S BD 1305082 Abstract

vi

Noni Mulyani, 2016

ULIKAN STRUKTURAL JEUNG AJÉN ÉTNOPÉD AGOGIK D INA RUMPAKA TEMBANG CIANJURAN WAND A PANAMBIH KARYA MANG BAKANG PIKEUN BAHAN PANGAJARAN SASTRA D I SMA

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu|perpustakaan.upi.edu

ULIKAN STRUKTURAL JEUNG AJÉN ÉTNOPÉDAGOGIK

DINA RUMPAKA TEMBANG CIANJURAN WANDA PANAMBIH

KARYA MANG BAKANG PIKEUN BAHAN PANGAJARAN SASTRA

DI SMA

1

NONI MULYANI

2

1305082

ABSTRAK

Ieu panalungtikan dikasangtukangan ku kurangna pangaweruh masarakat kana rumpaka tembang Cianjuran, hususna wanda panambih karya Mang Bakang. Tujuan panalungtikanna nyaéta maluruh perkara rumpaka panambih karya Mang Bakang, struktur jeung ajén étnopédagogikna, sarta pikeun bahan pangajaran sastra di SMA. Ieu panalungtikan ngagunakeun métodeu déskriptif-analitik. Data dikumpulkeun ngagunakeun téhnik studi pustaka jeung wawancara. Hasil panalungtikan manggihan tilu puluh tilu rumpaka panambih karya Mang Bakang anu diulik tina jihat struktur jeung ajén atikan karakter. Tina kajian struktur kapaluruh 10 rumpaka nu dianggit dina wangun pupuh, 18 rumpaka anu diangggit dina wangun sajak bébas, jeung 5 rumpaka anu dianggit dina wangun sisindiran. Kapaluruh ogé imaji anu nyampak nyaéta lolobana imaji taktil, téma anu nyampak lolobana ngeunaan kamanusaan, nada nu nyampak lolobana pangarang ngadidik, ngélingan nu maca. Basa figuratif anu nyampak lolobana ngagunakeun gaya basa ébréhan (peripraseu). Tina jihat étnopédagogik kapaluruh aya 71 karakter. Éta hal téh nyoko kana ajén atikan karakter budaya jeung bangsa nurutkeun pusat kurikulum. Satuluyna, éta hal téh bisa dipakébahan pangajaran sastra di SMA. Ieu panalungtikan bisa nambahan pangaweruh ngeunaan tembang jeung sastra sarta ayana rasa reueus ti masarakat kana tembang Cianjuran. Saran dina ieu panalungtikan téh ditujulkeun ka mahasiswa, guru, pamaréntah, jeung masarakat.

Kecap Galeuh: Struktural, Étnopédagogik, Tembang Cianjuran

1_{Ieu skripsi diaping ku Prof. Dr. H. Yayat Sudaryat, M.Hum., jeung Dr.Ruswendi}

Permana. M.Hum.

2_{Mahasiswa Departemen Pendidikan Bahasa Daerah, Fakultas Pendidikan Bahasa dan}

vi

Noni Mulyani, 2016

ULIKAN STRUKTURAL JEUNG AJÉN ÉTNOPÉD AGOGIK D INA RUMPAKA TEMBANG CIANJURAN WAND A PANAMBIH KARYA MANG BAKANG PIKEUN BAHAN PANGAJARAN SASTRA D I SMA

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu|perpustakaan.upi.edu

KAJIAN STRUKTURAL DAN NILAI ETNOPEDAGOGIK

DALAMLIRIK TEMBANG CIANJURAN WANDA PANAMBIH KARYA

MANG BAKANG SEBAGAI BAHAN PEMBELAJARAN SASTRA

DI SMA

1

NONI MULYANI

2

1305082

ABSTRAK

Penelitian ini dilatarbelakangi oleh kurangnya pengetahuan masarakat terhadap lirik tembang Cianjuran, khususnya dalam wanda panambih karya Mang Bakang. Oleh sebab itu, penelitian ini bertujuan untuk mengetahui rumpaka panambih karya Mang Bakang, struktur dan pendidikan karakter berdasarkan nilai etnopedagogi, serta bahan ajar yang dibuat untuk pembelajaran sastra di SMA. Penelitian ini menggunakan metode deskriptif-analitik. Data dikumpulkan melalui tekhnik studi pustaka dan wawancara. Hasil penelitian ditemukan 33 lirik tembang Cianjuran wanda panambih karya Mang Bakang yang dikaji dari segi struktur dan nilai pendidikan karakter. Dari segi struktur ditemukan 10 lirik dalam bentuk pupuh, 18 lirik dalam bentuk puisi bebas, dan 5 lirik dalam bentuk sisindiran.Di dalam rumpaka tersebut, kebanyakan ditemukan imaji rasa, tema yang paling dominan yaitu kemanusiaan, nada yang paling dominan yaitu mendidik, mengingatkan pembaca. Basa figuratif yang paling dominan yaitu gaya basa Periprase. Dari segiétnopédagogik ditemukan 71 karakter. Hal tersebut merujuk pada nilai pendidikan karakter budaya dan bangsa yang berdasar pada pusat kurikulum. Selanjutnya, hal tersebut dijadikan sebagai bahan pembelajaran sastra di SMA. Penelitian ini bisa menambah wawasan tentang tembang dan sastra serta timbulnya rasa bangga dari masyarakat terhadap tembang Cianjuran. Saran dalam penelitian ini ditujukan kepada mahasiswa, guru, pemerintah, dan masyarakat.

Kata Kunci: Struktural,Etnopedagogik, Tembang Cianjuran

1_{Skripsi ini dibimbing oleh Prof. Dr. H. Yayat. M.Hum., dan Dr. Ruswendi Permana.}

Mhum

2_{Mahasiswa Departemen Pendidikan Bahasa Daerah, Fakultas Pendidikan Bahasa dan}

vi

Noni Mulyani, 2016

ULIKAN STRUKTURAL JEUNG AJÉN ÉTNOPÉD AGOGIK D INA RUMPAKA TEMBANG CIANJURAN WAND A PANAMBIH KARYA MANG BAKANG PIKEUN BAHAN PANGAJARAN SASTRA D I SMA

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu|perpustakaan.upi.edu

THE STRUCTURAL RESEARCH AND ETNOPEDAGOGIC VALUE IN

RUMPAKA TEMBANG SUNDA CIANJURAN WANDA PANAMBIH BY

MANG BAKANG FOR LEARNING MATERIAL OF LITERATURE IN

SENIOR HIGH SCHOOL

1 Because of that, this research aims to determine about Rumpaka Panambih by Mang Bakang, structural and character education based on the etnopedagogik, and the material prepared for learning literature in Senior High School. The study analyzed uses the descriptive-analytic methode. Data collected through literature study technique and interview.The results of the researchwerefound 33 lyrics of Cianjuran wanda panambih by Mang Bakang examined in terms of the structure and the character of education. In terms of structure 10 lyrics was found in form of pupuh, 18 lyrics in form of free poems, and 5 lyrics in form of sisindiran. Inside of rumpaka was found the imagination, as follows feeling imagination, sight imagination and hearing imagination, the themes most dominant of religious, the tone most dominant about author remind the readers. Figurative language most dominant of parallelism or purwakanti. In terms of etnopedagogik was found 71 characters. It refers to the value of education culture and character of the nation based on the center of the curriculum. Furthermore, it is used as the basis of literature in high school. This research will be able to add perspectives concerning tembang and literature and also the incurrence proud of the community for tembang sunda cianjuran. The recommendations for this research aims to students, teachers, the government, and the society.

Keywords: Structural, Etnopedagogic, Tembang Cianjuran

1_{This research guided by Prof. Dr. H. Yayat. M.Hum., dan Dr. Ruswendi Permana. Mhum} 2_{Thestudents of Regions Language Education Department, The Faculty of Education}

vii

Noni Mulyani, 2016

ULIKAN STRUKTURAL JEUNG AJÉN ÉTNOPÉD AGOGIK D INA RUMPAKA TEMBANG CIANJURAN WAND A PANAMBIH KARYA MANG BAKANG PIKEUN BAHAN PANGAJARAN SASTRA D I SMA