8. GMP

(1)

Mazlan Mansor

Program Kesihatan Persekitaran,

Kolej Sains Kesihatan Bersekutu Sungai Buloh,

Selangor D.E.

(

(2)

(3)

(4)

Se

Sele

lepas

pas me

mena

nama

matk

tkan

an kkul

ulia

iah

h in

ini, pe

i, pela

laja

jarr se

sepa

patut

tutny

nya

a

berupaya:

1.

Memberikan

definisi

-d

-def

efin

inis

isii dal

dalam

am Am

Amal

alan

an

Pe

Pengila

ngilanga

ngan

n yang bai

yang baik(GMP)

k(GMP)..

2.

Menerangkan

komponen

-komponen

ut

utam

ama

a Am

Amal

alan

an P

Pen

engi

gila

lang

ngan

an ya

yang

ng ba

baik

ik..

3.

Menerangkan

Kandungan

Amalan

P

(5)

Keperluan minimum

yang asas

untuk

menghasilkan makanan terproses yang selamat

dan berkualiti.

(6)

(7)

(8)

PRODUCT

RECALL

RECALL PLANPLAN

PEST

PESTCONTROLCONTROL

FACILITIES

FACILITIES / G/ GROUNDSROUNDS

RECEIVIN

RECEIVING &G &

STORA STORAGGEE EQUIPMENT EQUIPMENT// UTENSILS UTENSILS PROCESS

PROCESSCONTROLCONTROL

W

Water ater QQualityuality

S Sanitaryanitary F Facilitiesacilities Buildings Buildings O

Outsideutside PPremisesremises

D

Design &esign &

I

Installationnstallation

M

Maintenance &aintenance &

P

Preventivereventive MMeasureeasure

M Manufacturinganufacturing environment environment E Employeemployee Hygiene Hygiene F Formulationormulation C Controlontrol L Labelling/abelling/ C

Code datingode dating

R

R eworking /eworking /

R

(9)

Mengandungi :

1.

1. Definisi / terminologDefinisi / terminologi.i. 2.

2. Penubuhan : Bangunan & kemudahan-kemudahan.Penubuhan : Bangunan & kemudahan-kemudahan. 3.

3. Kawalan Pengoperasian : AKawalan Pengoperasian : Amalan dan malan dan prosedurprosedur.. 4.

4. Penyelenggaraan dan Sanitasi.Penyelenggaraan dan Sanitasi. 5.

5. Pekerja.Pekerja. 6.

6. Pengangkutan dan pengedaran.Pengangkutan dan pengedaran. 7.

7. Pengesanan.Pengesanan. 8.

8. Pemeriksaan dalaman.Pemeriksaan dalaman. 9.

(10)

1 1..1

1 A

Am

ma

alla

an

n P

Pe

en

ng

giilla

an

ng

ga

an

n Y

Ya

an

ng B

g Ba

aiikk ((G

GM

MP

P))



Langkah-l

Langkah-langkah

angkah univer

universal yang meng

sal yang mengawal

awal

kkea

eada

daan

an op

oper

eras

asii se

sese

sebu

buah

ah pr

prem

emis

is ma

maka

kana

nan

n

bag

bagii me

memb

mbol

olehk

ehkan

an pen

pengha

ghasil

silan

an mak

makana

anan

n

yang selamat.

1 1..2

2 P

Pe

en

ncce

em

ma

arra

an

n



K

Kem

emas

asuk

ukan

an at

atau

au kkeh

ehad

adir

iran

an ba

baha

han

n te

terrce

cema

marr di

di

da

(11)

Sebarang

bangunan

atauatau apa-apa

apa-apa strukturstruktur, kekal atau, kekal atau sebaliknya bersama-sama sebaliknya bersama-sama dengan tanah dan bangunan dengan tanah dan bangunan atau struktur lain yang terletak atau struktur lain yang terletak dan sebarang perkongsian tanah dan sebarang perkongsian tanah yang digunakan bagi

yang digunakan bagi penyediaan,

penyediaan, pengawepengawetan,tan,

pembungkusan, penyimpanan, pembungkusan, penyimpanan, pembawaan, pengedaran dan pembawaan, pengedaran dan penj

penjualaualann sebasebaranrang jeng jenisis makanan.

(12)

Pembuangan

kekotoran, sisa baki

makanan, habuk, gris atau lain-lain

bahan pencemar yang menjejaskan

kebersihan.

(13)

Sebarang agen biologi dan kimia,

bendasing dan bahan lain yang

dimasukkan secara tidak se

dimasukkan secara tidak sengaja k

ngaja ke

e

dalam makanan yang menjejaskan

kkeselamatan m

eselamatan makanan.

akanan.

(14)

JJ

aminan makanan tidak akan

menyebabk

menyebabkan bahaya kepada peng

an bahaya kepada pengguna

guna

apabila ia

apabila ia disediakan dan/atau dimakan

disediakan dan/atau dimakan

mengikut

(15)



Sesiapa yang secara

langsung

langsung mengendalika

mengendalikan

n

makanan yang

berbungkus atau tidak

dibungkus, peralatan

makanan dan pinggan

mangkuk atau

permukaan yang

bersentuhan dengan

makanan ole

makanan oleh itu

h itu perlu

perlu

mematuhi keperluan

kebersihan makanan.

(16)

Mengurangkan

bilangan

mikroorganisma di

persekitaran kepada

tahap yang tidak

menggugat

keselamatan makanan

melalui penggunaan

agen kimia dan/atau

kaedah fizikal.

(17)

Air yang selamat

diminum dan seperti

yang ditetapkan di

bawah Peraturan 394

Peratura-Peraturan

Makanan 1985, Akta

Makanan 1983.

(18)

Pengurangan bilangan Pengurangan bilangan mikroorganisma

mikroorganisma

kepada paras

yang akan mengelakkan

bahaya pencemaran

kepadakepada produk makanan, tanpa memberi produk makanan, tanpa memberi kesan yang negatif kepada

kesan yang negatif kepada

makanan makanan, melalui makanan makanan, melalui agen-agen kimia yang dan/atau kaedah agen kimia yang dan/atau kaedah fizikal yang sesuai.

(19)

2 2..1

1 LLo

okka

assii

Tidak boleh ditempatkan dimana apabila Tidak boleh ditempatkan dimana apabila setelah menimbangkan semua setelah menimbangkan semua langkah-langkah perlindungan adalah jelas

langkah perlindungan adalah jelas

wujudnya ancaman kepada

keselamatan

makanan dan kesesuaianmakanan dan kesesuaian

 Kawasan tercemar dan aktiviti industriKawasan tercemar dan aktiviti industri menunjukkan ancaman serius

menunjukkan ancaman serius terhadap pencemaran makanan. terhadap pencemaran makanan.

 Kawasan mudah dilanda banjirKawasan mudah dilanda banjir

 Kawasan yang sering diserangKawasan yang sering diserang serangga perosak.

serangga perosak.

 Kawasan dimana bahan buanganKawasan dimana bahan buangan samada pepejal atau cecair tidak samada pepejal atau cecair tidak boleh dil

(20)



 MeMempmpununyyaiai rerekakabebentntukuk dadann didibibinana susupapayyaa dadapapatt memengngawawalal ririsisikkoo

pen

pencemcemararanan ::

a)

a) SuSussunun ataturur prprememisis peperlrluu membmembenaenarkrkanan alialirranan prpremiemiss yang baik,yang baik, ama

amalanlan kkebeebersrsihanihan dandan kkeseselaelamamatantan yang yang baibaikk tetermarmasuksuk perperlinlindundungagann pe

pencncegegahaahann seserranganganan mamakhkhlulukk peperorosasakk dandan pepencncememararanan sisilalangng didi anantatarraa wa

waktktuu opopererasasii dadann sesemamasasa opeoperrasasi.i.

b)

b) AlAliriranan prprososeses dardaripipadaada pepeneneririmamaanan bahbahanan mementntahah sesehihinggnggaa prprododukuk akh

akhirir perperlulu mengumengurarangkngkanan crisscriss-cr-crossingossing, dan, dan back trback trackinackingg yang

yang bolehboleh menmenyebabkyebabkanan pencepencemarmaran.an.

c)

c) PrPrememisis dirdirekekabeabentuntukk bagibagi memudmemudahkahkanan kekerja-krja-kerjaerja pembersihanpembersihan dan

dan memembambantuntu penpenyeyeliaaliaann kkepaepadada kkebeebersrsihaihann makmakanananan..

d)

(21)

e)

Ruang

Ruang pemunggahan direkabentuk bersesuaia

pemunggahan direkabentuk bersesuaian

n

bagi membolehkan pemindahan produk mudah

rosak dilakukan dengan segera.

f)

Bangunan berada di keadaan baik dan

diselenggara bagi mengelakkan kemasukkan

makhluk perosak dan mencegah potensi tempat

pembiakan.

(22)

e)

e) Kawasan pemprosesan dibina dari bahan yang tidak mempunyaiKawasan pemprosesan dibina dari bahan yang tidak mempunyai

kesan toksid dalam penggunaannya, permukaannya mudah kesan toksid dalam penggunaannya, permukaannya mudah dibersihkan dan sentiasa dijaga supaya sentiasa bersih dan dibersihkan dan sentiasa dijaga supaya sentiasa bersih dan diselenggar

diselenggara dengan baik, a dengan baik, dimana mungkin penggunaan dimana mungkin penggunaan bahanbahan kaca dielakkan.

kaca dielakkan.

i.

i. Lantai di kawasan basah perlu diperbuat daripada bahan yang tidaLantai di kawasan basah perlu diperbuat daripada bahan yang tidakk

licin dan membolehkan penyaliran air yang mencukupi. licin dan membolehkan penyaliran air yang mencukupi.

(23)

ii.

ii. Siling dan lekapan dibahagianSiling dan lekapan dibahagian

atas perlu dibina untuk atas perlu dibina untuk

mengurangkan pengumpulan mengurangkan pengumpulan kotoran, kondensasi,

kotoran, kondensasi,

pengelupasan, serpihan dan pengelupasan, serpihan dan mudah diselenggara.

mudah diselenggara.

iii.

iii. Tingkap perlu dibina bagiTingkap perlu dibina bagi

mengurangkan pengumpulan

mengurangkan pengumpulan kotorkotoranan dan mudah dibersihkan. Dimana

dan mudah dibersihkan. Dimana perlu tingkap dipasang dengan skrin perlu tingkap dipasang dengan skrin kalis ser

kalis serangga, mudah aangga, mudah alih danlih dan

mudah dibersihkan. Seboleh mungkin mudah dibersihkan. Seboleh mungkin kawasan pempros

kawasan pemprosesan dibina esan dibina tanpatanpa tingkap.

(24)

iv.

iv. Pintu perlu mempunyai permukaan yang rata, tidak menyerap danPintu perlu mempunyai permukaan yang rata, tidak menyerap dan

mudah dibersihkan dan sekiranya perlu dinyahpenyakit. mudah dibersihkan dan sekiranya perlu dinyahpenyakit.

v.

v. Lekapan, saluran dan paip perlu dipasang dengan cara bersesuaianLekapan, saluran dan paip perlu dipasang dengan cara bersesuaian

supaya titisan atau kondensasi tidak tidak mencemarkan bahan supaya titisan atau kondensasi tidak tidak mencemarkan bahan mentah, peralatan dan permukaaan yang bersentuhan dengan mentah, peralatan dan permukaaan yang bersentuhan dengan makanan atau

makanan atau produk akhproduk akhirir..

vi.

vi. Permukaan yang bersentuhan dengan makanan perlu rata, lengaiPermukaan yang bersentuhan dengan makanan perlu rata, lengai

dan tidak menyerap. Permukaaan ini perlu berada dalam keadaan dan tidak menyerap. Permukaaan ini perlu berada dalam keadaan yang baik, tahan lama dan mudah dibersih, diselenggara dan

yang baik, tahan lama dan mudah dibersih, diselenggara dan dinyahpenyakit.

dinyahpenyakit.

vii.

vii. Dinding dan pembahagi perlu mempunyai permukaan yang rata danDinding dan pembahagi perlu mempunyai permukaan yang rata dan

mempunyai ketinggian yang sesuai dengan operasi pemprosesan. mempunyai ketinggian yang sesuai dengan operasi pemprosesan.

(25)

2 2..3

3..1

1 P

Pe

en

ncca

ah

ha

ayya

aa

an

n..

2 2..3

3..2

2 P

Pe

en

ng

gu

ud

da

arra

aa

an

n..

2 2..3

3..3

3 B

Be

ekka

alla

an

n a

aiirr..

2 2..3

3..4

4 P

Pe

en

nyyiim

mp

pa

an

na

an

n..

2

(26)

a)

Pencahayaan semulajadi atau buatan perlu

dibekalkan bagi beroperasi dalam keadaan

yang bersih. Sebaik mun

yang bersih. Sebaik mungkin pencahayaa

gkin pencahayaan

n

minimum

tidak kurang 215 lux pada j

arak

90 cm dari aras lantai.

b)

Lekapan lampu

perlu bertutup

dengan

penutup tahan pecah (lampu kalis pecah) dan

sentiasa dibersihkan bagi

sentiasa dibersihkan bagi mengurangka

mengurangkan

n

risiko pencemaran produk.

(27)



Pengudaraan

Pengudaraan mencukupi

mencukupi

perlu

disediakan untuk

disediakan untuk mengelakkan

mengelakkan

bahang berlebihan

, kondensasi,

kotoran, asap dan wap untuk

mengeluarkan udar

mengeluarkan udara dan

a dan bau yang

bau yang

tercemar.

(28)

a)

Bekalan air yang selamat dan

mencukupi

dengan kemudahan

penyimpanan, pengedar

penyimpanan, pengedaran dan

an dan kaw

kawalan suhu

alan suhu

perlu disediakann dimana

perlu disediakann dimana bersesuaian.

bersesuaian.

b)

Bekal

Bekalan air selamat

an air selamat perlu digunakan

perlu digunakan

untuk

memproses makanan

dan membasuh

permukaan yang bersentuhan dengan

makanan juga peralatan.

(29)

c)

Bekal

Bekalan air selamat dan

an air selamat dan bekalan air tidak selamat

bekalan air tidak selamat

diminum

tidak boleh dilakukan

penyambungan silang

penyambungan silang..

Kemudahan

penyimpanan dan penghantar

penyimpanan dan penghantaran air (hos

an air (hos dan p

dan pili)

ili)

perlu direk

perlu direka bentuk sempurn

a bentuk sempurna, dipasang dan

a, dipasang dan

diselenggar

diselenggara dengan baik

a dengan baik bagi

bagi mengelakk

mengelakkan

an

pencemaran dan

pencemaran dan back flow atau siphonage.

back flow atau siphonage.

c)

Ais

yang digunakan secara langsung dengan

produk semasa pemprosesan atau produk akhir

perlu dibuat menggunakan air

perlu dibuat menggunakan air bersih, selamat

bersih, selamat

dan dilindungi daripada

(30)

K

Kem

emud

udaha

ahan

n pen

penyim

yimpan

panan

an pr

prod

oduk

uk mak

makana

anan, ba

n, bahan

han ra

ramu

muan

an

d

dan

an ba

baha

han

n ki

kim

mia

ia bu

bukkan

an ma

makkan

anan

an se

sepe

pert

rtii b

bah

ahan

an pe

pemb

mber

ersi

sih,

h,

m

miin

nyyak

ak p

pel

elin

inccir

ir d

dan

an b

bah

ahan

an ap

apii p

per

erllu

u d

dis

ised

edia

iakkan

an ::

i.

i. KeKemumudadahahann pepennyimyimpapananann mamakakananann peperlrluu didirerekakabebentntukuk dadann

d

diibbiinnaa bbaaggii ;;

 MemMembenarkbenarkanan penpenyelenyelenggaggaraaraann dandan pembpembersersihanihan yang yang mencumencukupi.kupi.

 MenMengegelaklakkakann kkememasuasukkkkanan mamakhlkhlukuk perperososakak dandan pempembiabiakakannnnyaya..

 MemMembolbolehkehkanan mamakakanannan dilidilindundungingi dendengganan semsempurpurnana dardaripaipadada pencem

pencemaraarann semasemasasa penypenyimpaimpanan.nan.

 MenMenyediyediakaakann perpersekitsekitaraarann yang yang dapadapatt memmeminimainimakakann kekerosarosakakann ma

(31)

ii.

Makanan perlu disimpan

Makanan perlu disimpan atau

atau

disusun supaya terdapat ruang

minima 15 sm dari dinding

..

iii.

Sebarang benda, lekapan

Sebarang benda, lekapan atau

atau

peralatan digunakan bersama di

tempat penyimpanan makanan perlu

dipasang

minima 20 sm dari

lantai

untuk ruang p

untuk ruang pembersihan dan

embersihan dan

nyahjangkitan,

nyahjangkitan, kecuali

kecuali

simpanan

makanan diat

(32)

iv.

JJ

en

enis

is kkem

emud

udah

ahan

an pe

pen

nyi

yimp

mpan

anan

an yyan

ang

g

di

dikkeh

ehen

enda

daki

ki be

berrg

gan

antu

tung

ng kkep

epad

ada

a si

siffat

at

sem

semula

ulajad

jadii mak

makana

anan.

n.

v.

JJ

ik

ika

a pe

perl

rlu

u pe

pen

nyyim

impa

pana

nan

n be

berra

asi

sing

ngan

an ba

bagi

gi

ba

baha

han

n me

merb

rbah

aha

ayya

a da

dan

n ba

baha

han

n pe

pemb

mber

ersi

siha

han

n

pe

perl

rlu

u di

dise

sedi

diak

aka

an

n da

dan

n se

sen

nti

tias

asa

a di

dikkun

unccii se

sert

rta

a

ha

han

nyya

a kkak

akit

itan

ang

gan

an sa

saha

haja

ja me

memp

mpun

unyyai

ai ak

akse

sess

kepadanya

(33)

a)

a) Kemudahan kebersihan untuk pekerja perlu mencukupiKemudahan kebersihan untuk pekerja perlu mencukupi dan boleh digunakan di kawasan operasi, direkabentuk dan boleh digunakan di kawasan operasi, direkabentuk dan diselenggara dengan baik setiap masa.

dan diselenggara dengan baik setiap masa.

i.

i. Tempat membasuh tangan dan alat pengering,Tempat membasuh tangan dan alat pengering, termasuk sinki, sabun cecair, bekalan air bersih termasuk sinki, sabun cecair, bekalan air bersih yang berterusan dan tisu pakai buang.

yang berterusan dan tisu pakai buang.

ii.

ii. Bilangan tandas yang mencukupi.Bilangan tandas yang mencukupi. iii.

iii. Bilik persalinan yang mencukupi untukBilik persalinan yang mencukupi untuk kakitangan.

(34)

b)

b) Tanda tidak terbuka secara langsung ke mana-mana bilikTanda tidak terbuka secara langsung ke mana-mana bilik atau ruang yang digunakan untuk tujuan penyimpanan dan atau ruang yang digunakan untuk tujuan penyimpanan dan penghasilan makanan. Kemudahan membasuh dan

penghasilan makanan. Kemudahan membasuh dan

mengering termasuk sinki, sabun cecair, tisu pakai buang mengering termasuk sinki, sabun cecair, tisu pakai buang dan bekalan air perlu disediakan di dalam tandas.

dan bekalan air perlu disediakan di dalam tandas. c)

c) JJika perlu membasuh dan membersih peralatanika perlu membasuh dan membersih peralatan

direkabentuk, dibina dan diselenggara untuk mengelakkan direkabentuk, dibina dan diselenggara untuk mengelakkan pencemaran.

(35)

a)

a) Peralatan dan perkakas yang digunakan semasaPeralatan dan perkakas yang digunakan semasa

pemprosesan perlu mempunyai rekabentuk yang sesuai. pemprosesan perlu mempunyai rekabentuk yang sesuai.

b)

b) Peralatan dan perkakas yang bersentuhan Peralatan dan perkakas yang bersentuhan dengandengan

makanan, agen pembersihan dan sanitasi perlu makanan, agen pembersihan dan sanitasi perlu

daripada bahan yang tidak reaktif dan mudah menghakis daripada bahan yang tidak reaktif dan mudah menghakis serta mudah dibersihkan dan disanitasi.

serta mudah dibersihkan dan disanitasi.

c)

c) Semau peralatan perlu diletakkan dimana ia mudahSemau peralatan perlu diletakkan dimana ia mudah

digunakan bagi tujuan penyelenggaraan dan digunakan bagi tujuan penyelenggaraan dan pembersihan peralatan dan juga ruang-ruang pembersihan peralatan dan juga ruang-ruang berhampiran.

(36)

3.1 3.1 Ke

Keper

perlua

luan

n baha

bahan me

n ment

ntah da

ah dan

n

aditif makanan.

i.

i. Spesifikasi bertulisSpesifikasi bertulis untukuntuk

setiap penerimaan bahan setiap penerimaan bahan mentah dan bahan

mentah dan bahan

pembungkus perlu disediakan pembungkus perlu disediakan dan mematuhi perundangan. dan mematuhi perundangan.

ii.

Aditif makanan

perluperlu berkualiti gred makanan berkualiti gred makanan

dikendalikan dengan cara yang dikendalikan dengan cara yang sama seperti bahan ramuan sama seperti bahan ramuan makanan

(37)

i.

Bahan mentah perlu diperolehi daripada

pembekal

disahkan

(berdaftar).

ii.

Penerimaa

Penerimaan bahan mentah

n bahan mentah perlu diuruskan

perlu diuruskan

dan dipindahkan ke bahagian pemprosesan

dan penyimpanan dengan cara untuk

mengurangkan kerosakan dan pencemaran.

Suhu bilik

Suhu bilik penyimpanan perlu dikaw

penyimpanan perlu dikawal untuk

al untuk

meminima

(38)

iii.

iii. PPenenererimimaaaann babahahann memenntatahh sesepepertirti babahahann pe

pembmbunungkgkususanan peperlurlu didiururususkakann dadann didisisimpmpanan de

dengnganan cacarara ununtutukk memengngururanangkgkanan kkererososakakanan dadann penc

pencemaremaran. (sean. (sepertiperti penpencemacemaranran habuhabuk, kawk, kawalanalan te

terhrhadadapap kketetininggggiaiann susususunanann babahahann dadann kkererososakakanan forklift).

forklift). iv.

iv. BaBahahann memenntatahh peperlrluu didilelettakakkkanan dadann didisusususunn su

supapayyaa iaia titidadakk beberrsesenntutuhahann dedengnganan lalanntataii dadann dinding.

dinding. v.

v. TTararikikhh pepeneneririmamaanan dadann susumbmberer babahahann memenntatahh pe

perlurlu didirerekkododkakann dadann didilalabebelklkanan. . KKeleluauarr mamasusukk st

stokok peperlurlu memengnggugunanakakann sisiststemem gigililirarann (f(firirstst-i-in- n-first-out). first-out).

P

en

er

im

a

an

da

n

P

en

yi

mp

an

a

n

Ba

ha

n

Mentah

(39)

Melaksanakan prosedur kawalan yang berkesan di setiap Melaksanakan prosedur kawalan yang berkesan di setiap

proses : proses :

i.

i. Masa dan suhu perlu dikawal secara berkesan bagi memastikanMasa dan suhu perlu dikawal secara berkesan bagi memastikan

keselamatan dan kualiti makanan. keselamatan dan kualiti makanan.

ii.

ii. Kesemua alat pengukur termasuk pengukur masa, suhu dan beratKesemua alat pengukur termasuk pengukur masa, suhu dan berat

perlu disukat

perlu disukat mengikut keperluan.mengikut keperluan.

iii.

iii. Kawalan yang berkesan bagi mengelakkan pencemaran silang perluKawalan yang berkesan bagi mengelakkan pencemaran silang perlu

diadakan. diadakan.

Contoh

Contoh : kawalan pencemaran dari bahan mentah: kawalan pencemaran dari bahan mentah

kepada makanan telah siap diproses atau dari pekerja kepada makanan telah siap diproses atau dari pekerja kepada makanan siap diproses.

(40)

iv.

Lan

Langk

gkah

ah ka

kawal

walan

an dar

darip

ipada

ada bah

bahay

aya

a fiz

fizik

ikal,

al, kim

kimia

ia

da

dan

n bi

biol

olog

ogii se

sema

masa

sa pe

pemp

mprros

oses

esan

an he

hend

ndak

akla

lah

h

di

diama

amalk

lkan. A

an. Ala

latt pen

penya

yarin

ring

g sep

sepert

ertii pen

penapi

apis,

s,

pe

peng

nges

esan

an lo

log

gam

am at

atau

au pe

peng

nga

aya

yakk di

digu

guna

nakkan

an ji

jikka

a

perlu.

v.

K

Kua

uali

liti

ti ad

adit

itif

if ma

makkan

anan

an ya

yang d

ng dit

itam

amba

bah

h pe

perl

rlu

u

me

mema

matu

tuhi

hi pe

peru

rund

ndan

ang

gan

an da

dan

n be

berrad

ada

a di

dittah

ahap

ap

mi

mini

nima unt

ma untuk

uk me

mend

ndapa

apatt kkesa

esan

n ya

yang dik

ng dikehe

ehend

ndaki

aki..

vi.

Pe

Pemb

mbuk

ukaan

aan per

perala

alata

tan

n per

perlu

lu di

dilin

lindu

dungi

ngi dar

darip

ipada

ada

baha

(41)

i.

B

Bah

aha

an

n pe

pemb

mbun

ungk

gkus

us -- bu

bukka

an

n ttok

oksi

sid,

d,

be

berrse

sent

ntuh

uha

an

n la

lang

ngsu

sung

ng de

deng

ngan

an ma

makkan

anan

an pe

perl

rlu

u

be

berk

rkua

uali

liti

ti gr

gred

ed ma

makkan

anan

an, di

, dipe

peri

riks

ksa

a un

untuk

tuk kkes

esan

an

kker

eros

osak

akan

an se

sebe

belu

lum

m di

digu

guna

nakkan

an ba

bagi

gi el

elak

ak po

potten

ensi

si

pencemaran.

ii.

B

Be

ekka

ass pe

pem

mb

bun

ung

gkkus

us -- bo

bolle

eh

h di

dig

gun

una

a sse

em

mu

ulla

a pe

perrllu

u

mem

mematu

atuhi

hi per

perunda

undang

ngan,

an, ta

tahan

han lam

lama, muda

a, mudah

h

di

dibe

berrsi

sihk

hkan

an dan

dan per

perlu

lu di

diny

nyah

ahpe

pen

nya

yaki

kit.

t.

iii.

P

Pen

engi

gisi

sia

an

n da

dan

n pe

penu

nutu

tupa

pan

n pr

prod

oduk

uk 

 be

berk

rke

esa

san,

n,

dik

(42)

iv.

iv. PrPrododukuk didibubungngkukuss -- didikkenendadalili dadann didipipindndahahkkanan kkee bu

bungngkukusasann luluarar dedengnganan cacarara mememimininimamakakann kkererososakakanan.. v.

v. PrPrododukuk didibubungngkukuss -- didisisimpmpanan dadalalamm kkeaeadadaanan pepennyiyimpmpanananan yang optima.

yang optima.



 SuSuhuhu dadann mamasasa didikkawawalal dadann didipapantntauau ununtutukk kukurarangngkkanan kkererososakakanan.. 

 KKememududahahanan pepennyiyimpmpanananan dadann peperaralalatatann  sesentntiaiasasa didiseselelengngggararaa

un

untutukk papaststikikanan opopererasasii opoptitimama..



 PrPrododukuk didibubungngkukuss  didilelettakak dadann didisusususunn titidadakk beberrsesenntutuhahann dedengnganan

la

lantntaiai dadann didindndining.g.



 BeBekkasas pepennyiyimpmpanan didilelettakakkkanan aattasas papalelett yyanang g didi wwasasapap aatatauu didi

sanitasi sanitasi

(43)

i.

i. Air selamat diminum/berkualiti minuman (Peraturan-Air selamat diminum/berkualiti minuman (Peraturan-Peraturan makanan 1985)

Peraturan makanan 1985)

sahaja

diguna untukdiguna untuk

pemprosesan makanan dan untuk membuat ais (kecuali pemprosesan makanan dan untuk membuat ais (kecuali ais ikan semasa post harvest). Stim dari

ais ikan semasa post harvest). Stim dari air selamatair selamat

diminum sahaja digunakan untuk pemprosesan makanan diminum sahaja digunakan untuk pemprosesan makanan dan permukaan-permukaan bersentuhan dengan

dan permukaan-permukaan bersentuhan dengan makanan.

makanan. ii.

ii. Ais untuk pemprosesan dan bersentuhan denganAis untuk pemprosesan dan bersentuhan dengan makanan perlu dikendali dan disimpan dengan betul makanan perlu dikendali dan disimpan dengan betul untuk melindunginya dari pencemaran.

(44)

iii.

JJ

ika tangki penyimpanan digunakan,

langkah kaw

alan perlu

diambil

untuk

pastikan tiada sebarang bentuk

pencemaran.

iv.

Penggunaan air yang selamat diminum bagi

pemprosesan

(45)

i.

Sampel produk akhir

perlu diambil

secara

secara rawak

rawak

dan berkala untuk

analisis bagi mengesahkan

kepatuhannya terhadap

perundangan.

(46)

i.

i. Sistem perlu meliputi prosedur bertulis bagiSistem perlu meliputi prosedur bertulis bagi

memastikan pengenalpastian produk dan penarikan memastikan pengenalpastian produk dan penarikan balik produk dengan cepat dari pasaran sebaik

balik produk dengan cepat dari pasaran sebaik

sahaja pencemaran produk dikenalpasti atau aduan sahaja pencemaran produk dikenalpasti atau aduan pengguna.

pengguna. ii.

ii. PengurusPengurus

memastikan prosedur berkesan

diadakan dan dilaksanakan untuk menangani diadakan dan dilaksanakan untuk menangani

sebarang bahaya kepada keselamatan makanan dan sebarang bahaya kepada keselamatan makanan dan membolehkan sebarang penarikan balik produk

membolehkan sebarang penarikan balik produk berkaitan dari pasaran.

berkaitan dari pasaran.

iii.

Penges

anan

produk

penting untuk sistempenting untuk sistem penarikan balik yang berkesan.

(47)

4.1Premis dan

4.1Premis dan perala

peralatan perlu

tan perlu

berada di dalam keadaan baik

dan diselenggarak

dan diselenggarakan untuk

an untuk ::

i.

i. MMememududahahkkan an sesemmua pua prorosesedudurr sanitasi.

sanitasi. ii.

ii. BerBerfunfungsi gsi sepseperterti yani yang dig ditetetatapkpkan.an. iii.

iii. MencMencegegah pah pencemencemaraaran man makakanannan (habuk logam, kepingan plaster, (habuk logam, kepingan plaster, debu dan bahan kimia).

(48)

4.2

4.2 PrProgograram pem pennyeyelenlenggggararaanaan pepembembersrsihaihann peperlurlu dipdipanantatauu ber

berteterusrusanan dadann diddidokuokumenmentatasiksikanan ununtuktuk memmemasastiktikanan ke

keberkberkesanesanannannya. Proya. Progragram perlum perlu menemeneranrangkagkann ::

i.

i. Kawasan.Kawasan. ii.

ii. PePeraralalatatann dandan perperkakakakas.s.

iii.

iii. TTanganggungungjagjawawabb dandan tugtugasaasann tetertertentntu.u. iv.

iv. KaKaedaedahh dandan kkekekererapaapan.n.

v.

(49)

4.3

4.3 BangBangunanunan, al, alat leat lekapkapan daan dan kn kemudemudahan ahan fizifizikal kal prempremisis yang lain

yang lain

perlu diselenggara supaya bersih

dandan dijaga dengan baik. Operasi penyelenggaraan

dijaga dengan baik. Operasi penyelenggaraan

dilakukan dengan cara boleh melindungi makanan dan dilakukan dengan cara boleh melindungi makanan dan permukaan yang bersentuhan dengan makanan atau permukaan yang bersentuhan dengan makanan atau bahan pembungkus makanan dari pada pencemaran. bahan pembungkus makanan dari pada pencemaran. 4.4

4.4 SebSebaraarang ng peruperubahbahan an strustrukturktur, , pembpembaikaikan,an,

pengubahsuaian, kerja-kerja pemasangan paip saluran pengubahsuaian, kerja-kerja pemasangan paip saluran air yang dijalankan atau perlu dijalankan tanpa

air yang dijalankan atau perlu dijalankan tanpa penangguhan.

(50)

4.5 4.5 Semua per

Semua peralata

alatan perlu diber

n perlu dibersihkan

sihkan dan

dan

diselenggara, permukaan peralatan bersentuhan

makanan perlu

makanan perlu dibersihk

dibersihkan dan

an dan disanitasik

disanitasikan

an

sebelum dan

sebelum dan selepas tiap operasi perkilangan.

selepas tiap operasi perkilangan.

4.6 4.6 Alatan

Alatan seperti penapis dan al

seperti penapis dan alat peny

at penyaringan

aringan perlu

perlu

mudah

mudah dik

dikeluarkan

eluarkan bagi

bagi tujuan peme

tujuan pemeriksaan,

riksaan,

pengantian dan pembersihan.

(51)

4.7

4.7 KeKeseluseluruhan ruhan prempremis peis perlu diserlu diselenglenggagara supra supayaya bersa bersih, kih, kemasemas dan bebas daripada sebarang pengumbulan kotak, tin, botol dan bebas daripada sebarang pengumbulan kotak, tin, botol kosong, sampah sarap dan sebarang benda yang tidak

kosong, sampah sarap dan sebarang benda yang tidak berkenaan.

berkenaan. 4.8

4.8 ProProses ses pembpembersersihan hihan hendaendaklah mklah memasemastiktikan tan tiada iada saki bsaki bakiaki makanan dan kotoran yang boleh mencemarkan makanan. makanan dan kotoran yang boleh mencemarkan makanan. Kaedah pembersihan dan bahan pembersih yang digunakan Kaedah pembersihan dan bahan pembersih yang digunakan bergantung kepada jenis pemprosesan makanan.

bergantung kepada jenis pemprosesan makanan. Nyahjangkitan mungkin perlu selepas pembersihan. Nyahjangkitan mungkin perlu selepas pembersihan.

(52)

4.9

4.9 PePembermbersihasihan bon boleh dileh dilakulakukan kan dendengagan memin memisahksahkan aan atautau mengabungkan kaedah fizikal (haba, menyental, pembersih mengabungkan kaedah fizikal (haba, menyental, pembersih vakum atau kaedah lain tanpa penggunaan air) dan kaedah vakum atau kaedah lain tanpa penggunaan air) dan kaedah kimia menggunakan sabun, alkali atau asid.

kimia menggunakan sabun, alkali atau asid. 4.10

4.10 Bahan kimia dalam operasi pembBahan kimia dalam operasi pembersihan hendaklaersihan hendaklahh dikendalikan dan digunakan secara hati-hati mengikut dikendalikan dan digunakan secara hati-hati mengikut arahan pengeluar dan disimpan berasingan dari makanan arahan pengeluar dan disimpan berasingan dari makanan serta dalam bekas yang mudah dikenalpasti untuk

serta dalam bekas yang mudah dikenalpasti untuk mengelakkan risiko pencemaran makanan.

mengelakkan risiko pencemaran makanan. 4.11

(53)

4.1

4.122 PrProgograram m pepembmberersisihahann dadann nnyayahjhjanangkgkititanan peperlrluu mem

memasastiktikanan semsemuaua babahaghagianian babangngununanan dibdiberersihsihkakann de

dengnganan bebetutull tetermrmasasukuk peperaralalatatann pepembmberersisihahan.n. 4.1

4.133 PrProgograram-pm-prorogrgram ham henendakdaklahlah didisedsediakiakanan dendengganan nanasihsihatat at

atauau seselelepapass beberurundndiningg dedengnganan papakakarr yayang ng beberkrkaiaitatann men

mengigikutkut kekesessesuauaianian dandan kekepeperlurluan.an. 4.

4.1144 KKaawwalalanan mmakakhhlulukk ppererososaakk 

i.

i. PPenengugururusasann peperlurlu mememamaststikikanan ::

a)

a) babangngununanan sseenntitiasasaa dadalalamm kkeeadadaaaann babaikik ununtutukk mmenenccegegahah kkememasuasukkkkanan seseraranggnggaa perperosaosakk dandan memenghanghapuspuskankan kakawaswasanan ber

berpotpotensensii untuntukuk pempembiakbiakanan seseraranggnggaa perperosaosak.k. b)

b) LuLubabangng, , lolongngkkanangg dadann kkaawwasasanan didimmananaa mmunungkgkinin jajalalann mmasasukuk se

(54)

c)

c) Sumber-sSumber-sumber makanan berpotensi menarik umber makanan berpotensi menarik perhatian makhlukperhatian makhluk

perosak perlu sentiasa disimpan di

perosak perlu sentiasa disimpan di dalam bekas kalis makhlukdalam bekas kalis makhluk perosak, tidak diletakk

perosak, tidak diletakkan diatas lan diatas lantai dan disusun jantai dan disusun jauh dari dinding.auh dari dinding.

d)

d) KawaKawasan dalam dan san dalam dan luar premis mestilah luar premis mestilah bersih.bersih. e)

e) Bahan buangBahan buangan perlu an perlu disimpan di dalam disimpan di dalam bekas kalis makhluk perosakbekas kalis makhluk perosak

yang bertutup. yang bertutup.

f)

f) Premis makanan dan kawasan sekitar perlu sentiasa diperiksa untukPremis makanan dan kawasan sekitar perlu sentiasa diperiksa untuk

mengesan adanya bukti-bukti serangan makhluk perosak. mengesan adanya bukti-bukti serangan makhluk perosak.

g)

g) Serangan makhluk perosak perlu ditangani dengan segera supaya tidakSerangan makhluk perosak perlu ditangani dengan segera supaya tidak

menjejaskan keselamatan dan kesesuaian makanan. menjejaskan keselamatan dan kesesuaian makanan.

h)

h) RawaRawatan dengan bahan kimia, fiztan dengan bahan kimia, fizikal atau biologi perlu ikal atau biologi perlu dijalankandijalankan

tanpa mendatangkan ancaman keselamatan dan kesesuaian makanan. tanpa mendatangkan ancaman keselamatan dan kesesuaian makanan.

i)

(55)

ii.

Pr

Progr

ogram

am ka

kawa

walan

lan makh

makhluk

luk per

perosak

osak yyang

ang ber

berkkesan

esan

ba

bagi

gi pr

prem

emis

is da

dan

n pe

perral

alat

atan

an pe

perl

rlu

u m

mer

eran

angk

gkum

umii ::

a)

a) NaNamama ororanangg yayang beng bertrtananggggunungjgjawawabab atatauau nanamama sy

syariarikakatt kakawawalanlan makmakhluhlukk perperosaosak.k.

b)

b) BahBahanan kimikimiaa yayang ng digdigununakakanan dadann kekepepekakatatannnnyaya..

c)

c) LokLokasiasi penpenggunggunaannaannya.ya. d)

d) KaKaededahah dadann kkekekererapaapann pepenggnggununaaaan.n. e)

e) PePetata loklokasiasi peperarangkngkapap

f)

f) KeKekkererapaapann pepemermeriksiksaaaann ununtuktuk veverikrikasiasi teterharhadadapp ke

(56)

4.15

4.15 Bahan Bahan BuangBuangan dan Pan dan Pengurusan Sengurusan Sisa Kumbisa Kumbahan.ahan.

i.

i. Pengurusan Bahan Buangan.Pengurusan Bahan Buangan.

a)

a) PePembumbuangangan dan dilailakukkukan an dendengagan cn carara dapa dapat at memenghanghalang lang penpencemcemararanan makanan dari bahan mentah hingga produk siap, air yang diminum makanan dari bahan mentah hingga produk siap, air yang diminum dan tidak mengganggu

dan tidak mengganggu persekitpersekitaran.aran. b)

b) PePerunruntuktukan an dibdibuat uat untuntuk uk pempembuanbuangan gan dan dan penpenyimyimpanan panan bahbahanan buangan.

buangan. c)

c) BahBahan buan buangangan tidan tidak diak dikukumpmpululkakan din dikakawawasasan penn pengegendandalilianan,, penyimpanan dan

penyimpanan dan ruang-ruang kerja yruang-ruang kerja yang lain ang lain dan dikawasandan dikawasan persekitar

persekitaran kecuali tidak an kecuali tidak dapat dielakkan.dapat dielakkan. d)

d) BekBekas as penpenyimyimpanapanan n dan dan kakawaswasan pan pengengumpumpulan ulan bahabahan bn buanguanganan mesti dibersihkan dengan betul dan

mesti dibersihkan dengan betul dan dinyahjangkitkan secaradinyahjangkitkan secara teratus.

(57)

ii.

ii. Pengurusan Sisa Kumbahan.Pengurusan Sisa Kumbahan.

Sisa kumbahan perlu dibuang dengan cara mengasingkan Sisa kumbahan perlu dibuang dengan cara mengasingkan pencemaran sepanjang proses ( dari

pencemaran sepanjang proses ( dari bahan mentah hingga produkbahan mentah hingga produk siap dan air

siap dan air yang boleh diminum).yang boleh diminum).

a)

a) SisSisa ca cececair air memeststi dii dibuanbuang dg dengengan can carara yaa yang bng boleoleh mh mengengelaelakkakkann pencemaran bahan mentah hingga produk siap dan air yang boleh pencemaran bahan mentah hingga produk siap dan air yang boleh diminum.

diminum. b)

b) SemSemua ua sissistetem rm rangkangkaian aian paip paip (pl(plumbumbinging0 da0 dan pn pemembuanbuangagan sn sisaisa cecair serta pembetungan hendaklah mencukupi untuk

cecair serta pembetungan hendaklah mencukupi untuk menampungmenampung keper

keperluan yang tingluan yang tinggi.gi. c)

c) SemSemua rua rangkangkaian aian henhendakldaklah kah kedaedap air p air dendengagan sen sekakatantan-s-sekekatatan daan dann lubang pengudaraan yang mencukupi.

lubang pengudaraan yang mencukupi. d)

d) BahaBahan bun buangangan yaan yang tng terersesekakat dit didaladalam sim siststem peem perparrparititan hean hendakndaklahlah selalu dibersihkan dan dijalankan setiap hujung hari

(58)

5.

5.1 1 Ke

Keber

bersi

siha

han di

n diri

ri..

i.

i. Semua pengendali makanan perlu menjalaniSemua pengendali makanan perlu menjalani

pemeriksaan perubatan setiap tahun dan pemeriksaan perubatan setiap tahun dan mendapat vaksinasi mengikut peraturan mendapat vaksinasi mengikut peraturan terkini.

terkini.

ii.

ii. Pengendali makanan yang dikenalpasti atauPengendali makanan yang dikenalpasti atau disyaki mengidap atau membawa penyakit disyaki mengidap atau membawa penyakit bawaan makanan perlu :

bawaan makanan perlu :

a)

a) MeMelalaporporkakan n kkepepadada pia pihahak pek pengnguruurusasan sn serertata merta.

merta. b)

b) TiTidadak dk dibibenenararkakan un untntuk muk mememasasuki uki prprememisis makanan atau mengendalikan makanan makanan atau mengendalikan makanan c)

c) DiwDiwajajibibkakan mn menendadapapatktkan an rrawawatatan san sehehininggggaa disahkan sembuh dan sihat sebelum

disahkan sembuh dan sihat sebelum dibenarkan mengenadalikan makanan. dibenarkan mengenadalikan makanan.

(59)

5.1 5.1 Ke

Keber

bersihan

sihan diri.

diri.

iii.

iii. Luka dan kecederaan perlu dibalut dengan pembalutLuka dan kecederaan perlu dibalut dengan pembalut kalis air bersesuaian sebelum dibenarkan meneruskan kalis air bersesuaian sebelum dibenarkan meneruskan kerja.

kerja.

iv.

iv. Perlu mengekalkan kebersihan diri yang tinggi, memakaiPerlu mengekalkan kebersihan diri yang tinggi, memakai pakaian pelindung yang bersih dan sesuai, penutup

pakaian pelindung yang bersih dan sesuai, penutup kepala, sarung tangan, penutup mulut dan kasut. kepala, sarung tangan, penutup mulut dan kasut.

(60)

Semua pengendali makanan perlu membasuh

tangan dengan c

tangan dengan cara yang betul dan

ara yang betul dan menggunakan

menggunakan

sabun cecair daripada bekas atau bahan

sabun cecair daripada bekas atau bahan sanitasi dan

sanitasi dan

air yang selamat.

a)

a) Pada permulaan aktiviti pengendalian makanan.Pada permulaan aktiviti pengendalian makanan. b)

b) Selepas menggunakan tandas.Selepas menggunakan tandas. c)

c) Selepas mengendalikan makanan mentah atau bahanSelepas mengendalikan makanan mentah atau bahan tercemar.

tercemar.

d)

d) Selepas bersin atau batuk sekliranya tidak dapatSelepas bersin atau batuk sekliranya tidak dapat

dielakkan. dielakkan.

(61)

P

Pen

enge

gend

ndal

alii ma

makkan

anan

an he

hend

ndak

akla

lah

h ;;

a)

K

Kek

ekal

alkkan

an kkuk

uku ya

u yang p

ng pen

endek

dek da

dan

n be

berrsi

sih.

h.

b)

T

Tan

angg

ggal

alkka

an

n pa

pakkai

aian

an pe

peli

lind

ndun

ung

g se

sebe

belu

lum

m kke

e ttan

anda

dass

c)

Ti

Tida

dakk ba

batuk

tuk, mel

, meluda

udah, ji

h, jila

latt ja

jari

ri, gar

, garu

u bad

badan

an,,

me

mengh

nghem

embus

bus hi

hidun

dung,

g, me

merrok

okok

ok at

atau

au kkun

unya

yah

h

ttem

emba

bakkau

au,

, si

siri

rih

h a

attau

au gu

gula

la-g

-gul

ula

a ge

gettah

ah a

attau

au

me

meli

liba

batk

tkan

an di

diri

ri da

dala

lam

m pe

perl

rlak

akua

uan

n yyan

ang

g bo

bole

leh

h

men

(62)



Barang kemas atau objek lain yang boleh

terjatuh atau mencemarkan makanan

dilarang memakai atau membawanya ke

kawasan pemprosesan makanan. Barang

kemas yang tidak boleh ditanggalkan

(gelang perkahwinan atau tag

perubatan) perlu dibalut.

(63)



P

Per

erge

gerrakk

akkan

an pe

pekker

erja

ja he

henda

ndakl

klah

ah ti

tida

dakk

me

men

nyyeb

ebab

abkkan

an pe

penc

ncem

emar

aran

an si

sila

lang

ng da

dan

n kkel

elua

uarr

ma

massu

ukk p

pe

ekke

errja

ja p

pe

errllu

u d

diikka

aw

wa

all b

ba

ag

gii

menge

mengelakk

lakkan

an pence

pencemar

maran.

an.



B

Ba

arra

an

ng

g p

pe

erriib

ba

ad

dii a

atta

au

u p

pa

akka

aiia

an

n ttiid

da

akk b

bo

olle

eh

h

di

(64)

i.

Pelawat yang memasuki kawasan

pemprosesan dan pengendalian makanan

hendaklah memakai pakaian pelindung

mengikut ke

mengikut kesesuaian dan

sesuaian dan mematuhi

mematuhi

peraturan kebersihan individu yang

ditetapkan.

ii.

Pelawat hendaklah diiringi oleh kakitangan

pengurusan apabila memasuki

pengurusan apabila memasuki kaw

kawasan

asan

pemprosesan.

(65)

Ma

Maka

kanan

nan mes

mesti

ti dil

dilind

indun

ungi

gi sec

secuk

ukup

upn

nya

ya dar

daripa

ipada

da

pe

penc

ncem

emar

aran

an da

dan

n kker

eros

osak

akan

an se

sema

masa

sa ak

akti

tivi

viti

ti pe

peng

ngan

angk

gkut

utan

an

dan

dan pen

penged

gedar

aran

an..

JJ

en

enis

is pe

peng

ngan

angk

gkut

ut at

atau

au kkon

onta

tain

iner

er ya

yang

ng

d

dig

igun

unak

akan

an be

berrg

gan

antu

tung

ng kkep

epad

ada

a si

siffat

at ma

makkan

anan

an da

dan

n di

dim

man

ana

a ia

ia

har

harus

us dib

dibaw

awa.

a.

6.1 6.1 Ke

Keperl

perluan/

uan/sy

syar

arat

at ::

a)

a) MeMennyyedediaiakkanan peperlrlinindudungnganan yyanang g beberkrkesesanan dadariripapadada pe

pencncememararanan tterermamasusukk hahabubukk dadann asasapap.. b)

b) SeSemumuaa kkelelenengkgkapapanan dadalalamm kkenendederraaaann pepengnganangkgkutut peperlrluu ber

bersihsih, , berberkkeadeadaanaan baibaik, k, liclicin, in, bolboleheh dibdiberersihsihkakann dandan jikjikaa perperlulu din

dinyyahpahpenenyyakiakitt dandan ditditutuutupp menmenghaghalanlangg kkemaemasuksukkakann se

(66)

c)

c) MempunMempunyai yai ruang peruang pengasingasingan ngan makanan makanan yang yang berlainanberlainan atau makanan daripada bahan bukan makanan secara atau makanan daripada bahan bukan makanan secara berkesan semasa pengangkutan dan pengedaran jika berkesan semasa pengangkutan dan pengedaran jika perlu.

perlu. d)

d) MemepunMemepunyai kaeyai kaedah pengdah pengawalaawalan berkesan kn berkesan keatas eatas suhu,suhu, kelembapan, atmosfera dan keadaan lain bagi

kelembapan, atmosfera dan keadaan lain bagi

melindungi makanan daripada pertumbuhan mikrob melindungi makanan daripada pertumbuhan mikrob merbahaya dan kerosakan yang m

merbahaya dan kerosakan yang menyebabkan ianyaenyebabkan ianya tidak selamat dimakan.

(67)

a)

a) PPenengganankukutatann dadann kkonontetenana ununtutukk memengnganangkgkutut dadann

me

mengngededararkkanan mamakkanananan peperlrluu sesentntiaiasasa beberrsisih,h, be

berkrkeaeadadaanan babaikik dadann sesesusuaiai..

b)

b) SekSekirirananyyaa penpengagangngkukutantan atatauau kkontontenaena yyang ang samsam

di

digugunanakkanan ununtutukk memengnganangkgkutut dadann memengngededararkakann pe

pelblbagagaiai jejeniniss mamakkanananan aatatauu bubukkanan mamakkanananan,, pe

pembmberersisihahann yyanang g beberkrkesesanan dadann prprososeses memembmbasasmimi ku

kumanman henhendakdaklahlah dijdijalaalanknkan.an.

c)

c) KenKenderderaanaan yayang bng besaresar, k, kontontenaena dandan pengpengangkangkutanutan

he

hendndakaklalahh didirrekekaa dadann didilalabebelklkanan dengandengan UNTUKUNTUK

MAKANAN SAHAJA (FOR FOOD USE ONLY)

MAKANAN SAHAJA (FOR FOOD USE ONLY) dandan bu

(68)

7.1

7.1 DokDokumeumentntasi asi dadan rekn rekod prod proseoses dan prs dan produodukk yang

yang mencukupi mencukupi dan dan berkesan, berkesan, pelabelanpelabelan produk akhir dan program penarikan balik produk akhir dan program penarikan balik bagi produk tercemar perlu disediakan untuk bagi produk tercemar perlu disediakan untuk memberi respond jika berlaku ancaman

memberi respond jika berlaku ancaman keselamatan makanan dan selaras dengan keselamatan makanan dan selaras dengan keperluan peraturan.

keperluan peraturan. 7.2

7.2 SemSemua rua rekekod heod hendandaklaklah dijah dijagga dan dia dan disimsimpapann dalam jangka masa yang lebih dari jangka dalam jangka masa yang lebih dari jangka hayat produk. Rekod penting perlu termasuk hayat produk. Rekod penting perlu termasuk ::

a)

a) Bahan mentahBahan mentah

b)

b) PembekalPembekal

c)

c) Kualiti air dan bekalan (sumber, rawatan airKualiti air dan bekalan (sumber, rawatan air dan keputusan analisis.

dan keputusan analisis.

d)

(69)

e)

e) Pemprosesan dan pemantauan.Pemprosesan dan pemantauan. f)

f) Tindakan pembetualanTindakan pembetualan

g)

g) Pembersihan dan sanitasiPembersihan dan sanitasi

h)

h) Kawalan makhluk perosakKawalan makhluk perosak i)

i) Pekerja (rekod kesihatan dan latihan).Pekerja (rekod kesihatan dan latihan).

j)

j) Ujian kualiti produk.Ujian kualiti produk. k)

k) Pengedaran (maklumat yang mencukupi untuk membolehkanPengedaran (maklumat yang mencukupi untuk membolehkan

pengesanan dilakukan kepada kod tertentu atau nombor lot atau pengesanan dilakukan kepada kod tertentu atau nombor lot atau kod,

kod, kuantiti, maklumakuantiti, maklumat pelanggan t pelanggan  nama, alamanama, alamat premis, nombort premis, nombor telefon, keadaan penyimpanan daripada peringkat permulaan

telefon, keadaan penyimpanan daripada peringkat permulaan pengedara

pengedaran n produk).produk).

l)

l) Audit dalaman / Audit dalaman / pemeriksaan kpemeriksaan kendiri.endiri.

m)

(70)

a)

a) Semua produk hendaklah disertakan dengan atau maklumat yangSemua produk hendaklah disertakan dengan atau maklumat yang

mencukupi, untuk membolehkan pengendali seterusnya dalam mencukupi, untuk membolehkan pengendali seterusnya dalam rantaian makanan tersebut, dapat mengendalikan,

rantaian makanan tersebut, dapat mengendalikan,

mempamerkan, menyimpan dan menyedia serta menggunakan mempamerkan, menyimpan dan menyedia serta menggunakan produk tersebut dengan selamat dan betul.

produk tersebut dengan selamat dan betul.

b)

b) Pelabelan produk dan bekas (holding Pelabelan produk dan bekas (holding contcontainer) mestilahainer) mestilah

mematuhi keperluan perundangan. mematuhi keperluan perundangan.

c)

c) Setiap bungkusan produk perlu dilabel secara kekal, mudahSetiap bungkusan produk perlu dilabel secara kekal, mudah

dibaca dan tahan lama serta mengandungi maklumat jenama, dibaca dan tahan lama serta mengandungi maklumat jenama, jenis produk (kod produk), syarikat yang bertanggungjawab, jenis produk (kod produk), syarikat yang bertanggungjawab,

tarikh luput dan cadangan suhu penyimpanan. tarikh luput dan cadangan suhu penyimpanan.

d)

d) Produk perlu disediakan untuk mengelakkan kesalahanProduk perlu disediakan untuk mengelakkan kesalahan

pelabelan. pelabelan.

(71)

8

8_.1_.1 _P_P_{emeriksaan kendiri.}_{emeriksaan kendiri.}

 DDilakukan di seluruhan kemudahan kilang dan tempatilakukan di seluruhan kemudahan kilang dan tempat

pemprosesan secara berkala untuk memastikan keberkesanan dan pemprosesan secara berkala untuk memastikan keberkesanan dan

kecukupan program

kecukupan program keselamkeselamatan makanan.atan makanan.

8

8_.2_.2 _A_A_udit_udit _D_D_alaman._alaman. a)

a) DDi jalankan sekurang-kurangnyi jalankan sekurang-kurangnya 6 a 6 bulan sekali oleh bulan sekali oleh auditaudit berkecuali ya

berkecuali yang ng dilantik oleh pihak pengurusan.dilantik oleh pihak pengurusan.

b)

b) AAudit dalaman juga dilakukan keatas pembekal dan kontraktor.udit dalaman juga dilakukan keatas pembekal dan kontraktor.

c)

c) TTindakan pembetulan perlu diambil ke atas mana-manaindakan pembetulan perlu diambil ke atas mana-mana ketidakpatuhan yang dikesan.

ketidakpatuhan yang dikesan.

d)

d) LLaporan perlu disediakan selepas setiap audit dalaman yangaporan perlu disediakan selepas setiap audit dalaman yang dijalankan.

(72)

9.1

9.1 Semua pSemua pengenengendali makanan dali makanan perlu menperlu menjalani latihjalani latihan dian di Sekolah Latihan Pengendali Makanan yang diiktiraf dan Sekolah Latihan Pengendali Makanan yang diiktiraf dan dilatih tentang kebersihan diri dan pengendalian produk dilatih tentang kebersihan diri dan pengendalian produk secara bersiri terutama tentang langkah berjaga-jaga secara bersiri terutama tentang langkah berjaga-jaga untuk mengelakkan pencemaran produk

untuk mengelakkan pencemaran produk

a)

a) JJadual latihan perlu didokumenkadual latihan perlu didokumenkan.an.

b)

b) Latihan perlu dijalankan berdasarkan program latihan yangLatihan perlu dijalankan berdasarkan program latihan yang telah ditetapkan.

telah ditetapkan.

c)

c) Latihan perlu diberikan semasa Latihan perlu diberikan semasa mereka mula bekerja danmereka mula bekerja dan dijalankan secara kerap untuk kemaskini pengetahuan dan dijalankan secara kerap untuk kemaskini pengetahuan dan kompetensi pekerja.

(73)

9.2

9.2 LatiLatihan han ProProgragram Pm Penilenilaianaian..

a)

a) Penilaian berterusan seperti pemerhatian dan penilaian Penilaian berterusan seperti pemerhatian dan penilaian mengenaimengenai keberkesanan latihan dan program yang diberikan perlu dilakukan. keberkesanan latihan dan program yang diberikan perlu dilakukan.

b)

b) PenPenyeliaan dan pemeriksaan secara rutin yeliaan dan pemeriksaan secara rutin perlu dijalankan untukperlu dijalankan untuk pastikan amalan dan prosedur kebersihan dijalankan mengikut yang pastikan amalan dan prosedur kebersihan dijalankan mengikut yang dirancang.

dirancang.

9.

9.33 LaLatitihahan Ulan Ulangnganan

a)

a) ProgrProgram latihan perlu am latihan perlu dikaji secara rutin dikaji secara rutin dan dikemaskini.dan dikemaskini. b)

b) Sistem berkaitan program latihan perlu dilaksanakan untuk pastikanSistem berkaitan program latihan perlu dilaksanakan untuk pastikan

semua pengendali makanan menitikberatkan pengawalan semua pengendali makanan menitikberatkan pengawalan keselamatan makanan didalam semua prosedur.

(74)

GMP

  KeKepeperlurluan an mimininimumum ym yanang ag asasas us untntuk uk hahasisilklkanan makanan terproses yang selamat dan berkualiti. makanan terproses yang selamat dan berkualiti. Mengandungi perihal ;

Mengandungi perihal ;

1.

1. Definisi terminologi.Definisi terminologi.

2.

2. Penubuhan : Bangunan & kemudahan-kemudahan.Penubuhan : Bangunan & kemudahan-kemudahan.

3.

3. Kawalan Pengoperasian : AKawalan Pengoperasian : Amalan dan malan dan prosedurprosedur..

4.

4. Penyelenggaraan dan Sanitasi.Penyelenggaraan dan Sanitasi.

5.

5. Pekerja.Pekerja.

6.

6. Pengangkutan dan pengedaran.Pengangkutan dan pengedaran.

7.

7. Pengesanan.Pengesanan. 8.

8. Pemeriksaan dalaman.Pemeriksaan dalaman.

9.

(75)

High 5 Bread Factory

(76)

(77)

(78)

(79)

(80)

(81)

Tohelp protectyour privacy,

(82)

(83)

(84)

(85)

Bihun or laksa

Bihun or laksa_{CAP CILI, CAP LANGSAT}_{CAP CILI, CAP LANGSAT}andand

CAP CABAI BURUNG CAP CABAI BURUNG

Lot 1123,

Tingkat Selamat 6, Kampung

Selamat,

Tasek Gelugor, Seberang Prai,

133

(86)

(87)

1.

1. Nyatakan

Nyatakan

a)

Maksud Amalan Pengilangan yang baik.

b)

Senaraikan perkara-perkara

Senaraikan perkara-perkara yang terkand

yang terkandung di

ung di

dalam Amalan Pengilang Yang Baik.

2.

2. Terangkan tiga (3) tujuan premis dan

Terangkan tiga (3) tujuan premis dan

peralatan perlu diselenggara di dalam yang

baik.

3.

3. T

Terangkan keperluan m

erangkan keperluan maklumat

aklumat produk

produk

dalam

(88)