m iA U A ll I 'A Y A S A f c K A S m i B A N G U H A l l K O T a H A I O E A £ A L i t A l l
I I K G X A I I I - J S U H A B A Y A D A L A M J E M B A t O O H A l i D I B I D A l ^ .t f c l i G A D A A l .
T i t i i A l i U V i U j i i l i H t i t u M i A i* , £ j * h h A i > A L A n A n £ A i « t » 1 )A j> C A .t A
. ^KNj naai SSAXAKl ^A
S k R I x S I
r „F- « A' , LANGGA‘
S u U A O J L L ^
O l i l l b O L . P A K fX I M
f A f t J U I I A S H I J X U K U K l \ H i & l ! i A S A l h l A M G A
*
*>l i hj »rAi A
I - E R A K A M X A Y A S A J S K A 5 jtT s M li A f c G U R A N K O T A M A £ Y A D A E R A H
T I K O K A l ’ I X b U * A i ‘A Y A J U A L a f t P L M i i A K G U K A K J U I B I L A K G i r E S i G A B A A B
i 'A h A H UVaUK t f L h L M A i i A N , J r f i h M A b A l A H A K Y A K G T I I 5 B 1 1 D A * C A i t A
*hbY & l& 'o A I A f l l i X A
SKRI PSI
D I A J l K A N U f c T U h M I H . GaA P I IUGA£
D A K M J S f e E N U d I S i A h A T - S Y A h A I U i . l U K
K I & C A i ' A I GLL/jR S A h J A l l A H l j i . U K
OUH
SOhPAhl l i i l
6272
P A a U L T a S h U i * U f t U i ^ I V x J v o i i A ^ A I H L i v * . G G A
t L n A B A Y A
Ri i L 1 K
ppT*!' " TVC\ AN
«U > n v ^ .r, ' * v n ' G G A * '
KATA i. ' £2iGAiiI' Ail
De; . t , an ne nguc a pka n r a s a c yuXur ke ha di r a t Tuna n ya ng
Kai i aes a, ma ka ha nya ka r e na t a uf i k da n r ahmat - I . ya s aj al ah,
s a ya da pa t me nye l e s a i ks n s kr i ps i ya n& me r upa ka n s ya r a t ba gi
s e t i a p ms ha s i s wa £a kul t a s Hukum bni ve r s i t a s Ai r l a ngga unt uk
me nda pa t ka n ge l a r c a r j a na hukum s e t e l a h r oengal ami bc r ba ga i
ke s ul i t a n,
Skr i ps i i ni a ka n me mba ha s "i r er anan i a ya s a n Xa s Pera-
ba nguna n Kot a ma dya l a e r a h Ti ngka t I I Sur a ba ya Dal ar a Pe mba
nguna n di Bi dai u. , Pe nga da a n Ta na h Unt uk r uci ahan, r’e r na s a -
l a ha n Ya ng Ti r cbul da n Ca xa Pe nye l e s a i a nnya ” .
Da l a m me nye l e s a i ka n e kr i ps i i ni s uda h bar an*_ t e nt u
ba nya k di t e mui nai s ba. an, t e r ut r ma s e ka l i di s e ba bka n ba ha n-
ba ha n a t a u l i t e r a t ur s e r t a da t a da n i nf or i Eas i ya ng di pe r -
ol e h t e nt a ng ha l di a t a s s a nga t t e r ba t a s da n ha s i l pe mi ki r -
a nnya s a nga t t e r ba t a s pul a. Se ^a l a ma c a m kr i t i k ma upun 3a-
r a n- s a r a n ya ng be r t uj u&n unt uk l e bi h me nye mpur na ka n s kr i ps i
i ni a ka n s a ya t er i r ca de nga n s e na ng hat i ,
Se l a nj ut nya , di s i ni l a h t e mpa t nya s a ya me nya mpa i Ka n
r a s a hor ma t da n t e r i ma ka s i h ke pa da ke dua or a ng t ua, i t u
da n ayah, ya ng aei ar oa i ni t e l a h me n^i r i n^! doa eer - i i n&ga bcr -
ha s i l l a h s aya me nc a pni ge l c r ket i ar j anr s n, La u t ak l upa s a ya
c a mpa i ka n uc a pka n t e r i ma ka s i h ke pa da ba; <ak >a ng t e l a h nei c-
bi mbi ug da l a m ke i a nc a r a n pe nyus una n r kr i pe i r a ya t e r ut a ma
s e ka l i ke pa da Ba pa k Soe da l ha r , S. U. da n Ea pa k Wi e noe Soe
eant o, S. H. da n ke pa da i bu, ba pa k dos e n ya ~g l ai r , di l e-
par t er aen Hukmn Per da t a , da n ba pa k- ba pa k doc e n Le p. r t e me n
Xa i nnya ya n& t ak ser apat s a ya s e but nar aanya* La n r a s a t e-
r i ma ka s i h j uga s a ya s a mpa i ka n ke pa da £a pa k I r * I br a hi m
Soe t j a hj o dan Ba pa k Sa r t ono bc»Hk; mas i ng- uj as i n^ ce ba ga i
Di r e kt ur da n Ke pa l a Se ke i Ta t a bs a ha Y>- P da n Ba pa k Ba o-
yani , Ba pa k R. Moch. Va r i e d, £>. n. ya ng t el ah
mem-ba nt u me mbe r i ka n mem-ba ha n- mem-ba ha n da Xa m pe nye Xe s a i a n s kr i ps i
i ni , J uga r a s a t e r i ma kasi i i s aya uc a pka n pul a ke pa da Ba
pak Br e. I s muda r t o s e l a ku ke pa l a ^ubba gi a n l e nga da a n Ko-
t a a ddya Sur a ba ya s e ba ga i a t a s a n s a ya t e mpa t s a ya be ke r j a
da n r e ka n- r e ka n s e j a wa t di Ka nt or Subba &i a n Pe nga da a n
Xot a ma dya Sur a ba ya ya ng t t l ah ba nya k me mbe r i ka n pe l ua ng
wa kt u de mi ke l a nc a r a n da n ke s uks e s a n s t udi i ^aya de nga n
s e ba i k- ba i knya *
Sur a ba ya J uni 1982
PERP^ STAKAAN " UN1VERSI TAS Ai r vLANGGA”
S U R A B A Y A
' t f Di MAR I SI
Hal ai nan
£ATA 2 KKGAHXAR. . . *. . . i i i
DAPJ AH I S I . . . V
BAB I PEf t DAHUXUAN. . . • . . . I
1. Al a s a n Pe mi l i ha o J udul . . . 1
2* Pe r ma s a l a ha n . . . *. ♦*. 3
3, Tuj ua n Pe nul l s a n . . . 5
4* f t et odol ogi . . . 6
a* Sumbe r d a t a »*. • • **«• • • • • . . . 6
fc, Pr os e dur e pe ngua pul a n d a t a . . . 6
c. Ana l i s a da t a 7 5* Si s t e ma t i k a . . . 7
BAB I X YAYASAH KA3 HSHBAi i GUNAH KGI AHADYA SUKABAYA I I 1. Apa ka h Se s ungguhnya Y£ P I t u? . . . *. I I 2, Se j a r a h Ee r dl r i nya YKP Xot ai cadya Sur a ba ya . . . *. . . 13
3* Pa s a r Hu kum Yi . P Kot a ma dya Sur a ba ya . . . . 16
I ' AB 111 HUBUKGAH YKP Di l i GAN PLi - i RI RSAH DAERAH Tl f i GXAT I I SUhAUAYA DaU M PEMGGUHAAf i TAf l AH U. , ®UK Pr - RUMAi i AN . . . 19
BAB I V HAK mCE L CL AAK TAHAh DAK I YKP DAK DAS AH HUi l l MYA. . . ♦. . . 28
Ha l a ma n
1* Ca r a YKP da l a m Me nda pa t ka n Moda l ♦. . . 39
2. Xe Mj a k s a n a a n Y&P t e r ha da p Ma s ya r a ka t ya ng Be r mi na t a ka n Per umal i an da l a m Pe nge mba nga n Wi l a y a h . . . , . . . 41
3. Us a ha Pe nge mba nga n YKP 3e s ua i de nga n La j u Pe mb a n g u n a n . . . 45
4. Pr os e dur e Ke mpe r ol e h Ha k Pe ngua s a a a a t a s Te na h da n f t umah. Me l a l ui YKP Xot a ma dya Sur a ba ya * . . . * . . . 46
BAB VI ^ERf USALAt f AI i YAUG TI MBUL DAK CARA PHuEYEl i SAl -AHNYA. . . 52
EAl i VI I El i MUI UP . . . 56
1* Ke a i r a p u l a n . . . 56
2. S a r a n . . . 53
DAFT Ail l ACAAI i . . . 60
BAB I
l ENBAhULUAN
! • Al a s a n Pe mi l l ha n J udul
ba ya 3a nga t t e r t a r i k unt uk me mba ha s ma ^ a l a h pom-
ba nguna n di bi da nt pe nga da a n t a na h unt uk per ur aanan, por -
r cas al ahan ya ng t i mbul da n c a r a pe nye l e s a i a nnya ya ng di -
k e l ol a ol e h Xa ya s a n ha s i ' embpngunan Xot a ma dya l a e r a h
Ti ngka t I I Sur a ba ya . Se ba b ma a a l a h pe r uma ha n . uer upakan
ha j a t hi dup ma s ya r a xa t ya ng aai . gat menci es ak ya ng pe r l u
di t a nga ni .
Se s ua i den; , a n l a j u pe r obangunan dal ar n ki t a me ma -
s uki t a ha p I I I Pe l i t a I I I , s e s ua i de nga n ya ng t
e-l a h di £. nr i s kan oe-l e h Ta p MPH no. I V t a hun e-l cj 78 ya i t u me -
nge na i Ga r i s - ga r i s £e s a r r i al uar * ^ e ga r a ; ya ng ne nv. e-
t e nga hka n t uj ua n per abangunan na s i ona l , de nga n l a nda s a n
t r i l ogi pe: nbai =gunan, i a l a h :
a. pe me r a t a a n poa ba n^ una n da n na s i l - i i a s i l nya
ya ng me nuj u pa da t e r c i pt a nya ke a di l a n t=0Pi a i
ba gi &e l ur uh r a ^ ya t I ndone s i a ;
b. pe r t umbuha n ekoi i Oi r d ya ng c ukup t l i i ggi ;
c* s t a bi l i t a s na s i ona l ya ng s e ha t da n di nani i s .
a a l i ni j u^ a a a nga t s e s ua i s e ka l i de nga n ya ng t er -
t ul i a pa da Unda ng- unc a ng has r 1945 pa da a l i noa I V ya
i t u unt uk ne nc a pa i ma s ya r a ka i a di l c a n ma kmur me t e r i e l
s pi r i t ua l be r da s a r ka n Pa nc a s i l a *
Bi t e ka nka n l a gi pa da s a mbut a n ba pa k Gube r nur J a -
wa Ti mur di de pa n Et api rt i da Gal i na V t a hun 1981 ya ng di -
na ma ka n de nga n s e but a n 5 P 2 & ya ng be r a r t i : a. pa nga n;
b. pe r l ua s a n ke s e mpa t a n ke r j a ;
c. pr a s a r a na pr oduks i da n e konomi ;
d. pe ng^ a l a ka n per umaJ i an r a kya t ;
e* pe ndi di ka n.
Laxi 2 h be r a r t i ; a. ke e e ha t a n; b. ke pe nduduka n.
Ha l - ha l t e r s e but di a t a s ya ng pa da umumnya di kot a - kot a
be s a r khus us nya di Sur a bp^a , kopa c a t a n pe nduduk ya ng ea-
nga t pe s a t di s e ba bka n ka xe na t e mpa t ur ba ni s a s i pe nduduk
de s a unt uk me nc a r i p^ ke r j a a n a t a u a du na s i b. Ma ka ma s a -
l a h pe r uma ha n a da l a h ma s a l a h- ma s a l a h ya ng pe r l u e e ^ e r a
di t a nga ni , a pa l a &i per aer i nt ah Kot a ma dya Da e r a h ' i i n^kat
I I Sur a ba ya ya ng a ka n r aenger abangkan a t a u me mpe r l ua s ko-
t a ma ka t i da k l uput da r i t unt ut a n a e t i a p t a na h
unt uk di kel o. l a me n^ a di pe r uma ha n*
Ada pun ya ng di i naks ud de nga n " Pe r uma ha n” a da l a h
s e mua ba nguna n ya ng di pe r guna ka n ol e h s e s e or on^ ur i t uk
t e mpa t t i ngga l a t a u di pe r guna ka n s c ba ^ a i t e mpa t He di -
a ma n . 1
De nga n ©a kna ya ng t s r ue but di a t a s ma ka r aas al ah pe r uma ha n
a da l a h ma s a l a h ya ng s a nt a t pe nt i ng s e ka l i ya ng ha r u3 s e-
f eer a di t a r ^ a ni unt uk a i ga l a kAa h ne nge na i pe mba nguna nnya
t e r ut a ma s e ka l i me nge na i pe mba nguna n pe r uma ha n r a kya t .
Apa l a gi s e pe r t i kot a be s a r Sur a ba ya i ni ya ng pe n&c n-
ba nga n pe nduduknya a a nga t pe a a t a e ka l i , ne hi ngga me mbut uh-
ka n pe nge mba nga n pe mba nguna n pe r uma ha n ya ng wemaci ai , s e-
h i ngga Pe me r i nt a h La e r a h / vot amadya Sur a ba j o ; j u^a i kut r c r t a
be r pa r t i s i pa s i mei i f cuoahakan a donya l k 11k ya.-.fc menar i l ; bs gi
pe na na ma n moda l s wa s t a na s i ona l dal ar n pe mba nguna n di bl da ng
pe r uma ha n, s e hi ngga t i mbul ba nya k s e ka l i r e nl e s t a t e ,
Ma ka de nga n di be nt uknya Ka yus a n Aa s zembs a. gunan i . o-
t a ma dya Sur a ba ya ya ng j uga s e m&c a m r e a l e s t a t e be r ge r a k di
bi de ng pe mba nguna n pe r uma ha n unt uk me me nuhi ke but uhe n ma-
e ya r a ka t a ka n pe r uma ha n ya ng per ui anen, Ke mc nuhi s ya r a t -
s ya r a t ke s e ha t a n, i ndah, ma ka he nda knya da pa t di ^a ngka u
ol e h ma s ya r a ka t ya ng be r pe ngha s i l a n r e nda h de nga n £al an
r aenabung.
?. Pe r mns a l a ha n
Ce t e l a h pe ni nj a ua n e e ya a e ba ga i t a ha p per t ai na rce-
nge na i s i s t e m a t a u c a r a unt uk oe nda pa t ka n r u&a h me l a l ui
l i fp, per l u di ket af cui ba hwa di kot a c mdya ~ur *; baya i ni a da
l er ci acam- macam per uuaf t aan e va c t a ya ng me nge l ol a pe r uma h
an ( r eal e s t a t e ) mi s a l nya : a e pe r t i j T Bumi I nda h J aya,
ngun-a n Kot ngun-a mngun-a dy* Sur ngun-a bngun-a yngun-a . De r i m<=oi ng- mngun-a s i ng pe r ungun-a e nngun-a ngun-a n
pe r uma ha n i ni c s x a p e n & e l o l & a n da n s i s t e w J ua l be l i pe-
r uma ha nnya be r be c a - be da . Sope r t i i T Buroi . I nda h J a ya ds n
PT i i na r Ga l a xi ke dua pc r uc a ha s n i ni ha nya ms mba ngun r u-
r cah me wa h c a n s ys r a t - s ya r a t a nga uxa nnya e a n^ a t be r a t e e -
h i ngga t i da k t e r j a ngka u l ugi unxuk di be l i ol e h r aassyar a-
ka t ke e i l ya ng be r pe ngha s i l a n r e nda h*
Na/ apaknya t uj ua n da r i PT- a- T xe r s e but a da l a h a a -
r „gat kome r s i e l s a hi ngga s i a pa ya ng me mpunya i ua ng ba nya k
i t ul a h ya ng a ka n me wi l i ki r uma h, memar i g f i el ai n peccbangut . -
a n r us t ah s e n&a t pBx aa&c n j ug a di l e ngka pi de nga n pe r l e ng- ka pa n s e pe r t i l i s t r i k, a i r , da n pa ga r r ur aah
Ber t a
t a na -c a n unt uk pe nghi j a ua n.
l ai r ; hai r y?. de nga n Per unj Pe r uc na s ya ng me r upa ka n
pr oye k pe a e r i nt a h puua t ya ng me mpunya i t uj ua n non kome r -
ei al j , t i da k me ns ut a ma ka n pa da ke unt unga n s e ma t a , t uj ua n
pokok . Perusj Per u. Tmas ad; *l ah me mt a nt u us as ya ^a ka t ke c i l
ya ng be r pe ngha s i l a n r e n^ a h de nga n j a l a n me nga ngs ur ya ng
s a nga t r i nga n j uga da pa t me mbe l i r u ma h de nga n s ya r a t
f cahwa pa r a pe ni na t t e r a e but be l um a e mpunya i r una h s e n-
di r i .
La i n de nga n ? ny&3a n &a s Pe mba nguna n kot a ma dya ~u-
r p. i f ya i ni c c a l &h s u&t u l a ya s mi ya ng di be nt uk ol e h x e me
-r i nt a h Da e -r a h kej t auaaya bu-r a ba ya , ya ng di di -r i ka-r ; s e j a k
t a hun 1S34 ya ng per t an- a ka l i me nge l ol a pe mba nguna n pe r u-
ya ng s a nga x be s a r a r t i nya ma s ya r a ka t da pa t mer ni l i ki r u-
xa h der ^z i i j a l a n menabunc, l e bi h d a hul u ke pa da ' i kP hot a -
ma d y a Lur a ba ya *
Jte n & a n a d a n y a p e ri a n a l a h a n y a n g d c i a i k i a n i n i l a n
s a y a a k a n m e n c o b a u n t u k d a p a t m e m b e r i -n .m b r .r a n b a ^ i m o -
n y ^ r a k a t a t a u v a r ^ a k o t a k h u s u c n y a b u r t . b a y a m e n ^ e 't a i
c a r a u n t i l * . B e r n i e r o l e h r u m o li h a k r c i l i k y a n g d l u s a h a * a n
o l e h Y a y a ^a n L a s i'e r a b a n & t u i a n ,
3* ' X'u. j uan ■ t t emUi san
Tuj uaxi pe nul i a a n i ni a s nge na i per anar . l a ya r a n Kai *
Peneemg' ui . an f cot ycadya Sur a be ya da l a m c e n^ e l ol a per abLi i &un-
a n di bi da ng pe r uma ha n r a k y a t r ha l i ni s a ng&t l a h a e a ua i
a pa bi l a ki t a ka i t knn donga n pi da t o ba pa k uut e r nur J a va
$i mur da l t in hapi mde. J ut i m V t a hun 1981 ya ng di ke na l de -
nga n i s t i i al i S r 1 + 2 h , ya ng di t e ka nka n t e r ut a ma s e ka l i
pa da pe ngga l oka n pe a ba nguna n pe r uma ha n r a k y a t , ya ng ha -
s i l nya da pa t di ^ &n^ ka u ol e h r a kya t ba nya k. na l de a dki a n
i uga s uda h di mua t da l a m Ta p ft Hi no, I I t a nun 1978 t r =r u-
t ar na s e ka l i di t e ka nka n pa da t r i l ogi pe mba nguna n ya ng pe r -
t a na : ye i t u ^ e n^ e na i pe me r a t a a n pe &ba nguna u da n ha c i l -
nas i i r i ya ya n& me nuj u ke pa da t e r c i pt a uya ke a di l a n s oa i a l
ba gi a e l ur uh r r kya t I ndone s i a .
Ha l yaric. de ni ki a n i ni sudaf c di l a ks a na A&n da n di -
pdl opor i ol e n I z j as axi has i r embangunan i ot a mr dya Sur a ba
Ge xot a de nga n ur a i a n t e r s e but di a t a s ya ng s a ya
da pa t ka n da r i pe nga ma t a n da n be r da s a r a ua t e r ba c a a n bu-
k u s e r t a pe r a t ur a n- pe r a t ur a n ma upun da s a r - da s a r hukum
ya ng be r l a ku, da pa t me mbe r ! mant f aat da n pe nge r t i a n ba gi
ma s ya r ~ka t khue us nya wa r ga Kot a Sur a ba ya unt uk da pa t ni e-
mi l i ki pex- umahan ya ng s e de r ha na , per r aanen, r aeaenuhi s ya -
r a t - e ya r a t ke s e ha t a n da n pe r abel i annya d^ pa t t c r j a ngka u,
ya ng pa da s a a t a e ka r a ng i ni i ner upakan ke but uha n pokok di
s a mpi ng s a nda ng da n pa nga n.
t t at odol ogl
Se a ua i de nga n j udul ya ng a ka n di a j uka n da n ma t e r i
ya ng a ka n di ba ba s ma k a pe nul i e a n nkr i ps l i ni di da s a r ka n
pa da s e gi t e or i t i s da n be r da s a r pa da ke nya t a a n ya n* a da
dal ar a pr a kt e k ya ng s e s ua i pul a de nga n ke t e nt ua n- ke t e nt u-
a n pe r a t ur a n pe r unda nga n ya ng be r l a ku*
a, Sunbe r da t a .
Da l a m pe na l i s a n s kr i pa i i ni a a ya a i e mpe r guna ka n
s ur aber da t a da f t a r ke pua t a ka a n da n s e l a i n i t u be r upa
t ul i a a n»t ul i s a <. i l mi a h ya ng a da ka i xa nnya de nga n na a a -
l a h ya ng a ka n di bar i ac, j u&a ha s i l ya ng r i i per o- eh. da r i
pe r kul i a ha n di l a kul t a o Hukum Uni ve r s i t a a Ai r l a ng^ a ,
s e r t a pe ne l i t i a n s e xua l de nc a n ; j udul t e r 3e but ,
b. r r o&e dur pej %ui apul an da t a .
l a l a m pe nul i s e n i ni s e ba ^ a i ba ha n ya ng di pe r guna -
1. s t udi ke pus t a ka a n dan;
2. s t udi Xa pa nga n.
Ad X, St udi ke pus t a ka a n a da l a h me r upa ka n pe ngumpul a n
da t a ^ da t a kei puet akaan de n&a n j a Xa n me mb a c a ke
pus t a ka a n be r upa Xi t e r a t ur - Xi t e r a t ur * Da r i s t u-
di i ni di pe r oXe h da t a - da t a ya ng a da hubunga nnya
de nga n j uduX s kr i ps i ya n& a ka n di ba ha s , s el l i ng-
ga di pe r oXe h ga mba r a n ya ng da pa t di j a di ka n pe -
ga nt a n s e r t a pe doma n da Xa m pe mba ha s a n s e c a r a i l -
i ni ah da Xa m me nyus un s kr i ps i i ni . St udi ke pus t a
ka a n da Xa m ha X i ni di pe r oXe h di Pe r pus t a ka a n Fa -
kul t a s Hu kum Uni vor s i t a s Ai r Xa ngga .
Ad 2. St udi Xa pa nga n i ni me r upa ka n pe ne Xi t i a n unt uk
me mpe r ol e h da t a da Xa m r ael engkapi pe nyus una n s kr i p
s i , ma k a da l a a pe ne Xi t i a n i ni a a ya ne nga da ka n q u -
a t u wa wa nc a r a de nga n di r e kt ur da n k e p a l a e e ks i t a -
t a us a ha da r i YKP,
c* Ana Xi s a da t a .
Da Xa m m&3a Xa h a na Xi &a da t a i ni s a ya a ka n me n-
e oba unt uk me mbe r i ka n s e di ki t pe nge r t i a n c a r a - c e r a un
t uk me nda pa t ka n pe r uma ha n me Xa l ui TKP s upa ya da pa t di
pe r guna ka n s e ke da r pc r bondi nga n de nga n me Xa Xui
pe r uoa ha a n pe r uma ha n ya ng Xa i nnya .
5* Sl a t e r nat i ka
be be r a pa t a b da n s e ba gi a n ba b di ba gi l a gi ne nj a di be
be r a pa s ub ba b t e r ke c ua l i pa da ba b ya ng t e r a khi r de-^
nga n ma ks ud a ga r ponyus una n s kr i ps i i ni muda h di me nge r -
t i da n di pa ha a i Ma ka di us a ha ka n me nyus un s e c a r a s i a t i -
ma t i s «
Ea b I a da l a h me r upa ka n pe nda hul ua n ya ng me ng-
ungka pka n pokok~pokok i s i e kr i ps i me n^ e na i pe r s oa l a n-
pe r s oa l a n ya ng a ka n di ke nuka ka n, a e hi ngga me i oper audah
pe mba c a unt uk c c pa t me nge t a hui pe nul i s a n s kr i ps i i ni .
Ba b I I pa da ba b I ni di ke t e nga hka n r aen&enai pe
nge r t i a n da r i XKP b a hwa lii-P a da l a h me r upa ka n s a ut u ya -
ya s a n ya ng be r s t a t us s e mi pe me r i nt a h be r ge r a k di bi da ng
us a ha me mba nt u Per aer i nt ah Ea e r a h 2?i ngkat I I Sur a ba ya
da l a m pe me nuha n a ka n pe r uma ha n, s e ba b me nur ut e e j a r a h
be r di r i nya I KP a da l a h s ua t u ba da n hukum y a n g be r be nt uk
ya ya s a n ya ng moda l pe r t a ma nya da r i Pe me r i nt a h Da e r a h
Kot a na dya Sur a ba ya de nga n s ua t u ke put us a n DFKBL no. :
50/ DPRDS t a ngga l 25 Jt uni 1954 di de pa n not a r i s Va nda l oo*
Ba b I I I da l a m ba b i ni ka l a u di t i nj a u da r i pe
nge r t i a n, a e j a r a h be r di r i nya da n da s a r hukui anya ma ka
j e l a s ba hwa a nt a r a TK1* da n ± *emer i nt ah Da e r a h f cot ama-
dya Sur a ba ya . ada hubun&a nnya , me s ki pun a e ka r a ng i ni
dal aun ha l ke ua nga nnya be r di r i s e ndi r i a t a u di j a l a nkon
me nur ut pr i ns i p- pr i ns i p pe r us a ha a n pe r ua a ha n t e t a pi
pe r t a nggung J a wa ba nnya pa da Pe me r i nt a h l a e r a h Kot a ma -
-t a ma -t a na h di be Xi da r i r a kya -t s e c a r a l a ngs ung de nga n
di da s a r i pa da a s a s mus ya wa r a h, da n pe ngguna a nnya be r -
da s a r ka n pa da pe r a t ur a n pe r unda nga n ya ng bor l a ku s e-
hi ngga t a na h ya ng t e r s e di a ber i ar - bener da pa t di na nf a -
a t ka n s e s ua i de nga n f ungs i s os i a Xnya *
Ba b XV a ka n di ke t e nga hka n ci engenai h a k pe nge l o-
Xa a n t a na h da n da e a r hukumnya , r aenur ut Pe r a t ur a n Ke n-
t e r i Sa Xa m Ne ge r i no# 5 t a hun 1974 pa a a X 5 a ya t 3 me *
nya t a ka n ; ba hwa ke pa da pe r uoa ha a n pe r uma ha n ya ng s e -
Xur uh moda Xnya be r a s a X da r i per aer i nt ah da e r a h da pa t
di be r i ka n t a na h n e g a x a de nga n h a k pe nge XoXa a n, ha k gu-
n a ba nguna n a t a u h a k pa ka i me nui ut ke but uha n s e s ua i
de nga n pe r a t ur a n pe r unda nga n Ag r a r i a ya ng be r l a ku; t e-
t a pi s c ka r a ng I XP t i ct ak l a gi me npunya i ha k pe nge XoXa -
a n s e pe r t i ya ng di s ebut kaj s ol e h pe r a t ur a n t e r s e but di
a t a s , Be ba b Pe me r i nt a h da e r a h Xot as oadya Sur a ba ya t i da k
l a gi a s nye di a ka n t a na h,
Ba b V da l a m ba b i ni a ka n di ke t e nga hka n I KP da -
Xa a me nun^ a ng ke but uha n a ka n pe r uma ha n ke pa da pa r a pe -
mi na t da n ba b i ni t e r di r i da r i be be r a pa s ub b a b ya i t u
c a r a YXP da Xa m me nda pa t ka n moda X di pe r oi e h da r i pa r a
per ai nat de nga n c a r a me na bung t e r Xe bi h da huXu k e pa da
2KP, de nga n de mi ki a n YkP me mpunya i ke bi j a ks a na a n t e r -
ha d a p ma s ya r a ka t ya ng be r mi na t a ka n pe r uma ha n di a mbi X
ol e h I KP ba gi pa r a pe na bung ya ng r a j i n me na bung s e
-da s a r ka n k e p a d a J uml a h a ngka j as a. Pa l a m u s a ha pe nge m-
ba nga nnya s e s ua i de nga n l a j u pe mba nguna n, YKP be l un
me nga da ka n r e nc a na ha l i ni di s e ba bka n ka r e na t e r ba t a s -
n y a pe nye di a a n moda l , Me nge na i t a t a c a r a a t a u pr os e du-
r e me mpe r ol e h ha k pe ngua s a a n a t a s t a na h da n r u na h me -
l a l ui Y&J? pe r t a ma ka l i pe mi na t ha r us me nga j uka n l ebi i i
da hul u s e ba ga i pa na bung, 3e t e l a h t e r da f t a r me nj a di pe -
na bung da n ni l a i t a bunga nnya s uda h me nc a pa i 5 0 % da r i
ha r ga r u ma h Ka k a a ka n da pa t unt uk me mpe r ol e hnya ,
Ba b VI a e t e l a h ur a i a n i s i da r i ba b I , I I , I I I ,
I V, V, s oc s r a ke s e l ur ui i an ma ka a ka n t i mbul pe r ma s a -
l a ha n di bi da ng pe r t a na ha n da n di bi da ng ke ua n&a n da n
c a r a pe nye l e s a i a nnya ,
Ba b VI I me r upa ka n ba b t e r a khi r y a i t u s ua t u ke -
a i mpul a n ya ng me r upa ka n i nt i 3a r i da r i ke s e l ur uha n ba b-
ba b t e r s e but di a t a e da n be be r a pa s a r a n ya ng da pa t oa-
YAYASAH KAS PEMBAKGUNAH XGT AMDXA DAEKAi i TI J i GKAT I I SUHA. BAYA
BAB I I
! ♦ Aoa ka h Ses unf t guhn. ya Ya ya s a n ka s Pe mba ngur i an I t u ?
YKP a t a u Ya ya s a n i i as Pe mba nguna n a da l a h s ua t u Ya ya a -
a n ya ^ g be r s t a t us ser ai pe me r l nt a h, be r ge r a k di bi da ng uc a ha -
us a ha me mba nt u pei ner i nt ah d a e r a h khuous nya pe me r i nt a h Ca e r a h
Ti ngka t I I Sur a ba ya di bi da ng pe ne nuha n ke but uha n a ka n pe-
r ur aahan, pr i ns i p ya ya s a n a da l a h be r s i f a t oos i a l . Me nge na i
i s t i l a h ya ya s a n i t u s e ndi r i be r be da de nga n ba da n- ba da n hu-
kum ya ng l a i n s e pe r t i KC; CV, ka l a u ya ya s a n pe nbe nt uka nnya
ka r e na pemi s ai s an e e t a gi a n ke ka ya a n s e s e or a ng a t a u pe me r i n-
t a h unt uk t uj ua n t c r t e nt u, t e t a pi pe nge r t i a n ya ya s a n t i
da k t e r da pa t da l a m BW*
Me nge na i s t a t us h u kum ya ya s a n di I ndone s i a me ma ng
a ^ a k s uka r hi ngga s e ka r a ng e ks i s t e na i ya ya s a n ma oi h be l um
di a t ur ol e h Unda ng- unda ng, me l a i nka n s ei nat a- nat a be r da s a r -
ka n a t a s ke bi a s a a n da n h u kum di ka i a nga n ma s ya r a ka t .
Ya ng di ma ks ud de nga n be r s t a t us s e mi pe me r i nt a h a r -
t i nya ys ya s a n i ni t i da k me me &a ng ha k r aonopol i da l a m us a ha -
u s a ha pe nga da a n pe r uma ha n, t i a a k be ba a pul a da r i pa j a k-
pa j a k. Pa da pokoknya ya ya s a n i ni t e t a p h a r us me me nuhi ke -
va j i ba nnya s e pe r t i ha l nya be da n h u kum ya ng l a i n, da l a m
ba t a a pe r a t ur a n ya ng be r l a ku. Me nge na i t uj ua n Ya ya s a n &a o
Pe mba nguna n s uda h di s e but ka n di a t a s ba hwa pe r t a ma s e -
ka l i r neabant u pe me r i nt a h d a e r a h Kot a ma dya Sur a ba ya da n
ma s ya r a ka t di da l a m pe me nuha n ke but uha n a ka n pe r uma ha n
y a n g s e l ua s - l ua s nya , de nga n j a l a n me ndi r i ka n, me ngus a -
ha ka n, da n me nge l ol a pe ndi r i a n r uoa h be r da s a r ka n a t a s
pe r a t ur a n Ya ya s a n Xa a Pe mba nguna n Kot a ma dya Sur a ba ya s o-
ke da r t i da k be r t e nt a nga n de nga n pe r a t ur a n pe r unda nga n
ya ng be r l a ku,
Pe r l u di ke t a hui ba hwa YKP i ni me r upa ka n s a t u- a a -
t unya ya ya s a n ya ng me mbe r i ka n ke s e mpa t a n pa da pe nduduk
ko t a Sur a ba ya ya ng be r mi na t unt uk me mi l i ki r uma h me l a l ui
YKI ' de nga n j a l a n me nj a di pe na bung l e bi h da hul u. Me s ki pun
pa da a a a t i ni c ukup ba nya k pe r us a ha a n ya ng be r ge r a k di
bi da ng pe r uma ha n, na mun s e c a r a ke s e l ur uha n dopa t di ka t a -
kari ba hva YKP me r upa ka n us a ha ya ng pa l i ng l a ma s a mpa i
/ a a a t i ni ya ng be r ge r a k pe nga da a n di bi da ng pe r uma ha n.
Sua t u " pol i c y” ke bi j a ka n ya ng di t e mpuh ol e h
a da l a h pe r t a ma ~t a a a me ngha r ue ka n k e pa da pa r a pe mi na t
unt uk me nga j uka n me nj a di pe na bung, s e t e l a h a e nj a di pe ^
na bung da n c a r a me na bung di l a kuka n a e c a r a t e r a t ur s e hi ng-
g a ni l a i t a bunga nnya me nc a pa i t>0 % a t a u a e pa r uh da r i
h a r g a r uma h, ba r ul a h pe na bung t e r s e but da pa t pr i or i t a s
unt uk me mi l i ki r uma h ya ng pe mba gi a nnya di l a kuka n di mu-
ka pa r a pe na bung.
Se da ngka n s i s a ha r g a r u na h s e be e a r 50 % di t a mba h
va kt u maks i r aal 60 bul a n a t a u kur a ng l e bi h 7 t a hun* Le -
nga n de mi ki a n YKP s e ba ^ a i s ua t u pe ngus a ha di bi da ng pe -
nga da a n pa r uma ha n, s uda h a e j a k l a ma me ngge r a kka n ma s ya -
r a ka t unt uk j s enabung j a uh s e be l u® a da nya t a ba na a t a s ka .
St a t us YXP i ni di &i r i ka n d&ii be r na ung di ba wa h
Pe me r i nt a h Da e r a h Kot a ma dya Sur a ba ya i ni be r da i s ar kan pa
da a ur a t ke put us a n DPR n o mor 08/ ^PKD/ K. e p/ 1978 t a ngga l
5 - 6 - 1 9 7 8t ke put us a n t e r s e but a da l a h me r upa ka n pe r uba ha n da n pe c s bahar uan da r i a ngga r a a d a s a r yi i P kot a be a a r Su
r a ba ya pa da wa kt u i t u t a ngga l 25 J uni 19^4.
Me nge na i ke pongur ua a nnya , i ni di pi mpi n ol e h a ua t u
de wa n pe ngur us ya ng J uml a h a ng&ot a nya s e ba nya k 7 or a ng,
di a ngka t da n di be r he nt i ka n ol e h Pe me r i nt a h Kot a ma dya Su
r a ba ya * me nge na i af t ggot a de wa n pe ngur us ¥ KP i ni di pi l i h
da n di t e t a pka n s e c a r a mus ya va r a h ol e h v. al i kot a be r s a ma -
sai aa de nga n pi r api nan i ot ai aadya Sur a ba ya , s e ba &a i
pe l a ka a na ha r i a n YKP i ni di pi mpi n ol e h s e or a ng di r e kt ur
i ni pun di pi l i h da n di t e t a pka n ol e h de wa n pe ngur us *
da ngka n s us una n de wa n pe ngur us i ni t e r dl r i da r i ; ke t ua ;
s e kr e t a r i s ; da n l i ma or a ng s e t a ga i a nggot a ya ng mer apunyai
nsasa j a ba t a n s e l a ma - l a ma nya 5 t a hun da n a pa bi l a ma oi h
di pe r l uka n da pa t di a ngka t ke s ba l i *
2* So f l yxah Be r di r l nya Ya ya a a n Ka e Pe mbanf i unan kot a ma dya
Sur a ba ya
TKP Kot a ma dya Sur a ba ya t e r be nt uk de nga n s ur a t ke
put us a n PPED3 t a ngga l 25 J uni 1954 nomor 50/ 23PESS, pe n-
di r i a nnya di l a kuka n di de pa n not a r i s " Va nde l oo" pa da
t a ngga l 17- 7- 1954 de nga n a kt e no. 81.
Pe nge . ^ya ha nnya da r i Me nt e r i Pe ke r j a a n Umui a da n
Te na ga pa da wa kt u i t u de nga n s ur a t ke put us a n nomo r ;
Dt i ke u/ 2/ 30/ l l t a ngga l 19 Nove mbe r 1955. Se pe r t i SKP
Kot ar aadya Sur a ba ya pa da wa kt u di di r i ka n t a hun 1954, pe ~
me r i nt a h JL' aer ah kot a be a a r Sur a ba ya pa da wa kt u i t u, t e-
l a h me mi s a hka n ke ka ya a nnya unt uk moda l I XP s e be s a r Kp
1. 000, 00 ( s e r i bu r upi a h) .
Pa da t a hun 1952 wa l i kot a Sur a ba ya t e l a h r aempel o-
por i Pe mba nguna n pe r uma ha n r a kya t de nga n s umbe r pe mbi a -
ya a n da r i pe me r i nt a h pus a t a t a u i ne nda pa t ka n kr e di t da r i
pe me r i nt a h pus a t ya ng di be r i ka n t a npa bunga de nga n pe -
nge mba l i a nnya di a ngs ur da l a m j a ngka wa kt u 25 t a hun,
Ad a pun l a t a r be l a ka ng a t a u pe nye ba b d Mi r i k a n n y a
s ua t u ya ya s a n a da l a h de nga n a da nya s ur a t e da r a n da r i
pei ner i nt ah pus a t ya i t u j a wa t a n pe r uma ha n r a kya t pa da
wa kt u i t u t a hun 1954 ya ng di s a npa i ka n ke pa da wa l i kot a
s e l ur uh I ndone s i a di ma ks udka n a ga r ke l a k us a ha - us a ha
me nge na i pe mba nguna n pe r uma ha n r a kya t a t a u r uzaah s ur a h
ya ng di ke na l i s t i l a h s e ka r a ng t i da k t e r he nt i me s ki pun
pe me r i nt a h pus a t t i da k mer aber i kan kr e di t l a gi , pe r l unya
unt uk ne ne r us ka n s i s a kr e di t da r i pe me r i nt a h pus a t t a di
da l a m pe nga da a n pe r uma ha n mur a h.
da r i pe me r i nt a h da e r a h Kot a ma dya Sur a ba ya , Ce nga n a da
n y a dr oppi ng ua ng t e r s e but Y&P a ul a i a kt i X l a gi da n
s a mpa i a khi r J J es ember 1975 Xk P a e mi l i ki ke ka ya a n k u
r a ng l e bi h Rp 1. 000. 000. 000, 00 ( s a t u mi l ya r r upi a h) .
3. £a a a r l i ukufl Ya ya s a n Kgs Pe mba nguna n kot a ma d y a Sur a
ba ya
£a s a r hukum ya ng me nj a di l a nda s a n pe mbe nt uka n
da n pe l a ks a na a n kot a ma dya Sur a ba ya a da l a h :
a, Sur a t Ke put us a n £; R£L> kot a be s a r Sur a ba ya
t a ngga l 25 J uni 1954 noa or 50/ D1RDS, s ur a t ke put us a n
i ni men^j adi l a nda s a n huk u m t e r be nt uk Yk P a t a u pa da
wa kt u i t u n a ma n y a ¥ KP k o t a be s a r Sur a ba ya . Ba h wa unt uk
me nya l ur ka n da n nune r us ka n us a ha j a wa t a n pe r uma ha n r a k-
ya t a t a u ua a ha r e a l e s t a t e i s t i l a h y a n g di ke na l s e ka -
xa ng a ka n di he nt i ka n a t a u di ha pus r caka l e wa t &t a u de
nga n j al ar . h u kum pul a unt uk da pa t me nga wa a i me nge na i
us a ha i ni pe r l u s e ka l i di be nt uknya s ua t u ya ya s a n. X,i -
be nt uknya s ua t u ye ya s a n ya ng be r &e r a k di bi da ng pe nga -
da a n pe r uma ha n di ma ks udka n a ga r da pa t me nge mba ngka n
us a ha - us a ^ a pei abuat an pe r uma ha n r a kya t s e ba nya k sui ng-
ki n.
b, Sur a t Ke put us a n Ke nt e r i Pe kor j a a n Umum da n
! 2enaga t a ngga l 19 l i over aber 1955 no. Dt i ke u 2/ 30/ 11,
s ur a t ke put us a n i ni a da l a h me r upa ka n pe nge s a ha n da r i
Sur a ba ya .
c. Ee t e t a pa n MI RS no. I l / MPHS/ 1960 ya ng be r i s i
unt uk r aewuj udka n ke s e j a ht e r a a n ya ng r aer at a di ka l a ng-
a n ma s ya r a ka t ya ng s a nga t me nda i abakan a da nya per aenuh-
a n ke but uha n a ka n t er apat t i ngga l ya ng da pa t di j a ngka u
ol e h ma s ya r a ka t ol e h ma s ya r a ka t ke c i l unt uk di be l i ,
ha l i ni t i da k mun^ ki n da pa t di a t a s i ol e h ma s ya r a ka t
i t u e e ndi r i t a npa me l i ba t ka n pei ner i nt ah d a e r a h unt uk
me nghi mpun da n ne ngi kut s e r t a ka n s wa de ye da n t e na ga
ya ng a da di da l a m ma s ya r a ka t da n j uga pi ha k s v/ as t a be -
ke r j a a e c a r a be r s a ma - s a ma .
d. Pe r a t ur a n Ke nt e r i Dal as i Ne ge r i no- !> t a hun
1974 be r da s a r ka n pe r a t ur a n t e r s e but da l a m r a n ^ k a me -
nf cnj anj g ke bi j a ks a na a n pe mba nguna n pa da u mu mn y a da n khu-
s ue nya da l a m me ma s uki Pe l i t a I I I t a ha k I I I , da n me mpu-
nya i s a s a r a n unt uk me nc i pt a ka n s ua s a na da n kc a da a n ya ng
mongunt ungka n da n a e r a s i ba gi ke gi a t a n- ke ^ i a t a n pe mba
nguna n , de nga n t uj ua n a ga r pa da s a t u pi ha k ke but uha n
a ka n t a na h da pa t di c ukupi de nga n me mua s ka n da n pa da pi
ha k l a i n s e ka l i gus t e r s e l e ngga r a t e r t i b pe ngua s a a n da n
pe ngguna a n t a na h be r da s a r ka n pa da pe r a t ur a n pe r unda ng-
a n ya ng be r l a ku, s e hi ngga t a na h ya ng t e r a e di a be na r -
be na r da pa t di ma nf a a t ka n s e s ua i de nga n f ungs i s os i a l nya *
Da n j u g a me l a ks a na ka n ga r i s ya ng di t e t a pka n da
l a m (rBIIK 1978 bal i wa di ^ a l a kka n pe mba nguna n pe r ua a na n
r a kya t ya ng be r t uj ua n me ni ngka t ka n mut u ke hi a upa n ba gi
gol onga n ma s ya r a ka t ya n& be r pe n&ha a i l a n r e nda h. Ee nga n
der ai ki an s a nga t l a h a e s ua i de nga n pr ogr a m ya ng t e l a h di -
ga r i s ka n ol e h pe r us a ha s n pe r uma ha n a t a u YKP ( s e ka r a ng
HUBUHGAB YAYASAN. KAS Pi MBAt f GUNAN BEKGAN PSMERI l i TAH
BASRAH TI KGKAT I I KOTAMADYA SURABAYA DALAM
PEMGGU-NAAH TANAH UNTUK Pf cMBAI i GMI AN PERUKAHAH
Da l a m ba t i ni a pa bi l a ki t a t i nj a u pe me r i nt a h I ndo
ne s i a s e ka r a ng i ni da l a m r a ngka me l a nc a r ka n*pe i a ks a na a n
pe mba nguna n ya ng t e r s e ba r di s e l ur uh pe l os ok t a na h a i r , da n
da l a m me m’bi na ke s t a bi l a n pol i t i k s e r t a ke s a t ua n ba ngs a ,
hubunga n ya ng s e r a oi a nt a r a pe me r i nt a h pus a t da n per . er i n-
t a h da e r a h da n a t a s daBar ke ut uha n h e g a r a ke s a t ua n di a r a h-
ka n ke pa da pe i a ks a na a n ot onomi da e r a h ya ng n y a t a da n be r -
t a nggung j a wa b, ya n g da pa t menj ai ni n pe r ke mba nga n da n pe m
ba nguna n da e r a h.
De nga n di l e t a k&nnya t i t i k be r a t ot onomi pa da da e
r a h Ti ngka t I I a da l a h de nga n pe r t i mba nga n ba hwa da e r a h
Ti ngka t I I l a h ya ng l e bi h l a ngs ung be r hubunga n de nga n ma
s ya r a ka t , s e hi ngga di ha r a pka n da pa t l e bi h me nge r t i da n
me me nuhi a s pi r a s i ma s ya r a ka t da l a m r a ngka me ni ngka t ka n
pe l a ya na n k e pa da ma s ya r a ka t da l a m pe i a ks a na a n pe mba ngun-
an.
Apa l a gi di ko t a Sur a ba ya i ni me l i ha t pe nge mba nga n
kot a ya ng s a nga t pe s a t ds n s a t u- s a t unya ya ya s a n ya ng di -
be nt uk ol e h Pe me r i nt a h Da e r a h Kot a ma dya . . ur abaya ya ng
19
be r ge r a k di bi da ng pe r uma ha n ya ng t e t a p a d a da n be r di r i
*
s a mpa i s e ka r a ng i ni , s e hi ngga a nt a r a ke d u a n y a a d a hubu-
nga n ya ng s a nga t e r a t a e ka l i .
Hubunga n YKP da n Pe me r i nt a h Da e r a h Ti ngka t I I Su
r a ba ya y a i t u a da nya hubunga n s e c a r a or ga ni s a t or i s da n
hubunga n f i na ns i e l . Hubunga n or ga ni s a t or i s : i a l a h ba hwa
TKP i ni di be nt uk da n di di r i ka n ol e h i ns t a ns i r e s mi ya knl
Pei ner i nt ah Kot a ma dya Da e r a h Ti ngka t I I Sur a ba ya , da n me -
nur ut a ngga r a n da s a r da l a m ba b I I pa s a l 8 a ya t 2 me nye but -
ka n ba hwa ya ng me nj a di ke t ua de wa n pe ngur us da r i YKP i ni
a da l a h wa l i kot a Sur a ba ya , 3 or a ng wa ki l da r i a nggot a DPRD
kot a ma dya Sur a ba ya , s e kr e t a r i s de wa n a da l a h ke pa l a ba gi a n
ur aum Kot a ma dya Sur a ba ya , 2 or a ng da r i s wa s t a di ut a ma ka n
s e ka l i ahl . i e konomi da n a hl i t e hni k. Se ba ga l pe l a ks a na
ha r i a n di pi mpi n ol e h s e or a ng Di r e kt ur , j a di ke duduka n di -
r e kt ur i ni di a ngka t da n di be r he nt i ka n ol e h de wa n pe ngur us .
Hubunga n f i na ns i e l nya i a l a h ba hwa me nge na i pe mbe n-
t uka n YKP i ni t e l a h di s e but ka n da l a m ba b I ba hwa moda l
pe r t a ma nya a da l a h Rp 1. 000, 00 ( s e r i bu r upi a h) me r upa ka n
ua ng pe r t a ma ka l i da r i k o t a be s a r Sur a ba ya p a d a wa kt u
i t u y a n g di be r i ka n p a d a YKP s e ki t a r t a hun 1954, da n pa da
t a hun 1966 pe me r i nt a h da e r a h Ti ngka t I I Sur a ba ya me nye -
r a hka n l a gi ua ng s e be s a r Rp 15. 000. 000, 00 ( l i ma be l a s
j ut a r upi a h) , ka r e na pa da wa kt u i t u YKP ha mpi r s a j a t ut up.
Da n unt uk ma s a s e l a nj ut nya pe me r i nt a h da e r a h kot a
r ut c a t a t a n t a hun 1971: s e be s a r 30. 779*838 j i wa . 2
De nga n me l i ha t pa da ke t e r a nga n di a t a B ma k a pe r ~
ker abangan pe nduduk di Sur a ba ya ya ng s a nga t pe e a t s e ka l i
ya ng be r a ki ba t ke but uha n a ka n per ui aahan j uga ba nya k ya ng
ha r us s e ge r a d i t a n g a n i f s e hi ngga t aas al ah pe r uma ha n da n
ke pa da t a nnya a ka n me ngga mba r ka n ke but uha n t a na h ya ng me -
nye l ur uh, de nga n der ai ki an pe ngguna a n t a na h da n l e t a k l o-
ka s i unt uk per ui aahan ha r us me nur ut pe r a t ur a n pe r unda ng-
a n ya ng be r l a ku, da n de nga n me l i ha t pa da Ma s t e r Pl a n
Sur a ba ya t a hun 2000.
Ol e h ka r e na i t u pe r ha t i a n ya ng pe nuh ke wa a pa da -
a n ki t a pe r l uka n da l a m me l i ha t ma s a l a h pe nye di a a n da n
pe ngguna a n t a na h s e ba b ma s a l a h i ni s a nga t pe ka da n r a ~
wa n # k a r e na da l a m pe nye di a a nnya i ni me nya ngkut a s pe k-
a s pe k s os i a l da n e konomi s . Ma ka da l a m pe ngguna e nnya ha -
r ua di pe r ha t i ka n pa da pa s a l 7 Pe r a t ur a n Me nt e r i Da l a m
He ^ e r i no. 5 t a hun 1974 ya kni : s e j a uh mungki n ha r us
di hi nt i ar kan pe ngur a nga n a r e a l t a na h pe r t a ni a n ya ng s u-
bur , s e da pa t mungki n di ma nf a a t ka n t a na h ya ng s e mul a
t i da k a t a u kur s ng pr odukt i f , di hi nda r ka n pe mi nda ha n
pe nduduk da r i t e mpa t ke di a ma nnya . Se hi ngga a r a h ke bi -
j a ks a na a n di s e kt or pe nye di a a n da n pe ngguna a n t a na h
a da l a h u n t uk me nunj a ng ke be r ha oi l a n pe me r a t a a n pe mba
-p
unt uk r aenghi ndar i pe r s e ngke t a a n me nge na i h a r g a t a na h
ya ng di l a kuka n a nt or a pe nj ua l da n YJi P s e ba ga i pe mbe l i ,
Se ba ga i l a ngka h pe r t a ma ya ng di l a kuka n YKP u n t uk men- *
da pa t ka n t a na h pe nduduk de nga n c a r a pe mbe ba s a n t a na h,
me nge na i t a t a c a r a pe mbe ba s a n t a na h di a t ur da l a m Pe r a
t ur a n Ke nt e r i Da l a m He ge r i nomor 5 xa hun 1975 t a ngga l
13 I e s e mbe r 1975*
Di d a l a m pa s a l 1 a ya t 1 pe r a t ur a n t c r s e ' c u t me m-
be r i ka n pe nge r t i a n t e nt a ng Pe mbe ba s a n t a na h, ya i t u, me -
l e pa s ka n hubunga n hukum ya ng s e mul a t e r da pa t di a nt a r a
pe ne ga ng h a k a t a u pe ngua s a a t a a t a na hnya de nga n c a r a
r aember i kan ga nt i r ugi .
Pe mbe ba s a n t a na h h a nya da pa t di l a kuka n a t a a da -
s a r pe r s e t uj ua n da r i pi ha k pcr aegang h a k ba i k me nge na i
t ohni a pe l a ks a na a nnya ma upun me nge na i be s a r da n be nt uk
goi i t i ' r ugi ya ng di be r i ka n t e r ha da p t a na hnya di da s a r ka n
k c ps da ke s uka r e l a a n s i pe me ga ng ha k. Me nge na i t a t a c a r a
pe mbe ba s a n t a na h ya ng di l a kuka n YKP a da l a h pa da mul a nya
YKP me nga j uka n pe r mohona n s e c a r a t e r t ul i s k e pa da Gube r -
nur Ke pa l a Da e r a h Ti ngka t X J a wa Ti mur d e nga n me ngut a r a -
ka n t e nt a ng r e nc a na pe mbe ba s a n t a na h ya ng a ka n di l a kuka n
di l a mpi r i ke t e r a nga n- ke t e r a nga n t e nt a ng pe r e nc a na a n pe
ngguna a n, s t a t us t a na h da n ga mba r s i t ua s i t a na h, s e r t a
a l a s a n- a l a s a n ya ng ma ne r a ngka n pe mbe ba s a n t a na h yar . g a ka n
di l a kuka n i t u me ngguna ka n a c a r a pe mbe ba s a n t a na h unt uk
-ki r i mka n k e pa da ke pa l a Di r e kt or a t Agr a r i a I - r opi ns i J a
v a Ti mur * Ke mudi a n gube r nur mc ngi nt r uks i ka n k e pa da ke
pa l a di r e kt or a t a gr a r i a t e r s e but a ga r s e ge r a r aengadakan
pe ne l i t i a n a t a a pe r mohona n i z i n, unt uk me nge t a hui a pa -
ka h pe mbe ba s a n t a na h ypng a ka n di l a kuka n i t u me mbe r i ka n
ma nf a a t da n ke guna a n ba gi ke pe nt i nga n ur aum a t a u r a kya t
ba nya k s e pe r t i ya ng di ma ks ud da l a m i ns t r uks i Pr e s i de n
n o mor 9 t a hun 1973*
Unt uk i t u ke pa l a di r e kt or a t a gr a r i a me nga da ka n
pe ne l i t i a n s e c a r a c e r ma t s e s ua i de nga n i ns t r uks i gube r -
nur t e r s e but di a t a o, u n t uk pe nye mpur na on l a por a nnya ,
ke pa l a t l l r ekt or at a gr a r i a mi nt a pe r t i oba nga n- pe r t i r a ba ng-
a n ke pa da wa l i kot a Sur a ba ya . Da l a m pe nye l e s a i a n t e r a khi r
k e pa l a di r e kt or a t a gr a i r a pr opi ns i J a wa Ti mur me nyi a pka n
s ur a t i z i n pe mbe ba s a n a± as t a na h k e pa da pa ni t i a pe mbe t a a -
a n t a na h pr opi ns i J a wa Ti mur da n pa ni t i a pe mbe ba s a n kot a -
ma dya Sur a ba ya , de nga n di c e r t a i pe r t i mba nga n- pe r t i mba nga n
di s a mpa i ka n ke pa da Gube r nur . Ke pa l a Da e r a h Ti ngka t I J a
wa Ti mur unt uk di bubuhi t ant i a t a nga n.
Te mbus a n da r i s ur a t i z i n t e r s e but di ki r i m ke pa da
He nt e r i Da l a m He &e r i , Di r e kt or a t Agr a r i a , Wa l i kot a oa dya
Sur a ba j a s e r t a k e pa da pi ha k pe mohon ya i t u YKi \
Se t e l a h YI S me ne r i ma i a i n pe mbe ba s a n a t a s t anai i
pr os e s a e l a nj ut nya , YKP me nga j uka n pe r a ohona n s e c a r a t e r -
t ul i s ke pa da Di na a Pe nga i r a n unt uk me ma t a ngka n t a na h,
da r i t a na h s a wa h me nj a di t a na h pe ke r a nga n. Ha l i ni di da
e a r ka n pa da Pe r a t ur a n Ke nt e r i Dal ai a He ^ e r i n o mor 5 t a ~
hun 1974 pa s a l 6 b ya ng ber i nunyl s e ba ga i t e r s e but di
ba wa h ;
He ma t a ngka n t a na h ya ng di be r i ka n ke pa da nya da n &e m- ba ngun di a t a a nya J e ni s - j e ni s r uma h s e ba ga i ya ng di -
e e but ka n di da l a m r e nc a na pr oye k ya ng ouda h di c e t u^ j ui pe me r i nt a h, ya ng ha r ue me l i put i pul a r uma h- r uma h mur a h me nur ut i mba nga n ya ng di t e t a pka n di da l a m r e n c a na pr oye k,
Ker audi an ke pa l a Di na s Pe nga i r a n me nga da ka n pe ne l i t i a n u n
t uk r aen^al i hKan s a l ur a n a i r da r i t a na h y a n g a ka n di oa- *
t a ngka n ke s a l ur a n ya ng ba r u, de nga n pe r t i mba nc a n- pe r t i m-
ba nga n da n j uga be r da s a r ka n pa da pe r a t ur a n pe r unda nga n
ya ng be r l a ku ma k a di be r i ka n i z i n me nge na i pe oa t a nga n t a
na h ke pa da YKP*
Pr os e s s e l a nj ut nya ya ng ha r us di t e mpuh ol e h YKP
i a l a h s e t e l a h t a na h s uda h me n^ a di t a na h pe ka r a nga n, ma ka
YKP mengaj j ukan l a gi s e c a z a t e r t ul i s pe r mohona n ke pa da
kai i t or Di na s Agr a r i a unt uk pe me t a a nnya ke mudi a n ka nt or
Di na e Ag r a r i a Ti ngka t 11 Kot a ma dya Sur a ba ya ber s a r a a - a a ma
de nga n ba gi a n Di na s Pe r e nc a na a n da n Ta t a Ko t a Kot a ma dya
Sur a ba ya unt uk me nga da ka n pe ngukur a n, s e j a l a n de nga n pe r -
mohona n t e r s e but di a t a s YKP J uga me nga j uka n pul a pcrrao*-
h o na n i z i n ba nguna n ke pa da t oa l i kot a ma dya Sur a ba ya s e s ua i
de nga n r t nc a na pr oye k ya ng t e l a h di a ^ uka n, s e ba b pe me t a -
a n a t a u pe ngukur a n t a na h unt uk pe mba nguna n pe r uma ha n da
pa t di l a ks a na ka n me nur ut l ua s ba nguna n ya ng a ka n di ba ngun
pa d a r e nc a na pr oye k ya ng di a j uka n,
Se t e l a h YKP me nda pa t s ur a t pe r a e t uj ua n Wa l i kot a -
ma d y a Sur a ba ya me nge na i i z i n ba nguna n da n a e j a l a n de nga n
i t u J uga me nda pa t s ur a t de r i ka nt or Li na s Ag r a r i a kot a -
ma d y a Sur a ba ya me nge na i pe me t a a n t a na hnya * ba r ul a h YKP
me l a ks a na ka n pr oye k pe mba nguna n pe r uma ha n. Se ba b s ya r a t -
e ya r a t t e l a h di pe nuhi ol e h YKP y a i t u ; me nge na i l oka s i ;
pe ngua s a a n t a na h be s e r t a i z i n pe mbe ba s a nnya j per aat angan
t a na h; pe me t a a n t a na hnya da r i ka nt or a gr a r i a ; s ur a t i z i n
ba nguna n da r i ka nt or Kot a ma dya bur a ba ya ,
Uei i gan di pe nuhi nya oye r a t - a ya r a t s e ba ga i t e r s e but
di a t a s ma k a ba r ul a h YKP me mul a i pe l a ks a na a n pe mba nguna n
pr oye k pe r uma ha n. t e n me nge na i pr os e dur e unt u k me mi l i ki
a t a u pe ngua s a a n a t a s t a na h da n r uma h me l a l ui YXP a ka n di *
ba ha e pa da ba b be r i kut nya *
H A K P E N G E I O L A A N T A l l A h Y K P D A K C A S A K H U K0K M Y A
DAB I V
Da l a m ba h I V i ni a ka n os ya bi c a r a ka n me nge na i ha k
pe nge l ol a a n* Se be l umnya ha r ua di ke t a hui l e bi h da hul u ba h-
wa YKP dul unya a e mpunya i h a k pe n&e l ol a a n* t e t a pi s e ka r a ng
de nga n a da nya YKP a e mbe l i s ondi r i t a na h da r i r a kya t de nga n
de mi ki a n t i da kl a h me mpunya i h a k pe nge l ol a a n*
Me nge na i ma a a l a h t a na h ba gi s ua t u ko t a be s a r t e t a p
me r upa ka n ma s a l a h ya n g s ul i t , l ua s a r e a l s ua t u ko t a bol e h
di ka t a ka n t e t a p unt uk j a ngka wa kt u ya ng c ukup l a ma s e da ng-
ka n unt uk pe r l ua a a nnya t i da k be gi t u muda h di l a kuka n. £e ba b
a r e a l ya ng t e r ba t a a i t u t e l a h di r e nc e na ka n pe ngguna a nnya
da l a a s ua t u r aas t er pl a n ya ng t e l a h di t e t a pka n ol e h pemer i t ; -
t a h be r a a ma - s a i na de nga n DPRD a e pe r t i 3
a. t a na h unt uk f a s i l i t a e umun, mi s a l nya unt uk ge dung-
ge dung pe me r i nt a h a t a u j a wa t a n, unt uk pa oa r , unt uk pe r t oko-
a n, da n unt uk pe t a ma na n; b. t ar *ah unt uk i ndus t r i , mi s a l nya
unt uk pa t r i k- pa br i k; c. t a na h unt uk pe muki ma n, mi s a l nya un
t uk kompl e k pe r uma ha n.
J i k a dl a a t u pi ha k l ua e t a na h a da l a h t e r ba t a s , s e ba -
l i knya di pi ha k l a i n j uml a h pe nduduk t e r us be i t a a ba h unt uk
s e t i a p t a hunnya ya ng di s e ba bka n a e l a i n da r i ke l a hi r a n 5u«
ga di s e ba bka n ka r e na pe r pi nda ha n pe nduduk da r i d e s a ke
Me nur ut Pe r a t ur a n Ke nt e r i Da l a m Ke ge r i pa s a l 5
a ya t 3 t a hun 1974 i ni di s e but ka n : pe r us a ha a n pe mba ngun
a n pe r uma ha n ya ng s e l ur uh moda l nya da r i pe me r i nt a h a t a u
pe me r i nt a h da e r a h da pa t di be r i ka n t a na h ne ga r a , de nga n
ha k pe nge l ol a a n, h a k guna ba nguna n, ha k pa ka i me nur ut ke
but uha n s e s ua i de nga n pe r a t ur a n pe r unda nga n a gr a r i a ya ng
be r l a ku. Da l a m ha l i ni pe r us a ha a n pe mba r i gunan pe r uma ha n
be r ke wa j i ba n, me nt a j uka n ke pa da pei ner i nt ah de nga n pe r a n-
t a r a a n gube r nur ke pa l a da e r a h r e nc a na pr oye k ya ng a ka n
di ba ngunnya ya ng a nt a r a l a i n me l i put i pe mbi a ya a n, a r e a l
t a na h ya ng di pe r l uka n, j e nxs r ui aah, da n ba nguna n s e r t a
pr a s a r a na l i ngkunga n da n f a s i l i t a s s oa i a l ya ng di bnngun,
j a ngka wa kt u di s e l e s a i ka n pe mba nguna n da n r e n c a n a pe n-
j ua l a n r uma h- r uma h ya ng s ol e e a i di ba ngun ke pa da pa r a pe -
mi na t .
Ke mba l i ke pa da YXP, s e mul a YKP ha nya di pe r ke na nka n
be r ge r a k di da l a m U3a ha memban£, un per ui aahan a a j a f s c da ng-
ka n f a s i l i t a s pe nye di a a n t a na h ba i k unt uk j a l a n r aaupun
ui >t uk r uma h di be r i ol e h pener i *, t ah Kot a ma d y a Sur a ba ya .
l anah^- t anah t e r e e but s e t e l a h pe r uma ha n di ba ngun di
a t a e nya , s t a t us nya t e t a p mi l i k kot a ma dya a i t i nya me s ki pun
r uma h i ni t e l a h di ba ya r s e c a r a l una s ol e h pe nghuni , t a pi
pe nghuni r uma h t e r s e but ma s i h t e t a p me mba ya r s e wa ke pa da
Pe me r i nt a h Kot a ma dya Sur a ba ya ,
Di Sur a ba ya s e be l um a da a nj ur a n di be nt uknya YKP
Pe r uma ha n Ra kya t da l a m t a hun 1952 ol e h pe me r i nt a h pus a t
de nga n 3ur a t ke put us a n pe me r i nt a h nomor 65 t a ngga l
25-4- 1952 ( SX Pr e s i de n) .
Di na s i ni wa kt u di l e bur de nga n I K? t e l a h be r ha s i l
me mba ngun 123 bua h r uma h, da n t a hun 1955 di ba ngun 14 bu-
a h r uma h de nga n da na s e be s a r Kp 350. 700, 00 ( ua ng l a ma ) ,
a e l a ma ma a a or l a t e l a h di ba ngun s e ki t a r 1. 059 bua h r uma h
de nga n da na s e be e a r Rp 39*128, 535, 00 ke s e a ua nya i ni t a
na hnya di s e di a ka n ol e h pe me r i nt a h Kot a ma dya Sur a ba ya *
Da n me nge na i da e r a hnya a nt a r a l a i n ; di Dha r mo-
r a kya t ( Ke c a ma t a n Sa mba ks a r i ) , kompl e k Kr e mba nga n Ea r u
( Ke c a ma t a n Xr *mba nga n) , Wonokus uma Ki dul , Si doyos o ( Ke -
c a ma t on He ma opi r ) , Dha r i a a huoodo/ Ka r a ngme nj a nga n, Puc a ng
Anom, Nga ge l J ^ ya ( Ke c a ma t a n Gube ng) ,
Di da e r a h- da e r a h t e r s e but di a t a s pa r a pe nghuni
ma s i h me mba ya r s e wa t a na h ke pa da Kot a ma dya Sur a ba ya s a m-
pa i a e ka r a ng i ni , da n pa r a pe nghuni ha nya me mpunya i ha k
g u n a ba nguna n s aj a»
Pa da t a hun 1964 pei . yt di aan t a na h ya ng di s e di a ka n
ol e h pe me r i nt a h Kot a ma dya Sur a ba ya t e l a h ha bi a , da n ee-
monj a k t a hun 1964 i t ul a h YKP t e r pa ks a ha r us be r us a ha a e n-
di r i unt uk me mbe l i t a na h ya ng ma s i h be r upa t a na h na wa h
da r i pe nduduk di pi nggi r a n kot a Sur a ba ya ba gi a n s e l a t a n
unt uk di j a di ka n da e r a h pe muki na n ya ng s e s ua i de nga n pe -
nge mba nga n wi l e ya h ko t a Sur &ba >a de nga n Ma s t e r Pl a n 2000*
da e r a h s e l a t a n, ha r ga t a na h di da e r a h i t u da hul u ma oi h
a ga k mur a h di f c a ndi ngka n de nga n di da e r a h t l mur ko t a Su
r a ba ya , Da e r a h a e l a t a n mi s a l n y a Te nggi l i s Ke ^ oyo, Rung-
kut , Ga yunga n, ke s e mua nya da e r a h i ni a da di ke c a ma t a n
Rungkut me r upa ka n da e r a h ya ng t e l a h di kua s a i YKP. Xa na h~
t a na h di da e r a h i ni YXP me mbe l i s e ndi r i da r i t a na h pe n
duduk, mc s ki pun pe mbe l i a nnya da r i t a na h pe nduduk ha l i ni
t a k a ka n l uput da r i pe mbe ba s a n t a na h, s e ba ga i l a ngka h
pe r t a ma unt uk me nda pa t ka n t a na h da r i pe nduduk i ni ba i k
ya ng a ka n di pe r guna ka n unt uk ke pe nt i nga n umum ma upun
unt uk ke pe nt i nga n a wa a t a a da l a h de nga n c a r a pe mbe ba s a n
t a na h. Me nge na i t a t a c a r a pe mbe ba s a n t a na h i ni ' t e l a h di -
a t ur da l a m Pe r a t ur a n t f ent er i Ha l a m Ke ^ e r i nomo r 15 t a
h u n 1 9 7 5 t j uga me nge na i pe nge r t i a n pe mbe ba s a n t a na h ke -
s e a ua nya t e l a h a a ya ur a i ka n di da l a m ba b 111*
Ka r e na Yk ? t a na hnya di be l i s e ndi r i da r i pe nduduk,
ma ka pe i a ks a na a n pe mba nguna n r uma h- r uma hr . ya de nga n me -
ngl nga t s t a t us da r i YKP a da l a h s e mi pe me r i nt a h, s e t i a p
pe i a ks a na a n pe mba nguna n di kur ^ a ka n me nur ut pr os e c ur e
pe mba nguna n pr oye k pe me r i nt a h i ni a nt a r a l a i n ; pe mba ngun-
a n ya ng me ma ka n b i a ya l e bi h dc r i s a t u j ut a r upi a h di t e n-
de r ka n* Ol e h ka r e na r uma h- r uma h ya ng di ba ngun ol e h Yi P
pa da unur onya be r ni l a i l e bi h da r i s a t u j ut a r upi a h t i a p
bua hnya , de nga n de mi ki a n s e t i a p ka l i a ka n di l a f c s a na ka n
pe mba nguna n t e r l e bi h da hul u di a da ka n t e nde r ba gi pe mbo-
Se t i a p kont xa k pe mba nguna n me l i put i t i da k bol e h
l e bi h da r i s e pul uh bua h r uma h, j i ka s e or a ng pe mbor ong
r aempe r ol e h pe mba gi a n l e bi h da r i s e pul uh bua h r u ma hf ha l
i ni di a t ur dal ai a l e bi h da r i s a t u kont r a k a t a u pe r j a nj i -
a a.
Ke pa da pa r a pe mbor ong t i da k di be r i ka n ua ng muka
s e pe r t i pa d a l a s i mnya , t e t a pi s e t i a p pe mba ya xa n ke pa da
pe mbor ong di s e s ua i ka n de nga n t i ngka t pe nye i e s a i a n da xi
ba nguna n- ba nguna n ya ng di ke r j a ka n. Ta ha p pe a ba ya r a n ke
pa da pe mbor ong s e j a k mul a i di ke r j a ka n s a mpa i s e l e e a i
di ba gi da l a m e na m t a ha p pe mba ya r a n s e ba ga i be xi kut :
3?ahap I 5 pe ke xj a a n s e l e s a i ponda s i di ba ya r 20 %
be r a r t i s e l e a a i de nga n be t on a l oof da n ur uga n, pe xl u di
ke t a hui t a na h- t a na h s a wa h di Sur a ba ya pa d a umumnya ku~
r a ng ba i k unt uk f onda s i r uma h pr e f a b, der ai u n t uk pe ng-
h e ma t a n bl a ya ya ng di pe r ol e h da xi pe mbua t a n f dnda s i r u-
ma h- xuma h pr e f a b ur uga n kur a ng l e bi h 70 c m s a mpa i 100 n.
Ol e h ka xe na i t ul a h ya ya s a n s e l a l u me ne mpuh s i s t e m konve n-
s i or . i l da l a m pe mba nguna n r uma h, ya n g di s e gi l a i n s i t e m
i ni da pa t mer abant u i ndus t r i l oka l mi s a l nya i ndus t r i ba -
t u ne r a h, di s a mpi ng i t u j uga mant pu me nye r a p c ukup ba -
nya k t e na ga ke xj a * I ni pun s e s ua i de nga n ke i ngi na n pe me -
xi nt a h ya i t u a ga r t i a p ke ^ i a t a n pe mba nguna n me nc i pt a -
k a n : l a - a nga n ke r j a ya ng l ua s , pe na mba ha n s ki l l pa da
t uka ng- t uka ng, penambat s an ke ma kmur a n di da e r a h, s e xt a
l a ha p XI : s e l e s a i r a t a r auur pl aat di ba ya r 20 %f
be r a r t i kus e n- kus e n t e r pa s a ng, be t on- be t on l a nt a i s e l e -
s a i , pl e s t e r a n t e mbok l ua r da l a m s a l e s a l .
2a ha p I I I ; s e l e s a i pa a a ng ge nt e ng da n e nt e r ni t
25 *.
3?ahap I V a t e ge l , da un pi nt u, k a c a t ol a h s e l e e a i
di pa s a ng di ba ya r 20 % be r a r t i ba k ma ndi , b a k c uc i , c l o
s e d p ka wa t n ya muk s uda h t e r pa s a ng da n s umur pe r e s a pun j u
g s s uda h s e l e s a i .
l a ha p V : c a t a da n pe nga pur a n s uda h s e l e s a i di ba
ya r 10 % be r a r t i pe ke r j a a n t e l a h s e l e s a i unt uk t i mba ng t e r i ma t i ngka t pe r t a ma .
l a ha p VI ; onde r houd t e r me i n, di ba ya r 10 % pe mba ya r -
a n t i ga bul a n s e t e l a h ser oua kur t ci di t e r i ma ol e h c a l on pe-
s ai l i k r ur aah* J uml a h pe mba ya r a n s e mua r aenj adi 100 % be r a r t i pe mba ya r a n l una s da n r uma h- r uma h be na r - be na r s e l e s a i per n-
ba nguna nnya , s e ka l i pun pe mba nguna n r uma h s uda h s e l e s a i
s e l a ma t i ga bul a n s e j a k s e a t di l a kuka n t l mba ng t e r i ma t i ng-
ka t pe r t a ma pa da t a ha p V, pi ha k pe mbor ong ma s i h mer apunyai
ke wa j i ba n unt uk t e t a p me oe l i ha r a , me mpe r ba i ki da n me nye m-
pur na ka n ba nguna n y a n g t e l a h di s e r a hka n ke pa da YKP a t a s
b i a ya s e ndi r i * Ke wa j i ba n pe mbor ong ba r u be r a khi r s e t e l a h
t i mba ng t e r i ma t i ngka t ke dua / pa da t a ha p VI *
Sye r a t - s ya r a t l a i n ya ng ha r us di pe nuhi ol e h pi ha k
pe mbor ong ;
1, Ba ha n- ba ha n a t a u ba r e ng ya ng a ka n di pe r guna ka n
unt uk pe mba nguna n h a r us t e r l e bi h da hul u di . ket ah. ui da n
di a e t uj ui ol e h pi ha k YKP;
2. s e mua ba ha n ba nguna n ya ng di r aas ukkan
ol e h pi ha k pe mbor ong ke t e mpa t pe mba nguna n l a ngs ung
r aenj adi h a k mi l i k X h d a n s e l a ma bel ur a di pe r guna ka n
ol e h pi ha k pe mbor ong be r ke wa j i ba n me ny i mp a n da n me me -
l i ha r a nya de nga n ba l k, e e t e l a h pe ke r j a a n pe mba nguna n
s e l e a a i , s e mua a i a a ba ha n ba nguna n bol e h di mi l i ki ke m-
ba l i ol e h pi ha k pe mbor ong da n ha r us di ke l ua r ka n da r i
t er s pat pe nyi mpa na n;
3* pi ha k pe mbor ong wa j i b r a e l a ks a s a ka n pes nbcngun-
a n s e s ua i de nga n gaf f l bar ^gambar , be a t e k, a ya r a t - s ya r a t
t e hni k da n a a nwi j z i ng, a pa bi l a t e my a t a t e r da pa t ke l e -
bi ha n ha r i ker ; J a ya ng t i da k t e r c a nt um di da l a m ga mba r
a t a u s ya r a t - s ya r a t t e hni k t e r s e but di a t a s , unt uk ke l e -
bi ha n ha xi ke r j a i ni a ka n di pe r hi t ungka n be r s a na ;
4. pi ha k pe mbor ong ha r us s a nggup me ni e l e s a i ka n
pe mba nguna n pe r uma ha n ya ng di s e r a hka n ke pa da nya t e pa t
pa da wa kt unya a ope r t i ya ng t e l a h di s e t uj ui be r c a ma .
Apa bi l a pe nye l e s a i a n pe mba nguna n t i da k t ej »at p a d a *a k-
t unya , pi ha k pe mbor ong di ha r us ka n r aeabayar ga nt i r ugi
ke ppda s e ba nya k ya a g t e l a h di s e t uj ui be r a a &a . be
-ba l i knya a pa bi l a pe mbor ong da pa t ni e nj e l e s a i ka n l e bi h
c c pa t da r i wa k t u ya ng t e l a h di t e nt uka n, k e pa da pe m-
bor ong ya n g de mi ki a u a ka n di be r i ka n pr e mi s e be s a r ya ng
t e l a h di s e t uj ui be r s a ma ;
Ke t e nt ua n i ni pa nt i ng s e ka l i ol e h k a r e n a Y&P t e l a h
a e &punya i J a dwa l wa kt u t e r t e nt u u n t u k me mba gi ka n r uma h-
r u ma h ke pa da pa r a pe na bung ya i t u pa d a b u l a n J u n i da n t o-
s e mbe r ;
5. pi ha k Y&P da pa t a e mba t a l ka n pe r j a nj i a n pe mbor ong
s e c a r a s e pi ha k da l a m ha l s e ba ^ a i be r i kut ;
a, pi ha k pe mbor ong di da l a m wa kt u s a t u bul a n t e r hi -
t ung s e j a k a ur a t pe r j a n^ i on di t a nda t a nga ni t i da k a t a u be -
l usi a omul a i pc ke r ; J a a nnya t a npa a l a s a n ya ng da pa t di t er i r aa;
b* dal ai a wa kt u Ba t u bul a n be r t ur ut - t ur ut t i da k me -
l a nj ut ka n pe ke r ^ a a nnya ya ng be l um s e l e s a i }
c. s e c a r a l a ngs ung a t a u t i da k l a ngs ung de nga n s e -
nga j a me mpe r l a mba t pe nye l e oa i a n pe mba nguna n;
d* me mbe r i ka n ke t e r a nga n- ke t e r a nga n ya ng t i da k be -
nor ya ng da pa t me r ugi ka n ka pe nt i nga n I K? #
j Deci i kl anl ah be be r a pa ke t e nt ua n pe nt i ng ya n g hs xuw
di pe nuhi pi ha k pe mbor ong, da n de nga n ke t e nt ua n i ni ki r a -
n y a Y&P da pa t me nc e ga h t i mbul nya ha l - ha l ya ng da pa t me
r ugi ka n YKP#
Be r da s a r ka n pa da pe nga l a &a n Be l a ma i ni y a i t u baht *a
4
pe mba nguna n r u ma h di t ej si pat ya ng ba r u a a ma s e ka l i , t i da k
me na r i k r ai nat s e l a ma di kompl e k t e r s e but i bel um dl c a pa i
pe nye l e s a i a n s e ba nya k 200 r uma h, ba r u a e a uda h t e r c a pa i
pe nye l e s a i a n 200 r u ma h I t ngka p de nga n i ns t a i a s i l i s t r i k
da n ai r , kompl e k ya ng be r s a ngkut a n me npunya i da y a t a r i k
ya ng s a nga t ' besar * Me nga ki ba t ka n h a r g a pa s a r a n r ui aah
