• Tidak ada hasil yang ditemukan

Pilipinas Noong Panahon Ni Rizal

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "Pilipinas Noong Panahon Ni Rizal"

Copied!
45
0
0

Teks penuh

(1)

ANG PILIPINAS

ANG PILIPINAS

NOONG

NOONG

PANAHON NI RIZAL

PANAHON NI RIZAL

▸ Baca selengkapnya: isyu ng kasarian sa pilipinas

(2)

Kaharian ng Espanyol sa

Kaharian ng Espanyol sa

Pilipinas

Pilipinas

 MAGULO ang katapusanMAGULO ang katapusan ng ng panahon ngpanahon ng Español

Español, sinimulan ng aklasan ng mga taga-, sinimulan ng aklasan ng mga taga-Ilocos

Ilocos dahildahil sinarilisinarili ng pamahalaan sa ng pamahalaan sa ManilaManila ang ang paggawa at kalakal ng kanilang giliw na

paggawa at kalakal ng kanilang giliw na inumin,

inumin, basibasi, at natapos sa pagpasok ng mga, at natapos sa pagpasok ng mga Amerkano.

Amerkano. 

 SaSa Bohol,Bohol, tumagal pa ng 27 taon ang tumagal pa ng 27 taon ang himagsikang sinimulan ni

himagsikang sinimulan ni DagohoyDagohoy nuon pang nuon pang 1744.

1744. 

 Nuong 1841, naghimagsik angNuong 1841, naghimagsik ang mga

mga TagalogTagalog sa sa LagunaLaguna at atTayabasTayabas dahil sa dahil sa pagsupil sa matimtimang

pagsupil sa matimtimang ‘‘Ka PuleKa Pule’’ ApolinarioApolinario dela Cruz

(3)

Kaharian ng Espanyol sa

Kaharian ng Espanyol sa

Pilipinas

Pilipinas

 Napuksa ang malaking himagsikan subalit pahiwatig itoNapuksa ang malaking himagsikan subalit pahiwatig ito ng lumalawak na pag-alsa ng

ng lumalawak na pag-alsa ng buongbuong KatagaluganKatagalugan, lalong, lalong lumawak nang

lumawak nang bitayinbitayin ang 3 pari nuong 1872, ang 3 pari nuong 1872, sina

sina Mariano GomezMariano Gomez,, Jose BurgosJose Burgos at at Jacinto ZamoraJacinto Zamora.. 

 Higit ang gulong naganap sa España: Sinakop ng mgaHigit ang gulong naganap sa España: Sinakop ng mga taga-France, nalagas ang mga sakop ng kaharian sa taga-France, nalagas ang mga sakop ng kaharian sa buong A

buong America, marami merica, marami sa madugong himagsikan,sa madugong himagsikan, hanggang umabot sa digmaan ng Español laban hanggang umabot sa digmaan ng Español laban sasa Español sa España mismo.

(4)

 Ang gulo,Ang gulo, intrigaintriga at agawan sa kapangyarihan at katungkulan ay at agawan sa kapangyarihan at katungkulan ay

dinala ng mga dayong Español sa

dinala ng mga dayong Español sa PilipinasPilipinas at naipit sa kalupitan at naipit sa kalupitan

ng magkabilang panig ang mga

ng magkabilang panig ang mga PilipinoPilipino na, walang nabalingan, na, walang nabalingan,

napilitang

napilitang naghimagsiknaghimagsik nuong 1896. nuong 1896. 

 Sa isang taginting na saglit, nagkaisa ang mgaSa isang taginting na saglit, nagkaisa ang mga TagalogTagalog sa sa

pagpalayas sa mga Español subalit nasupil ang

pagpalayas sa mga Español subalit nasupil ang himagsikanhimagsikannangnang

nabigo silang damayan ng mga

taga-nabigo silang damayan ng mga taga-IlocosIlocos,, BicolBicol at at VisayaVisaya.. 

 Sila-silang mgaSila-silang mga TagalogTagalog mismo ay nagpatayan din, gaya ng mga mismo ay nagpatayan din, gaya ng mga

Español.

Español. 

 Subalit lahat ay nawalan ng katuturan - angSubalit lahat ay nawalan ng katuturan - ang himagsikanhimagsikan,,

ang

ang agawanagawan, pati na mismo ang, pati na mismo ang panahon ng Españolpanahon ng Español - nang - nang

dumating ang mga Amerikano nuong 1898 at dinaig silang lahat.

(5)

Iba’t ibang katawagan –

Iba’t ibang katawagan –

naninirahan sa Pilipinas

naninirahan sa Pilipinas

PENINSULARES

PENINSULARES

 mga Kastilang pinanganak

 mga Kastilang pinanganak

sa Espanya; subalit naninirahan sa Pilipinas

sa Espanya; subalit naninirahan sa Pilipinas

MESTIZO

MESTIZO

– magkahalong Kastila at Pilipino

 magkahalong Kastila at Pilipino

SANGLEY

SANGLEY

 mga Intsik at Indio (mga taong

 mga Intsik at Indio (mga taong

nagging Kristiyano)

nagging Kristiyano)

(6)

Pagbabagong naganap

Pagbabagong naganap

sa Pilipinas sa

sa Pilipinas sa

panahon ng mga

panahon ng mga

Kastila

Kastila

(7)

1. Kaunlaran ng Komersyo at

1. Kaunlaran ng Komersyo at

Agrikultura

Agrikultura

 19th century19th century –– binigyang binigyang karapatan

karapatan –– dayuhan dayuhan pangangalaka

pangangalakal l atat

paninirahan sa Manila paninirahan sa Manila 

 nakadagdag angnakadagdag ang

pagbubukas ng porto ng pagbubukas ng porto ng Sual

Sual –– Pangasinan, Iloilo, Pangasinan, Iloilo, Zamboanga at Cebu

Zamboanga at Cebu –– para para

– panlabas,  panlabas, pangangalakpangangalakalal 

 ItoIto –– nakapagpalagonakapagpalago ––

kabuhayan

(8)

Umunlad

Umunlad

– Agrikultura at

 Agrikultura at

dayuhang mangangalakal

dayuhang mangangalakal

kasama sa pag-unlad

kasama sa pag-unlad

agrikultura

agrikultura

*pamilya Mercado o Rizal sa

*pamilya Mercado o Rizal sa

Calamba

Calamba

(9)

2. Pagbabago sa Edukasyon

2. Pagbabago sa Edukasyon

Batas ng Eduk. 1863

Batas ng Eduk. 1863

– pagtatatag ng paaralan para

 pagtatatag ng paaralan para

sa mga guro sa Maynila at itinaas

sa mga guro sa Maynila at itinaas

– sahod

 sahod

– guro

 guro

Ang Ateneo Municipal

Ang Ateneo Municipal

dati’y

dati’y nasa ilalim ng

 nasa ilalim ng

pamamahala

pamamahala ng A

ng A

yuntamiento

yuntamiento

– inilipat sa

 inilipat sa

pangangasiwa ng paring Heswita

pangangasiwa ng paring Heswita

(10)

3. Sekularisasyon ng mga Pari

3. Sekularisasyon ng mga Pari

Problema: panahon -

Problema: panahon

-panunungkulan ni

panunungkulan ni

Obispo Sta. Justa at

Obispo Sta. Justa at

Gob. Hen. Anda

Gob. Hen. Anda

Dumami

Dumami

 parokya

 parokya

dapat

dapat

– magdag-dag

 magdag-dag

pari/kura paroko

(11)

Inilagay

Inilagay

 paring secular na Pilipino

 paring secular na Pilipino

Minasama ng mga paring regular

Minasama ng mga paring regular

kastila

kastila

Ipinaglaban

Ipinaglaban

 P

 P

. Jose

. Jose

Burgos

Burgos

ang

ang

sekularisasyon ng mga parokya

sekularisasyon ng mga parokya

Ngunit walang buting ibinunga dahil

Ngunit walang buting ibinunga dahil

ipinagkait

ipinagkait

 pamahalaan -- kahilingan

 pamahalaan -- kahilingan

Si Jose Apolonio Burgos aySi Jose Apolonio Burgos ay ipinanganak sa Vigan, Ilocos Sur ipinanganak sa Vigan, Ilocos Sur noong ika-9 ng Pebrero, 1837. Ang noong ika-9 ng Pebrero, 1837. Ang kanyang ama ay si Tenyente José kanyang ama ay si Tenyente José Tiburcio Burgos at ang kanyang ina ay Tiburcio Burgos at ang kanyang ina ay si Florencia Garcia.

(12)

4. Liberalismo ni Carlos Ma. Dela

4. Liberalismo ni Carlos Ma. Dela

Torre

Torre

1868

1868

– nakamit

 nakamit

– paring liberal

 paring liberal

– kapangyarihan pagkatapos

 kapangyarihan pagkatapos

rebolusyon

rebolusyon

Carlos Ma. Dela Torre

Carlos Ma. Dela Torre

gobernador at kapitan heneral

gobernador at kapitan heneral

– Pilipino (ipinadala

 Pilipino (ipinadala ni Serrano

ni Serrano)

)

Dala

Dala

– diwang liberalismo at

 diwang liberalismo at

demokrasyang

demokrasyang

pinagtagumpayan sa

pinagtagumpayan sa

Rebulosyong 1868

Rebulosyong 1868

Carlos María de la Torre - Ushered a liberal era in the colony.Carlos María de la Torre - Ushered a liberal era in the colony. He made demostrations legal, and people could go to

He made demostrations legal, and people could go to Malacañang.

(13)

Sa pamamagitan nito

Sa pamamagitan nito

nagkaroon

nagkaroon

– pagkakataon

 pagkakataon

Pilipino

Pilipino

– ipinakita

 ipinakita

– kanilang

 kanilang

kakayahan sa pagpapaganap

kakayahan sa pagpapaganap

sa sariling pamahalaan

sa sariling pamahalaan

1871

1871

 pinabalik si dela Torre

 pinabalik si dela Torre

 Espanya at ipinalit si Rafael

 Espanya at ipinalit si Rafael

de Izquierdo

(14)

5. Si IZQUIERDO at ang Pag-aalsa sa

5. Si IZQUIERDO at ang Pag-aalsa sa

Cavite

Cavite

Enero 1

Enero 187

872

2

– nag-alsa

 nag-alsa

– sundalong Pilipino

 sundalong Pilipino

– Cavite

 Cavite

Di minabuti

Di minabuti

 muling pagbabayad ng buwis

 muling pagbabayad ng buwis

Pag-aalsa: kinasangkapan ng bagong pamahalaan

Pag-aalsa: kinasangkapan ng bagong pamahalaan

Upang hulihin

Upang hulihin

– Pilipino kaaway

 Pilipino kaaway

– kastila upang

 kastila upang

parusahan

(15)

Ipinadakip din

Ipinadakip din

tagapamuno

tagapamuno

– pag-

 pag-aalsa

aalsa

Kabilang sa mga

Kabilang sa mga

nagiging biktima sina

nagiging biktima sina

Padre Gomez, Burgos

Padre Gomez, Burgos

at Zamora

at Zamora

- ipinapatay sa

- ipinapatay sa

pamamagitan

pamamagitan

-GAROTE

GAROTE

iba

iba

 ipinatapon

 ipinatapon

 pulo

 pulo

(16)

Ano ang kahalagahan ng naganap

Ano ang kahalagahan ng naganap

na pangyayaring ito?

na pangyayaring ito?

NAMULAT

NAMULAT

PILIPINO

PILIPINO

UPANG MAG-ALSA!!!

UPANG MAG-ALSA!!!

P

P

AGSASAN

AGSASAN

IB

IB NG SIMBA

NG SIMBA

HAN A

HAN A

T NG

T NG

PAMAHALAAN ESPANYA

PAMAHALAAN ESPANYA

– Relihiyon at

 Relihiyon at

Pamahalaan

Pamahalaan

 iisa HARI

 iisa HARI

 isang karapatan nasa

 isang karapatan nasa

pagtataguyod ng

pagtataguyod ng

Papa (Royal Patronage)

Papa (Royal Patronage)

ipinatupad din

(17)

Ano ang nagiging malaking

Ano ang nagiging malaking

kontrobersiya ukol sa pagsasarili ng

kontrobersiya ukol sa pagsasarili ng

simbahan at pamahalaan?

simbahan at pamahalaan?

Hindi naging malinaw

Hindi naging malinaw

ang kapangyarihang

ang kapangyarihang

sinasaklaw ng mga

sinasaklaw ng mga

pinuno

pinuno

Prayle

Prayle

– nagkaroon ng

 nagkaroon ng

malaking impluwensya

malaking impluwensya

maging sa labas ng

maging sa labas ng

simbahan

simbahan

(18)

1.

1. Hindi matatag Hindi matatag na administrasyong kolonyana administrasyong kolonyal (l (InstabilityInstability of Colonial Administration)

of Colonial Administration)

2.

2. Korupt na Kolonyal na Opisyales (Corrupt ColonialKorupt na Kolonyal na Opisyales (Corrupt Colonial Officials)

Officials)

3.

3. Pagkakaroon ng Representasyon sa Pilipinas sa SpanishPagkakaroon ng Representasyon sa Pilipinas sa Spanish Cortes

Cortes (Philippine representat(Philippine representation in ion in the the SpanishSpanish Cortes)

Cortes)

4.

4. Nawalan ng mga Karapatan ang mga Nawalan ng mga Karapatan ang mga Pilipino (HumanPilipino (Human rights denied to Filipinos)

rights denied to Filipinos)

5.

5. Walang Pantay-pantay sa Harap ng Batas (Walang Pantay-pantay sa Harap ng Batas (No equalityNo equality before the law)

before the law)

Mga kasamaan ng administrasyong

Mga kasamaan ng administrasyong

Espanyol

(19)

6.

6. Walang Hustisya sa mga Walang Hustisya sa mga Korte (MaladminKorte (Maladministration ofistration of  justice)

 justice)

7.

7. Diskriminasyon (Racial Discrimination)Diskriminasyon (Racial Discrimination)

8.

8. "Frailocracia"Frailocracia“ o“ o FrailocracyFrailocracy

9.

9. Pilit na pagtatrabaho (Forced labor)Pilit na pagtatrabaho (Forced labor)

10.

10. Prayle ang mga may-ari ng Prayle ang mga may-ari ng mga Hacienda (Haciendasmga Hacienda (Haciendas owned by the friars)

owned by the friars)

11.

11. Ang Guardia Ang Guardia Civil Civil (The Guardia civil)(The Guardia civil)

Mga kasamaan ng administrasyong

Mga kasamaan ng administrasyong

Espanyol

(20)

Naging magulo ang

Naging magulo ang

pulitika ng mga Kastila

pulitika ng mga Kastila

mula pa sa maligalig na

mula pa sa maligalig na

paghahari ni King

paghahari ni King

Ferdinand

Ferdinand

VII

VII (1808-

(1808-1833)

1833)

1. Di matatag na

1. Di matatag na

Administrasyong Kolonyal

Administrasyong Kolonyal

(21)

Sumailalim sa madalas na pagbabago ang kanilang

Sumailalim sa madalas na pagbabago ang kanilang

pamahalaan dahil sa patuloy na pakikipaglaban sa

pamahalaan dahil sa patuloy na pakikipaglaban sa

pagitan ng "despotism" (isang taong namumuno,

pagitan ng "despotism" (isang taong namumuno,

malakas ang kapangyarihan sa pamumuno) at

malakas ang kapangyarihan sa pamumuno) at

"liberalism" (binibigyang-diin ang karapatan ng isang

"liberalism" (binibigyang-diin ang karapatan ng isang

indibidwal) at sa Carlist War

indibidwal) at sa Carlist Wars (pinag

s (pinag-aagawan ang

-aagawan ang

trono ng Espanya)

trono ng Espanya)

Sa loob ng 28 na taon, nagkaroon ng apat na

Sa loob ng 28 na taon, nagkaroon ng apat na

konstitusyon, 28 na parlamento at529 na ministro,

konstitusyon, 28 na parlamento at529 na ministro,

kasama na rin ang

kasama na rin ang

iba't ibang mga rebolusyon.

iba't ibang mga rebolusyon.

1. Di matatag na Administrasyong Kolonyal

1. Di matatag na Administrasyong Kolonyal

(22)

Apektado ang Pilipinas dahil papalit-palit ng mga

Apektado ang Pilipinas dahil papalit-palit ng mga

nanunungkulang mga gobernador heneral at

nanunungkulang mga gobernador heneral at

pabago-bago ang mga kailangang sundan na patakaran.

bago ang mga kailangang sundan na patakaran.

 Halimbawa: 1835-1897-pinamunuan ang Pilipinas ng 50 naHalimbawa: 1835-1897-pinamunuan ang Pilipinas ng 50 na

gobernador heneral gobernador heneral

Dahil dito hindi na tuluyang umunlad ang pulitika at

Dahil dito hindi na tuluyang umunlad ang pulitika at

ekonomiya ng Pilipinas. Kung mayroon mang

ekonomiya ng Pilipinas. Kung mayroon mang

gagawin na pangako o bagong patakaran ang isang

gagawin na pangako o bagong patakaran ang isang

gobernador heneral, hindi ito matutuloy dahil siya ay

gobernador heneral, hindi ito matutuloy dahil siya ay

mapapalitan na naman ng bagong gobernador

mapapalitan na naman ng bagong gobernador

heneral.

heneral.

1. Di matatag na Administrasyong Kolonyal

1. Di matatag na Administrasyong Kolonyal

(23)

Liban sa iilan, karamihan sa

Liban sa iilan, karamihan sa

mga opisyal ng

mga opisyal ng

kolonya (gobernador-heneral, huwes,

kolonya (gobernador-heneral, huwes,

ehekutibong panlalawigan, atbp.) na ipinadala

ehekutibong panlalawigan, atbp.) na ipinadala

ng Espanya sa Pilipinas noong 19 na dantaon ay

ng Espanya sa Pilipinas noong 19 na dantaon ay

mga tiwali, malulupit,

mga tiwali, malulupit,

hindi makatarungan,

hindi makatarungan,

madadaya at korupt.

madadaya at korupt.

Noon pa mang 1810, pinuna na ni Tomas Comyn ang

Noon pa mang 1810, pinuna na ni Tomas Comyn ang

mapait na katotohanang mga ignoranteng barbero

mapait na katotohanang mga ignoranteng barbero

at muchacho ang niluluklok na gobernador ng

at muchacho ang niluluklok na gobernador ng

lalawigan, at mga bastos na

lalawigan, at mga bastos na

magdaragat at sundalo

magdaragat at sundalo

ang ginagawang mahistrado ng distrito at

ang ginagawang mahistrado ng distrito at

komanda

komanda

nte ng

nte ng

garison.

garison.

2. Mga tiwaling opisyal

(24)

Mga halimbawa:

Mga halimbawa:

1.

1. Hen. Rafael de IzquierdoHen. Rafael de Izquierdo (1871-1873)(1871-1873) –– pinabitay ang mga pinabitay ang mga

inosenteng paring sina

inosenteng paring sina Mariano Gomez, Jose Burgos, JacintoMariano Gomez, Jose Burgos, Jacinto

Zamora

Zamora

2.

2. Almirante Jose MalcampoAlmirante Jose Malcampo (1874-1877)(1874-1877) –– walang alam sa walang alam sa

pamamahala.

pamamahala.

3.

3. Hen. Fernando Primo de RiveraHen. Fernando Primo de Rivera ay nagpayaman lamangay nagpayaman lamang

(1880-1883,1897-1898)

(1880-1883,1897-1898)

4.

4. Hen. Valeriano Hen. Valeriano WeWeyleryler (1888-1891)(1888-1891) –– mahirap na tao bumalik sa mahirap na tao bumalik sa

Espanya na isang milyonaryo.

Espanya na isang milyonaryo.

 Tinawag siyang tirano ng mga Pilipino dahil sa kanyang brutalTinawag siyang tirano ng mga Pilipino dahil sa kanyang brutal

na pang-uusig sa mga magsasaka ng Calamba, lalo na sa

na pang-uusig sa mga magsasaka ng Calamba, lalo na sa

mag-anak ni

anak ni DrDr. Rizal.. Rizal.

5.

(25)

 Para makuha ang suportaPara makuha ang suporta ng kanyang mga kolonya ng kanyang mga kolonya noong panahon ng

noong panahon ng

pananakop ni Napoleon, pananakop ni Napoleon, binigyan ng Espanya ang binigyan ng Espanya ang mga ito ng representasyon mga ito ng representasyon sa Cortes o parlamento. sa Cortes o parlamento.

 Mahalaga ang kinatawangMahalaga ang kinatawang Pilipino sa Kortes ng

Pilipino sa Kortes ng Espanya upang maging Espanya upang maging

matapat ang pamahalaang matapat ang pamahalaang Kolonyal sa Inang Espanya. Kolonyal sa Inang Espanya.

3. Representasyon ng

3. Representasyon ng

Pilipinas sa Spanish Cortes

(26)

 Ventura de los ReyesVentura de los Reyes (1810-1813) unang delegatong Pilipino;(1810-1813) unang delegatong Pilipino;

pinaalis

pinaalis ang “galleon trade”.ang “galleon trade”.

 Naalis ang representasyon ng mga kolonya ng EspanyaNaalis ang representasyon ng mga kolonya ng Espanya

(kasama ang Pilipinas)

(kasama ang Pilipinas) sa Spanish Cortes noong 1837sa Spanish Cortes noong 1837 ––

sumama lalo ang kondisyon ng Pilipinas sumama lalo ang kondisyon ng Pilipinas

 Graciano Lopez-JaenaGraciano Lopez-Jaena –– isa sa mga nanguna sa pagprotesta isa sa mga nanguna sa pagprotesta sa mga Kastila na magkaroon muli ng Pilipinong delegato sa sa mga Kastila na magkaroon muli ng Pilipinong delegato sa Spanish Cortes

Spanish Cortes

3. Representasyon ng Pilipinas sa Spanish Cortes

3. Representasyon ng Pilipinas sa Spanish Cortes

(27)

Mula nang ipagtibay ang Konstitusyon ng 1812 at iba

Mula nang ipagtibay ang Konstitusyon ng 1812 at iba

pang konstitusyon noong mga sumunod na taon,

pang konstitusyon noong mga sumunod na taon,

tinamasa ng mga Espanyol

tinamasa ng mga Espanyol

ang

ang

 kalayaan ng pananalita,kalayaan ng pananalita,

 kalayaan ng pamamahayag,kalayaan ng pamamahayag,

 kalayaan ng asosasyon,kalayaan ng asosasyon,

 at iba pang at iba pang karapatang pantao.karapatang pantao.

Masigasig na binantayan ang mga ito kaya walang monarkiyang Masigasig na binantayan ang mga ito kaya walang monarkiyang

nangahas na buwagin ang mga ito. nangahas na buwagin ang mga ito.

Ngunit ipinagkait naman ang mga ito sa

Ngunit ipinagkait naman ang mga ito sa

4.Nawalan ng mga karapatang

4.Nawalan ng mga karapatang

pantao ang mga

(28)

  Ang mga misyonerong Espanyol na nagdala ng Ang mga misyonerong Espanyol na nagdala ng

Kristiyanismo sa Pilipinas noong ika-16 na dantaon ang Kristiyanismo sa Pilipinas noong ika-16 na dantaon ang nagturo ng pagkakapantay-pantay bilang mga anak ng nagturo ng pagkakapantay-pantay bilang mga anak ng Diyos.

Diyos. 

 Dahil dito, maramingPilipino ang naging interesado saDahil dito, maramingPilipino ang naging interesado sa pagiging Kristiyano

pagiging Kristiyano 

 Pagdating naman ng mga Kastilang Pagdating naman ng mga Kastilang awtoridad, hindi nilaawtoridad, hindi nila ipinalaganap ang itinuro ng mga Kastilang

ipinalaganap ang itinuro ng mga Kastilang misyoneromisyonero

5. Kawalan ng pagkakapantay

5. Kawalan ng pagkakapantay

pantay sa mata ng batas

(29)

 Leyes de Indias (Laws of the Indies)Leyes de Indias (Laws of the Indies) ––  prinoprotektahan ang  prinoprotektahan ang mga karapatan ng mga tao sa mga kolonyal na bansa ng mga karapatan ng mga tao sa mga kolonyal na bansa ng Espanya; hindi ito naisasagawa sa mga bansang kolonyal ng Espanya; hindi ito naisasagawa sa mga bansang kolonyal ng Espanya, pati ang Pilipinas

Espanya, pati ang Pilipinas 

 Ang batas daw ay para sa mga puting Espanyol lamangAng batas daw ay para sa mga puting Espanyol lamang 

 Ang Kodigo Penal ng Espanya, na ipinapatupad sa Pilipinas,Ang Kodigo Penal ng Espanya, na ipinapatupad sa Pilipinas, ay nagpapataw ng mas mabigat na kaparusahan sa mga ay nagpapataw ng mas mabigat na kaparusahan sa mga katutubong Pilipino o mestiso, at magaang parusa naman sa katutubong Pilipino o mestiso, at magaang parusa naman sa mga puting Espanyol.

(30)

“Ang

“Ang

  probisyon sa kodigo Penal na nagpapataw

  probisyon sa kodigo Penal na nagpapataw

ng mas mabigat na parusa sa mga Indio o mestiso

ng mas mabigat na parusa sa mga Indio o mestiso

ay talagang ikinakainis ko dahil ipinapakita rito na

ay talagang ikinakainis ko dahil ipinapakita rito na

sinumang ipinanganak nang hindi puti ang balat

sinumang ipinanganak nang hindi puti ang balat

ay maituturing na kriminal. Ito ay napakalaking

ay maituturing na kriminal. Ito ay napakalaking

kawalan ng katarungan at di nararapat na

kawalan ng katarungan at di nararapat na

maibatas.

(31)

 Ang mga hukuman ng hustisya sa Ang mga hukuman ng hustisya sa Pilipinas noong panahon ni Rizal ayPilipinas noong panahon ni Rizal ay

napakatiwali.

napakatiwali.

 Ang mga huwes, piskal, Ang mga huwes, piskal, at iba pang opisyal ng korte ay at iba pang opisyal ng korte ay walang karapatan sawalang karapatan sa

kanilang tungkulin dahil ignorante sa batas.

kanilang tungkulin dahil ignorante sa batas.

 Ang hustisya ay Ang hustisya ay nabibili. nabibili. Walang hustisyang nakukuha ang mga mahihirap naWalang hustisyang nakukuha ang mga mahihirap na

Pilipino dahil hindi nila ito

Pilipino dahil hindi nila ito kayang bayarankayang bayaran

 Parating nanalo sa korte ang mga Parating nanalo sa korte ang mga mapuputi, popular at mapuputi, popular at mayayaman namayayaman na

Kastila.

Kastila.

 Para sa mga Pilipino, kalamidad lang ang kanilang makukuha sa isang kahitPara sa mga Pilipino, kalamidad lang ang kanilang makukuha sa isang kahit

maliit na kaso sa

maliit na kaso sa korte.korte.

 Matagal na proseso ang mga kaso para sa Matagal na proseso ang mga kaso para sa mga Pilipino at madalas nangyayarimga Pilipino at madalas nangyayari

ang pagtatakas o pagtatago ng mga suspek o

ang pagtatakas o pagtatago ng mga suspek o pagkawala ng mga opisyal napagkawala ng mga opisyal na

dokumento. dokumento.

6. Tiwaling Pagpapatupad

6. Tiwaling Pagpapatupad

ng Sistema sa Hustisya

ng Sistema sa Hustisya

(32)

Mga halimbawa:

Mga halimbawa:

1.

1. kaso ni Juan de kaso ni Juan de la Cruz noong 1886-1898-may dalawangla Cruz noong 1886-1898-may dalawang lalaki na pinatay noong gabi ng Hunyo 7,1886; tinawag na lalaki na pinatay noong gabi ng Hunyo 7,1886; tinawag na suspek si Juan de la Cruz; walang trial at

suspek si Juan de la Cruz; walang trial at tamangtamang

imbestigasyon ang isinagawa ngunit naipadala pa rin

imbestigasyon ang isinagawa ngunit naipadala pa rin si Juansi Juan de la Cruz sa prisinto sa loob

de la Cruz sa prisinto sa loob ng 12 taon. Nang dumating ng 12 taon. Nang dumating angang mga Amerik

mga Amerikano sa Cavite pagkatapos ng labanan ano sa Cavite pagkatapos ng labanan sa Manilasa Manila Bay (May 1, 1898),

Bay (May 1, 1898), nakita nila si nakita nila si de la Cruz sa prisinto.de la Cruz sa prisinto. Hinihintay niya pa rin na maisagawa ang kanyang trial. Hinihintay niya pa rin na maisagawa ang kanyang trial.

2.

2. Donya Donya TTeodora (eodora (ina ni Rizal)ina ni Rizal) –– inaresto at  inaresto at ikinulongikinulong, inosente, inosente

3.

3. Jose RizalJose Rizal –– ipinadala sa Dapitan kahit walang tamang trial ipinadala sa Dapitan kahit walang tamang trial

4.

4. Paciano Rizal MercadoPaciano Rizal Mercado –– exiled; wala ring tamang pag- exiled; wala ring tamang pag-imbestiga

(33)

Ayon kay

Ayon kay

John Foreman:

John Foreman:

Mahirap makamit ang

Mahirap makamit ang

hustisya dahil mahirap ngang maipanalo ang isang

hustisya dahil mahirap ngang maipanalo ang isang

kaso. Kahit na dapat ay maisaayos na ang isyu, isang

kaso. Kahit na dapat ay maisaayos na ang isyu, isang

depekto ng sentensiya ay maaring gawin para

depekto ng sentensiya ay maaring gawin para

mabuksan muli ang kaso. Kapag ang kaso ay nilitis at

mabuksan muli ang kaso. Kapag ang kaso ay nilitis at

binigyan ng sentensiya sa ilalim ng Kodigo Kriminal,

binigyan ng sentensiya sa ilalim ng Kodigo Kriminal,

isang pagkakamali ay matutuklasan sa ilalim ng mga

isang pagkakamali ay matutuklasan sa ilalim ng mga

batas ng Indies,

batas ng Indies,

o Siete Part

o Siete Part

idas, o

idas, o

Batas Romano, o

Batas Romano, o

Novisima Recopilacion,

Novisima Recopilacion, o Antiguos Fueros, mga Atas,

o Antiguos Fueros, mga Atas,

mga kautusan

mga kautusan ng Hari, Ordenanza del Buen Gobierno,

ng Hari, Ordenanza del Buen Gobierno,

at iba pa, na magiging dahilan para mabuksang muli

at iba pa, na magiging dahilan para mabuksang muli

ang kaso

(34)

 Ipinalalaganap at naniniwala ang mga Kastilang Ipinalalaganap at naniniwala ang mga Kastilang awtoridadawtoridad sa pananampalatayang Kristiyano, ngunit hindi

sa pananampalatayang Kristiyano, ngunit hindi naman nilanaman nila ito ginagawa. Ayaw nilang isipin na kapatid nila ang mga ito ginagawa. Ayaw nilang isipin na kapatid nila ang mga Pilipino, at para sa kanila ay mas matataas

Pilipino, at para sa kanila ay mas matataas sila keysa sasila keysa sa mga Pilipino.

mga Pilipino. 

 Tinatawag ng mga Kastila ang mga Pilipino na Tinatawag ng mga Kastila ang mga Pilipino na "Indio""Indio" (Indians), at bumawi naman ang mga Pilipino sa

(Indians), at bumawi naman ang mga Pilipino sa pamamagitan ng pagtawag sa mga Kastila na mga pamamagitan ng pagtawag sa mga Kastila na mga "Bangus" (milkfish

"Bangus" (milkfish) dahil ) dahil sa kanilang mapuputing balat.sa kanilang mapuputing balat. 

 Ang isang tao, kahit wala namang alam o masama angAng isang tao, kahit wala namang alam o masama ang

kanyang ugali, basta Kastila at mestizo, ay may mataas na kanyang ugali, basta Kastila at mestizo, ay may mataas na lebel sa komunidad.

lebel sa komunidad.

 7. Diskriminasyon

(35)

 Dahil sa pilosopiyang political ngDahil sa pilosopiyang political ng Espanya hinggil sa unyon ng

Espanya hinggil sa unyon ng

Simbahan at Estado, sumibol ang Simbahan at Estado, sumibol ang natatanging anyo ng Espanyol na natatanging anyo ng Espanyol na pamahalaan sa Pilipinas na kung pamahalaan sa Pilipinas na kung tawagin ay

tawagin ay frailocracia frailocracia.. TinawagTinawag sa ganitong ngalan dahil ito ay sa ganitong ngalan dahil ito ay

“pamahalaan ng mga praylepamahalaan ng mga prayle””..

8. Paghahari ng mga

8. Paghahari ng mga

Prayle

(36)

Ang mga prayle ang

Ang mga prayle ang

siya ring superbisor sa

siya ring superbisor sa

mga eleksyong lokal

mga eleksyong lokal

-- Inspektor ng mga Inspektor ng mga paaralanpaaralan at buwis

at buwis

-- Tagapangasiwa ng mgaTagapangasiwa ng mga

moral,sensura ng mga aklat moral,sensura ng mga aklat at komedya

at komedya

-- Tagapangasiwa ng mgaTagapangasiwa ng mga gawaing pampubliko gawaing pampubliko -- Tagapagtaguyod ngTagapagtaguyod ng kapayapaan at kaayusan kapayapaan at kaayusan

8. Paghahari ng mga Prayle

8. Paghahari ng mga Prayle

(37)

 Tinuligsa ninaTinuligsa nina RizalRizal,, del Pilardel Pilar,, Lopez-JaenaLopez-Jaena at ibang at ibang Pilipinong repormista ang frailocracia.

Pilipinong repormista ang frailocracia. 

 Tinuligsa ni Rizal ang mga prayle at Tinuligsa ni Rizal ang mga prayle at tinawag silang kaawaytinawag silang kaaway ng mga repormang liberal at

ng mga repormang liberal at kaunlaran sa Pilipinas.kaunlaran sa Pilipinas. 

 Si Si G. Lopez-Jaena G. Lopez-Jaena naman ginnaman ginawa silang awa silang kakatwankakatwangg karikatura sa kanyang

karikatura sa kanyang Fray BotodFray Botod 

 Ang mga masasamang prayle na ito Ang mga masasamang prayle na ito ay dinungisan angay dinungisan ang

marangal na ngalan ng Espanya, dinumihan ang reputasyon marangal na ngalan ng Espanya, dinumihan ang reputasyon ng daang-daang mabuting prayle.

ng daang-daang mabuting prayle. 

 Ikinukumpara sa Roman god na si Janus angIkinukumpara sa Roman god na si Janus ang FrailocraciaFrailocracia

dahil may dalawa itong mukha: dahil may dalawa itong mukha:

 masamang mukha ayipinakita nila Rizal sa paraan ng masamang mukha ayipinakita nila Rizal sa paraan ng pagbabawi sapagbabawi sa

mga prayle na umapi sa kanila

mga prayle na umapi sa kanila

 ipinapakita naman ang mabuting mukha para sa ipinapakita naman ang mabuting mukha para sa katotohanan nito sakatotohanan nito sa

kasaysayan

(38)

 Kilala sa tawag naKilala sa tawag na polo polo

 pinipilit at pinipilit at kailangangkailangang

magtrabaho ang mga Pilipinong magtrabaho ang mga Pilipinong lalaki sa konstruksyon ng mga lalaki sa konstruksyon ng mga simbahan, paaralan,ospital, simbahan, paaralan,ospital, pag-aayos ng mga daan at tulay at aayos ng mga daan at tulay at iba pang trabahong pampubliko iba pang trabahong pampubliko 

 Kalalakihang PilipinonKalalakihang Pilipinong g edad 16-edad 16-60 ang pinag-uutusang gumawa 60 ang pinag-uutusang gumawa sa loob ng 40 araw sa isang taon. sa loob ng 40 araw sa isang taon. =

= POLISTASPOLISTAS –– tawag sa mga tawag sa mga lalaking nagtatrabaho

lalaking nagtatrabaho

9. Sapilitang Paggawa

(39)

 Hulyo 12, 1883 - Royal Decree: ginawang 18 Hulyo 12, 1883 - Royal Decree: ginawang 18 to 60 years oldto 60 years old at ginawang 15 days a year na lamang; hindi langPilipino at ginawang 15 days a year na lamang; hindi langPilipino ang magtatrabaho ngunit pati rin ang mga Kastila

ang magtatrabaho ngunit pati rin ang mga Kastila 

 Ang mayayaman ay nakaligtas sa ganitong paggawa saAng mayayaman ay nakaligtas sa ganitong paggawa sa pamamagitan ng pagbabayad ng

pamamagitan ng pagbabayad ng falla falla = = halaganghalagang ibinabayad sa pamahalaan para makaiwas sa

ibinabayad sa pamahalaan para makaiwas sa polo. polo. 

 Dapat may 50 centavos na makukuha ang mga polistasDapat may 50 centavos na makukuha ang mga polistas pagkatapos magtrabaho ngunit madalas ay parte lang. pagkatapos magtrabaho ngunit madalas ay parte lang.

9. Sapilitang Paggawa

(40)

 Rizal :Rizal : “ Sa“ Sa bayan ng Los Banos, isangbayan ng Los Banos, isang

ospital ang tinatayo ng mga manggawa na ospital ang tinatayo ng mga manggawa na  pinipilit ng mga awtoridad ay binayaran  pinipilit ng mga awtoridad ay binayaran ngng

walong cuartos (limang sentimos) walong cuartos (limang sentimos) araw-araw, ang karaniwang arawang sahod araw, ang karaniwang arawang sahod bilang dalawang pesetas o apat na peales bilang dalawang pesetas o apat na peales  fuertes. Dagdag pa rito, ang mga

 fuertes. Dagdag pa rito, ang mga

mapagkawanggawa at pamilihang basar ay mapagkawanggawa at pamilihang basar ay idinaraos para mabayaran ang halaga ng idinaraos para mabayaran ang halaga ng konstruksyon ng mga gusali. Ang arkitekto konstruksyon ng mga gusali. Ang arkitekto ay isang Pransiskano. Ang ospital ay

ay isang Pransiskano. Ang ospital ay

napatayo, ang palasyo ng kapitan-heneral napatayo, ang palasyo ng kapitan-heneral ay naipatayo, naisakripisyo ang agrikultura ay naipatayo, naisakripisyo ang agrikultura at maraming bayan ang nagdusa dahil sa at maraming bayan ang nagdusa dahil sa kanilang konstruksyon

(41)

 “…“…Bakit may mga taong nagbabayad ngBakit may mga taong nagbabayad ng buwis ngunit pinagtrabaho nang walang buwis ngunit pinagtrabaho nang walang bayad? Bakit sila pinagbabayad ng buwis bayad? Bakit sila pinagbabayad ng buwis kung hindi naman nila makakapiling ang kung hindi naman nila makakapiling ang kanilang mga pamilya? Nagbabayad ba sila kanilang mga pamilya? Nagbabayad ba sila ng buwis para magpaalipin? Ang buwis

ng buwis para magpaalipin? Ang buwis

bang ibinabayad ay gagamiting upa sa mga bang ibinabayad ay gagamiting upa sa mga tirano at hindi para makatugon sa mga

tirano at hindi para makatugon sa mga  pangangailangan ng lipunan?

 pangangailangan ng lipunan? Ano? Ano? AngAng bandila ba ng Espanya ay bandila ng bandila ba ng Espanya ay bandila ng kalakalan ng mga alipin

(42)

 Noong panahon ni Rizal , ang mga prayle mula Noong panahon ni Rizal , ang mga prayle mula sasa iba’tiba’t ibang relihiyosong ibang relihiyosong

orden ay mayayamang may lupa. may

orden ay mayayamang may lupa. may ari ng ari ng pinakamagagpinakamagaganda atanda at

pinakamalalakin

pinakamalalaking g haciendahacienda

 Naging dahilan ito ng mga pag-aalsang agraryo dahil itinuturing ng mgaNaging dahilan ito ng mga pag-aalsang agraryo dahil itinuturing ng mga

Pilipinong kasamang magsasaka ang prayleng maylupa na siyang

Pilipinong kasamang magsasaka ang prayleng maylupa na siyang

nagnakaw sa lupa ng

nagnakaw sa lupa ng kanilang mga ninuno.kanilang mga ninuno.

 Isa sa mga madugong pag-aalsang agraryo ay naganap noong 1745-1746Isa sa mga madugong pag-aalsang agraryo ay naganap noong 1745-1746

 Noong 1768Noong 1768 –– Gob. Anda-irinekomenda na ibenta na lamang ang mga Gob. Anda-irinekomenda na ibenta na lamang ang mga

estadong pinagmamay-a

estadong pinagmamay-ari ng mga ri ng mga prayle; hindi na naman pinansin angprayle; hindi na naman pinansin ang

kanyang rekomendasyon

kanyang rekomendasyon

 Ayon kay Rizal, ang pag-aari ng mga prayle sa mga Ayon kay Rizal, ang pag-aari ng mga prayle sa mga lupa ay lalo lamanglupa ay lalo lamang

nagpalala sa di pag-unlad ng

nagpalala sa di pag-unlad ng ekonomiyekonomiya ng a ng Pilipinas noong panahon ngPilipinas noong panahon ng

Espanyol.

Espanyol.

10.

(43)

   "constabulary“  "constabulary“ 

 Ang pinakamumuhiangAng pinakamumuhiang

simbolo ng pagmamalupit ng

simbolo ng pagmamalupit ng

mga Espanyol ay ang

mga Espanyol ay ang

Guardias Civiles na nilikha ng

Guardias Civiles na nilikha ng

Atas ng Hari noong

Atas ng Hari noong PPebreroebrero

12, 1852.

12, 1852. 

 ginawa para mapanatili angginawa para mapanatili ang

kapayapaan at kaayusan

kapayapaan at kaayusan

saPilipinas

saPilipinas

11. Ang mga Guardia

11. Ang mga Guardia

Civeles

(44)

 na-kontrol nga ang mga bandido sa mga probinsya, ngunit itona-kontrol nga ang mga bandido sa mga probinsya, ngunit ito rin ay naging

rin ay naging mapang-abuso; naabuso ang mga inosentengmapang-abuso; naabuso ang mga inosenteng tao, maraming inosenteng babae ang nagahasa at

tao, maraming inosenteng babae ang nagahasa at maramingmaraming mga kagamitan at mga

mga kagamitan at mga hayop napagmamay-ari ng mgahayop napagmamay-ari ng mga Pilipino ang

Pilipino ang nanakaw-

 hindi disiplinado ang mga native at mga Kastilang hindi disiplinado ang mga native at mga Kastilang opisyales saopisyales sa Guardia

Guardia Civil sa Pilipinas, hindi kagaya ng Civil sa Pilipinas, hindi kagaya ng Guardia Guardia Civil saCivil sa Espanya kung saan disiplinado,

Espanya kung saan disiplinado, maayos, matino at nabibigyanmaayos, matino at nabibigyan ng respeto ang mga tao

ng respeto ang mga tao

11. Ang mga Guardia Civeles

(45)

Tapos na po.

Tapos na po.

Referensi

Dokumen terkait

Ang mga piniling respondente dito sa pananaliksik ay mga homosekswal na mag-aaral mula sa una hanggang sa ikaapat na taon sa kasalukuyang semestre ng

Ang pag-aaral na ito ay sumasaklaw lamang sa mga estudyante ng Pamantasan ng Silangan- Kalookan na kasalukuyang nag-aaral ngayong ikalawang semestre taong

Ang pananaliksik na ito ay nakatuon sa pagsusuri ng ideya, pananaw, saloobin, at mga karanasan hinggil sa pagtangkilik ng mas murang gamot. Saklaw nito ang mga mag- aaral na nasa

Ayon sa teoryang ito, ang wika raw ng tao ay nag-ugat sa mga tunog na kanilang nililikha sa mga ritwal na ito na kalauna’y nagpapabagu-bago at nilapatan ng iba’t ibang

Silang apat ay kumukuha ng kanilang mga karunungan at Kapangyarihan mula sa AMA, INA, ANAK, at ESPIRITU SANTO, upang ang lahat ng bagay ay magkaroon ng paglikha. Ang apat na Ina

Ang pananaliksik na ito ay isang pag-aaral sa mga problemang pang- edukasyon ng ating bansa, kung anu-ano ang mga dahilan kung bakit nagkakaroon nito at mga epekto kung

At sa ngayon ang mga Filipino ay pinapaikli na ang mga salita para mas madaling sabihin or bigkasin o paggamit ng ating wika ilang halimbawa ng pagpapalawak ng bokabolaryo ay

Makikita natin dito na para kay Lumbera, ang panitikang Tagalog ay panitikan ng isa sa mga rehiyon sa Pilipinas: “the literatures of the Tagalogs, the Ilokos, the Bisayans and of the