nota kemahiran hidup tingkatan 1

NOTA KEMAHIRAN HIDUP TINGKATAN SATU

PENGENALAN 1. Subjek kemahiran hidup terbahagi kepada 2 bahagian

I. Teras II. Elektif

2. Bahagian teras diwajibjan semua pelajar mengikuti dan mempelajarinya meliputi kemahiran bahagian f. Asas perniagaan

3. Bahagian elektif pula terbahagi kepada 4 pilihan iaitu . Pilihan KT - Kemahiran Teknikal

I. Pilihan ERT - Ekonomi Rumah Tangga II. Pilihan PD - Perdagangan

III. Pilihan SPN - Sains Pertanian

4. Subjek kemahiran dipelajari secara lebih khusus di dalam bengkel atau makmal kemahiran hidup

5. Bengkel atau makmal kemahiran hidup perlulah

. Dilengkapi dengan peralatan dan kemudahan untuk proses pembelajaran a. Terdapat ruang yang sesuai untuk pelajar belajar dan membuat latihan

b. Peraturan yang diamalkan untuk mengekalkan keselamatan , kebersihan , dan keselesaan untuk belajar dan membuat latihan

Peraturan am penggunaan dan keselamatan bengkel kemahiran hidup 1. Masuk setelah mendapat kebenaran dan arahan daripada guru

2. Pakai pakaian yang sesuai dan memakai kasut getah 3. Jangan berlari dan bermain di dalam bengkel

4. Jangan menyentuh alatan dan mesin tanpa mendapat kebenaran dan penyeliaan daripada guru

5. Duduk dan bekerja ditempat yang telah ditetapkan

6. Jika berlaku kemalangan atau kecederaan , segera beritahu guru yang berkenaan 7. Pastikan bengkel dalam keadaan selamat dan selesa ketika penggunaannya dan bersih

Pakai pakaian yang sesuai dan kasut getah Keselamatan di bengkel kemahiran hidup

1. Bengkel haruslah memberikan keutamaan kepada keselamatan.

2. Pengguna bengkel mestilah selamat sebelum menggunakan , semasa menggunakan dan selepas menggunakan bengkel dan segala peralatan di bengkel

3. Guru dan pelajar mestilah tahu bagai mana bertindak apabila berlaku I. Kecederaan dan kemalangan

II. Kejutan elektrik III. Kebakaran

4. Bengkel perlu ada peti kecemasan yang mengandundi ubat luka dan sapuan untuk lecur serta kain balutan untuk kecederaan ringan.

5. Jika berlaku kecederaan yang serius dan teruk hendakan dilaporkan kepada guru bertugas dan terus dirujuk kepada hospital yang terdekat

6. Bengkel juga mesti mempunyai alat pencecah kebakaran yang berfungsi disetiap bengkel. Alat pencegah kebakaran mestilah digantung ditempat mudah dilihat dan mudah dicapai.

7. Jika berlaku kebakaran besar hendaklah keluar dengan segera mengikut pelan kecemasan kebakaran dan memanggil bomba melalui talian kecemasan 999 8. Jika berlaku sebarang kejutan elektrik, hendaklah dimatikan suis utama terlebih

dahulu atau menekan suis keselamatan bengkel

9. Jangan sentuh mangsa kejutan dengan tangan, gunakan kayu kering untuk mengalih mangsa daripada benda atau wayar yang menjadi punca kejutan elektrik

NOTA KEMAHIRAN HIDUP TINGKATAN SATU Reka Bentuk dan Teknologi

1. Proses Mereka Bentuk

A. Mengenal pasti Masalah

 Tiada produk di pasaran

 Produk sedia ada terdapat kegagalan dan kelemahan  Produk sedia ada susah dikendalikan

 Produk di pasaran besar dan berat

 Produk sedia ada tidak praktikal dalam cuaca negara ini  Produk sedia ada mahal

 Produk sedia ada tidak menjimatkan masa atau terhad penggunaannya B. Mendapatkan maklumat dan mengumpul idea

 Data dan maklumat yang diperolehi dengan a. menyiasat

b. membaca

c. membuat lawatan d. melayari internet e. temuramah

 Semua maklumat dan data hendaklah direkodkan dalam buku idea.  Buku idea ialah buku yang merekodkan tarikh, lakaran, senarai bahan,

butir penemuan dan lain-lain perkara yang berkaitan C. Menilai dan memilih idea yang terbaik

 Kumpulkan semua idea dan lakarkan idea tersebut  Analisa dan pilih satu idea yang terbaik

D. Pembinaan (perlaksanaan idea)  Rancang carta aliran kerja

 Pilih idea dan lakaran , sediakan bahan yang diperlukan  Tentukan bahan dan pengikat yang akan digunakan

 Pasang setiap bahagian dan bahan dengan tepat dan kukuh  Pilih kemasan yang sesuai

 Gunakan kemasan sewajarnya dan pastikan ia menarik E. Pengubahsuaian

 Pengubahsuian perlu dilakukan sekiranya

a. Terdapat beberapa bahagian produk tidak berfungsi b. Keseluruhan produk tidak berfungsi

c. Terdapat bahagian produk tidak selamat dan berbahaya kepada pengguna

 Ingin membuat penambahan kepada produk sedia ada  Ingin membuat tukaran bahan atau jenis pengikat F. Pendokumentasian

Satu laporan lengkap secara bertulis

ii. Latar belakang iii. Objektif

iv. Deskripsi projek v. Rujukan

vi. Lampiran 2. Faktor Reka bentuk

A. Fungsi » Berfungsi B. Rupa bentuk

» Menarik

C. Kesesuaian bahan » Mudah didapati D. Kaedah Pembinaan

» Tidak merumitkan

» Tidak membazirkan masa E. Ketahanan

» Tahan ketika digunakan » Tahan ketika disimpan

» Tidak mudah rosak, patah atau pecah F. Kos produk

» berpatutan G. Kemasan

» bersesuaian dengan penggunaan H. Faktor Keselamatan

» mesra pengguna dan mesra alam

Tidak boleh mencederakan dan membahayakan pengguna I. Faktor Kormersial

» Boleh dipasarkan

» Mampu manarik pembeli 3. Pencetusan Idea

A. Mengenal pasti Masalah

B. Mendapatkan maklumat dan mengumpul idea i. melalui pembacaan

ii. melayari internet

4. Melakar

A. Tujuan Melakar

membantu memperjelaskan rupa dan bentuk cadangan rekaan secara 3D atau 2D

B. Ciri-ciri Lukisan Lararan

Lukisan lakaran dibuat dengan menggunakan pensil Lukisan Lakaran yang baik haruslah mengandungi

. maklumat bahan

III. jenis penyambung yang digunakan IV. tarikh lakaran

V. Skala VI. Dimensi

VII. Nama individu/kumpulan VIII. Nama projek

C. Jenis lukisan lakaran . Lukisan Oblik

 Lukisan 3 dimensi yang menggunakan 1 garisan mendatar dan 1 garisan serong bersudut 45º darjah sebagai paksi

a. Lukisan Isometrik

 Lukisan 3 dimensi yang menggunakan 2 garisan tapak 30º darjah sebagai paksi

b. Lukisan perspektif

 Lukisan yang didasarkan kepada suatu titik lenyap atau garis ufuk

JENIS BAHAN

II. Kayu Lembut i. Kayu Getah

II. Papan Nipis

» Panjang 3 m - 6 m » Panjang 3 m - 6 m

III. Kayu Beroti

Tebal 38 mm - 100 mm » Lebar 75 mm - 150 mm » Panjang 3 m - 4 m

IV. Kayu Jerjak

» Tebal 20 mm - 38 mm » Lebar 25 mm - 76 mm » Panjang 3 m - 6 m

E.

B. Kecacatan Kayu

IV. Meleding II. Berspring

III. Berpiuh IV. Berpintal

C. Ciri-ciri kayu

VI. Boleh di dapati dalam pelbagai saiz

VII. Mempunyai ira dan urat kayu yang menarik VIII. Boleh dibina dengan pelbagai jenis tanggam

IX. Boleh mengecut jika tidak dikeringkan dengan betul X. Mudah diserang serangga perosak

2. Papan Lapis

Papan Lapis terdiri beberapa lapisan kayu yang dipotong nipis disusun secara berselang-seli dan diglu dan dimampatkan bersama-sama melalui proses kilang Papan lapis dijual dalam saiz yang besar seperti 4' x 8' dan digredkan berdasarkan ketebalan

A. Saiz :

» panjang dan lebar = 2 440 mm x 1220 mm Tebal = dari 3 mm hingga 32 mm

B. Jenis : » Kalis air » Tidak kalis air

C. Kegunaan : Untuk membuat dinding bilik, perabot, pintu, rak dan kotak D. Kelebihan :

» Mudah dipotong

E. Keburukan :

» Mudah lekang apabila terkena air » Hanya boleh digunakan di dalam rumah 3. MDF

Medium Density Fibreboard (MDF) ialah bahan komposit yang berasaskan serat kayu lembut dan kayu terbuang. Ia terhasil daripada proses pemampatan dan glu

A. Kegunaan : digunakan dengan meluas dalam industri perabot dan perumahan moden

B. Saiz : 2 440 mm x 1 220 mm C. Kelebihan :

. Tahan haba i. Tidak retak

ii. Tidak mudah bengkok dan meleding iii. Permukaannya lebar dan rata

2. Mounting Board

Ia adalah sejenis kertas keras A. Kegunaan

B. Saiz : Ketebalan 2 mm. Dijual dalam saiz 610 mm x 1 220 mm atau 610 mm x 910 mm

C. Kelebihannya :

» Diwarnakan dengan warna-warna yang menarik » Mudah dilengkungkan

» Mudah dipotong dan dibentuk

1. Pembaris Keluli

A. Kegunaan : Mengukur dan memindahkan jarak B. Saiz : 30 cm dan 15 cm

C. Binaan : Dibuat daripada keluli 2. Pita Pengukur

A. Kegunaan : Mengukur jarak B. Saiz : 3 M dan 6 M

3. Sesiku L

A. Kegunaan :

i. Untuk membuat garisan lurus bersudut tepat ii. Untuk menguji kerataan

iii. Untuk menguji ketepatan iv. Untuk menguji kepersegian

B. Saiz : Ditentukan mengikut panjang bilahnya

C. Binaan : Bilahnya dibuat daripada kelulu. Badan dibuat daripada kayu atau logam.

4. NT Cutter

5. Gergaji Tangan

A. Kegunaan : Untuk memotong kayu, papan, papan lapis dan MDF

B. Saiz: Ditentukan oleh panjang bilahnya dan bilangan gigi dalam setiap 25mm 6. Gergaji Puting

A. Kegunaan : Untuk memotong lurus kayu dan papan bersaiz kecil B. Saiz: Ditentukan oleh panjang bilahnya

7. Gergaji Lengkung Halus

A. Kegunaan : Untuk memotong lengkung pada kepingan papan nipis dan papan lapis

B. Saiz : Ditentukan jarak antara mata gergaji dengan bingkai 8. Gergaji Besi

A. Kegunaan : Untuk memotong rod besi dan PVC B. Saiz : Ditentukan oleh panjang

9. Gerudi Tangan

A. Kegunaan : Untuk membuat lubang di atas kepingan logam nipis dan papan yang nipis

A. Kegunaan : Untuk membuat lubang B. Saiz : ditentukan oleh diameter 11.Gerudi Engkol

A. Kegunaan : Untuk membuat lubang di atas kayu ,kepingan papan dan papan lapis

B. Digunakan bersama dengan mata gerudi gerimit 12.Gerimit

A. Kegunaan : Untuk membuat lubang pandu sebelum memasukkan skru pada kayu (kayu nipis dan lembut)

B. Saiz : ditentukan oleh diameter 13.Penebuk Pusat

A. Kegunaan : Untuk membuat lubang pandu di atas permukaan logam sebelum kerja menggerudi

B. Saiz : 14.Pembenam Paku

A. Kegunaan : Untuk membenam kepala paku panel di bawah permukaan kayu B. Saiz :

15.Tukul Kuku Kambing

16.Tukul Warington

A. Kegunaan : Untuk mengetuk paku kecil di tempat yang sukar 17.Ragum Kakak Tua

A. Kegunaan : Untuk mencabut paku 18.Gandin Kayu

A. Kegunaan : Untuk mengetuk hulu pahat atau menanggalkan cantuman papan projek

19.Pahat rata / Pahat tepi serong

A. Kegunaan : Untuk membuat parit dan lurah serta meratakan dasarnya. B. Saiz : Ditentukan oleh lebar matanya

20.Kikir Parut

. Kegunaan : Untuk mengikir dan membentuk hujung kayu 21.Apit G

. Kegunaan : Mengapit papan projek pada meja ketika kerja memotong dan menggerudi

A. Saiz : terdapat dalam saiz seperti 1' dan 6"

MESIN GERUDI

i. Kegunaan

Mesin gerudi digunakan untuk menggerudi lubang pada kepingan kayu dan logam

ii. Bahagian dan fungsinya

1. Penutup = Melindungi tali sawat dan takal 2. Suis = Menghidup dan mematikan motor 3. Bindu = Memutar mata gerudi

4. Mata gerudi = Membuat lubang pada kayu atau logam 5. Meja gerudi = Menempatkan ragum gerudi

6. Pelaras Meja = Melaraskan aras meja gerudi

7. Tuas Pemasuk = Menurunkan dan menaikkan bindu 8. Motor = Memutar bindu

9. Pengunci Bindu = Mengetatkan dan melonggarkan bindu 10.Ragum Gerudi = Memegang objek ketika kerja menggerudi iii. Peraturan Keselamatan ketika menggerudi

1. Penggunaan mesin hendaklah dilakukan oleh pelajar dengan pengawasan guru

2. Hanya seorang sahaja mengendalikan mesin 3. Pakai pakaian yang sesuai

4. Pakai gogal untuk melindungi mata B. MESIN GERUDI TANGAN ELEKTRIK

1. Kegunaan:

2. Bahagian dan fungsinya

. Bindu = memegang dan memusingkan mata gerudi I. Suis = menghidup dan mematikan motor

II. Pemegang = memegang dan mengendalikan mesin III. Kabel = menghantar arus elektrik

3. Cara Menggunakannya

. Mengerudi secara menegak I. Menggerudi secara mendatar

Menggerudi mendatar Menggerudi menegak

Keterangan Gambar

I Mata Gerudi Benam

II Pemutar Skru Biasa/Rata

III Pemutar Skru Philips

IV Gunakan saiz mata pemutar yang tepat dan sesuai

keterangan Gambar

V Menggerudi Engsel

VI Skru Alur Rata, Kepala Benam dan Kepala Bulat

VII Skru Philips

i. Paku Panel ii. Paku Kepala rata 1. Paku

A. Kegunaan : mencantum dua keping papan/kayu atau bahan lain kepada kayu B. Saiz : ditentukan panjang batangnya

C. Jenis

I. Paku Kepala Rata

i. Kegunaan : untuk mencantumkan dua keping papan atau kayu ii. Saiz ditentukan oleh : Panjang

iii. Apabila membeli paku nyatakan : jenis dan panjangnya II. Paku Panel

i. Digunakan : untuk pembinaan perabot ii. Mempunyai kepala benam

III. Paku Payung

i. digunakan untuk memaku papan lapis dan kepingan zink D. Kelebihan :

Senang digunakan. Murah E. Keburukan

Sukar ditanggalkan. Papan mudah pecah dan retak 2. Skru

A. Digunakan : untuk memegang dan merapatkan kepingan kayu dan engsel B. Jenis: Skru dibahagikan kepada beberapa jenis mengikut alur dan jenis kepala

I. Skru Alur Rata/Biasa II. Skru Alur Philips III. Skru Kepala Bulat IV. Skru Kepala Benam C. Kebaikan skru :

II. Memberi cengkaman lebih kuat 3. Glu PVA

i. Digunakan : untuk melekatkan dua keping bahan secara kekal

ii. kebaikan skru : Boleh digunakan ke atas dua bahan yang berbeza. Contoh MDF dengan Papan Lapis

PEMBINAAN PROJEK 1. Proses Mengukur

Ukur panjang bahan Ukur lebar bahan

2. Mengukur berdasarkan maklumat kertas projek 3. Proses Menanda

Menanda panjang Menanda lebar

5. Proses Memotong

Mengerat

6. Memotong kayu dan bahan kepada ukuran yang dikehendaki. Memotong kayu dan bahan kepada beberapa bahagian

7. Proses Membina dan Mencantum

Membina tanggam dan mencantuk menggunakan bahan cantuman

A. Membuat tanggam

 Pilih tanggam yang sesuai

 Ikuti langkah-langkah yang betul

 Setelah siap pasang dan uji ketepatan dan kekuatan tanggam B. Mengglu

 Pilih glu yang sesuai dengan bahan yang digunaan  Pastikan bahagian-bahagian yang perlu telah dipasang

 Biarkan bahagian yang diglu kering sekurang-kuarangnya satu hari semalam

C. Memaku

D. Menskru

 Jika papan atau kayu tebal hendaklah ditebuk lubang dengan gerudi terlebih dahulu

 Jika papan nipis hendaklah dibuat lubang pandu dengan menggunakan senggerek , gerimit atau alat lain yang sesuai

KEMASAN PROJEK

I = Cat Licau II. Tepung Penyumbat III. Syelek IV. Cat Semburan V. Spirit 1. Bahan kemasan

A. Tepung Penyumbat

I. Kegunaan : untuk menyumbat liang-liang kayu II. Kelebihan : cepat kering dan mudah digunakan

III. Cara menggunakannya : boleh dicairkan dengan menggunakan air dan turpentine

B. Cat Alas

I. Kegunaan : untuk menjadikan permukaan kayu lebih licin dan menjadi alas sebelum menggunakan cat licau

II. Kelebihan : Menjadikan cat licau lebih menarik warnanya dan lebih rata sapuannya

III. Cara menggunakannya : disapu atas permukaan kayu sebelum menyapukan dengan cat licau

C. Cat Licau

I. Kegunaan : untuk menutup liang-liang kayu dan kecacatan kayu disamping mencantikkan kayu dengan warna terpilih

 Permukaan berkilau, licin dan mempunyai warna yang menarik  Memberi ketahanan dan perlindungan kepada kayu

III. Cara menggunakannya : Dilarutkan dengan turpentine dan di sapu dengan berus

D. Cat semburan

I. Kegunaan : untuk mengecat permukaan logam II. Kelebihan : cepat kering dan mudah digunakan

III. Cara menggunakannya : goncangkan bekas cat. Semburkan dengan cara menggerakkan semburan secara berulang-ulang

E. Syelek

I. Kegunaan : untuk mecantikkan kayu dan melindungi permukaan kayu II. Kelebihan : kos murah dan cepat kering

III. Cara menggunakannya : larutkan syelek dengan pelarutnya (spirit methil) dan sapukan ke atas permukaan kayu mengikut arah urat kayu

F. Tona kayu

I. Kegunaan : untuk mencantikkan kayu dan menyamakan warna ke atas produk yang dibuat daripada pelbagai jenis kayu

II. Kelebihan :

 Mudah digunakan  Cepat kering

 Masih kelihatan urat kayu

 Setiap bahagian mempunyai warna yang sama G. Lekar

I. Kegunaan : mencantikan permukaan kayu dan melindungi permukaan kayu

II. Kelebihan : tahan haba dan tahan calar

III. Cara menggunakannya : dilarutkan dengan 'thinner' . Disapu terus atas permukaan kayu atau atau lapisan syelek

H. Pelekat (Fomika dan stiker)

I. Kegunaan : Untuk menutup permukaan kayu dengan corak yang cantik dan menarik

II. Kelebihan : memudahkan kerja pengemasan dan menutup kecacatan permukaan kayu

III. Cara menggunakannya : Disapukan glu dan diseterika di atasnya 2. Bahan Pelarut

A. Spirit Methil

I. Kegunaan : untuk melarutkan syelek dan membersihkan berus syelek B. Turpentine

. Kegunaan : untuk mencairkan lekar dan membersihkan berus lekar 3. Alatan kemasan

A. Kerta Las

. Kegunaan : untuk melicinkan permukaan kayu

I. Cara menggunakannya : digunakan dengan bungkah kayu lalu

digosokkan mengikut urat kayu. Mulakan dengan gred kekasaran kasar (3,2,1) dan disudahi dengan gred kekasaran yang halus (0, 00)

B. Pengikis

. Kegunaan : untuk mengikis kotoran atau lebihan tepung penyumbat.

I. Cara menggunakannya : Gerakkan hujung mata pengikir mengikut arah urat kayu

C. Berus Syelek

. Kegunaan : untuk menyapu syelek dan lekar

I. Cara menggunakannya : bersihkan berus dengan pelarut yang sesuai dan sapu syelek ikut arah urat kayu. Setelah selesai bersihkan semula dengan pelarutnya (contoh spirit methil) dan diikuti dengan air sabun dan

keringkan. D. Berus Cat

. Kegunaan : untuk menyapu cat licau dan cat alas

I. Cara menggunakannya : cuci berus dengan pelarut dan sapukan berus ke satu arah mengikut arah urat kayu

Penjagaan berus

 Berus yang selesai digunakan hendaklah di cuci dengan pelarus yang sesuai

 berus syelek dicuci dengan spirit methil, berus cat dicuci dengan turpentine dan berus lekar dicuci dengan thinner.

 Berus yang telah dicuci hendaklah digantung dalam tin atau peti untuk menggantung berus

Nota Kemahiran Hidup Keselamatan Elektrik

 Jangan gunakan plag atau soket yang pecah dan rosak

 Jangan membuat sambungan yang banyak daripada satu punca

 Jangan cuba menmengantikan dawai fius dengan sebarang dawai atau logam

 Jangan menggunakan kabel yang pecah atau terlalu lama

 Hendaklah utamakan KESELAMATAN DIRI, KESELAMATAN MAKMAL/BENGKEL dan KESELAMATAN PERALATAN.

NOTA KEMAHIRAN HIDUP TINGKATAN SATU

Elektrik

MAKSUD ELEKTRIK

 Elektrik ialah tenaga

 Elektrik ialah pergerakan elektron dalam pengalir

 Elektrik boleh didapati dalam dua bentuk arus iaitu arus terus dan arus ulang alik

 Elektrik yang dibekalkan kerumah-rumah adalah sebanyak 220-240V dalam bentuk arus ulang alik (AC/AU).

 Di Malaysia elektrik dibekalkan oleh TNB (Tenaga Nasional Berhad).

SUMBER ELEKTRIK

i. Sel Kering ii. Sel Basah iii. Dinamo Basikal Kaedah menghasilkan elektrik:

1. Melalui proses tindak balas kimia - contoh sel kering dan sel basah

2. Melalui tindak balas aruhan kemagnetan - contoh dinamo basikal dan janakuasa 3. Lain-lain seperti:

i. kuasa solar ii. tindakan haba Sel Kering

1. Sel kering menghasilkan voltan 1.5 volt

Dua sel kering disambung siri

3. Arus elektrik yang dihasilkan oleh sel kering ialah arus terus (AT/DC)

4. Tenaga elektrik yang dihasilkan oleh sel kering adalah daripada hasil tindak balas kimia

5. Sel kering digunakan pada alatan elektrik mudah alih berkuasa rendah - seperti lampu picit, jam loceng, alatan permainan

Bahagian Sel kering

A = Punca positif , B = Bekas zink , C = elektrolit , D = Batang karbon , E = Punca negatif Sel Basah

1. Sel basah biasanya menghasilkan voltan 6.0 volt, 12 Volt dan 24 volt 2. Sel basah boleh dicas semula dengan alat pengecas bateri

3. Sel basah lebih dikenali sebagai bateri

A = Plat positif (plumbum peroksida) , B= Terminal positif , C = Penyelang , D = Plat negatif (plumbum) , E = Elektrolit (Asid Sulfurik Cair)

Dinamo Basikal

1. Dinamo basikal menghasilkan voltan 6 volt - 12 volt

2. Arus elektrik yang dihasilkan oleh dinamo ialah arus ulang alik (AU/AC)

3. Tenaga elektrik yang dihasilkan oleh dinamo ialah hasil daripada aruhan kemagnetan Bahagian Dinamo Basikal

A = Pemutar , B = Magnet kekal , C = Teras besi, D = gegelung dawai , E = punca elektrik Jenis-jenis sel

1. Sel Alkali 2. Sel merkuri 3. Sel lithium

KEGUNAAN ELEKTRIK

i. Pengisar ii. Lampu Pendafluor iii. TV iv. Sterika v. Radio 1. Untuk menghasilkan :

i. cahaya

 Contoh - lampu pendafluor, lampu pijar, LED ii. bunyi

 Contoh - Radio, siren, buzzer, loceng iii. haba

 Contoh - Pengering rambut, pembakar roti, seterika, cerek, ketuhar iv. gerakan

 Contoh - Kipas angin, pengisar, motor elektrik v. isyarat elektronik

 Contoh - kalkulator, pad permainan, komputer

WAYAR ELEKTRIK

1. Wayar kuprum beranemal

i. Digunakan untuk membuat gegelung elektrik 2. Teras tunggal

i. Digunakan dalam bidang elektronik

ii. Mampu mengalirkan elektrik kuasa sangat rendah 3. Teras kembar

i. Digunakan untuk alat elektrik kuasa rendah seperti lampu dan peti suara

ii. Untuk membuat sambungan ke punca negatif dan positif atau wayar hidup dan wayar neutral sahaja

i. Digunakan untuk menyambung alatan elektrik berkuasa tinggi ii. Untuk membuat sambungan ke punca hidup, neutral dan bumi

I = Wayar kuprum beranemal , II = Wayar teras tunggal , III = Wayar teras kembar , IV = Kabel teras tiga

JENIS PLAG 1. Plag 2 pin

i. Digunakan untuk menyambung bekalan elektrik kepada alatan elektrik berkuasa rendah

ii. Radio , TV, Pencukur 2. Plag 3 pin

i. Terdapat 2 jenis, plag 3 pin 13 ampere dan plag 3 pin 15 ampere

ii. Digunakan untuk menyambung bekalan elektrik kepada alatan elektrik berkuasa tinggi

iii. Periuk nasi, ketuhar, peti sejuk, seterika mengunakan plag 3 pin 13 ampere iv. Pendingin hawa menggunakan plag 3 pin 15 ampere

i. Kedudukan tamatan L, N, dan E ii. Pemasangan kod warna yang betul iii. Kabel teras tiga biru, hijau dan coklat PENDAWAIAN PLAG 3 PIN 13 AMPERE

1. Alatan

I = Pena Ujian , II = Penjalur wayar , III = Pisau lipat 2. Bahan

i. Buangkan penebat kabel kira-kira 4 cm ii. Jalurkan hujung ketiga-tiga wayar iii. Pintalkan ketiga-tiga hujung wayar iv. Buka penutup plag

v. Pasangkan teras pada tamatan mengikut kod wayar yang betul iaitu  Wayar coklat/hitam ---> tamatan hidup(L)

 Wayar biru/merah ---> tamatan neutral (N)

 Wayar hijau/hijau-kuning --->Tamatan bumi (E) vi. Tutup semula plag dan pasangkan skru

FIUS

1. Digunakan untuk memutuskan litar sekiranya berlaku litar pintas atau lebihan tenaga elektrik

2. Memberi perlindungan kepada alatan elektrik daripada rosak dan terbakar 3. Unit ukuran fius ialah ampere

4. Terdapat dua jenis fius

a. Fius katrij - digunakan dalam plag 3 pin dan fius perkhidmatan rumah 1. Fius 13A

 Digunakan dalam plag 3 pin 13 ampere 2. Fius 30A

 Digunakan dalam fius perkhidmatan dalam sistem bekalan elektrik domestik

b. Fius Dawai - digunakan dalam kotak agihan berfius dalam rumah 5. Kadar fius yang biasa digunakan ialah 5A, 10A, 13A dan 30A

6. Fius dibuat daripada aloi timah atau plumbum

LAMPU PIJAR DAN LAMPU PENDAFLUOR

i. Lampu pijar

A. Kelalang B. Filamen C. Pin

D. Sumber elektrik

ii. Lampu Pendaflour

A. Pemegang B. Tiub C. Perumah D. Suis penghidup

Lampu pijar

i. Menghasilkan cahaya kuning yang menyilaukan mata ii. Cahayanya panas

iii. Meninggalkan bayang hitam

iv. Menggunakan kuasa elektrik yang banyak 2. Bahagian lampu pijar

i. Filamen = menyala dan mengeluarkan cahaya

ii. Gas argon = mencegah filamen daripada terbakar dan putus iii. Sesuntuh = menyambung filamen ke punca elektrik

iv. Mentol kaca = melindungi gas argon dan filamen Lampu pendarfluor

1. Kelebihan Lampu pendaflour

i. Warnanya putih terang dan tidak menyilaukan mata ii. Cahayanya sejuk

iii. Menjimatkan elektrik

iv. Tidak meninggalkan bayang hitam 2. Bahagian Lampu pendarflour

i. Tiub pendarfluor = berisi gas argon dan merkuri, menghasilkan cahaya ultra ungu

ii. Pemegang tiub = memegang pin elektrod iii. Cok = membekalkan voltan tinggi

iv. Suis Penghidup = menghidupkan lampu

v. Perumah = tapak memegang bahagian-bahagian lampu yang lain Nota Kemahiran Hidup Tingkatan Satu

Elektrik : Elektif KT A. Litar Elektrik

1. Maksud Litar

i. Sumber (sel kering) ii. Beban (mentol) iii. Pengawal (suis) iv. Punca positif (wayar mereh) v. Punca negatif (wayar hitam)

Lukisan skimatik litar mudah 2. Jenis-jenis Litar

1. Litar mudah

 Litar yang mengandungi satu sumber satu beban dan satu pengalir 2. Litar pintas

 Litar tanpa beban

 Litar yang mengandungi wayar pintasan 3. Litar siri

 Litar yang mengandungi beban elektrik yang disambung secara siri

4. Litar selari

 Litar yang mengandungi beban elektrik yang disambung secara selari

5. Litar siri selari

Litar asas

A = Beban , B = Pengalir , C = Sumber elektrik

Litar selari

3. Perbezaan litar siri dan litar selari

Litar Siri Litar Selari

Voltan

Voltannya adalah semakin kurang apabila beban bertambah

Vj=V1+V2+V3...

Voltan

Voltannya sama disemua tempat Vj=V1=V2=V3...

Arus

Arusnya sama disemua tempat

Arus

Arusnya semakin kurang apabila semakin banyak beban

Rintangan

Semakin ditambah beban semakin banyak jumlah rintangan

Rintangan

Jumlah rintangan adalah lebih kecil daripada nilai perintang yang paling kecil

Apabila satu mentol terbakar, mentol yang lain tidak akan menyala

Apabila satu mentol terbakar , mentol yang lain akan terus menyala

Jika ditambah satu mentol, mentol yang lain akan menjadi malap kerana bebanan bertambah

Jika ditambah satu mentol, nyalaan mentol yang lain tidak akan berubah

B. C.

D. Voltan, Arus dan Rintangan I. Definisi

. Voltan ialah daya yang menggerakkan elektron di dalam pengalir elektrik

a. Unit sukatan bagi daya tersebut ialah Volt (V)

b. Arus ialah sejunlah elektron yang bergerak di dalam pengalir elektrik c. Unit sukatan bagai arus ialah Ampere (A/I)

d. Rintangan ialah halangan terhadap pergerakan arus e. Unit sukatan bagi rintangan ialah Ohm

II. Hukum Ohm

1. Hukum ohm diperjelaskan oleh lencana hukum Ohm

III. Contoh pengiraan

Diberi voltan=12 volt, rintangan = 4 ohm, cari arus = (?) dalam litar di bawah. E. Meter elektrik

. Meter Volt

 Meter yang digunakan untuk menyukat voltan atau daya gerak elektrik(DGE)

 Terdapat dua jenis meter volt a. Meter volt arus terus b. Meter volt arus ulang alik

 Meter disediakan dalam beberapa julat tertentu

 Meter volt dipasang selari dengan sumber (sel) dan beban (mentol) didalam litar

 Meter yang digunakan untuk menyukat kadar pergerakan arus di dalam litar

 Meter ampere dipasang secara siri dengan sumber (sel) dan beban (mentol) di dalam litar

F. Meter Pelbagai

o Kegunaan

 Untuk mengukur voltan, arus dan rintangan  Untuk menguji keterusan litar

o Bahagian meter pelbagai

A = Skala B = Skru pelaras sifar C = Julat bacaan D = Tombol pemilih julat

E = Punca positif F = Punca Negatif G = Pelaras sifar Ohm H = Jarum penunjuk . Skala

 Mengandungi skala bagi bacaan rintangan, voltan arus terus, voltan arus ulang-alik

i. Jarum Penunjuk

 berfungsi menunjukkan bacaan pada skala ii. Skru Pelaras Sifar

 berfungsi melaraskan jarum penunjuk semasa menguji rintangan iv. Prob Negatif dan prob Positif

 berfungsi menyentuh alatan elektrik dan komponen elektronik prob hitam untuk negatif

dan prob merah untuk positif v. Tombol Pemilih Julat

 berfungsi untuk memilih julat bacaan yang dikehendaki vi. Julat

 berfungsi menunjukkan kadar sukatan yang akan diukur

o Membaca meter Ohm pada meter pelbagai

 Langkah-langkah membaca meter Ohm 0. Laraskan tombol ke julat bacaan ohm

1. Temukan kedua-dua prob negatif dan positif

2. Laraskan pelaras sifar ohm hingga jarum menunjukkan bacaan sifar (0)

G. Unit Kawalan Utama Bekalan Elektrik Domestik

i. Suis Utama ii. Pemutus Litar Bocor ke Bumi iii. Peti Agihan Berfius iv. Soket dan suis

. Fius Perkhidmatan

 Fungsi - untuk mengawal bekalan jika berlaku arus berlebihan dan untuk memutuskan bekalan kepada pelanggan yang gagal membayar bil

penggunaan a. Penyambung Neutral

 Fungsi - untuk menyukat dan merekodkan kadar penggunaan tenaga elektrik

 jenis - terdapat dua jenis meter . Meter analog

a. Meter digital

Meter kWJ jenis diigital c. Suis Utama

 Funsi untuk menyambung dan memutuskan bekalan elektrik di dalam rumah

 Suis ini adalah suis jenis dua kutub satu arah  Di dalamnya terpasang fius katrij

d. Pemutus Litar bocor ke bumi

 berfungsi memutuskan bekalan elektrik dalam litar dirumah jika berlaku kebocoran arus atau litar pintas

e. Kotak agihan berfius

 berfungsi mengagihkan bekalan elektrik di dalam litar f. Suis dan Soket

 Suis berfungsi memutuskan dan menyambung litar kepada alatan elektrik

i. Fius Perkhidmatan ii. Penyambung Neutral iii. Meter Kwj iv. Suis utama v. PLCB vi. Kotak Agihan Berfius

H. Kuasa Elektrik

0. Maksud Kuasa Elektrik

 Kadar kerja yang dihasilkan oleh arus elektrik  Unit ukuran kuasa elektrik ialah watt (W) 1. Formula Mencari Kuasa Elektrik

 Kuasa = voltan x arus ( P = V x I ) 2. Kuasa elektrik alatan elektrik

 Kuasa elektrik yang digunakan oleh kebanyakan alat elektrik dinyatakan dalam plat perincian

 Perkakasan yang mengeluarkan haba lebih menggunakan kuasa elektrik berbanding yang mengeluarkan cahaya

Contoh plat perincian sebuah kipas elektrik NOTA KEMAHIRAN HIDUP TINGKATAN SATU

Jahitan Asas

A. ALATAN JAHITAN

1. Gunting

 Kegunaan

untuk memotong kain dan benang 2. Jarum peniti

 Kegunaan

untuk menyemat kain dan kertas ketika memotong dan menjahit artikel 3. Penetas

 Kegunaan

untuk membuka semula jahitan yang silap 4. Kapur penanda

 Kegunaan

 Kegunaan

untuk mengukur di atas kain dan kertas

B. MESIN JAHIT

Sebuah mesin jahit model lama 1. Jenis dan fungsi mesin jahit

i. Mesin jahit tangan

 Mesin jahit lama. menggunakan tangan untuk memusingkan roda imbang

ii. Mesin jahit kaki

 Mesin jahit yang murah dan popular, menggunakan kaki untuk memusingkan roda imbang

iii. Mesin jahit elektrik

 Mesin jahit yang menggunakan motor elektrik untuk memusingkan roda imbang

iv. Mesin jahit elektronik

 Mesin jahit dikawal sebahagian fungsi dan pergerakannya oleh papan elektronik dengan menggunakan kuasa elektrik

Mesin jahit kaki

Mesin elektrik

Mesin tangan

Mesin elektronik

2. Bahagian mesin jahit

5. Jarum Benang 6. Gigi Penolak 7. Tiang penggulung benang 8. Pelaras mata jahitan

. Roda Imbang

 Kegunaan : Mengawal pergerakan mesin i. Tiang Benang

 Kegunaan : Memegang benang ii. Tuas benang

 Kegunaan : Menarik dan mengawal pergerakan benang iii. Spring pemegang benang

 Kegunaan : Megawal benang iv. Gigi penolak

 Kegunaan : Menolak fabrik semasa menjahit v. Tuas pelaras

 Kegunaan : Melaraskan jarak mata jahitan vi. jarum

 Kegunaan : Memasiukkan benang jahitan ke dalam kain

3. Persediaan sebelum menjahit mesin . Menyediakan benang atas

i. Letakkan buku benang pada tiang benang ii. Sediakan jarum mesin

iii. Masukkan benang ke bahagian ceper penegang benang iv. Masukkan benang ke dalam lubang tuas penegang benang

Langkah-langkah memasang benang ats a. Menyediakan benang bawah

i. Masukkan gelendung dalam sekoci

Memasukkan sekoci ii. Keluarkan benang bawah b. Melaraskan jahitan

. Laraskan tuas pelaras mengikut jenis kain yang digunakan

Melaras jarak jahitan

Melaras jenis fabrik

c.

4. Semasa menjahit

. Letakkan fabrik di bawah penekan jahitan

a. Pusingkan roda imbang ke hadapan untuk memasukkan jarum ke dalam fabrik

b. Pastikan jarum tepat berada di tempat yang dijahit c. Turunkan tuas angkat

d. Tolak roda imbang ke hadapan dan mula menjahit

5. Selepas menjahit

. Hentikan putaran roda imbang a. Naikkan jarum mesin

b. Naikkan tuas angkat c. Tarik fabrik ke belakang

C. PENYELEGARAAN MESIN JAHIT 1. Meminyakkan mesin

Antara bahagian yang perlu diminyakkan Tujuan meminyakkan mesin jahit ialah:

i. Mencegah bahagian-bahagian mesin daripada berkarat

ii. Melicinkan bahagian-bahagian yang bergerak dan mengurangkan geseraan 2. Menggantikan jarum

. Jarum perlu digantikan sekiranya a. tumpul

b. patah

Mengeluarkan jarum yang patah

2. keluarkan jarum yang tidak diperlukan lagi 3. Gantikan dan masukkan jarum yang baru 4. Ketatkan semula pemegang jarum

3. Jahitan bermasalah

. Mata jahitan longgar

 Jarum tidak dipasang dengan betul - Betulkan pemasangan jarum  Gelengdung tidak dipasangkan dengan betul dalam sekoci

-Betulkan pemasangan gelendung

 Benang atas longgar - tegangkan benang diceper penegang benang

i. Kelim berkedut 

ii. Benang bawah berkedut/berserabut 

iii. Mata jahitan melangkau 

 ARTIKAL JAHITAN

Artikal jahitan mudah yang boleh dihasilkan adalah seperti berikut: 1. Sarung tangan

2. Alas dulang/meja 3. Tuala tangan 4. Penutup TV

Contoh Artikel jahitan : Sarung tangan

 JENIS JAHITAN HIASAN

1. Jahitan Kia

2. Jahit Silang Pangkah

3. Insang Pari

 PEGIRAAN KOS 1. Kos bahan

o Kos bahan ialah kos yang dikenakan ke atas bahan-bahan yang digunakan

semasa mengeluarkan produk 2. Kos upah

o Kos Upah ialah kos yang dikenakan untuk membayar upah tenaga kerja x

dengan masa kerja 3. Kos sampingan

o Kos sampingan ialah lain-lain kos yang dikenakan semasa proses pengeluaran

Kos Bahan

Bil Bahan Kuantiti Kos Seunit Kos (RM)

1 Fabrik benang kapas 0.5 meter RM1.00

2 Benang jahit RM0.10

3 Span 0.5 meter RM1.00 RM1.00

Kos Upah

1 1 jam x seorang pekerja RM2.00 RM2.00

Kos sampingan

1 Elektrik RM0.50 RM0.50

NOTA KEMAHIRAN HIDUP TINGKATAN SATU Tanaman Hiasan

ALATAN KERJA

- digunakan untuk menggembur tanah 2. Sudip tangan

- digunakan untuk menyodok dan mengaul medium/tanah 3. Penapis

- untuk menapis bahan-bahan yang tidak diperlukan dan menghaluskan medium 4. Penyiram

- digunakan untuk menyiram tanaman 5. Sketuar

- digunakan untuk mecantan ranting dan dahan kecil

Sketuar

Penapis Penyiram

I. Pasu II. Beg poli hitam 1. Tapak semaian

2. Beg poli hitam 3. Pasu

4. Hormor pengakaran 5. Baja

6. Racun

Jenis baja yang digunakan I. Baja kimia II. Baja organik ( najis haiwan )

PEMBIAKAN TANAMAN

1. Tanaman dibiakkan dengan tujuan seperti :

a. membanyakkan anak benih dan baka tanaman b. memelihara spesis tanaman

c. memelihara alam sekitar

d. mendapat keuntungan hasil jualan 2. Jenis-jenis pembiakan tanaman adalah

a. Pembiakan seks

Membiakan tanaman tanpa menggunakan biji benih  membiakkan dengan menggunakan keratan daun  membiakkan dengan menggunakan keratan batang  membiakkan dengan menggunakan akar

 membiakkan dengan menggunakan rumpun PROSES PEMBIAKAN

anak benih daripada beg poli perlu dipindahkan ke dalam pasu apabila besar

PENYEDIAN MEDIUM 1. Nisbah Campuran

o Medium semaian menggunakan nisbah campuran yang diperkenalkan oleh

John Innes

o bahan yang digunakan ialah tanah loam, bahan organik dan pasir sungai o Bahan organik adalah najis haiwan seperti lembu, ayam dan kambing o Bahan organik atau kompos amat baik digunakan kerana ia dapat

 mengekalkan kelembapan medium  membaiki struktur tanah dan saliran  mengurangkan kepadatan tanah

 lebih mesra alam dan bebas kesan bahan kimia

o Nisbah medium semaian ialah 2:1:1 iaitu 2 tanah loam, 1 bahan organik atau

o Nisbah medium tanaman ialah 3:2:1 (atau 7:3:2) iaitu 3 tanah loam, 2 bahan

organik atau kompos dan 1 pasir sungai

o Semua bahan hendaklan ditapis dan digaul sehingga rata

2. Kompos

Kompos ialah bahan organik yang telah cukup reput

Bahan campuran medium adalah terdiri daripada I. Tanah loam II. Bahan organik III. Pasir sungai

KERATAN BATANG

Keratan batang boleh dibahagikan kepada 3 bahagian

I. Bahagian batang keras II. Bahagian batang sederhana keras III. Bahagian batang lembut 1. Jenis keratan

o Bahagian keras

 Hendaklan dibuang semua daun

o Bahagian sederhana keras

 Hendaklah dibuang semua daun kecuali daun paling atas sekali

o Bahagian lembut

o Pilih batang yang sesuai dan berkeadaan baik o Kerat dengan menggunakan sketuar

o Buang daun-daun yang tidak diperlukan o Kerat batang kepada beberapa bahagian

o Celupkan hujung keratan ke dalam hormon pengakaran

o Cucuk ke dalam medium di tapak semaian atau beg poli hitam o Siram dan letakkan ditempat yang teduh

3. Jenis tanaman keratan batang

o Batang keras - Alamanda kuning, Bunga raya, bunga ros dan bunga kertas

I. Bunga ra II. Bunga Alamanda kuning III. Bunga kertas IV. Bunga ros

Semaian keratan batang boleh dibuat di dalam i. tapak semaian dan ii. Beg poli hitam

PENJAGAAN TANAMAN 1. Merumput

o Merumput dilakukan dengan tujuan membuang pesaing tanaman

o Rumput dan rumpai sekeliling batang pokok tanaman hendaklan dibuang

Rumput hendaklan dibuang untuk mengelakkan ia bersaing dengan tanaman

2. Menyiram

Tanaman berbatang lembut memelukan air yang lebih

o Penyiraman dilakukan 2 kali sehari. Pagi dan petang

3. Menggembur

Mengembur akan membolehkan air dan udara memasuki rongga medium dengan segera

4. Membaja

o Membaja dilakukan dengan tujuan untuk mengekal kesuburan tanaman dan

membekalkan nutrien secara berterusan kepada tanaman

o Membaja boleh dilakukan sekali dalam 2 minggu

o Baja tiruan NPK (Nitrogen, Posforus, kalium) atau baja organik boleh

digunakan

Membaja hendahkah dijauhkan sedikit daripada pangkal pokok

5. Pengawalan

o Tanaman perlu dilindungi daripada musuh seperti serangga, siput dan kulat o Kawalan boleh dilakukan secara terus dengan membuang serangga atau

I. Belalang II. Siput III. Kumbang

NOTA KEMAHIRAN HIDUP TINGKATAN SATU Kerja Paip Asas

ALATAN TANGAN KERJA PAIP

1. Perengkuh paip

o Kengunaan - untuk memegang batang paip BG ketika memasang atau membuka

penyambung paip 2. Sepana boleh laras

o Kegunaan - untuk membuka kepala pili

3. Sepana hujung terbuka

o Kegunaan - untuk membuka kepala pili

o kegunaan - untuk memegang objek silinder, memotong wayar dan memutar nat

kecil

5. Playar muncung tirus (halus)

o Kegunaan - untuk memegang benda-benda kecil ditempat yang sempit

6. Kikir bulat (kikir ekor tikus)

o kegunaan - untuk membuang gerigis bahagian dalam paip BG

7. Kikir rata

o kegunaan - untuk membuang gerigis bahagian hujung paip BG

o kegunaan - untuk membuang kekotoran daripada perangkap sinki

9. Pita pengukur

o Untuk mengukur jarak dan panjang batang paip

10.Gergaji besi

o Untuk mememotong batang paip BG dan PVC

11.Pemotong paip beroda

o Kegunaan - untuk memotong batang paip BG

o Kegunaan - untuk membuat bebenang luar (ulir luar) pada hujung batang paip BG

13.Ragum paip yoke

o Kegunaan - untuk memegang batang paip BG ketika kerja membuat bebenang

dan memotong batang paip 14.Pemotong paip PVC

o Kegunaan - untuk memotong batang paip pvc dan paip poli

15.Pelayar cengkam ragum

o Kegunaan - untuk mencengkam batang paip dengan kukuh

1. Paip Besi Galvani

o Dibuat daripada besi galvani o Ciri-cirinya

i. Tahan lasak

ii. Tidak mudah patah iii. Berat

iv. Tahan haba tinggi v. Boleh berkarat

vi. Dibahagikan kepada 2 jenis gred ketebalan

2. Paip PVC

o Diperbuat daripada PVC (Polyvinyl Chloride) o Ciri-ciri

i. Murah ii. Ringan

iii. Tidak tahan panas iv. Mudah patah dan pecah

v. Dijual dalam dua gred ketebalan

3. Paip Poli

o Paip getah tiruan hitam (HDPE) o Ciri-ciri

i. Tahan karat

ii. Tidak mudah patah

iii. Mudah disambung dan mudah ditanggalkan iv. Liat dan elastik

Pip BG Pipi Poli Paip PVC

JENIS PENYAMBUNG PAIP

Jenis penyambung Paip BG Paip PVC Paip Poli

1 Soket sana ada ada ada

2 Soket pengecil ada ada ada

3 Siku 90º ada ada ada

4 T sama ada ada ada

5 T pengecil ada ada ada

6 Penyuai soket injap ada ada ada

7 Penyuai soket PT ada ada ada

8 Puting heksagon ada tiada ada

9 Palam ada ada tiada

10 Soket Penjodoh ada tiada ada

1. Soket

Soket sama Soket pengecil

o Digunakan untuk menyambung

paip yang sama saiz diameter

o Digunakan untuk menyambung paip

yang berbeza saiz diameternya

2. Siku 90º

o Digunakan untuk mengubah arah

sambungan paip yang bersudut 90º

o Digunakan untuk mengubah arah

sambungan dua paip berlainan saiz yang bersudut 90

3. T

T sama T pengecil

o Digunakan untuk menambah

sambungan paip

o Digunakan untuk menambah

sambungan paip yang berbeza diameternya

o Digunakan untuk menyambung dua soket sama atau dengan soket penyuai PT o Digunakan untuk menyambung dua jenis paip yang berlainan seperti paip BG

dengan paip PVC 5. Soket

Penyuai Soket PT Penyuai soket injap

o Digunakan untuk

menyambung batang paip dengan pili

o Digunakan untuk menghubungkan dua jenis

paip yang berlainan seperti paipPVC dengan paip BG

6. Palam

o Digunakan untuk menutup hunjung paip yang tidak digunakan

7. Soket penjodoh

o Digunakan untuk menyambung dua batang paip BG tanpa mengubah kedudukan

penyambung yang lain

A = Pili, B = soket sama, C = puting heksagon, D = siku 90, E = paip BG 20, F = T pengecil, G = paip BG 13 , H = paip BG 20 , I = soket penjodoh, dan J = palam

BAHAN PENYAMBUNG

1. Pita PTFE

- Poly textra fluoro ethylene adalah sejenis pita putih lembut dan nipis.

- digunakan untuk mengelakkan kebocoran pada sambungan paip dan mengukukuhkan sambungan paip BG

2. Glu PVC

- adalah sejenis gam/pelekat cair jenis yang cepat kering

o Digunakan untuk melekatkan sambungan paip PVC

PILI

I. Pili berbibir II. Pili bertiang

1. Kegunaan

- mengawal pengaliran keluar air daripada hujung paip 2. Jenis

a. Pili bertiang

- mempunyai alur masuk menegak b. Pili berbibir

A = Pemulas B = gandar

C = Nat Penyendal D = Nat Pili E = Pelompat F = Alur keluar G = Sesendal H = alur masuk

4. Penyelenggaraan

i. Menggantikan pelompat

 Pelompat perlu digantikan baru apabila air di dapati menitik berterusan walaupun pili telah ditutup

ii. Menukar kepala pili

 Kepala pili perlu digantikan apabila

 pili tidak dapat dikunci dengan ketat

SINKI DAN PERANGKAP SAMPAH

1. Kegunaan

o Singki digunakan untuk menadah air semasa tangan dan peralatan

o Perangkap sampah digunakan untuk menghalang bau busuk masuk ke dalam

rumah

2. Jenis Sinki dan Perangkap i. Perangkap 'P' ii. Perangkap 'S' iii. Perangkap botol 3. Membersihkan perangkap

. Menggunakan pelocok

- Pelocok boleh digunakan sekiranya sinki tidak tersumbat dengan teruk i. Membuka dan mencuci bahagian kedap

- Bahagian kedap perlu dibuka dan kekotoran yang terperangkap di dalamnya hendaklah ditarik keluar dengan dawai keras

Sinki _{Mengeluarkan kotoran daripada kedap perangkap sinki}

4.

SISTEM BEKALAN AIR

1. Sistem bekalan di rumah terbahagi kepada dua a. Sitem bekalan terus

b. Sistem bekalan tidak terus

2. Sistem bekalan tidak terus menggunakan tangki simpanan air untuk membekalkan air untuk kegunaan bilik air dan tandas

Sistem bekalan air tidak terus

A = paip bekalan , B = meter air , C = paip perkhidmatan, D = paip perkhidmatan, E = kunci paip , F = tangki simpanan air , G = tab mandian dan tandas,

H = tab sinki cuci tangan , I = sinki dapur , J = paip agihan TANGKI SIMPANAN AIR

1. Kegunaan

- untuk menyimpan air dan membekalkan bagi penggunaan tandas dan bilik mandi serta di waktu kecemasan

Bahagian Fungsi

A Kunci paip mengawal kemasukan air ke dalam tangki melalui paip perkhidmatan

B Paip

perkhidmatan Membekalkan air ke dalam tangki simpanan

C Injap masuk Mengawal kemasukan air ke dalam tangki

D Pelambong Mengawal paras air dalam tangki

E Paip cuci Mengeluarkan air semasa kerja mencuci

F Kunci paip Membuka dan menutup paip cuci

G Paip Agihan Membawa air ke bahagian-bahagian dalam rumah

H Paip limpah Mengeluarkan air sekiranya injap rosak

I Penutup tangki Melindungi air dalam tangki daripada pencemaran

TANGKI SIMBAH

1. Kegunaan

Membekalkan air ke dalam mangkuk tandas pada masa yang betul

2. Bahagian dan fungsi

A Paip Limpah Mengeluarkan air yang berlebihan

B Pelampung Mengawal paras air dalam tangki

C Lengan Pelampung

memegang pelempung dan

menghubungkannya dengan injap bebeola

D Tuib sifon Menolak air dengan kuat ke dalam mangkuk tandas

E Paip alur

keluar Membawa air ke dalam mangkuk tandas

F Injap gegendang

Memulakan gerakan menolak air ke dalam mangkuk tandas

G Injap bebeola Mengawal kemasukan air ke dalam tangki simbah

H Paip alur

masuk memasukkan air ke dalam tangki simbah

3. Jenis tangki simbah

a. Tangki simbah aras rendah Dipasang satu meter dari lantai b. Tangki simbah aras tinggi

Dipasang dua meter dari lantai

i. Tangki simbah aras rendah ii. Tangki simbah aras tinggi Masih dalam pembinaan

NOTA KEMAHIRAN HIDUP TINGKATAN SATU ASAS PERNIAGAAN

o Perniagaan ialah aktiviti menjual dan membeli barangan dengan tujuan untuk

mendapatkan keuntungan

o Peniaga ialah orang yang menjalankan aktiviti membeli dan menjual barangan

atau perkhidmatan

o Peniaga bukan usahawan

o Usahawan mestilah juga seorang peniaga

 Usahawan ialah seseorang yang mencipta sesuatu produk baru barangan atau perkhidmatan dan dijual untuk mendapatkan keuntungan

 Usahawan mestilah seorang yang kreatif, inovatif,bijak mengambil peluang dan sanggup menanggung risiko

B. Konsep dan kepentingan perniagaan

o Perniagaan muncul kerana kehendak manusia tidak terbatas dan berbeza

sedangkan kemampuan setiap individu atau komuniti terhad

o Manusia memerlukan keperluan asas untuk hidup o Kerperluan asas manusia ialah

a. makanan b. pakaian

c. tempat tinggal

o Keperluan lain ialah perubatan, pendidikan dan kewangan

o Kehendak ialah keinginan manusia untuk hidup lebih selesa dan

bermegah-megah

o Perniagaan menjadi penting kepada manusia kerana

. manusia dapat memenuhi keperluan dan kehendak

a. manusia dapat membaiki taraf hidup dan memeliki hidup yang lebih selesa

b. terdapat banyak peluang perkerjaan sewaktu berlaku urusniaga c. mengeratkan hubingan antara kaum, bangsa dan negara

C. Jenis Perniagaan

1. Perniagaan Tempatan . Perniagaan Runcit

Perniagaan runcit ialah perniagaan yang menjalankan urusniaga menjual kepada pengguna dalam kuantiti yang sedikit

 Runcit kecil-kecilan i. Penjaja

 Peniaga yang bergerak dari rumah ke satu rumah atau dari satu tempat ke suatu tempat

 contoh : Penjual aiskrim, penjual ikan dan sayur ii. Pegerai

 Contoh : Penjual buah-buahan, Penjual kuih-muih iii. Pekedai runcit

 Runcit besar-besaran i. Pasar raya

 Contoh : The Store, Fajar, ii. Pasar raya besar

 Contoh : Carrefour, Giant, Tasco iii. Kedai sejaras

 Contoh : KFC,Mc Donald iv. Gedung serbanika

 Contoh : D-Lima, 7-Eleven a. Perniagaan Borong

Perniagaan borong ialah perniagaan yang menjalankan urusniaga menjual kepada peruncit dan pengguna dalam kuantiti yang banyak

 Borong Am

-Membeli secara borong pelbagai jenis barang runcit  Borong Pertanian

-Membeli secara borong hasil-hasil pertanian  Borong Agen

-Membeli secara borong keluaran syarikat tertentu seperti Nestle  Borong Kilang

-Membeli secara borong barang keluaran kilang seperti perabot, alatan elektrik dan pakaian

2. Perniagaan Antarabangsa . Import

Urusniaga yang membeli barangan luar negara dan dijual pula dalam negara

 Contoh : Malaysia mengimport buah-buahan, bijirin dan daging lembu

a. Eksport

Urusniaga yang membeli barangan dalam negara dan dijual pula ke luar negara

 Contoh : Malaysia mengeksport barangan elektronik, minyak kelapa dan kayu balak

b. Entreport

Urusniaga yang menjalankan perniagaan import dan eksport

 Contoh : Malaysia mengeksport minyak mentah dan mengimport minyak yang telah diproses (ditapis)

D. Perkembangan Perniagaan 0. Perniagaan Dahulu

i. Sukar menentukan nilai ii. Sukar membahagikan barang

iii. Sukar membawa barangan pada satu-satu masa iv. Sukar menemui kemahauan yang seretak

 Sistem wang mula diperkenalkan dengan menggunakan barang-barang berikut sebagai wang

. Contoh : Anak panah ,Kulit siput, Kulit binatang ,Gading gajah dan garam

 Fungsi wang adalah . menyimpan nilai a. alat pertukaran nilai  Sifat-sifat wang mestilah

. Diterima umum a. tahan lama b. Mudah dikenal c. Mudah dibawa d. Mudah disimpan e. Nilai tetap dan stabil

f. jumlah penawarannya terhad

Wang Malaysia dikenali sebagai Ringgit Malaysia (RM) 1. Perniagaan Masa Kini

. Jenis urusniaga masa kini ialah  Jual beli tunai

 Jual beli kredit  Sewa beli  Prabayar

 Sistem barter moden

 Jual beli melalui mesin runcitan  Jual beli melalui internet - e dagang I. Ciri-ciri perniagaan masa kini ialah

 Penggunaan sistem wang yang lebih sistematik

 Perbandingan nilai mata wang dengan mata wang utama dunia  Penggunaan cek

 Penggunaan kad prabayar  Penggunaan mesin runcitan  Penggunaan kod bar

Penggunaan kod bar yang semakin meluas 2. Perniagaan Akan Datang

 Penggunaan kad pintar secara meluas

 Penggunaan e-dagang dipelbagai sektor dan jenis urusniaga  Ciri-ciri perniagaan akan datang

. lebih memudahkan pengguna a. penggunaan internet lebih meluas b. urusniaga tanpa menggunakan wang E. Jenis Milikan

o Jenis perniagaan bermaksud perniagaan yang dibahagikan kepada beberapa

jenis mengikut siapa dan cara perniagaan tersebut dimiliki 1. Milikan Tunggal

- Seorang Pemilik . Pemilik - tunggal

a. Pendaftaran - Didaftarkan dengan pendaftar perniagaan Suruhanjaya Syarikat Malaysia

b. Pengurusan - diurus sendiri atau diupah orang lain mengurus c. Kuntungan - diperolehi sepenuhnya

d. liabiliti - tidak terhad

e. Contoh : Perniagaan Kamunting Enterprise, Kedai Kopi Abd. Rashid 2. Perkongsian

- Dua atau lebih dariada seorang pemilik . Pemilik - dua hingga 20 orang pemilik

a. Pendaftaran - Didaftarkan dengan pendaftar perniagaan Suruhanjaya Syarikat Malaysia

b. Pengurusan - diurus oleh orang yang dilantik

c. Keuntungan - dibahagikan mengikut perjanjian perkongsian d. Liabiti - tidak terhad

e. Contoh : Poliklinik Dr. Azhar dan rakan-rakan 3. Sendirian Berhad - Sdn. Bhd.

- Dimiliki oleh sekumpulan orang

a. Pendaftaran - Didaftarkan dengan pendaftar Syarikat Kementerian Perdagangan Dalam Negeri

b. Pengurusan - diurus oleh Lembaga pengarah c. Keuntungan - dibahagikan dalam bentuk dividen d. Liabiti - terhad

e. Contoh : Syarikat Master Piano snd. bhd. 4. Syarikat Berhad - Bhd.

- dimiliki oleh orang awam atau kerajaan melalui pembelian terbitan saham . Pemilik - dimiliki oleh orang awam yang memiliki saham

a. Pendaftaran - Didaftarkan dengan pendaftar Syarikat Kementerian Perdagangan Dalam Negeri

b. Pengurusan - diurus oleh lembaga pengarah c. Keuntungan - dibahagikan dalam bentuk dividen d. Liabiliti - terhad

e. Contoh : Syarikat Telekom Berhad, Syarikat Tenaga Nasional Berhad, Syarikat Taiping Sekuriti berhad, Syarikat Genting Berhad

5. Koperasi

- Dimiliki secara bersama oleh ahli-ahli yang membayar yuran

. Pemilik - dimiliki bersama oleh ahli-ahli yang membayar yuran dan membeli saham

a. Pendaftaran - Didaftarkan dengan pendaftar Koperasi, Jabatan Pembangunan Koperasi

b. Pengurusan - diurus oleh lembaga pengarah yang dilantik c. Keuntungan - dibahagikan dalam bentuk dividen

d. Liabiliti - terhad

e. contoh : Koperasi SMK Bukit Jana Berhad, Koperasi Kakitangan Kerajaan Taiping Berhad

Milikan Perniagaan secara Islam 6. Mudharabah

- perniagaan tunggal 7. Murabahah

- perniagaan perkongsian 8. Musyarakah

Bank Islam adalah satu contoh perniagaan secara Islam. Antaranya Bank Islam menawarkan perkhidmatan Murabahan kepada pelanggannya.

F. Faktor mempengaruhi perniagaan 0. Keadaan ekonomi

 Pertumbuhan ekonomi berkembang dengan baik dan pesat akan akan memeberikan kemampuan kepada kerajan dan swasta membina prasarana yang baik sesuai dengan iklim pelaburan dan perniagaan. Disokong pula oleh pengguna yang mempunyai kuasa beli akan mendorongkan lagi pelbagai jenis perniagaan akan muncul dan perkembang

1. Peraturan dan undang-undang

 Terdapat beberapa negara mengadakan undang-undang yang menyekat perniagaan tertentu. Malaysia contohnya melarang perniagaan menjual mercun dan perkhidmatan pelacuran.

2. Pesaing

 Pesaing mungkin akan timbul dalam bentuk barangan dan perkhidmatan yang hampir serupa atau barangan tiruan.

Pengeluar kereta akan bersaing dipasaran 3. Pembekal

 Terdapat beberapa jenis perniagaan yang diimport dikuasai (dimonopoli) oleh hanya satu syarikat sahaja seperti perniagaan menjual kereta import dan perniagaan jualan langsung

4. Pengusaha

 Perniagaan akan menjadi semakin berkembang dan maju jika pengusa memiliki modal yang besar dan memiliki ilmu pengetahuan serta kemahiran yang berkiatan.

5. Pelanggan

 Semakin ramai pengguna barangan dan perkhidmatan yang ditawarkan semakin lebar kawasan perniagaan dan semakin besar nilai keuntungan.  Permintaan yang tinggi juga akan menggalakan pengusaha-pengusaha

 Pekerja yang mahir dan berpengalaman akan memberikan faedah yang pengusaha

 Kadar upah yang rendah akan memberikan faedah dan galakan untuk pengusaha dan pelabur untuk menceburi sesuatu jenis perniagaan

Pekerja juga dianggap aset bagi perniagaan 7. Teknologi

 Teknologi komputer dan robot telah banyak menggurangkan bilangan dalam pelbagai sektor pembuatan dan perniagaan

 Komputer dan internet telah banyak mengendalikan pelbagai urusan bank.

NOTA KEMAHIRAN HIDUP TINGKATAN SATU Elektromekanikal

A. Definisi Pergerakan

 Pergerakan ialah jarak yang dihasilkan oleh suatu titik pada kedudukan yang baru

B. Jenis Pergerakan

I. Pergerakan mekanikal

o Pergerakan mekanikal ialah pergerakan yang dikawal secara terus oleh manusia o Pergerakan ini dilakukan secara

i. Manual ii. menggunakan enjin iii. menggunakan elektrik

Pergerakan manual

II. Pergerakan elektromekanikal

1. Pergerakan terbahagi kepada dua

o Gerakan lurus

- gerakan ke atas dan ke bawah atau gerakan ke hadapan dan ke belakang

o Gerakan Putaran

- gerakan arak ikut jam atau gerakan arah lawan jam

Jam - contoh gerakan putaran

2. Pergerakan dapat dikawal dengan

o mengawal tenaga atau daya yang dikenakan ke atas objek

o menambahkan gear atau takal untuk menjadikan gerakan lebih teratur dan sempurna

Pengangkat kereta - contoh pergerakan lurus (atas bawah)

I. Definisi II. Ciri-ciri

 Digerakkan oleh motor

 gerakan dihasilkan adalah gerakan putaran  kelajuan sukar diubah

III. Contoh pergerakan menggunakan takal dan tali sawat  Mesin gerudi lantai

 mesin jahit

 Mesin penguli doh  Mesin pengisar tebu

Sistem takal mesin gerudi meja/lantai

B. Gear

I. Definisi

 Gear adalah piring silinder yang dikelilingi oleh gigi-gigi gear  Gear diperbuat daripada logam dan PVC atau plastik

II. Fungsi Gear

 Fungsi gear bergantung kepada jenis gear  Umumnya gear digunakan untuk

i. Menghantar kuasa dan pergerakan

ii. memperlahankan pergerakan dan melajukan pergerakan

iii. menukar gerakan getaran putaran kepada gerakan lurus atau gerakan turun naik

Gear dalam kotak gear kereta Gear dalam pemain CD/VCD/DVD

berfungsi memperlahankan dan melakukan pergerakan kereta

berfungsi memutarkan CD dan membuka dan mengeluarkan/memasukan CD

III. Jenis Gear a. Gear taji b. Gear serong c. Gear belitan d. Gear rak dan pinan e. Gear heliks

Gear taji Gear belitan

Gear serong

D. Pergerakan Elektromekanikal

I. Definisi

o Pergerakan elektromekanikal ialah pergerakan yang dimulakan dan dikawal oleh litar

elektronik II. Ciri-ciri

o Terdapat litar elektronik

o Menggunakan elektrik untuk mengawal sistem o Diprogramkan

III. Psoses

o Suis bekalan kuasa dihidupkan (on)

o Litar elektronik menggerakkankan motor dan mengawal tindak balas lain-lain bahagian

atau suis

IV. Contoh-contoh pergerakan elektromekanikal

o Kamera digital

o Kereta mainan kawalan jauh o Pemain CD,VCD dan DVD

Kamera digital Robot

V.

NOTA KEMAHIRAN HIDUP TINGKATAN SATU

DOKUMEN PERNIAGAAN DOKUMEN PERNIAGAAN

1. Perniagaan ialah aktiviti menjual dan membeli barangan atau perkhidmatan 2. Dokumen perniagaan ialah keterangan atau cacatan bertulis yang sah tentang urus

perniagaan yang telah dijalankan 3. Kepentingan Dokumen Perniagaan

perkhidmatan, kuantiti dan harga

ii. Menjadi bukti bahawa perniagaan itu telah dijalankan

iii. Mengandungi pengesahan penerimaan dan pengeluaran barangan dan perkhidmatan

iv. Menjadi rujukan semasa membuat akaun perniagaan 4. Kepentingan Menyimpan Dokumen

i. Memudahkan mencari dan membuat rujukan ii. Lebih terjamin keselamatan dokumen

5. Cara Menyimpan Dokumen

i. Dokumen boleh disimpan secara manual dan elektronik

ii. Penyimpanan secara manual disimpan dalam fail dan buku rekod

iii. Penyimpanan secara elektronik disimpan dalam disket atau cakera keras 6. Jenis-Jenis Dokumen

i. Jenis-jenis dokumen yang digunakan terbahagi dalam 3 proses

Sebelum 4. Senarai harga 5. Borang Pesanan

6. Nota serahan 7. Invois 8. Nota debit 9. Nota Kredit

10.Penyata akaun 11.Resit

12.Bil Tunai

ii. Surat Tanya

Surat yang dikirimkan oleh pembeli kepada pembekal/peniaga

Surat yang bertanyakan maklumat yang lebih lanjut mengenai barangan yang ingin dibeli

 Perkara-perkara dalam surat tanya

a. Jenis barang dan kuantiti barang yang ingin dibeli b. Harga barangan dan syarat pembayaran

c. Syarat serahan dan pembayaran d. Tarikh serahan

iii. Katalog

Bahan bercetak dalam bentuk buku atau helaian pamplet/browser  Perkara-perkara dalam katalog

a. Gambar barangan dalam warna b. Nombor rujukan atau kod barangan iv. Sebut Harga

Surat yang dikirimkan kepada membeli yang menyatakan butiran barangan atau perkhidmatan yang ditawarkan

 Perkara-perkara penting dalam sebut harga a. Jenis barangan

b. Jenama barangan c. Harga barang

e. Syarat serahan dan syarat pembayaran v. Senarai harga

Surat yang dikirimkan kepada pembeli yang menyatakan butiran baranga dan harga yang ditawarkan

vi. Borang pesanan

Dokumen yang mengandungi maklumat baarang dan harga barangan yang akan dibeli

vii. Nota serahan

Dokumen yang mengandungi senarai barangan dan kuantiti barang yang diserahkan

viii. Invois

Dokumen yang menyatakan senaran barang kuantiti dan harga serta jumlah bayaran bagi barangan yang telah diserahkan

ix. Nota Debit

Dokumen yang dihantar oleh penjual kepada pembeli untuk membetulkan kesilapan yang terdapat dalam invois

x. Nota kredit

Dokumen yang dihantar oleh penjual kepada pembeli untuk memberitahu pembeli telah dikenakan bayaran lebih daripada yang sepatutnya

xi. Penyata akaun

Dokumen yang dikeluarkan setiap hujung bulan atau suatu tempoh tertentu yang mennyatakan senarai urusniaga dan pembayaran yang telah dibuat. xii. Resit

Dokumen yang mengandungi maklumat pembayaran dan menjadi bukti penting bahawa pembayaran telah dibuat

xiii. Bil Tunai

Senarai barangan ,kuantiti , harga dan jumlah pembayaran yang dibuat secara tunai

7. Maklumat Penting Dalam Dokumen i. Mengenal pasti maklumat penting

ii. Kegunaan dokumen bagi menyediakan akaun

KERJA KURSUS

KEMAHIRAN HIDUP BERSEPADU

PILIHAN PERDAGANGAN DAN KEUSAHAWANAN

1.1 Perkembangan perniagaan dan masa depannya

Cara peniagaan masa kini dijalankan

 Jualan tunai

o membeli dan terus membayar dengan wang tunai

 Urusniaga kredit

o nembeli daripada pengeluar dan pemborong melalui pembayaran

bertangguh 'invois'.  Sistem barter moden

o membayar minyak sawit dengan pembelian senjata

 Pra bayar

o kad pra bayar telefon

 Kad kredit

o kad kredit Visa

o kad kredit Master Card

 Mesin runcitan

o Mesin menjual air minuman dalam tin dan kotak

 urusniaga internet

o memindahkan pembayaran melalui perkhidmatan 'Bank Online' o membeli dengan melihat katalog internet (website) dan membuat

pembayaran secara talian terus 'Pay Pal'

1.2 Milikan perniagaan

Jenis milikan perniagaan

 Milikan tunggal  Perkongsian

 Syarikat sendirian berhad  Syarikat awam berhad  Koperasi

Tunggal Perkongsian

Syk. Sdn.

Bhd Syk Awam Bhd Koperasi

Restoran Cempaka

Poliklinik Azhar dan rakan-rakan Bukit Jana Berhad

Ciri-ciri Miilikan perniagaan

1. Milikan Tunggal

o modal sendiri atau pinjaman o urus sendiri atau dibantu keluarga o untung dan rugi ditanggung sendiri

2. Perkongsian

o dua orang atau lebih pemilik

o modal dikumpulkan mengikut perjanjian o pengurusan ditentukan mengukut perjanjian

o keuntungan dan kerugian dibahagikan mengukut perjanjian

3. Sendirian berhad

o dimiliki oeh sekumpulan orang yang memiliki saham o diurus oleh lembaga pengarah yang dilantik

o keuntungan dibahagikan mengikut nilai saham dividen

4. Awam berhad

o dimilikan oleh orang awam atau syarikat atau syarikat kerajaan yang

memiliki saham

o sahamnya diurusniaga di bursa saham

o urusannya diberikan kepada lembaga pengarah yang dilantik o keuntungan dibahagikan kepada ahli dalam bentukdividen

5. Koperasi

o dimiliki oleh ahli yang membayar yuran dan saham sebagai ahli o diurus oleh lembaga pengarah yang dilantik melalui mesyuarat agong o keuntungan dibahagikan kepada ahli mengikut nilai saham dalam bentuk

dividen

Perbezaan perniagaan milikan tunggal dan syarikat sendirian berhad

Milikan Tunggal Sendirian Berhad

 modal sendiri atau pinjaman  urus sendiri atau dibantu

keluarga

 untung dan rugi ditanggung sendiri

 modal kecil

 menggunakan nama peribadi, enterprise atau trading

 dimiliki oeh sekumpulan orang yang memiliki saham

 diurus oleh lembaga pengarah yang dilantik

 keuntungan dibahagikan mengikut nilai saham

 modal terkumpul besar

 menggunakan nama sendirian berhad dihujung nama perniagaan

1.3 Langkah untuk menubuhkan perniagaan kecil

A. Merancang perniagaan

1. Mengkaji peluang perniagaan 2. Pemilihan lokasi

3. Mengkaji sumber bekalan 4. Mengatur Strategi pemasaran 5. Menyediakan modal

B. Mendaftar perniagaan

1. Mendapatkan borang

2. Mengisi maklumat dengan lengkap dan tepat