• Tidak ada hasil yang ditemukan

Tingkat efikasi diri siswa : studi deskriptif pada siswa SMP Kanisius Pakem tahun ajaran 2012/2013 dan implikasinya terhadap topik-topik bimbingan pribadi-sosial.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "Tingkat efikasi diri siswa : studi deskriptif pada siswa SMP Kanisius Pakem tahun ajaran 2012/2013 dan implikasinya terhadap topik-topik bimbingan pribadi-sosial."

Copied!
114
0
0

Teks penuh

(1)

T

A

K

G

N

I

T

E

F

I

K

A

S

I

D

I

R

I

S

I

S

W

A

(

S

t

u

d

i

D

e

s

k

r

i

p

it

f

p a

a S

d

si

w

a

S

M

P

K

a

n

si

i

u

s

P

a

k

e

m

n

u

h

a

T

A

j

a

r

a

n

2

0

1

2

/

2

0

1

3

d

a

n

I

m

p

il

k

a

s

i

n

y

a

p

a

d

a

h

r

e

T

T k

o

p

i

-T

o

p

i

k

B

i

m

b

i

n

g

a

n

P

r

i

b

a

d

i

-S

o

s

i

a

l

)

I S P I R K S

n e m e M k u t n u n a k u j a i

D uh iSalahSatuSyarat n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l r e p m e M r

P ogramStud iBimbingandanKonseilng

h e l o n u s u s i

D :

o h o r g u N n a i R s a e r d n A

: M I

N 09111404 2

G

N

I

L

E

S

N

O

K

N

A

D

N

A

G

N

I

B

M

I

B

I

D

U

T

S

M

A

R

G

O

R

P

N

A

K

I

D

I

D

N

E

P

U

M

L

I

N

A

S

U

R

U

J

N

A

K

I

D

I

D

N

E

P

U

M

L

I

N

A

D

N

A

U

R

U

G

E

K

S

A

T

L

U

K

A

F

A

M

R

A

H

D

A

T

A

N

A

S

S

A

T

I

S

R

E

V

I

N

U

A

T

R

A

K

A

Y

G

O

Y

(2)

i

T

A

K

G

N

I

T

E

F

I

K

A

S

I

D

I

R

I

S

I

S

W

A

(

S

t

u

d

i

D

e

s

k

r

i

p

it

f

p a

a S

d

si

w

a

S

M

P

K

a

n

si

i

u

s

P

a

k

e

m

n

u

h

a

T

A

j

a

r

a

n

2

0

1

2

/

2

0

1

3

d

a

n

I

m

p

il

k

a

s

i

n

y

a

p

a

d

a

h

r

e

T

T k

o

p

i

-T

o

p

i

k

B

i

m

b

i

n

g

a

n

P

r

i

b

a

d

i

-S

o

s

i

a

l

)

I S P I R K S

n e m e M k u t n u n a k u j a i

D uh iSalahSatuSyarat n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l r e p m e M r

P ogramStud iBimbingandanKonseilng

h e l o n u s u s i

D :

o h o r g u N n a i R s a e r d n A

: M I

N 09111404 2

G

N

I

L

E

S

N

O

K

N

A

D

N

A

G

N

I

B

M

I

B

I

D

U

T

S

M

A

R

G

O

R

P

N

A

K

I

D

I

D

N

E

P

U

M

L

I

N

A

S

U

R

U

J

N

A

K

I

D

I

D

N

E

P

U

M

L

I

N

A

D

N

A

U

R

U

G

E

K

S

A

T

L

U

K

A

F

A

M

R

A

H

D

A

T

A

N

A

S

S

A

T

I

S

R

E

V

I

N

U

A

T

R

A

K

A

Y

G

O

Y

(3)
(4)
(5)

v i

N A H A B M E S R E P N A D O T T O M

g n i l a p l a d o m n a k a p u r e m s a r e k a j r e k n a d e m s i m i t p o , a h a s U

h a u b e s h i a r e m m a l a d g n i t n e

p keberhasilan

al

le

B

ts

E

a

ti

V

a

L

h a d n i u t i p u d i H

a

y

n

u

t

k

a

w

a

d

a

p

h

a

d

n

i

n

a

k

a

a

y

n

a

u

m

e

S

)

1

1

:

3

h

a

b

t

o

k

g

n

e

P

(

i

p

u

d

i

h

i

d

u

lr

e

p

k

a

d

it

i

a

n

k

a

m

i

d

k

a

d

it

g

n

a

y

p

u

d

i

H

)l

k

n

a

r

F

r

o

t

k

i

V

(

: a d a p e k n a k h a b m e s r e p a y a s i n i i s p i r k S

.

1 TuhanYesusKristus .

2 Program Studi Bimbingandan Konseling USD .

3 Mahasiswa Bimbingan danKonseling .

4 SMPKanisiusPakem .

5 Orangtuakutercinta Bapak AgustinusSunardi danIbu i

t a y r a H i r S a k i n o r e V

.

6

KakakkuTarsisius Hanang Prasetyo

.

(6)

v

A Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E P

Saya menyatakan dengan sesungguhnya bahwa sk irps iyang saya tu il sin i n a k t u b e s i d h a l e t g n a y i l a u c e k , n i a l g n a r o a y r a k n a i g a b u a t a a y r a k t a u m e m k a d it

. h a i m li a y r a k a y n k a y a l a n a m i a g a b e s a k a t s u p r a tf a d n a d n a p it u k m a l a d

Yogyakatra ,2 9Agustu s2013 s il u n e P

(7)

i v N A U J U T E S R E P R A B M E L S I M E D A K A N A G N I T N E P E K K U T N U H A I M L I A Y R A K I S A K I L B U P : a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U a w s i s a h a m a y a s ,i n i h a w a b i d n a g n a t a d n a tr e b g n a Y a m a

N :Andrea sRianNugroho M

I

N :091114042

P a d a p e k n a k ir e b m e m a y a s , n a u h a t e g n e p u m li n a g n a b m e g n e p i m e

D erpustakaan

: l u d u jr e b g n a y a y a s h a i m li a y r a k a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n

U TINGKAT

( A W S I S I R I D I S A K I F

E Stud iDeskrip it fpa Sda iswa SMP Kanisiu sPakem n

u h a

T Ajaran 2012/2013 dan Impilkasinya Terhadap Topik-Topik BimbinganPribadi-Sosial).

m a y a s n a i k i m e d n a g n e

D embeirkan kepada Perpustakaan Universtia s Sanata , n i a l a i d e m k u t n e b m a l a d n a k h il a g n e m , n a p m i y n e m k u t n u k a h a m r a h D n a d , s a t a b r e t a r a c e s n a k i s u b ir t s i d n e m , a t a d n a l a k g n a p k u t n e b m a l a d a y n a l o l e g n e m a g n it n e p e k k u t n u n i a l a i d e m n u p u a m t e n r e t n i i d n a k i s a k il b u p m e

m n akademi s

r a d n ij i a t n i m e m u lr e p a p n a

t isaya maupun membeirkan royalit kepada saya .s il u n e p i a g a b e s a y a s a m a n n a k m u t n a c n e m p a t e t a m a l e s . a y n r a n e b e s n a g n e d t a u b a y a s i n i n a a t a y n r e p n a i k i m e D a tr a k a y g o Y i d t a u b i D a d a

P tangga l2 9Agustu s2013

k a t a y n e m g n a

Y a n

(8)

ii v K A R T S B A A W S I S I R I D I S A K I F E T A K G N I T

(Stud iDesk irpit fp aa Sd iswaSMP Kanisiu sPakem TahunAjaran2012/2013dan Impilkasinya TerhadapT ko -Tpi opikBimbinganP irbadi-Sosial)

o h o r g u N n a i R s a e r d n A m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U a 3 1 0 2

Peneilitan in i merupakan peneilitan desk irpit f yang betrujuan untuk m e k a P s u i s i n a K P M S a w s i s i ri d i s a k if e t a k g n it i a n e g n e m n a r a b m a g h e l o r e p m e m S “ h a l a d a i ti l e ti d g n a y a m a tr e p h a l a s a M . 3 1 0 2 / 3 1 0 2 n a r a j A n u h a

T eberapa

h a k i g g n

it itngka teifkas id ri ipadasiswaSMP Kanisiu sPakem Yogyakatrat ahun n

a r a j

a 12 2 10 /20 3?” .Masalah yang kedua adalah “Berdasarkan anailsis t erhadap ri

t u

b -buit r eifkas i diir yang teirdenitifkas i kemunculannya rendah , topik n a g n i b m i

b p irbadi-sosialapakahyangimp ilkait fbagisiswaSMPKanisiu sPakem a tr a k a y g o

Y ? ”

Jeni s peneilitan yang digunakan dalam peneilitan in i adalah peneilitan a w s i s h a l a d a n a it il e n e p k e j b u S . i e v r u s e d o t e m n a k a n u g g n e m n a g n e d f it p ir k s e d n a r a j a n u h a t a tr a k a y g o Y m e k a P s u i s i n a K P M S I I I V n a d I I V s a l e

k 2012/2013

t a k g n it r e n o i s e u k a p u r e b i n i n a it il e n e p n e m u rt s n I . a w s i s 5 9 h a l m u jr e b g n a y ir i d i s a k if

e yang t erd ri idar i45 tiem pernyataan yang dikembangkan berdasarkan i n i n a it il e n e p m a l a d a t a d s i s il a n a k i n k e T . tr e k i L l e d o m a l a k s n a n u s u y n e p k i n k e t b m e m n a g n e

d ua ttabulas isko rdar imasing-masing tiem ,menghtiung sko rtota l g

n i s a

m -masing responden , menghtiung sko r tota l masing-masing tiem , i s u b ir t s i d n a k r a s a d r e b a w s i s i ri d i s a k if e t a k g n it n a k i s a s ir o g e t a k g n e m a y n t u j n a l e s n e j a m il i r a d i ri d r e t i n i ir o g e t a K . l a m r o

n jang yatiu sanga t itnggi , itnggi ,sedang , . h a d n e r t a g n a s n a d , h a d n e r

Hasi lpeneilitan yang diperoleh adalah (1 )Tingka teifkas idri ipada siswa n a r a j a n u h a t a tr a k a y g o Y m e k a P s u i s i n a K P M

S 12 2 10 /20 3 yang t ermasuk dalam a l m u jr e b i g g n it t a g n a s i r o g e t a

k h 12 siswa(13%) ,yang t ermasuk dalam kategor i h a l m u jr e b g n a d e s ir o g e t a k m a l a d k u s a m r e t g n a y , ) % 9 6 ( a w s i s 6 6 h a l m u jr e b i g g n it g n a y n a d , ) % 1 ( a w s i s 1 h a d n e r i r o g e t a k m a l a d k u s a m r e t g n a y , ) % 7 1 ( a w s i s 6 1 ) 2 ( . ) % 0 ( a w s i s 0 h a d n e r t a g n a s i r o g e t a k m a l a d k u s a m r e

t Berdasarkan anailsi s

ri t u b p a d a h r e

t -buit reifkas idi ir ,diperoleh8bu it rtiemyangmasukdalamkategor i g n a y g n a d e

s digunakan sebaga i dasa runtuk merumuskan usulan topik-topik i d a b ir p n a g n i b m i

(9)

ii i v

T C A R T S B A

STUDENT SS ELF-EFFICACY ’ y

d u t S e v it p i r c s e D A

( onJuniorHighSchoo lStudents ta SMPKanisiu s m

e k a P

p m I s t I d n a r a e Y c i m e d a c A 3 1 0 2 / 2 1 0 2 n

i lica itonst oTheTopic so fPersonal- a

i c o

S l Guidance) y

b

h o r g u N n a i R s a e r d n

A o

ti s r e v i n U a m r a h D a t a n a

S y

3 1 0 2

T study his b o sel n og t a descirpt ei v research t ah t aims at gaining na overview of t eh fls -e efifcacylevel of junior ih gh hsc o l sto udents at SMPKanisiu s

m e k a

P ni 2012/2013academic yea .r The fi tr i es ssu un rd lyi ge n ht is ds y i s“tu Wha t is the lev le of students’ s -eflefifcacy of ju in o rhigh school student a s t S P M Kanisius Pa ek m ni 2012/2013 academic year?” T s che e o dn si “Based on t eh analysis of se fl-e cf acy if tiems idenitifed sa wl o leve,l w hat personal-social

e c n a d i u

g topics ea r impiled rf o junio rhigh schoo s l tudent sa tS P K iM a s sn iu P ka me gY yo akatra?”

T hetype fo st hi research si a descirpt ei v research w tih survey method. The j

b u

s ects ea t er h seventh a dn ie ghth grade students at SMP Kanisius Pakem n

i 2012/2013 academic y ear consist gi fn o 59 students. eT h research insrtument d

e s

u si a quesitonnarie t hhat s o sw t eh level of s - ifefle c yf a . It co sc n ts fsi o 54 it se nm a d sw comp da li e based no t eh scalearrangement technique da opt de rf om

r e k i

L t .The ct he niqueof dataanalysi susedi hnt i sstudy i b s y m ka ingat abul ta ion of the scores rf o each tiem, calculat gi en t h total score fo each respondent,

a l u c l a

c t gi t en h ot t la score o feach tiem, t hen catego irzing t he l eve lo fstudents’ fl

e

s -efifcacy bas o aed n normaldistirbu iton. T hiscategory consists fo eif v level ,s y

l e m a

n v ye r high, h h, me mig diu , l wo ,andveryl ow.

Ther esul s t h ws o th ( a 1) Th:t ereare12s tudents 1( 3 )% belon og th t e v re y hi hg l

e v e

l of s -eflefifcacy, 66 students (69%) belong to t eh h aigh c t ge o yr level of se fl- efifcacy, 61 students (17%) belong to t eh m um edi level of fls -e efifcacy, 1 student(1%) lb ongs oe t t eh wl ao c t ge o yr fo fls -e ef ifcacy, da no stn udents (0%)

g n o l e

b to the very low level of fls -e ef ifcacy .(2 )Based on the analysi so fsefl -y

c a c if f

e tiems, t eh eer a 8 it sr e t am h t belo gn to t eh em dium cat ge o yr a dn w lli eb d

e s

u sa t eh b s f rasi o f ro m tu nlai g the suggested pt i so c of person la - cs ial uo g i ad n ec in order ot enhan ec the students’ s -efl ef ifcacy a t S P KM anisius P ka em in

c i m e d a c a 3 1 0 2 / 2 1 0

(10)

x i R A T N A G N E P A T A K

Puj i dan syuku r penu il s ucapkan kepada Tuhan Yesu s K irstu s ata s a tr e s n a a n a s k a l e p , n a p a i s r e p m a l a d a o d n a d , n a g n i p m a d n e p , n a g n u d n il r e p n a i a s e l e y n e

p peneilitandalambentuksk irpsii ni

Penuil smenyadar ibahwa terselesainya penu ilsan sk irps iin i itdak te lrepa s , u ti a n e r a k h e l O . k a h i p k a y n a b i r a d n a u t n a b n a d n a g n i b m i b , a o d , n a g n u k u d i r a d s u l u t g n a y h i s a k a m ir e t n a k p a c u g n e m k o p m o l e k i n i n a t a p m e s e k a d a

p dair l ubuk

: a d a p e k m a l a d g n il a p g n a y i t a h .

1 Dr .Gendon Barus ,M.S.i ,sebaga iKepala Program Stud iBimbingan dan i n a k ir e b m e m h a l e t g n a y a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U g n il e s n o

K ijn untuk

i a g a b e s s u g il a k e s , i n i i s p ir k s n a s il u n e

p Dosen Pembimbing yang telah

b m i b m e

m ingdengankesabaranhat idanmember imasukankepadapenuil s i n i i s p ir k s s a ti l a u k n a k t a k g n i n e m a n u g .

2 And ira sIndraPurnama ,ST. ,S.Pd .selaku Kepala Sekolah SMP Kanisiu s n a t a p m e s e k n a k ir e b m e m h a l e t g n a y m e k a

P untukmelaksanakanpeneilitan .

3 Fransiska Charuniawait , S.Pd. , se tra Bernadeta , S.Pd. yang telah n a it il e n e p n a k u k a l e m k u t n u s a l e k k u s a m m a j n a k ir e b m e m .

4 Seluruh siswa SMP Kanisiu s Pakem Tahun Ajaran 2012/2013 , ata s r e n o i s e u k i s i g n e m a y n n a a i d e s e k .

(11)

x .

6 Teman-teman BK angkatan 2009 yang telah membeirkan dukungan dan a

d a p e k s u s u h k a r a c e s , i s a v it o

m Sr .Betra , Iyud ,Siska , Agnes ,Yuila , a

m ir P , a k i T , y d n e D , a y t d a

S , Robet , Ina dl l yang itdak bisa penuil s .

u t a s r e p u t a s n a k t u b e s .

7 Teman-teman kos tyang telah membeirkan semangat ,terkhusu skepada a

ti D n a d g n u g A s M , a d li W , h il a G , n a it p e S , a y t d a S , r a m a D , o e L .

8 KekasihkuAlviontiaValenitnaMegaRyangt elahmembeirkans emangat , .i

n i i s p ir k s n a s il u n e p n a k i a s e l e y n e m u t n a b m e m n a r a b a s e k n a d , a o d

h e l o , a n r u p m e s i r a d h u a j h i s a m i n i i s p ir k s n a s il u n e p a w h a b i r a d a y n e m s il u n e P

a y r a k p a d a h r e t k it ir k n a d , n a r a s , n a k u s a m u ti a n e r a

k in i sanga t dipelrukan .

a j a s a p a i s i g a b t a a f n a m r e b t a p a d i n i i s p ir k s a g o m e s p a r a h r e b s il u n e p , a y n ri h k A

(12)

i x

I S I R A T F A D

… . … .. … … … … … … … … … … … … … … … … … … L U D U J N A M A L A

H i

… . … … … … … … … … … G N I B M I B M E P N A U J U T E S R E P N A M A L A

H ii

… … … … … … … … … N A H A S E G N E P N A M A L A

H ….……… iii

… . … … … … … … … … … N A H A B M E S R E P N A D O T T O M N A M A L A

H vi

… .. … … … … … … … … … … … … A Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E

P v

… .. . A Y R A K I S A K I L B U P N A U J U T E S R E P N A A T A Y N R E P R A B M E

L iv

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … K A R T S B

A iiv

. .. T C A R T S B

A v iii

… … … … … … … R A T N A G N E P A T A

K ……….… xi

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … I S I R A T F A

D ix

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … L E B A T R A T F A

D vx i

… … … . … … … … . … … … … … … … … … … … … … … K I F A R G R A T F A

D vx

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … N A R I P M A L R A T F A

D ix v

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … N A U L U H A D N E P I B A

B 1

.

A Lata rBelakang……….… 1 .

B RumusanMasalah………... 6 .

C TujuanPeneilitan……….… 7 .

D Manfaa tPeneilitan……… 7 .

E Deifnis iOperasional……….……... 9

N A U A J N I T I I B A

B PUSTAKA………..……… 01 .

A KonsepDasa rE ifkas iDiir………..…….… 01 .

1 PengeritanE ifkas iDi ir………..……….… 01 .

2 Dimensi-Dimens iE ifkas iDiir……… 31 .

3 KarakteirsitkE ifkas iDiir……… 61 .

4 Faktor-Fakto ryangMempengaruh iE ifkas iDiir……… 71 .

B KonsepDasa rRemaja………..… 82 .

(13)

ii x .

2 Tuga sPerkembanganRemaja……….… 03 .

3 C - riiir c iRemaja………...…… 13 .

4 PerkembanganE ifkas iDri ipadaRemaja……… 33 .

C KonsepDasa rBimbinganP irbad iSosial………..… 43 .

1 PengeritanBimbingan……….… 43 .

2 PengeritanBimbinganP irbad iSosial……….… 63 .

3 BimbinganPengembanganE ifkas iDiir……….… 73

N E P I G O L O D O T E M I I I B A

B ELITIAN………. 93

.

A Jeni sPeneilitan………...……….………….. 93 .

B SubjekPeneilitan………..… 93 .

C MetodePengumpulanData………. 04 .

D Vaildtia sdanReilablitia sKuesioner……… 44 .

E Anailsi sData……… 84 .

F Prosedu rPengumpulandanAnailsi sDataPeneilitan……… 15

E N E P L I S A H V I B A

B LITIANDANPEMBAHASAN……….… 25 .

A Hasi lPeneilitan……… 2. 5 .

1 Tingka tE ifkas iDri ipadaSiswaSM PKanisiu sPakemTahun 3

1 0 2 / 2 1 0 2 n a r a j

A ………..…. 25 .

2 Mengidenit ifkas ibutri-buit rpengukuraneifkas idri iyang a

d a p a y n n a l u c n u m e k i s n e u k e r f h a d n e

r siswaSMP

u t n u a y n i s a k il p m i m a l a d a tr a k a y g o Y m e k a P s u i s i n a

K k

mengusulkan it k-op topikbimbinganp irbadi-sosial………….. 55 .

B PembahasanHasi lPeneilitan………...…….… 95

V B A

B PENUTUP……… 56 .

A Kesimpulan………..…… 56 .

B Keterbatasan………..…..… 66 .

(14)

ii i x R

A T F A

D PUSTAKA………..… 96 N

(15)

v i x

L E B A T R A T F A D

.

1 Tabe l1Ciir-c Iri i ndividuyangMemiilkiE ifkas iDi irTingg idan

Rendah………...… 6…. 1 .

2 Tabe l2Ciir-ci irI ndividuyangMemiilk iE ifkas iDri iTingg idan …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … h a d n e

R ... .. 1 7

.

3 Tabe l3SubjekPeneilitan……….. 04 .

4 Tabe l4NormaSko irngI nventor iE ifkas iDiir………. 24 .

5 Tabe l5Kisi-kis iKuesione rE ifkas iDiir……….. 34 .

6 Tabe l6Rincian tIemyangVailddanGugur………. 64 .

7 Tabe l7KrtieiraGuiflord……… 74 .

8 Tabe l8NormaKatego irsasiTingka tE ifkas iDi ir………. 94 .

9 Tabe l9NormaKatego irsas iTingka tE ifkas iDi ir SiswaKela sVII M

S I I I V n a

d PKanisiu sPakem………... ..… 05 .

0

1 Tabe l10NormaKatego irsas iSko rButriI nsrtumenE ifkas iDir i……. 15 .

1

1 Tabe l11Katego irsas iTingka tE ifkas iDri ipadaSiswaSMPKanisius u

h a T m e k a

P nAjaran2012/2013………...…….. 25 .

2

1 Tabe l12Tingka tE ifkas iDri iSiswaBerdasarkanJ eni sKelamin… 4…. 5 .

3

1 Tabe l13Tingka tE ifkas iDri iSiswaBerdasarkanKelas………... 55 .

4

1 Tabe l14Kategor iSko r tIemE ifkas iDri ipadaSiswa

S PM Kanisiu sPakemTahunAjaran2012/2013……… 55 .

5

1 Tabe l15 mtI -e tiemPernyataanyangTergolongdalam r

o g e t a

K iSedang……… 75 .

6

1 Tabe l1 6Topik-TopikBimbinganP irbad iSosia lya ng fi

t a k il p m

I Dapa tMeningkatkanE ifkas iDri iSiswaSMP 3

1 0 2 / 2 1 0 2 n a r a j A n u h a T m e k a P s u i s i n a

(16)

v x

K I F A R G R A T F A D

.

(17)

i v x

N A R I P M A L R A T F A D

.

1 Lamprian1 :Kuesione rE ifkas iDri i………. 72 .

2 Lamprian2 :Tabulas iDataPeneilitan……….. 79 .

3 Lamprian3 : Hasi lUj iVaildtia sdanReilablitias………….. 8 2 .

4 Lamprian4 :SatuanPelayananBimbingan( SPB) …… .… ... 87 .

5 Lamprian5 :Sura tPe irijnanPeneilitan nd a Sura tPeirijnan

(18)

1

I B A B

N A U L U H A D N E P

Bab in i memua t lata r belakang masalah , perumusan masalah , tujuan

ti l e n e

p ian ,manfaa tpeneilitan ,dan definis ioperasiona ldar iistliah-istliah pokok

.i n i n a it il e n e p m a l a d n a k a n u g i d g n a y

.

A LatarBelakangMasalah

Salah satu episodedalam kehidupan manusiaadalah masaremaja .Masa

t a k g n it i k il i m e m g n a y a i s u n a m n a p u d i h e k a s a m i r a d n a i g a b n a k a p u r e m a j a m e r

.i ri d n e s r e t n a k i n u e

k Masa in imerupakan bagian kehidupan yang penitng

n a k a p u r e m n a d , u d i v i d n i n a g n a b m e k r e p s u l k i s m a l a

d masa rtansis iyangdapa t

t a h e s g n a y a s a w e d a s a m n a g n a b m e k r e p a d a p e k n a k h a r a i

d .

Sanrtock (2003:26 )mendeifnisikan masa remaja (adolescence )sebagai e

k r e p a s a

m mbangan rtansis iyang tejrad iantara masa anak-anak dan masa

i t u p il e m g n a y a s a w e

d perubahan biologis , kogntifi , dan sosial-emosional .

n a t n e

R g usiamasar emajadimula ikria-kriapadausia10sampa i13t ahun dan

. n u h a t 2 2 i a p m a s 8 1 a i s u a r a t n a i ri h k a i

d Masa remaja dtianda i dengan

a u t g n a r o a d a p e k n e d n e p e d p a k i s a y n g n a b m e k r e

b k ae rah independen,

u a t a g n u n e r e m k u t n u n a g n u r e d n e c e k n a d , s a ti l a u s k e s t a n i m a y n g n a b m e k r e b

i a li n , ir i d n e s i ri d n a k it a h r e p m e

m -nlia ieitkadan mora l(Salzman dan Pikuna s

) 1 7 : 1 1 0 2 , f u s u Y m a l a d

Manusia dalam rangkaian siklu skehidupan selalu mengarahkan dri i

k u t n

(19)

ri k i p r e b l a h m a l a d n a g n a t a m e k i k il i m e

m . Prose suntuk mencapa ikematangan

e l e y n e p n a g n e d a y n n a ti a k t a r e a j a m e r a d a p i ri

d saian tuga sperkembangan .

s a g u

T perkembanganyangharu sdiselesaikan olehremaja itdaksedikti .Tuga s

a j a m e r n a g n a b m e k r e

p d i antaranya :mencapa ikemandiiran emosiona ldar i

r u g if u a t a a u t g n a r

o - ifgu ryang memiilk iotortias ,menemukan mode lyang

s a t a i ri d n a k il a d n e g n e m n a u p m a m e k t a u k r e p m e m , a y n s a ti t n e d i n a k i d a ji d ,i a li n a l a k s r a s a

d p irnsipatauf alsafahhidup ,danmeneirmadi irnyas endri idan

. ir i d n a u p m a m e k p a d a h r e t n a a y a c r e p e k i k il i m e m

Masar emajamerupakan masamunculnyakemampuanmenalar ,berpiki r

i p m i m h i a r e m k u t n u n a n i g n i e k a y n l u c n u m a tr e s k a rt s b

a -mimpi .Kemampuan

e

t rsebu tsungguh memiilk ipengaruh terhadap perkembangan dri i remaja .

, t u b e s r e t a j a m e r ir i d a d a p i d a jr e t g n a y f it i n g o k n a u p m a m e k a y n l u c n u m i a l u M k i a b i a li n e m u p m a m k u t n u f it i n g o k s e s o r p i n a l a j n e m a j a m e r n a k b a b e y n e m il u s a p a r e b e s i a li n e m , l a h u t a u s k u r u b u a t

a tataumudahsuatut antangan ,setra

. li s a h r e b n a g n e d n a k i a s e l e s i d t a p a d n a g n a t n a t u t a u s a n a m h u a j e s i a li n e m i a li n e m u p m a m g n a y i d a b ir p h a l a d a l a e d i g n a y a j a m e r i d a b ir p k o s o S n a g n a r u k e k n a d n a h i b e l e k n a k a n a m a h a m e p i t u p il e m g n a y i ri d n a u p m a m e k t a h il e m , ir i

d sejauh mana kesultian suatu tugas ,setra memiilk ikeyakinan

l i s a h r e b n a g n e d s a g u t n a k i a s e l e y n e m u p m a m k u t n u i ri d n a u p m a m e k p a d a h r e t u a t a i ri d i s a k if e n a g n e d l a n e k i d g n a

y s -eflefifcacy.

Bandura (dalam Feis t dan Feist , 2008) mendeifnisikan eifkas i d iir

h it a l e m k u t n u a k e r e m i ri d n a u p m a m e k p a d a h r e t a i s u n a m n a n i k a y e k i a g a b e s n a i d a j e k a tr e s i ri d i s g n u f p a d a h r e t n a il a d n e g n e p n a r u k u h a l m u j e

(20)

. a y n n a g n u k g n

il E ifkas i di ir merupakan perseps i individu tentang di irnya

s u g a b a p a r e b e s i a n e g n e m i ri d n e

s dri idapa tberfungs idalam stiuas itetrentu .

a y n a d a n a g n e

D e ifkas i di ir remaja akan mempunya i kekuatan untuk

n a g n e d n a k i a s e l e s i d s u r a h g n a y n a g n a b m e k r e p s a g u t i a g a b r e b i p a d a h g n e m . k i a b

Kenyataannya masih ada remaja yang cenderung memiilk ie ifkasi dri i

m u l e b g n a

y idea latau masih memiilk i eifkas i dri i rendah . Berdasarkan

t a m a g n e

p a npenelti idalam pelaksanaan kegiatanPPL(ProgramPengalaman

o r P h e l o n a k a r a g g n e l e s i d g n a y m e k a P s u i s i n a K P M S i d ) n a g n a p a

L gramS ut id

e m i ti l e n e p , g n il e s n o K n a d n a g n i b m i

B ilha t bahwa siswa SMP Kanisiu s

m e k a

P tampak belum memiilk i keyakina n terhadap kemampuan yang

a y n ir i d h e l o i k il i m i

d .Kurangnya keyakinan terhadap kemampuan d tianda i

n a d s i m i s e p a r a c e s n a g n a t n a t u t a u s t a h il e m n a g n u r e d n e c e k n a g n e d k a d it a y n ir i d p a g g n a g n e

m mampu melaksanakan suatu tugas .Ha ltersebu t

r a b m a g r e

t dalamsebuahs tiuas ipembelajarand imanabeberapasiswaenggan

s a g u t n a k i a s e l e y n e m k u t n u s a l e k n a p e d e k u j a

m d air guru ,siswa kurang

a j n e m k u t n u a y n l a s i m s a l e k i s a s i n a g r o m a l a d t a b il r e t k u t n u s a i s u t n

a d i

h a l o k e S a rt n I a w s i S i s a s i n a g r O n a s u r u g n e p e k m a l a d n u p u a m s a l e k s u r u g n e p ) S I S O

( yang cakupannyal ebih besar .Po rte tstiuasit ersebu tmenggambarkan

i ri d i s a t a b m e m g n u r e d n e c n a d o k i s e r li b m a g n e m i n a r e b g n a r u k a w s i s a w h a b r a s a d r e B . ir i d n a k g n a b m e g n e m n a k u

b kan gambaran fenomena tersebut ,

a w h a b n a k i s a k i d n i g n e

m siswa SMP Kanisiu sPakem cenderung memiilk i

( ir i d i s a k if

(21)

Portets tiuas id iata sdapatdisebabkanolehbanyakf aktor .Faktort ersebu t

a j a m e r i g o l o k i s p i r o e t ir a d t a h il i d t a p a

d Hu lrock ( dalam Mappiare ,1982 :32 )

g n a

y mengungkapkan bahwa masa remaja adalah masa negait fatau fase

fi t a g e

n (negaitve phase) . Gejala yang itmbu ldalam fase in i antara lain : d n e y n e m k u t n u n a n i g n i e

k iir ,kurangnya kemauan untuk bekejra ,kebosanan ,

a y a c r e p a s a r a y n g n a r u k , n a a s a r e p n a a k e p e k , l a i s o s n a g n a t n e tr e p , n a h a s il e g e k .l a y a h r e b n a a k u s e k n a d , n a a s a r e p n a a k e p e k , ir i

d Lebih lanjut, Hal l(dalam

p u r e m a j a m e r a s a m a w h a b n a k p a k g n u g n e m ) 0 1 : 3 0 0 2 , k c o rt n a

S akan masa

s s e r t s d n a m o r t

s atau masa topan dan tekanan .Masa in imerupakan masa n a g n a c n o

g atau masa pergolakan bag i remaja yang dtianda i dengan

.i t a h a n a s a u s n a h a b u r e p n a d k il f n o k a y n l u c n u m

Meilha tc -i irci irr emaja,t uga sperkembangan ,danf aseyangt e jrad ipada

p a d a h r e t n a n i k a y e k i k il i m e m k u t n u a j a m e r i g a b g n it n e p a y n a ri k , a j a m e r a s a m ir i d n e s i ri d p a d a h r e t n a n i k a y e k i k il i m e m n a g n e D . ir i d n e s i ri d n a u p m a m e k

(eifkas i diir) , remaja akan terbantu setra lebih siap dalam menghadap i

e k r e p s a g u t n a t u t n u

t mbangan lainnya. Masa remaja juga merupakan tahap

. n a i d a b ir p e k i s a r g e t n i n a d n a g n a b m e k r e p i g a b g n it n e p g n il a p g n a y

Peneilitan Pabiban (2007 )menunjukkan bahwae ifkas idri idan prestas i

o e s e S . n a k if i n g i s n a d f it i s o p g n a y n a g n u b u h i k il i m e m k i m e d a k

a rang yang

i k il i m e

m eifkas idiir itngg iakan memiilk ikeyakinan yang itngg iterhadap

n a k a t u b e s r e t g n a r O . a y n i k il i m i d g n a y i ri d n a u p m a m e

k bersemanga tdalam

m a l a d h a r e y n e m h a d u m k a d it a tr e s a d a g n a y s a g u t a l a g e s i p a d a h g n e m . l u c n u m g n a y n a t a b m a h n u p u a m n a ti l u s e k i p a d a h g n e

(22)

( a n a h a if r a H n a it il e n e

p 2013 ,dalam http://ejourna.lumm.aci.d) menunjukkan

t a p a d r e t a w h a

b hubunganeifkas idiirdankecemasandalam menghadap iuijan

r

( sebesa r-0,615 dan (p )= 0,000) .Aritnya ,semakin itnggi eifkas idi irmaka

h a d n e r n i k a m e

s kecemasan siswa dalam menghadap i uijan nasiona l dan

, a y n k il a b e

s ijka itngka t eifkas i diir rendah maka kecemasan dalam

n a ij u i p a d a h g n e

m semakin itngg.i

Peneilitan d i ata s menunjukkan betapa pen itngnya seseorang haru s

i k il i m e

m e ifkas idi iryangi dea.lE ifkas idiirsanga tmempengaruh ipandangan

p a d a h r e t g n a r o e s e

s kemampuan di irnya. Bandura ,1995 (dalam Feis tdan

a w h a b n a k a t a g n e m ) 9 2 4 : 8 0 0 2 , t s i e

F eifkas idiiryangdimiilk iolehseseorang

m e m n a k

a punya ipengaruht erhadaparah itndakanyangdipiilh ,itngka tusaha

s a ti v it k a i p a d a h g n e m m a l a d n a k u k a li d g n a y a y a p u u a t

a te trentu ,seberapa

a h g n e m m a l a d n a n a h a t e k r a s e

b dap ipengalaman kegagalan setra elasitstias

. a y n n a u j u t r a j e g n e m m a l a d u d i v i d n

i E ifkas idiir juga menyebabkan orang

m i d g n a y n a u p m a m e k n a g n e d k i a b h i b e l ir i d n a k p a i y n e

m iilkinya .Tingginya

ir i d i s a k if

e membawai ndividu l ebih t ahan t erhadap permasalahan dan l ebih

i g e t a rt s l i b m a g n e m t a p e

c pemecahannya dan sebailknya ,rendahnya eifkas i

ir i

d membua t individu cepa t putu s asa se tra rentan dalam menghadap i

. h a l a s a

m

Keberadaan bimbingan dan konseilng d isekolah sungguh merupakan

t u b e s r e t n a h u t u b e K . a j a m e r n a g n a b m e k r e p i g a b n a h u t u b e

k mengacu pada

u t n a b m e m k u t n u a h a s u r e b g n a y n a k i d i d n e p n a u j u

t siswa sebagai p irbad i

n a h u t u e k i a p a c n e m k u t n

(23)

u t n a b m e m k u t n

u remaja dalam mematangkan aspek kogniit fmelalu iusaha

.i k il i m i d g n a y i ri d i s a k if e n a k g n a b m e g n e m a tr e s n a k t a k g n i n e

m Adanyaguru

h a l o k e s i d g n il e s n o k n a d n a g n i b m i

b melalu ipelayananyang dibe irkan secara

, k o p m o l e k n u p u a m l a u d i v i d n

i k rianya dapa tmembeirkan informas ikepada

ir i d i s a k if e a y n g n it n e p g n a t n e t a w s i

s . Informas i in i diharapkan dapa t

n a i d a b ir p e k k u t n e b m e

m remaja menjad iseorang yang tanggguh ,kua,t nd a

h a r e y n e m g n a t n a

p . Fungs idan tugas guru bimbingan dan konseilng untuk

a w s i s u t n a b m e

m tersebu t itdak akan tereailsas itanpa bantuan dar iberbaga i

. k a h i

p Pihak-pihak seperit sekolah ,keluarga, dan masyaraka t diharapkan

u p m a

m bersinerg iuntukmembantuperkembangandri isiswa.

Berdasarkanf enomenayangdigambarkand iatas ,peneilitt etrairkuntuk

n a it il e n e p n a k u k a l e

m tentang “Tingka tE ifkas iDi ir Siswa (Stud iDesk irptfi

p aa d SiswaSMP Kanisiu sPakemTahunAjaran2012/2013dan I mp ilkasinya

TerhadapUsulanTopik-TopikBimbinganPribadi-Sosial) .”

.

B RumusanMasalah

: t u k ir e b i a g a b e s n a a y n a tr e p b a w a j n e m k u t n u n a k d u s k a m i d i n i n a it il e n e P

.

1 Seberapa itnggikah itngka teifkas idiir p ara siswa SMP Kanisiu sPakem

a tr a k a y g o

Y tahunajaran 12 2 10 /20 3?

.

2 Dalam hal-ha l apakah e ifkas i dri i siswa te irden itifkas i masih rendah

n a l u s u n a h a b i a g a b e

s topik bimbingan p irbadi-sosial yang impilkatfib agi

a w s i

(24)

.

C TujuanPeneil itan

Sejalan dengan rumusan masalah d iatas ,tujuan peneilitan in iadalah

:t u k ir e b i a g a b e s

.

1 Mendesk irpsikan itngka teifkas idiirpadasiswakela sVII ISMP Kanisiu s

a tr a k a y g o Y m e k a

P tahunajaran 12 2 10 /20 3 .

.

2 Mengidenitifkas ibutri-buit rpengukuraneifkas idri iyangr endah f rekuens i

a d a p a y n n a l u c n u m e

k siswa SMP Kanisiu s Pakem Yogyakatra dalam

n i s a k il p m

i yauntukmengusulkan it k-op topikbimbinganp irbadi-sosia.l

.

D Manfaa tPeneilitan

:i g a b t a a f n a m r e b t a p a d n a k p a r a h i d i n i n a it il e n e P

.

1 Manfaa tteo irits

i g a b n a g n a b m u s n a d i s a m r o f n i n a k ir e b m e m t a p a d i n i n a it il e n e P

, g n il e s n o k n a d n a g n i b m i b g n a d i b m a l a d n a u h a t e g n e p n a g n a b m e g n e p

n a g n e d n a g n u b u h r e b g n a y a y n s u s u h

k eifkas idiir.

.

2 Manfaa tprakits

.

a Bag iGuruBimbingandanKonseilng

i d a j n e m t a p a d i n i n a it il e n e p l i s a

H sumbe r informas i bag i guru

g n il e s n o k n a d n a g n i b m i

b dalam rangka memaham i perliaku siswa

n a g n e d n a ti a k r e

b eifkas idi iryangdimiilki ,setramembantu ,membina , ir

i d i s a k if e u k a li r e p n a k t a k g n i n e m n a

(25)

.

b Bag iPendidik( GurudanOrangtua)

k i d i d n e p i g a b i s a m r o f n i r e b m u s i d a j n e m t a p a d i n i n a it il e n e p l i s a H

p i m a h a m e m a k g n a r m a l a

d erliaku siswa berkatian dengan e ifkas idiir

i k il i m i d g n a

y ,setra membantu ,membina, dan meningkatkan perliaku ir

i d i s a k if

e yangdimiilkinya.

.

c Bag iSekolah

ti l e n e p l i s a

H ian i n idapa tmenjad isumberi nformas imengena i itngka t

ir i d i s a k if

e padar emaja( khususnyasiswaSMP Kanisiu sPakemtahun

ajaran2012/2013).

.

d Bag iPeneilit

i n i n a it il e n e

P member i kesempatan bag i penelti i untuk belraith

h a d i a k i a u s e s n a it il e n e p r u d e s o r p n a k u k a l e

m -kaidah limiah dan

i d a j n e m t a p a d a y n li s a

h beka lbag ipenelti id ikemudian har iuntuk

k i a b , g n il e s n o k n a d n a g n i b m i b n a n a y a l n a k ir e b m e m n a d i g n i p m a d n e m

k o p m o l e k a r a c e

s maupun individual , kepada siswa yang memiilk i

t a k g n

it eifkas idiirrendah.

.

d Bag iPeneilitl ain

i s a m r o f n i u a t a a t a d n a k ir e b m e m t a p a d i n i n a it il e n e

P tambahan bag i

it il e n e

p -penelti ilain yang te irnsp rias idan bermina tmengkaj ilebih

h u a

(26)

.

E Deifnis iOperasional

.

1 E ifkas idiir

i ri d i s a k if

E adalah keyakinan seseorang terhadap kemampuan yang

k u t n u , u k a li r e p u a t a n a k a d n it u t a u s n a k u k a l e m u p m a m k u t n u i k il i m i d

n a t a b m a h i p a d a h g n e m u p m a m n a d , u t n e tr e t n a u j u t u t a u s i a p a c n e m u p m a m

. li s a h r e b n a g n e d i s a u ti s u t a u s m a l a d u t n e tr e

t E ifkas idi irdalam peneilitan

i n

i dikonsrtuk ata saspek-aspek :Keyakinan d ri i(efifcacy beilef/ efifcacy n

o it a t c e p x

e )dan pengharapan hasi l(outcome expectaiton) s , ebagaimana .i n i n a it il e n e p n e m u rt s n i k u rt s n o k m a l a d t u j n a l h i b e l n a k l a n o i s a r e p o i d

.

2 SiswaSMPs ebaga iRemaja

3 1 r a ti k e s a i s u r e b g n a y a k e r e m h a l a d a P M S a w s i

S - 16 tahun yang sedang

m a l a d k u s a m r e t a k e r e M . a m a tr e P h a g n e n e M h a l o k e S u k g n a b i d k u d u d

.l a w a a j a m e r a s a m

.

3 BimbinganP irbadi-Sosial

i d a b ir P n a g n i b m i

B -Sosia l upaya untuk membantu individu dalam

u d i v i d n i n a u p m a m e k n a k g n a b m e g n e m n a d n a i d a b ir p e k n a k p a t n a m e m

n e m m a l a

d angan imasalah-masalahyangberkatian dengand ri isend ri idan

f i s u d n o k g n a y n a g n u k g n il n a a t p i c n e p i u l a l e m g n u k u d i d g n a y , n i a l g n a r o

(27)

0 1

I I B A B

A K A T S U P N A U A J N I T

Bab in i memua t uraian konseptua l mengenai e ifkas i diir , karakteirsitk

a j a m e

r ,danbimbinganpirbadi-sosia.l

.

A KonsepDasarE ifkas iDiri .

1 PengeritanE ifkas iD iir

Rebe rdan Reber (2010) mende ifnisikane ifkas idri isebaga iperasaan

a k e r e m s a ti s a p a k n a d n a u p m a m e k t i a k r e t u d i v i d n

i dalam menghadap i

i s i d n o k n a i a k g n a r e

s khusu s yang dihadapkan dalam hidup mereka .

s d l O , a il a p a

P , danFeldman( 2009 :51 )mengungkapkan bahwaeifkas idiir

n a n i k a y e k n a k a p u r e

m seseorang bahwa ia memiilk ikemampuan yang

. n a li s a h r e b e k h i a r e m k u t n u n a k h u t u b i d

E ifkas idri imerupakan keyakinan individu bahwa mereka mampu u

a t a n a k a d n it u t a u s n a k u k a l e

m perliaku yang dapa tmenghaslikan hasi l

. t s i e F n a d t s i e F ( i s a u ti s u t a u s m a l a d n a k n i g n ii d u a t a n a k p a r a h i d g n a y

) 6 3 2 : 0 1 0

2 .Lebihl anju tOrmrod ( 2009 :19 )menyatakanbahwaeifkas idiir

n a k a p u r e

m keyakinan seseorangbahwadi irnyamampumenjalankant uga s

n e tr e

t tu atau meraih sasaran tetrentu. Baron dan Byrne (Sugiatro dan

i d a j a j d r u

N ,2009 )mende ifnisikaneifkas idri isebaga ievaluas idiirt entang

n a d n a u p m a m e

k kompetens idiirnyauntukmelakukansuatut ugas ,mampu

k u t n u u p m a m n a d , n a u j u t u t a u s i a p a c n e

(28)

Bandura ,1977( Wriawan dan Suci ,2010) mendeifnisikaneifkas idri i

u k a li r e p u t a u s n a k u k a l e m u p m a m a i d a w h a b g n a r o e s e s n a n i k a y e k i a g a b e s e L . n a k n i g n ii d g n a y l i s a h i a p a c n e m k u t n u s e s k u s n a g n e

d bih lanju t

a r u d n a

B (Feis tdan Feist .2008:415) mendeifnisikan eifkas idiir sebaga i

h a l m u j e s h it a l e m k u t n u a k e r e m n a u p m a m e k a d a p a i s u n a m n a n i k a y e k n a i d a j e k n a d a k e r e m i ri d i s g n u f p a d a h r e t n a il a d n e g n e p n a r u k

u -kejadian

. a y n n a g n u k g n il i d i d a jr e t g n a

y Bandura (Feis t dan Feist . 2010:212)

a w h a b n a n i k a y e k i k il i m e m g n a y a i s u n a m a w h a b n a k s a l e j n e

m mereka

u t a u s e s n a k u k a l e m t a p a

d akanmemiilk ipotens iuntuk mengubahkejadian

n i k g n u m h i b e l n a d k a d n it r e b n i k g n u m h i b e l n a k a a i D . a y n n a g n u k g n il i d i a y n u p m e m g n a y a i s u n a m a d a p ir a d s e s k u s i d a j n e m k u t n

u eifkas idi iryang

. h a d n e r

Berdasarkan uraian dar i beberapa pengeritan d i atas , dapa t

h a l a d a i ri d i s a k if e a w h a b n a k l u p m i s i

d keyakinan seseorang terhadap

n a u p m a m e

k yang dimiilk iuntuk mampu melakukan suatu itndakan atau

, u k a li r e

p untuk mampu mencapai suatu tujuan tetrentu , dan mampu

n a t a b m a h i p a d a h g n e

m tetrentudalams uatus tiuas idenganberhasli .

Bandura( 1986:391)mengatakanbahwa

Perceived s f-el efifcacy i sa judgemen to fone’ scapablitiy to l e v e l n i a t r e c a h s il p m o c c

a o fperformance ,wherea san outcome n o it a t c e p x

e i s a judgemen t o f the ilkely consequence s such e c u d o r p l li w r o i v a h e

b .

E ifkas idiirmerupakanpen liaianseseorangterhadap kemampuannya u

t n

u k menyelesaikan suatu kegiatan, sedangkan ekspektas i hasi l

a r o e s e s n a i a li n e p n a k a p u r e

(29)

. u k a li r e

p Bandura (Feis tdan Feist .2008 :415) menjelaskan perbedaan

a r a t n

a harapan untuk m peem ngaruh i hasi l (efifcacy expecta iton ) dan (

l i s a h i s a t k e p s k

e outcome expectaiton) .Efficacy expectaiton mengarah e

k pada keyakinan manusia bahwa mereka memiilk ikesanggupan untuk

a r a t n e m e s , u t n e tr e t u k a li r e p n a k u k a l e

m outcome expectaiton mengacu a

d a

p perk riaan terhadap konsekuens i dar i perliaku yang diinginkan .

Outcome expectaiton itdak boleh dicampuradukkan dengan keberhaslian s

n a i a p a c n e

p uatu itndakan karena ekspektas ihasi llebih mengacu pada

i k g n u m g n a y i s n e u k e s n o

k n muncu l dar i perliaku , bukan pemenuhan

. t u b e s r e t n a k a d n it

Contoh, seorang pelama rkejra bisa memiilk ikeyakinan bahwa dia

k u t n u n a u p m a m e k i k il i m e m , a jr e k a r a c n a w a w a m a l e s a m ir p l i p m a t n a k a

b a w a j n e

m segalape tranyaan ,dengans ikap santa idanpenuhpengendailan

n i a l a t a k n a g n e D . t a p e t g n a y h a m a r u k a li r e p n a k k u j n u n e m n a d , ir i

d , dia

i k il i m e

m e ifkas idiir yang nit gg iterkai twawancara kejra .Meskipun dia

i k il i m e

m efifcacyexpectaiton yang itnggi ,d iamungkin memiilk ioutcome n

o it a t c e p x

e rendah . Outcome expectaiton yang rendah akan muncu l a

li b a p

a diapercayabahwadiamemiilk ipeluangyang kecliuntukmengis i

n a g n o w o

l pekejraan yang dtiawarkan .Penliaian in imungkin berkatian

g n u k u d n e m k a d it g n a y n a g n u k g n il i s i d n o k n a g n e

d , sepetr i itngginya

n i a l e S . t a t e k g n a y i s it e p m o k u a t a i m o n o k e n a n a k e t , n a r u g g n a g n e p a k g n a

r o t k a f , u

(30)

a d k i s if n a t a h e s e k u a t a , n a d a b t a r e

b pa tmempengaruh i secara negatfi

.l i s a h p a d a h r e t a y n i s a t k e p s k e

.

2 Dimensi-dimensiE ifkas iDiri

Menuru tBandura (1997 dalam Widodo 2007 )ada d ua aspek dalam

ir i d i s a k if

e yang menjad idimens ipembentukan dalame ifkas idiir. Aspek

n i a l a r a t n a t u b e s r e

t ; pe trama, keyakinan diir( efifcacybeilefatauefifcacy n

o it a t c e p x

e ) ,kedua ,pengharapanhasli( outcomeexpectaiton).

n o it a t c e p x e y c a c if f

E merupakan keyakinan seseorang untuk bisa u t a u s i a p a c n e m m a l a d n a k h u t u b i d g n a y u k a li r e p k i a b n a g n e d i a s a u g n e m

.i s a t s e r

p Efifcacy expecta iton terdri idar isub aspek level ,strength dan

y ti l a r e n e

g .

.

a Leve l

Dimens il leve mengacupadaderaja tkesultiant ugasi ndividu ,yang i

d n i a n a

m vidu merasa mampu untuk melakukannya .Pen liaian eifkas i

ir i

d pada seitap individu akan berbeda-beda , baik pada saa t

u d i v i d n i a d A . ti l u s g n a y s a g u t u a t a h a d u m g n a y s a g u t i p a d a h g n e m

i k il i m e m g n a

y eifkas idiir itngg ihanyapadat uga syangbersfia tmudah

i k il i m e m g n a y a l u p a d a n u m a n , a n a h r e d e s n a

d eifkas idi ir itngg ipada

u p m a m a s a r e m t a p a d u d i v i d n I . ti m u r n a d t il u s t a fi s r e b g n a y s a g u t

n a d , ti l u s k a g a , a n a h r e d e s g n a y s a g u t ir a d i a l u m s a g u t u t a u s n a k u k a l e m

t a m a r e

(31)

.

b Strength

Dimens istrength merujuk pada seberapa yakin individu dalam n a ti a k r e b i n i l a H . s a g u t n a a jr e g n e p a d a p a y n n a u p m a m e k n a k a n u g g n e m s a g u t n a i a s e l e y n e p i a p a c n e m m a l a d n a k h u t u b i d g n a y u k a li r e p n a g n e d . n a k h u t u b i d t a a s a d a p l u c n u m g n a

y Individuyangmemiilk ikeyakinan

a y n i k il i m i d g n a y n a u p m a m e k n a k a n u g g n e m k u t n u t a u k g n a r u k g n a y m a l a d n a t a b m a h i p a d a h g n e m a li b a p a h a r e y n e m h a d u m n a g n e d t a p a d i k il i m e m g n a y u d i v i d n i , a y n k il a b e S . s a g u t u t a u s n a k i a s e l e y n e m t a u k g n a y n a n i k a y e

k terhadap kemampuannya akan teru sberusaha,

u t a u s n a k i a s e l e y n e m m a l a d n a t a b m a h u t u s i p a d a h g n e m n u p i k s e m t a u k n i k a m e S . s a g u

t eifkas idi ir seseorang ,maka semakin l ama yang

. t u b e s r e t s a g u t m a l a d n a h a tr e b t a p a d n a t u k g n a s r e b .

c Generaltiy

Dimens igeneraltiymengacupadava iras istiuas idimanai ndividu n i k a y a s a r e m t a p a d u d i v i d n I . a y n ir i d n a u p m a m e k n a k a n i k a y a s a r e m i s a u ti s n a d s a ti v it k a u t a u s m a l a d a y n a h a y n ir i d n a u p m a m e k n a k a . i s a ir a v r e b g n a y i s a u ti s n a d s a ti v it k a n a i a k g n a r e s m a l a d u a t a u t n e tr e t n a k a d e b m e m t a p a d i n i l a

(32)

Elilot ,2000 (dalam Widodo ,2007 )menjelaskan pengharapan hasi l

(outcomeexpectaiton)s ebaga iesitmasis eseorangt entangkonsekuens idan P

. n a k u k a li d n a k a g n a y n a k a d n

it engharapan hasi l(outcome expectaiton ) ir

a d i ri d r e

t it ga sub aspek yatiu; pengharapan posiit f yang beritndak

it a g e n n a p a r a h g n e p , g n o r o d n e p i a g a b e

s f yang beritndak sebaga i

k a p m a d n a d , t a b m a h g n e

p (effect).

Berdasarkan uraian d iata sdapa tdisimpulkan bahwa ada dua aspek

ir i d i s a k if e m a l a

d yang menjad idimens ipembentukan eifkas idiir .Aspek

; n i a l a r a t n a t u b e s r e

t pe trama ,keyakinan diir( efifcacybeile fatauefifcacy n

o it a t c e p x

e ) .Aspek i ni t erdri idar i itgasub bab yatiu level , tsrength dan

y ti l a r e n e

g .Kedua ,pengharapan hasi l(outcome expectaiton) .Aspek in i

i a g a b e s k a d n it r e b g n a y f it i s o p n a p a r a h g n e p u ti a y b a b b u s a g it i r a d i ri d r e t

it a g e n n a p a r a h g n e p , g n o r o d n e

p f yang beritndak sebaga ipenghambat ,dan

( k a p m a

(33)

.

3 KarakterisitkE ifkas iDiri

Bandura (dalam Widodo ,2007 )menyebutkan ciir-cri iindividu yang

i k il i m e

m eifkas idiir itngg idanr endahs ebaga ibeirku.t

1 l e b a T ir

i

C -c Iri i ndividuyangMemiilkiE ifkas iDi irTingg idanRendah

ir i d i s a k if

E itnggi E ifkas idiirrendah i

t a k e d n e

M tugas-tuga syangs uil t k

u t n u n a g n a t n a t i a g a b e s

n a k g n a n e m i d

s a g u t i h u a j n e

M -tuga syangs uil t

n a u j u t n u s u y n e

M -tujuanyang a r a h il e m e m n a d g n a t n a n e m

n e m ti m o k

i u m e n e m a k ij t a p e c g d i t n e h r e B

n a ti l u s e k

g n a y a h a s u i a y n u p m e M

h i g i g /i g g n

it Mkoemmtiimilken icbtiuar-ucktiaunyatunkgt r uejnudanahyadangn a

y n h il i p i d s

i g e t a rt s ri k i p r e

B Berfoku spadaakiba tyangburuk n

a l a g a g e k i r a d ri

k i p r e

B bahwakegagalanyang i

m a l a i

d disebabkankarenausaha s

p u k u c k a d it g n a

y eh gi ga n y

a h a s u n a k u lr e p i

d ang itngg i dalammenghadap ikesultian Cepa tmemperbaik ikeadaan

setelahmengalam ikegagalan Mmeemngpuerrabnagik iu iksaehadaakaanrednaarl iamba t i

m a l a i d g n a y n a l a g a g e k a

g g n i h e s li s a h r e b n a k a n i k a Y

t a a s s s e rt s l o rt n o g n e m t a p a d

i a p a c r e t m u l e b n a u j u t

m

( engurangis rtess)

n a a s a r e p a d a p s u k o f r e

B itdak

h a d u m g n u r e d n e c a g g n i h e s u p m a m

n a d s e rt s i m a l a g n e m

i s e r p e

d (mudahs rte sdandepres)i

t u j n a l h i b e

L , Bandura (dalam www.de .semory.edu )memaparkan a

w h a

b terdapa tperbedaan irc -i cri iantaraindividu yang memiilk ieifkas i

ir i

(34)

2 l e b a T ir

i

C -cri iIndividuyangMemiilk iE ifkas iDiirTingg idanE ifkas iDiir h

a d n e R

.

4 Faktor-faktoryangme pm engaruhiE ifkas iDiri

Bandura (Feis tdan Feist ,2010: 321 )mengatakan bahwae ifkas idiir

g n a r o e s e

s diperoleh ,dikembangkan ,atau dtiurunkan melalu isalah satu

t u k ir e b r e b m u s t a p m e i r a d i s a n i b m o k u a t

a , antara lain . Pertama, n

a m a l a g n e

p -pengalaman tentang penguasaan (mastery experiences) . o

N E ifkas iDri iTinggi E ifkas iDri iRendah 1 Menetapkant ujuanyangl ebih itnggi Mrenednaehtapkant ujuanyangl ebih 2 Mempunya ikomtimenyang itnggi Mempunya ikomtimenyangr endah 3 Mengerahkanbanyakusaha Mengerahkans ediki tusaha

4 Pantangmenyerah Mudahmenyerah

5 Membayangkankeberhaslian Membayangkankegagalan 6 Opitmis Pesimis

7 Meneirmat uga syangs ulti Menghindairt uga syangs ulti 8 Lebihberan imengamblir esiko Kurangberan imengamblir esiko 9 Berusahameningkatkandiir Membatas idiir

0

1 dMaepailh tadi tkkeemmbaamnpgukaanns ebaga iskillyang Mkaepailshatia tk seymanagmpitduaaknbs iesbaadgiaub iah

1

1 kMueranngagtnyirbausskikiall/nuskaehgaagalanpada Mkuerannggantyirbaukseikmaanmkpeugaangalanpada

2

1 kMeebneerhkaasnkliaannt puegnaisngkatandri idan Mdeenngeaknaonrkaanngpl eaminbdaanndimngealankdukria in a

m r o f r e p i s a u l a v e 3

1 Lkeesbuilhtiualne tdalammenghadap i Manecaramsaanitdakmampumenghadap i

4

1 Mmeelraaksuakmanamuspauhdaamnel nebgaihtabse irhhaamsib latan n

i a l g n a r o a d a p ir a d

k a d it n a d u p m a m k a d it a s a r e M

a h r e

b si lmelakukanusahamengatas i n i a l g n a r o a y n k a y a l e s n a t a b m a h 5

1 Bersibukdengankelebihannya Bersibukdengankekurangannya

6

1 Lemeboishios neadi,lks i trtmesesn ,gdaelparmesi i, gadnagnguan n

a s a m e c e k

n a u g g n a g i m a l a g n e m n a t n e r h i b e L

, s s e rt s ,l a n o i s o m

e depresi, dan n

a s a m e c e k

7

1 lMebeimhis eilkhias tistems ara fotonomyang Motoennogmal,ams ep ikeetrru iksaerkuasnaks yasntef umngs asr ia f h

(35)

a u d e

K ,pemodelansosial( socia lmodeilng) .Keitga, persuas isosial( socia l n

o i s a u s r e

p ) .Keempat ,kondis i ifsik dan emos i(physica land emoitona l e

t a t

s ) .Padaseitap metode,i nformasit entangdri idan ilngkungandiprose s a

m a s r e b n a d , fi ti n g o k a r a c e

s -sama rekoleks i terhadap pengalaman

, a y n m u l e b e s n a m a l a g n e

p sehinggamengubahe ifkas idi iryangdimiilki .

Menuru tBandura ,1997 (Feis tdanFeis t2010 :214-216),f aktor-fakto r

k u t n e b m e

p eifkas idiiradalahsebaga ibeirku:t

.

a Pengalamanmenguasais esuatu (masteryexpe irences)

Sumbe rpailng berpengaruh bag ieifkas idi iradalah pengalaman

h a l a d a u t a u s e s i a s a u g n e m n a m a l a g n e P . u t a u s e s i a s a u g n e

m pefrorma

-g n a y a m r o f r e

p telah dliakukan d i masa lalu (Bandura , 1997 .)

Kesuksesan kinejra akan membangktikan ekspektasi-ekspektas i

m e m k u t n u i ri d n a u p m a m e k p a d a h r e

t pengaruh ihasi lyangdiharapkan ,

. a y n n a k h a d n e r e m g n u r e d n e c n a l a g a g e k n a k g n a d e s

Ha l d i ata s memiilk i enam konsekuens i prakits . Pertama , n

a k ti k g n a b m e m n a k a a jr e k n a s e s k u s e

k eifkas i di ir dalam

i l h a g n a y s i n e t n i a m e p , a y n h o t n o C . s a g u t n a ti l u s e k i p a d a h g n e

m akan

n a t a k g n i n e p i m a l a g n e

m eifkas idi ir yang sediki tsaa tmengalahkan

ir e f n i g n a y n a w a

l o .r Namun pemain t ersebut akan lebih mengalam i

n e

p i gn katan eifkas idi ir dengan menunjukkan performa yang baik

.r o ir e p u s g n a y n a w a l i p a d a h g n e m t a a s a d a

p Kedua,t uga syangdapa t n

a k a i ri d n e s i ri d h e l o k i a b n a g n e d n a k i a s e l e s i

d lebihefekit fdairpada

(36)

n a k t a k g n i n e m n a k a k a d it m it m a l a d n a s e s k u s e

k eifkas idiirpersonal ,

n a k t a k g n i n e m h i b e l n a k a l a n o s r e p n a s e s k u s e k n u m a

n eifkas idiir.

a g it e

K ,kegagalanakanlebihbanyakmenurunkaneifkas idiirapablia a

d u s r a d a s a ti

k h mengupayakan ha l yang terbaik . Sebailknya ,

n a l a g a g e

k yang disebabkan oleh upayayang kurang maksima l itdak

k a y n a

b menurunkan eifkas i di ir . Keempat , kegagalan d i bawah u

a t a i g g n it g n a y i s o m e i s i d n o

k dalam itngka tsrte syang itngg i itdak

n a k h a m e l e m n a k

a eifkas idiir ,namun eifkas idi ir akan melemah m

a l a d a d a r e b a li b a p

a kondisi-kondis imaksimal .Keilma ,kegagalan m

u l e b e

s mengukuhkan rasamenguasa isesuatu akan l ebih memiilk i

a d a p k u r u b h u r a g n e

p eifkas idiir da irpada kegagalan setelahnya .

m a n e e

K ,kegagalan yang t ejrad imemiilk iefek yang keci lsaja bag i ir

i d i s a k if

e , khususnya bag i mereka yang memiilk i ekspektas i .i

g g n it n a s e s k u s e

k

Bandura (1997) mengungkapkan bahwa membangun

g n a r o e s e s i ri d n a u p m a m e

k belrangsung melalu i pengalaman

n a a s a u g n e

p , bukans emata-matamemprogramperliakus ecarai nstan .

f it k e f e g n a y n a r a j a l e b m e p n a k a n a s k a l e m n a d n a k a t p i c n e m m a l a D

k u t n u i ri d n a r u t a g n e p n a d , u k a li r e p , fi ti n g o k n a k t a b il e m u lr e p

n a g n u k g n il n a h a b u r e p a l o l e g n e

m hidup .Perkembangan kemampuan

n a k a t p i c n e m t a p a d f it k a a r a c e s n a a s a u g n e p n a m a l a g n e p i u l a l e m i ri d

a m r o f r e p n a k k u j n u n e m k u t n u i ri d n a r u t a g n e p n a d f it i n g o k s a ti li s a f

(37)

.

b Pemodelansosial( socia lmodeilng)

Pemodelan sosia lmemuat pengalaman-pengalaman t ak t erduga

(vicariou s experiences ) yang disediakan orang lain . E ifkas i diir n

a k a g n a r o e s e

s m neni gka tkeitka d ia mengamat ipencapaian atau

n a li s a h r e b e

k orang lain yang setara dengan kompetensinya ,namun

ir i d i s a k if

e yangdimiilk iakanmenurunkeitkad iameilha tkegagalan

t u b e s r e t g n a r

o .Apablia orang lain itdak setara dengan kompetens i

g n a r o e s e

s , pemodelan sosia l hanya membe irkan efek keci l bag i

ir i d i s a k if

e .

Band (ura 1997) mengungkapkan bahwa modeilng kemampuan

i ri

d mampu menguatkan kemampuan dan performapersonal .Orang

t a n a il h a e k a y n u p g n a

y au kemampuan yang kurang dapa tdibantu

a y n l a s i M . a k e r e m n a a s a i b e k r a u l i d n a i a p a c n a p n a k u k a l e m k u t n

u ,

e s e

s orang yang mengalam i keterbatasan gerak tangan dan kaki

g n a d e

s diperilhatkan sebuah video tentang kemampuan seseorang

i k il i m e m g n a

y keterbatasansamayangmampumelakukan olah r aga

i h u r a g n e p m e m u p m a m t u b e s r e t l a H . g n a n e

r eifkas idiir penonton

. a m a s g n a y i s i d n o k i k il i m e m g n a y

.

c Persuasis osial( socia lpersuasion)

Persuas i sosia l berperan sebaga i ala t untuk menguatkan

n a n i k a y e

k seseorang bahwa d ia mempunyai kemampuan untuk

a i a p a c n e

m pa yang mereka cair . Untuk mempe trahankan

u h k n a u p m a m e

(38)

a tr e

s adanya orang lain yang membeirk an keteguhan dalam bentuk

i s a v it o m n a ir e b m e

p padakemampuanorangt ersebut .Persuas iverba l

a tr e p m e m m a l a d s a t a b r e t n i k g n u

m hankan kemampuan , tetap i

l a b r e v i s a u s r e

p dapa t mendukung perubahan d ri i ijka penliaian

. s a ti l a e r s a t a b m a l a d h i s a m f it i s o

p Orang yang dibujuk secara ilsan

n a k a s a g u t i a s a u g n e m k u t n u n a u p m a m e k i a y n u p m e m a k e r e m a w h a b

a y n n a k n a h a tr e p m e m n a d r a s e b h i b e l g n a y a h a s u n a k k a r e g g n e m

n a d i ri d n e s i ri d n a u g a r e k n a k i y n u b m e y n e m a k e r e m a k ij a d a p ir a d

a k it e k i ri d n e s i ri d n a g n a r u k e k a d a p p a t e

t kesultian t imbul(Bandura ,

. ) 7 9 9 1

E ifkas i diir dapa t juga diperoleh atau dliemahkan melalui

o s i s a u s r e

p sia l(Bandura ,1997) .Efek-efek dar isumbe rin iagak

t a p a d n i a l g n a r o i s a u s r e p , t a p e t g n a y i s i d n o k m a l a d n u m a n , s a t a b r e t

i n e

m ngkatkan atau menurunkan eifkas idi ir .Kondis ipe trama yang g n a s a d a p e k a y a c r e p s u r a h g n a r o e s e s h a l a d a n a k d u s k a m i d

i n i a y a c r e p i d g n a y r e b m u s i r a d k it ir k u a t a n a k a l o n e P . a r a c i b m e p

a d a p t a u k h i b e l k e f e i k il i m e

m eifkas idiir dairpada sumbe ryang

n a k t a k g n i n e M . a y a c r e p i d k a d

it e ifkas idiirlewa tpersuas isosia lakan

f it k e f

e ijkaakitvtia syang diperkuatt ermasuk dalam datfa rperliaku

g n a l u i d g n a

y -ulang.

Bandura (1986) berhipotesi sbahwa efek sebuah nasiha tbag i

ir i d i s a k if

e berkatian era tdenganstatu sdanotortia spember inasihat .

k a d it i n i s i d s u t a t

(39)

g n a y a g g n a t k i a n t a p a d a i d a w h a b a i b o h p n e i s a p i g a b s i p a r e t o k i s p

h i b e l k a y n a b g n a r o n a n u m u r e k h a g n e t i d n a l a jr e b u a t a i g g n it h i b e l

n a k ti k g n a b m e

m eifkas idiir d air pada dukungan dar ipasangan atau

k a n

a -anaknya .Namunapabliapsikoterapisnyaberusahameyakinkan

n e i s a

p bahwa dia memii

Referensi

Dokumen terkait

social, emosional, kognitif, bahasa, fisik atau motorik, kemandirian dan seni untuk siap memasuki pendidikan dasar. Program kegiatan belajar pada tingkat TK meliputi

yang mempengaruhi permintaan Asuransi Takaful Kecelakaan diri di Kota Padang. Ruang

Piutang usaha yang bersaldo kredit (terdapat di dalam kartu piutang) pada tanggal neraca harus disajikan dalam kelompok utang lancar.. Jika jumlahnya material, piutang nonusaha

Mineral aragonit terbentuk pada lingkungan yang mempunyai temperatur tinggi dengan penyinaran matahari yang cukup, sehingga batuan karbonat yang tersusun oleh

Selain dari itu, Standar Kompetensi Dokter ini dapat dimanfaatkan oleh institusi pendidikan kedokteran, Departemen Pendidikan Nasional, organisasi profesi, kolegium,

Dari sesi efisiensi, menurut konsep Devas BAZ Sunbar sudah bempemsi s*ara efisien. Nmun, jika dihubunelan d€ngan konsep syari'ar hlan, BAZ Sumbar bercpercsi tidak

Agar dapat mengembangkan watak dapat bertindak dengan kemandirian berpendapat dan bertanggung jawab pribadi yang makin besar. Prosses pendidikan

1. Mengetahui diskripsi pendidikan agama Islam , pembiasaaan sifat jujur dan penanaman sikap tanggung jawab peserta didik di SD Islam Al Hidayah Samir