MAKALAH BUDAYA BALI
MAKALAH BUDAYA BALI
Oleh :
Oleh :
Nathasya Christie
Nathasya Christie
X IPS 4 - 35
X IPS 4 - 35
SMAK SANTO YOSEPH
SMAK SANTO YOSEPH
T
TAHUN AJA
AHUN AJAAN
AN
!"#5 - !"#$
!"#5 - !"#$
%ENPASA
%ENPASA
KA
P'(i sy')'r )eha*irat T'ha+ Ya+, Maha Esa atas se,ala rahatNYA sehi+,,a a)alah i+i *a.at ters's'+ hi+,,a selesai / Ti*a) l'.a )ai (',a e+,'0a.)a+ 1a+ya) teria)asih atas 1a+t'a+ *ari .iha) ya+, telah 1er)2+tri1'si *e+,a+
e1eri)a+ s'1a+,a+ 1ai) ateri a'.'+ .i)ira++ya/ %a+ hara.a+ )ai se2,a a)alah i+i *a.at
e+a1ah .e+,etah'a+ *a+ .e+,alaa+ 1a,i .ara .e1a0a U+t') )e *e.a++ya *a.at e.er1ai)i 1e+t') a'.'+
e+a1ah isi a)alah a,ar e+(a*i le1ih 1ai) la,i/ Kare+a )eter1atasa+ .e+,etah'a+ a'.'+
.e+,alaa+ )ai Kai ya)i+ asih 1a+ya) )e)'ra+,a+ *ala a)alah i+i Oleh )are+a it' )ai sa+,at e+,hara.)a+ sara+ *a+ )riti) ya+, e1a+,'+ *ari .e1a0a *ei )ese.'r+aa+ a)alah i+i/
%ATA ISI
-
KATA PEN&ANTA
-
ASTAKSI
-
%ATA ISI
-
A I PEN%AHU6UAN
#/# 6atar ela)a+,
#/! ''sa+ Masalah
#/3 Pe1atasa+ Masalah
#/4 T'('a+ Pe+'lisa+
#/5 Ma+7aat Pe+'lisa+
#/$ Met2*2l2,i Pe+'lisa+
- A II 6AN%ASAN TEOITIS
!/# Pe+(elasa+ te+ta+, Ke1'*ayaa+ ali
!/! Kera,aa+ '*aya ya+, *iili)i 2leh ali
- A III PENUTUP
3/# Kesi.'la+
3/! Sara+
- %ATA PUSTAKA
A I
#/# 6atar ela)a+,
Kera,aa+ '*aya er'.a)a+ se1'ah a*at istia*at ya+, *iili)i asi+,-asi+, *aerah terte+t' )h's's +ya *i
I+*2+esia ya+, a+a 1'*aya +ya selal' 1er)e1a+, ata' ses'at' ya+, s'*ah e+(a*i )e1iasaa+ ya+, s')ar '+t')
*i'1ah *a+ ti*a) *a.at *i.'+,)iri )e1era*aa++ya/ %isi+i saya i+,i+ e+(elas)a+ te+ta+, )era,aa+ 1'*aya ya+, *iili)i 2leh *aerah ali/
Kera,aa+ ya+, *iili)i 2leh *aerah 1ali sa+,at lah )aya *a+ 1a+ya) se)ali 'lai *ari 1'*aya a*at ya+, *iili)i tia.
.e+*'*') *i 1ali a,aa ya+, *ia+'t )ese+ia+ ya+, *iili)i a)a+a+ )has ya+, *iili)i *aerah *ali r'ah a*at 1ali 1a(' a*at 1ali serta te.at-te.at '+t') 1eri1a*ah *i *aerah 1ali/ Oleh )are+a it' saya a)a+ e+(elas)a+ le1ih (elas e+,e+ai 1'*aya *aerah ali/
#/! Per''sa+ Masalah
%ari latar 1ela)a+, ya+, s'*ah *i1'at *a.at *ir''s)a+ *e+,a+ .erta+yaa+ se1a,ai 1eri)'t:
#/ Pe+(elasa+ e+,e+ai Ke1'*ayaa+ ali8
!/ A.a sa(a Kera,aa+ '*aya ya+, *iili)i 2leh *aerah ali8
#/3 Pe1atasa+ Masalah
%ari asalah *iatas *a.at *i1atasi yait' 9Kera,aa+ '*aya %aerah ali
#/4 T'('a+ Pe+'lisa+
#/ U+t') e+,etah'i .e+(elasa+ e+,e+ai '*aya ali/ !/ U+t') e+,etah'i a0a-a0a )era,aa+ 1'*aya ya+, *iili)i 2leh *aerah ali/
#/5 Ma+7aat Pe+'lisa+
Ma+7aat Pe+'lis
#/ %a.at e+,etah'i '*aya ali le1ih (elas/
3/ Me+'1'h)a+ rasa 1a+,,a atas 1'*aya ya+, *iili)i 2leh *aerah ali/
Ma+7aat U'
#/ Me+a1ah .e+,etah'a+ e+,e+ai '*aya ali/
!/ Me+,etah'i le1ih (a'h te+ta+, Kera,aa+ '*aya *aerah ali/
#/$ Met2*2l2,i Pe+'lisa+
Met2*e .e+'lisa+ ya+, *i,'+a)a+ *ala a)alah i+i yait' et2*e *es)ri.si a+alisi/ Met2*e terse1't er'.a)a+ et2*e ya+, e1eri)a+ ,a1ara+ 21(e)ti7 serta e1ahas+ya
se0ara le+,)a. ya+, *ila)')a+ *e+,a+ e+,'.'l)a+ *ata *ari ;e1site/
A II
6AN%ASAN TEOITIS
!/# Pe+(elasa+ te+ta+, Ke1'*ayaa+ ali
ali a*alah se1'ah .'la' *i I+*2+esia se)ali,'s e+(a*i salah sat' .r2<i+si I+*2+esia/ ali terleta) *i a+tara P'la' Ja;a *a+ P'la' 6212)/ I1')2ta .r2<i+si 1ali a*alah %e+.asar/ May2ritas .e+*'*') ali a*alah .eel') a,aa Hi+*'/ %i *'+ia ali
ter)e+al se1a,ai t'('a+ .ari;isata *e+,a+ )e'+i)a+ 1er1a,ai hasil se+i-1'*aya+ya/ ali (',a *i)e+al se1a,ai P'la' %e;ata/ Seiri+, *e+,a+ .eraliha+ (aa+ .ra se(arah )e (aa+ se(arah .e+,ar'h Hi+*' *ari I+*ia ya+, as') )e I+*2+esia
*i.er)ira)a+ e1eri *2r2+,a+ )'at .a*a l2.ata+ 1'*aya *i ali/ Masa .eraliha+ i+i ya+, la=i *ise1't se1a,ai asa ali K'+2 a+tara a1a* > hi+,,a a1a* #3 *e+,a+ aat (elas
e+,alai .er'1aha+ la,i a)i1at .e+,ar'h Ma(a.ahit ya+, 1er+iat e+yat')a+ N'sa+tara le;at S'.ah Pala.a &a(ah Ma*a *i a;al a1a* #3/ Tata+a+ .eeri+taha+ *a+ str')t'r asyara)at e+,alai .e+yes'aia+ e+,i)'ti .2la
.eeri+taha+ Ma(a.ahit/ e+t'ra+ 1'*aya l2)al ali K'+2 *a+ 1'*aya Hi+*' Ja;a *ari Ma(a.ahit *ala 1e+t') .e+2la)a+ .e+*'*') ali e+i1'l)a+ 1er1a,ai .erla;a+a+ *i 1er1a,ai *aerah *i ali/ Se0ara .erlaha+ *a+ .asti *e+,a+ '.aya
.e+yes'aia+ *a+ .er0a.'ra+ )e*'a 1elah .iha) ali 1erhasil e+e')a+ .2la 1'*aya ya+, ses'ai *e+,a+ .2la .i)ir
asyara)at *a+ )ea*aa+ ala ali/
!/! Kera,aa+ '*aya ya+, *iili)i 2leh ali
?
'ah A*at ali
Me+'r't @l2s2@ asyara)at ali )e*i+aisa+ *ala hi*'. a)a+ ter0a.ai a.a1ila ter;'('*+ya h'1'+,a+ ya+, har2+is a+tara as.e) .a;2+,a+ .aleaha+ *a+ .arahya+,a+/ U+t') it' .e1a+,'+a+ se1'ah r'ah har's eli.'ti as.e)-as.e) terse1't ata' ya+, 1iasa *ise1't BTri Hita Kara+aBB/ Pa;2+,a+ er'.a)a+ .ara .e+,h'+i r'ah/ Paleaha+ 1erarti har's a*a
h'1'+,a+ ya+, 1ai) a+tara .e+,h'+i r'ah *a+ li+,)'+,a++ya/
Pa*a ''+ya1a+,'+a+arsite)t'r tra*isi2+al *aerah ali selal' *i.e+'hi hiasa+ 1er'.a ')ira+ .eralata+ serta .e1eria+ ;ar+a/ a,a hias terse1't e+,a+*'+, arti terte+t' se1a,ai '+,)a.a+ )ei+*aha+ si12l-si12l *a+
.e+ya.aia+ )2'+i)asi/ e+t')-1e+t') ra,a hias *ari (e+is 7a'+a (',a 1er7'+,si se1a,ai si12l rit'al ya+, *i1'at 1er'.a .at'+,/
? Siste Ke.er0ayaa+ ayara)at ali
Masyara)at ali )e1a+ya)a+ 1era,aa Hi+*' *a+ .er0aya a*a+ya sat' T'ha+ *ala 1e+t') Tri'rti ya+, Esa yait'
raha+a Dya+, e+0i.ta)a+ Fis+' Dya+, eli+*'+,i *a+ eelihara *a+ Si;a Dya+, er'sa)/ Selai+ it' (',a .er0aya *e+,a+ .ara *e;a ya+, eili)i )e*'*')a+ ya+, le1ih re+*ah *ari Tri'rti yait' *e;a Fahy' D*e;a a+,i+ *e;a I+*ra D*e;a .era+,/ A,aa Hi+*' (',a e.er0ayai 2h a1a*i/ %a+
e.er0ayai se'a a(ara+-a(ara+ ya+, 1era*a *i)ita1 ;e*ha/ Te.at '+t') ela)')a+ .erse1ahya+,a+ Di1a*ah a,aa
Hi+*' *i ali *i+aa)a+ P'ra ata' Sa+,eh/ Te.at i1a*ah i+i er'.a)a+ 1a+,'+a+-1a+,'+a+ s'0i ya+, si7at +ya 1er1e*a-1e*a setia. te.at .erse1ahya+,a+/ Kare+a 1a+ya) se)ali ha.ir 1eri1'-ri1' .'ra ata' sa+,eh ya+, asi+,-asi+, .'ra terse1't e.'+yai '.a0ara a*at ya+, ses'ai *e+,a+
.erayaa+ lel'h'r ere)a ses'ai siste ta+,,ala+ +ya se+*iri-se+*iri/
?
H')' a*at ali
Se1a,ia+ 1esar asyara)at 1ali a*alah e+,a+'t A,aa Hi+*' *a+ *ala )eseharia++ya *iat'r 1er*asar)a+ h')' a*at ali/ H')' a*at ali a*alah h')' ya+, t'1'h *ala li+,)'+,a+ asyara)at h')' a*at ali ya+, 1erla+*as)a+ .a*a a(ara+ a,aa DA,aa Hi+*' *a+ t'1'h 1er)e1a+, e+,i)'ti )e1iasaa+ serta rasa )e.at'ta+ *ala asyara)at h')' a*at ali it' se+*iri/ Oleh )are+a+ya *ala asyara)at h')' a*at ali a+tara a*at *a+ a,aa ti*a) *a.at
*i.isah)a+/
Ta) *a.at *i.isah)a++ya a+tara a*at *a+ a,aa *i *ala asyara)at h')' a*at ali *ise1a1)a+ )are+a a*at it'
se+*iri
1ers'1er *ari a(ara+ a,aa/
%ala a(ara+ a,aa Hi+*' se1a,aia+a ya+, *ia+'t 2leh asyara)at h')' a*at ali .ela)sa+aa+ a,aa *a.at *i(ala+)a+ elal'i eti)a s'sila *a+ '.a0ara/ Keti,a hal i+ilah *i,'+a)a+ se1a,ai +2ra ya+, e+,at'r )ehi*'.a+ 1ersaa *i *ala asyara)at/ Eti)a s'sila *a+ '.a0ara ya+, *i0eri+)a+ *ala )ehi*'.a++ya sehari-hari e+0eri+)a+ rasa )e.at'ta+ *a+ )esei1a+,a+ Dhar2+i *ala )ehi*'.a+ 1erasyara)at/ Oleh )are+a+ya a=as h')' ya+, eli+,)'.i h')' a*at ali a*alah )e.at'ta+ *a+ )esei1a+,a+/ Se1a,ai isal setia. .ere.'a+ .a*a.ri+si.+ya 12leh hail +a'+ .ere.'a+ ya+, .at't hail ha+yalah .ere.'a+ ya+, eili)i s'ai/ %ei)ia+ .'la sela+('t+ya *e+,a+ .er1'ata+-.er1'ata+ ya+, lai++ya/
Fala'.'+ ta*i *i)ata)a+ 1ah;a a+tara a*at *a+ a,aa ti*a) *a.at *i.isah)a+ +a'+ a+tara a*at *a+ a,aa sih *a.at *i1e*a)a+/ A,aa D*ala hal i+i a,aa Hi+*' ya+, *ia+'t 2leh asyara)at h')' a*at ali a*alah 1erasal *ari
)ete+t'a+-)ete+t'a+ a(ara+ *ari .ara aharesi *a+ )ita1 s'0i ya+, *it'r'+)a++ya/ Se*a+,)a+ a*at a*alah 1erasal *ari
)e1iasaa+ *ala asyara)at ya+, *a.at e+,i)'ti sit'asi )2+*isi *a+ te.at .a*a saat it'/
U.a0ara a*at .2t2+, ,i,i ata' 1iasa +ya 2ra+, 1ali
e+ye1't+ya *e+,a+ se1'ta+ etatah er'.a)a+ salah sat' '.a0ara )eaa,aaa+ ya+, ;a(i1 *ila)')a+ 2leh asyara)at Hi+*' *i ali 1ai) la)i-la)i a'.'+ .ere.'a+ )are+a
*i.er0ayai 2leh asyara)at 1ali saat e+i+,,al *'+ia a)a+ 1erte' *e+,a+ lel'h'r +ya *i s'r,a/
A*a.'+ a)+a *ari '.a0ara a*at .2t2+, ,i,i i+i a*alah e+a+*a)a+ 1ah;a 2ra+, terse1't s'*ah a)hir 1ali, ata' eas')i 'sia *e;asa er'.a)a+ ;'('* 1er1a)ti )e.a*a 2ra+, t'a sese2ra+, ya+, telah *is'0i)a+ a)a+ le1ih '*ah e+,h'1'+,)a+ *iri *e+,a+ I*a Sa+, Hya+, Fi*hi .ara *e;ata *a+ lel'h'r *i ala s'r,a/ %ala a)+a esteti)a .2t2+, ,i,i *a.at e+a1ah )e0a+ti)a+ a,ar s's'+a+ ,i,i le1ih ra.ih/
? U.a0ara N,a1e+
U.a0ara N,a1e+ a*alah '.a0ara .e1a)ara+ ayat ya+, *ila)sa+a)a+ 2leh 'at 1era,aa Hi+*' *i ali/ U.a0ara
N,a1e+ *ia*a)a+ (i)a a*a 2ra+, ya+, e+i+,,al *a+ 1iasa+ya *isele+,,ara)a+ 2leh a+,,2ta )el'ar,a ya+, e+i+,,al/ Ma)+a *ari '.a0ara N,a1e+ a*alah '+t') e+,e1ali)a+ r2h lel'h'r Dr2h 2ra+, ya+, s'*ah e+i+,,al terse1't )e te.at asal+ya
? Hari aya Nye.i
Nye.i 1erasal *ari )ata se.i Ds'+yi se+ya./ Hari aya Nye.i se1e+ar+ya er'.a)a+ .erayaa+ Tah'+ ar' Hi+*'
1er*asar)a+ .e+a+,,ala+)ale+*er 0a)a ya+, *i'lai se(a) tah'+ G> Masehi/ Ti*a) se.erti .erayaa+ tah'+ 1ar' Masehi Tah'+ ar' Sa)a *i ali *i'lai *e+,a+ e+ye.i/ Ti*a) a*a
a)ti<itas se.erti 1iasa/ Se'a )e,iata+ *itia*a)a+ teras') .elaya+a+ '' se.erti a+*ar U*ara I+ter+asi2+al .'+ t't'. +a'+ ti*a) '+t') r'ah sa)it/
T'('a+ 'taa Hari aya Nye.i a*alah e2h2+ )e ha*a.a+ T'ha+ Ya+, Maha Esa '+t') e+y'0i)a+ h'a+a Alit Dala a+'siai0r202s2s *a+ h'a+a A,'+,a0r202s2s Dala seesta/ Se1el' Hari aya Nye.i ter*a.at 1e1era.a ra+,)aia+ '.a0ara ya+, *ila)')a+ 'at Hi+*' )h's's+ya *i *aerah ali/
? Kese+ia+ M'si) Khas ali
M'si) trasi2+al ali ea+, e.'+yai 0iri )has terse+*iri *ala 0ara eai+)a++ya/ Iraa 'si) 1ali e+,i+,at)a+ )ita .a*a s'at' sea+,at )e0eriaa+ )are+a iraa ya+, *iai+)a+ e+,a*'+, )e0e.ata+ ya+, sali+,
1er)esi+a1'+,a+/ K2.2+e+-)2.2+e+ 'si) sali+, e+yat' elahir)a+ s'ara ,e'r'h hi+,,a ya+,
e+*e+,ar)a+ ta+.a terasa 1a*a+ terasa se2lah-2lah a' 1er,era)/ Ke)'ata+ M'si) 1ali a*a .a*a )e0e.ata+ .')'la+ ,aala+ ya+, 1ersa't-sa'ta+ *ala te.2 0e.at/ A*a
1e1era.a (e+is 'si) ya+, e.'+yai )e'+i)a+ terse+*iri *ala eai+)a++ya *ia+tara+ya &eela+ Je,2, &aela+ &2+, &e*e &aela+ &a1a+, &aela+ Sel'+*i+,/ Selai+ 'si) ,aela+ *e+,a+ e+2+(2la+ i+str'e+tal+ya (',a
ter)a*a+, *isat')a+ *e+,a+ iraa s'ara a+'sia ya+, sali+, 1ersa't-sa'ta+ se.erti tari )e0a) *ia+a taria+ i+i )2+2+
a+,)l'+, ,aya )has ali ya+, *iai+)a+ *ala ra+,)a
.e+yele+,araa+ '.a0ara .e1a)ara+ ayat yait' N,a1e+ serta 'si) e12+a+,a+ ya+, *iai+)a+ .a*a saat
.e+yele+,,araa+ '.a0ara terte+t' 2leh asyara)at ali/ %ala e+*esai+ .e+ya(ia+ ,aela+ ,aya ali e+,isyarat )a+ .e+a.ila+ terse+*iri sehi+,,a e+ari) .erhatia+ 2ra+,/
A III
PENUTUP
3/# Kesi.'la+
Ja*i *a.at *isi.'l)a+ )era,aa+ 1'*aya ya+, *iili)i 2leh *aerah ali sa+,at lah 1a+ya)/ Se.erti 0ara 1ereti)a ya+, 1ai) ses'ai a,aa *a+ h2)' a*at 1ali ya+, 1erla)' )e'*ia+ r'ah a*at 1ali ya+, eili)i arti .a*a tia. tia. 1e+t') *a+ ')ira+ )ese+ia+ *i *aerah 1ali (',a sa+,at lah 1a+ya)/ Tra*isi U.a0ara-'.a0ara A*at ali ya+, 1era,a (',a e1'at
)era,aa+ a)a+ 1'*aya ali sea)i+ le+,)a./ Sehi+,,a
1a+ya) se)ali ya+, har's )ita )etah'i le1ih (a'h la,i e+,e+ai 1'*aya-1'*aya ya+, a*a *i I+*2+esia i+i ter'taa ali ya+, se1e+ar+ya eili)i 1'*aya ya+, sa+,at )e+tal *a+ 1era,a/
Me+'r't saya )are+a 1era,a +ya 1'*aya *i I+*2+esia i+i ter'taa '+t') *aerah ali/ Se1ai)+ya )ita se1a,ai
,e+erasi .e+er's ter's elestari)a+ 1'*aya ya+, a*a saat i+i *a+ seter's +ya a,ar ti*a) hila+, 1e,it' sa(a *a+ ti*a) *itir' 2leh Ne,ara lai+/ Kare+a 1'*aya )ita sa+,at lah )aya a)a+ )reasi *a+ )ei+*aha+ ya+, eili)i arti terse+*iri/ Kita har's 1a+,,a e+(a*i Far,a I+*2+esia/