Bahasa istana
Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Bahasa istana ialah bentuk bahasa yang digunakan di kalangan kerabat diraja, apabila berhubung dengan kerabat diraja, dan apabila menyebut hal-ehwal berkenaan raja dalam sesetengah bahasa, baik masih digunakan hari ini mahupun tinggal sejarah.
Bahasa istana mungkin berasal daripada bahasa yang sama tetapi mempunyai kosa kata yang berlainan, atau bahasa yang berbeza sama sekali. Sebagai contoh, wangsa Seuna yang pernah memerintah negeri Karnataka menggunakan bahasa Kannada dan bukannya bahasa
Sanskrit sebagai bahasa istana, [1], atau bahasa Arab yang menjadi bahasa istana di Parsi apabila negara tersebut ditakluki oleh orang Arab.
Sementara bahasa yang sama dengan kosa kata yang berlainan wujud dalam kalangan bahasa Melayu, Nyōbō kotoba[2] bagi bahasa Jepun, Jawa, dan banyak lagi termasuk bahasa Inggeris.
Bahasa Istana
Bahasa Istana Tafsiran
Almarhum Allahyarham ampun kurnia maaf
anugerah beri; hadiah
baginda dia (rakyat menyapa raja) beradu tidur
menghadap menjumpai murka marah
patik saya (rakyat menghadap raja) peraduan tempat tidur
permaisuri isteri putera anak lelaki puteri anak perempuan santap makan
semayam duduk; tinggal sembah memberi salam singgahsana kerusi
1.0 PENGENALAN
Bahagian ini membincangkan latar belakang kajian, iaitu keterangan tentangvariasi bahasa Istana serta definisi konsep penting yang digunakan dalamkajian ini.
1.1 Latar Belakang Kajian
Bahasa yang kita gunakan setiap hari tidak sama seratus peratus.Terdapat kelainan yang kadang- kadang kita tidak sedari, terutamanyaapabila digunakan secara spontan. Misalnya, ada kalanya kitamenggunakan bentuk tidak dan ada kalanya bentuk yang lebih ringkasiaitu tak. Perbezaan ini di sebut sebagai variasi bahasa atau
kelainan bahasa. Variasi atau kelainan bahasa ini bermaksud bentuk bahasayang berlainan bagi maksud yang sama. Aspek variasi dalam bahasamungkin timbul disebabkan oleh perbezaan daerah atau kawasan,mahupun faktor-faktor sosial seperti kedwibahasaan, gaya ataukonteks.
Salah satu daripada variasi bahasa ialah bahasa istana. Ciri-ciri
penting bahasa istana ialah bahasa ini mematuhi nahu bahasa Melayu yangterdapat
kecenderungan pada bentuk tertentu. bahasa Istana jugamempunyai ciri pengulangan, pemulukan dan pendinaan. Ungkapan diraja ini dapat dibahagikan kepada dua kategori iaitu ungkapan rutin bahasa dan ungkapan leksis.Menurut Asmah Haji Omar, bahasa istana merupakan variasi bahasahalus yang digunakan dalam kalangan diraja dan apabila rakyat
berhubung dengan golongan istana. Oleh hal yang sedemikian. Kamitelah memilih filem
Hikayat Merong Mahawangsa sebagai sumberutama kajian ini. Filem ini berlatar belakangkan kehidupan masyarakatistana dan bahasa istana merupakan variasi bahasa utama dalam
filemtersebut.
1.2 Definisi Konsep
1.3
Bahasa istana atau bahasa dalam ialah bahasa diraja yang digunakan khususdalam pehubungan kebahasaan dalam golongan diraja dan apabila menyebuthal-ehwal berkenaan raja dalam sesetengah bahasa, baik masih digunakan hariini mahupun tinggal sejarah. Bahasa istana
mungkin berasal dari bahasa yangsama tetapi mempunyai kosa kata yang berlainan, atau bahasa yang berbezasama sekali. Sebagai contoh, warga Seuna yang pernah memerintah
Mahawangsa.Bahasa istana yang digunakan di dalam filem initerbahagi kepada beberapa aspek yang sememangnya merupakan pecahan
4
kepada bahasa istana. Aspek-aspek yang dibincangkan ialah aspek penggunaan kata dan
ungkapan khusus, aspek kata ganti nama diri orang danaspek penggunaan unsur pemulukan dan pendinaan.
2.0 OBJEKTIF KAJIAN
Kajian ini telah dilaksanakan untuk mencapai beberapa objektif,iaitu:
a) Untuk mengenalpasti penggunaan bahasa istana di dalam filemHikayat Merong Mahawangsa.
(b) Untuk mengkaji aspek penggunaan bahasa istana yang terdapat didalam filem tersebut .
(c) Membandingkan penggunaan bahasa istana yang terdapat di dalamfilem dengan bahasa masyarakat biasa.
3.0 KEPENTINGAN KAJIAN
Kajian ini mempunyai beberapa kepentingannya, iaitu :
(a)Menambahkan pengetahuan masyarakat terhadap penggunaan bahasaistana
(b)Untuk dijadikan sebagai rujukan untuk menjalankan kajian yang lain,khususnya kajian berkaitan bahasa istana.
4.0 SKOP KAJIAN
Fokus kajian ini ialah kepada bahasa Istana, iaitu salah satu daripada variasi bahasa yang wujud berdasarkan perkembangan semasa. Aspek yang diberikantumpuan ialah bahasa istana yang digunakan dalam Filem Hikayat MerongMahawangsa, aspek penggunaan bahasa Istana , dan perbandingan
antara bahasa Istana dan bahasa biasa. Hasil daripada pemerhatian dan penelitianyang telah dilakukan, terdapat sebanyak 38 perkataan berunsur bahasa Istanatelah digunakan di dalam filem Hikayat Merong Mahawangsa .
5.0 BATASAN KAJIAN
Bahasa istana yang dikaji dalam kajian ini hanya difokuskan kepada penggunaan bahasa istana daripada filem Hikayat Merong Mahawangsa. Filemyang berlatar belakangkan kehidupan masyarakat istana pada zaman dahuluyang menggunakan bahasa istana sebagai bahasa pertuturan mereka. Tinjauanuntuk memperoleh maklumat berkaitan dengan bahasa Istana ini juga hanyadilakukan terhadap sumber-sumber bertulis yang berkaitan dengan bahasaIstana sahaja.
6.0 KAEDAH KAJIAN
Antara tujuan menyediakan reka bentuk kajian adalah untukmenghubungkaitkan persoalan atau objektif kajian dengan hasil kajian. Dalammenjalankan kajian ini kami telah menggunakan beberapa kaedah
,iaitu:-6.1 Mendapatkan Dataa-Kajian Perpustakaan
a) Kami telah membaca bahan bacaan berkaitan dengan bahasa istanatermasuklah buku rujukan Bahasa Melayu
STPM, dan beberaparujukan lain dalam usaha menyiapkan tugasan kerja kursus ini.Makl umat tambahan turut kami peroleh hasil pembacaan kamidaripada artikel-artikel
berkaitan bahasa istana,majalah dan juga suratkhabar.
b-Melayari Internet
Kemudahan internet digunakan bagi mendapatkan maklumat yanglebih mendalam dengan melayari laman web berkenaan tajuk kajian.Kemudahan internet ini turut berkepentingan untuk kami memuat turunFilem Merong Mahawangsa yang merupakan sumber rujukan utamakami dalam menjalani kajian ilmiah ini.
c- Visual
6.2 Mengumpul Data
Kajian ini bermula dengan kerja pengumpulan maklumat melaluikajian perpustakaan, iaitu bermula dengan proses meneliti FilemHikayat Merong Mahawangsa serta membaca bahan bertulis
yang berkaitan dengan tajuk kajian. Filem Hikayat Merong Mahawangsamerupakan filem dibawah arahan KRU, telah kami gunaan untukmengenalpasti penggunaan bahasa Istana. Kami telah menelitisebanyak 38 Bahasa istana daripada filem tersebut dari awal filemsehingga ke akhir cerita. Kami menganggap bahawa jumlah bahasaIstana yang diteliti ini dapat membantu kami menghasilkan
kajian berdasarkan ketetapan kajian. Fokus kajian kami adalah kepada unsur bahasa Istana yang digunakan.
6.3 Menganalisis Data
Kaedah ini digunakan setelah kami berjaya mengeluarkan bahasaIstana yang terdapat di dalam Filem Merong Mahawangsa.
Kesemua perkataan yang berjaya dikumpul ini kemudiannya dikelaskanmengikut aspek
penggunaan bahasa Istana iaitu aspek gelaran danrujukan kehormat, aspek penggunaan kata dan ungkapan khusus, aspekkata ganti nama diri orang dan aspek penggunaan unsur pemulukandan pendinaan.
7.0 DAPATAN KAJIAN
Bahagian ini membincangkan analisis maklumat yang telah diperoleh danmemaparkan hasil penemuan kajian yang telah dilakukan. Hasil kajian kamiterbahagi kepada tiga bahagian iaitu, senarai bahasa Istana yang digunakandalam filem, aspek penggunaan bahasa Istana dan perbezaan antara bahasaIstana dan bahasa biasa.Daripada tempoh 1 jam 57 minit filem ini ditayangkan, dapat dirumuskan bahawa terdapat 38 penggunaan bahasa Istana yang dituturkan oleh pemegangwatak di dalam filem Hikayat Merong Mahawangsa. Daripada jumlahtersebut, perkataan patik dan tuan hamba paling banyak diulang. Hal inimembuktikan bahawa latar belakang masyarakat yang menuturkan perkataantersebut ialah golongan masyarakat istana yang menggunakan bahasa dalam.
7.1- Bahasa Istana yang digunakan
Hasil penilaian dan penelitian yang telah dilakukan terhadap filem HikayatMerong Mahawangsa, kami telah menemui sebanyak 38 istilah bahasa Istanayang telah digunakan dalam filem
berkenaan,iaitu: 1) Almarhum
20) Yang Amat Mulia2) Ampun kurnia 21) Kurnia3) Anugerah 22) Mahkota4) Baginda 23) Mak am5) Beradu 24) Mangkat
Peraduan10) Bersabda 29) Permaisuri11) Bertitah 30) Putera12) Beta 31) Puteri13) Daulat 32) S antap14) Gering 33) Semayan15) Hari Keputeraan 34) Sembah16) Hulu 35) Singgahsana
17) Balairung Seri 36) Titah18) Raja 37) Ampun tuanku beribu-ribu19) Tuanku 38) Duli Yang M aha Mulia
7.2- Aspek Penggunaan Bahasa Istana
Hasil daripada penelitian terhadap kesemua 38 bahasa istana yang digunakandi dalam filem Hikayat Merong Mahawangsa, pengelasan mengikut aspek penggunaannya dijalankan. Hasilnya adalah seperti yang berikut:
7.2.1
-Aspek Penggunaan dan Rujukan Terhormat
Aspek ini melibatkan penggunaan gelaran, setiap ahli keluarga dirajamengikut negeri masing-masing.Dari segi rujukan terhormat pula, kerabat diraja disapa dengan rujukan kehormat tertentu bergantungkepada status mereka.
Contoh daripada filem
:(a) Raja
(b) Tuanku
7.2.2
-Aspek Penggunaan dan Ungkapan Khusus
Terdapat perkatan dan ungkapan khusus yang merujuk golongan dirajadan perbezaan dengan ungkapan masyarakat biasa
Contoh daripada filem :
Yang Amat Mulia
Duli Yang Amat Mulia
Almarhum
Anugerah
Beradu
Berputera
Berangkat
Bercemar Duli
Berkenan
Bersabda
Bertitah
Daulat
Gering
Hari Keputeraan
Kurnia
MahkotaMakam
Mangkat
Menghadap
Murka
Peraduan
Permaisuri
Putera
Puteri
Santap
Semayan
Sembah
Singgah sana
