԣ MÂÓ¿ÎË - ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘, Ô ›‰ÈÔ˜ ÂÚ›Ô˘

·ÚÈı-Ìfi˜ ÛÙÔ ·Ú¯Â›Ô ÙÔ˘ ÂÁÁÔÓÔ‡ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË M·˘Ú‹)

·Ú·-̤ÓÂÈ ·‰ËÌÔÛ›Â˘ÙÔ. ¶¤Ú·Ó fï˜ ÙˆÓ ÔÙÈÎÒÓ

˘¿Ú-¯Ô˘Ó Î·È ÁÚ·Ù¿ ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙ·, Â›Û˘ ·Ó¤Î‰ÔÙ·. O AÓÚ›

¶ÔÏ MÔ˘·ÛÔÓ¿, ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ ÏÂÙÔÌÂÚÔ‡˜

˘ÔÌÓËÌ·ÙÈ-ÛÌÔ‡ ÛÙËÓ Î¿ı ϋ„Ë, ›¯Â Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜, Ù·ÎÙÈ΋

·ÏÏË-ÏÔÁÚ·Ê›· (80 ÂÎÙÂÓ›˜ ÂÈÛÙÔϤ˜) Ì ÙË ÌÓËÛÙ‹ ÙÔ˘,

ÂÓÒ Ô ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ÎÚ·ÙÔ‡Û ηıËÌÂÚÈÓ¿ ÚÔÛˆÈÎfi

ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ʈٛ˙ÔÓÙ·˜, ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈο Ô Î·ı¤Ó·˜, Ù·

ÌÂÙfiÈÛıÂÓ ‹ ÙË ˙ÒÓË ÙˆÓ ÚfiÛˆ, ·Ó·ÏfiÁˆ˜ ÙˆÓ

ÌÂÙ·-ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ ÛÙÔ ·¯·Ó¤˜ ÙÔ˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ MÂÙÒÔ˘.

AÓ Î·È ¤¯Ô˘Ó ·Ú¤ÏıÂÈ ÔÎÙÒ ‰ÂηÂٛ˜, Û ›ÛÌ·

‰ËÏ·-‰‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÎfiÌË Ò˜ Û‹ÌÂÚ·

ηٷ¯ˆ-ÓÈ·Ṳ̂ӷ Û ÔÈÎÔÁÂÓÂȷο ÛÂÓÙÔ‡ÎÈ· ‹ Û ȉȈÙÈο ηÈ

‰ËÌfiÛÈ· ·Ú¯Â›· (ʈÙÔÁڷʛ˜, Èı·ÓfiÓ ËÌÂÚÔÏfiÁÈ·,

·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›·, ÂÈÛÙÔÏÈο ‰ÂÏÙ¿ÚÈ· Î.Ï.)

·ÁÓˆÛÙÔÔ›-ËÙ· ÛÙÔȯ›·, ȉȿ˙Ô˘Û·˜ οÔÙ ÛËÌ·Û›·˜,

ÙÔ˘Ï¿¯È-ÛÙÔÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜, fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·,

ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi HÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ Î·È ÔÈ

ÂÈÛÙÔ-Ϥ˜ ÙÔ˘ MÔ˘·ÛÔÓ¿.

M ٤ÙÔÈÔ˘ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ Î·È ÛËÌ·Û›·˜ ÈÛÙÔÚÈο Û˘Ì‚¿ÓÙ·,

fiˆ˜ ·˘Ùfi Ù˘ ÂÌÏÔ΋˜ ÛÙË MÈÎÚ¿ AÛ›·, ·ÎfiÌË Î·È

Ó· ÎÏ›ÛÂÈ ‚ÈÔÏÔÁÈο Ô Î‡ÎÏÔ˜ ÌÈ·˜ ‰˘Ô ÁÂÓÂÒÓ Ô˘

ÂÓÂ-Ï¿ÎËÛ·Ó ¿ÌÂÛ·, ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ˆ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ÙË

˙ˆÓÙ·Ó‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Ê·›ÓÂÙ·È ˆ˜ ‰ÂÓ

ÍÂÌÂډ‡-ÂÈ Î·Ó›˜ ‡ÎÔÏ·. K·È Â›Ó·È Ì¿ÏÏÔÓ ÏÔÁÈÎfi ·ÊÔ‡ ÙÔ

MÈ-ÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi Î·È È‰›ˆ˜ Ë ÙÚ·ÁÈ΋ ÙÔ˘ ¤Î‚·ÛË ÛÙ¿ıËΠ‹

‹Ù·Ó Â›ÏÔÁÔ˜ Û fiÛ· Û˘ÓÙÂϤÛÙËÎ·Ó ÛÙË Ú¢ÛÙ‹

‰Âη-ÂÙ›· 1912-1922.

¶ÔÈÔ˜ Ô ÏfiÁÔ˜ ·Ó·„ËÏ¿ÊËÛ˘ Û‹ÌÂÚ· ·Ï·ÈÒÓ

ÏË-ÁÒÓ, fiˆ˜ Ï.¯. Ë ‰È¿ÚÚËÍË ÙÔ˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ MÂÙÒÔ˘

ÚÈÓ ·fi 80 ¯ÚfiÓÈ· ÛÙÔ AÊÈfiÓ; E¯Ô˘Ó ¿Ú·Á οÔÈ·

·Í›· Ó· Ù· «Ûηϛ˙ÂÈ» ηÓ›˜ fiÏ· ·˘Ù¿ Î·È Ó· Ù·

ı˘Ì¿-Ù·È; M‹ˆ˜ ‰ËÏ·‰‹ Ô ¯ÚfiÓÔ˜ Ù· ηıÈÛÙ¿ ÂÓÙÂÏÒ˜

·-Úˆ¯Ë̤ӷ Î·È Ì¤Û· ÛÙȘ Â›ÁÔ˘Û˜ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ·Ó¿ÁΘ

Â›Ó·È ÂÚÈÙÙ‹ ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ·; MÔÚ›. ¶¿ÓÙˆ˜, Ë ÌÂϤÙË

ÙÔ˘˜, ·ÎfiÌË Î·È Ë ÛÙÔȯÂÈ҉˘, ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ¤Ó· ηÏfi

Ì¿-ıËÌ·, fi¯È ÔÚıÔʈӛ·˜ Û ÔÏÂÌÈÛÙ‹ÚÈ· ¿ÛÌ·Ù·, ·ÏÏ¿

·˘ÙÔÁÓˆÛ›·˜, ÁÈ·Ù› ·ÏÏÈÒ˜, Ô ·ıfi˜ ‰Â Ì·ıfi˜, fiˆ˜

Ϥ-ÓÂ.

K.§.

Eπιμλεια αφιερματος:

∫ø™Δ∏™ §π√¡Δ∏™

H

_{Aγνστου}

ερασιτ-χνη φωτογρφου.

Aναμνηστικ

φωτο-γραφα καταυλισμο

Eυζνων. (Συλλογ

Aλκη Ξ. Ξανθκη).

MIKPAΣIATIKH

EKΣTPATEIA

Mε τον φακ των:

Aνρ-Πολ Mπουασον

και Aναστασου Στεφνου

Δο φωτογρφοι

στο μικρασιατικ Mτωπο

TουKˆÛÙ‹ §ÈfiÓÙË

Oι φωτογρφοι της

Mικρασιατικς Eκστρατεας

TουAÏÎË •. •·Óı¿ÎË

Aνρ-Πολ Mπουασον

Tης EÈÚ‹Ó˘ MÔ˘ÓÙÔ‡ÚË

H δωρε των φωτογραφιν

του Aνρ-Πολ Mπουασον

στο φωτογραφικ Aρχεο

του Mουσεου Mπενκη

Tης EÈÚ‹Ó˘ MÔ˘ÓÙÔ‡ÚË

H εκστρατεα προς την Aγκυρα

Tης EÈÚ‹Ó˘ MÔ˘ÓÙÔ‡ÚË

Aναστσιος Στεφνου

Tου°È¿ÓÓË M·˘Ú‹

Bιογραφικ σημεωμα

Tου°È¿ÓÓË M·˘Ú‹

Hμερολγιο

απ το μικρασιατικ Mτωπο

TουAÓ·ÛÙ·Û›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ EÍÒÊ˘ÏÏÔ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜ 1921. MÔÓ¿‰Â˜ Ù˘ EÏÏË-ÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ‰È·Û¯›˙Ô˘Ó ÙÔ EÛΛ ™Â-¯›Ú. ºˆÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ AÓÚ›-¶ÔÏ MÔ˘·ÛÔÓ¿.

H KA£HMEPINH

E

E¶

¶T

TA

A H

HM

ME

EP

PE

E™

™

KYPIAKH 8 ™E¶TEMBPIOY 2002

2-32

A º I E P ø M A

Yπεθυνη «Eπτ Hμερν» E § E Y £ E P I A T P A ´ O Y ™∏ª∂ÿø™∏ Δø¡ «E¶ΔÕ Hª∂ƒfl¡» Oι ημερομηνίες που εμφανίζονται στον Aνρί Πολ Mπουασονά ακολουθούν το Nέο Hμερολγιο, ενώ αυτές στον Aνα-στάσιο Στεφάνου το Παλαι. H διαφορά μεταξύ τους, με το Nέο να προηγείται, εί-ναι 13 ημέρες. Για παράδειγμα, ο Δεκα-πενταύγουστος, ημέρα της Παναγίας στο Παλαι, γίνεται 28 Aυγούστου στο Nέο. Aκολουθώντας σήμερα το Nέο γίνεται υστεροχρονισμς στον προσδιορισμ αξιομνημνευτων γεγοντων. Kρατήθη-καν μως οι ημερομηνίες γιατί ο μεν Mπουασονά ακολουθούσε το Nέο (Γρη-γοριαν), ο δε Στεφάνου το Παλι (Iου-λιαν) που ίσχυε ακμη στην Eλλάδα.

Oι φωτογρφοι

της Mικρασιατικς

Eκστρατεας

Tου

A

§∫∏

•. •

∞¡£∞∫∏ ESFIAR Iστορικο Φωτογραφας Διευθυντ Σχολς Φωτογραφας AKTO

O

TANÔ ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ·Ô-‚È‚¿ÛÙËΠÛÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›· Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, ÛÙȘ 2 ª·˝o˘ 1919, ηӤӷ˜ ÔÏÂÌÈÎfi˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ‹ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ ‰ÂÓ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ·Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘. ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ›¯Â ÙËÓ ÔÏÈÙÈ-΋ ÙÔ˘ ÂÍ‹ÁËÛË ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ‰È¯·-ÛÌfi ÙÔ˘ ∞ã ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ¶ÔϤÌÔ˘. ∏ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ıˆڋıËΠ·fi ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ 1912-1913, Û·Ó «Ï¿ıÔ˜» ÙÔ˘ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˘ μÂ-ÓÈ˙¤ÏÔ˘ Î·È ÔÈ EÏÏËÓ˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ Î·È ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ÙˆÓ μ·ÏηÓÈÎÒÓ ¶ÔϤ-ÌˆÓ ‰ÂÓ ÙËÓ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó. ∞˘Ùfi fï˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤‰ˆÛÂ Ë Ù¤¯ÓË Ù˘ «·Ï·È¿˜ ∂ÏÏ¿‰·˜» ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi, Úfi-ÛÊÂÚ·Ó Ô ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi˜ ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜

Õ

Eνα σπνιο

ντοκουμ-ντο. H Aννα

Παπαδο-πολου –η «μνα του

στρατιτη»– με στολ

νοσοκμας,

φωτογραφ-ζει τα ελληνικ

αερο-πλνα στον (;)

«Παρ-δεισο» της Σμρνης. H

φωογραφα της...

φωτο-γρφου τραβχτηκε απ

τον Θεκριτο

Kαλογερ-δη. (Aρχεο Aλκη Ξ.

Ξανθκη).

H

H Aννα Παπαδοπολου –αδελφ τ

ου Παλου

Mελ– κρατντας επιδει

κτικ να τσιγρο, φω

το-γραφθηκε στο ατελι τ

ου Σμυρνιο φωτογρφου,

Nκου Zωγρφου. Στην

αφιρωσ της γρφει «

Tα

νειρα δεν μνουν νει

ρα».

Ì ÙÔÓ ¡›ÎÔ ∑ˆÁÚ¿ÊÔ Î·È ÙÔÓ °. ¶ÚÔ-ÎÔ›Ô˘.

¢‡Ô MÈÎÚ·ÛÈ¿Ù˜

√ ¡›ÎÔ˜ ∑ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÁÓˆÛÙÔ‡˜ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ∂›¯Â ÛÔ˘‰¿ÛÂÈ ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈ-Îfi Î·È Â›¯Â ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÌÈ· Ôχ ηϋ Ê‹ÌË Î·È ÂÏ·Ù›·. ∞fi ÙËÓ ÚÒÙË ÛÙÈÁÌ‹ ‚Ú¤ıËΠ̠ÙË Ì˯·Ó‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›·, ʈÙÔÁÚ·Ê›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi. ∂›Ó·È ÁÓˆÛÙfi ¤Ó· ¯ÂÈÚÔÔ›ËÙÔ Ï‡Έ̷ Ì ʈÙÔ-Áڷʛ˜ ÙÔ˘, Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ «∏ ÂÏÏËÓÈ΋ ηÙÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘», Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ·Ú¯Â›Ô ÙÔ˘ ∂§π∞. ΔÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ·ÙÂÏȤ ÙÔ˘, ›¯Â ÌÂ-Á¿ÏË Î›ÓËÛË, ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ·Ú¯‹, ·ÊÔ‡ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› Î·È ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ‹-Á·ÈÓ·Ó ÂΛ ÁÈ· Ó· ʈÙÔÁÚ·ÊËıÔ‡Ó Î·È Ó· ÛÙ›ÏÔ˘Ó ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘˜ ÛÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȤ˜ ÙÔ˘˜. ™ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÂ›Ô ÙÔ˘ ¿ÏψÛÙ ʈ-ÙÔÁÚ·Ê‹ıËÎÂ Î·È Ë AÓÓ· ¶··‰ÔÔ‡-ÏÔ˘, Ë ·‰ÂÏÊ‹ ÙÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ªÂÏ¿, ÁÓˆ-ÛÙ‹ Û·Ó Ë «Ì¿Ó· ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙÔ˘». ¢ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙÔȯ›· Ô˘ Ó· ·Ô-‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó fiÙÈ Ô ∑ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıË-Û ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi, ηٿ ÙËÓ Âͤ-ÏÈÍË Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜. ∞˘Ùfi Ê·›ÓÂÙ·È ÏÔÁÈÎfi ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·Ê‹ÛÂÈ ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÂ›Ô ÙÔ˘. ∫¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ fï˜ ¤Î·ÓÂ Ô ™Ì˘ÚÓÈfi˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ °ÈÒÚÁÔ˜ ¶ÚÔÎÔ›Ô˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ·Ú¿ÏÏËÏ· Ì ÙÔ˘˜ ÌÔ˘Û·Ì¿‰Â˜ Î·È Ù· ¯ÚÒÌ·Ù· ‹-Ú ̷˙› ÙÔ˘ ÙË ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ ÌË-¯·Ó‹, Ô˘ ¤·ÈÚÓ Á˘¿ÏÈÓ˜ ϿΘ 13Ã18 ÂÎ. Î·È ÙËÓ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ Ì˯·Ó‹ Î·È ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÙÚÈÁ˘Ú›˙ÂÈ ÛÙ· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· Ù˘ ÚÒÙ˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ÙÔ˘ ÌÂÙÒÔ˘ ÁÈ· Ó· ηٷÁÚ¿„ÂÈ ÛÎË-Ó¤˜ ‰Ú¿Û˘ Û ÒÚ· Ì¿¯Ë˜. ∞fi ÙȘ ʈ-ÙÔÁڷʛ˜ Ô˘ ÙÚ·‚Ô‡ÛÂ, Û˘Ó‰‡·˙ ‰‡Ô Î·È ÙÚÂȘ ÁÈ· Ó· ˙ˆÁÚ·Ê›ÛÂÈ ¤Ó·Ó ›Ó·Î¿ ÙÔ˘. ™ÙȘ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ∂ÏÌ·Ï›, ÙÔ˘ ™Â˚ÓÙ‹ – °·˙‹ Î·È ÙÔ˘ ∂ÛΛ-™Â¯‹Ú, ÙÔÓ ÁÓÒÚÈÛÂ Ô ¡. ¶Ï·ÛÙ‹Ú·˜. «[...] ÂÚÈÙÚ¤¯ˆÓ Î·È ·˘Ù¿˜ Ù·˜ ÂÁÁ‡ÙÂÚ·˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ Â¯ıÚfiÓ ÁÚ·ÌÌ¿˜ ÙˆÓ ·ÎÚÔ‚ÔÏÈÛÙÒÓ, ¢ڤıÂȘ ÔÏÏ¿ÎȘ ÂÓ Ì¤Ûˆ ‰È·ÚËÁÓfiÌÂÓˆÓ Ô‚›-‰ˆÓ Î·È ‚ÚÔ¯‹˜ ÛÊ·ÈÚÒÓ, ›Ó· ·ÔÙ˘-ÒÛÂÈ Ê¢Á·Ï¤· ËÚˆÈο ÂÂÈÛfi‰È·, ‰˘Ó¿ÌÂÓ· Ó’ ·Ô‰ÒÛÂÈ ÂȘ ÙËÓ ·ÈˆÓÈfi-ÙËÙ·, ÌfiÓÔÓ ‰È¿ ÙÔ˘ ¯ÚˆÛÙ‹ÚÔ˜, ¯ÂÈ˙fiÌÂÓÔ˘ ‡Ô ÙfiÛÔÓ ÙÔÏÌËÚÔ‡ Î·È ÚÈ-„ÔΛӉӢÓÔ˘, fiÛÔ Î·È Âȉ¤ÍÈÔ˘ ηÏÏÈ-Ù¤¯ÓÔ˘» (∂ÛΛ ™Â¯‹Ú, 10 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921, ¡. ¶Ï·ÛÙ‹Ú·˜) ¶·Ú¿ÏÏËÏ· ·ÔÙ‡ˆÓ ÙȘ Ê¢Á·Ï¤-˜ ÛÎËÓ¤˜ ÙȘ Ì¿¯Ë˜ Ì ÙËÓ ÎÈÓËÌ·ÙÔ-ÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ Ì˯·Ó‹. ªÂ ÙË ÛÎËÓÔıÂ-ÙÈ΋ fiÚ·ÛË ÂÓfi˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘, ÎÈÓËÌ·ÙÔ-ÁÚ¿ÊËÛ Ì ÌÈ· ¯ÂÈÚÔΛÓËÙË Ì˯·Ó‹ Ï‹„˘, Û 11.000 ̤ÙÚ· Ù·ÈÓ›·˜, ÙËÓ ÔÏÂÌÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÂÏ-ÏËÓÈÛÌÔ‡ ·fi ÙÔ 1919 ¤ˆ˜ ÙÔ 1928. πÛÙÔÚÈ΋ Â›Ó·È Ë Ù·ÈÓ›· ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ·Ú·ÛËÌÔÊfiÚËÛË ÙˆÓ ÛËÌ·ÈÒÓ ·fi ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ, ÛÙÔ ∂ÛΛ ™Â¯‹Ú. H‰Ë ·fi ÙÔ 1920 Ô ·Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ §. π. ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜ ÙÔ˘ ›¯Â ·Ó·-ı¤ÛÂÈ Ó· ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·Ê‹ÛÂÈ Î·È Ó· ˙ˆ-ÁÚ·Ê›ÛÂÈ ÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡. ΔÔÓ ›‰ÈÔ ¯Úfi-ÓÔ ÙÔ˘ ·¤ÌÂÈÓ ÙÔÓ ÔÏÂÌÈÎfi ÛÙ·˘Úfi «‰ÈfiÙÈ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·˜ Â› Ì‹Ó·˜ ÔÏfiÎÏËÚÔ˘˜ ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfiÓ ÛÙÚ·ÙfiÓ ÂÓ ÙÔȘ ¯·Ú·ÎÒÌ·ÛÈ Î·È Î·Ù¿ Ù·˜ ÂȯÂÈ-Ú‹ÛÂȘ ¤Ï·‚ ̤ÚÔ˜ ÂÓ ·˘Ù¿˜, ÂÓ ªÈ-ÎÚ¿ ∞Û›· Î·È £Ú¿ÎË, ¤Óı· ‰È¿ ÎÈÓËÌ·-ÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ Ù·ÈÓÈÒÓ, Ù·˜ ÔÔ›·˜ ›¯Â, ·¤‰ˆÎÂÓ ÙÔ ¤ÚÁÔÓ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ì·˜ ÈÛÙfiٷٷ, ÔÏÏ¿ÎȘ ·Ú·ÎÈÓ‰˘Ó‡ˆÓ ̤¯ÚÈ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÁÚ·ÌÌÒÓ ÂÓ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÁÂÓfiÌÂÓˆÓ Ì·¯ÒÓ» (§.π. ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜, ™Ì‡ÚÓË 22 ∞˘ÁÔ‡-ÛÙÔ˘ 1920).

EÓı‡ÌÈÔÓ O˘Û¿Î

ΔÔ 1920 Î·È ÂÓÒ Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ÚÔ¯ˆÚÔ‡Û ÚÔ˜ ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi, fiÏÔ

H Õ

Πολυβολητς στη

Nε-κρπολη των Σρδεων

(Mπιν Tεπ). Aυτ καθς

και λλες παρμοιες

φω-τογραφες, που τραβοσε ο

Γεργιος Προκοπου,

τρι-γυρνντας στα

χαρακμα-τα, χρησιμοποιοσε για να

συνθσει τους γνωστος

πο-λεμικος του πνακες απ

την Eκστρατεα, πως ο

π-νακας (κτω) «Mχρις

εσχτων». Eναι εμφανς

τι στην δεξι πλευρ του

ζωγραφικο ργου

επανα-λαμβνεται το θμα της

φωτογραφας.

Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÊÙ¿ÓÔ˘Ó ÂΛ. ÷-Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ›-Ó·È Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∫·Ú‰È·Î›‰Ë˜. ∂›¯Â ÁÂÓÓËı› ÛÙËÓ ∫Ú‹ÓË (ΔÛÂṲ̂) Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È Â›¯Â ʇÁÂÈ ·fi ÙËÓ ΔÔ˘Ú-Λ·, ÂÓÒ ˘ËÚÂÙÔ‡Û ÛÙÔÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi. ∂¤ÛÙÚ„ ÙÔ 1919 ·Ó Î·È ·˘Ùfi ‹Ù·Ó Ô-χ ÂÈΛӉ˘ÓÔ ·Ó ÙÔÓ Û˘Ï-Ï¿Ì‚·Ó·Ó, ·ÊÔ‡ ÙÔÓ ıˆÚÔ‡-Û·Ó ÏÈÔÙ¿ÎÙË. ∞ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi, ηٿ ÙÔÓ ÚÒÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ù˘ ÂÎ-ÛÙÚ·Ù›·˜, ʈÙÔÁÚ·Ê›˙Ô-ÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜, οÙÈ Ô˘ ÙÔ˘ ·fiÊÂÚ ÔÏÏ¿ ¯Ú‹Ì·Ù·. ∫¿ÔȘ ÊÔÚ¤˜ η٤ÁÚ·„– ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÂÏ¿-¯ÈÛÙ˜ ʈÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘– Î·È ‰Ú·Ì·ÙÈΤ˜ ÛÎËÓ¤˜ ·fi ÙȘ ˆÌfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ΔÔ‡Ú-ΈÓ. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ‰È¿ÛË-ÌÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ ʈÙÔÁÚ¿-ÊÔ˘˜, Ô˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊËÛ·Ó Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ, ‹Ù·Ó Î·È Ô EÏ‚ÂÙfi˜ ÊÈϤÏÏËÓ·˜ Fred Boissonnas ηıÒ˜ Î·È Ô ÚˆÙfiÙÔÎÔ˜ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ Edmond. √È ÈÔ ÔÏ-ÏÔ› ‹Ù·Ó fï˜ ÔÈ Ï·Ófi‰ÈÔÈ ÊˆÙÔÁÚ¿-ÊÔÈ, Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ì ÙË ÌÂÁ¿ÏË Í‡ÏÈÓË Ì˯·Ó‹ (ÙËÓ «Î¿Û·»), Ô˘ ‹Ù·Ó Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Î·È ÛÎÔÙÂÈÓfi˜ ı¿Ï·ÌÔ˜. √È ÊˆÙÔοÚÙ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂˆÓ 10 Ã15 ÂÎ, Ù˘ÒÓÔÓÙ·Ó Â› ÙfiÔ˘, ̤۷ Û 15 Â-Ú›Ô˘ ÏÂÙ¿. √ ʈÙÔÁÚ·ÊÔ‡ÌÂÓÔ˜ η-ıfiÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Û ÌÈ· „¿ıÈÓË Î·Ú¤-ÎÏ·, ›Ûˆ ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ˘‹Ú¯Â ÁÈ· ÊfiÓÙÔ ¤Ó· ·Ó›, Ô˘ ·ÔÌfiÓˆÓ ·fi ÙÔÓ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ· ¯ÒÚÔ. ™’ ·˘Ùfi, Ì·˙› Ì οÔÈ· ‰È·ÎÔÛÌËÙÈο Û¯¤‰È·, Û˘-Ó‹ıˆ˜ ¿ÓıË, ÔÈ ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ¤ÁÚ·Ê·Ó .¯. «∂Óı‡ÌÈÔÓ √˘Û¿Î», Î·È ÌfiÏȘ Ô ÛÙÚ·Ùfi˜ ηÙÂÏ¿Ì‚·Ó ÌÈ· Ó¤· fiÏË, ¤Û¢‰·Ó Ó· ÁÚ¿„Ô˘Ó ÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·, ∂ÛΛ-™Â¯‹Ú Î.Ï.). √È Êˆ-ÙÔÁڷʛ˜-ÂÓı‡ÌÈ· ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó «ÙÂÎ-Ì‹ÚÈ· ‡·Ú͢» ÁÈ· ÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, ÁÈ· ÙȘ Ôԛ˜ Î·È ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó Ï›Á˜ ÔÈ ÊÔ-Ú¤˜ Ô˘ ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ʈÙÔÁÚ·Ê›· Ì ¤Ó· Û‡ÓÙÔÌÔ ÔÈÛıÔÁÚ¿ÊËÌ· «...∂›Ì·È η-Ï¿, ÙÔ ›‰ÈÔ Â‡¯ÔÌ·È Î·È ‰È’ ˘Ì¿˜», ¤ÊÙ·-Ó ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤¤ÊÙ·-ÓÂÈ·, ÂÓÒ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·˘Ùfi Ô ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ›¯Â ÛÎÔÙˆı›. ∞Ó Ô ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¤ÓÔ˜ ÂÍ·ÓÙÏÔ‡Û ٷ ÛÙÂÚÂ-fiÙ˘· ΛÌÂÓ·, η٤Ê¢Á Û ¤ÌÌÂÙÚ· Ï·˚ο ÙÂÙÚ¿ÛÙȯ·. Δ· ÙÂÙÚ¿ÛÙȯ· ·˘Ù¿ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ·Ú¯Èο ÛÙÔ˘˜ μ·Ï-ηÓÈÎÔ‡˜ ¶ÔϤÌÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Ù· ›‰È· Ì οÔȘ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó Ó· ›-Ó·È Û ¯Ú‹ÛË Î·È Î·Ù¿ ÙË ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ-΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›·. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎfi Â›Ó·È ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ: ™Ô˘ ÛÙ¤ÏÓˆ ÙÔ ÎÔÚÌ¿ÎÈ ÌÔ˘ Ì Ì˯·Ó‹ ÁÚ·Ì̤ÓÔ ™·Ó ·Ôı¿Óˆ ÛÙÔ ¯·Î›, ÂÓı‡ÌÈÔÓ Ó· ̤ӈ. §¿‚ ÎÔÚÌ› ‰›¯ˆ˜ „˘¯‹ Î·È ÛÒÌ· ‰›¯ˆ˜ ·›Ì· ∫·È ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ÌÔ˘ Ó· Ì ı˘Ì¿Û·È Â̤ӷ. √ÚÈṲ̂ÓÔÈ «ÙÔÏÌËÚÔ›» Ê·ÓÙ¿ÚÔÈ Ù· ¤ÁÚ·Ê·Ó Û·Ó ·ÊȤڈÛË ›Ûˆ ·fi ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›·, Ô˘ ¤ÛÙÂÏÓ·Ó ÛÙËÓ «¿ÁÓˆÛÙË ‰ÂÛÔÈÓ›‰·», Ì ÙËÓ ÔÔ›· ·ÏÏËÏÔÁÚ·ÊÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ÙËÓ ÔÔ›· Û˘¯Ó¿ ÂÚˆÙ‡ÔÓÙ·Ó, ¯ˆÚ›˜ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ÔÙ¤. √È ÂÚÈÛÛfi-ÙÂÚ˜ ·Ó‹Î·Ó ÛÂ Û˘Ó‰¤ÛÌÔ˘˜, Ì ÈÔ ÂÓÂÚÁ‹ ÙË ª∞™ (ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∞‰ÂÏ-Ê‹ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÈÒÙË), Î·È ¤ÁÚ·Ê·Ó ÛÙÔ˘˜ Ê·ÓÙ¿ÚÔ˘˜ Ì „¢‰ÒÓ˘Ì· fiˆ˜ ∞ÁÚÈÔÏÔ‡ÏÔ˘‰Ô, ∞ÓÔÈÎÙ‹ ∫·Ú‰È¿, °˘·-ϤÓÈ· ∫·Ú‰È¿, √ÓÂÈÚÔfiÏÔ˜ ∞‡Ú· Î.¿. √È ÊˆÙÔÁڷʛ˜ Ù˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ ˘ÛÙÂÚÔ‡Ó ÛËÌ·ÓÙÈο Û Ú·ÏÈÛÌfi, Û˘ÁÎÚÈÓfiÌÂÓ˜ Ì ÙȘ ·ÓÙ›-ÛÙÔȯ˜ ÙˆÓ μ·ÏηÓÈÎÒÓ ¶ÔϤ̈Ó. ¢‡Ô Â›Ó·È ÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›-Ô˘˜ ÌÔÚ› ·˘Ùfi Ó· ·Ô‰Ôı›. ¶ÚÒÙÔ ÛÙËÓ ·˘ÛÙËÚfiÙÂÚË ÏÔÁÔÎÚÈÛ›· Ô˘ ˘‹Ú¯Â ÙfiÙÂ Î·È ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙÔ fiÙÈ ÔÈ ÈÔ ÔÏÏÔ› ʈÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ‹Á·Ó ÂΛ Ì ÛÎÔfi Ó· ÎÂÚ‰›ÛÔ˘Ó ÁÚ‹ÁÔÚ· ¯Ú‹Ì·Ù·, ʈÙÔÁÚ·Ê›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜. √È Ï›Á˜ ʈÙÔÁڷʛ˜ ·fi Ì¿¯Â˜ ‹ ÛÎËÓ¤˜ ‰Ú¿Û˘, ÙÚ·‚‹-¯ÙËÎ·Ó ·fi ÂÚ·ÛÈÙ¤¯Ó˜ ʈÙÔÁÚ¿-ÊÔ˘˜ Ô˘ ‹Ù·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› Î·È Ôϛ٘. ΔÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ ‰È·ÛÒ-˙ÂÙ·È, Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔÌ¤ÓˆÓ Î·È ÙˆÓ ·Ó·ÌÓËÛÙÈÎÒÓ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, Â›Ó·È Ôχ ÌÂÁ¿ÏÔ. ªÈ· ¤Ú¢ӷ ÂȘ ‚¿ıÔ˜ ›Ûˆ˜ ÂÓÙfiÈ˙ ÔÚÈ-Ṳ̂Ó˜ ʈÙÔÁڷʛ˜ ‰Ú¿Û˘ Ô˘ ‰È·-ʇÁÔ˘Ó. °È·Ù› Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ë ÊˆÙÔ-ÁÚ·Ê›·, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÂÈ ÙfiÛ· ÔÏ-Ï¿, ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÙË ‰Ú·Ì·ÙÈ-ÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÛÙÔ Ú·Á-Ì·ÙÈÎfi ÙÔ˘ ̤ÁÂıÔ˜, fiˆ˜ ÙÔ˘Ï¿¯È-ÛÙÔÓ ¤¯Ô˘Ó ‰Â›ÍÂÈ Ù· ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· Λ-ÌÂÓ·.

H

Φωτογραφα – ενθμι

ο τραυματα

στρατιτη απ το

Mτωπο, τραβηγ

μνη

απ πλανδιο φω

τογρφο. Oι φωτ

οκρ-τες αυτς αποτελοσαν «τε

κμρια

παρ-ξης» για τις οικογν

ειες των στρατιωτ

ν,

για τις οποες προορζ

ονταν. (Συλλογ

Mιχλη Γ. Tσγκ

αρη).

H

_{Eφοδιοπομπ για το}

μτωπο της ερμου

(Συλ-λογ Γ. Προκοπου).

Aνρ - Πολ Mπουασον

H

Aριστερ ο

συ-νταγματρχης

Fernand Feyler

και δεξι ο

Henri–Paul

Boissonnas κπου

στο μικρασιατικ

Mτωπο

(φωτογρα-φικ αρχεο

Aντ-νη Σ. Mαλλη).

Tης

E

πƒ∏¡∏˜

M

¶√À¡Δ√Àƒ∏ Eπιμελτριας Φωτογραφικο Aρχεου Mουσεου Mπενκη

Δ

PITOTOKO™ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ EÏ‚ÂÙÔ‡ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘ Fred Boissonnas Î·È Ù˘ Augusta Magnin, Ô Henri Boissonnas ÁÂÓÓ‹ıË-ΠÛÙË °ÂÓÂ‡Ë ÙÔ 1894 Î·È ÌÂÁ¿ÏˆÛ ÛÙÔ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi Û›ÙÈ «Les Mayens» ÛÙÔ Petit-Saconnex. ¶·Ú·ÎÔÏÔ˘ı› Ì·ı‹Ì·Ù· ÛÙÔ ÎÏ·ÛÈÎfi KÔϤÁÈÔ Ù˘ °ÂÓ‡˘. ™‡ÓÙÔÌ· fï˜ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ı· ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ ÙË Ê˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ ÎÏ›ÛË ÚÔ˜ ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ Î·È ÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Î·È ı· ÙÔÓ ÂÁÁÚ¿„ÂÈ ÛÙË ™¯ÔÏ‹ ∫·ÏÒÓ ΔÂ-¯ÓÒÓ Ù˘ °ÂÓ‡˘, ÙËÓ ÔÔ›· ÙfiÙ ‰È-¢ı‡ÓÂÈ Ô ÂÈÛÙ‹ıÈÔ˜ Ê›ÏÔ˜ ηÈ

Û˘ÓÂÚ-Á¿Ù˘ ÙÔ˘ Fred, Daniel Baud Bovy. √ Henri ·ÔÊÔÈÙ¿ Ì ÙÔ ‰›ψ̷ ÙÔ˘ η-ıËÁËÙ‹ ۯ‰›Ô˘. Oˆ˜ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ Î·È Ù· ‰‡Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ·‰¤ÏÊÈ· ÙÔ˘, Edmond Î·È Émile, o Henri ı· Á›-ÓÂÈ ‰ÂÈÓfi˜ ÔÚÂÈ‚¿Ù˘ Î·È ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ·-Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÛÙȘ ·Ó·‚¿ÛÂȘ ÛÙȘ ÂÏ‚ÂÙÈΤ˜ AÏÂȘ, ÌÂٷʤÚÔÓÙ·˜ ÛÙȘ ÎÔ-Ú˘Ê¤˜ ÙˆÓ ‚Ô˘ÓÒÓ ÙÔÓ ‚·Ú‡Ù·ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ÂÍÔÏÈÛÌfi. ∏ ÂÎÌ¿ıËÛË Ù˘ ʈÙÔÁÚ·ÊÈ΋˜ Ù¤-¯Ó˘ Â›Ó·È ·Ó·fiÊ¢-ÎÙË. ∞fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ Fred Ì˘‹ıËΠÛÙË Ï‹„Ë Î·È ÙËÓ ÂÎÙ‡ˆÛË ÙˆÓ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ Î·È ÁÚ‹-ÁÔÚ· ¤ÁÈÓ ÙÔ «·ÚÈÛÙÂÚfi» ÙÔ˘ ¯¤ÚÈ. ™Ù·

M·˙› ÌÂ ÙÔÓ ·Ù¤Ú·

ÙÔ˘ ºÚÂÓ٠ηÈ

ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘

EÓÙÌfiÓ, ˘‹ÚÍ·Ó

‰È·ÚÂ›˜

ÂÏÏËÓÔÏ¿-ÙÚ˜ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔÈ

H

_{Oι γονες του Aνρ – Πολ, Φρεντ και}

Aυ-γοστα Mπουασον στα 1905. O Φρεντ,

λα-μπρς φωτογρφος, με ευρωπαϊκ"

ακτινοβο-λα, πρτος ανδειξε το αγνοημνο απ τους

λλους ξνους φωτογρφους ελληνικ τοπο

καθς, για 30 περπου χρνια

(1902–1930), ασχολομενος σταθερ με την

Eλλδα, τρβηξε πνω απ 6.000

φωτογρα-φες ελληνικο ενδιαφροντος.

H

Tο εξφυλλο του

φω-τογραφικο λευκματος

«Smyrne». Tις λ"ψεις

κανε ο Eντμν την

νοι-ξη του 1919 και

εκδθη-κε την δια χρονι,

στε-ρα απ συμβλαιο που

υπγραψε ο πατρας

Φρεντ με την ττε

κυβρ-νηση Bενιζλου για την

ανδειξη περιοχν που

πρσφατα

ενσωματθη-καν στο ελληνικ κρτος

" αποτελοσαν ττε

εθνι-κς διεκδικ"σεις. Στους

ρους αυτο του

συμβο-λαου "ταν και το ταξδι

του Aνρ λγο αργτερα

(1921) στο

Mικρασιατι-κ Mτωπο.

20 ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÈ·, Ô ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi˜ Ô›ÎÔ˜ ÙˆÓ Boissonnas Â›Ó·È ‰ÈÂıÓ‹˜ Ì ·-Ú·ÚÙ‹Ì·Ù· ÛÙË ª·ÛÛ·Ï›·, ÙË ƒÂ̘, ÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Î·È ÙËÓ ∞Á›· ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË Î·È Ë ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ Âȯ›ÚËÛË ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· Â›Ó·È Ë Ê˘ÛÈ΋ ‰È¤ÍÔ‰Ô˜ ÁÈ· οı ̤-ÏÔ˜ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜. √ Henri, ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘, ı· Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ Ì ÙȘ ‰‡Ô ÙÔ˘ ȉÈfiÙËÙ˜, ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘ ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘, ÂÈÌÂÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ Ì ȉȷ›ÙÂÚÔ Ù·Ï¤ÓÙÔ ÙË ÛÂÏȉÔÔ›ËÛË, ÙÔÓ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎfi ‰È¿ÎÔÛÌÔ ÙˆÓ Â͈ʇÏ-ÏˆÓ Î·È ÙȘ ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ‚ÈÓȤÙ˜ ÙˆÓ ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ La Grèce Immortelle, 1919 Î·È La campagne de Macédoine, 1916-1917 ÙˆÓ Editions d’ Art Boissonnas.

™ÂÈÚ¿ ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ

ÃÚÔÓÈ¿ ÔÚfiÛËÌÔ ÁÈ· ÙË ÌÂÙ¤ÂÈÙ· Ô-Ú›· ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ Âȯ›ÚËÛË ÙˆÓ Boissonnas Ú¤ÂÈ Ó· ıˆÚËı› ÙÔ 1919. ™ÙȘ 27 ª·ÚÙ›Ô˘ ÂΛӢ Ù˘ ¯ÚÔÓÈ¿˜, Ë Û¯¤ÛË ÙÔ˘ Fred Boissonnas Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Ô˘ ›¯Â ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ ·fi ÙÔ 1903, ÌÂÙ·ˉ¿ ·fi ÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜ ÂÓfi˜ ÂÏÏË-ÓÔÏ¿ÙÚË ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ Â͇-ÌÓËÛ Ì ÙÔÓ ÈÔ ÔÈËÙÈÎfi ÙÚfiÔ ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ÛÙËÓ ˘ÈÔı¤ÙËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ÙfiÙ ΢‚¤ÚÓËÛË μÂÓÈ˙¤-ÏÔ˘ Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ·fi ÙÔ ˘Ô˘Ú-ÁÂ›Ô ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÛÙÔ ÔÏ˘-Û¤ÏÈ‰Ô Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ 1 Ô˘ ˘¤ÁÚ·„Â Ô Fred Boissonnas Ì ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi ∂͈-ÙÂÚÈÎÒÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô ¶ÔÏ›ÙË ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, Ô ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÌÈ·˜ ÛÂÈÚ¿˜ ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ Ì ı¤Ì· ÙËÓ ·Ó¿‰ÂÈÍË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· fiÛˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÚfiÛÊ·Ù· ÂÓۈ̷ÙÒ-ıËÎ·Ó ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ‹ ·ÎfiÌ· Î·È ÂÎÂ›ÓˆÓ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ‰ÈÂΉÈ-΋ÛÂȘ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ ¤Ó·ÙË ÛÂÏ›-‰· ÙÔ˘ Û˘Ì‚ÔÏ·›Ô˘ Ô Henri Î·È Ô ·‰ÂÏ-Êfi˜ ÙÔ˘ Edmond Û˘Ó˘ÔÁÚ¿ÊÔ˘Ó ˆ˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜ Ù˘ ·Ó¿ıÂÛ˘ ÙÔ˘ ηÏÏÈ-Ù¯ÓÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È Û˘Ó¯ÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘˜ Û ÂÚ›ÙˆÛË ı·Ó¿-ÙÔ˘ ı·Ó¿-ÙÔ˘. ΔËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿ Ô Fred, Û˘ÓÔ-‰Â˘fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ Daniel Baud Bovy Î·È ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ Edmond Î·È Henri, ÍÂÎÈÓ¿ Î·È ¿ÏÈ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. √ Edmond ı· ʇÁÂÈ ÁÈ· ÙË ™Ì‡ÚÓË, ÒÛÙ ӷ ÚÔÛÎÔÌ›ÛÂÈ ÙȘ ··Ú·›ÙËÙ˜ Ï‹„ÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ Ï¢ÎÒÌ·-ÙÔ˜ Smyrne, ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÚÔ-ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Û˘Ì‚ÔÏ·›Ô˘. √ ∏enri ı· ¿ÂÈ ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· Î·È ı· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ, ·fi ÎÔÈÓÔ‡ Ì ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘, ÙË ÊˆÙÔÁÚ¿ÊËÛË Ù˘ Û˘ÌÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ. ∫·ı’ Ô‰fiÓ ı· ·Ó¤‚Ô˘Ó ÛÙÔÓ OÏ˘ÌÔ ÁÈ· Ó· ÙÚ·‚‹ÍÔ˘Ó ÙȘ ʈÙÔÁڷʛ˜ Ô˘ Ô Fred ‰ÂÓ Â›¯Â ηٷʤÚÂÈ Ó· ÙÚ·-‚‹ÍÂÈ ÏfiÁˆ ¤ÏÏÂȄ˘ ÂÍÔÏÈÛÌÔ‡ Î·È ‚ÔËıÔ‡. ΔÂÏÈο ÙÔ Ï‡Έ̷ Smyrne ÂΉ›‰ÂÙ·È ·fi ÙȘ Editions d’∞rt Boissonnas Î·È ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙË ÛÂÈÚ¿ «L’image de la Grèce». ∏ ™Ì‡ÚÓË ÙÂ-ÏÔ‡ÛÂ Â‰Ò Î·È Ì‹Ó˜ ˘fi ÂÏÏËÓÈ΋ η-ÙÔ¯‹ ÁÂÁÔÓfi˜, Ô˘ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÙÚ›-ÙË ÎÈfiÏ·˜ ʈÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Ï¢ÎÒÌ·-ÙÔ˜ Ì ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÔÏÂÌÈÎfi ÏÔ›Ô §∏ª¡√™ Î·È Ù· ÂÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷-Ù· ηٿ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ÚÔÎ˘Ì·›·˜. ΔÔ 1920 ÂΉ›‰ÔÓÙ·È ÔÈ ‰‡Ô ÙfiÌÔÈ Ù˘ ÂÎ-ÛÙÚ·Ù›·˜ Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ La Campagne de Macédoine 1916-1917 Ì ʈÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘ Edmond, ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿-ÊËÛË ÙÔ˘ Henri Î·È Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ Fernand Feyler.

O AÓÚ› ÛÙÔ M¤ÙˆÔ

ΔÔÓ ª¿ÈÔ ÙÔ˘ 1921, fiÙ·Ó Ô BÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ¤¯ÂÈ ¯¿ÛÂÈ ϤÔÓ ÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜, o Henri Boissonnas, ÂÊԉȷṲ̂ÓÔ˜ Ì ÂÏÏËÓÈ-Îfi ‰Èψ̷ÙÈÂÏÏËÓÈ-Îfi ‰È·‚·Ù‹ÚÈÔ Ô˘ ÂÎ-‰fiıËΠÛÙË μ¤ÚÓË Ù˘ ∂Ï‚ÂÙ›·˜ ·fi ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ‚·ÛÈÏÈ΋ ·ÓÙÈÚÔÛˆ-›· (Légation Royale de Grèce), Ë-Á·›ÓÂÈ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ̤ۈ Ù˘ πÙ·Ï›·˜. ™˘ÓÔ‰ÔÈfiÚÔ˜ Î·È Û‡ÓÙÚÔÊÔ˜ ÛÙÔ Ù·-Í›‰È, Ô˘ ÙÂÏÈο ÙÔÓ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙ· ‚¿-ıË Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ›·˜, Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ Î·È ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi˜ Ê›ÏÔ˜ Fernand Feyler. EÂÈÙ· ·fi ÂÍ¿ÌËÓË Û˘ÌfiÚ¢ÛË Ì ÙË ÛÙÚ·ÙÈ¿ Ù˘ ªÈ-ÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È ÛÙËÓ ÎÚÈÛÈÌfiÙÂÚË Î·-Ì‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜, Ô Henri Î·È Ô Feyler ÂÈÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ›Ûˆ ÛÙËÓ ∂Ï‚ÂÙ›· ̤ۈ πÙ·Ï›·˜ fiÔ˘ Ô Henri ·ı·›ÓÂÈ ÂÏÔÓÔÛ›·. ∏ ˘ÎÓ‹ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· Ì ÙËÓ ·ÚÚ·‚ˆÓÈ·ÛÙÈ-ÎÈ¿ ÙÔ˘ Valentine Baud Bovy ηٿ ÙË Ì·ÎÚ¿ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ Û˘ÛÊ›ÁÁÂÈ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ

‰‡Ô Ó¤ˆÓ Ô˘, Ì ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ∏enri, ÂÈÛÊÚ·Á›˙ÔÓÙ·È Ì ٷ ‰ÂÛÌ¿ ÙÔ˘ Á¿ÌÔ˘.

Afi ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ÛÙË

Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ¤ÚÁˆÓ Ù¤¯Ó˘

√ Henri ˆÛÙfiÛÔ ·Ó·˙ËÙ› ·ÎfiÌ· ÙÔÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ÙÔ˘ ‰ÚfiÌÔ Î·È Ù·Ï·-ÓÙ‡ÂÙ·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ¤ÌÊ˘ÙÔ ¿ıÔ˜ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Î·È ÙËÓ ÔÈÎÔÁÂ-ÓÂȷ΋ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË Ó· ÂÍ·Û΋ÛÂÈ ÙÔ Â¿ÁÁÂÏÌ· ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘. ªÂÙ¿ ÙÔÓ Í·ÊÓÈÎfi ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘ Edmond ÙÔ 1924, Ô Henri ·Ó·Ï·Ì‚¿-ÓÂÈ ÁÈ· ÙÚ›· ¯ÚfiÓÈ· ÙË ‰È‡ı˘ÓÛË ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ·Ê›Ԣ ÛÙËÓ Quai de la Poste. ∏ ηıËÌÂÚÈÓ‹ ÙÚÈ‚‹ Ì ÙË ÊˆÙÔÁÚ·-Ê›· ÙÔÓ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÈ ·fi ÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ-΋ Î·È ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ‚¿ÚÔ˜ Ù˘ ¢ı‡Ó˘ ÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘: «∏ ÂÌÂÈÚ›· ¤‰ÂÈÍ fiÙÈ Ë ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· Ì ÂÓ-‰È·Ê¤ÚÂÈ ·ÏÏ¿ ¤¯ÂÈ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÌÂÈÔÓ¤ÎÙË-Ì· fiÙÈ ·ÔÚÚÔÊ¿ fiÏÔÓ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ÌÔ˘... √ Paul Ganz, οÓÔÓÙ·˜ ¤Ó· ¤Ú·ÛÌ· ·fi ÙË °ÂÓ‡Ë, ÌÔ˘ ÚfiÙÂÈÓ ӷ ÌÔ˘ Ì¿ıÂÈ ÙËÓ Ù¤¯ÓË Ù˘ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÈÓ¿-ΈÓ... ¤ÙÛÈ ı· Ì˘ËıÒ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Ù¤¯ÓË ÁÈ· ÙËÓ Ë̤ڷ, Ô˘ ‰ÂÓ ·¤¯ÂÈ Ôχ, fiÔ˘ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÌÔ˘ ÛÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ‰ÂÓ ı· Â›Ó·È ÙfiÛÔ ··Ú·›ÙËÙË... ÙfiÙ ı· Â›Ì·È ÂχıÂÚÔ˜ Ó· ˙ˆÁÚ·Ê›˙ˆ...». ªÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· Î·È ÙËÓ ·ÚfiÙÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ Paul Ganz, ‰È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ ªÔ˘Û›Ԣ ∫·ÏÒÓ Δ¯ÓÒÓ Ù˘ μ·ÛÈÏ›·˜, Ô Henri ı· ·ÊÔÛȈı› ÙÂÏÈο ÛÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË Î·È ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ¤ÚÁˆÓ Ù¤¯Ó˘, ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ·˜ ·fi ÙÔ 1927 ÔÚÈÛÙÈ-ο ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÂ›Ô ÛÙÔÓ ÌÈÎÚfi ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊfi Paul. ∏ ÚˆÙÔfiÚ· ¯Ú‹ÛË Ù˘ Ú·‰ÈÔÁÚ·-Ê›·˜ Î·È ÙˆÓ ˘ÂÚȈ‰ÒÓ ·ÎÙ›ÓˆÓ ÛÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ù¤¯Ó˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ë Âȉ›ÎÂ˘Û‹ ÙÔ˘ ÛÙ· ¤ÚÁ· ÙÔ˘ Holbein ÙÔ‡ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ‰ÈÂıÓ‹ ÂÏ·-Ù›·. ∏ Ê‹ÌË ÙÔ˘ ÁÚ‹ÁÔÚ· ÍÂÂÚÓ¿ Ù· fiÚÈ· Ù˘ ∂Ï‚ÂÙ›·˜. ∞fi ÙÔ 1934 ÂÁη-ı›ÛÙ·Ù·È Ì ÙË Á˘Ó·›Î· ÙÔ˘ Valentine, Û˘ÓÙËÚ‹ÙÚÈ· ÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓË ÛÙËÓ ·Ô-ηٿÛÙ·ÛË Û¯Â‰›ˆÓ Î·È ¯·Ú·ÎÙÈÎÒÓ, ÛÙË ∑˘Ú›¯Ë, Î·È ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È ÁÈ· Ù· ÌÔ˘-Û›· Ù˘ °ÂÓ‡˘, Ù˘ μ¤ÚÓ˘ Î·È Ù˘ ∑˘Ú›¯Ë˜. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ ıˆÚ›-Ù·È Ë Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ ÔÚÔ-ÊÔÁÚ·Ê›·˜ Ù˘ ÚÔÌ·ÓÈ΋˜ ÂÎÎÏËÛ›·˜ ÛÙÔ Zillis ÛÙÔ Grizons. ∫·Ù¿ ÙË Ì·ÎÚfi-¯ÚÔÓË ÂÓ·Û¯fiÏËÛ‹ ÙÔ˘ Ì ÙË Û˘ÓÙ‹-ÚËÛË, Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ ¤Ó· ÔÏ˘ÙÈÌfiÙ·ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ·Ú¯Â›Ô Ì ڷ‰ÈÔÁÚ·ÊÈο ·ÚÓËÙÈο Î·È ÁÂÓÈο Ì ٷ ‰È¿ÊÔÚ· ÛÙ¿‰È· Û˘ÓÙ‹ÚËÛ˘ ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ô˘ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙË ‚¿ÛË Ù˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ-΋˜ ÙÂÎÌËÚ›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ∂Ï‚ÂÙÈÎÔ‡ πÓÛÙÈ-ÙÔ‡ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ªÂϤÙË Ù˘ Δ¤¯Ó˘. √ Henri Boissonnas ¤ı·Ó ÙÔÓ ∞‡ÁÔ˘-ÛÙÔ ÙÔ˘ 1966 ÛÙË ∑˘Ú›¯Ë. ™∏ª∂πfl™∂π˜: 1. Aρχείο Boissonnas, φάκελος υπουργείο Eξωτερικών, EΛIA Tα στοιχεία του σημειώματος προέρχο-νται απ τα κείμενα του Luc Boissonnas και της Ειρήνης Μπουντούρη στο υπ έκδoση βιβλίo : «Henti-Paul Boissonnas Mικρά Aσία 1921», (Mουσείο Mπενάκη-Iδρυμα Mείζονος Eλληνισμού).

H

O Eλευθριος Bενιζλος το

1920. Φωτογραφικ πορτρτο

απ τον Eντμν Mπουασον.

H δωρε των φωτογραφιν του Aνρ - Πολ

στο φωτογραφικ αρχεο του Mουσεου Mπενκη

™

YNEXIZONTA™ÙË Ì·ÎÚ¿ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ ·Ú¿‰ÔÛË Ù˘ ÚÔÛÊÔÚ¿˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛË ÙÔ˘ ·Ú¯·ÈÔÏfiÁÔ˘ Î. ¡ÈÎfiÏ·Ô˘ °È·ÏÔ‡ÚË, ÔÈ ÎÏËÚÔÓfiÌÔÈ ÙÔ˘ Henri Boissonnas, Luc Î·È Lucien, ‰ÒÚÈÛ·Ó ÙÔ 1998 ÛÙÔ ºˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ∞Ú¯Â›Ô ÙÔ˘ ªÔ˘Û›Ԣ ªÂÓ¿ÎË ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ Ï‹„ÂˆÓ ÙÔ˘ ÚÔÁfiÓÔ˘ ÙÔ˘˜ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∏ ‰ˆÚ¿ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ 430 ÚˆÙfiÙ˘˜ ʈÙÔÁڷʛ˜, 25 ·ÚÓËÙÈο, ηıÒ˜ Î·È ÌÈÎÚfi ·ÚÈıÌfi ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎÒÓ ÂÎÙ˘ÒÛÂˆÓ (16x22,5ÂÎ.). ΔÔ ·Ú¯Â›Ô ÙÔ˘ Henri-Paul Boissonnas Û˘ÌÏËÚÒÓÔ˘Ó 38 Ï˘Ù¿ ʇÏÏ· ÙÂÙÚ·‰›Ô˘ Ì ȉÈfi¯ÂÈÚÔ ˘ÔÌÓËÌ·-ÙÈÛÌfi ÙˆÓ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ. ∞ÔÎ·Ï˘ÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔÓ ÛÎÔfi ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ÙÔ˘ Henri Î·È ÁÈ· ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ‰È·Û˘Ó-‰¤ÛÂȘ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ Boissonnas ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ÙË ™Ì‡ÚÓË Â›Ó·È ÙÔ ÙÂÙÚ¿‰ÈÔ Ì ‰È¢ı‡ÓÛÂȘ Î·È ÏÂÙÔÌÂÚ›˜ Ô‰ËÁ›Â˜, Ô˘ ÙÔ˘ ¤‰ˆÛÂ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ Fred. √È 80 ÂÈÛÙÔϤ˜ ÙÔ˘ Henri ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÚÚ·‚ˆÓÈ·ÛÙÈÎÈ¿ ÙÔ˘ Valentine Baud Bovy* ‰›ÓÔ˘Ó ÔχÙÈÌ· ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘

ʈÙÔ-ÁÚ¿ÊÔ˘ Î·È ÁÈ· ÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ Ô˘ ·ÂÎfiÌÈÛ ÛÙË ‰È¿Ú-ÎÂÈ· ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡. ¢ˆÚ‹ıËÎ·Ó Â›Û˘ 13 ʈÙÔÁڷʛ˜ Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ‹ ÙÔ˘ Associated Press, James Mills, ʈÙÔÁÚ·ÊË̤ÓÔ ·fi ÙÔÓ Henri, Î·È ÔÈ ÔÔ›-˜ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ¤˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÎ-ÛÙÚ·Ù›·˜. Δ¤ÏÔ˜, Î·È Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ÔÏÔÎÏËڈ̤ÓË ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, ηٷ٤ıËÎ·Ó ·fi ÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· 18 ¤Á¯ÚˆÌ· ·ÓÙ›ÁÚ·Ê· ·fi ÙȘ ˘‰·ÙÔÁڷʛ˜, ÙȘ Ôԛ˜ ÊÈ-ÏÔÙ¤¯ÓËÛÂ Ô ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ΔÔ ªÔ˘ÛÂ›Ô ªÂÓ¿ÎËÎ·È ÙÔ I‰Ú˘Ì· ªÂ›˙ÔÓÔ˜ ∂ÏÏË-ÓÈÛÌÔ‡ ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙Ô˘Ó ÁÈ· ÙÔÓ ¡Ô¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 2002 ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘ ÙÔ˘ Henri-Paul Boissonnas, Ë ÔÔ›· ı· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ 400 ʈÙÔÁڷʛ˜, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÂÈÛÙÔÏÒÓ ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÌ¤ÓˆÓ ÛÙ· ÂÏÏÏËÓÈο. ™∏ª∂ÿø™∏:

* H Valentine Baud Bovy ήταν κρη του Daniel Baud Bovy, διευ-θυντή της Σχολής Kαλών Tεχνών της Γενεύης, φίλου και συνεργά-τη του Fred Boissonnas. O Daniel Baud Bovy ακολούθησε τον Fred σε πολλά απ τα ταξίδια του στην Eλλάδα και έγραψε τα κείμενα των λευκωμάτων «La Gréce par monts et par vaux»,1910 και «Des Cyclades en Créte au gré du vent»,1919. Aπ το 1919 διηύθυνε τις εκδσεις «Boissonnas S.A.».

P

_{O Aνρ – Πολ Mπουασον το}

1924. Tριττοκος γιος του

γνω-στο Eλβετο φωτογρφου

Φρε-ντ, φτνει στην Eλλδα τλη

Mαου 1921. Tο πρτο

πενθ"-μερο του Iουνου (5/6 ν.η.)

κα-ταπλει στη Σμρνη,

παραμνο-ντας και φωτογραφζοπαραμνο-ντας το

Mικρασιατικ Mτωπο μχρι

τον Oκτβριο (23/6 ν.η.).

H

_{Στρατοπδευση}

μονδων πριν

απ τη διλευση

του ποταμο

Σαγ-γριου,

Aγου-στος 1921.

H εκστρατεα

Tης

E

πƒ◊¡∏˜

M

¶√À¡Δ√⁄ƒ∏ Eπιμελτριας Φωτογραφικο Aρχεου Mουσεου Mπενκη

M

A´O™ TOY 1921. ™˘Óԉ¢fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ ÔÈ-ÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi Ê›ÏÔ Î·È Û˘ÁÁڷʤ· ÙÔ˘ Ï¢ÎÒ-Ì·ÙÔ˜ La campagne de Macédoine, Û˘ÓÙ·Á-Ì·Ù¿Ú¯Ë Fernand Feyler, Ô ∏anri Paul ÂÈ‚È‚¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ ª¿ÚÈ Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ Î·È ·ÒÙÂÚË Î·Ù¿ÏËÍË ÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ª¤ÙˆÔ. ΔÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ‰È-ψ̷ÙÈÎfi ‰È·‚·Ù‹ÚÈÔ ÙÔ˘ ∏enri ÙÔ˘ ·Ú¤¯ÂÈ ÙËÓ ··Ú·›ÙËÙË ÚÔÛÙ·Û›· Î·È ıˆÚËÙÈο ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙȘ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈΤ˜ ‰˘Ûη̄›Â˜, ÛÙȘ Ôԛ˜ ÂÓ‰Â-¯Ô̤ӈ˜ Ó· ÚÔÛ¤ÎÚԢ ÁÈ· Ó· Êı¿ÛÂÈ ÛÙÔÓ ÙÂÏÈÎfi ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘.

°Ú‹ÁÔÚ· ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ

™ÙËÓ ·Ó·¯ÒÚËÛ‹ ÙÔ˘, Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ Fred ÙÔ˘ ‰›ÓÂÈ ¤Ó· ÛËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ Ì ‰È¢ı‡ÓÛÂȘ, ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ÙË ™Ì‡ÚÓË, Î·È Û·Ê›˜ «Ô‰ËÁ›Â˜ χۈ˜»: «√ ‚·ÛÈ-Îfi˜ ÛÔ˘ ÛÙfi¯Ô˜ Â›Ó·È Ó· Êı¿ÛÂȘ ÁÚ‹ÁÔÚ· ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ, Ó· ¿ÚÂȘ ÌÂÚÈο ÊÈÏÌ Kodak, ¿ÍÈ· Ó· ‰ËÌÔÛÈ¢ıÔ‡Ó ÛÙÔÓ Δ‡Ô Î·È Ó· ·ÔÛÙ›ÏÂȘ ¿ÌÂÛ· Ù· ηÚÔ‡ÏÈ· ÌfiÏȘ ÙÚ·‚˯ıÔ‡Ó... ∂¿Ó ¯ÚÂÈ·ÛÙ› Ó· ·Ú·Ì›ÓÂÙ ÛÙËÓ ∞ı‹-Ó· ÌÈ·-‰˘Ô ̤Ú˜... ∞ı‹-Ó· ÂÈÛÎÂÊı›˜ ÙÔÓ §·ÁÔ˘‰¿ÎË, °Â-ÓÈÎfi ¢È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ,Î·È ÂÓ-‰Â¯Ô̤ӈ˜ ÙÔÓ ÀÔ˘ÚÁfi...». ™ÙËÓ ÚÒÙË ÛÂÏ›‰· ˘Ô-‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÛÙÔÓ ∏enri Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· Ò˜ Ó· ¯ÂÈÚÈÛÙ›

H

_{Aριστερ ο Fernand Feyler, ανταποκριτς της}

εφημερ-δας Journal de Geneve. Στο κντρο ο James Mills,

αντα-ποκριτς του Assosiated Press, φωτογραφημνοι απ τον

Aνρ–Πολ Mπουασον, στο μικρασιατικ Mτωπο, το

κα-λοκαρι του 1921 κατ τη διρκεια των επιχειρσεων

προς την Aγκυρα.

προς την Aγκυρα

fiÛ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ÂÎÎÚÂÌfiÙËÙ˜ ¤¯Ô˘Ó ÚÔ·„ÂÈ ·fi ÙÔ Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ Ô˘ ˘¤ÁÚ·„Â Ô Fred Boissonnas Ì ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi E͈ÙÂÚÈÎÒÓ Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ NÈÎfiÏ·Ô ¶ÔÏ›ÙË Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙˆÓ ÏÂ˘Îˆ-Ì¿ÙˆÓ, Î·È Ó· ‰È·Ú·ÁÌ·Ù¢ı› ÙËÓ ÚÔηٷ‚ÔÏ‹ Ù˘ ‰fiÛ˘ ÙÔ˘ 1922. «...™ÙÔÓ Á˘ÚÈÛÌfi ÛÔ˘ ı· ÌÔÚ¤-ÛÂȘ Ó· ÂȯÂÈÚ‹ÌÔÚ¤-ÛÂȘ ¤Ó· Á‡ÚÔ Â·ÊÒÓ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË Î·È ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·».√È Â·Ê¤˜ ·˘Ù¤˜, fiˆ˜ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙÔ ÛËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ, ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÚÔÒıËÛË Û ÙÚ·-Â˙›Ù˜, ‚È‚ÏÈÔÒϘ Î·È ‚ÈÔÌ˯¿ÓÔ˘˜ ÙˆÓ ÏÂ˘ÎˆÌ¿-ÙˆÓ, Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ÂΉÔı› ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi Ù˘ ÂÏ-ÏËÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘, ÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÙÈÌÒÓ Ò-ÏËÛ˘ Î·È ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÚÔÂÁÁÚ·ÊÒÓ. ™ÙÔÓ ‰ÈÏfi ·˘Ùfi ÛÎÔfi ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡, ‰ËÏ·‰‹, ÙˆÓ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÛÂˆÓ ÛÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi Δ‡Ô, Î·È Ù˘ ÚÔ-ÒıËÛ˘ ÙˆÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÒÓ ÂΉfiÛˆÓ, Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛÙÂı› Î·È Ë ·ÒÙÂÚË ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ Fred Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆı› ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ‰‡Ô Ï¢-ÎˆÌ¿ÙˆÓ ÁÈ· ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ›·˜. ∞˘Ùfi ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ˘Ôı¤ÛÔ˘Ì ·fi ÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ Ô˘ Ô Henri ·¢ı‡ÓÂÈ ÛÙÔÓ ·Ù¤-Ú· ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú ÛÙȘ 27/28 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ fiÔ˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙËÓ ÂӉ¯fiÌÂÓË ¤Î-‰ÔÛË ‰‡Ô ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙË ª. ∞Û›· (La campagne d’ Anatolie) ̠ΛÌÂÓ· ÙÔ˘ Feyler, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙˆÓ ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ La campagne de Macédoine. ∂Í¿ÏÏÔ˘

OÈ ÔÏÂÌÈΤ˜

ÂȯÂÈ-Ú‹ÛÂȘ ̤۷ ·fi

ÙȘ ʈÙÔÁڷʛ˜ ηÈ

Ù· ΛÌÂÓ· ÙÔ˘

AÓÚ›-¶ÔÏ MÔ˘·ÛÔÓ¿

H

_{Σμρνη, Iονιος 1921. Tο καταδρομικ ΛHMNOΣ.}

ÛÙÔ Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó Î·È Û¯Â-ÙÈ΋ ¤Î‰ÔÛË Ì ٛÙÏÔ L’ Hellénisme d’ Asie MineureÛÙËÓ ÔÔ›· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰ËÌÔÛÈ¢ı› ̤ÚÔ˜ ÙˆÓ Ï‹„ˆÓ. √ Û˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ Feyler, ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘, ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ Ì ÙË È‰ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ‹ Ù˘ ÂÊË-ÌÂÚ›‰·˜ Journal de Genève, ÂÓÒ Ù·˘Ùfi-¯ÚÔÓ· ÏËÚˆÓfiÙ·Ó ·fi ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ, ¤Ó·ÓÙÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ¯ÚË-Ì·ÙÈÎÒÓ ÔÛÒÓ ·fi Ù· ÔÔ›· ¤Ó· ̤-ÚÔ˜ ÂÚÈÂÚ¯fiÙ·Ó ÛÙÔÓ Henri. ΔÔ Û˘Ì-‚fiÏ·ÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂΛ ‰È·ÌÔÓ‹ Î·È ÂÚÁ·-Û›· ÙÔ˘˜ ·Ó·ÓÂÒıËÎÂ, ·fi ÙÔÓ ÙfiÙ ˘Ô˘ÚÁfi ÙˆÓ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ, °ÂÒÚÁÈÔ ª·ÏÙ·Ù˙‹, ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ Î·È ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙ ÛÙÔÓ Henri ·ÌÔÈ‚‹ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë Ì ÙȘ ÂÙ‹ÛȘ ·ÔÏ·‚¤˜, ÂÓfi˜ ηıËÁËÙ‹ ۯ‰›Ô˘ ÛÙËÓ ∂Ï‚ÂÙ›·, fiˆ˜ ¯·Ú·ÎÙË-ÚÈÛÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÛÙËÓ ·ÚÚ·‚ˆÓÈ·ÛÙÈ-ÎÈ¿ ÙÔ˘ Valentine Baud Bovy.

™ÙËÓ Aı‹Ó·

ΔËÓ ¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ 1921 Ë ÛÙ¿ÛË Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ Â›Ó·È ÚfiÛηÈÚ· ¢ÓÔ˚΋ ÚÔ˜ ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ΢ڛˆ˜ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÂÈΛ-ÌÂÓÔ˘ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘ ÌÈ·˜ ÚˆÛÔÎÂÌ·ÏÈ΋˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘. √ 27¯ÚÔÓÔ˜ Henri ηٷ-Êı¿ÓÂÈ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Ì ÙËÓ Âo›ıËÛË ˆ˜ ÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ÂÁ¯Â›ÚËÌ· ı· ›-Ó·È ¤Ó·˜ Û‡ÓÙÔÌÔ˜ ÂÚ›·ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÌÈ· ¢ηÈÚ›· ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ Ó· Ì˘Ëı› ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ·ÎÔÏÔ˘ıÒ-ÓÙ·˜ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ E˘Úˆ·›ˆÓ ʈÙÔÁÚ¿ÊˆÓ Î·È ÂÚÈËÁË-ÙÒÓ. ™ÙȘ ÂÈÛÙÔϤ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÚÚ·‚ˆ-ÓÈ·ÛÙÈÎÈ¿ ÙÔ˘ Valentine Baud Bovy ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙËÓ ÎÚ›ÛÈÌË ÔÏÈÙÈ-΋ Î·È ‰Èψ̷ÙÈÔÏÈÙÈ-΋ Û˘Á΢ڛ·, ›Ù «‰È¿ ÙÔÓ Êfi‚ÔÓ Ù˘ ÏÔÁÔÎÚÈÛ›·˜» ‹ ·ÎfiÌ· ÁÈ· Ó· ÌËÓ ÙËÓ ÂÈ‚·Ú‡ÓÂÈ. ∏ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ı˘Ì›˙ÂÈ ÙȘ ÎÚÔ˘·˙ȤÚ˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙÔÓ ÁÓˆ-ÛÙfi ‰È¿ÏÔ˘ ª¿ÚÈ-ªÚ›ÓÙÈ˙È-∫¤Ú΢-Ú·-πÛıÌfi˜ Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘ Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿, «ı·˘Ì¿ÛÈ· ηٿÏËÍË ÙÔ˘ Ï·-ÌÚÔ‡ ÙÔ˘˜ Ù·ÍȉÈÔ‡». ™ÙËÓ ÔÌÔÚÊÈ¿ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·ÎÙÔÁÚ·ÌÌ‹˜ Î·È ÙÔ˘ ÙÔ›Ô˘, ¤Ú¯ÂÙ·È Ó· ÚÔÛÙÂı› Ë Ó¢-Ì·ÙÈ΋ Û˘ÁΛÓËÛË Ô˘ ÓÈÒıÂÈ ÛÙÔ ·ÓÙ›ÎÚÈÛÌ· Ù˘ ∞ÎÚfiÔÏ˘ «Ì ÙÔ ¯Ú‡-ۈ̷ ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ˆÚÒÓ Ù˘ Ë̤-Ú·˜». ∏ ÁÏ·Ê˘ÚfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÈÛÙÔÏÒÓ ÙÔ˘ Û¿ÓÈ· Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi ·ÓÙ›ÛÙÔÈ-¯Â˜ ʈÙÔÁÚ·ÊÈΤ˜ Ï‹„ÂȘ. ™ÙËÓ ∞ı‹-Ó·, ÂÚÈ̤ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ÔÏ˘fiıËÙÔ Ú·-ÓÙ‚ԇ Ì ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi Î·È ÙÔÓ ‰È¢-ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ ÁÚ·Ê›Ԣ Δ‡Ô˘, Ô Henri Î·È Ô Û˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ÂÚÓÔ‡Ó ÙȘ ‚Ú·‰È¤˜ ÛÙÔ˘˜ Weigle, ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÔ‡˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÙˆÓ Boissonnas Î·È ÛÙËÓ ÔÈΛ· ÙÔ˘ °¿ÏÏÔ˘ ÚÔͤÓÔ˘. ΔËÓ ÙÚ›ÙË Ë̤-Ú· ÚÔÁË̤-Ú·ÌÌ·Ù›˙Ô˘Ó ·fi ÓˆÚ›˜ ÙËÓ Î·ıÈÂڈ̤ÓË Â›ÛÎÂ„Ë ÛÙËÓ ∞ÎÚfiÔ-ÏË. √ÏfiÁ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÔÚıÒÓÔÓÙ·È «Ù· ¯Ú˘-Û·ÊÈ¿ Ì·ÚÌ¿ÚÈÓ· Ù›¯Ë»Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ η-ıËÏÒÓÂÙ·È ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ Û˘ÁÎÚ·ÙË̤-ÓÔ ¿ıÔ˜ Î·È ÙËÓ ·Ú¯·˚΋ ÔÌÔÚÊÈ¿ ÌÈ·˜ ∫fiÚ˘ ÙÔ˘ ªÔ˘Û›Ԣ. √È ÁÚ·ÊÂÈÔ-ÎÚ·ÙÈΤ˜ ‰˘Ûη̄›Â˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÏÂ˘Ú¿˜ ηı˘ÛÙÂÚÔ‡Ó ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË Ù˘ ¿‰ÂÈ·˜ ÁÈ· ÙË ÌÂÙ·‚›‚·Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË Î·È ÔÈ ‰‡Ô ¿Ó‰Ú˜ ¯ÚÔÓÔÙÚÈ-‚Ô‡Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·. ™ÙËÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÁÈÔÚÙ‹ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ·ÎfiÌ· ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Î·È ·Ú·ÎÔÏÔ˘-ıÔ‡Ó ÙËÓ ·Ú¤Ï·ÛË ÌÔÓ¿‰ˆÓ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ‚ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÛÙÔÓ Ú˘ıÌfi ÙÔ˘ ÂÌ‚·ÙËÚ›Ô˘ «ΔÔ˘ ·ÂÔ‡ Ô ÁÈÔ˜», ÂÓÒ ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ¯ÂÈÚÔÎÚÔÙ› ÛÙÔ ¤Ú·-ÛÌ· ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ Úˆ-ı˘Ô˘ÚÁÔ‡ °Ô‡Ó·ÚË.

™ÙË ™Ì‡ÚÓË

Δ¤ÏÔ˜, ¤ÂÈÙ· ·fi ÌÈ· ÙÚÔÌ·ÎÙÈ΋ η-Ù·ÈÁ›‰· Â› ÙÔ˘ ÏÔ›Ô˘. «∞ÙÚfiÌËÙÔ˜» ηٷÏ¤Ô˘Ó ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ (5 IÔ˘Ó›Ô˘ 1921)*. ΔfiÙ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔ-Ú¿ ÂÓÂÚÁÔÔÈÂ›Ù·È Ë ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈ΋ ÌË-¯·Ó‹ ÙÔ˘ Henri Ô˘ ·ÔÙ˘ÒÓÂÈ ÙÔÓ ‹ÏÈÔ Ó· ‰‡ÂÈ ›Ûˆ ·fi Ù· ·Á΢ÚÔ‚ÔÏË-̤ӷ ÔÏÂÌÈο ηڿ‚È· Û ÌÈ· ·Úfi-ÌÔÈ· Ï‹„Ë Ì ÂΛÓË ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘ ÛÙÔ Ï‡Έ̷. √È ‰‡Ô ¿Ó‰Ú˜ ηٷχ-Ô˘Ó ÛÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Grand Hotel Kraemer Palace. ∏ ‰Âη‹ÌÂÚË ‰È·ÌÔ-Ó‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË Î·È Ë ·Ú·Í›· η-Ù·‚¿ÏÔ˘Ó ÙÔÓ Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë, Ô˘ ÂÈı˘Ì› ‰È·Î·Ò˜ Ó· ‚ÚÂı› ÛÙÔ Ì¤Ùˆ-Ô Î·È ÍÂÛ¿ÂÈ ÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ·Î·Ù¿·˘-ÛÙ· ÛÙË ÁÚ·ÊÔÌ˯·Ó‹ ÙÔ˘, ·‰È·ÊÔÚÒ-ÓÙ·˜ ÛÙ·ıÂÚ¿ ÁÈ· ÙȘ ¯¿Ú˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔ-Ï‹˜, ÛÙȘ Ôԛ˜ Ô Henri ı¤ÏÂÈ Ó· ÙÔÓ ·Ú·Û‡ÚÂÈ. °È· ÙÔÓ ∏enri ·ÓÙ›ıÂÙ· ›-Ó·È ÌÈ· ÌÔÓ·‰È΋ ¢ηÈÚ›· Ó· ÂÚÈË-ÁËı› ÙÔ ·˙¿ÚÈ Î·È Ù· ·ÍÈÔı¤·Ù· Ù˘ fiÏ˘, Î·È Ó· Ì˘Ëı› ÛÙË Ù¤¯ÓË ÙˆÓ ¯·ÏÈÒÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ¶ÚÈÓ ·Ó·¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÁÈ· ÙËÓ ¶ÚÔ‡Û· ı· ·Ú¢ÚÂıÔ‡Ó ÛÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙÔ˘ ‚·ÛÈ-ÏÈ¿ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË. ΔËÓ ·ÓÂÍ‹ÁËÙË ·Ô˘-Û›· ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ Ï‹„ÂˆÓ ·fi ÙËÓ ˘Ô‰Ô¯‹ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ηχÙÂÈ Ë ÁÚ·-Ù‹ Ì·ÚÙ˘Ú›·:«¶fiıÔ˜ ·Ì¿Ï·ÈÔ˜ ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜, Ó· ‰Ô‡Ó ӷ ηٷÊı¿ÓÂÈ Â‰Ò ¤Ó·˜ ÌÔӿگ˘ ·fi ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜, fiıÔ˜ Ô ÔÔ›Ô˜ ˆÛÙfiÛÔ ÂÈÛÎÈ¿˙ÂÙ·È Î¿ˆ˜ ·fi ÙȘ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ‰ÈÂÓ¤ÍÂȘ... √ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ η٤Êı·Û ÏÔÈfiÓ ÛÙÔ ÏÈ-Ì¿ÓÈ Â› ÙÔ˘ “§‹ÌÓÔ˜”, fiÔ˘ ‹Á·Ó Ó· ÙÔ˘ ˘Ô‚¿ÏÔ˘Ó Ù· Û¤‚Ë ÙÔ˘˜ ÔÈ ·ÓÙÈÚÔ-Ûˆ›˜ Î·È ÔÈ Û˘ÓÙ¯ӛ˜ ¿Óˆ Û ‰‡Ô ÛÂÈÚ¤˜ ·ÓıÈṲ̂Ó˜ ψ٤˜ Á¤Ê˘Ú˜. ∫·-ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ›. ∂È‚È‚¿ÛÙËΠ̛۠· ϤÌ-‚Ô Ô˘ ÙÔÓ ¤ÊÂÚ ÛÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›· ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, fiÔ˘ ÙÔÓ ÂÚÈ̤ӷÌ ÛÙÔȯÈṲ̂ÓÔÈ ÛÙÔ Ì¤ÛÔ ¯ÈÏÈ¿-‰ˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ ‚·ıÌÒÓ, fiÏÔÈ ÙÔ˘˜ ÏÔ‡ÛÈ· ·Ú·ÛËÌÔÊÔÚË̤ÓÔÈ. ∂ÈʈӋ̷ٷ ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌÔ‡ ÛÙÔ ¤-Ú·ÛÌ¿ ÙÔ˘. ∏ ·Ô‚¿ıÚ· ‹Ù·Ó ÛÙڈ̤ÓË Ì ¯·ÏÈ¿ ÂÚÈÛÙÔȯÈṲ̂ӷ ·fi

ÎÔÚÈÙÛ¿-Õ

Nικομδεια,

Iονιος 1921.

Aποψη της

π-λης. Tο λευκ

μγαρο στγαζε

το Στρατηγεο

της XI

Mεραρ-χας.

Õ

Προσα,

Iονιος 1921,

γενικ ποψη

της πλης.

H

Προσα, 21

Iου-νου 1921. Tο 6ο

Σνταγμα της VII

Mεραρχας στερα

απ πεζοπορα 20

χιλ. παρελανει

μπροστ στον

διοι-κητ του Γ´

Σ"μα-τος Στρατο,

υπο-στρτηγο Γε"ργιο

Πολυμενκο.

Δια-κρνουμε στα

αρι-στερ του τον

αρ-χηγ του Γενικο

Eπιτελεου του,

συ-νταγματρχη

Iππι-κο Nικλαο

Σπυ-ρπουλο.

ÎÈ· ÓÙ˘Ì¤Ó· ÛÙ· ¿ÛÚ· Ô˘ Ù· Ì·‡Ú· ÙÔ˘˜ Ì·ÏÏÈ¿, ·Ó¿Î·Ù· ·fi ÙÔ ·ÂÚ¿ÎÈ, Ê¿-ÓÙ·˙·Ó ÛÙËÓ ·ÓÙËÏÈ¿ Û·Ó ¯Ú˘Û·Ê¤ÓÈÔ˜ ·ÊÚfi˜». ªÂ ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÒÏËÛË ÙˆÓ ÏÂ˘Îˆ-Ì¿ÙˆÓ -ȉȷ›ÙÂÚ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÁÈ· ÙË ™Ì‡ÚÓË- Ô ∏enri ı· ¤ÚıÂÈ Û Â·Ê‹ Ì ¤Ó·Ó ∂Ï‚ÂÙfi Î·È ı· ÙÔ˘ ·Ó·ı¤ÛÂÈ ÙËÓ ÚÔÒıËÛ‹ ÙÔ˘˜. ∏ ·Ô˘Û›· Û˘ÛÙËÌ·-ÙÈ΋˜ ʈÙÔÁÚ¿ÊÈÛ˘ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙȘ Ï‹„ÂȘ ÙˆÓ ÁÏ˘ÙÒÓ ·fi ÙÔ ªÔ˘ÛÂ›Ô Ù˘ ∂˘·ÁÁÂÏÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜, ‰ÈηÈÔÏÔÁÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ ÚfiÛÊ·ÙË ¤Î-‰ÔÛË ÙÔ˘ Ï¢ÎÒÌ·ÙÔ˜ Smyrne ·ÏÏ¿ Î·È ·fi Ù· ÂÚÈÔÚÈṲ̂ӷ ʈÙÔÁÚ·ÊÈ-ο ÊÈÏÌ Ô˘ ‰È¤ıÂÙ ÁÈ· Ó· ηχ„ÂÈ ÙËÓ ÔÚ›· ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ ΔÔ˘Ú-Λ·˜. ∏ ™Ì‡ÚÓË ˆÛÙfiÛÔ ÂÓÂÚÁÔÔÈ› ÙËÓ ¤ÌÊ˘Ù‹ ÙÔ˘ ‰È¿ıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ ˙ˆ-ÁÚ·ÊÈ΋ Î·È ·fi ÙÔ Ì·ÏÎfiÓÈ ÙÔ˘, ̤-Û· Û ϛÁ˜ ̤Ú˜, ˙ˆÁÚ·Ê›˙ÂÈ ¿Óˆ ·fi ‰Ò‰Âη ˘‰·ÙÔÁڷʛ˜. ∞‰È·ÊÔÚÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Í¤ÓˆÓ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙÒÓ, fiˆ˜ ÙÔ˘ Î. Beaumont, ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ‹ ÙÔ˘ Daily Telegraph, Ô˘ ÙÔ˘˜ ÚÔÙÚ¤ÂÈ «Ó· ÂÁηٷÛÙ·ıÔ‡Ó Û ÌÈ· ÛÎÈÂÚ‹ ‚›Ï· ÙÔ˘ ·ÁÁÏÈÎÔ‡ ÚÔ·ÛÙ›Ô˘ Î·È Ó· ÛÙ¤ÏÓÔ˘-Ì ·fi ÂΛ ÙȘ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÛÂȘ ·fi ÙÔ Ì¤-ÙˆÔ, Ô Boissonnas Î·È Ô Feyler ÂÈ‚È-‚¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ Ô¯ËÌ·Ù·ÁˆÁfi «Ã·ÏΛ˜» Ì ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙËÓ ¶ÚÔ‡Û·, ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ·fi μÔÚÚ¿Ó, Î·È Ì ÂӉȿÌÂÛÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÙË ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ· (17 IÔ˘Ó›Ô˘ 1921), ÙËÓ ÔÔ›· ʈÙÔÁÚ·-Ê›˙ÂÈ ‚˘ıÈṲ̂ÓË ÛÙÔ Ú¿ÛÈÓÔ ÙˆÓ „Ë-ÏÒÓ Î˘·ÚÈÛÛÈÒÓ, Î·È Ù· ªÔ˘‰·ÓÈ¿ (18 IÔ˘Ó›Ô˘ 1921).

¶ÚÔ‡Û·-∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË

™ÙÔ ‚¿ıÔ˜, ̤۷ ÛÙËÓ ÔÌ›¯ÏË ÙÔ˘ ÚˆÈ-ÓÔ‡, ·ÛÙÚ¿ÊÙÂÈ Ë ¶ÚÔ‡Û·, Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÌÈÓ·Ú¤‰Â˜ Ù˘, ÛηÚʷψ̤ÓË Û’ ¤Ó· ‡„ˆÌ· ÛÙÔ˘˜ Úfiԉ˜ ÙÔ˘ ÂÈ‚ÏË-ÙÈÎÔ‡ √χÌÔ˘. ∏ ¶ÚÔ‡Û· ηٷϷÌ-‚¿ÓÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È ÙËÓ ··Ú¯‹ Ù˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÈÛ˘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ·ÚÔ˘Û›·˜. √ Henri ·-Ú·ÎÔÏÔ˘ı› ÙË ÛÙÚ·ÙÔ¤‰Â˘ÛË Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ̤۷ ÛÙ· ‰¿ÛË ·fi ηÛÙ·-ÓȤ˜ ÛÙ· ÂÚ›¯ˆÚ· Ù˘ fiÏ˘ Î·È ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÙÔ̤· Ù˘ ¶ÚÔ‡Û·˜.«∑‹Ùˆ ∂Ï‚¤ÙÈÔ˜» ·Ó·Êˆ-ÓÔ‡Ó ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ¿ ÙÔ˘˜, ηıÒ˜ ÔÈ Ê˘ÛÈÔÁӈ̛˜ ÙÔ˘ Û˘-ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë Ì ÙÔ ÙÛÈÁÁÂψÙfi ÌÔ˘-ÛÙ¿ÎÈ Î·È ÙÔ˘ Ú·ÊÈÓ¿ÙÔ˘ Ó·ÚÔ‡ ʈ-ÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, ¤¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ È· ÔÈΛ˜. ºˆÙÔÁÚ·Ê›˙ÂÈ ÙÔ 6Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· Ù˘ VII MÂÚ·Ú¯›·˜ (ÚÒËÓ MÂÚ·Ú¯›·˜ ∞Ú¯È-ÂÏ¿ÁÔ˘˜) Ô˘ ·ÚÂÏ·‡ÓÂÈ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ ¢ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘ °’ ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·-ÙÔ‡, ·ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ °ÂÒÚÁÈÔ ¶ÔÏ˘ÌÂ-Ó¿ÎÔ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÛÎÈ·ÁÚ·Ê› ¤Ó· Ù·-Í›‰È ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ. ∂ÛÙÈ¿˙ÂÈ ÙÔ Ê·Îfi ÙÔ˘ ÛÙ· ·ÚÈÛÙÔ˘Ú-Á‹Ì·Ù· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘, fiˆ˜ ÛÙÔ ÂÚ›ÊËÌÔ ¶Ú¿ÛÈÓÔ Δ˙·Ì›, ÛÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ÎÔÈÌËÙ‹ÚÈÔ Î·È ÛÙËÓ ∞ÎÚfi-ÔÏË, ¯ÙÈṲ̂ÓË ¿Óˆ ÛÙ· Û¯¤‰È· ÙÔ˘ ∞ÓÓ›‚·. ™ÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ Ô˘ ÙËÚ›, ˘ÔÌÓËÌ·Ù›˙ÂÈ ÙȘ Ï‹„ÂȘ ÙÔ˘ Î·È ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ Ó· ·Ú·ı¤ÛÂÈ ÛÙÔÈ-¯Â›· ÈÛÙÔÚÈο Î·È ÂıÓÔÁÚ·ÊÈο ÁÈ· ÙȘ fiÏÂȘ Î·È ÙÔ˘˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ·fi ÙÔ˘˜

Õ

«Kουτχεια, Iολιος 1921. H πλη

της Kιουτχειας κατελφθη απ την

ελ-ληνικ Στρατι στις 17 Iουλου. O

πλη-θυσμς της ανρχεται σε 30.000

Tορ-κους και 10.000 Eλληνες και

Aρμνι-ους. Eδ" και 10 μνες ο ερωστος

αν-δρικς πληθυσμς εκδι"χθηκε με το

ζ-ρι. Oμορφη πλη καθαρ και ευερη,

καλοχτισμνη και στοιβαγμνη στους

πρποδες του λφου, που υψ"νεται η

ακρπολη με τους πολυριθμυς πργους

της. Tην ακρπολη κοσμον ακμα

μπροντζινα καννια που φρνουν τις

υπογραφς των σουλτνων. Aπτομοι

σπροι λφοι δεσπζουν πνω απ την

πλη, απ τους οποους γνεται η

εξρυ-ξη καολνης που χρησιμοποιεται για

την κατασκευ των ξακουστ"ν

φαγε-ντιαν"ν της Kιουτχειας με τα οποα

επενδονται λα τα τουρκικ τζαμι,

καθ"ς και για την παραγωγ διαφρων

κεραμικ"ν, τα οποα αν και λιγτερο

διαδεδομνα εναι εξσου φημισμνα.

Στο πρ"το πλνο παρατηρεται ο

κορ-μς μιας κολνας που χρησιμοποιεται

για το πατκωμα των λιακωτ"ν του

σπι-τιο. Aυτ η μθοδος ανγεται στην

επο-χ του ασσυριακο πολιτισμο. Oι

κ-λινδροι εναι συχν κορμο απ αρχαες

κολνες που προχονται απ ελληνικος

ναος, τα ερεπια των οποων

βρσκο-νται διασκορπισμνα σε λκληρη τη

χ"ρα», γρφει στον εκτεν

υπομνηματι-σμ του για αυτ τη λψη, ο Aνρ - Πολ

Mπουασον.

Õ

Tο Γενικ

Eπιτε-λεο της Στρατις

Mικρς Aσας

κ-που στο Mτωπο.

Kαθισμνος ο

διοι-κητς,

αντιστρτη-γος Aναστσιος

Πα-πολας. O ψηλς

(δεξι) εναι ο

αρ-χηγς του Γενικο

Eπιτελεου,

συνταγ-ματρχης

Kωνστα-ντνος Πλλης. O

ευτραφς και

μι-κρσωμος εναι ο

υπαρχηγς του

Γενι-κο Eπιτελεου,

συ-νταγματρχης

Πτο-λεμαος

Σαριγιν-νης – στριγμα του

λου εγχειρματος.

Õ

Aρχηγο

τουρκι-κ"ν πολεμιτουρκι-κ"ν

ομδων, που

λιπο-τκτησαν απ τον

Kεμλ μετ τη

μ-χη στο Eσκ Σεχρ.

H μχη για την

κα-τληψη (6 Iουλου,

π.η.) και

διατρη-ση της πλης, ταν

η σημαντικτερη

απ σες δθηκαν

σε ανοιχτ πεδο

στη Mικρ Aσα.

Ã

_{Mπελτζεμζα,}

Iολιος 1921.

Eλληνες

στρατι"-τες μσα σε

τουρ-κικ σπτι.

ÔÔ›Ô˘˜ ‰È¤Ú¯ÂÙ·È, Ô˘ Û˘¯Ó¿ ¤¯Ô˘Ó ÙË ÌÔÚÊ‹ ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÈÎÔ‡ Ï‹ÌÌ·-ÙÔ˜. ∞fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË fiÔ˘ ı· ‚ÚÂı› ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ πÔ˘Ó›Ô˘, ÂÓÙ˘ˆ-ÛÈ¿˙ÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙÔÓ ÔÏ˘ÂıÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘ fiÏ˘: EÓ· ·Ú¿ÍÂÓÔ Ì›ÁÌ· ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ‹ ‰ÂÓ ¯·ÈÚÂÙÈÔ‡ÓÙ·È ‹ ¯·ÈÚÂÙÈÔ‡ÓÙ·È Ì ˘ÂÚ‚¿ÏÏÔÓÙ· ˙‹ÏÔ. ™ÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ·’ fiϘ ÙȘ ÛÙÚ·ÙȤ˜ Î·È ·’ fiϘ ÙȘ ¯ÒÚ˜, ·ÏÏ¿ Î·È Î·Ú·ÌÈÓȤÚÈ Ì ‰›ÎÔ¯· ËÏ›ÎÈ·, °¿Ï-ÏÔÈ ¯ˆÚÔʇϷΘ, TÔ‡ÚÎÔÈ ·ÛÙ˘ÓÔÌÈÎÔ› Ì ʤÛÈ·. OÏÔÈ ·˘ÙÔ› ÛÙ·Ì·ÙÔ‡Ó ‹ ÂÈÙÚ¤-Ô˘Ó ¯ˆÚ›˜ Ó· ηٷϿ‚ÂȘ οÔÈ· Ù¿ÍË. √È ÌÂÁ·ÏfiÚÂÔÈ ÎÔ˙¿ÎÔÈ Â›Ó·È ÔÈ ÔÌÔÚ-ÊfiÙÂÚÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ¤¯ˆ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ. •¤-ÓÔÈ ÓÙ˘Ì¤•¤-ÓÔÈ Ì οı ÏÔÁ‹˜ ÂÓ‰˘Ì·Û›· ¯ˆÚ›˜ ηÌÈ¿ Û˘ÛÙÔÏ‹ Î·È Î·ÌÈ¿ ‰È¿ıÂÛË ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹˜. √ ηı¤Ó·˜ ÂÚÈʤÚÂÙ·È Û·Ó ·Ê¤ÓÙ˘. ∞›ÛÙ¢ÙÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜