• Tidak ada hasil yang ditemukan

Peningkatan prestasi belajar sejarah melalui pendekatan CTL model pembelajaran kooperatif tipe Student Teams Achievement Division (STAD) kelas XI IPS 1 SMA Pangudi Luhur St Louis IX Sedayu th. 2012/2013.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "Peningkatan prestasi belajar sejarah melalui pendekatan CTL model pembelajaran kooperatif tipe Student Teams Achievement Division (STAD) kelas XI IPS 1 SMA Pangudi Luhur St Louis IX Sedayu th. 2012/2013."

Copied!
167
0
0

Teks penuh

(1)

I U L A L E M H A R A J E S R A J A L E B I S A T S E R P N A T A K G N I N E P

N A T A K E D N E

P CTLMODELPEMBELAJARANKOOPERATIFTIPE N

O I S I V I D T N E M E V E I H C A S M A E T T N E D U T

S (STAD)KELASXIIPS1

I D U G N A P A M

S LUHURS tLOUISI XSEDAYUTH.2012/2013

I

S

P

I

R

K

S

t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n u n a k u j a i D

n a k i d i d n e P a n a jr a S r a l e G h e l o r e p m e M

h a r a j e S n a k i d i d n e P i d u t S m a r g o r P

: h e l O

M U R G N I N A M H A R A I T S A R G G A

9 0 0 4 1 3 1 8 0 : M I N

H A R A J E S N A K I D I D N E P I D U T S M A R G O R P

L A I S O S N A U H A T E G N E P U M L I N A K I D I D N E P N A S U R U J

N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F

A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U

A T R A K A Y G O Y

(2)

i

I U L A L E M H A R A J E S R A J A L E B I S A T S E R P N A T A K G N I N E P

N A T A K E D N E

P CTLMODELPEMBELAJARANKOOPERATIFTIPE N

O I S I V I D T N E M E V E I H C A S M A E T T N E D U T

S (STAD)KELASXIIPS1

I D U G N A P A M

S LUHURS tLOUISI XSEDAYUTH.2012/2013

I

S

P

I

R

K

S

t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n u n a k u j a i D

n a k i d i d n e P a n a jr a S r a l e G h e l o r e p m e M

h a r a j e S n a k i d i d n e P i d u t S m a r g o r P

: h e l O

M U R G N I N A M H A R A I T S A R G G A

9 0 0 4 1 3 1 8 0 : M I N

H A R A J E S N A K I D I D N E P I D U T S M A R G O R P

L A I S O S N A U H A T E G N E P U M L I N A K I D I D N E P N A S U R U J

N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F

A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U

A T R A K A Y G O Y

(3)
(4)
(5)

v i

N

A

M

A

L

A

H

P

E

R

S

E

M

B

A

H

A

N

u

K persembahkanKaryakuUntuk:

.

1 Tuhan Yesu sK irstus dan Bunda Maira yang selalu membeirkank u berkat n

a g n u d n il r e p a tr e s n a t a u k e

k dalamhidupku.

.

2 Bapak dan ibuku yang itdak henitnya membeirkan cinta, perhaitan, doa .

a y n n a g n u k u d n a d .

3 Teman-teman sk irps ipayung:Lian ,Dian ,Kanit ,K irsitn ,Riir ,Sir ,Awan, ,

a v o

N setra teman- et man pendidikan sejarah angkatan 2008 a tas n

a a m a s r e b e

(6)

v O T T O M

n i k a y u r a b a ti k ,l i h a t s u m k a p m a t il a k g n ir e s , n a k a jr e k i d m u l e b g n a y u t a u s e S “

” k i a b n a g n e d a y n n a k u k a l e m l i s a h r e b h a l e t a ti k u a l a k

)l li h r e d n U n y l e v E (

g n a r O

“ -orangyangs uksest elahbelaja rmembua tdri imerekamelakukanha lyang a k e r e m h a t n e , n a k a jr e k i d s u r a h g n a m e m u ti l a h a k it e k n a k a jr e k i d s u r a h

” k a d it u a t a a y n i a k u y n e m

(7)

i v

A Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E P

a y a

S menyatakan dengan sesungguhnya bahwa sk irps iyang saya tuil sin i itdak m a l a d n a k t u b e s i d h a l e t g n a y i l a u c e k , n i a l g n a r o a y r a k n a i g a b u a t a a y r a k t a u m e m

. h a i m li a y r a k a y n k a y a l a n a m i a g a b e s , a k a t s u p r a tf a d n a d n a p it u k

il u J 5 a tr a k a y g o

Y 2013

s il u n e P

a it s a r g g

(8)

ii v

N A U J U T E S R E P N A A T A Y N R E P R A B M E L

N A G N I T N E P E K K U T N U H A I M L I A Y R A K I S A K I L B U P

S I M E D A K A

h a w a b i d n a g n a t a d n a tr e b g n a

Y ini ,saya mahasiswa Universtias a

m r a h D a t a n a S

a m a

N : AggrasitaRahmaNingrum r

o m o

N Mahasiswa : 08131400 9 i

d o r

P : PendidikanSejarah

n a g n a b m e g n e p i m e

D li mu pengetahuan , saya membeirkan kepada n

a a k a t s u p r e

P Universtias Sanata Dharma karya limiah saya yang :l

u d u jr e b

“PENINGKATANPRESTAS IBELAJARSEJARAH N

A T A K E D N E P I U L A L E

M CTLMODELPEMBELAJARAN

E P I T F I T A R E P O O

K STUDENTTEAMSACHIEVEMENT )

D A T S ( N O I S I V I

D KELASX IIPS ISMAPANGUD ILUHUR U

Y A D E S X I S I U O L . t

S TH.2012/2013”

a tr e s e

B perangka tyang dipelrukan (blia ada.) Dengan demikian saya n

a k ir e b m e

m kepada Perpustakaan Sanata Dharma hak untuk n

a p m i y n e

m , untuk mengailhkan dalam bentuk media lain, a

y n a l o l e g n e

m dalam bentuk pangkalan data ,mendistirbusikan secara n

a d , s a t a b r e

t mempubilkasikannya d iInterne tatau media lain untuk n

a g n it n e p e

k akademis tanpa pelru meminta ni ij d air saya maupun n

a k ir e b m e

m royatly kepad a saya selama tetap mencantumkan nama a

y a

s sebagaipenuil .s

n a i k i m e

D pernyataanin iyangs ayab uatdengansebenarnya.

a tr a k a y g o Y i d t a u b i D

a d a

(9)

ii i v

K A R T S B A

I U L A L E M H A R A J E S R A J A L E B I S A T S E R P N A T A K G N I N E P

N A T A K E D N E

P CTLMODELPEMBELAJARANKOOPERATIFTIPE )

D A T S ( N O I S I V I D T N E M E V E I H C A S M A E T T N E D U T

S KELASX IIPS I

U Y A D E S X I S I U O L . t S R U H U L I D U G N A P A M

S TH.2012/2013

m u r g n i N a m h a R a it s a r g g A

a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U

3 1 0 2 n

a it il e n e

P iin betrujuanuntuk meningkatkanprestas ibelaja rsejarah siswa n

a t a k e d n e p i u l a l e

m CTL mode l pembelajaran Kooperait f itpe Studen t Team s n

o i s i v i D t n e m e v e i h c

A (STAD) siswa kela sX IIPS 1 SMA Pangud iLuhu rSt . ,

u y a d e S X I s i u o

L tentang menganailsis perkembangan kerajaan-kerajaan Hindu -a

i s e n o d n I i d a h d u

B .

i n i n a it il e n e

P merupakan Peneilitan Tindakan Kelas (PTK) mode l s

n i k p o

H ,dengansubyekpeneilitansiswakela sXII PS 1SMA Pangud iLuhu rSt . 3

1 0 2 / 2 1 0 2 n a r a j a n u h a t u y a d e S X I s i u o

L yang bejrumlah 37 siswa .Metode peneilitan meilpuit4t ahapyatiu :Perencanaan ,Pelaksanaan Tindakan ,Observa ,si

g n a y n e m u rt s n I . i s k e lf e R n a

d digunakan (1)Lemba robservasi guru ,( L2) emba r )

3 ( n a d , a w s i s i s a v r e s b

o T se .Anailsis data dengan menggunakan teknik anailsi s n

a d f it p ir k s e

d persentase. li

s a

H peneilitan ii n menun kj k nu a bahwapenerapanpendekatanCTLmode l n

a r a j a l e b m e

p Kooperait f itpeStuden tTeam sAchievemen tDivision (STAD)dapa t A

M S 1 S P I I X s a l e k a w s i s h a r a j e s r a j a l e b i s a t s e r p n a k t a k g n i n e

m Pangud iLuhu r

.t

S Loui s IX tentang “Perkembangan kerajaan-kerajaan Hindu-Budha d i ”

a i s e n o d n

I . Hali n idapa tdibuk itkandar in liair ata-ratad anKrtieira Ketuntasan l

a m i n i

M (KKM )sebesa r70. Dar iseginlia ir - aatar at keadaanawa lprestas ibelaja r r

a s e b e

s 67,94 setelah dliakukan itndakan padasiklu s Imeningkatmenjad i70,14 e

d ngan seilsih antarakeadaan awal nd a siklu s Isebesar 22, % dan padasiklu sI I i

d a j n e m t a k g n i n e

m 73,68denganseilsihnlia iantarasiklu s Id ansiklusI Isebesa r 4

5 ,

3 %. Sedangkanda irs eg iKrtieiraKetuntasanMinimal(KKM )sebesa r7 ,0 p aa d n

a a d a e

k awalterdapat 91 orangdar i37 siswa(51,35%) ,padasiklusI terdapa t21 7

3 i r a d g n a r

o siswa(56,75%)danpadasiklusI Imeningkatmenjad i31 orangdar i 7

(10)

x i T C A R T S B A S T N E D U T S E H T N O T N E M E V O R P M I E H

T ACHIEVEMENTI N

E V I T A R E P O O C ; H C A O R P P A L T C G N I S U Y R O T S I H G N I Y D U T S ; L E D O M G N I N R A E

L STUDENTTEAMSACHIEVEMENTDIVISION F O E D A R G H T N E V E L E E H T N I ) D A T S

( II PSOFSANTOLOUISI X

3 1 0 2 / 2 1 0 2 U Y A D E S R U H U L I D U G N A P A M S m u r g n i N a m h a R a it s a r g g A a m r a h D a t a n a S f o y ti s r e v i n U 3 1 0 2 y r o t s i h g n i y d u t s n i t n e m e v i h c a ’ s t n e d u t s e h t e v o r p m i o t s m i a y d u t s s i h T g n i s

u CTL Approach ; Cooperaitve Learning Model ; Student s Team s f o s t n e d u t s e d a r g h t n e v e l e e h t n i ) D A T S ( n o i s i v i D t n e m e v e i h c

A II PS o fSMASt .

. u y a d e S r u h u L i d u g n a P X I s i u

L Thestudywa sanalysingt hedevelopmen toft he u

d n i

H -Budhakingdomsi nI ndonesia. a d e if i s s a l c s a w y d u t s e h

T Clas sAciton Research (PTK) using Hopkins ’ f o e d a r g h t n e v e l e e h t f o s t n e d u t s 7 3 e r e w s t c e j b u s e h T . l e d o

m IIPS o fSMA St .

u y a d e S r u h u L i d u g n a P X I s i u

L 2012/2013 .The research method encompassed d n a , n o it a v r e s b O ) 3 ( , n o it a t n e m e l p m I ) 2 ( , g n i n n a l P ) 1 ( y l e m a n , s p e t s r u o f rt s n i e h T . n o it c e lf e R ) 4

( ument semployed were (1 t)eacher’ sobservaiton sheet , . t s e T ) 3 ( d n a , t e e h s n o it a v r e s b o ’ s t n e d u t s ) 2

( Thi sstudy implemenite d descirpitve . e g a t n e c r e p d n a e u q i n h c e t s i s y l a n a ; h c a o r p p A L T C f o n o it a t n e m e l p m i e h t t a h t d e w o h s s tl u s e r h c r a e s e r e h T r a e L e v it a r e p o o

C ning Model ; Studen tTeam s Achievemen t Division (STAD ) e d a r g h t n e v e l e e h t n i y r o t s i h g n i y d u t s n i t n e m e v e i h c a ’ s t n e d u t s e h t d e v o r p m i f o s t n e d u t

s I IPS o f SMA St . Lui s IX Pangud i Luhu r Sedayu abou t “The u d n i H f o t n e m p o l e v e

d -Budha in Indonesia” .I tcould be proved by the average d r a d n a t s m u m i m i m e h t d n a e r o c

s (KKM)% 70 .Thepreviou saveragescoreoft he 7 6 s a w t n e m e v e i h c a ’ s t n e d u t s e h

t ,94 .The average score wa sincreasing atfe r e h t n e e w t e b l a v r e t n i e h T . 4 1 . 0 7 s a w h c i h w e l c y c t s ri f e h t n i t n e m ir e p x e e h t g n i o d 2 s a w e l c y c t s ri f e h t d n a e r o c s e g a r e v a s u o i v e r

p ,2% .Thei nterva lbetweent hef ris t e r o c s e g a r e v a e h t e l c y c d n o c e s e h t n i e c n i s % 4 5 . 3 s a w e l c y c d n o c e s e h t d n a e l c y c 3 7 e b o t g n i s a e r c n i s a

w , .6 8 Mean whlie achievemen t% the minimum standard

) M K K

( %70,i nt hepreviouss tatet herewere19s tudent so f37s tudents( 51,35%) , e r e w e r e h t e l c y c t s ri f e h t n

i 21 student sou t 37 student s(56,75%,) i n t hesecond g n i s a e r c n i s a w t i e l c y

c up t o 13 student sou t37 student s(83,78% )who achieved e

h

(11)

x

R A T N A G N E P A T A K

n a d t a k r e b n a k h a p m il e m h a l e t g n a y a g r u s i d a p a B a d a p e k r u k u y s n a d i j u P t a m h a

r -Nya sehingga penuil s dapa t menyelesaikan sk irps i dengan judu l I U L A L E M H A R A J E S R A J A L E B I S A T S E R P N A T A K G N I N E P

N A T A K E D N E

P CTL MODEL PEMBELAJARAN KOOPERATIF TIPE V

E I H C A S M A E T T N E D U T

S EMENT DIVISION (STAD) KELAS X IIPS I U

Y A D E S X I S I U O L . t S R U H U L I D U G N A P A M

S TH.2012/2013”.

u s u y n e p m a l a d i r a d a y n e m s il u n e

P nansk irps iini ,penuli smendapa tbanyak n a k i a s e l e y n e m t a p a d s il u n e p a g g n i h e s k a h i p i a g a b r e b i r a d n a g n o r o d , n a g n i b m i b

n i g n i s il u n e p , u ti a n e r a k h e l O . k i a b n a g n e d i n i i s p ir k

s mengucapkan t eirmakasih

a d a p e k

.

1 Bapak Rohandi,Ph.D selaku Dekan Fakutla s Keguruan dan lImu i

n U , n a k i d i d n e

P verstia sSanataDharmaYogyakatra. .

2 BapakDr .sY.R .Subakt.i M.Pd. ,selaku dosen pembimbing I nd ua I b Dra . n e s o d a g u j n a d h a r a j e S n a k i d i d n e P i d o r P a u t e K u k a l e s . d P . M i n i m u S . h T

I g n i b m i b m e

p I yang t elah membimbing penuil sdengan segala perhaitan , .i

n i i s p ir k s n a s il u n e p a m a l e s it a h n a h u g g n u s e k n a d n a r a b a s e k .

3 Bapakdani bukuyang itdakhenitnyamembeirkancinta,kasihsayang,doa .

a y n n a g n u k u d n a d .

4 Kepala sekolah SMA Pangud iLuhu rSt .Loui sIX Sedayu .rB Agusitnu s C

I F , d P . S , a y ij u

M , Bapak Drs .Paulu sSamsuhar iselaku guru pelajaran h

a r a j e

s d ansiswa-siswikela sXIIPS1yangt elahmenyediakanwaktu nd a t

a p m e

t peneilitan .ii n .

5 Semua pihak yang telah membantu dalam penyelesaian sk irps iini ,yang .

u t a s r e p u t a s n a k t u b e s s il u n e p t a p a d k a d it

s il u n e p a k a m , n a g n a r u k e k a d a h i s a m i n i i s p ir k s a w h a b i r a d a y n e m s il u n e P

. a y n i k i a b r e p m e m t a p a d r a g a a c a b m e p i r a d n a r a s n a d k it ir k n a k p a r a h g n e m

a c a b m e p n a d s il u n e p i g a b t a a f n a m n a k ir e b m e m i n i i s p ir k s a g o m e

S .

, a tr a k a y g o

Y 5J uli 2013

Penuils ,

(12)

i x

I S I R A T F A D

L U D U J N A M A L A

H ... i N

A U J U T E S R E P N A M A L A

H PEMBIMBING... ii N

A H A S E G N E P N A M A L A

H ... i ii N

A H A B M E S R E P N A M A L A

H ... v.... i O

T T O M N A M A L A

H ... v A

Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E

P ... vi R

A B M E

L PERNYATAANPERSETUJUANPUBLIKAS IKARYA S

I M E D A K A N A G N I T N E P E K K U T N U H A I M L

I ... vii K

A R T S B

A ... ii.... v i

T C A R T S B

A ... x.... i R

A T N A G N E P A T A

K ... x I

S I R A T F A

D ... xi L

E B A T R A T F A

D ... vx i R

A B M A G R A T F A

D ... xv N

A R I P M A L R A T F A

D ... xvi

I B A

B : PENDAHULUAN .

A Lata rBelakang ... 1 .

B BatasanMasalah... 7 .

C RumusanMasalah ... 7 .

D TujuanPeneilitan... 7 .

E ManfaatPeneilitan... 8

I R O E T N A I J A K : I I B A B

.

A LandasanTeo ir... 9 .

1 PrestasiBelajar ... 9 .

2 PendekatanCTL( Contextua lTeachingAndLearning)... 71 .

3 Mode lPembelajaranKooperait fTipeStuden tTeam sAchievemen t n

o i s i v i

(13)

ii x .

B KrangkaBerpikriPeneilitan ... 72 .

C HipotesisTindakan ... 82

I I I B A

B :METODE PENELITIAN .

A SeitngPeneilitan... 92 .

1 TempatdanwaktuPeneilitan ... 92 2. SubyekPeneilitan ... 92

.

3 ObyekPeneilitan ... 92 .

4 VairabelPeneilitan ... 92 .

5 Jeni sPeneilitan ... 03 .

6 DesainPeneilitan ... 13 .

B Metode nd a InsrtumenPeneilitan ... 33 .

1 MetodePengumpulanData ... 33 .

2 InsrtumenPengumpulanData ... 43 .

C TehnikAnailsi sData ... 83 .

1 DataKualtiait f ... 83 .

2 DataKuanttiatfi ... 93 .

3 Nlia iFina l... 14 .

D ProsedurPeneilitan ... 24 .

1 Persiapan ... 24 .

2 Langkah-langkah ... 34 .

E IndikatorKeberhaslian ... 84 .

F JadwalKegiatan ... 94

B A

B IV: HASILPENELITIANDANPEMBAHASAN .

A Hasi lPeneilitan ... 05 .

1 KeadaanAwa lBelaja rSejarah ... 05 .

a Hasi lPengamatan ... 0.... 5 .

b Prestas iBelajar... 15 .

2 SiklusI ... 25 .

(14)

ii i x .

b PelaksanaanTindakan ... 35 .

c Observasi ... 45 )

1 AkitvtiasSiswa ... 5.... 5 )

2 Prestas iBelaja rSejarahSiswaSiklu s1 ... 75 )

3 Nlia iFina lSiklu s1 ... 85 .

d Relfeksis iklusI ... 16 .

3 SiklusI I ... 26 .

a Perencanaan ... 26 .

b Pelaksanaan ... 36 .

c Observasi ... 46 )

1 AkitvtiasSiswa ... 4.... 6 )

2 Prestas iBelaja rSejarahSiswaSiklusI I ... 66 )

3 N liaiFina lSiklusI I... 86 .

d Relfeksis iklusI I ... 07 .

B Komparasi ... 17 .

1 PrestasiBelajarSiswa ... 2.... 7 .

a KomparasiPrestasiBelajarSejarahSiswaPadaKeadaanAwal DenganSiklusI ... 27 .

b KomparasiPrestasiBelajarSejarahSiswaPadaSiklusI

DenganSiklusI I ... 47 .

2 Re lfeksiPerbandingan ... 5.. 7 .

C eP mbahasan... 77

V B A

B :KESIMPULANDANSARAN .

A Kesimpulan ... 08 .

B Saran ... 1.. 8 .

1 Bag iSekolah ... 18 .

2 Bag iGuru ... 18 .

3 Bag iPesetraDidik ... 28 A

K A T S U P R A T F A

D ... 38 N

A R I P M A

(15)

v i x

L E B A T R A T F A D

n a m a l a H

l e b a

T 1 : RanahKogn tifi... 11 l

e b a

T 2 : RanahAfekit f... 31 l

e b a

T 3 : Ranahpsikomotor ... 4.. 1 l

e b a

T 4 : Indikato rKeberhaslian ... 84 l

e b a

T 5 : JadwalKegiatanPeneilitan... 94 l

e b a

T 6 : HasliPrestasiSiswa aP r Siklus... 15 l

e b a

T 7 : DataHasliPengamatanAkitvtiasBelaja rSejarahSiswa

SiklusI ... 65 l

e b a

T 8 : HasliPrestasiSiswaSiklusI ... 75 l

e b a

T 9 : N liaiAkhriSiklusI ... 95 l

e b a

T 01 : Dist irbusiFrekuensiPrestasiSiklusI ... 16 l

e b a

T 1 1 : DataHasliPengamatanAkitvtiasBelaja rSejarahSiswa

SiklusI I ... 56 l

e b a

T 2 1 : HasliPrestasiSiswaSiklusI I ... 76 l

e b a

T 3 1 : N liaiAkhriSiklusI I... 86 l

e b a

T 4 1 : Dist irbusi FrekuensiPrestasiSiswaSiklusI I ... 07 l

e b a

T 5 1 : KomparasiPrestas iSiswa aP r Tindakan nd a PascaSiklusI .... 2.. 7 l

e b a

(16)

v x

R A B M A G R A T F A D

r a b m a

G I : KerangkaBerpikriPeneilitan ... 82 r

a b m a

(17)

i v x

N A R I P M A L R A T F A D

n a ri p m a

L 1 : Sura tketerangant elahmelaksanakanpeneilitan... 68 n

a ri p m a

L 2 : Sliabus... 78 n

a ri p m a

L 3 : RencanaPelaksanaanPembelajaran ... 3.... 9 n

a ri p m a

L 4 : TabelHasli ijU CobaInsrtumenSiklusI ... 61 0 Lamprian 5 : TabelHasli ijU CobaInsrtumenSiklusI I... 71 0

a

L mprian 6 : K - iisik is S soalTe /Ulangan ... 81 0 a

L mprian 7 : Soa lTes /Ulangan ... 41 1 n

a ri p m a

L 8 : RingkasanMate irPembelajaran ... 1 22 n

a ri p m a

L 9 : IPKGSiklusI ... 4.... 1 3 n

a ri p m a

L 10 : IPKGSiklusI I ... 0.... 1 4 1

n a ri p m a

(18)

1 I B A B

N A U L U H A D N E

P

.

A LatarBelakangMasalah

, a r a g e n h a u b e s i g a b g n it n e p t a g n a s g n a y l a h n a k a p u r e m n a k i d i d n e P

i s a r e n e g n a u j a m e k n a d n a g n a b m e k r e p i m e d a m a t u r e

t -generas ibeirkutnya .Dalam

e m n a k i d i d n e p , i n i l a

h rupakan tantangan terbesa r bag i seitap negara untuk .

a y n a s g n a b n a u j a m e

k Gurus ebaga ikomponendairt enagakependidikan ,memiilk i n a r a j a l e b m e p n a a n a s k a l e p m a l a D . n a r a j a l e b m e p s e s o r p n a k a n a s k a l e m k u t n u s a g u t

. n a r a j a l e b m e p i g e t a rt s n a it r e g n e p g n a t n e t m a h a p n a k p a r a h i d u r u

g 1Sejarahs ebaga i

a t a m u t a s h a l a

s pelajarand isekolahdinlia icukupmemegangperanpenitngdalam u t a u s n a k a p u r e m h a r a j e s a n e r a k , s a ti l a u k r e b i d a j n e m k i d i d a tr e s e p k u t n e b m e m

d s i g o l a r a c e s u t a u s e s i j a k g n e m k u t n u r i k if r e b a n a r a

s an dapa tmenjad isuatu cara

a jr e t h a d u s g n a y a p a n a k i s k e lf e r e

m di ,dansaranamoitvas iaga rkedepannyal ebih .i

g a l k i a b

h a r a j e s u r u g g n a r o e

S juga haru s dapa t member i pengeritan bahwa k u t n e b m e m m a l a d g n it n e p t a g n a s g n a y i s g n u f i a y n u p m e m h a r a j e s n a k i d i d n e p

a i s e n o d n I t a k a r a y s a m n a d a i s u n a m s a ti l a u k , a s g n a b n a i d a b ir p e

k padaumumnya.

i n i t a a s i a p m a s a n e r a k t il u s p u k u c g n a y k i d i d n e p g n a r o e s s a g u t n a k a p u r e m i n i l a H

s u r e t h i s a

m dipetranyakan keberhasliannya .Meilha tkenyataan ini , maka ada .

h a r a j e s n a k i d i d n e p n a a n a s k a l e p m a l a d i h a n e b i d s u r a h g n a y u t a u s e s

(19)

i s i d n o k n a k r a s a d r e

B yangada ,makapenelti imencobamelakukanpeneilitan r u h u L i d u g n a P A M S i

d S tLouisI XSedayukela sXII PSI ,karenapenelti imerasa A M S a w h a b n i k a

y Pangud iLuhur S tLoui sIX Sedayu in icocok sebagai t empa t a s i b i n i l a h n a it il e n e

p diilhat dar i penggunaan mode l pembelajaran yang l a n o i s n e v n o

k yangcendrungceramahkhususnyadalamprose spembelajaranmata . h a r a j e s n a r a j a l e p n a y n a r a j a l e b m e p e d o t e m n a a n u g n e

P g kurang menairk d an kurang

i g n a r u g n e m t a p a d i s a ir a v r e

b perhaitan siswat erhadap pembelajaransejarahmaka n a k a n u g g n e m s u r a h u r u g g n a r o e s a y n l a e d

i mulit metode ,yatiu memvairasikan h a m a r e c e d o t e m i tr e p e s s a l e k m a l a d i d n a r a j a l e b m e p e d o t e m n a a n u g g n e p n a g n e d i s u k s i d e d o t e m u a t a n a a s a u g n e p n a d b a w a j a y n a t n a g n e d n a k u d a p i d i l a H . a y n s u r e t e s n a d s a g u t n a ir e b m e

p n i dimaksutkan untuk menjembatan i . a w s i s i m a l a i d g n a y n a h u n e j e k a y n i d a jr e t ir a d n i h g n e m n a d a w s i s n a h u t u b e k 2 g n a y n i a l h a l a s a m , i s a ir a v r e b g n a r u k g n a y e d o t e m n a a n u g g n e p n i a l e S i n i n a r a j a l e p u k u B . h a r a j e s n a r a j a l e p u k u b n a d i r e t a m h a l a s a m h a l a d a l u c n u m a g n a

s t penitng untuk menunjang prose s pembelajarn sejarah . Seirng kal i n a r a j a l e b m e p m a l a d i a k a p i d k u t n u n a v e l e r g n a r u k g n a y u k u b a p a r e b e b n a k u m e ti d i s m u s a k a y n a b a n e r a k n a k b a b e s i d i n i l a H . h a r a j e

s -asums idar isejarawan yang

a d e b r e

b -bedadan t entunyafakta atau relevan itdaknyabuku yang dipaka idalam i s a m n a r a j a l e b m e

p h dipe tranyakan .Secara umum pembelajaran sejarah hanya f it a r a n a r a c e s n a k a jr e k i d k u t n u S K L u a t a a c a b i d k u t n u t e k a p u k u b a d a p r e b m u s r e b

(20)

a t e p , o t o f , r a b m a g a p u r e b l a u s i v t ir k n o k i t k u b n a k ir e b i d a p n a

t ,graifk ,suara ,

, o e d i

v dananimas iyangmenairk . a t a n i d a m t A t u r u n e

M dalam Isjon imenyatakan pembelajaran sejarah itdak a t k a f n a k i a p m a y n e m a y n a h u r u g n a k a y n a b e k a n e r a k , n a k n a s o b m e m , k ir a n e m l e d o m , a w it s ir e p n a d n u h a t n a t u r u a p u r e b g n a y a j a s a y n h a r a j e

s setra teknik

. h a b u r e b k a d it n a r a j a l e b m e p 3 u r u g a m a t u r e t k i d i d n e p g n a r o e s h e l o n a k u k a li d g n it n e p g n il a p g n a y l a H t a p a d r a g a h a r a j e s i r e t a m n a k i a p m a y n e m t a p a d a i a n a m i a g a b h a l a d a h a r a j e s i a g a b r e b i s a t a g n e m n a d a y n k i d i d a tr e s e p u a t a a w s i s h e l o k i a b a m ir e ti d n a g n e d i a u s e s i a p a c r e t t a p a d n a r a j a l e b m e p n a u j u t r a g a a d a g n a y n a h a l a s a m r e p . n a p a r a

h Kertamplian guru dalam melaksanakan pembelajaran sangaltah penitng . h a r a j e s n a r a j a l e p a t a m i t u k i g n e m m a l a d n a s o b k a d it a w s i s r a g a n a k a n u g i d a d a p e k k u j u r e m i n i n a li p m a rt e

K tuga sprofesiona lguru dalam menciptakan suatu s a ti v it k a n a k u k a l e m u a t a m it s i

s -akitvtia s pembelajaran dan menutup m a l a D . n a r a j a l e b m e

p menerapkan pembelajaran ini , guru haru s memiilk i a i g e k n a k u k a l e M . n a u p m a m e k n a d n a u h a t e g n e p i t u p il e m , u t n e tr e t n a li p m a rt e

k tan

g n a y i a u s e s n a r a j a l e b m e p m e t s i s n a k a t p i c n e m a y n r a s a d a d a p n a r a j a l e b m e p n a u p m a m e k h a l a d a i k il i m i d s u r a h g n a y n u p m a m e K . a y n m u l e b e s n a k a n a c n e ri d g n o r o d n e m u p m a m , e d i ir e b m e m , n a k s a l e j n e m n a u p m a m e k , n a r a j a l e p a k u b m e m a d n a k n il p i s i d n e m , ri k i p r e b k u t n u a w s i

s nbe tranya.4

a u lr e

P danya suatu perubahan dalam penyampaian atau pembeiran mater i l e d o m i s a ir a v n a g n e d h a r a j e s n a r a j a l e b m e

p -mode lpembelajaranaga rkedepannya

3Isjoni ,Model-Mode lPembelajaranMutakhirperpaduanI ndonesia-Malaysia,Yogyakatra , 9 4 1 . m l h , 8 0 0 2 , r a j a l e B a k a t s u P

(21)

. a w s i s a r a p h e l o i m a h a p i d t a p a d h a r a j e s n a r a j a l e b m e

p Pembelajaran yang dapa t

h a l a s h a r a j e s n a r a j a l e b m e p m a l a d r a j a l e b i s a t s e r p n a k t a k g n i n e m k u t n u n a k a n u g i d

h a l a d a a y n u t a

s dengan pendekatan Contextua lTeaching And Learning (CTL) n

a r a j a l e b m e p l e d o

m Kooperait f itpe Studen t Team s Achievemen t Division )

D A T S

( . PendekatanContextua lTeachingAndLearning(CTL )sendri imerupakan i

g e t a rt s h a u b e

s pembelajaran yang memfokuskanpadasiswasebaga ipembelaja r g

n a u l e p g n a t n e t s a u l g n a y g n a t n e r n a k ir e b m e m n a d , fi t k a g n a

y -peluang belaja r

g n a y a k e r e m i g a

b menggunakan kemampuan-kemampuan akademik mereka h

a l a s a m n a k h a c e m e m k u t n

u -masalah kehidupannyatayangkomplekatausrtateg i n a g n e d p e s n o k p a it e s a r a t n a n a k g n u b u h g n e m a w s i s n a k a r a j a l e b m e m k u t n u

n a a t a y n e

k .5 J ia d pembelajaran akan bermakna apablia pembelajaran dikatikan n

a m a l a g n e p n a g n e

d sehair-har.i n a r a j a l e b m e p l e d o

M Kooperait f itpe Studen tTeam sAchievemen tDivsiion )

D A T S

( merupakan mode ldevis ipencapaian kelompok siswa . Dalam mode l n

a r a j a l e b m e

p Kooperait f itpe Studen tTeam sAchievemen tDivision (STAD )in i l

e k n a t a u b m e p a d a p n a k n a k e n e

m ompokyangberagamkemampuan,j eni skelamin u ti k o p m o l e k a t o g g n a a u m e s a w h a b n a k it s a m e m k o p m o l e k m a l a D . a y n u k u s n a d

i a s a u g n e m a s i

b mater i pelajaran tersebu t aga r nanitnya seitap siswa bisa u p m a m a y n a h k a d it i n i n a r a j a l e b m e p l e d o M . n a g n a r o e s r e p s i u k n a k a jr e g n e m

g n a y a p a s i s il a n a g n e m u p m a m a g u j a w s i s i p a t e t n a k r a j a i d g n a y i r e t a m i m a h a m e m

l e d o M . a y n k o p m o l e k n a g n e d n a k a jr e k i d n a d n a k i s u k s i d i d h a l e t g n a y

n i n a r a j a l e b m e

p i juga dapa t membantu siswa untuk sailng memaham i dan

(22)

t a p a d r e t a li b a p a i t a m r o h g n e m g n il a s t a p a d a tr e s n i a l a m a s u t a s i a g r a h g n e m . a k e r e m a r a t n a i d t a p a d n e p n a a d e b r e p n a r a j a l e b m e p l e d o m n a p a r e n e

P Kooperatfi itpe Studen tTeam sAchievmen t n o i s i v i

D (STAD)in imerupakan harapan besa runtuk merubah pembelajaran yang g n a y k ir a n e m n a d i s a ir a v r e b h i b e l i d a j n e m l a n o i s n e v n o k g n a y s a l e k m a l a d i d a d a k u t n u , u ti n i a l e S . ir a j a l e p i d g n a y i r e t a m n a g n e d n a k i a u s e s i d h a l e t a j a s u t n e t n a r a j a l e b m e p l e d o m a w h a b n a it k u b m e

p Kooperait f itpe Studen t Team s

n o is i v i D t n e m v e i h c

A (STAD) in icocok digunakan untuk memperbaik iprose s

u ti a y a y n a w s i s a r a p h e l o i t u k ii d a s i b g n a r u k g n a y s a l e k m a l a d i d n a r a j a l e b m e p u k a l e p h e l o n a k a n u g i d h a l e t i n i n a r a j a l e b m e p l e d o m a y n m u l e b e s a w h a b n u ti d , n a k i d i d n e

p jukandalamhasi lpeneilitan miilkHelenLidiawat iEndangyang : l u d u j n a g n e d i ti l e n e m l i s a h r e b h a l e

t Peningkatan kektfian dan prestas ibelaja r i s h a r a j e

s sw i melalu i mode l pembelajaran Kooperait f itpe Studen t Team s n o is i v i D t n e m v e i h c

A (STAD )pada sisw i kela s X Ibahasa SMA Santa Maira a w h a b n a k a t a k i d a tr a k a y g o

Y Penerapan mode l pembelajarn Kooperait f itpe n o i si v i D t n e m v e i h c A s m a e T t n e d u t

S (STAD) in idapa tmeningkatkan prestas i t n a S A M S a s a h a B I X s a l e k k i d i d a tr e s e p h a r a j e s r a j a l e

b aMairaYogyaka tra .Ha l

in idtiunjukan denganpeningkatann liair ata-ratahasi lbelaja rsejarah dan j umlah a t a r i a li n n a t a k g n i n e P . ) M K K ( l a m i n i m n a s a t n u t e k a ir e ti r k i h u n e m e m g n a y a w s i s -a d a p t a k g n i n e m % 0 9 , 2 5 l a w a n a a d a e k u ti a y a w s i s h a r a j e s r a j a l e b i s a t s e r p a t a r 1 7 i d a j n e m 1 s u l k i

s ,44% atau 25,95% dan pada siklu s2 menjad i80,57 atau 5 l a w a n a a d a e k a d a p M K K i h u n e m e m g n a y a w s i s h a l m u j n a k r a s a d r e B . % 1 3 , 1 1 / g n a r

(23)

s u l k i s a d a p i g a l t a k g n i n e

m 2 menjad i18 orangatau81,81% .Hasi lpeneilitan l ain l

i s a h r e b h a l e t g n a

y menerapkan mode lpembelajaran Kooperait f itpe Studen t n

o i s i v i D t n e m v e i h c A s m a e

T (STAD ) yatiu miilk Kusmiat i dengan judu l : l

e d o M n a p a r e n e

P pembelajaran itpeStuden tTeam sAchievmen tDivision (STAD) i

s a ir a v n a g n e

d kui suntuk meningkatkan prestas ibelaja rPadasekolahMenengah .

a m a tr e

P 6 Hasi l dar i peneilitan yang dliakukan oleh Kusmiat i dengan judu l i m a l a g n e m I s u l k i s l i s a h n a k it k u b i d g n a y n a li s a h r e b e k n a k t a p a d n e m t u b e s r e t

a b e s I I s u l k i s , % 6 2 , 2 3 k a y n a b e s n a li s a h r e b e

k nyak 61,29% , dan siklu s II I

n a r a j a l e b m e p l e d o m a w h a b n a k it k u b m e m s a t a i d h o t n o c a u d e K . % 9 0 , 7 8 k a y n a b e s

Kooperait f itpeStuden tTeam sAchievmen tDivi ison (STAD)mampu membeirkan a k a M . s a l e k m a l a d i d a w s i s r a j a l e b l i s a h i k i a b r e p m e m a y a p u m a l a d n a li s a h r e b e k

a

d r i tiu ,dengan adanyacontoh peneilitan dengan modelpembelajaran Kooperait f e

p

it Studen tTeam sAchievmen tDivision (STAD) dan mengalam ikeberhaslian , a

k a

m diharapkanmode lpembelajaranKooperait f itpeStuden tTeam sAchievmen t n

o i s i v i

D (STAD) yang digunakan dalam peneilitan di SMA Pangud iLuhu rSt .

u y a d e s X I s i u o

L in imengalam ikeberhaslians epetr ikeduacontohdiata .s n

a k r a s a d r e

B manfaa tyang diperoleh dar imode lpembelajaraan Kooperait f e

p

it Studen tTeam sAchievemen tDivi ison (STAD) ,makadar i tiu peneilit t etrairk n

a g n e d n a it il e n e p n a k u k a l e

m pendekatan CTL (Contextua l Teaching And )

g n i n r a e

L mode l pembelajaran Kooperaitf it pe Studen t Team s Achievemen t n

o i s i v i

D (STAD) untuk meningkatkan prestas ibelaja rsiswa pada mata pelajaran s

a y n s u s u h k , h a r a j e

s iswa kela sIX IPS ISMA pangud iLuhu rSt .Loui sSedayu

6http://mgmpipssmplombokutara.wordpres .scom/2013/01/11/ptk-penerapan-pembelajaran-model -d

a t

s -dengan-vairasi- sk -ui untuk-meningkatkan-prestasi-belajar-m -atapelajaran- si -p terpadu-kelas -x

(24)

u ti a y n a it il e n e p l u d u j n a g n e d , n a it il e n e p k e y b u s i d a j n e m n a k a g n a y

”Peningkatan Prestas i Belajar Sejarah melalu i Pendekatan CTL model a

r a j a l e b m e

p n Koopera it f itpe Studen tTeam sAchievemen tDivision (STAD) I

X s a l e k a w s i s a d a

p IPS 1 SMA Pangud iLuhur S tLOUIS IX SEDAYU

2 1 0 2 . H

T /2013”.

.

B BatasanMasalah

i n i n a it il e n e p m a l a

D penelti imembatas imasalahpadapeningkatan prestas i n

a g n e d a w s i s h a r a j e s r a j a l e

b pendekatanCTLmode lpembelajaranKooperait fitpe n

o i s i v i D t n e m e v e i h c A s m a e T t n e d u t

S (STAD .)

.

C RumusanMasalah

a k a m s a t a i d g n a k a l e b r a t a l n a k r a s a d r e

B penelit i mengambi l rumusan h

a l a s a

m yang diajukan dalam peneilitan i n i :Apakah Peneilitan Tindakan Kela s n

a g n e

d pendekatan CTL model pembelajaran Kooperait f itpe Studen t Team s n

o i s i v i D t n e m e v e i h c

A (STAD)dapa tmeningkatkan Prestas ibelaja rsejarah siswa “

g n a t n e t u y a d e S X I s i u o L . t S r u h u L i d u g n a P A M S I S P I I X s a l e

k Menganailsi s

n a g n a b m e k r e

p kerajaan-kerajaanHindu-BudhadiI ndonesia”. .

D TujuanPeneil itan

: h a l a d a i n i n a it il e n e p i r a d n a u j u t n u p a d A

Meningkatk na prestas i belaja r sejarah siswa melalu i pendekatan CTL model n

a r a j a l e b m e

(25)

.

E Manfaa tPeneilitan

.

1 Bag iLembagaSekolah n

a k ir e b m e

M sumbangan bag isekolah khususnya mengena ipeningkatan i s a ir a v r e b e d o t e m n a g n e d h a r a j e s n a r a j a l e b m e p m a l a d r a j a l e b i s a t s e r p

. n a k n a s o b m e m n a s e k r e t k a d it h a r a j e s n a r a j a l e b m e p a g g n i h e s .

2 Bag iPesetraDidik

b m e p l e d o m n a k a n u g g n e m n a g n e d n a k u k a li d g n a y n a it il e n e

P elajaran

Kooperait f itpeStudent Team sAchievemen tDivision (STAD)in idiharapkan n a k a n u g g n e m h a r a j e s n a r a j a l e b m e p i s a ir a v n a r a g e y n e p i r e b m e m t a p a d

g n ir e s g n a y l a n o i s n e v n o k n a r a j a l e b m e p n i a l e s n a r a j a l e b m e p l e d o m

m a l a d i d k i d i d a tr e s e p a r a p h e l o n a k a s a ri

d kela .s

.

3 Bag iGuru

n a r a j a l e b m e p l e d o m n a k a n u g g n e m n a g n e d n a k u k a li d g n a y n a it il e n e

P

Kooperait f itpeStudent Team sAchievemen tDivision (STAD)in idiharapkan u

r u g a d a p e k n a k u s a m n a k ir e b m e m t a p a

d -guru khususnya guru mata

b r e b n a a n u g g n e p m a l a d h a r a j e s n a r a j a l e

p aga imodel-mode lpembelajaran a d a p e k h a r a j e s n a r a j a l e b m e p i r e t a m n a k i a p m a y n e m k u t n u i s a ir a v r e b g n a y

. k i d i d a tr e s e p .

4 Bag iPeneilit

n a r a j a l e b m e p l e d o m n a k a n u g g n e m n a g n e d n a k u k a li d g n a y n a it il e n e P

Kooperait f itpeStudent Team sAchievemen tDivision (STAD) iin diharapkan i s a ir a v n a a n u g g n e p i a n e g n e m a n a c a w n a d n a m a l a g n e p n a k ir e b m e m t a p a d

l e d o

(26)

I I B A B

I R O E T N A I J A K

.

A LandasanTeori

a p a r e b e b h e l o g n u k u d i d i n i ) K T P ( s a l e k n a k a d n it n a it il e n e

P teor iyang

m u l e b e s t u b e s r e t l u d u j g n u k u d n e m a tr e s h il i p i d g n a y l u d u j n a g n e d i a u s e s

ir o e T . n a it il e n e p n a k a n a s k a li

d -teor iyang mendukung untuk peneilitan itndakan it

r e p e s u ti a y i n i ) K T P ( s a l e

k prestas ibelajar ,kontekstua llerning dan ,mode l p

i d g n a y n a r a j a l e b m e

p aka i dalam peneilitan in i yatiu mode l pembelajaran e

p it f it a r e p o o

K Studen tTeam sAchievemen tDivsiion(STAD .) .

1 Prestas iBelajar

Prestas i adalah hasi l yang dicapa i oleh seseorang setelah melakukan i

d n u p u a m h a l o k e s i d k i a b r a j a l e b n a h a b u r e

p lua rsekolah ,sedangk an prestas i r

a j a l e

b dapa tdiaritkan sebaga igambaran kemampuan siswa yang diperoleh dar i li

s a

h pen liaian prose sbelaja rsiswa .Menurut Hamailk prestas ibelajar adalah n u p u a t a n a r a j a l e p a m ir e n e m h a l e t e s u k a l h a k g n it n a d p a k i s n a h a b u r e p

. u t a u s e s i r a j a l e p m e

m 7Berdasarkan beberapa pengeritan t ersebut ,prestas ibelaja r a

i d t a p a

d ritkansebaga ihasi lbelaja rataunlia ipelajaransekolahyangdicapa ioleh .

a y n r a j a l e b a h a s u u a t a n a u p m a m e k n a k r a s a d r e b a w s i s

n a t a i g e k a n e r a k , r a j a l e b n a t a i g e k i r a d n a k h a s i p i d t a p a d k a d it r a j a l e b i s a t s e P

e m i s a t s e r P . r a j a l e b s e s o r p u t a u s n a k a p u r e m r a j a l e

b rupakan bukt ikeberhaslian

a h a s u n a k u k a l e m h a l e t e s g n a r o e s e s i a p a c i d g n a

y -usahabelajar .Selain tiuj ugaada

(27)

i r a d n a r u k u g n e p l i s a h n a k a p u r e m i s a t s e r p a w h a b n a k a t a g n e m g n a y t a p a d n e p a y r a j a l e b a h a s u n a i a li n e

p ng dinyatakan dalam bentuk simbol ,huruf ,maupun a d a p a w s i s / k a n a p a it e s h e l o i a p a c i d h a d u s g n a y l i s a h n a k a ti r e c n e m g n a y t a m il a k e

p riodet etrentu.8

m a l a d a w s i s n a li s a h r e b e k n a k u t n e n e m t a g n a s a w s i s l a u t k e l e t n i n a u p m a m e K m a l a d g n a r o e s e s a y n k a d it l i s a h r e b i u h a t e g n e m k u t n U . i s a t s e r p h e l o r e p m e m e p a k a m r a j a l e

b lrudliakukan suatuevaluas,it ujuannyauntukmengetahu iprestas i r a j a l e b i s a t s e r P . g n u s g n a lr e b r a j a g n e m r a j a l e b s e s o r p h a l e t e s a w s i s h e l o r e p i d g n a y n a t a i g e k a n e r a k , r a j a l e b n a t a i g e k i r a d n a k h a s i p i d t a p a d k a d it g n a y l a h n a k a p u r e m , s e s o r p n a k a p u r e m r a j a l e

b sedangkan prestas imerupakanhasi ldar iprose sbelajar . h e l o i h u r a g n e p i d t a g n a s a w s i s h e l o i a p a c i d g n a y r a j a l e b i s a t s e r p a y n h a d n e r i g g n i T . h a l o k e s h e l o n a k u k a li d g n a y n a r a j a l e b m e p s e s o r p s n e g il e t n i k e p s a h u r u l e s n a k g n a b m e g n e m k u t n u n a k d u s k a m i d a g u j r a j a l e

B i

, i s n e g il e t n i a r a c e s s a d r e c , h u t u g n a y a i s u n a m i d a j n e m n a k a k i d i d k a n a a g g n i h e s g n a y p u d i h n a li p m a rt e k i k il i m e m n a d , a y n r o t o m o k i s p s a d r e c , i s o m e a r a c e s s a d r e c u p m a m s u r a h r a j a l e b m e p a w s i s n i a l a t a k n a g n e D . a y n ir i d i g a b a n k a m r e b n ir i d i s n e t o p n a k g n a b m e g n e

m yadalamberbagair anah(domain)belaja.r9 i r a d l i b m a i d g n a y r a j a l e b l i s a

H Teor i Taksonom i Bloom , yang a m a l h a d u s i n i i r o e T . 6 5 9 1 n u h a t k a j e s m o o l B n i m a j n e B h e l o n a k g n a b m e k i d a i s e n o d n I i d n a k i d i d n e p m it s i s m a l a d n a k g n a b m e k i d n a d l a n e k i

d .Dalam hal i n i

i d a j n e m i g a b i d n a k i d i d n e p n a u j u

t beberapa domain dan seitap domain tersebu t

(28)

.i c n ir h i b e l g n a y n a i g a b m e p m a l a d e k i l a b m e k i g a b i

d Tujuan da irt eo ir i n idibag i

: u ti a y , n i a m o d a g it m a l a d e

k ranahkogniit ,fr anahafekit,fr anahpsikomoto irk.10 m

a l a

D teor iBloom kata kejra operasiona l(KKO )adalah kata kejra yang u t n a b m e m t a p a d i n i a jr e k a t a K . n a k it k u b i d n a d i a p a c i d , i s a u l a v e i d , r u k u i d t a p a d

t a k g n it n a g n e d i a u s e s g n a y r o t a k i d n i u a t a r a s a d i s n e t e p m o k n a s a l e j e k n a k u t n e n e m

. n a ti l u s e

k 11

.

a RanahKogntifi

u k a li r e p g n a t n e t i s ir e

B -perliakuyang menekankanaspeki ntelektual ,sepetr i .i

s a u l a v e n a d a s e t n i s ,s i s il a n a , n a p a r e n e p , n a m a h a m e p , n a u h a t e g n e

p 12

fi ti n g o K h a n a R : 1 l e b a T

n a h a b u r e

P Kemampuani nternal Katakerjaoperasional e

g d e l w o n K

) n a u h a t e g n e P

( x Minfeonrymeabsu i tki(setmliabha,lf iakta , ) e d o t e m n a d , n a r u t a

x Menyebutkankembail x Menghapal

x Menunjukkan x Menggairsbawahi x Menyo trri

x Menyatakan n

o is n e h e r p m o C

) n a m a h a m e p

( x Mdeenngealnasbkaahnasi nafs oernmdaisiri x Memecahkan

x Memperkriakan x Menentukan

) r u d e s o r p / e d o t e m (

x Memaham i h a d i a k / p e s n o k

( /p irnsip , i s i , a t k a f a r a t n a n a ti a k

) k o k o p

x Menjelaskan x Mendisk irpsikan x Membua tpernyataan

g n a l u

x Menguraikan x Menerangkan x Mengubah x Member icontoh x Menerangkan n

o it a c il p p A

) n a p a r e n e p

( x Mt(aebnegli ,ngtrearpifrke ,sbtaasgiakna)n x Mengapilkasikan

u a t a n a u h a t e g n e p

m a l a d e k i s a s il a r e n e g

x Mengoprasikan x Mendemonsrtasikan x Menghtiung

x Menghubungkan

0

1 http/:i/d.m.Wikipedia.org/wik/iTaksonomi_Bloom 1

1 Bermaw iMunthe ,DesainPembelajaran ,Yogyakatra ,PustakaI nsanMadani ,2009 ,hlm .40 2

(29)

u r a b i s a u ti s

x Memecahkanmasalah fi t a l u m r o f g n a y

x Membua tbagandan k

if a r g

x Menggunakan( rumus , , a l u m r o f , h a d i a k

, r u d e s o r p , e d o t e m

p e s n o

k )

x Membukitkan x Menghaslikan x Menunjukan

s i s y l a n A

) s i s il a n a

( x pMeennggeutarhauikaannkebagian -a

i g a

b nnyadan

n a g n u b u h n a k u j n u n e m

i

dantarabagian-bagian t

u b e s r e t

x Membedakan( fakta , ) n a l u p m i s e k i r a d a t a d

x Menganailsis( srtuktu r n

a i g a b , r a s a

d -bagian, ) a r a t n a n a g n u b u h

x Membandingkan x Mempetrentangkan x Memisahkan x Menghubungkan x Membua tdiagram /

a m e k s

x Menunjukanhubungan x Mempetranyaakan

s i s e h t n y S

) a s e t n i S

( x Mbaegmiaandpueknagnebtaahguiaann -n a h u t u e k u t a s i d a j n e m

k u t n e b m e m n a d

m a l a d e k n a g n u b u h

i s a u ti

s b aru x Menghaslikan

, n a g n a r a k , i s a k if i s a l k (

s it ir o e t a k g n a r

k )

x Menyusun( rencana , ) a jr e k m a r g o r p , a m e k e s

x Mengatego irkan x Mengombinasikan x Mengarang x Menciptakan

x Mendesain/merancang x Menyusunkembail x Merangkaikan x Menyimpulkan x Membua tpola

n o it a u l a v E

)i s a u l a v E

( x bMeerdmabsaurak tapnenkrliatieianira x Menlia iberdasarkan

l i s a h ( l a n r e t n i a m r o n

, n a g n a r a k , a y r a k

, h a b t o h k , n a a jr e k e p

) n a r a t a n e p m a r g o r p

x Memperitmbangkan o r p , k u r u b , k i a b (

)i g u r g n u t n u , a rt n o k

x Mempetrahankan x Mengatego irkan x Mengkombinasikan x Mengarang

x Menciptakan x Mendesain x Mengatur

x Menyusunkembail x Merangkaikan x Menghubungkan x Menyimpulkan x Merancang x Membua tpola

(30)

.

b RanahAfektfi u k a li r e p i s ir e

B -perliaku yang menekankan aspek peneirmaan ,paritsipasi , ,

p a k i s n a u t n e n e p / n a i a li n e

p organisasi ,pembentukankarakte rataupolahidup.13 fi

t k e f A h a n a R : 2 l e b a T

n a h a b u r e

P Kemampuani nternal Katakerjaoprasional g

n i v i e c e R

) n a a m ir e n e p

( x M(keesnaudnajruaknan ,kemauan , )

n a it a h r e p

x Mengaku i , n a g n it n e p e k (

b r e

p edaan)

x Menanyakan x Memiilh x Mengikuit x Menjawab x Melanjutkan x Membeirkan x Menyatakan x Menempatkan g

n i d n o p s e R

)i s a p i s it r a p

( x Mtunetmunataunh ,ip( epeirnratatuhr)an , x Ikuts etraaktfi( d i

, i s u k s i d , m u ir o t a r o b a l

) k o p m o l e k r a j a l e b

x Melaksanakan x Membantu x Menawarkan x Menyambu t x Menolong x Mendatangi x Menyumbangkan x Menyesuwaikandi ir x Menamp likan x Membawakan x Menyatakan

n a u j u t e s r e p g

n i u l a

V (Penliaian /

) p a k i s n a u t n e n e

P xx MMeenneyuirkmaais uatunliai x Menyepakait

x Menghargai( karya , u m li n a g n a b m u s ,i n e s

)t a p a d n e p

x Bersikap( posiit fatau v

it a g e

n )

x Mengakui

x Melaksanakan x Mengikuit

x Menyatakanpendapat x Mengambi lprakarsa x Ikuts etra

x Bergabung x Mengundang x Mengusulkan x Membela x Menuntun x Membenarkan x Menolak x Mengajak

3

(31)

n o it a z i n a g r O

)i s a s i n a g r o

( x Mn lieami bentuks istem x Menangkapr elas i

i a li n r a t n a

x Betranggungj awab x Mengintegrasikann liai

x Berpegangpada x Mengintegrasikan x Mengatikan x Menyusun x Mengatur x Mengubah x Memodi ifkasi x Menyempurnakan x Menyesuaikan x Menyamakan x Mebandingkan x Mempetrahankan n

o it a z i r e t c a r a h C

n a k u t n e b m e p (

a l o p u a t a r e t k a r a k

) p u d i h

x Menunjukan n a a y a c r e p e k

( diir ,

, i d a b ir p n il p i s i d

) n a r a d a s e k

x Memperitmbangkan x Meilbatkandiir

x Beritndak x Menyatakan x Memperilhatkan x Mempraktekkan x Melayani

x Mengundurkandi ir x Membukitkan x Menunjukan x Betrahan

x Memperitmbangkan x Mempersoalkan

.

c RanahPsikomotor u k a li r p i s ir e

B -prliaku yang menekankan aspek persepsi ,kesiapan ,gerakan .s

k e l p m o k s n o p s e r n a k a r e g , a s a i b r e t s i n a k e m n a k a r e g , g n i b m i b r e

t 14

r o t o m o k i s P h a n a R : 3 l e b a T

n a h a b u r e

P KemampuanI nternal Katakerjaoprasional n

o it p e c r e P

)i s p e s r e p

( x M aranegnsafnsgrikanan x Pekat erhadap

n a g n a s g n a r

x Mendisk irminasikan

x Memiilh x Membedakan x Mempersiapkan x Menyisihkan x Menunjukkan x Mengidenit ifkasi t

e S

) n a p a i s e K

( xx MBeernkyoinapseknanrtadsiiir( ifsik) xx MMeelnagluawi ail

4

(32)

x Bereaksi x Mempersiapkan x Menanggapi x Mempe trunjukan e

s n o p s e r d e d d i u G

) g n i b m i b r e t n a k a r e g

( x Menriucontoh xx MMeemmapirnakkaitnkan x Mengikuit x Menge jrakan x Membua t x Mencoba x Memperilhatkan x Memasang x Membongka r m

s i n a h c e

M

s i n a k e m n a k a r e g (

) a s a i b r e t

x Berkenrtamp lian

x Berpegangpadapola xx MM aeemmbsaannggun x Membongkar x Memperbaiki x Melaksanakan x Menge jrakan x Menyusun x Menggunakan x Mengatur x Memainkan x Menangani t

r e v o x e l p m o C

n a k a r e g ( e s n o p s e r

) s k e l p m o k n o p s e r

x Berkertamplian( secara , l e p u s ,s e w u l ,r a c n a l

) h a c n il , ti s e g

x Membangun x M aem sang x Membongkar x Memperbaiki x Melaksanakan x Menge jrakan x Menyusun x Menggunakan x Mengatur x Memainkan x Menangani

x Mendemonsrtasikan n

o it a t p a d A

a l o p n a i a u s e y n e P (

) n a k a r e g

x Menyesuaikandiir

x Berva irasi xx MMeennggaudbaaphtasi x Mengatu rkembail x Membua tva irasi n

o it a n i g i r

O

(Kreaitvtias ) x Myanengcbipatraukans esuatu x Beirnisiatfi

(33)

x Mendesain

x Mengombinasikan x Mengatur

x Merencanakan

it i h u r a g n e p m e m g n a y r o t k a f , o s r a n u G h i g g n i S t u r u n e

M ngg irendahnya prestas i

r a j a l e

b siswa adalahkepirbadian ,moitvasi , ilngkungan sosia lyangmeilput i ilngkungan

.t a k a r a y s a m n a d , a g r a u l e k , h a l o k e

s 15

n a i a li n e p l i s a h n a k r a s a d r e b a n e r a k n a k u k a li d u lr e p r a j a l e b l i s a h n a i a li n e P g n a y n a u j u t h a r a e k u j a m n a k a k i d i d k a n a a n a m h u a j e s i u h a t e k i d t a p a d n a k a a k a m u t a s h a l a s i n i r a j a l e b i s a t s e r p n a i a li n e P . i a p a c i d s u r a

h nya dapa tdiuku rdengan

i g g n it a w s i s i a p a c i d g n a y r a j a l e b l i s a h i u h a t e g n e m n a k a a y n it n a n g n a y , s e t u t a u s i n i s e t n a k a n u g g n e m n a g n e d r a j a l e b l i s a h n a i a li n e P . n a l a g a g e k i m a l a g n e m u a t a . a w s i s r a j a l e b i s a t s e r p a y n h a d n e r i g g n it i u h a t e g n e m k u t n u g n it n e p t a g n a s h e l o i a p a c i d g n a y n a u p m a m e k i r a d n a n i m r e c n a k a p u r e m r a j a l e b i s a t s e r P i n g o k a r a c e s k i a b a w s i

s tfi ,afekit fmaupun psikomotor .Sehingga berapa besa r u a t a r a s e b a p a r e b e s i r a d i u h a t e k i d t a p a d a w s i s h e l o i a p a c i d g n a y r a j a l e b i s a t s e r p a w s i s n a u p m a m e k a n a m h u a j e

s dalammenyerapmater ipelajaran yang dibeirkan . n i k a m e s a k a m , a w s i s h e l o i a p a c i d g n a y r a j a l e b g n a y i s a t s e r p i g g n it n i k a m e S a y n k il a b e s a l u p n a i k i m e d , ir e t a m p a r e y n e m m a l a d a w s i s n a u p m a m e k a l u p i g g n it a m e s , a w s i s i a p a c i d g n a y k i m e d a k a i s a t s e r p h a d n e r n i k a m e

s kin rendah

. n a k ir e b i d g n a y n a r a j a l e p i r e t a m p a r e y n e m m a l a d a w s i s n a u p m a m e k i r a d h e l o r e p i d g n a y a w s i s r a j a l e b l i s a h h a l a d a h a r a j e s r a j a l e b i s a t s e r P u t a u s n a g n e d r u k u i d t a p a d i n i r a j a l e b i s a t s e r p n a i a li n e P . h a r a j e s r a j a l e b n a t a i g e k 5

(34)

e m n a k a a y n it n a n g n a y , s e

t ngetahu ihasi lbelaja ryang dicapa isiswa itngg iatau , n a r a j a l e p a t a m m a l a d n a k ir a tr e t e k i k il i m e m g n a y a w s i S . n a l a g a g e k i m a l a g n e m . n a k s a u m e m g n a y i s a t s e r p u a t a k i a b g n a y r a j a l e b l i s a h h e l o r e p m e m t a p a d m a l a d a w s i s l i s a h n a k a p u r e m i n i r a j a l e b i s a t s e r

P mengikut i prose s

n a r a j a l e b m e

p .Dalam kegiatan belaja rmengajar , siswa diajarkan untuk aktfi , a s a r n a d n a k ir a tr e t e k n a k h u b m u n e m t a p a d r a g a u r u g h e l o f it a v o n i n a d f it a e r k t a p a d a w s i s , a d a g n a y n a k ir a tr e t e k n a g n e D . r a j a l e b s e s o r p i t u k i g n e m k u t n u g n a n e s n a b m e

m gktikansemanga tbelaja rdandapa tmembantu siswauntuk mendapatkan .i g g n it g n a y i a li n .

2 PendekatanContextua lTeachingandLearning( CTL)

n a k it r a i d t a p a d n a t a k e d n e

P sebaga i proses , perbuatan , atau cara untuk u t a

Referensi

Dokumen terkait

MANFAAT HASIL BELAJAR TEKNOLOGI DESAIN BUSANA SEBAGAI KESIAPAN MEMBUKA USAHA STUDIO DESAIN Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu.

 Dengan kata lain, bahasa yang baik adalah bahasa yang efektif dalam menyampaikan suatu maksud.. Bahasa yang baik tidak selalu harus

pada klien dengan gangguan sistem perkemihan : Benigna

Pada makalah ini akan dipaparkan mengenai pengembangan digital library yang ditujukan untuk perpustakaan Smk Yasmida Ambarawa .Teknologi dan komunikasi tak

Ilmu Pendidikan Teoritis Dan Praktis , Bandung: Remaja Karya.. Ilmu Pendidikan

mcmiliki kcineim unluk noik.n d€nsm Siti Rawmi, senrolara pada ml itu ia. telal meniliki islri, bemma Siti

Evaluasi merupakan tolok ukur keberhasilan proses kegiatan belajar mengajar di kelas. Kegiatan evaluasi ini bertujuan untuk mengetahui kemampuan siswa dalam memahami materi yang

Pengaruh Konflik Peran Ganda Sebagai Ibu Rumah Tangga dan Pekerja Terhadap Tingkat Stres Wanita Karir (Studi Kasus Pada Pegawai Negeri Sipil Wanita di Kota Semarang Jawa