I(OMPAS
•
SeninWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
o
Selasa
o
Rabu
o
Kamis
0
Jumat
o
Sabtu
0
Minggu
2
3
17
18
19
ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
4
5
2 0
6 7
21
22
12
@
14
15
27
28
29
30
31
8
9
10
11
23
24
25
26
o
Mar
OApr
OMei
OJan
ePeb
E t t i R S
OJun
OJul
0
Ags
OSep
OOkt
ONov
ODes
S e m a n g a t h a g i S a s t r a S u n d a
J
D e r in g
te le p o n
m ilik
E tti R o c h a e ti
S o e tis n a
n y a r is tid a k
k e n a l w a k tu
s a a t tib a
u jia n a k h ir 8 a h a s a S u n d a d i
b e r b a g a i
tin g k a ta n
s e k o la h . 8 a n y a k
r e k a n s e s e m a s a s tr a w a n , r e k a n k e r ja ,
h in g g a
w a r ta w a n
s e k a lip u n
m e m b a n g u n k a n
tid u r n y a .
E tti
s e p e r ti
m e n ja d i
tu m p u a n
m e r e k a
u n tu k
b e r ta n y a
te n ta n g
b e r b a g a i
h a l
m e n g e n a i
m a te r i
p e la ja r a n
8 a h a s a
S u n d a .
O L E H C O R N E L lU S
H E L M Y
--
H E R L A M B A N G
" M
e r e k a b e r t a n y a d i a n t a r a n y a u n t u k m i n t a m e n g a r t i k a n b a h a s a S u n d a , m e n c a r i p a -d a n a n i s t i l a h b a h a s a S u n d a , h i n g g a m e m b u a t p a n t u n S u n d a . S e m u a s e -l a -l u s a y a j a w a b m e s k i k a d a n g j a -w a b a n n y a t i d a k s e l a l u m e m u a s k a n , " k a t a E t t i s o a l b a n y a k o r a n g y a n g m e n g h u b u n g i n y a i t u .M e s k i p u n k a d a n g k a l a t e l e p o n t e -l e p o n i t u t e r a s a m e r e p o t k a n , E t t i t i d a k m e r a s a d i r u g i k a n m e n j a d i k a -m u s s a s t r a S u n d a b a g i b a n y a k k a -l a n g a n . -l a b e r p e n d a p a t , s e m u a i t u m e n u n j u k k a n m a s i h b a n y a k k a l a n g -a n y -a n g p e d u l i d e n g -a n b -a h -a s -a S u n d -a m e s k i s e r i n g k a l i d i a n g g a p b u k a n p e l a j a r a n u t a m a d i s e k o l a h . N a m u n , i t u j u g a m e n j a d i b u k t i p e n d i d i k a n b a h a s a S u n d a m a s i h p e r l u p e n d a m p i n g a n d a n p e r b a i k a n . " B a h k a n u n -t u k o r a n g S u n d a s e n d i r i , " u j a r n y a
K r e a tif
B i l a s a j a E t t i t i d a k t e r l a m b a t m e n d a f t a r k a n d i r i d i J u r u s a n B a h a s a I n g g r i s I n s t i t u t K e g u r u a n d a n I l m u P e -n g e t a h u a -n B a n d u n g ( I K I P ) - k i n i U n i v e r s i t a s P e n d i d i k a n I n d o n e s i a ( U P D - 3 I t a h u n l a l u , m u n g k i n i a • t i d a k a k a n s e d e k a t i n i d e n g a n s a s t r a S u n d a . D u l u i a l e b i h s u k a m e n e k u n i B a h a s a I n g g r i s , p e l a j a r a n k e s u k a a n -n y a s a a t m e n e m p u h p e n d i d i k a n d i s e k o l a h p e n d i d i k a n g u r u ( S P G ) .
S e o r a n g p e t u g a s m e n y a r a n k a n a g a r E t t i m e n d a f t a r d i U n i v e r s i t a s P a d j a d j a r a n ( U n p a d ) B a n d u n g , y a n g k e b e t u l a n m a s i h m e n e r i m a m a h a -s i -s w a b a r u . A d a t i g a j u r u -s a n d i F a k u l t a s S a s t r a U n p a d , y a i t u A r a b , I n -d o n e s i a , -d a n S u n -d a . .
" S a y a p i l i h b a h a s a S u n d a k a r e n a u n i k d a n s e p e r t i n y a m e n a n t a n g d i -b a n d i n g k a n d e n g a n d u a p i l i h a n l a i n n y a . L a g i p u l a , s a y a m e -- -- r a s a l e b i h d e k a t d e n g a n
K l l p l n g
H u m a s
O n p a d
2 0 1 3 .
t I S o e t l
l . a h I r .
C ia m ls ,
3 0
A g u s tu s
1
S u a m i: A b d u l R a h m a n (a im )
A n a lc
- B e lla W ira n is k a la (2 5 )
- A n g g i D e w a n g g a ra n i (2 4 )
- G a m ia D e w a n g g a m a n ik (2 3 )
P e n d id ik a n :
- S P G C ia m is (1 9 7 7 )
- J u ru s a n S a s tra S u n d a IK IP
B a n d u n g (Iu lu s s a rja n a m u d
ta h u n 1 9 8 1 d a n s tra ta 1 ta h n
1 9 8 4 )
- P ro g ra m S tra ta 2 F ilo lo g i U n p a d
(1 9 9 7 )
- P ro g ra m S tra ta 3 K a jia n T ra d is i
L is a n U P I B a n d u n g
b a h a s a S u n d a , " k a t a n y a
1 S e j a k k e c i l , E t t i s e j a t i n y a s u d a h
t e r b i a s a d e n g a n s a s t r a d a n s e n i S u n d a , A y a h n y a s e l a l u m e n y a n y i k a n k a -w i h s e b a g a i p e n g a n t a r t i d u r . K e g e -m a r a n i b u n y a m e m b a c a k o m i k p e -w a y a n g a n S u n d a h a s i l p i n j a m a n d a r i p e r p u s t a k a a n u m u m t e r t u l a r k e p a -d a n y a S a a t m e n e m p u h p e n d i d i k a n d i s e k o l a h p e n d i d i k a n g u r u , i a j u g a k e r a p m e n u l i s c e r i t a p e n d e k b e r -b a h a s a S u n d a d i h a r i a n u m u m
Pi-kiran
Rakyat.
" S a y a m a s i h i n g a t c e r p e n p e r t a m a y a n g d i m u a t d i k o r a n . J u d u l n y a ,
Peu-ting nu Simpe (Malam yang
Sunyiy,'
k a t a E t t i
P e r l a h a n k e c i n t a a n n y a t e r h a d a p b a h a s a S u n d a b e r t a m b a h b e s a r s e -t e l a h d i -t e r i m a s e b a g a i m a h a s i s w a S a s t r a S u n d a I K I P B a n d u n g . l a b a h k a n b e r c i t a - c i t a m e n o r e h k a n n a m a n y a d a l a m s e -j a r a h s a s t r a S u n d a s e b a g a i s a s t r a w a n p e r e m p u
-a n S u n d -a t e r n -a m -a A j a k a n s a s t r a w a n S u n d a k a w a s s e - .
k e l a s A j i p R o s i d i d a n A b d o e l l a h M o e s t a p a m e r n -b a w a n y a p a d a
-y u b a n P a n g l a w u n g a n S a s t r a S u n d a ( p P S S ) ; k e l o m p o k s a s t r a w a n S u n d a b e r k u m p u l , b e r k a r y a , d a n d i s k u s i p a -d a t a h u n 1 9 9 6 . S e l a n g t i g a t a h u n k e m u d i a n , i a d i d a p u k m e n j a d i K e t u a ( P u p u h u ) P P S S .
S e j a k s a a t i t u , E t t i r a j i n m e n g g a g a s i d e d a n m e n d o r o n g i n i s i a t i f b e r k a r y a a n g g o t a P P S S . P r i n s i p n y a , m e n i n g -k a t -k a n m i n a t b e l a j a r b a h a s a d e n g a n c a r a m e n y e n a n g k a n .
" B a n y a k m a n f a a t y a n g b i s a d i a m b i l d a r i s a s t r a S u n d a , b a i k i t u p e n g -o b a t a n , p e n d i d i k a n , m a u p u n s i s t e m p e m e r i n t a h a n y a n g s a y a n g b i l a d i -l u p a k a n , " k a t a n y a
Saba Sastra
K i p r a h l a i n E t t i d i a n t a r a n y a a d a -l a h m e n y o s i a l i s a s i k a n H a r i B a h a s a l b u l n t e m a s i o n a l s e j a k t a h u n 2 0 0 6 , r u t i n m e n g g e l a r l o m b a n a s k a h d r a m a d a n n o v e l b e r b a h a s a S u n d a , s e r t a m e n e r b i t k a n a n t o l o g i p u i s i , c e r p e n , d a n s u r a t c i n t a b e r b a h a s a S u n d a b a g i p e n g a r a n g y a n g b e l u m t e r k e n a l .
" T a n p a d i d o r o n g s e p e r t i i t u , k a r y a s a s t r a S u n d a d i k h a w a t i r k a n a k a n m a n d e k a l i a s t i d a k a d a k a r y a b a r n , " k a t a E t t i . '
B e r s a m a a n g g o t a P P S S , i a j u g a m e m p e r k e n a l k a n k e a r i f a n l o k a l s a s -t r a S u n d a , s e p e r t i k e r t a s d a l u a n g -m e d i a k e r t a s p e n u l i s a n d o k u m e n S u n d a
kuno-tarucing cakra
a t a u t e -k a t e k i s i l a n g b a h a s a S u n d a , h i n g g a m e r n p e r k e n a l k a n a k s a r a S u n d a k u n o y a n g m u l a i d i l u p a k a n ." B a n y a k p o t e n s i s a s t r a w a n S u n d a y a n g h a r u s d i t i n g k a t k a n . l t u p e r l u d o r o n g a n d a n s e m a n g a t s e m u a p i -h a k , " k a t a E t t i y a n g m e n j a b a t s e b a g a i K e t u a P P S S s e l a m a 1 2 t a h u n .
S a l a h s a t u p r o g r a m y a n g d i s u k a i b a n y a k k a l a n g a n a d a l a h S a b a S a s t r a . P r o g r a m i n i m e m p e r k e n a l k a n b a -n y a k u n s u r s a s t r a S u n d a , m u l a i d a r i k a r y a , t e m u s a s t r a w a n , h i n g g a p e -n g e l o l a p r o g r a m s t u d i b a h a s a S u n d a . P e s e r t a n y a a d a l a h g u r u d a n s i s w a d i s e j u m l a h d a e r a h . D a e r a h y a n g s u d a h d i k u n j u n g i , a n t a r a l a i n , K u n i n g a n , G a r u t , P u r w a k a r t a , S u k a b u m i , d a n C i a m i s .
''Y a n g p a l i n g b e r k e s a n s a a t b e r a d a d i S u b a n g . K e t i k a i t u , s e k i t a r 5 . 0 0 0 o r a n g m e m e n u h i P e n d o p o S u b a n g . M e r e k a s a n g a t a n t u s i a s b e l a j a r b e r a
-g a m j e n i s s a s t r a S u n d a , " u j a r E t t i . D a r i p e r j a l a n a n i t u , i a j u g a m e -n e m u k a -n b a n ~ a k m a s a l a h . H a m p i r d i s e m u a d a e r a h p e n g e n a l a n s a s t r a S u n d a s a n g a t m i n i m . B a n y a k s e k o l a h d i d a e r a h t e r p e n c i l k e k u r a n g a n b u k u p e n g a n t a r p e l a j a r a n b a h a s a S u n d a . A k i b a t n y a , g u r u d a n m u r i d j u g a m e n g a l a m i k e s u l i t a n m e n e m u k a n p a n d u a n t e p a t .
" O l e h k a r e n a i t u , k a m i t i d a k b o s a n m e n g i n g a t k a n p e m e r i n t a h d a e r a h g u n a m e m p e r h a t i k a n h a l i n i . B e -b e r a p a k a l i k a m i c o b a m e m b a n t u d e n g a n m e n c e t a k b u k u p a n d u a n m e n g a j a r B a h a s a S u n d a d a n m e m -b a g i k a n n y a s e c a r a g r a t i s m e s k i p u n h a n y a L O O O e k s e m p l a r , " k a t a n y a .
Rancage
l a j u g a t e r k e n a l v o k a l m e m p e r -j u a n g k a n n a s i b s a s t r a S u n d a . E t t i p e m a h m e m b u a t d u n i a s a s t r a S u n d a h e b o h s a a t d i a m e l e l a n g h a d i a h u a n g m e l a l u i p e s a n s i n g k a t . H a d i a h u a n g i t u a k a n d i b e r i k a n b a g i p e m e n a n g p e n u l i s a n n a s k a h S u n d a t a h u n 2 0 0 7 .
" S a y a j e n g a h b i l a h a r u s m e n g i -r i m k a n p r o p o s a l , t a p i a k h i r n y a d i -t o l a k j u g a . C a r a i t u ~ r b u k t i b e r h a s i l k a r e n a a d a t o k o h S u n d a d a n p e j a b a t d a e r a h y a n g a k h i m y a m a u m e n y i -s i h k a n u a n g n y a , " k a t a n y a
A t a s s e g a l a k i p r a h n y a m e n d a p a t -k a n p e n g a k u a n b a n y a k p i h a k , d u a s a j a k n y a , y a i t u
Maung Bayangan
d a nSerat Panineunqan,
m e n d a p a t H a -d i a h S a s t r a R a n c a g e t a h u n 1 9 9 5 d a n 2 0 0 9 , s a l a h s a t u p e n g h a r g a a n b e r -g e n -g s i d i k a l a n g a n s a s t r a w a n . T a h u n 2 0 1 2 i a k e m b a l i m e n d a p a t k a n H a -d i a h S a s t r a R a n c a g e s e b a g a i o r a n & y a n g b e r j a s a m e m a j u k a n s a s t r a S u n -d aA d a j u g a p e n g h a r g a a n d a r i L e r n -b a g a B a h a s a d a n S a s t r a S u n d a u n t u k b e b e r a p a k a r y a n y a t a h u n 1 9 9 0 d a n 2 0 0 1 .