Im pl i k a si Y ur i di s L e g a l i t a s Ke we na ng a n ( R e cht m a t i g he i d ) M a j e l i s K e hor ma t a n Da l a m Pe m bi na a n N ot a r i s Se ba g a i Pe j a ba t P ubl i k Ol eh I Wa ya n Par sa Ka d ek Sa r n a Nen g a h Suh ar t a
Pr og r a m St udi M a g i st e r ( S2 ) Ke not a r i a t a n Un i ve r si t a s Uda y a na
A b st ra c t Th e e n a c t me n t o f A me n d me n t Ac t N o . 3 0 y e a r o f 2 0 0 4 i n t o A c t N o . 2 o f 2 0 1 4 , g a ve ri se t o a ne w a g e n c y c a l le d t he N o t a ry Ho n o ra ry A sse mb l y wh o h a s t h e t a sk s o f g u i d a n c e wh e re a s re g u l a t e d i n A rt i c le 6 6 A Pa ra g ra p h (1 ). On t h e o t h e r h a n d p u rsu a n t t o A rt i c l e 1 p a ra g ra p h (6 ) o f t h e me n t i o n e d N o t a ry S u p e rv i so ry a sse mb l y h a s t h e a u t h o ri t y a n d o b l i g a t i o n t o i mp l e me nt t h e g u i d a n c e a n d su p e rv i si o n o f N o t a ry . J u ri d ic a l i mp l i c at i o n s t h a t h a p p e n e d wa s a c o n f l ic t be t we e n t h e p ro v i si o n s o f n o rms i n t h e p ro v i si o n s o f A rt i c le 1 p a ra g ra p h (6 ), A rt i c l e 6 6A a n d A rt ic l e 6 7 Ac t N o . 2 o f 2 0 1 4 o n t h e A me n d me nt o f A ct N o . 3 0 o f 2 0 0 4 . Usi n g Th e n o rma t i v e l e g a l re se a rc h me t h o d s l e g i sl a t i o n a p p ro a c h (S t a t u e A p p ro a c h ) a n d A p p ro a c h A n a l y si s o f Le g a l C o n c e p t s (A n a l y t i c al C o n c e pt u a l A p p roa c h ), t h e a u t h o r wi l l a n a l y ze t h e j u ri d i c a l sc o pe of a u t h o ri ty of t he ex i st e nc e of t h e N o t a ry Ho n o ra ry A sse mb l y a n d N o t a ry S u p e rv i si o ry A sse mb l y a n d l e g al a u t h o rit y o f t h e f u n c t i o n of t h e Ho n o ra ry C o u n c i l of N o t a ry wi t h i n t h e i n sti t u t i o n n o t a ry so t h e re i s n o c o n f li c t o f a ut h o ri t y b e t we e n t h e t wo i n st i t u t i o n s t h e n o t a ry . K e y wo rd s: J u ri d i c a l I mp l i c a t i o n s, le g a l i ty , a u t h o ri t y , N o t a ry Ho n o ra ry A sse mb l y . A b st ra k Di u n d a n g k a n n y a UU Pe ru b a h a n At a s Un d a n g - Un d a n g N o . 3 0 Ta h u n 2 0 0 4 y a it u Un d a n g Un d a n g N o . 2 Ta h u n 2 0 1 4 , me mu n c u l k a n l e mb a g a b a ru y a n g d i se b u t M a j e l i s K e h o rma t a n N o t a ri s y a n g me mp u n y a i t u g a s me l a k sa n a k a n p e mb i n a a n se b a g ai ma n d i a t u r d a l a m Pa sa l 6 6 A a y a t (1 ). Di si si l a i n b e rda sa rk a n Pa sa l 1 a n g k a (6 ) me n g e n a i M a j e l i s Pe n g a wa s N o t a ri s d i se b u t k a n me mp u n y a i k e we n a n g a n d a n k e wa j i b a n u n t u k me l a k sa n a k a n p e mb i n a a n d a n p e n g a wa sa n t e rh a d a p N o t a ri s. I mp l i k a si y u ri d i s y a n g t e rj a d i a d a l a h a d a n y a p e rt e nt a n g a n n o rma a n t a ra k e t e n t u a n y a n g di a t u r d a l a m k e t e nt u a n Pa sa l 1 A n g k a (6 ), Pa sa l 6 6 A d a n p a sa l 6 7 Un d a n g - Un d a n g N o . 2 Ta h u n 2 0 1 4 t e n t a n g Pe ru b a h a n a t a s Un d a n g - Un d a n g N o . 3 0 Ta h u n 2 0 0 4 . De n g a n me t o de p e n e l i ti a n h u k u m n o rma t i f d e n g a n p e n d ek a t a n p e ru n d a n g - u n d a n g a n (S t a t u e A p p ro a c h ) d a n Pe n d e k a t a n A n a l i si s K o n se p Hu k u m (A n a l i t i c a l C o n c e p t u al A p p ro a c h ), p e n u l i s a k a n me n g a n a l i sa ru a n g l i n gk u p k e we n a n g a n k e b e ra d a a n M aj e li s Pe n g a wa s N o t a ri s d a n M a j e l i s Pe n g a wa s N o t a ri s se rt a l e g a l i t a s ke we n a n g a n f u n g si M a j e l i s K e h o rma t a n N ot a ri s d a l a m l e mb a g a n o t a ri a t se h i n g g a t i d a k t e rj a d i p e rt e n t a n g a n k e we n a n g a n d i a n t a ra k e d u a l e mb ag a n o t a ri a t t e rse b u t . K a t a K u n c i : I mp l ik a si y u ri d i s, l e g al i t a s, k ewe n a n g a n , M a j e l i s K e h o rma t a n N o t a ri s. I. PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang La h ir n ya p r o fe si N ot a r i s d ia wa l i d en g an l ah ir n ya p r o f esi sc ri b a e p a d a z a m an Rom a wi Ku n o ( A ba d k e - I I d a n k e- I I I se su d a h ma seh i )1. Di In d on esi a , 1 An k e Dwi Sa p u t r o, 2 0 0 8 , J a ti Di ri N o t a ri s I n d o n e si a Du l u , S e k a ra n g , d a n d i M a sa Da t a n g , Gr am ed i a Pu st a k a, Ja k a r t a , h a l. 4 0.
Not a r i s su d a h d i k en a l sem en ja k za man B el a n d a, k et i k a m en ja ja h In d on esi a . I st i l ah Not a r i s p er t am a k al i di k en al
d en g an i st il ah “Notarius Publicum”
a t a u d i sebu t ju g a “Notarius Publicus”, ya n g d a l a m ba h a sa R om a wi k a t a t er sebu t d i b er i k an k ep a d a or a n g - or an g ya n g m en ja l an k an p ek er ja an m en u l i s. Za m an k em er d ek a an l em ba g a A c t a C o m i t a s ( 2 0 1 6 ) 2 : 1 6 3 – 1 8 0 I S S N : 2 5 0 2 - 8 9 6 0 I e - I S S N : 2 5 0 2 - 7 5 7 3
k en ot a r ia t an di a k u i k eber a d a an n ya b er d a sar k an a sa s k o n k o rd a n si ya n g d i a t ur da l am Re g l e me nt o p He t N ot a ri e s A mb t i n N e d e rl a n d s I n d i e (st a a t sb l a d 1 8 6 0 No. 3) a t a u d i k en a l d en gan Per a t ur an Ja ba t an Not a r i s. Lem ba g a Ken ot a r i at an a d al ah sa l ah sa t u l em ba g a k em a s ya r a k a t an d i In d on esi a , l em ba g a i n i t im bu l d a r i k ebu t u h an d al am p er g a u l an sesa m a m an u si a ya n g m en gh en d a ki a dan ya su a t u a l a t bu k t i m en g en ai h u bu n gan h u k um k ep er d a t aan ya n g a d a d an at a u t er ja d i d ian t ar a m er ek a2. Pa d a za m an r ef or m a si st a a t sb l a d 1 8 6 0 No. 3 t er se bu t d i ca bu t d i m an a l em ba g a ja ba t a n n ot ar i s k em u d i a n di a t ur d al a m Un d an g - Un d an g No. 3 0 T a h un 2 0 0 4 ya n g sel a n ju t n ya u n t u k sa a t in i t el ah d ir u ba h d en gan Un d a n g Un d an g No. 2 T ah un 2 0 1 4 ( sel a n ju t n ya d i se bu t d en g a n UUJN) . Keh a d ir an UUJN m en ja d i ba ba k ba r u d a l am d un i a k en ot a r i a tan , d im an a a d a be b er a p a p a sal ya n g m er u p a kan p er k em ba n g an ba r u ba g i p el a k san aan ja ba t a n p ar a n ot a r i s, sa lah sa t un ya a d a l ah ben t u k p en ga wa sa n dan p em bi n a an ya n g d il a k u k an ol eh l em ba g a p en g a wa s n ot a r i s. Ber d a sar k an UUJ N d a l a m p el a k san aan p en g a wa sa n t u g a s d a n ja ba t an , n ot ar i s d al a m h a l in i d i bi n a d a n d ia wa si ol eh Ma jel i s P en g a wa s
ya n g d i ben t u k ol eh Men t er i,
se ba g a i m an a d ia t ur d al a m Pa sal 6 7 a ya t
( 2 ) ya n g ber bun yi: ”Dalam
m el a k sa n a k an p en ga wa sa n se ba g a i m an a d i m a k su d p a d a a ya t ( 1 ) Men t er i membentuk Majelis Pengawas”.
Da l a m Pa sa l 1 an g k a ( 6 ) UUJN d i jel a sk a n ba h wa Ma jel i s P en g a wa s 2 G. H. S Lu m ba n T o bi n g , 1 9 9 9 , Pe ra t u ra n J a b a t a n N o t a ri s, Er lan g g a, Ja k a r t a , h a l 2 . a d a l ah su a t u ba d an ya n g k e wen a n gan d a n k ewa ji ba n u n t u k m el a k san a kan p em bi n a an d an p en g a wa sa n t er h a da p n ot ar i s. Dim an a m en ur ut Pa sa l 6 8 a ya t ( 1 ) Ma j el i s P en g a wa s t er d i r i at a s Ma jel i s P en g a wa s Da er ah , Ma jel i s Pen g a wa s Wi l a ya h , d an Ma jel i s Pen g a wa s Pu sa t . T er k a it d en g an p en g a wa sa n d an p em bi n a an , sebel u m a d an ya p en g a t u r an l em ba g a p en g a wa s n ot a r i s se ba g a i m an a d i a t ur d al a m Un d an g - un d an g No. 3 0 t ah un 2 0 0 4 , p en g a wa san , p em er i k saan d a n p en ja t uh an san k si d i la k u k an ol eh Ba d a n p er a d il an ya n g b er a d a d i ba wa h Dep a r t em en Keh a k im an se ba g a i m an a p er n ah d i at ur d a l am p a sa l 14 0 R e g e le me n t o p d e R ec h t st e li j ke Org a n i sa t i e e n He t De r j u st i t i e ( St b. 1 8 4 7 No. 2 3 ) , p a sa l 9 6 Re g l e me nt B u i t e n ge we st e n, p a sa l 3 Ord o n a n t i e B u i t e n ge re c h te l i jk e Ve rri c h t i n ge n -Lem ba r an Neg a r a 1 9 4 6 Nom or 1 3 5 d a n Pa sa l 5 0 Per a t ur an Ja ba t an Not a r i s. Pen g a wa sa n se ba g a i m an a d im a k su d k em u d i a n ber u ba h sei r in g p er u ba h an k ek u a sa a n k eh a ki m an seba g i m a n a ya n g d i a t ur da l am Pa sa l 2 Un d an g - Un d an g No. 4 t a h un 2 0 0 4 t en tan g Kek u a sa an Keh a k i m an dan Pa sa l 1 Un d a n g - Un d an g No. 5 t a h un 2 0 0 4 t en t an g Mah ka mah Ag u n g . Per u bah an k ek u a sa an k eh a ki man t er sebu t m em ba wa p er u b a h a n p ul a p a da p en g a l ih an k e wen a n g an p en g a wa san l em ba g a n ot ar i s. Sel a i n it u k ar en a pa d a pa sa l 9 1 Un d a n g - Un d an g No. 3 0 t ah un 2 0 0 4 ( UUJN) t el a h m en ca bu t d an m en ya t a k a n t i d a k ber l a k u la g i :
1).Reglement op Het Notaris Ambt in
diubah terakhir dalam Lembaran Negara Tahun 1945 Nomor 101;
2).Ordonantie 16 September 1931 tentang
Honorarium Notaris;
3).Undang-Undang Nomor 33 Tahun 1954
tentang Wakil Notaris dan Wakil Notaris Sementara (Lembaran Negara Tahun 1954 Nomor 101, Tambahan Lembaran Negara Nomor 700);
4).Pasal 54 Undang-Undang Nomor 8 Tahun
2004 tentang Perubahan Atas Undang-Undang Nomor 2 Tahun 1986 tentang
Peradilan Umum (Lembaran Negara
Republik Indonesia Tahun 2004 Nomor 34, Tambahan Lembaran Negara Republik Indonesia Nomor 4379); dan
5).Peraturan Pemerintah Nomor 11 Tahun 1949
tentang Sumpah/Janji Jabatan Notaris.
Ma k a seca r a ot om a t i s se ja k b er l a k un ya UUJN p en g a wa sa n dan p em bi a n a an ya n g sem u l a d i l a k u k an ol eh l em ba g a p er a d i l an d i ca bu t d a n di g an ti ol eh UUJ N d en g a n m en ci p t a kan l em ba g a ba r u ya n g d i sebu t d en g an Ma jel i s P en g a wa s N ot a r i s ( sel a n ju t n ya d i se bu t d en g a n MPN) ya n g t er d ir i d ar i Ma jel i s P en g a wa s Pu sa t , Ma jel i s Pen g a wa s Wi l a ya h d an Ma jel i s p en g a wa s Da er a h , seba g a i m an a d i at ur d a l a m Pa sal 6 7 UUJ N. Di si si l a in p er k em ba n g an sa a t in i , d en gan d i u n dan g k an n ya UU P er u ba h an At a s UUJN ya i t u Un d a n g Un d an g No. 2 T ah un 2 0 1 4 , m un cu l l em ba g a ba r u ya n g d i se bu t Ma j el i s Keh or m a t an Not ar i s ( sel a n ju t n ya d i se bu t MKN) ya n g m em p u n ya i t u g a s m el a k san a kan p em bi n a an , sesu a i d en g an Pa sa l 6 6 A ayat (1) yang berbun yi: “Dalam m el a k sa n a k an p em bi n a an Men t er i m em ben t u k Ma j el i s K eh or m a tan Notaris”. Mu n cu l n ya Ma j el i s K eh or m a t an Not a r i s d i si n i m en g a k i ba t k an t er ja d i t u m p an g t in d ih t u g a s dan we wen an g a n t ar a Ma jel i s Pen g a wa s d a n Ma j el i s Keh or m a t an ya n g m a n a d i sin i
b er d a sar k an UU Per u ba h a n At a s UUJ N Pasal 1 angka (6) “Majelis Pengawas Not a r i s ya n g sel a n ju t n ya d i se bu t Ma jel i s P en g a wa s a d a l a h su at u ba d an
ya n g m em p un ya i k e wen a n g an dan
k e wa ji ba n u n t u k m el a k san a kan
p em bi n a an d an p en g a wa sa n t er h a da p Not a r i s. Sed a n g k an d i sebu t k a n d a l am
Pasal 66A ayat (1), “Dalam
m el a k sa n a k an p em bi n a an Men t er i
m em ben t u k Ma j el i s K eh or m a tan
Notaris”. Permasalahan yang muncul d i k ar en a kan k u r an g a d an ya ba t a sa n ya n g jel a s a n t ar a p em bi n a an ya n g d i l a k u k an ba i k it u ol eh Ma jel i s Pen g a wa s N ot a r i s m a u p un Ma jel i s Keh or m a t an Not a r i s. Ha l i n i d i ta m bah d a l a m UU Per u ba h a n At a s UUJN t i d a k t er d a p at p en jel a sa n m en g en ai a p a ya n g d i m a k su d d en gan Ma jel i s Keh or m a tan Not a r i s i t u sen d ir i .
1 . 2 Rum usa n M a sa l a h
B er d a sar k an la t ar bel a k a n g t er sebu t d i a t a s m a k a h a l -h a l ya n g d a pa t di k a ji se ba g a i ber i k u t :
1. Bagaimanakah ruang lingkup kewenangan
keberadaan Majelis Pengawas Notaris dan Majelis Pengawas Notaris?
2. Bagaimanakah legalitas kewenangan fungsi
Majelis Kehormatan Notaris dalam lembaga notariat. 1 . 3 T uj ua n Pe ne l i t i a n Pen el i t i an in i seca r a u m u m b er t u ju a n un t u k m en yu m ba n g k an p em i k i r an ya n g k on sep si on a l m en g en a i, su b st a n si , m ek an i sm e, ser t a l eg a l it a s k e wen an g an ya n g d i m i l i ki ol eh Ma j el i s
Keh or m a t an Not a r i s seba g a i p eja ba t p u bl i k d a l a m p el a k san aan t u g a s dan ja ba t a n p en g a wa sa n dan p em bi n aan n ot ar i s. sed a n g kan seca r a kh u su s t u ju an p en el i t i an in i a d a lah :
1 . Men g et a h u i d an m emah a mi d a sar
k e wen an g an d ar i Ma jel i s
Keh or m a t an Not a r i s seba g a i m an a d i a t ur d a l am Un d a n g - Un d an g No. 2 T ah un 2 0 1 4 ;
2 . Men g et a h u i r u an g l in g k u p
k e wen an g an d an a k un t a bi l i ta s k e wen an g an Ma jel i s Keh or m a t an
Not a r i s d a la m m el a k u k an
p em bi n a a an d an p en g a wa sa n
t er h a d a p n ot ar i s d al a m m el a k u k an t u g a s d an ja ba t an n ya
3 . Un t u k m en g et ah u i l eg a l i ta s k e wen an g an Ma jel i s Keh or m a t an Not a r i s d a la m l em ba g a n ot a r ia t
1.4 Tinjauan Pustaka
1 . 4 . 1 Not a r i s Se ba g a i Pe j a ba t Publ i k
Da l a m Pa sa l 1 an g ka 1 Un d a n g -Un d a n g No. 3 0 T ah un 2 0 0 4 t en t an g Ja ba t a n Not ar i s d i sebu t k a n bah wa :
“Notaris adalah pejabat umum yang b er wen an g un t u k m em bu a t a k t a ot en t i k d a n k ewen a n g an la in n ya s e ba g a i m an a d i m a k su d d al a m un d an g -undang ini.”
Da l a m p a sa l t er sebu t d a p a t d i l ih a t ba h wa N ot a r i s m er u pa k an p eja ba t u m u m ya n g d i an g k a t, d i ber i we wen a n g dan k e wa ji ba n ol eh N eg a r a ( p em er in tah ) u n t u k m el a ya n i p u bl i k k h u su sn ya d a l a m bi d a n g p em bu a t an a k ta ot en t i k. Di k a r en a k an ja ba t an Not a r i s d i at ur se ca r a t er sen d ir i d al a m su a t u Un dan g -u n d an g kh -u s-u s, m a k a da p a t di si m p -u l kan ba h wa ja ba t a n Not a r i s bu k a n lah Peg a wa i Neg er i se ba g a i m an a d im a k su d d a l a m Un dan g - Un d an g Nom or 8 T a h un 1 9 7 4 j o Un d a n g - Un d an g No 4 3 t a h un 1 9 9 9 T en tan g Pok ok P ok o k Kep eg a wa i a n ya n g sek a r an g su d ah d i ca bu t d a n d i gan t i d en g an Un dan g -Un d a n g No. 5 t ah un 2 0 1 4 t en t an g Ap a r at ur Si p i l Neg a r a , wa l a u p un Not a r i s d i an g k at d an d i su m pah ol eh Neg a r a ( p em er in t ah ) . I st i l ah Peja ba t Um u m m er u p a k an t er jem a h an dar i Ba h a sa Bel a n d a ya n g d i se bu t d en g a n Op e n b a re A mt b te n a re n d a n i sti l ah t er sebu t ju g a d i t u a n g kan d a l a m Per a t ur an Ja ba t an Not ar i s (R e g l e me nt o p He t N o t a ri s A mb t i n N e d e rl a n d s I n d i e (S t a a t b l a a d 1 8 6 0 : 3) ) ya n g m en un ju k i st i l ah t er se bu t se ba g a i se bu t a n Peja ba t Um u m . 3Pa sa l 1 R e g l e me nt o p He t N o t a ri s A mb t i n N e d e rl a n d s I n d i e, m en ye bu t k a n seba g a i b er i k u t : De N o t a ri sse n zi j n o p e n b a re a mb t e n a re n , u it sl u i t e n d b e v oe g d , o m a u t h e n t i ek e a k te n o p t e ma k e n we g e n s a l l e h a n d e l i n ge n , o v e ree n k o mst e n e n b e sc h i k ki n g e n , wa a rv a n e e n e a l g e me e n e ve ro rd e n i n g g e b i e d t o f d e b e l a n g h e b b e n de n v e rl a n ge n , d a t b i j a u t h e n t i ek g e sc h rif t b li j ke n za l , d a a rv a n d e d a g t e ke n i g te v e rze ke re n , d e a k t e n i n b e wa ri n g t e h o u d e n e n d a a rv a n g ro sse n , a f sc h ri f ak t e n e n u i t t re k se l s u it t e ge v en ; a l l e s v o o rzo o v e r h e t o p ma k e n d ie r a k t e n d o o r e n e a l g e me ne v e ro rd e n i n g n ie t o o k a a n a n d e re a mb t e n a re n o f p e rso n e n o p g e d ra g e n o f v o o rb e h o u d e n i s. T er k a it ba t a san ya n g d i k em u k a k an ol eh Sr i Win ar i t er sebu t ba h wa P eja ba t u m u m m em p u n ya i k ar a k t er yu r i d i s ya n g b er a d a d a l a k er an g k a h u k u m p u bl i k , m a k a p eja ba t u m u m ya n g d i m a k su d a d a l ah sam a d en g an p eja ba t p u bl i k . Ha l 3 Li h a t i st il ah Op e n b a re A mt b t e n a re n ya n g t er da p a t da l am Ar t . 1 d a l a m R e g el e me n t o p He t N ot a ri s A mb t i n N e d e rl a n d s I n d i e ( Or d . Van Jan . 1 8 6 0 ) S. 1 8 6 0 - 3 , d i t er jem a h k an m en ja d i Pe ja ba t Um u m ol eh G. H. S. Lu m ba n T o bi n g , o p . ci t ., h . 5
i n i d i k ar en a k an p eja ba t ya n g d i m a k su d m em p u n ya i t u g a s ya n g ber h u bu n gan d en g an p em en uh an k ep en tin g an d ar i p u bl i k , seh i n g g a t ep a t ji k a Op e n b a re A mb t e n a re n d iar t i kan seba g a i Peja ba t Pu bl i k .
Kh u su s b er k a i t an d en gan Op e n b a re A mb t e n a re n ya n g d i t er jem a h kan seba g a i Pe ja ba t Um u m , sa at in i k ua l i fi k a si Pe ja ba t Um u m bu k a n h an ya N ot a r i s sa ja , m el a in k an a d a ju g a Peja ba t Pem bu a t Ak t a T an ah ( PPAT ) , d an Pe ja ba t L el a n g . Na m un Per an Not ar i s m en ja d i sp esi a l k ar en a n ot ar i s a d a lah p eja ba t u m u m ya n g t el a h a d a seja k z a m an p en ja j ah an Bel a n d a seba g a i p eja ba t u m u m ya n g d i ber i k an k e wen an g an kh u su s ya n g d i a t u r ol eh Un d a n g - Un d an g un t u k m em bu a t a k ta ot en t i k g u n a m em ber i k a n k ep a st ian h u k u m ser ta m el a ya n i k ep en t i n gan p u bl i k d i bi d a n g p er jan ji a n d al am l a p an g an h u k u m p er d at a .
1.4.2 Timbulnya Wewenang Dan
Kewenangan Notaris
Dalam pengertian Hukum Tata Negara, kewenangan (authority, gezag) adalah kekuasaan yang diformalkan baik terhadap golongan orang tertentu maupun terhadap sesuatu bidang tertentu dalam pemerintahan.4Secara etimologis kata
wewenang berasal dari kata dasar “wenang” yang
merupakan terjemahan dari competentie (bahasa Inggris) atau bevouegheid serta gezag dari bahasa Belanda.5 Sejalan dengan pengertian tersebut
dalam Fockema Andreal dinyatakan bahwa
bevoegheid berarti wewenang. Sedangkan absolute bevoegheid berarti kekuasaan kehakiman
4
SF. Marbun, 2003, Peradilan Administrasi Negara dan Upaya Administrasi di Indonesia, UII Press, Yogyakarta, h. 123. 5 I Ma d e Ar ya Ut a m a , 2 0 0 7 , Hu k u m Li n g k u n g a n S i st e m h u k u m Pe ri zi n a n B e r wa wa sa n Li n g k u n g a n Un t u k Pe mb a n g u n a n B e rk e l a n j ut a n, C et . 1, Pu st a k a Su tr a , Ba n d un g, h . 7 9
menentukan pengadilan mana yang berhak untuk menangani suatu perkara. Disebutkan pula bahwa bevoegheid sama artinya dengan competentie yakni wewenang, kekuasaan.6 Dengan demikian wewenang berarti identik dengan kekuasaan.
Dalam hal ini Van Maarseven sebagaimana disitir oleh Made Subawa, tidak membedakan
antara wewenang (competence/bevoegheid)
dengan kewenangan. Bagi Maarseven, wewenang dan kewenangan merupakan kekuasaan hukum (rechtsmacht).7Disis lain dilihat dari cara memperoleh wewenang, menurut H.D Van Wijk bahwa wewenang oleh pemerintah diperoleh dengan tiga cara sebagai berikut :
a. Atribusi adalah pemberian wewenang
pemerintah oleh pembuat undang-undang
kepada suatu organ atau badan
pemerintahan;
b. Delegasi adalah pelimpahan wewenang
pemerintahan dari suatu organ
pemerintahan kepada organ pemerintahan lainnya;
c. Mandat adalah terjadi ketika organ
pemerintahan mengijinkan
kewenangannya dijalankan oleh organ lain atas namanya. 8
B er bed a d en g a n Van Wi jk , F. A. M St r oi n k dan J. G St een b eek m en ye bu t k a n ba h wa h an ya a d a d u a ca r a or g an p em er i n t ah an m em p er ol eh we wen a n g, ya i t u a tr i bu si d a n d el eg a si . At r i bu si
b er k en a an d en gan p en yer a h an
p en yer a h an we wen a n g ba r u , sed a n g kan d el eg a si m en ya n g k u t p el i m p ah an we wen an g ya n g t el a h a d a ( ol eh or g an ya n g t el ah m em p er ol eh we wen an g se ca r a a tr i bu t i f k ep a d a or g a n la in ; ja d i 6
NE. Algra, H.R.W. Gokkel, Saleh
Adiwinata, Boerhanoedin St. Batoeh, 1983, Kamus Istilah Hukum Belanda – Indonesia, Fockema Andreal Belanda, Binacipta, Jakarta, h. 74
7
Saldi Isra, 2010, Pergeseran Fungsi
Legislasi, Rajawali Pers, Jakarta, h. 11. 8
Ridwan HR,2010, Hukum Administrasi
d el eg a si s eca r a l og i s sel a l u d i d ah u l ui ol eh a tr i bu si ) .9 Da l a m k a ji an Hu k u m Ad m i n i str a si Neg a r a , m en g et ah ui su m ber d an ca r a m em p er ol eh we wen a n g or gan p em er i n t ah an in i p en t in g k ar en a b er k en a an d en gan p er t an g g un g ja wa ba n h u k u m d al am p en g g un a an we wen an g t er sebu t , sei r i n g d en g an sal ah sat u p r in si p n eg ar a h u k u m ; ya i t u t i d a k a da k e wen an g an t an pa p er t an g g un g ja wa ba n . Di d a l am set i a p p em ber i an k ewen a n gan k ep a d a p eja ba t p em er i n tah an t er t en t u t er si r a t p er t an g g un g ja wa ba n d a r i p eja ba t ya n g ber sa n g k u tan .
B er d a sar k an k et er an g an t er sebu t d i a t a s, t am p a k ba h wa we wen an g ya n g d i p er ol eh seca r a atr i bu t i f i t u ber si fa t a sl i ya n g ber a sa l d a r i p er a t ur an p er u n dan g - un d an g an . Den gan k at a la in ,
or g a n p em er in t ah an m em p er ol eh k e wen an g an seca r a l an g su n g d ar i r ed a k si p a sa l t er t en t u d al a m su at u p er a t ur an p er un d an g - un dan g an .10Da l am h al a tr i bu si , p en er i ma we wen a n g d a p at m en ci p t a k an we wen a n g ba r u a ta u m em p er l u a s we wen an g ya n g su d a h a da d en g an t an g g un g ja wa b i n t er n dan ek st er n p el a k sa n a an we wen a n g ya n g d i a tr i bu si k a n sep en uh n ya b er a d a p a da p en er i man we wen an g (a t ri b u t a ri s) . Pa da d el eg a si t i d a k a d a p en ci p t a an we wen an g , n a m un h an ya a d a
p el i m p ah an we wen a n g dar i p eja ba t ya n g sa t u k ep a d a p eja ba t l a in n ya . T a n g g un g ja wa b yu r i d i s t i d a k l a g i ber a d a p a da p em b er i d el eg a si (d e l e g a n s) , t et a pi b er a l ih pa d a p en er im a (de l e g at a ri s) . Sem en t a r a it u , pa d a m an da t , p en er i ma m an d a t (ma n d a t a ri s) h an ya ber t i n da k u n t u k dan a t a s n am a p em ber i m an d at 9Ibid,h.105. 10 Ibid, h.108. (ma n d a n s) , t a n g g un g ja wa b a k h ir k ep u t u sa n ya n g d i a m bi l man d a tar i s t et a p ber a d a p a da m an d at .11 T er k a it d en g an t im bu l n ya
we wen an g seba g a i m an a di p a p ar kan d i a t a s, k ewen a n gan ya n g d im i l i ki ol eh n ot ar i s sel a k u p eja ba t u m u m / p u bl i k a d a l ah k ewen a n g an ya n g ber si fa t a tr i bu t i f. Ha l i n i d i ka r en a kan k e wen an g an ya n g t i m bu l a d a lah k e wen an g an ya n g d i at ur d an di p er ol eh l an g su n g d ar i un dan g - un d an g, k h u su sn ya Un d a n g - un dan g No. 3 0 t a h un 2 0 0 4 T en tan g Ja ba t an Not ar i s se ba g a i m an a saa t t el ah d ir u ba h d en gan Un d a n g - Un d an g No. 2 T ah un 2 01 4 T en t an g Per u bah an a ta sUn d a n g - Un d an g No. 3 0 t a h un 2 0 0 4 T en t an g Ja ba t an Not a r i s.
1.4.3 Majelis Pengawas Notaris
Terkait pengawasan Notaris dalam
menjalankan tugas, fungsi dan jabatannya, Pasal 67 ayat 1 UUJN menentukan bahwa yang
mempunyai kewenangan dalam melakukan
pengawasan adalah mentri. Dalam melaksanakan pengawasan tersebut Menteri membentuk Majelis Pengawas (Pasal 67 ayat (2) UUJN) dengan beranggotakan orang-orang yang berasal dari unsur-unsur (Pasal 67 ayat (3) UUJN):
a Pemerintah sebanyak 3 (tiga) orang;
b Organisasi Notaris sebanyak 3 (tiga) orang; dan
c Ahli/ akademisi sebanyak 3 (tiga) orang.
Men u r u t p a sa l 6 8 UUJ N ba h wa Ma jel i s P en g a wa s Not a r i s t er d ir i a ta s :
a Majelis Pengawas Daerah;
b Majelis Pengawas Wilayah; dan
c Majelis Pengawas Pusat.
Ma jel i s P en g a wa s Da er a h ( MPD) d i ben t u k d a n ber k ed u d u k a n d i Ka bu p a t en a t a u Kot a , Ma jel i s Pen g a wa s
11
Wi l a ya h ( MPW) d i b en t u k d an b er k ed u d u k a n d i I bu k ot a Pr op i n si d an Ma jel i s Pen g a wa s Pu sa t ( MPP) d i b en t u k d a n ber k ed u d u k a n d i I bu k ot a N eg a r a. Se ca r a Gar i s besa r Ma jel i s P en g a wa s Not a r i s seca r a u m um m em p un ya i r u an g l in g k u p k ewe n a n gan ya n g d i a t ur d al am Pa sa l 6 3 , Pa sa l 6 7 , Pa sa l 6 9 , 7 0 h ur u f a , Pa sa l 7 3 a ya t ( 1 ) h u r u f a d a n b, Pa sa l 7 7 h ur u f a d a n b , Pa sa l 7 8 d a n Pa sa l 7 9 UUJN ( UU N o. 3 0 T a h un 2 2 0 4 d an p er u ba h an n ya UU N o. 2 T a h un 2 0 1 4 ) . Ma jel i s P en g a wa s N ot a r ar i s t i da k h an ya m em p u n ya i k e wen a n g an di bi d a n g p en g a wa sa n , n a m un ber wen an g p u l a m el a k u kan p em er i k saan dan p en ja t u h an san k si t er t en t u t er h a da p Not a r i s ya n g t el ah t er bu k t i m el a k u kan p el a n g g ar an a ta u p er bu t an m el a wan h u k u m d al am m en ja l an kan t u g a s ja ba t a n n ya . P en g a wa s N ot a r i s d a l am m en ja l an k an t u g a s, fu n g si dan
k e wen an g an n ya sel a i n ber p ed om a n p a da UUJN, ju g a b er p ed om a n p a d a p er a t ur an b er i k u t in i :
1.
Peraturan Menteri Hukum Dan Hak AsasiManusia RI Nomor : M.02.PR.08.10 Tahun 2004 Tentang Tata Cara Pengangkatan Anggota, Susunan Organisasi, Tata Kerja, Dan Tata Cara Pemeriksaan Majelis Pengawas Notaris
2.
Keputusan Menteri Hukum dan Hak AsasiManusia RI Nomor : M39-PW.07.10 Tahun 2004 Tentang Pedoman Pelaksanaan Tugas Majelis Pengawas Notaris
II. METODE PENELITIAN
Pen el i t i an ya n g p en u l i s g un a k an a d a l ah p en el i t ian h u k um Nor ma t i f. Pen el i t i an h u k um n or ma t i f ya i t u p en el i t i an ya n g m en g ur a i kan t er h a da p p er m a sa lah an - p er m a sa lah an ya n g a d a, u n t u k sel an ju t n ya d i ba h a s d en g a n ka ji an
t eor i - t e or i h u k u m k em u d ian d i ka i t kan d en g an p er at ur an p er un dan g - un d an gan ya n g ber l a k u d a l am pr a k t ek h u k u m.12Da l a m p en el i ti an in i p er m a sa lah an ya n g a d a d i ka ji d an d i u r a i k an d en gan ja l an m en gan a li sa m en g g un a k an ber ba g a i t eor i h u k um ser t a m el a l u i p en el u su r an dan i n t er pr et a si d ar i a t ur an -a t ur an h u k um ya n g t er k a i t d en gan p er ma sa l ah an ya n g a d a . Jen i s p en d ek a t an ya n g d i g un a kan d i an t ar an ya a d a l ah Pen d ek a t an Per u n d an g - un dan g an (S t a t u e A p p ro a c h )d a n Pen d ek a t an An al i si s Kon sep Hu k u m(A n a l i t i c a l C o n c e p t u al A p p ro a c h ). Den g a n t ekn i k p en g um p u lan d a t a k ep u st a k a an , d a ta ya n g d i p er ol eh d i an a l i si s ber d a sa r kan m et od e k u a l i t a t i f sel a n ju t n ya d i sa ji k a n seca r a d esk r i p ti f a n a l i ti s.
III. HASIL DAN PEMBAHASAN
3 . 1 M a j el i s K e hor ma t a n N ot a r i s da l a m L e mba g a N ot a r i a t
Majelis Kehormatan Notaris merupakan lembaga baru yang dihadirkan oleh Lembaga notariat dalam Undang-Undang No. 2 Tahun 2014 Tentang Perubahan atas Undang-Undang No.30 Tahun 2004 Tentang Jabatan Notaris. Sebagai lembaga baru Majelis Kehormatan Notaris telah memberi warna baru dalam pembinaan notaris yang ada di Indonesia, sudah
sepantasnya diberikan ruang khusus
berdampingan dengan lembaga lembaga lainnya dalam lembaga notariat guna mendukung pelaksanaan jabatan notaris yang bersih dan profesional.
Lembaga Majelis Kehormatan Notaris tidak muncul seketika, namun melalui proses kebijakan yang kemudian secara lebih lanjut dicantumkan
12 So er j on o S o ek a n t o d a n Sr i Ma m u d ji , 2 0 0 1 , Pe n e l i t i a n Hu k u m N o rma t i f S u a t u Ti n j a u a n Si n g k a t,ed i si I C et a k a n V, PT Ra ja Gr a fi n d o Per sa d a Ja k a r t a , h . 1 3 .
secara tegas dalam Undang-undang no. 2 Tahun 2014. Untuk diketahui bersama bahwa proses
terbentuknya lembaga majelis kehormatan
tersebut diawali dengan adanya permohonan uji materiil (judicialreview) terhadap Pasal 66 (ayat (1) UU No.30 Tahun 2004 tentang Jabatan Notaris yang diajukan Kant Kamalkarena dianggap bertentangan dengan UUD 1945 dan tidak memiliki kekuatan hukum mengikat. Kemudian atas uji materiil tersebut MK mengabulkan dengan putusan No. 49/PUUX/2012 tanggal 23 Maret 2013. Dalam Amar putusan
tersebut MK membatalkan frasa dengan
persetujuan Majelis Pengawas Daerah (MPD) sebagaimana diatur dalam pasal 66 (ayat (1) UU No.30 Tahun 2004. Sehingga dengan demikian pemeriksaan proses hukum yang melibatkan notaris tidak memerlukan persetujuan MPD lagi. Keputusan ini bersifat final, mengikat dan harus ditaati.
Sebelum perubahan Pasal 66 dalam Undang-Undang No 30 Tahun 2004 tentang Jabatan Notaris menyatakan bahwa :
(1) Untuk kepentingan proses peradilan,
penyidik, penuntut umum, atau hakim dengan persetujuan Majelis Pengawas Daerah berwenang:
a.
Mengambil fotokopi Minuta Aktadan/atau surat-surat yang dilekatkan pada Minuta Akta atau Protokol Notaris dalam penyimpanan Notaris; dan
b.
Memanggil Notaris untuk hadir dalampemeriksaan yang berkaitan dengan akta yang dibuatnya atau Protokol Notaris
yang berada dalam penyimpanan
Notaris. Se b el u m a d an ya Pu t u sa n MK, Not a r i s t i d a k bi sa m a su k d a l a m p r ose s p er a d i lan u n t u k m en gh a da p p en yi d i k , p en u n t u t um u m d an / a ta u h a ki m t an pa a d an ya p er set u ju a n d ar i Ma jel i s Pen g a wa s Da er a h . Pen eg a k h u k um t er u t am a p ol i si t i d a k bi sa l an g sun g d em i p r oses p er a d i l an p i d an a m en g am bi l d ok u m en d a l am p en yi m p a n an Not a r i s d an m em an g g il Not a r i s u n t u k h a dir d a l am p em er i k sa an , t an p a a dan ya p er set u ju a n d ar i MPD. Pa sa l 6 6 Un d an g - Un d an g No 3 0 T ah un 2 0 0 4 t er sebu t d i a n g ga p t el ah m el an g gar p r in si p p er sa ma an di d ep an h u k um (e q u a l i t y b e f o re t he l a w) ya n g t er sir at d a l a m Pa sa l 2 8 a ya t ( 1 ) UUD 1 9 4 5 sesu a i d en g an Ar t i cl e 2 6 I C C P R (I n t e rn a t i o n a l C o v e n a nt o n C i v i l a n d Po l i t i c a l R i g h t s) 1 9 6 6 ya n g su d ah d i r a t i fi k a si ol eh I n d on esi a d en g an UU No. 1 2 / 2 0 0 5 . Di si n i d i t eg a sk an a d an ya p er sa m a an k ed u d u k an sem u a or a n g di d ep a n h u k u m dan h a k sem u a or an g at a s p er l in d un g an h u k u m ya n g sa ma (e q u al p ro t e c t i o n) t an pa a d an ya d i sk r i m in a si. Men u r u t MK, a d a pr in si p d em ok r a si dan ru l e o f l a w ya n g bi sa d i l a n g g ar d en gan fr a sa t er se bu t d i a t a s, ya i t u k ek u a sa a n k eh a k i man ya n g m er d ek a . I k ut ser t an ya MPD ju g a d i a n g g a p bi sa m en im bu l k an p en u n da an pr ose s p er a d i l an dan k ea d i l an (j u st i ce d e l ay e d j u st ic e de n i e d). Sem en t a r a p en un da an k ea d i lan ju g a m el a n g gar HAM (d e l a y o f j u st i c e i sv i o l a t i o n o f h u ma n ri g h t s) . Per k ecu a l i a n t en t u sa ja d i m un g k in kan t er h a d a p k ed u d u k an Not a r i s sep a n jan g b er k a i tan d en g an Kod e E t i k N ot a r i s ya n g b er sen t uh an d en g an si k a p, t in g kah l a k u d an m or a li t a s ser t a k eh or m a tan Not a r i s, bu k a n d al a m p en eg a k an h u k u m, k h u su sn ya si st em p er a d i l an p i d an a (c ri mi n a l j u st ic e sy ste m)13. Men yi k a p i p u t u sa n Mah k am ah Kon st i t u si t er se bu t k em u d i an p em er i n t ah m el a l u i Men t er i Hu k u m d a n Ha k Asa si Ma n u si a m en g a d a ka n p er u ba h an t er h a da p Un d a n g - Un d an g 13 http://medianotaris.com/pasca_putusan_m k_kalau_benar_dan_taat_hukum_mengapa_resah _berita304.html
No. 3 0 T a h un 2 0 0 4 d en g an Un d an g -Un d a n g No. 2 T ah un 2 0 1 4 .
Da l a m Un d an g - Un d an g ya n g ba r u t er sebu t k e wen an g an un t u k m em ber i k an p er set u ju a n p em an g g i lan Not a r i s t i da k d a p a t di l a k u kan la g i ol eh Ma jel i s Pen g a wa s Da er a h . Na m un ji k a di cer m a ti d i d a l am Pa sa l 6 6 m un cu l l em ba g a ya n g b er bed a ya i t u Ma jel i s K eh or m a tan Not a r i s. Ber d a sa r k an p er u ba h an Pa sa l 6 6 t er se bu t d i m a n a k ewen an g an Ma jel i s Pen g a wa s Da er a h d al a m m em ber i k an p er set u ju a n t er h a d a p p em er i k a saan Not a r i s ol eh p en eg a k h u k um t i d a k b er l a k u la g i d i gan t i d en g an k ewen a n gan Ma jel i s K eh or m a t an Not a r i s. Dian t ar a Pa sa l 6 6 d a n Pa sa l 6 7 a d a p a sa l ya n g d i si si p k a n , ya k n i Pa sa l 6 6 A ya n g m en g a t ur t en t an g Ma jel i s Keh or m a tan Not a r i s. Lem ba g a i n i sea k a n m en g g an ti k e wen an g an ya n g sem u l a d i m i li k i o l eh
Ma jel i s Pen g a wa s Da er a h , ya n g
se b el u m n ya MP D s e ba g a i m an a p a sal 1 a n g ka 6 Un d an g - Un d an g No 3 0 t a h un 2004 menyatakan “Majelis Pengawas a d a l ah su a t u ba d a n ya n g m em p u n ya i
k e wen an g an dan k ewa ji ba n u n tu k
m el a k sa n a k an p em bi n a an dan
pengawasan terhadap Notaris”. Ma ka
p er t an ya a n ya n g t i m bu l a d a l ah a p a kah k e wen an g an ya n g d i mi l i k i Ma jel i s Keh or m a t an Not a r i s i n i sa m a d en gan Ma jel i s Pen g a wa s ya i t u p em bi n a an d an p en g a wa sa n t er h a d a p n ot a r i s seba g a i p eja ba t p u bl i k d a l a m m en ja l an k an k od e et i k n ya ?. Ji k a k i ta l ih a t dar i pa sa l 6 6 d an p a sa l 6 6 A Un d a n g - Un d an g No. 2 T a h un 2 0 1 4 m a k a k ed u d u k an an t ar a Ma jel i s Pen g a wa s d en g an Ma jel i s K eh or m a tan a d a l ah sa m a, ya i t u sa m a - sa ma m ewa k i l i m en t er i Hu k u m d a n h a k Asa si Ma n u sia d en g an k ewen a n gan ya n g b er si fa t a tr i bu t i f, d i m an a un t u k k ewen a n gan Ma jel i s p en g a wa s a d a l a h m en ga d a kan p em bi n a an d an p en g a wa sa n t er h a da p n ot ar i s sed a n g kan un t u k Ma jel i s Keh or m a t an k ewen a n g an n ya a d a l ah m en g a d a kan p em bi n aan n ot ar i s seba g a i p eja ba t p u bl i k d a l a m m en ja l an k an k od e et i k p r of esi n ya . T er k a i t h al t er sebu t p er l u k et eg a sa n p em ba t a san k ewen a n gan ya n g d i t u an g k an d al am p er a t ur an p el a k sa n a ser ta p er l u a d an ya st r a t i fi k a si se ca r a h ir ar k i d al a m l in g ku p k e wen an g an , a g ar p ar a p ih a k ya n g b er k ep en t in g an l an g sun g d en g an t u g a s fu n g si n ot a r i s sel a k u p e ja ba t p u bl i k t i d a k k ebi n g u n gan d an sea k a n - a kan p r of esi n ot a r i s m er u pa k an pr of esi ya n g ek sk l u si f ya n g t i d a k bi sa t er sen uh (u n t u c h a b l e p ro f e ssi o n ) ol eh h u k u m, a p a bi l a t er ja d i k a su s p en ya l a h g un aan we wen an g ol eh n ot ar i s.
3.2 Ruang Lingkup Kewenangan Majelis Kehormatan Notaris dan Majelis Pengawas Notaris Ma jel i s P en g a wa s N ot a r i s m er u p a k an ba g i an d ar i l em ba g a n ot ar i at ya n g m an a d a la m p a sa l 1 an g k a 6 Un d a n g - Un d an g No. 3 0 T a h un 2 0 0 4 Jo. Un d a n g - Un d an g No. 2 t a h un 2 0 1 4 t en t an g Ja ba t an Not a r i s m er u p a kan su a t u ba d a n ya n g m em p u n ya i k e wen an g an d an k ewa ji ba n un tu k m el a k sa n a k an p em bi n a an dan p en g a wa sa n t er h a da p Not a r i s ya n g m el i p u t i p er i l a k u dan p el a k san aan ja ba t a n Not a r i s. Seca r a Gar i s be sa r Ma jel i s P en g a wa s N ot a r i s seca r a u m um m em p u n ya i r u an g l in g k u p k ewen a n gan ya n g d i a t ur d a la m Pa sa l 6 3 , Pa sa l 6 7, Pa sa l 6 9 , 7 0 h ur u f a , Pa sa l 7 3 a ya t ( 1 ) h ur u f a d an b, Pa sa l 7 7 h ur u f a d an b ,
Pa sa l 7 8 d an Pa sa l 7 9 UUJ N ( UU N o. 3 0 T ah un 2 2 0 4 d an p er u ba h an n ya UU N o. 2 T ah un 2 0 1 4 ) . Di sa m pin g i t u m en g en ai T a t a Ca r a Pen g an g k at an An g g ot a, Su su n an Or g an i sa si , T a ta Ker ja ,
Ped om a n Ker ja ser t a T a t a C ar a
Pem er i k sa a n Ma jel i s Pen g a wa s N ot a r i s d i a t ur seca r a kh u su s d an t er p er in ci d a l a m Kep u t u sa n Men t er i Hu k u m d an Ha k Asa si Ma n u si a RI N om or : M3 9 -PW. 0 7 . 1 0 T ah un 2 0 0 4 d an Per a t ur an Men t er i Hu k u m Dan Ha k Asa si Ma n u sia RI N om or : M. 0 2 . PR. 0 8 . 1 0 T ah un 2 0 0 4.
Ma jel i s K eh or m a tan n ot a r i s
se ba g a i m an a l em ba g a n ot a r ia t ya n g ba r u m u n cu l set el a h d ia d a k an n ya p er u ba h an
UUJN d en g a n un d an g - Un dan g No. 2
T ah un 2 0 1 4, t er ka i t r u an g l in g k u p ya n g d i m i l i ki d ia t ur d a la m Pa sal 6 6 d an 6 6 Hu r u f A ya n g m en ya t a k a n seba g a i b er i k u t :
Pa sa l 6 6
(1)Untuk kepentingan proses peradilan,
penyidik, penuntut umum, atau hakim dengan persetujuan majelis kehormatan Notaris berwenang:
a. Mengambil fotokopi Minuta Akta dan/atau surat-surat yang dilekatkan pada Minuta Akta atau Protokol Notaris dalam penyimpanan Notaris; dan
b. Memanggil Notaris untuk hadir
dalam pemeriksaan yang berkaitan dengan Akta atau Protokol Notaris yang berada dalam penyimpanan Notaris.
(2)Pengambilan fotokopi Minuta Akta atau surat-surat sebagaimana dimaksud pada ayat (1) huruf a,dibuat berita acara penyerahan.
(3)Majelis kehormatan Notaris dalam waktu
paling lama 30 (tiga puluh) hari kerja
terhitung sejak diterimanya surat
permintaan persetujuan sebagaimana
dimaksud pada ayat (1) wajib
memberikan jawaban menerima atau menolak permintaan persetujuan. (4)Dalam hal majelis kehormatan Notaris
tidak memberikan jawaban dalam jangka waktu sebagaimana dimaksud pada ayat
(3), majelis kehormatan Notaris
dianggap menerima permintaan
persetujuan.” Pa sa l 6 6 A
(1)Dalam melaksanakan pembinaan,
Menteri membentuk majelis kehormatan Notaris.
(2)Majelis kehormatan Notaris berjumlah 7 (tujuh) orang, terdiri atas unsur:
a . Not a r i s seba n ya k 3 ( t i g a ) or an g ; b. P em er i n tah se ba n ya k 2 ( d u a )
or a n g; d an
c. a h li a t a u a k a d em i si seba n ya k 2 ( d u a ) or an g .
(3)Ketentuan lebih lanjut mengenai tugas dan fungsi, syarat dan tata cara
pengangkatan dan pemberhentian,
struktur organisasi, tata kerja, dan anggaran majelis kehormatan Notaris diatur dengan Peraturan Menteri.” Ji k a k i t a k a ji d ar i bu n yi p a sa l 6 6 d a n Pa sa l 6 6 A t er sebu t d i a t a s m a k a, d a p a t di l ih at ba h wa Ma jel i s Keh or m a tan Not a r i s d i i sya r a t k an un t u k d i ben t u k d en g an k e wen a n g an un t u k p em bi n aan g u n a m em ba n t u Men t er i Hu k u m d an HAM d a l a m u p a ya m el a k u k a n p em bi n a an t er h a d a p Not ar i s seba g a i p eja ba t p u bl i k t er k a i t d en g an a d an ya k ep en t i n gan p r oses p er a d i l an , p en yi d i k a n , t un t u tan h u k u m ba i k ol eh p ol i si , ja k sa s el a k u p en u n t ut u m u m a ta u h a ki m . Da la m h a l in i t er ja d i m a ka Ma jel i s K eh or m a tan Not a r i s d a p at
m en g am bi l k ep u t u sa n un tu k
m em ber i k a n p er set u ju a n a ta u t i da k t er k a i t d en g an p er min t aan p em an g g i lan n ot ar i s ser t a p em er i k sa an fot ok op i Mi n u ta Ak t a d an / a ta u su r a t - su r a t ya n g d i l ek a t k an p a d a Min u ta Ak t a a ta u Pr ot ok ol N ot a r i s ya n g a d a d a l am p en yi m p a n an Not a r i s. T er k a it m en g en a i l in g k u p
k e wen an g an Ma jel i s K eh or m a tan
Not a r i s t er sebu t , a d a be b er a p a h al m en ja d i fok u s p er t an ya a n d an p er l u
Keh or m a t an Not ar i s se ba g a i m an a
d i m a k su d sa m a d en gan De wa n
Keh or m a t an Not a r i s I k a t an Not a r i s I n d on esi a ( I NI ) ?.
Un t u k d i k et a h u i ba h wa De wa n Keh or m a t an Not a r i s I NI a d a l ah l em ba g a i n t er n a lI NI ya n g m an d ir i d an beba s d a r i k e ber p i h a kan d a la m Per k u m p ul an ya n g b er t u g a s un t u k :
Melakukan pembinaan, bimbingan,pengawasan, pembenahan anggota dalam menjunjung tinggi kode etik;
Memeriksa dan mengambil keputusan atas dugaan pelanggaran ketentuan kode etik yang bersifat internal atau yang tidak mempunyai kaitan dengan kepentingan masyarakat secara langsung;
Memberikan saran dan pendapat kepada Majelis Pengawas atas dugaan pelanggaran Kode Etik dan jabatan NotarisDe wa n Keh or m at an I NI di ben t u k d i d a l am p ek u m p u l an I NI h an ya m em p u n ya i k e wen a n gan p en eg a k an k od e et i k k ed a l a m p er k u m p u l an sa ja . Sa n g at jel a s h al in i ber b ed a d en g an Ma jel i s K eh or m a tan Not a r i s ya n g a da d a n d i ben t u k ol eh Men t er i Hu k u m d an HAM ya n g ber t u g a s m em ba n t u Men t er i t er k a i t k ewen an g an Pem bi n aan t er h a da p n ot ar i s sel a k u p eja ba t p u bl i k . Ha l l a i n t er ka i t k eber a d a an Ma jel i s Keh or m a t an Not a r i s a da l ah a d an ya p er t en tan g an n or m a seba g a i m an a d i at u r d a l a m Pa sa l 1 An g k a 6 d en g an Pa sal 6 6 A Un d a n g - Un d an g No. 2 T ah un 2 01 4 t en t an g Per u ba h an a t a s Un d an g - Un d an g No. 3 0 T a h un 2 0 0 4. Da l am k et en t uan p a sa l 1 an g ka 6 t er sebu t k e wen a n gan Ma jel i s P en g a wa s m em p u n ya i 2 ( d u a ) k e wen an g an ya i t u p en g a wa sa n d an p em bi n a an , ya n g b er t ol a k bel a k a n g d en g an k et en t u an p a sa l 6 7 Un dan g -Un d a n g No. 2 T a h un 2 0 1 4 t en t an g Per u ba h an a ta s Un d a n g - Un d an g No. 3 0 T ah un 2 0 0 4 . Sed an g k an k ewen a n gan p em bi n a an ol eh Ma j el i s K eh or m a tan Not a r i s se ba g a i m an a d ia t ur d a la m p a sal 6 6 A ju g a d i m i l i k i ol eh Ma jel i s Pen g a wa s N ot a r i s se ba g a i m an a d i se bu t k a n d al a m p a sa l 1 an g k a 6 t er sebu t . P er t en tan g an n or ma in i m en ye ba bk a n k ek a bu r an n or m a t er k a it wi l a ya h k e wen an g an p em bi n aan m an a ya n g d i mi l i k i ol eh Ma jel i s P en g a wa s t er sebu t . Da l a m i n i p er l u p en jel a san l ebi h l a n ju t d a l am p en jel a sa n u m um Un d a n g - Un d an g No. 2 T ah un 2 0 1 4 , t a pi d a l a m k en ya t a a n n ya h a l t er sebu t t i d a k a d a . Ol eh seba b i t u , sa r an p en ul i s se ba i k n ya p er l u p er u ba h an t er h a da p Un d a n g - Un d an g t er ka i t . Di sa m p in g i t u m en g en a i
k e wen an g an p em bi n aan n ot a r i s sel a k u p eja ba t p u bl i k t er k a i t d en gan a d an ya k ep en t i n gan p r oses p er a d i l an , p en yi d i k a n , t un t u tan h u k u m ba i k ol eh p ol i si , ja k sa s el a k u p en u n t ut u m u m a ta u h a ki m ol eh Ma jel i s K eh or m a tan se ba g a i m an a p er in t ah Pa sa l 6 6 A A ya t ( 3 ) , u n t u k p en g at ur an l ebi h l an ju t d a l a m Per a t ur an Men t er i t en t an g t u g a s d a n fu n g si , sya r a t d an ta t a ca r a p en g an g k a tan d an p em ber h en ti an , st r u k t ur or g an i sa si , t at a k er ja , dan a n g gar an m a jel i s k eh or m a tan Not a r i s se ba i k n ya s eg er a d i l a k san a kan . Dal in i d i t u ju k a n a g ar t i da k a da la g i k ek a bu r an n or ma t er k ai t wi l a ya h k e wen a n g an d ar i Ma jel i s K eh or m a tan Not a r i s. Di si si l ain Kep u t u sa n Men t er i Hu k u m d a n Ha k Asa si Ma n u si a RI N om or : M3 9 -PW. 0 7 . 1 0 T ah un 2 0 0 4 d an Per a t ur an Men t er i Hu k u m Dan Ha k Asa si Ma n u sia RI N om or : M. 0 2 . PR. 0 8 . 1 0 T ah un 2 00 4
ya n g t el ah a d a, p er l u di t in ja u l ebi h l an ju t u n t u k seg er a d ia d a k an p er u ba h an t er k a i t d en g an m un cu l n ya L em ba g a Ma jel i s K eh or m a t an Not ar i s, a gar t i da k t er ja d i t u m pan g tin d ih k ewe n a n gan a n t ar a Ma jel i s Pen g a wa s.
3.3 Legalitas Kewenangan Majelis Kehormatan Notaris
Asa s l eg a l i t a s m er u p a k an sa l ah sa t u p r in si p u t am a ya n g di ja d i k an da sar
d a l a m set i a p p en yel en g g a r aan
p em er i n t ah an d an k en eg a r a an d i set i a p n eg ar a h u k um t er u t am a ba g i n eg a r a -n eg ar a h u k u m da l am si st em k o-n t i-n e-n ta l. Men u r u t S. F Mar bu n a sa s l eg a l it a s a d a l ah sa l ah sa t u a sa s d a l am n eg a r a h u k u m d em ok r a si d im an a we wen an g a t a u k ek u a sa an a d m in i str a si n eg a r a d i p er ol eh a t a s d a sar Un d an g - un d an g.14 Hu k u m Pi d a n a d an Hu k u m Ad m i n i str a si Neg a r a ju g a m en g en a l a d an ya a sa s l eg a l i t a s, k ar en a a sa s in i m er u p a kan
sen d i u t a m a p en yel en g g a r aan
k en eg a r aan d an p em er in t ah an ya n g si fa t n ya sen t r al se ba g a i su a t u fu n d a m en d a r i n eg ar a h u k um . Seca r a n or ma t i f,
p r in si p ba h wa set i a p t in d a kan
p em er i n t ah h ar u s ber d a sa r kan p er a t ur an p er u n dan g - un d an g an at a u ber d a sa r kan k e wen an g an di an u t ol eh set i a p n eg a r a h u k u m, n am un d a la m pr a k t i kn ya p en er a p an pr in si p in i ber bed a - b ed a a n t ar a sa t u n eg ar a d an n eg a r a la in .
Neg a r a h u k um m en un t u t a g ar p en yel en g g ar a an ur u san k en eg ar aan dan p em er i n t ah an h ar u s d i d a sar k an p a da u n d an g - un dan g ya n g d a p a t m em ber i k an ja m i n an t er h a da p h a k -h a k d a sar r a k ya t , 14 Ma r bu n , S. F. , 2 0 0 1 , Me n g g a l i d an M e n e mu k a n A sa s - a sa s Umu m Pe me ri n t a h a n Ya n g B a i k d i I n d o n e si a (Di me n si - Di me n si Pe mi k i ra n Hu k u m A d mi n i st ra si N e g a ra ), UI I Pr e ss , Yog ya k a r t a , h a l. 2 1 1 . d a n da l am h a l in i a sa s l eg a l it a sl ah ya n g m en ja d i d a sar l eg i ti m a si t in d a kan p em er i n t ah an d an ja m in an p er l in d un gan d a r i h a k -h a k r a k ya t . Men u r ut Sja ch r an Ba sa h , a sa s l eg a l i t a s ber ar t i u p a ya m ewu ju d k a n d u et in t eg r a l seca r a h ar m on i s an t ar a p ah am k ed a u l a tan h u k u m dan p ah am k ed a u l a tan r a k ya t b er d a sar k an pr in si p m on od u a l i st i s sel a k u p i l ar - p i l ar , ya n g si fa t h a ki k a tn ya k on st i t u t i f.15 Pen er a p an a sa s l eg a l i ta s, a k an m en un ja n g ber l a k un ya k ep a st i a n h u k um d a n k esa m aan p er la k u an . Kesa m aan p er l a k u an t er ja d i k ar en a set i a p or an g ya n g ber a d a d a la m si t u a si ya n g d i t en t u k an da l am k et en t u an un dan g -u n d an g i t -u ber h a k dan ber k e wa ji ba n u n t u k ber bu a t sep er t i a pa ya n g d i t en t u k an un dan g - un d an g i t u. Sem en t a r a i t u , k ep a st i an h u k u m a kan t er ja d i k ar en a su a t u p er a t ur an d a p at m em bu a t sem u a t i n da k an ya n g a k an d i l a k u k an p em er in t ah i t u d a p at d i r a m al k an a t a u di p er k ir a kan t er l ebi h d a h ul u , d en gan m el ih at p a d a p er a t ur an -p er a t ur an ya n g b er l a k u , ma k a -p a da a sa sn ya l a l u d a p a t d i l i h a t a ta u d i h ar a p k an a pa ya n g a k a n di l a k u kan ol eh a p ar a t p em er in tah ya n g b er sa n g k ut an . Den g an d em i k i an , wa r ga m a s ya r a k at la l u da p a t m en yesu a i k a n d en g an k ea d aan t er sebu t 16. Di sa m p in g i t u , H. D. St ou t d a l a m bu k u n ya Ri d wa n , Hu k u m Ad m i n i str a si
Neg a r a m en ga t a kan “Het
15 Sja ch r an , Ba sa h . , 1 9 9 2, Pe rl i n d u n g a n Hu k u m A t a s S i k a p Ti n d ak a d mi n i st ra si N e g a ra , Al u mn i, Ba n d un g, h al . 2 . 16 I n dr oh ar t o. , 1 9 9 3 , Usa h a M e ma h a mi Un d a n g - Un d a n g Te n t a n g Pe ra d i l a n Ta t a Usa h a N e g a ra b uk u k e I , Pu st a k a Sin ar h ar a pan , Ja ka r t a , h a l. 8 3 - 8 4 .
l e g a l i te i t sb e g i n sel b e o o g t de re c h t p o si t i e v a n de b u rg e r j e g e n s d e o v e rh e i d t e wa a rborgen” ya i t u a sa s l eg a l i t a s d i m a k su d k an un tu k m em ber i k a n ja m in an k ed u d u k an h u k um wa r g a n eg a r a t er h a d a p p em er in tah d i m an a p em er in tah h an ya d a p a t m el a k u k an p er bu a t an h u k u m ji k a m em i l i k i l eg a l it a s a t a u d i da sar k an p a da u n d an g - un dan g ya n g m er u p a kan p er wu ju d a n a sp ir a si wa r g a n eg ar a17. Da l a m n eg ar a h u k um d em ok r a t i s, t in d a k an p em er in tah h an ya m en d a p a t kan l eg i t i m a si d ar i r a k ya t ya n g se ca r a f or m a l t er t uan g d al a m un d an g - un d an g.
Terkait konsep asas legalitas tersebut notaris selaku pejabat publik dalam melaksanakan fungsi
jabatannya dalam membuat akta otentik
didasarkan atas Undang-Undang jabatan yang berfungsi untuk memberikan kepastian hukum dalam setiap hubungan hukum dalam masyarakat. Undang-Undang jabatan sebagaimana dimaksud saat ini diatur dalam Undang-Undang No. 2 Tahun 2014 tentang perubahan atas Undang-Undang No.30 Tahun 2004 tentang Jabatan Notaris. Jika dilihat dari sejarah keberadaannya di Indonesia Notaris merupakan profesi yang ada sejak jaman penjajahan Belanda, dimana pada waktu itu profesi notaris yang disebut juga “Notarium Publicum” bertugas melayani guna melakukan pencatatan keperluan para penduduk dan para pedagang seperti pembuatan surat wasiat di bawah tangan, kontrak perdagangan, perjanjian kawin, serta akta –akta lainnya. Sebagai negara yang pernah dijajah maka sistem hukum yang berlaku sebagai dasar hukum pelaksanaan tugas fungsi notaris adalah warisan dari pemerintah kolonial belanda yang berdasarkan atas asas Konkordansi berlaku di Indonesia.
17
Ri d wa n , H. R. , 2 0 0 6 , Hu k u m A d mi n i st ra si N e g a ra, PT . Ra ja Gr a fi n d o Per sa d a , Ja k ar t a , h a l. 9 7 - 9 8 .
Adapun produk peraturan
perundang-undangan yang mengatur legalitas kewenangan tugas dan fungsi notaris sebelum berlakunya Undang-undang No.2 tahun 2014 tentang Perubahan atas Undang-Undang No.30 Tahun 2004 tentang Jabatan Notaris, adalah :
1).Reglement Op Het Notaris Ambt in
Indonesie (Stb.1860:3) sebagaimana
telahdiubah terakhir dalam Lembaran
Negara Tahun 1954 Nomor 101;
2).Ordonantie 16 September 1931 tentang
Honorarium Notaris;
3).Undang-Undang Nomor 33 Tahun 1954.
tentang Wakil Notaris dan Wakil
NotarisSementara (Lembaran Negara Tahun 1954 Nomor 101, Tambahan Lembaran Negara Nomor 700);
4).Undang-Undang Nomor 8 Tahun 2004
tentang Perubahan Atas
Undang-undangNomor 2 Tahun 1986 tentang
Peradilan Umum (Lembaran Negara
Republik Indonesia Tahun 2004 Nomor 34, Tambahan Lembaran Negara Republik IndonesiaNomor 4379); dan
5).Peraturan Pemerintah Nomor 11 Tahun
1949 tentang Sumpah/Janji Jabatan Notaris. Per a t ur an ya n g ber l a k u t er sebu t d i a t a s seba g i a n besa r m a sih d i d a sar kan a t a s p er at ur an p er un dan g - un d an gan z a m an k ol on i a l dan seba g i a n l a gi m er u p a k an p er a t ur an p er un dan g -u n d an gan n a si on a l . Per a t ur an p er u n dan g - un d an g an t er sebu t d i a n g g a p t i d a k l a g i sesu a i d en g a n p er k em ba n gan z a m an seh in g g a ber d a sa r kan p a sal 9 1 k e
5 p er a t ur an p er un dan g - un d an gan t er sebu t d i ca bu t d a n d i g a n t i d en gan Un d a n g - Un d an g No. 3 0 t ah un 2 00 4 se ba g a i m an a k em u d i an t el ah d ir u bah m en ja d i Un d an g - Un d an g No. 2 T ah un 2 0 1 4 t en tan g Ja ba t an Not ar i s.
Da l a m Un d an g - Un d an g Ja ba t an Not a r i s sa a t in i a da 2 l em ba g a n ot ar i at ya i t u Ma j el i s Pen g a wa s N ot a r i s d an
Ma jel i s Keh or m a t an Not a r i s.
Ke wen an g an kh u su s u n t u k Ma jel i s Pen g a wa s N ot a r i s d i at u r d a la m Pa sal 6 3 , Pa sa l 6 7 , Pa sa l 6 9 , 7 0 h ur u f a , Pa sa l 7 3 a ya t ( 1 ) h u r u f a d an b, Pa sa l 7 7 h ur u f a d an b , Pa sa l 7 8 dan Pa sa l 7 9 UUJN ( UU N o. 3 0 T a h un 2 2 0 4 d an p er u ba h an n ya UU N o. 2 T a h un 2 0 1 4 ). Di sa m p in g it u m en g en ai Ta t a C ar a Pen g a n g ka t an An g g ot a , Su su n an
Or g an i sa si, T a t a Ker ja , Ped om a n Ker ja ser t a Ta t a C ar a Pem er i k sa an Ma jel i s Pen g a wa s N ot a r i s d i a t ur seca r a k h u su s d a n t er p er in ci d a l am Kep u t u sa n Men t er i Hu k u m d a n Ha k Asa si Ma n u si a RI Nom or : M3 9 - PW. 0 7 . 1 0 T a h un 2 0 0 4 d an Per a t ur an Men t er i Hu k u m Da n Ha k Asa si Ma n u si a RI N om or : M. 0 2 . PR. 0 8 . 1 0 T ah un 2 0 0 4 . Seba g a i ba g i a n d ar i l em ba g a n ot a r i a t ya n g a da Ma jel i s P en g a wa s N ot a r i s t el ah m em p u n ya i d a sa r h u k u m ya n g k u at d a l a m m en ja l an kan t u g a sn ya d a n d ar i se ju m l a h p en ga t ur an p er at ur an t er sebu t d a p a t di si m p u l k an ba h wa Ma jel i s Pen g a wa s N ot a r i s m em p u n ya i k e wen an g an da l am m el a k u kan p en g a wa sa n , p em er i k sa an dan p en ja t u h an sa n k si. Na m un h a l t er sebu t t i d a k ser t a m er t a m em bu a t l eg a l i t a s Ma jel i s Pen g a wa s N ot a r i s k u a t , h a l in i d a p a t di l ih a t dar i a d an ya g u g a t an di Ma h k am ah Kon st i t u si t er k a it
k e wen an g an dar i Ma jel i s Pen g a wa s
Da er ah d a la m pr ose s p er a d i lan se ba g a i a m an a di a t ur da l am p a sa l 6 6 Un d a n g - un d an g No. 3 0 T ah un 2 00 4 t en t an g Ja ba t a n Not a r i s. Ha si l k ep u t u san t er k a i t p en g a ju an g u ga t an t er sebu t a d a l ah d i ba t a l k an n ya Pa sa l 6 6 t er sebu t d i m an a Mah k am ah Kon st it u si m en ya t a k a n pr oses p er a d i l an g un a m en g am bi l d ok u m en d a l am p en yi m p a n an n ot ar i s d an m em an g g il n ot ar i s un t u k h a d ir d al am p em er i k sa an ya n g ber k a i t an d en gan d ok u m en - d ok u m en ya n g d i bu a t n ya t i d a k p er l u m em in ta p er set u ju a n MPD. Pr osed u r p er s et u ju a n i t u d i n i l ai b er t en tan g an d en g an pr in si p e q u al p ro t e c t i o n se ba g a i m an a ya n g d i ja m in UUD 1 9 4 518. Set el a h d i ba t a l k an n ya p a sa l t er sebu t , M en t er i Hu k u m d an H AM m en in d a kl an ju t in ya d en g a n m en ga d a kan p er u ba h an Un dan g - Un d an g No. 3 0 T ah un 2 0 0 4 d en g a n m en g un d an g kan Un d an g -Un d a n g No. 2 t ah un 2 0 1 4 pa d a t an g g al 1 5 Ja n uar i 2 0 1 4. Nam un k on tr ofer si ya n g t er ja d i a da l ah pa sa l 6 6 ya n g d i r u bah d al a m Un d an g - Un d an g No. 2 t ah un 2 0 1 4 t er sebu t m em u n cu l k an l em ba g a ba r u d a r i Ma jel i s P en g a wa s d a er ah m en ja d i Ma jel i s K eh or m a tan Not a r i s. Pa sa l 6 6 in i h an ya m en g g a n ti l em ba g a ya n g b er wen an g m em ber i k an p er set u ju a n d a l am m em an g gi l Not ar i s u n t u k h a d ir d al a m p em er i k sa an ser ta m en g am bi l f ot ok op i Mi n u t a Ak ta d a n / a ta u su r a t - su r a t ya n g d i l ek a t kan p a d a Min ut a Ak ta a t a u Pr ot ok ol N ot a r i s ya n g a d a d a l am p en yi m p a n an Not a r i s. I ba r a t h an ya g a n t i ba ju , a p a ya n g m en ja d i p er t im ba n g an da l am d i k t um p u t u sa n Mah ka mah Kon st i t u si t i da k m en ja d i h a l m en da sar d al a m p er u ba h an Un d a n g - Un d an g No. 3 0 T ah un 2 00 4 t er sebu t . Ni l a i - n i la i e q u al p ro t e c t io n k ep a d a sem u a wa r g a n eg ar a , pr in si p 18 http://www.hukumonline.com/berita/baca/lt 51a4b3374d208/pemeriksaan-notaris-tak-perlu-persetujuan-mpd.
d em ok r a si d a n ru l e o f l a w d a r i k ek u a sa an k eh a k im an ya n g m er d ek a sea k a n t i da k d iin d ah k an d en g an a d an ya frasa “dengan persetujuan”. Padahal k ei n g in an d ar i p ih a k ya n g n en g a ju k an g u g a t an k e MK t er se bu t a d a l ah m en gh a p u sk a n st ar ti fi k a si l em ba g a n ot ar i a t d al a m m el in d un g i n ot ar i s d a r i k ep en t i n gan u m u m t er k a it a d an ya t i n da k p i d an a ya n g d i la k u k an ol eh p eja ba t n ot ar i s. Di si si l a in a dan ya l em ba g a Ma jel i s Keh or m a t an n ot ar i s m em ba wa wa r n a ba r u ya n g p er l u m en d a pa t k an k et eg a san ba h wa a d a be b er a p a h a l ya n g p er l u d i a t ur seca r a l ebi h l a n ju t , se ba g a i m an a ya n g d i p er in tah k an d a la m p a sa l 6 6 A a ya t ( 3 ) t er k a it k et en t u an l ebi h l an ju t m en g en ai t u ga s d an fu n g si , sya r a t dan
t a t a car a p en gan g k a tan
d a n p em ber h en t ian , str u k t ur or g an i sa si, t a t a k er ja , d an an g g ar an ma jel i s k eh or m a tan Not a r i s ya n g d i a t ur d en gan Per a t ur an Men t er i. Wa l a u p un seca r a l eg a l i t a s (R e c h t ma t i g h ei d ) k e wen a n gan ya n g d i m il i k i ol eh Ma jel i s Keh or m a tan Not a r i s sa h , k ar en a ber su m ber d a r i Un d a n g - Un d an g No. 2 T ah un 2 0 1 4 ya n g m er u p a k an k ewen a n g an ya n g b er si fa t a t ri b u t i f, n am un d al a m p el a k san aan k e wen an g an t er sebu t p er l u a d an ya b e ber a p a p er a t ur an ya n g m en d u k un g se ba g a i p an d u an ser t a ar ah an d al am p el a k sa n aan k ebi ja k a n a g ar ti d a k t er ja d i p en ya l a h g un a an we wen a n g. Per a t ur an l ebi h l a n ju t m en g en a i p e n ga t ur an d ar i k e wen a g an ma jel i s K eh or m a tan Not a r i s sel a i n ber fu n g si se ba g a i a r ah an da sar p el a k sa n an k ewen a n g an , d a la m h u k um a d m in i str a si n eg a r a p er a t ur an t er t ul i s t er sebu t d a p a t ber fu n g si se ba g a i a l at u n t u k m en g u ji su a t u k ea bsa h an t i d a kan ser t a k ebi ja k a n ya n g d i bu a t ol eh Pe ja ba t / Ba d a n a d m in i st r a si Neg a r a k h u su sn ya Ma jel i s Keh or m a t an Not ar i s t er sebu t .
Set el a h a d a n ya Ma j el i s K eh or m a t an Not a r i s un t u k m en g g an t i k ewen a n gan ya n g sem u l a d i m il i k i ol eh Ma jel i s Pen g a wa s Da er ah ( MPD) , m en s ya r a t kan a d an ya p er u ba h a n t er h a d a p r u an g l in g k u p k ewen a n g an ma sin g ma sin g l em ba g a n ot ar i at t er sebu t . Se ba g a i m an a d i k et a h u i bah wa k e wen a n gan Ma jel i s Pen g a wa s N ot a r i s sel a i n d i at ur d a l am Un d a n g - Un d an g No. 2 t a h un 2 0 1 4 T en t an g Per u bah an a ta s Un d a n g - Un d an g No. 3 0 T a h un 2 0 0 4 T en tan g ja ba t an Not a r i s, Kewen an g an t er sebu t d i a t ur ju g a d a l a m Per a t ur an Men t er i Hu k u m Da n Ha k Asa si Ma n u si a RI N om or : M. 0 2 . PR. 0 8 . 1 0 T ah un 2 0 0 4 T en t an g T a t a Ca r a Pen g an g k at an An g g ot a, Su su n an Or g an i sa si , T at a Ker ja , Dan T a t a C ar a Pem er i k sa an Ma jel i s
Pen g a wa s N ot a r i s d an Kep u t u san
Men t er i Hu k u m d an Ha k Asa si Ma n u sia RI N om or : M3 9 - PW. 0 7 . 1 0 T ah un 2 00 4 T en t an g Ped om a n Pel a k sa n a an T u g a s Ma jel i s P en g a wa s N ot a r i s. Ap a bi l a n an t in ya p er a t u r an l an ju t an ya n g
m en g a t ur k ewen a n gan Ma jel i s
Keh or m a t an Not ar i s t el ah d i un d an g kan se ba g a i m an a p er in t ah d ar i Pa sa l 6 6 A a ya t ( 3 ) , ma k a seca r a l an g sun g a kan m en g ur an g i k ewen an g an ya n g s em u l a d i m i l i ki ol eh Ma jel i s Pen g a wa s Not a r i s, seh i n g ga su d ah seh ar u sn ya p er a t u r an -p er a t ur an t er sebu t d i a t a s d i r u ba h / d i sesu a i k a n d en gan p er k em ba n gan h u k u m ya n g a d a . Wa la u p un seca r a t eg a s ba h wa l i n g k u p k ewen an g an ba i k Ma jel i s Pen g a wa s d i bi d a n g p en ga wa sa n ya n g d i a t ur da l am p a sal 6 7 a ya t ( 2 ) d an