39103931-38631296-G-Filipino-Reviewer

FILIPINO REVIEWER

-PAGBASA

I.MAIKLING KWENTO



II. ELEMENTO NG MAIKLING KWENTO

 Tagpuan (ganapan)

 Tauhan (mahahalagang tao, hayop, bagay)  Banghay (istruktura ng kwento; nagdalo o nangyari sa kwento)

 Tema  Aral



Pakwadradong Pagsasalaysay: Tagpuan (ganapan), Tauhan (tao sa kwento), Panimula (self-explanatory), Tunggalian (problema, sulirnin), Kasukdulan (climax), Kakalasan (solusyon), Wakas (katapusan)

III. EPIKO

 Ito ay isang uri ng akda na paawit o patula; mahabang pagsasalaysay ng buhay ng isang mamamayan.



Katangian: kaisahan ng banghay, mabilis na aksyon, paggamit ng kakaibang galling

 Halimbawa: Biag ni Lam-Ang (Ilokano), Ibalon (Bikolano), Maragtas (Panay), Hudhud at Alim (Ifugao)

IV. ANEKDOTA

 Kwentong katawa-tawa hango sa totoong buhay at may taglay na arsl

V. TULA

 Pagbabagong hugis sa paglalarawan ng buhay  Malayang pagpapahayag ng damdamin  SANGKOP/ELEMENTO

o tugma (palasintumigan) o sukat (bilang ng pantig) o kariktan (presentasyon)  URI

o Tanaga (haiku) o Liriko (mahimig)

o Pasasalaysay (pagkwento) o Pandulaan (sa entablado)

 LAYUNIN

o

makapagbigay ng impormasyon o aral o makapaglibang

o

makapangutya (insult)  ANYO

o

panagkaugalian (may sukat at tugma)

o

blanko berso (may sukat, walang tugma) o malayang taludtod (walang sukat, walang tugma)

VI. TUNGGALIAN

 Tunggalian laban sa tao (kapwa)

 Tunggalian laban sa sarili (ugali)



_{natural na kalamidad)}Tunggalian laban sa kalikasan (lindol, ulan,  Tunggalian laban sa lipunan

(diskriminasyon)

VII. OPINYON O KATOTOHANAN



OPINYON: batay sa paniniwala, kuro-kuro, damdamin o kaisipan ng isang tao lamang; walang basehan o patunay; ginagamit ng ekspresyong tulad ng sa aking palagay, sa tingin ko, kung ako ang tatanungin, marahil, siguro



KATOTOHANAN: may basehan at

napatunayan na; ginagamit ng ekspersyong tulad ng ayon kay/sa, mababasa sa, makikita sa, batay sa

VIII. SANHI AT BUNGA



SANHI: dahilan ng pangyayari; sa pagpapahayag ng sanhi ginagamit ang

ekspresyong tulad ng dahil, dahil sa, sapagkat, kasi, dulot ng, atbp.



BUNGA: resulta, kinalabasan, kinahinatnan o epekto ng sanhi; sa pagpapahayag ng bunga gainagamit ang ekspresyong tulad ng kaya, kung gayon, atbp.

IX. URI NG KOMPOSISYON



KOMPOSISYON: pagpili, pag-ayos at paglinang ng ideya sa mga pangungusap at talata upang ang resulta ay maging malinaw na piyesa ng sulatin



URI: Malaya (sariling paksa) at Kontrolado (binigyan na paksa)



LAYUNIN: maging mahusay sa pagsulat at pagsalita ng Pilipinas



KATANGIAN: Mabuting Pamagat, Mahalagang Paksa, Wastong Pagkasunod-sunod, Kawili-wiling Simula at Wakas



MUNGKAHING SIMULA/WAKAS: Tanong, Kasabihan, Aral, Paglalahat/Kaisipan



PAGSASALAYSAY: para sa pagkukuwento; pwedeng batay sa sariling karanasan, nakita o nasaksihan, narinig o napakinggan, nagbasa o natunghayan o kaya likhang-isip



PAGLALARAWAN: binubuo ng magkaugnay na pangungusap na naglalarawan tungkol sa isang paksa



PAGLALAHAD: ginagamit sa pagpapaliwanag sa pamamaraan o proseso ng isang paggawa ng isang bagay o pagpapaliwanag ng direksyon

WIKA

I. BAHAGI NG PANANALITA PANGNGALAN

A. GAMIT

B. URI

 PANTANGI: tiyak, nagsisimula sa malaking titik

 PAMBALANA: pangkalahatan, nagsisimula sa maliit na titik

o KONGKRETO: pwedeng mahawakan, makita, marinig, malasa, maamoy, atbp. o DI-KONGKRETO: hindi pwedeng makita, marinig, malasa, maamoy, atbp. - DI-LANSAKAN: ginagamit ng pagsukat o pwedeng bilangin

- LANSAKAN: grupo Pumpon ng bulaklak Hukbo/Batalyon ng sundalo Banda ng Musikero Koponan ng manlalaro Langkay ng ibon Buwig/Piling ng saging Kawan ng tupa/isda Kaing ng [prutas] Tumpok ng kamatis/sibuyas Tangkay ng ubas/lansones Kumpol ng mangga/santol Sako ng bigas/harina Bungkos ng susi Tali ng kangkong Bunton ng dayami C. KAUKULAN  PALAGYO

o

PAKSA: ang pinag-uusapan (hal. AKO AT SI KATRINA ay kakain na.)

o

PAMUNO SA PAKSA: madalas nasa gitna ng dalawang koma (Ito, ANG LIBRO ay makulay.)

o

PANAWAG: ang kausap (COYCOY, sumagot ka.)

o

KAGANAPANG PAMPAKSA: pagkatapos ng salitang ay (Ang mga guro ay ang BAYANI NG BAYAN.)  PALAYON

o

LAYON NG PANDIWA: pandiwa + Ano? Sino? (Binigay niya sa amin ANG REGALO.)

o

LAYON NG PANG-UKOL: pagkatapos ng pang-ukol (Ang libro ay tungkol sa BANSA.)



PAARI - nauuna sa salitang ni at ng (Papel ni HANNAH ang nasa mesa.)

PANGHALIP A. GAMIT

 humahalili sa mga pangngalan

B. URI



PANAO: tao (tayo, mo, akin, nila, kami, atbp.)



PAMATLIG: panturo (HAWAK ito, nito, heto, dito, MALAPIT iyan, hayan, diyan, MALAYO doon, hayon, iyon)



PANANONG: pagtatanong (saan, ano, sino, kalian, alin, ilan, anu-ano, kai-kailan)



PANAKLAW: bilang, dami, pangkalahatan, hindi tiyak (iba, lahat, madla, balana, anuman, kailanman, sinuman, alinman, atbp.)

C. KAUKULAN

 PALAGYO

o

PAKSA: ang pinag-uusapan (TAYO ay kakain na.)

o

PAMUNO SA PAKSA: madalas nasa gitna ng dalawang koma (Ang libro, ITO ay makulay.)

o

PANAWAG: ang kausap (IKAW, sumagot ka.)

o

KAGANAPANG PAMPAKSA: pagkatapos ng salitang ay (Ang bayani ng bayan ay SILA.)  PALAYON

o

LAYON NG PANDIWA: pandiwa + Ano? Sino? (Binigay niya sa amin ITO.)

o

LAYON NG PANG-UKOL: pagkatapos ng pang-ukol (Ang libro ay tungkol sa AKIN.)



PAARI - nauuna sa salitang ni at ng (Papel NIYA ang nasa mesa.)

PANDIWA

 Nagpapakilos at nagbibigay-buhay sa isang salita

 Panlaping Makadiwa: Kataga na isinasama sa isang salita upang ito ay magkaroon ng diwa  Pandiwang Pawatas: Pandiwang Pautos

PANG-URI A. GAMIT

 naglalarawan sa mga pangngalan (Si Hannah ay maganda.)  naglalarawan sa mga panghalip (Siya ay maganda.)

B. URI



PANLALARAWAN: naglalarawan sa hugis, kulay, laki, at iba pa (maganda, maliit, bilog)



PANTANGI: nagsasabi kung saan lumikha ang pangngalan (pancit Malabon)



PAMILANG – PAMAHAGI: bahagi; kung ang kabuuan ay pinaghahati-hati (isang kapat, kalahati, sangkalima)



Pamilang – Panunuran/Ordinal: kung ang binibilang ay nasa hanay na magkasunod-sunod (pang-anim, ikalawa, ikasanlibo)



PAMILANG – PATAKARAN/KARDINAL: pagbilang (siyamnaraan, dalawampu, isa, dalawa)



PAMILANG – PAHALAGA: pagpapahayag ng presyo o halaga (mamera, mamiso, camiseta, tiglimampung piso, tig-apat na piso, tigsampung libong piso)



PAMILANG – PALANSAK: kung pagpapangkat – pangkat (isa-isa, dala-dalawa, apat-apat, isahan, dalawahan, apatan, animan, maramihan)

C. KAANTASAN



LANTAY: nagbibigay ng katangian ng isa lamang pangngalan (maayos, magiliw)



PAHAMBING: naghahambing ng dalawang pangngalan

o

MAGKATULAD (sin, sim, sing, kasim, kasin, kasing, magkasim, magkasin, magkasing)

o

DI-MAGKATULAD (mas ~ kaysa kay/sa, hamak na ~ kaysa kay/sa, higit na ~ kaysa kay/sa, di-lubha ~ paris/tulad, di-gaano ~ paris/tulad)



PASUKDOL: nagsasaad ng pinakamatayog na katangian ng pangngalan (pinaka, ubod/hari/reyna/sakdal ng, napaka, pagka)

D. KAYARIAN



PAYAK: salitang-ugat lamang (uhaw, gutom, galit)



MAYLAPI: salitang-ugat at panlapi (maayos, magiliw)



INUULIT: salitang ugat o salitang may panlapi na may pag-uulit

o

GANAP: buong salita and inuulit (ganda-ganda)

o

DI-GANAP: isang pantig lamang ang inuulit (magaganda)



TAMBALAN: dalawang salita na pinag-isa

o

GANAP: bagong kahulugan (taos-pusong)

o

DI-GANAP: parang kombinasyon ng kahulugan ng dalawang salita (biglang-yamang)

PANG-ABAY A. GAMIT



nagbibigay-turing sa mga PANDIWA (Si Gabs ay mabilis tumakbo.)



nagbibigay-turing sa mga PANG-URI (Totoong mabilis si Tobi.)



nagbibigay-turing sa mga KAPWA PANG-ABAY (Talagang mabilis tumakbo si Naomi.)

B. URI



PAMARAAN: paano ang pagganap ng kilos (Dumating siya na nag-iisip. Nag-usap kami nang matagal.)



PANLUNAN: pook o lugar o ginaganapan ng kilos (Maghihintay kami doon. Sa labas bat ayo kakain sa Linggo?)



PAMANAHON: nagsasabi kung kailan ang pagganap ng kilos (Mula umaga hanggang gabi ay umuulan; Tuwing Pasko at Bagong Taon ay masaya.)



PANANG-AYON: pagpayag o pakikiisa ng opinyon; oo, opo, talaga, totoo, tunay, siyempre (Talagang masaya siya. Totoong mahirap ang buhay ng isang kapus-palad.)



PANANGGI: pagsalungat o di pagsang ayon; hindi, huwag, ayaw, bawal, ayoko (Ayaw kumain ang maysakit. Huwag kayong maingay.)



PANGGAANO: dami, bilang, sukat, halaga o bigat (Kumain kami nang marami. Nag-aral siya nang dalawang oras.)



PANG-AGAM: pag-aalinlangan, walang katiyakan; siguro, baka, marahil, maaari, tila, waring (Baka tayo mahuli sa klase. Tila bumubuti na ang panahon.)



KATAGA/INKLITIK: walang kabuuan kung wala ang isa, hindi pwedeng mag-isa; pala, kaya, din, rin, daw, raw, pa, lang, lamang, muna, ba, man, nang, kasi, sana, naman, yata, na, nga, tuloy (Naghihintay pa sila hanggang ngayon. Naiwan tuloy sila ng huling biyahe.)



KUSATIBO: dahilan ng pagkagawa ng pandiwa (Nasagasaan ang dalawang matanda dahil sa mabilis na pagpapatakbo ng driber. Ako’y naging isang guro dahil sa sahod.)



BENEPAKTIBO: nagsasaad ng benepisyo para sa pangngalan (Magbenta ka ng bote para sa pang-almusal mo. Ako’y naging isang guro para sa kabataan.)



KUNDISYUNAL: kung ano ang kundisyon para maganap ang kilos; kung, kapag, pag, pagka (Maraming turista ang pupunta rito kapag nawala na ang mga terorista.)

PANG-UGNAY: PANGATNIG A. GAMIT



nag-uugnay ng dalawang SALITA (Lumakad at nagdasal siya.)



nag-uugnay ng dalawang PARIRALA (Sa Quiapo o sa Baguio kaya ako pupunta?)



nag-uugnay ng dalawang SUGNAY (Magdasal tayo upang ang bansa ay magkakaroon ng kapayapaan.)

B. URI



PAMUKOD: pagbubukod o pagtatangi ng mga tao, hayop, lugar, bagay o kaisipan o o, maging, pati, saka, at, ni (or, even, and)

o

Anong kulay gusto mo, berde o asul? Si Anita, maging si Nida ay walang mamanahin sa kanilang lolo. Ang sapatos pati damit ay nabasa. Ang pagkain ng gulay saka prutas ay mainam sa katawan.



PANINSAY: kung may sinasalungat na tao, hayop, lugar, bagay o kaisipan o ngunit, subalit, dapatwat, samantala, bagamat, bagaman (but)

o

Ibig kong mag-aral, ngunit ako’y inaantok na. Aalis na sana kami subalit may dumating na bisita. Hindi siya maganda daptwat mabuti ang kanyang kalooban. Kalat siya nang kalat ng mga papel samantalang ang dyanitor ay walis naman nang walis. Ininom ng bata ang gamut bagamat may kapaitan ito.



PANUBALI: pagbabaka-sakali

o kung, pag, kapag, sakali (if, when)

o

Ibinili kita ng relo kung papasa ka. Tatawagin ka naman pag dumating ang sundo mo. Hubarin mo ang dyaket kapag umiinit ang panahon. Babalik sila sa Pilipinas, sakaling hindi mapabuti ang buhay nila sa Amerika.



PANANHI: kadahilaan kung bakit naganap, nagaganap o magaganap ang isang pangyayari o sapagkat, dahil, paano, palibhasa, sanhi, mangyari (because)

o

Yumaman ang mag-asawa sapagkat pareho silang masipag. Uuwi nang maaga sila dahil masama ang kanilang pakiramdam. Nadapa ang bata, paano’y napakalikot niya. Marami siyang kaibigan, palibhasa’y marunong siyang makisama.



PANLINAW: paliwanag sa pangyayari o kaisipan

o kaya, samakatuwid, kung gayon, sana (so, therefore)

o

Mababa ang kanyang mga marka, kaya kailangang mag-aral siya ng mabuti. Malaki na ang sahod ni Mang Digoy, samakatuwid maaari na niyang bumili ng kotse. Natapos na ang kanilang mga Gawain, kung gayon makapamamasyal na sila.



PANAPOS: katapusan ng (diwa ng) pangungusap o para, upang, nang (for, so that)

o

Mag-ingat ka para hindi ka magkasakit. Magsisikap sila upang ang kanilang buhay ay umunlad. Sa kwarto ka mag-aral nang hindi ka maingayan.



PAMANAHON: panahon

o bago, habang, pagkatapos, hanggang, nang (before, during, after, until, when)

o

Kumain ka muna bago umalis. Pumasok ang mga magnanakaw habang nanonood sila ng telebisyon. Mamamasyal ang mag-anak pagkatapos nilang makinig ng Misa. Magpaliwanag ka hanggang ikaw ay maunawaan nila. Tapos na kaming kumain nang dumating si Lolo.



PANULAD: pagtutulad ng pangyayari o kaisipan; hindi pwedeng magkaisa o kung ano… siya rin, kung saan… doon din, kung alin… iyon din

o

Kung ano ang ibinigay mo siya ring babalik sa iyo. Kung saan daw siyang ipinanganak doon din siya mamatay. Kung alin ang ipinatabi ong bilhin iyon din ang dapat mong kunin.

PANG-UGNAY: PANG-ANGKOP A. GAMIT

 nagpapadulas sa bigkas

 inaangkop sa salitang panuring at tinuturingan (batang madungis – bata = tinuturingan, ng = pang-angkop, madungis = panuring)

B. URI



NA: kapag ang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa N (makapal na aklat)



-NG: kapag ang salita ay nagtatapos sa patinig (batang matalino)



-G: kapag ang salita ay nagtatapos sa titik N (kabataang mayaman)

PANG-UGNAY: PANG-UKOL

A. GAMIT



nagsasaad ng kaugnayan ng pangngalan o panghalip sa ibang salita sa pangungusap (Nabasi ni Nelson ang balita sa Internet.)

B. HALIMBAWA



sa, ng, ni/nina, ukol sa/kay, alinsunod sa/kay, tungkol sa/kay, laban sa/kay, hinggil sa/kay, nang may/wala, kay/kina, ayon sa/kay; para sa/kay; labag sa/kay; tungo sa/kay

PANANDA

A. PANTUKOY

 pagpapakilala sa paksa  ang/ang mga, si/sina B. PANGAWING

 pang-dugtong sa mga pangungusap na di-karaniwang ayos



ay (Ako ay galing sa banyo.)

II. ALPABETONG PILIPINO



Alibata (17)  Titik Romano  Abakadang Tagalog (20)  Alpabetong Pilipino  BAGONG ALPABETONG FILIPINO



Katumbas ang ilang TITIK banyaga sa Pilipino:

- C – k, s ;; CH – ts ;; F – p ;; J – dy, h ;; Q – k ;; V – b ;; X – eks ;; Z – s ;; Ñ – ny



Katumbas ang ilang SALITA banyaga sa Filipino (cake – keyk ;; meeting – miting ;; taxi – taksi)



Pananatilihin ang ORIHINAL na baybay ng ilang salitang banyaga na walang katumbas sa Filipino (marshmallow, hotdog, orange)

- io – iyo ;; ia – iya ;; ie – iye ;; iu – iyu ;; ue – uwe ;; ua – uwa



HINDI MAG-IIBA kung ito ay: Pangngalang pantangi, Salitang teknikal, Salitang Panlalawigan

III. DIIN AT BIGKAS NG SALITA

 MALUMAY



MALUMI [[ paiwa ̀ ]] (vowel clipped short like in batà (child))



MABILIS [[ pahilis ´ ]] (syllable is stressed like in Hapón (Japanese))



MARAGSA [[ pakupya ^ ]] (syllable is stressed and vowel is clipped short like in basâ (wet))

IV. KAYARIAN NG MGA SALITA



PAYAK: salitang-ugat lamang – walang panlapi, hindi inuulit, walang katambal ng isang salita



INUULIT: ang kabuuan o isang pantig ng salitang-ugat ay inuulit

o

GANAP: buong salita ang inuulit

o

DI-GANAP: parsyal ang inuulit



MAYLAPI: may panlapi at salitang-ugat

o

UNLAPI: panlapi sa unahan ng salita

o

GITLAPI: panlapi sa gitna ng salita

o

HULAPI: panlapi sa hulihan ng salita

o

KABILAAN: panlapi sa unahan at hulihan ng salita

o

LAGUHAN: panlapi sa unahan, gitna at hulihan ng salita



TAMBALAN: isang salita na binubuo ng dalawang magkaibang salita

o

GANAP: bagong kahulugan

o

DI-GANAP: parang kombinasyon ng kahulugan ng dalawang salita

V. ASPEKTO NG PANDIWA

 Nagsasabi kung kailan naganap ang kilos



PERPEKTIBO: tapos na ang kilos



IMPERPEKTIBO: hindi pa tapos ang kilos; ginagawa pa



KONTEMPLATIBO: hindi pa nauumpisahan ang kilos

SALITANG-UGAT PANDIWANG PAWATAS PERPEKTIBO IMPERPEKTIBO KONTEMPLATIBO

Kuha Ikuha

Magkuha KumuhaIkinuha KumukuhaIkinukuha IkukuhaKukuha

Tago Itago

Magtago NagtagoItinago NagtatagoItinatago MagtatagoItatago

Luto Iluto

Magluto NaglutoIniluto NaglulutoIniluluto MaglulutoIluluto

Tusok Itusok

Tusukan TinusukanItinusok TinutusukanItinutusok TutusukanItutusok

VI. POKUS NG PANDIWA

 Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa paksa



AKTOR: ang paksa ng pangungusap ang tagaganap ng kilos na isinasaad ng pandiwa o -UM, MAG-, MANG-, MAKAPANG- (kumuha, nagsusulat, maglilinis)

o

Halimbawa: Ang kapayapaan ay lumalaganap. Nangangalaga ng kapayapaan ang pamahalaan. Namumuno ng bansa ang pangulo. Ang mga tao ay nagsisikap mabuhay. Si Katrina ay sumalok ng tubig sa balon.



LOKATIBO: ang paksa ay lugar o ganapan ng kilos nagsasagot sa tanong saan

o –AN, -HAN, PANG- -AN/-HAN, PAG- -AN/-HAN (pinagdausan, pinagsisilbihan, paghuhugasan)

o

Halimbawa: Tinamnan nila ng palay sa bukid. Tinitirahan niya ang Palasyo ng Malacanang. Ang opisina niya ay pinupuntahan ng iba’t ibang panauhin. Ang Malacanang ay pinagdarausan ng mahahalagang usapin ng bansa.



GOL: ang layon ay ang paksa o binibigyang-diin; ang gumagawa ng kilos ay nasa bahagi ng panaguri; nagsasagot sa mga tanong ano o sino

o I-, -AN, INA-, IPA-, -IN (inalis, ginagawa, tatalupan)

o

Halimbawa: Itinanim nila ang magandang uri ng palay sa bukid. Ipinaaayos niya ang mga sulat. Dinaraanan ng tao ang kalsada. Ang alitan ay dapat itigil ng lahat. Ang tulong ay ibinibigay ng pangulo. Ipinababa nila ang mga

producto mula sa kabundukan.



INSTRUMENTAL: ang bagay ay ginagamit upang maisagawa ang kilos ng pandiwa ang siyang paksa ng pangungusap o IPAM-, IPAN- IPANG- (ipinambutas, ipinandidilig, ipang-iipit)

o

Halimbawa: Ipampusta mo ang perang pamalengke. Ang magaling na manok ay ipansabong mo.



KUSATIBO: ang paksa ay nagpapahayag ng dahilan o sanhi ng kilos o I-, IKA-, IKAPANG- (ikinatuwa, ikinasulat)

o

Halimbawa: Ikinatuwa ni Bining ang pagkatalo ng asawa sa sabong. Ang masakit na biro ay ikinasama ng loob ng kumpare. Ikinalungkutan ni Crispin ang pagkakamatay ng asawa niya.

VII. PARIRALA

 Walang buong diwa



Pariralang PANG-UKOL: may pang-ukol (para kay, labag sa, atbp.)



Pariralang PAWATAS: inuutos; may panlaping makadiwang um o mag (maglaba ka, kumain ka, atbp.)



Pariralang: PANGNGALANG PANDIWA/KARANIWANG PARIRALA – walang pang-ukol o pandiwa; pwedeng pangngalang gawain (madulas na daan, paglalaro muna, atbp.)

VIII. SUGNAY

 Lipon ng mga salita na may paksa at panaguri



MAKAPAG-IISA: may buong diwa at pwedeng magiging isa; pwedeng maging isang pangungusap na (Binubuhay nila ang kagubatan)



DI-MAKAPAG-IISA: kailangan ng sugnay na di-makapag-iisa para may buong diwa; nagsisimula sa pangatnig tulad ng sapagkat, at, pati, dahil sa, ngunit, subalit, datapwat, bagamat, at, o (dahil kailangan nila ito)

IX. PANGUNGUSAP NA WALANG PAKSA

 PANAWAG: tumatawag (Maia! Marianna! Halina!)  PANANONG: nagtatanong (Ano? Sino? Kailan?)  PANAGOT: sumasagot sa tanong (Oo. Hindi po.)

 PAUTOS: nag-uutos (Takbo. Maglaba ka. Kumain ka na.)

 PADAMDAM/PAHANGA: nagsasaad ng matinding damdamin (Aray! Ang ganda!)  PAMANAHON: nagsasaad ng panahon (Lumilindol! Umaga na. Malamig ngayon.)

 EKSISTENSYAL: nagsasaad ng pagkamayroon (May malakas na lindol. May tao sa labas.)  PORMULARYONG PANLIPUNAN: nagbibigay-galang (Tao po! Magandang umaga po.)

X.

AYOS NG PANGUNGUSAP

 KARANIWAN: ang panaguri ay nauuna sa simuno

 DI-KARANIWAN: ang simuno ay nauuna sa panaguri; may pangawing “AY”

XI. KAYARIAN NG PANGUNGUSAP

*SM = sugnay na makapag-iisa; SDM = sugnay na si-makapag-iisa



PAYAK: 1 SM (Ang labis na pagtrotroso ay nakakasama.)



TAMBALAN: 2 o higit pang SM (Pigilin ang labis na pagtrotroso at magtanim tayo ng mga puno.)



HUGNAYAN: 1 SM at 1 o higit pang SDM (Maiiwasan ang mga pagbaha kung lahat tayo ay makikipagtulungan.)



LANGKAPAN: 2 o higit pang SM at 1 o higit pang SDM (Magdasal ka at mag-aral ka nang mabuti upang tumaas ang iyong marka.)

XII. KASABIHAN, SALAWIKAIN, SAWIKAIN



SALAWIKAIN: nagbibigay-aral; sandata sa pangangatwiran; mas mahaba



SAWIKAIN: “idiomatic expressions,” hindi direkta o tiyak ang pagpapahulugan

XIII. LIHAM