Modul Prinsip Perakaunan 2010[1]

(1)

BUKU

SUMBER

PENGAJARAN

&

PEMBELAJARAN

PRINSIP

PERAKAUNAN

UNIT

PERDAGANGAN

BIDANG

PENDIDIKAN

TEKNIK,

VOKASIONAL

DAN

KEMAHIRAN

BAHAGIAN

PEMBANGUNAN

KURIKULUM

KEMENTERIAN

PELAJARAN

MALAYSIA

(2)

Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan Sekolah Menengah adalah bahan sumber rujukan yang dihasilkan oleh Unit Perdagangan, Bidang Pendidikan Teknik, Vokasional dan Kemahiran (BPTVK), Bahagian Pembangunan Kurikulum (BPK), Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) dengan bantuan guru-guru Prinsip Perakaunan yang berpengalaman luas dalam mata pelajaran ini.

Buku ini dihasilkan dengan objektif utamanya memberikan maklumat untuk tajuk baru dan tajuk-tajuk yang dikemaskini atas perubahan sukatan yang berlaku. Buku ini adalah sebagai bahan sumber tambahan yang perlu digunakan bersama-sama buku teks Prinsip Perakaunan sedia ada sebelum buku teks yang baharu, diedarkan pada tahun 2011.

Buku ini mengandungi nota-nota berkaitan tajuk baru yang dimasukkan dan tajuk-tajuk yang mengalami perubahan daripada segi susunan sahaja. Selain itu, setiap tajuk mengandungi contoh-contoh soalan dan diikuti dengan latihan bersama jawapan akhir. Buku ini bukan sahaja dapat memudahkan guru mengajar malah memberi idea baru untuk mempelbagaikan kaedah pengajaran dalam kelas.

Maklumat yang ada dalam buku ini merupakan cadangan sumber isi pelajaran yang boleh di olah mengikut kesesuaian dan kreativiti guru berdasarkan tahap pelajar. Guru boleh menggunakan sumber ini dengan merujuk kepada hasil pembelajaran dalam Huraian Sukatan Pelajaran (HSP) yang baharu.

Besarlah harapan kami agar buku ini dapat digunakan untuk membantu para guru dan pelajar meningkatkan pengetahuan dan kefahaman dalam mata pelajaran ini. Di samping itu, buku ini boleh dijadikan panduan demi meningkatkan Pengajaran & Pembelajaran (P&P) yang lebih berkesan dan seterusnya meningkatkan pencapaian dalam peperiksaan. Semoga usaha murni ini diberkati olehNya dan mencapai objektif.

Unit Perdagangan

Bidang Pendidikan Teknik, Vokasional dan Kemahiran Bahagian Pembangunan Kurikulum

(3)

TAJUK Muka

surat

TAJUK 1 : PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN

1.1 Pendedahan Kepada Penyata Kewangan

(e) Pihak yang bertanggungjawab ke atas penyediaan Penyata Kewangan

1

1.2 Sejarah Perakaunan

(c) Perkembangan Sistem Perakaunan:

(i) Falsafah Perakaunan Islam Dan Konvensional

Konsep Pendedahan vs Konsep Penemuan (Disclosure vs Discovery)

(ii) Falsafah Pelaporan Kos Sejarah dan Nilai Saksama (Historical dan Fair Value Reporting)

(d) Perakaunan Sebagai Profesion: (i) Maksud Profesional

(ii) Akauntan Sebagai Pemimpin

(iii) Keperluan Kod Etika Profesion Perakaunan

1.3 Bentuk Organisasi

(a) Pengenalan kepada: (iv) Koperasi

(b) Perbezaan di antara: (i) Milikan Tunggal (ii) Perkongsian (iii) Syarikat Berhad (iv) Koperasi

1.4 Perakaunan dan Simpan Kira

(d) Sub Bidang Perakaunan (i) Perakaunan Kewangan (ii) Perakaunan Pengurusan (iii) Audit

(iv) Percukaian

(v) Sistem Maklumat Perakaunan

KANDUNGAN

TAJUK-TAJUK KEMAS KINI DAN TAJUK BARU

SUKATAN SEMAK SEMULA PRINSIP PERAKAUNAN

(4)

1.6 Konsep, Prinsip dan Andaian Perakaunan serta Ciri Kualitatif

Penyata Kewangan

(a) Konsep, Prinsip Dan Andaian Perakaunan: (vi) Konservatisme

(vii) Asas Perakaunan Akruan

(x) Pelaporan Berasaskan Nilai Saksama

(b) Ciri Kualitatif Penyata Kewangan: (i) Kebolehfahaman

(ii) Relevan

(iii) Kebolehpercayaan (iv) Kebolehbandingan

(v) Tepat Masa (Timeliness)

TAJUK 2 : KLASIFIKASI AKAUN : ASET, LIABILITI, EKUITI

PEMILIK, HASIL, BELANJA DAN AKAUN KONTRA

(a) Definisi Carta Akaun (b) Fungsi Carta Akaun (c) Penyediaan Carta Akaun (d) Inventori :

(i) Sistem Inventori Berkala (ii) Sistem Inventori Berterusan

TAJUK 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER

MAKLUMAT

3.1 Fungsi Dan Jenis Dokumen Dalam Perniagaan

(b) Jenis dokumen perniagaan

(vi) Baucer Bayaran termasuk Penyata Gaji (xiv) Folio Pelanggan (Guest Folio)

(xviii) Slip Pindahan Wang

(5)

TAJUK 4 : JURNAL SEBAGAI BUKU CATATAN PERTAMA

4.1 Fungsi Dan Jenis Jurnal

(d) Perekodan urus niaga dalam jurnal daripada: (i) Dokumen perniagaan

• Secara berkomputer (ii) Pernyataan urus niaga

• Secara berkomputer

34

TAJUK 5 : LEJAR

5.1 Fungsi Dan Jenis Lejar

(c) Perekodan urus niaga dalam lejar (termasuk Buku Tunai) berdasarkan:

(ii) Pernyataan urus niaga

(f) Buku Tunai Runcit (Petty Cash Book)

(ii) Perekodan Buku Tunai Runcit menggunakan maklumat: b. Pernyataan urus niaga

36

5.2 Akaun Kawalan

(a) Penyediaan akaun kawalan secara manual dan berkomputer: (ii) Bentuk Lajur

TAJUK 6 : IMBANGAN DUGA

6.1 Fungsi Imbangan Duga

(b) Penyediaan Imbangan Duga bentuk T dan berlajur (ii) Secara berkomputer

44

6.2 Hubungan Antara Imbangan Duga Dan Penyata Kewangan

(a) Penyata Pendapatan

(iii) Kaedah penyediaan Penyata Pendapatan

• Secara berkomputer

(iv) Kesan perekodan sistem inventori ke atas Penyata Pendapatan

(b) Kunci Kira-kira

(iii) Kaedah Penyediaan Kunci Kira-Kira

(6)

TAJUK 8 : PERAKAUNAN UNTUK TUNAI

8.3 Belanjawan Tunai Dan Varian

(c) Perbandingan di antara belanjawan dengan urus niaga sebenar

54

TAJUK 9 : PERAKAUNAN UNTUK PENGGAJIAN

9.1 Dokumen Penggajian

(a) Slip Gaji

(b) Kaedah Pembayaran: (i) Tunai

(ii) Cek

(iii) Bayaran Automatik (Automated Payment)

64

9.2 Kawalan Dalam Penggajian

(a) Pemberian Kuasa (Authorisation)

(b) Kawalan dan Keselamatan (Security and Control)

9.3 Pengiraan Gaji

(a) Pengiraan gaji kasar (i) Gaji pokok (ii) Elaun

(iii) Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) – Caruman Majikan

(iv) Pertubuhan Keselamatan Sosial Pekerja (PERKESO) – Caruman Majikan

(b) Jenis-jenis potongan dalam penggajian

(i) Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) – Caruman Majikan dan Pekerja

(ii) Pertubuhan Keselamatan Sosial Pekerja (PERKESO) - Caruman Majikan dan Pekerja

(iii) Cukai Berjadual (PCB) (iv) Pinjaman Perumahan

(v) Pinjaman Kenderaan (vi) Lain-lain

• Yuran Koperasi

• Pinjaman Koperasi

9.4 Kesan Penggajian Ke Atas Pendapatan Membincangkan hasil pembelajaran iaitu

1. Menyatakan maksud gaji dan upah

(7)

TAJUK 10 : PERKONGSIAN

10.1 Penubuhan Perkongsian

Membincangkan hasil pelajaran iaitu

6. Menyatakan perubahan bentuk pemilikan perniagaan daripada milikan tunggal kepada perkongsian.

7. Menjelaskan kesan kemasukan rakan kongsi baharu.

78

TAJUK 14 : PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN

PENGURUSAN

14.3 Akaun Pengeluaran

(a) Penyediaan Akaun Pengeluaran.

Membincangkan hasil pembelajaran nombor 2 iaitu merekodkan pemindahan kos pengeluaran ke Penyata Pendapatan.

82

TAJUK 15 : MAKLUMAT UNTUK MEMBUAT KEPUTUSAN

15.1 Maklumat Pengurusan

(a) Pengenalan kepada maklumat pengurusan (i) Jenis maklumat

•

Perakaunan Kewangan

•

Perakaunan Pengurusan

(ii) Tujuan maklumat pengurusan

•

Perancangan

•

Kawalan

(b) Penyampaian maklumat pengurusan (i) Analisis maklumat

(ii) Laporan (Surat, Memo dan Email) (iii) Komunikasi

90

15.2 Analisis Penyata Kewangan dan Analisis Nisbah

(a) Fungsi dan pengiraan (ii) Nisbah Kecairan

• Nisbah Semasa termasuk Nisbah Ujian Mampu.

• Nisbah Ujian Asid

(iii) Nisbah kecekapan

• Tempoh kutipan dan pembayaran hutang

(8)

TAJUK 1 : PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN

(e) Pihak yang bertanggungjawab ke atas penyediaan Penyata Kewangan.

Dari segi undang-undang perniagaan, pemilik merupakan pihak yang

bertanggung-jawab memastikan penyata disediakan. Terdapat beberapa pihak yang terlibat dalam penyediaan Penyata Kewangan.

Tugas-tugas yang dipertanggungjawab kepada pihak-pihak di bawah adalah tertakluk kepada saiz sesuatu perniagaan.

i) Akauntan

• Memberi nasihat, merancang dan melaksanakan dasar dan sistem

belanjawan, kawalan akaun dan perakaunan lain;

• Menyediakan dan mengesahkan penyata kewangan untuk

dibentangkan kepada pihak pengurusan, pemegang saham, badan berkanun dan badan-badan lain.

ii) Pengurus Kewangan

• Mengurus pelaporan kewangan supaya berjalan lancar.

• Menyediakan akaun bulanan dan penyediaan laporan kepada pihak

atasan.

• Menyediakan akaun tahunan.

iii) Pengurus Akaun

• Menyelenggara rekod lengkap kesemua transaksi kewangan

sesebuah perusahaan mengikut prinsip perakaunan yang biasa dengan bimbingan akauntan.

• Mengesahkan ketepatan dokumen dan rekod yang berkaitan

pembayaran, penerimaan dan transaksi kewangan yang lain.

Hasil Pembelajaran

Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:

• menyatakan pihak yang bertanggungjawab atas

penyediaan Penyata Kewangan

(9)

Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 2

• Menyediakan penyata dan laporan kewangan bagi tempoh tertentu.

• Menjalankan pengiraan perakaunan dengan menggunakan pakej

perisian komputer yang standard.

(10)

(c) Perkembangan Sistem Perakaunan

(i) Falsafah Perakaunan Islam dan Konvensional

Falsafah Perakaunan Islam

Sistem kewangan berasaskan Syariah Islam telah berkembang dan menjadi bahagian yang penting dalam sistem kewangan antarabangsa. Namun, ianya masih dalam proses perkembangan dan memerlukan usaha supaya dapat berdaya saing dalam persekitaran kewangan global. Dalam banyak aspek, kewangan Islam masa kini masih lagi bergantung kepada standard pengawalseliaan dan perakaunan konvensional.

Sumber perakaunan Islam adalah berlandaskan Al Quran dan Sunnah. Semua aspek perakaunan melibatkan kaedah dan aktiviti yang dibenarkan oleh syarak. Contohnya, larangan melibatkan riba dalam amalan perakaunan Islam.

• Menerangkan perkembangan sistem dan falsafah perakaunan

berasaskan kebertanggungjawaban (accountability), amanah dan integriti.

• Membezakan falsafah perakaunan Islam dan konvensional

berasaskan konsep pendedahan dan konsep penemuan (disclosure vs discovery).

• Menerangkan falsafah kos sejarah dan pelaporan nilai saksama

(historical and fair value reporting) dalam sistem perakaunan.

• Menerangkan perkembangan proses perakaunan secara

berkomputer.

• Menjelaskan maksud profesional.

• Mengenal pasti ciri-ciri akauntan sebagai pemimpin.

• Menyenaraikan tanggungjawab akauntan sebagai pemimpin.

• Mengenal pasti kewujudan kod etika profesion perakaunan.

M l i k l k d ik f i k

(11)

Dalam sistem perakaunan Islam, peraturan perakaunan memberi penekanan kepada aspek akhlak dan etika berpandukan konsep hisbah. Oleh itu, seseorang akauntan atau Muhtasib perlu memiliki sifat-sifat amanah, benar, bertanggungjawab, adil dan berakhlak mulia dalam menjalankan tugas-tugasnya sesuai sebagai pemegang amanah. Perakaunan Islam juga mengambil kira faktor halal haram, kesan moral dan sosial.

Info:

Sejarah Perkembangan Perakaunan Islam

Sejarah perakaunan Islam melalui 3 peringkat iaitu:

1. Zaman Keagungan / Zaman Awal

(a) Zaman Rasulullah

Urusan keluar masuk wang direkodkan. Melaksanakan kewajipan membayar zakat. Nilai mata wang mengikut harga semasa. (b) Zaman Umar Al Khatab

Kementerian khusus ditubuhkan untuk menguruskan hal-hal perakaunan. Prinsip keseimbangan atau catatan bergu dipraktikkan dengan meluas dalam pengurusan Baitulmal dengan menggunakan istilah Al-Hisab.

Penggunaan wang dinar dan dirham bertujuan mengelakkan daripada amalan riba dan penindasan.

Peringkat awal mereka menggunakan dinar emas dan dirham perak. (c) Zaman Umaiyyah dan Abasiah

Islam berada di puncak ketamadunan

Islam menjadi pusat rujukan ilmu pengetahuan, perluasan kuasa, kaedah percukaian, perdagangan antarabangsa, pengurusan. Baitulmal yang menjadi

faktor kepada perkembangan perakaunan.

2. Zaman Kemerosotan

(a) Pertengahan abad ke-5 Hijrah, perpecahan empayar dan umat Islam.

Ulamak dan pemimpin berebut kuasa untuk memerintah dan saling menjatuhkan antara satu sama lain.

Masing-masing hanya mementingkan harta sedangkan ajaran Islam sudah tidak diambil perhatian, menyebabkan terputusnya prinsip-prinsip Islam termasuklah

perakaunan dan perekonomian.

(b) Lewat abad 18 -19M, pengaruh barat terhadap dunia Islam

Empayar Osmaniah di bawah pemerintahan Kamal Atartuk dipengaruhi Barat. Barat melakukan perluasan kuasa khususnya ke negara-negara Islam Barat mahu mengaut keuntungan ekonomi di negara yang dijajah.

(12)

Falsafah Perakaunan Konvensional

Konsep perakaunan konvensional menekankan ciri-ciri tertentu kepada amalan perakaunan iaitu mengambil kira perkara yang hanya boleh diukur dengan nilai kewangan. Sehubungan itu, dalam membuat keputusan perniagaan, pengurus biasanya akan membuat keputusan perniagaan berdasarkan keuntungan semata-mata. Prestasi syarikat lazimnya dikaitkan dengan keuntungan yang dicapai tanpa menekan kepada cara dan punca keuntungan. Lebih tinggi keuntungan akan menggambarkan prestasi kerja pengurus yang lebih baik.

Maka adalah tidak mustahil bagi seseorang pengurus untuk membuat tindakan perniagaan tanpa mengambil kira kesannya terhadap masyarakat dan alam sekitar. Kes pembukaan pusat hiburan tanpa kawalan, pembalakan di lereng bukit, mengaut keuntungan yang berlipat ganda melalui penipuan terhadap pengguna adalah hasil daripada nilai dan pandangan manusia terhadap faktor keuntungan itu.

Konsep Pendedahan vs Konsep Penemuan (Disclosure vs Discovery)

Bagi tatacara pelaporan maklumat perakaunan, konsep pendedahan menyatakan bahawa semua maklumat penting perlu didedahkan iaitu tidak ditinggal atau disembunyikan. Ianya berkait dengan kerelevanan dan kematerialan.

Di samping itu, ia memerlukan kejujuran dalam pembentangan laporan perakaunan. Kesemua nilai yang dilaporkan dalam penyata kewangan sepatutnya merupakan nilai yang sememangnya sepatutnya dilaporkan. Pendedahan maklumat tambahan yang tidak dapat didedahkan pada permukaan penyata tetapi relevan

(c) Kejatuhan Islam di tangan Barat

Zaman kebangkitan Eropah menyebabkan Islam jatuh. Musnahnya Pusat Sumber Baitul Hikmah di Sepanyol

Harun Al-Rasyid menggalakkan kedatangan orang luar ke Baghdad.

Barat menguasai keseluruhan umat Islam dan akhirnya segala ilmu Islam telah berpindah kepada Barat atau dimusnahkan.

3. Zaman Kebangkitan Semula

(a) Abad 20

Kebangkitan semula Islam

Pengkajian perakaunan diperhebatkan apabila masyarakat sedar akan masalah riba yang membelenggu.

(13)

kepada nilai perniagaan secara keseluruhan biasanya dibuat dalam nota kepada Penyata Kewangan (notes to the account). Antara perkara yang didedahkan dalam nota kepada Penyata Kewangan ialah kaedah-kaedah perakaunan yang digunakan bagi menilai inventori, mengira susut nilai dan mengiktiraf hasil.

Perkara-perkara lain yang perlu didedahkan adalah perubahan dalam anggaran perakaunan, instrumen kewangan dan liabiliti luar jangka. Konsep ini bukan sahaja mengutamakan pendedahan segala maklumat penting, tetapi memerlukan juga maklumat atau data berkenaan disusun dengan teratur supaya senang dibaca dan difahami. Sehubungan dengan itu, pendedahan semua maklumat tentang syarikat akan membolehkan pengguna maklumat kewangan melihat semua perkara yang perlu dalam membuat keputusan dan perancangan berkaitan dengan firma itu.

Konsep penemuan pula menyatakan maklumat hanya didedahkan sekiranya perkara itu dibangkitkan atau dipersoalkan oleh pihak lain atau pihak luar. Contohnya, dari segi hasil jualan, penjual sepatutnya mendedahkan keadaan sebenar barangan jualan dengan jujur supaya sebarang kekurangan didedahkan kepada pembeli. Tanggungjawab untuk “menemui” kekurangan tersebut tidak sepatutnya dipindahkan kepada pembeli. Namun mengikut peruntukan undang-undang berasaskan “Caveat Emptor" (Buyers Beware), pihak penjual tidak bertanggung jawab sehinggalah kekurangan ditemui oleh pembeli. Oleh itu, konsep pendedahan seharusnya bermula dengan tatacara aktiviti perniagaan dilakukan dan bukan hanya mengenai tatacara maklumat didedahkan dalam penyata kewangan.

(ii) Falsafah Pelaporan Kos Sejarah dan Nilai Saksama

(Historical and Fair Value Reporting)

Kos sejarah

Kos sejarah ialah kos sebenar, iaitu kos yang telah benar-benar berlaku. Sebarang kos selain kos sejarah adalah subjektif dan maklumat perakaunan menjadi butir anggaran semata-mata. Bagi tujuan membuat keputusan tentang rancangan dan tindakan pada masa hadapan, pihak pengurusan perlu terlebih dahulu mengetahui prestasi masa lalu yang sebenar. Untuk mengukur prestasi masa lalu, angka pengukurnya tidak lain dan tidak bukan ialah kos sejarah.

(14)

Nilai Saksama

Nilai Saksama merupakan anggaran nilai terhadap harga pasaran yang realistik dan munasabah. Dalam perakaunan, nilai saksama digunakan sebagai anggaran kepada harga pasaran bagi aset (atau liabiliti) sekiranya (apabila) nilai pasaran sebenar tidak dapat ditentukan. Sungguhpun begitu, persetujuan di antara kedua-dua belah pihak yang berurusniaga hendaklah dicapai.

Konsep pelaporan berasaskan nilai saksama.

Nilai berasaskan kos sebenar masih digunakan sebagai nilai untuk direkodkan ke dalam jurnal sama seperti mengikut konsep kos sejarah. Namun pada tarikh penyata kewangan disediakan, kesemua nilai atau angka di dalam buku perlu disemak untuk memastikan nilai di dalam buku perakaunan adalah nilai saksama.

Keperluan ini dibuat supaya nilai yang akan dilaporkan dalam penyata kewangan dapat memberi gambaran terkini mengenai nilai perniagaan. Kesemua item yang dilaporkan berdasarkan kos sejarah perlu diselaraskan jika tidak lagi merupakan nilai saksama. Contohnya jika terdapat item aset atau liabiliti yang tidak menunjukkan nilai saksama, pelarasan perlu dibuat kepada nilai sejarah item tersebut walaupun aset atau liabiliti ini tidak dicadangkan untuk dijual. Konsep ini sama dengan konsep penilaian semula tetapi sekarang menjadi kelaziman yang perlu dilaksanakan pada setiap tarikh penyediaan penyata kewangan.

(iii) Proses perakaunan (Manual dan Berkomputer)

Dalam proses perakaunan secara manual, media penyimpanan maklumat adalah buku-buku perakaunan seperti Jurnal, Buku Tunai dan Lejar secara fisikal. Kesemua catatan dan rekod dibuat secara bertulis. Penyediaan akaun dalam sistem manual agak rumit kerana banyak kerja tulis menulis, pindah memindah daripada dokumen ke jurnal, lejar, Imbangan Duga dan seterusnya penyediaan Penyata Kewangan. Pelbagai kesilapan juga boleh berlaku.

(15)

(d) Perakaunan Sebagai Profesion

(i) Maksud Profesional

Profesional merujuk kepada sesuatu profesion atau pekerjaan ikhtisas yang dilakukan oleh seseorang yang mempunyai kemahiran tertentu dan terlatih dalam bidang-bidang yang diceburi.

(ii) Akauntan Sebagai Pemimpin

Akauntan adalah seseorang yang mengkhusus dalam bidang perakaunan. Tugas seorang akauntan sekarang merangkumi sebagi penasihat perniagaan. Justeru itu, akauntan bukan lagi hanya sebagai seorang pelaksana proses tetapi perlu membuat keputusan. Dalam urusan pembuatan keputusan, akauntan harus memikirkan kesan setiap keputusan yang dibuat bukan hanya kepada prestasi perniagaan atau organisasi, tetapi juga kepada pekerja, masyarakat dan persekitaran. Akauntan perlu bertindak sebagai seorang pemimpin yang berakauntabiliti kepada pihak dalaman perniagaan dan pihak awam. Seorang akauntan mempunyai tanggungjawab yang besar. Oleh itu mereka perlu mempunyai ciri-ciri sebagai seorang pemimpin seperti akauntabiliti, jujur, amanah, komited dan berintegriti.

Tanggungjawab seorang akauntan secara umumnya adalah seperti berikut:

• menyediakan Penyata Kewangan.

• membuat keputusan.

• merancang belanjawan.

• merancang pelan strategik dan taktikal.

• berurusan dengan pasaran kewangan.

• juruaudit dalaman.

• penasihat dan perancang percukaian.

(iii) Keperluan Kod Etika Profesion Perakaunan

Seorang akauntan yang baik perlu mematuhi beberapa kod etika yang berkaitan dengan profesionnya ketika menjalankan tugas. Etika profesional bagi seorang akauntan adalah berdasarkan Kod Etika untuk Akauntan Profesional (Code of Ethics for Professional Accountants) yang dikeluarkan oleh International Federation of Accountants (IFAC) menyatakan bahawa etika adalah mengenai prinsip, nilai dan kepercayaan yang memberi kesan

(16)

pada pengaruh, pertimbangan dan tingkah laku. Ianya melangkaui pematuhan undang-undang, syarat-syarat dan peraturan. Dengan kata lain etika adalah melakukan perkara yang betul dalam apa jua keadaan.

Tanggungjawab Akauntan Awam (Akauntan Berdaftar):

1. Melakukan kerja-kerja pengauditan rekod-rekod kewangan bagi memastikan rekod perakaunan itu mematuhi piawaian perakaunan yang ditetapkan dan memenuhi keperluan Akta Syarikat 1965.

2. Melakukan kerja dalam bidang percukaian iaitu sebagai penasihat dan perancang percukaian.

3. Melakukan kerja-kerja kesetiausahaan bagi sesebuah perniagaan seperti mengurus pendaftaran perniagaan dan syarikat baharu serta mengurus pembaharuan lesen perniagaan.

Tanggungjawab Akauntan Pengurusan

Bertindak sebagai perancang, pengawal dan pengurus kewangan organisasi tempat bertugas. Oleh itu, mereka bertanggung jawab menyediakan belanjawan dan perancangan kos.

Tanggungjawab Akauntan Biasa

Berkhidmat dalam organisasi kerajaan atau industri:

1. Merekod urus niaga dan menyediakan penyata kewangan. 2. Menyelia atau mengurus kakitangan bawahan.

3. Menjalankan kerja-kerja dalam bidang sistem maklumat perakaunan organisasi.

(17)

(a) Pengenalan kepada :

(iv) Koperasi

Koperasi merupakan badan atau pertubuhan yang dibentuk bersama oleh sekumpulan individu untuk menggalakkan kepentingan sosial dan ekonomi ahli-ahlinya mengikut prinsip-prinsip koperasi. Ciri-ciri koperasi ialah seperti berikut:

1. Tujuan

Sebuah organisasi yang menjalankan perniagaan untuk memperoleh keuntungan tetapi matlamat utamanya adalah untuk memberi kebajikan kepada anggota. Koperasi menjaga kepentingan anggota-anggota dan memberi perkhidmatan ekonomi kepada mereka untuk meningkatkan taraf hidup dan kebajikan anggota-anggotanya.

Contoh : Koperasi Sekolah – menyediakan perkhidmatan jualan alat tulis dan jualan pakaian unit beruniform.

2. Penubuhan

Koperasi didaftarkan dengan Ketua Pendaftar Koperasi di bawah Ordinan Koperasi Malaysia 1984 (Pindaan 1995). Yuran pendaftaran penubuhan tidak dikenakan. Perkataan ”Koperasi” dan ”Berhad” mesti menjadi sebahagian daripada namanya.

3. Liabiliti

Koperasi dan para ahlinya menanggung liabiliti terhad. Koperasi mempunyai taraf perundangan sendiri dan terpisah daripada anggotanya. Koperasi boleh membeli aset, mengikat perjanjian, mendakwa dan didakwa atas namanya.

4. Modal

Koperasi mendapat modal melalui sumbangan saham oleh setiap anggota. Harga saham adalah tetap seperti yang telah dinyatakan dalam Undang-Undang Kecil Koperasi.

1.3 Bentuk Organisasi

• Menyenaraikan ciri-ciri koperasi.

• Membanding dan membezakan ciri-ciri setiap organisasi

perniagaan dari segi milikan, sumber modal dan liabiliti.

(18)

5. Kuasa dan Keahlian

Semua anggota mempunyai satu undi dan hak atau suara yang sama tidak kira jumlah saham yang dimilikinya. Setiap anggota tidak boleh memiliki lebih daripada 20% daripada jumlah modal sesebuah koperasi.

6. Pentadbiran dan Kawalan

Koperasi ditadbir oleh satu Anggota Lembaga Koperasi (ALK). ALK ini dilantik dalam mesyuarat agung tahunan koperasi menerusi pengundian. Mesyuarat agung tahunan ini mesti diadakan setiap tahun. ALK bertanggungjawab menggubal dasar, membuat perancangan dan menetapkan matlamat koperasi itu.

7. Dividen kepada anggota

Dividen akan dibayar berdasarkan kepada jumlah modal saham yang disumbangkan oleh anggota sekiranya koperasi memperoleh keuntungan. Kadar dividen yang boleh dibayar tidak boleh melebihi 10% mengikut Ordinan Koperasi Malaysia. Namun begitu, ALK boleh memohon daripada Ketua Pendaftar Koperasi untuk membayar dividen yang melebihi 10%.

(b) Perbezaan diantara (i) Milikan Tunggal, (ii) Perkongsian, (iii) Syarikat Berhad dan (iv) Koperasi.

Jadual berikut menunjukkan perbandingan ciri-ciri organisasi perniagaan dari segi milikan, sumber modal dan liabiliti.

Milikan Tunggal

Perkongsian Syarikat Berhad Koperasi

1. Milikan Dimiliki oleh

seorang

(19)

(d) Sub Bidang Perakaunan

Secara umumnya, sub bidang perakaunan terdiri daripada :

(i) Perakaunan Kewangan

Perakaunan kewangan ialah salah satu cabang perakaunan yang asas kerana melibatkan proses maklumat kewangan perniagaan direkod, dikelas, dirumus, ditafsir dan dihubungkan.

Perakaunan kewangan adalah berkaitan dengan pelaporan prestasi perniagaan (untung atau rugi) dalam sesuatu tempoh perakaunan, pelaporan kedudukan kewangan, aliran masuk dan aliran keluar tunai yang berkaitan dengan operasi perniagaan itu. Objektif utama dalam perakaunan kewangan adalah untuk menyediakan maklumat-maklumat perakaunan kepada pengguna yang berkepentingan.

(ii) Perakaunan Pengurusan

Perakaunan pengurusan mengkhusus kepada penyediaan maklumat-maklumat untuk kegunaan dalaman perniagaan seperti pihak pengurusan dan kakitangan. Maklumat ini digunakan untuk perancangan, kawalan, pembuatan keputusan dan pengurusan syarikat. Contoh laporan perakaunan pengurusan adalah belanjawan dan laporan prestasi.

1.4 Perakaunan dan Simpan Kira

• Membezakan perakaunan kewangan dan perakaunan

pengurusan dengan tepat.

• Membezakan perakaunan dengan pengauditan serta percukaian

dengan tepat.

• Menghubungkaitkan perakaunan dengan pengauditan serta

percukaian dengan betul.

• Menyenaraikan kepentingan sistem maklumat perakaunan

dengan tepat dan betul.

(20)

(iii) Audit

Audit ialah satu proses sistematik untuk memperoleh dan menilai bukti secara objektif mengenai pernyataan tentang kegiatan kewangan. Tujuannya adalah untuk menentukan kesesuaian antara pernyataan tersebut dengan kriteria yang ditetapkan (pematuhan) serta menyampaikan kepada pengguna yang berkepentingan.

Pengauditan melibatkan aktiviti pemeriksaan dokumen-dokumen perniagaan bagi mengesahkan urus niaga yang direkod itu sebenarnya telah berlaku. Di samping itu, pengauditan juga bertujuan untuk mengesahkan rekod perakaunan yang telah disediakan itu mengikut piawaian dan peraturan perakaunan yang diterima umum. Biasanya, pengauditan ini dilakukan oleh juruaudit bertauliah. Pada akhir kerja-kerja pengauditan, juruaudit perlu mengeluarkan laporan dan memberi pendapat ke atas akaun-akaun yang telah diperiksa dengan menyatakan laporan kewangan yang diterbitkan kepada umum itu adalah memberi gambaran yang benar dan saksama (true

and fair view).

(iv) Percukaian

Bidang perakaunan yang melibatkan perundingan percukaian, perancangan percukaian dan penyediaan penyata cukai (retan cukai). Mereka yang terlibat dalam bidang ini mestilah mahir dalam bidang perakaunan.

(v) Sistem Maklumat Perakaunan

Sistem maklumat perakaunan merupakan sistem untuk menjanakan maklumat perakaunan sebagai sebahagian daripada sistem maklumat keseluruhan.

(21)

Jadual di bawah menunjukkan perbezaan di antara Perakaunan Kewangan dengan Perakaunan Pengurusan:

Aspek PERAKAUNAN KEWANGAN PERAKAUNAN PENGURUSAN

Pengguna Melaporkan kepada pihak luaran

organisasi seperti pelabur, pemegang saham, Jabatan Hasil dan pihak perundangan.

Melaporkan kepada pihak dalaman organisasi bagi melaksanakan fungsi pengurusan seperti perancangan, pengawalan, penilaian prestasi dan pembuatan

keputusan.

Masa Merupakan ringkasan kepada aktiviti

yang telah lepas.

Lebih menumpukan kepada aktiviti yang mempengaruhi keputusan masa depan.

Tumpuan laporan

Hanya data-data yang telah diringkaskan yang dilaporkan dalam laporan tahunan dan mewakili keseluruhan organisasi.

Laporan adalah terperinci dan melaporkan mengikut bahagian, produk, pelanggan atau segmen.

Perundangan

Laporan perlu disediakan mengikut Prinsip Perakaunan Yang Diterima

Umum. (Generally Accepted

Accounting Principles –GAAP)

Tidak perlu mengikut Prinsip Perakaunan Yang Diterima Umum.

(Generally Accepted Accounting

Principles –GAAP)

Pematuhan Mempunyai mandatori iaitu mesti

dibuat secara terperinci.

(Akta Syarikat 1965 dan Piawaian Pelaporan Kewangan (Financial

Reporting Standard))

Tiada mandatori iaitu mempunyai pilihan untuk disediakan laporan atau tidak.

(22)

(a) Konsep, Prinsip dan Andaian Perakaunan serta Ciri Kualitatif Penyata Kewangan:

(vi) Konservatisme

Prinsip ini adalah berkait rapat dengan polisi berhati-hati yang diamalkan untuk melindungi perniagaan daripada segala kerugian yang mungkin berlaku. Sehubungan dengan prinsip ini, segala kerugian yang dijangkakan hendaklah diambil kira sebagai belanja dalam Penyata Pendapatan tetapi segala keuntungan yang dijangkakan tidak boleh diiktiraf sebagai pendapatan sehingga keuntungan ini telah diperoleh. Penggunaan konsep ini bagi memastikan:

• aset dan hasil tidak terlebih nyata,

• liabiliti dan belanja tidak terkurang nyata,

• kerugian mesti direkod walaupun belum berlaku,

• keuntungan hanya direkod bila telah berlaku.

Contohnya, pihak pengurusan biasanya terlalu optimis mengenai masa hadapan perniagaannya. Keadaan ini mungkin akan memberikan keyakinan kepada mereka bahawa kedudukan kredit pelanggan mereka yang tertentu adalah sentiasa baik. Keadaan ini akan menyebabkan untung terlebih nyata kerana peruntukan hutang ragu yang rendah disediakan. Oleh itu, dalam keadaan ini konsep konservatisme perlu digunakan. Peruntukan hutang ragu perlu diwujudkan untuk meminimakan daripada berlakunya untung yang terlebih nyata.

1.6 Konsep, Prinsip dan Andaian Perakaunan serta Ciri Kualitatif Penyata Kewangan

Menerangkan konsep dan prinsip perakaunan.

Menjelaskan dengan contoh konsep dan prinsip perakaunan.

(23)

(vii) Asas Perakaunan Akruan

Asas Perakaunan Akruan ialah istilah baru bagi konsep pemadanan.

(x) Pelaporan Berasaskan Nilai Saksama

Penyata Kewangan perlu memberikan maklumat yang tepat, tidak mempunyai apa-apa kesilapan yang material serta dapat memberikan gambaran benar dan saksama. (Rujuk muka surat 5)

(b) Ciri Kualitatif Penyata Kewangan:

(i) Kebolehfahaman

Pengguna-pengguna maklumat harus dapat memahami kandungan maklumat yang disampaikan kepada mereka. Melalui cara ini, maklumat tersebut dapat digunakan dengan sebaik-baiknya mengikut keperluan masing-masing.

(ii) Relevan

Maklumat perakaunan mesti relevan dengan tujuan maklumat tersebut diberi atau disediakan. Pemerolehan maklumat yang tidak relevan akan menyebabkan keputusan yang tidak tepat diambil semasa membuat perancangan. Oleh itu, maklumat-maklumat dalam penyata kewangan yang berkaitan dengan peristiwa lalu selalunya tidak begitu relevan kerana akauntan pengurusan lebih mementingkan aktiviti-aktiviti pada masa kini dan masa hadapan.

(iii) Kebolehpercayaan

Kebolehpercayaan merujuk kepada maklumat yang bebas daripada ralat dan kesilapan. Oleh itu, semua fakta perlu didedahkan berserta bukti yang kukuh.

Selain itu, sesuatu maklumat mesti bebas daripada sebarang pengaruh dan tidak boleh disediakan bagi tujuan memenuhi kepentingan pihak tertentu sahaja. Maklumat yang diperoleh mesti neutral, iaitu tidak memihak kepada sesiapa pun dan disahkan oleh pihak lain, terutama pihak luar seperti juruaudit.

(24)

(iv) Kebolehbandingan

Ciri ini penting kerana maklumat perakaunan akan digunakan sebagai asas sesuatu perbandingan, misalnya maklumat dan data dalam laporan prestasi jabatan-jabatan akan dibandingkan antara dua tempoh yang berlainan.

(v) Tepat Masa (Timeliness)

Maklumat harus diperoleh pada masa maklumat tersebut diperlukan kerana maklumat yang diperoleh lewat daripada tempoh yang ditetapkan tidak dapat digunakan sebagai asas untuk bertindak.

Dalam perakaunan, maklumat perlu diperoleh dengan lebih kerap bagi membolehkan aktiviti perancangan, pengawalan,pengukuran prestasi dan pembuatan keputusan dijalankan pada masa yang ditetapkan.

LATIHAN

1. Dalam sesebuah perniagaan, siapakah yang terlibat dalam penyediaan penyata

kewangan?

2. Terangkan perkembangan sistem perakaunan Islam berasaskan

kebertanggungjawaban (accountability), amanah dan integriti.

3. Berikan perbezaan antara sistem perakaunan Islam dengan sistem perakaunan

konvensional.

4. Berikan perbezaan antara konsep kos sejarah dengan konsep nilai saksama.

5. Nyatakan bidang tugas seorang akauntan dalam sebuah oraganisasi perniagaan.

6. Nyatakan kepentingan kod etika profesion perakaunan dalam amalan harian seorang

akauntan.

7. Nyatakan perbezaan perniagaan perkongsian, syarikat berhad dan koperasi.

8. Bidang tugas seorang akauntan kewangan berbeza dengan bidang tugas seorang

(25)

9. Perakaunan, pengauditan dan percukaian adalah tiga bidang yang berbeza, tetapi

ketiga-tiga bidang ini masih ada persamaan. Bincangkan.

10. Penyata kewangan sepatutnya mudah difahami, relevan, boleh dipercayai dan boleh

dibandingkan. Senaraikan kepentingan ciri-ciri ini dalam penyediaan penyata kewangan.

(26)

TAJUK 2 : KLASIFIKASI AKAUN : ASET, LIABILITI, EKUITI PEMILIK, HASIL,

BELANJA DAN AKAUN KONTRA

(a) Definisi Akaun Kontra

Akaun kontra ialah akaun yang akan mengurangkan nilai dalam akaun induk. Contoh akaun induk ialah Akaun-akaun Aset Bukan Semasa, Akaun Penghutang, Akaun Pemiutang, Akaun Belian, Akaun Jualan dan Akaun Modal. Akaun kontra bertujuan untuk memberi nilai bersih bagi akaun-akaun tersebut.

Contoh Akaun-akaun Kontra

• Akaun Susut Nilai Terkumpul

• Akaun Peruntukan Hutang Ragu

• Akaun Pulangan Belian

• Akaun Pulangan Jualan

• Akaun Diskaun Diterima

• Akaun Diskaun Diberi

• Akaun Ambilan

(b) Akaun Kontra mengikut pengelasan akaun

Padanan Akaun Kontra dengan Aset, Liabiliti, Modal, Hasil dan Belanja ialah:

• Susut nilai terkumpul mengurangkan Aset Bukan Semasa

• Peruntukan hutang ragu mengurangkan penghutang

• Pulangan belian mengurangkan belian

• Pulangan jualan mengurangkan jualan

• Diskaun diterima mengurangkan belian

• Diskaun diberi mengurangkan jualan

• Akaun Ambilan mengurangkan modal

• Mendefinisikan Akaun Kontra.

• Menyenaraikan akaun-akaun kontra.

• Memadankan akaun kontra mengikut jenis akaun.

(27)

Contoh :

Perniagaan Intan Baiduri

Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 31 Julai 2009 (Petikan)

Jualan 15 000

(-) Pulangan Jualan 200

14 800

(-) Diskaun diberi 300

Jualan Bersih 14 500

Tolak : Kos Jualan

Stok awal 4 500

Belian 12 000

(-) Pulangan Belian 400

11 600

(-) Diskaun diterima 200

Belian bersih 11 400

Perniagaan Intan Baiduri

Kunci Kira-Kira pada 31 Julai 2009 (Petikan)

Aset Bukan Semasa

Kenderaan 50 000

(-) Susut Nilai Terkumpul 5 000

45 000

Aset Semasa

Penghutang 4 500

(-) Peruntukan Hutang Ragu 100

4 400

(28)

(a) Definisi Carta Akaun

Carta akaun adalah penyenaraian tajuk dan nombor akaun secara sistematik yang digunakan dalam sistem perakaunan berkomputer sesebuah perniagaan. Carta akaun juga digunakan untuk tujuan perekodan dalam lejar am. Sehubungan dengan itu, dalam carta akaun, pengelasan akaun disusun mengikut jenis akaun seperti aset, liabiliti, ekuiti pemilik, hasil dan belanja.

Carta akaun akan berubah mengikut jenis perniagaan yang dipilih. Carta akaun boleh dibina sama ada dengan menggunakan sistem penomboran atau abjad sahaja ataupun kedua-dua angka dan abjad

(alpha-numeric), bergantung kepada spesifikasi sistem.

Contohnya, sistem kod mungkin menetapkan nombor 9000 – 9999 untuk item belanja, nombor 1000 – 1999 untuk item aset dan nombor 2000 – 2999 untuk item liabiliti seperti di bawah:

Belanja

KOD ITEM

9000 Perbelanjaan

9001 Sewa

9002 Kadar bayaran

Aset

KOD ITEM

1000 Aset

1001 Tunai

1002 Penghutang

1003 Kenderaan

2.7 Carta Akaun

• Mendefinisikan carta akaun.

• Menjelaskan kegunaan carta akaun.

(29)

Liabiliti

KOD ITEM

2000 Liabiliti

2001 Pemiutang

2002 Overdraf bank

2003 Gaji terakru

(b) Fungsi Carta Akaun

Carta Akaun berfungsi sebagai tapak (base) untuk menukar nama, menambah akaun dan memberikan maklumat tambahan kepada akaun yang ditambah. Bagi sistem perakaunan berkomputer penyediaan carta akaun adalah perlu untuk membolehkan komputer mengenalpasti akaun.

(c) Penyediaan Carta Akaun

Langkah-langkah penyediaan Carta Akaun:

i) Kenal pasti semua akaun berdasarkan urus niaga yang perlu direkod mengikut pengelasan akaun iaitu aset, liabiliti, ekuiti pemilik, hasil, belanja dan akaun kontra.

ii) Bandingkan senarai akaun tersebut dengan senarai akaun yang terdapat dalam perisian perakaunan.

iii) Beri perhatian pada nama akaun, klasifikasi akaun serta maklumat tambahan lain seperti jenis akaun dan subklasifikasi akaun.

iv) Masukkan maklumat Carta Akaun yang telah dirangka dalam perisian perakaunan.

(d) Inventori

Inventori merujuk kepada semua item yang menjadi barang niaga sesebuah perniagaan. Bagi perniagaan perkilangan, inventori terdiri daripada inventori bahan mentah, inventori kerja dalam proses dan inventori barang siap.

Dua sistem yang digunakan untuk menilai inventori adalah:

(i) Sistem Inventori Berkala

(ii) Sistem Inventori Berterusan

Sistem Inventori Berkala tidak menyimpan rekod yang terperinci untuk

mengesan semua inventori yang diterima dan dikeluarkan. Kuantiti dan nilai inventori pada akhir suatu tempoh ditentukan dengan membuat pengiraan

(30)

fizikal. Sistem ini biasanya digunakan oleh perniagaan barangan runcit

yang barang niaganya berharga rendah.

Sistem Inventori Berterusan menyimpan rekod yang terperinci untuk

mengesan semua inventori yang diterima dan yang dikeluarkan. Setiap pergerakan inventori direkod dengan menggunakan Buku Rekod Inventori atau Kad Lejar Stok. Dengan sistem ini, kuantiti dan nilai stok dalam perniagaan boleh dipastikan pada bila-bila masa sahaja dengan merujuk kepada rekod inventori yang disimpan.

LATIHAN

1. Nyatakan maksud akaun kontra dan senaraikan beberapa contoh akaun ini?

2. Nyatakan maksud carta akaun yang diguna dalam perakaunan berkomputer?

3. Sediakan carta akaun menggunakan maklumat berikut:

Modal

Belian dan jualan

Hutang lapuk

Kenderaan (kos)

Gaji

Penghutang

Pemiutang

Bank

Tunai

Stok 1 Januari 2009

Pulangan

Angkutan masuk

Peruntukan hutang ragu

Susut nilai Terkumpul Van

Insurans

4. Nyatakan perbezaan antara sistem inventori berkala dengan sistem inventori

(31)

TAJUK 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

(b) Jenis dokumen perniagaan

(vi) Baucer Pembayaran termasuk Penyata Gaji

Penyata gaji merupakan dokumen yang dikeluarkan oleh peniaga kepada pekerja sekali atau dua kali sebulan. Ia mengandungi maklumat jumlah pendapatan pekerja dan potongan gaji dalam tempoh tersebut. Perbezaan antara pendapatan yang diterima dan potongan gaji adalah jumlah gaji bersih yang diterima oleh pekerja. Contohnya, gaji Encik Hassan bin Said yang dibayar oleh Aksesori Komputer ABZ untuk bulan Januari 2009 sebanyak RM2 150.00 akan dimasukkan ke akaun bank Encik Hassan seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.

Pembayaran gaji yang dibankkan terus ke akaun pekerja tidak memerlukan peniaga menyediakan baucar pembayaran.

Rajah 1

AKSESORI KOMPUTER ABZ

SLIP GAJI

Januari 2009

Nama : A001 – Hassan bin Said

No Kad Pengenalan : 720520-04-5555

No. KWSP : 13065787

No. PERKESO : 116-03

No. Akaun/ Bank : 0408-0057258-52-2 /CEMB

PENERIMAAN POTONGAN

• Menyenaraikan dokumen-dokumen sumber dan ciri-ciri

setiap dokumen perniagaan.

• Mengenalpasti fungsi setiap dokumen perniagaan.

(32)

(xiv) Folio Pelanggan (Guest Folio)

Folio Pelanggan merupakan satu penyata yang menunjukkan rekod caj yang dikeluarkan oleh perniagaan perkhidmatan kepada pelanggan, contohnya perkhidmatan perhotelan. Folio pelanggan akan diserahkan kepada pelanggan apabila mendaftar keluar selepas pembayaran dibuat.

Folio Pelanggan merupakan item perbelanjaan organisasi perniagaan atau individu. Contohnya, Pengurus Aksesori Komputer ABZ menginap di Hotel Harmoni Melaka atas urusan perniagaan. Rajah 2 menunjukkan pembayaran dibuat dengan menggunakan cek perniagaan sebanyak RM294.80.

Hotel Harmoni Melaka

Jalan Hang Tuah, 75400 Melaka

Tel : 06-2826480 Fax: 06-2826481

Website : www.harmoni.com.my E-mail : hhmsisas@tm.net.my

Mukasurat 1/1

Nama : Zarina binti Ahmad No Invois : 41222

Aksesori Komputer ABZ No. Bilik : 909

17, Jalan Baiduri 1, Tarikh Masuk : 14/01/2009

47500 Subang Jaya Tarikh Keluar : 15/01/2009

No Staf : SOFIA

Tarikh Rujukan Butiran Jumlah

RM RM

14/01/2009 907 Caj bilik 210.00 210.00

14/01/2009 522 Caj internet 20.00 230.00

14/01/2009 416 Rasa Sayang Coffee House 38.00 268.00

15/01/2009 128 Cukai 10% 26.80 294.80 “Terima kasih Kerana Memilih Hotel Harmoni Melaka”

(33)

(xviii) Slip Pindahan Wang

Slip Pindahan Wang adalah dokumen yang digunakan untuk memindahkan wang pelanggan kepada pihak ketiga secara elektronik.

Rajah 3 menunjukkan permohonan kiriman wang secara elektronik Aksesori Komputer ABZ kepada pembekal, Syarikat Komputech Maju Sdn. Bhd., berjumlah RM3 200.00. Pembayaran tersebut dibuat antara dua bank yang berbeza. Contoh Slip Pindahan Wang ditunjukkan pada halaman 24.

(34)

Permohonan

Untuk

Kiriman

Wang

BANK TENAGA (M) BERHAD

Tarikh :

Cek Jurubank Arahan Pembayaran Region Link

TEMPATAN Deraf Serah Pemindahan Wang Asing Lain‐lain

LUAR NEGARA Pindahan Telegraf Kiriman Wang Melalui Sistem GIRO antara bank

Pemohon Penerima Bank/Cawangan Penerima (jika ada)

Nama Aksesori Komputer ABZ Nama Syarikat Komputech Sdn. Bhd. Nama Central Bank Berhad

Pekerjaan ‐ Pekerjaan No. Akaun(jika ada)

0401-2398-65340-Alamat Aksesori Komputer ABZ, 17, Jalan Baiduri 1, 47500 Subang Jaya

Alamat No. 12/6, Jalan TMR 1, Melaka Raya, 76230 Melaka

Alamat (jika ada) Taman Melaka Raya

Pekan, Bandar Melaka

Tempat & Tarikh Lahir Negara Malaysia

Tujuan Pembayaran Pembayaran invois No. 111456 Lain‐lain butir

LUAR NEGARA TEMPATAN

Amaun yang akan dikirim/hantar kepada penerima

Fi Perkhidmatan Fi Perkhidmatan

No. Kontrak Tukaran, kadar khas oleh Jumlah Jumlah 3 202 00 Ruangan ini hendaklah dilengkapi mengikut Akta Kawalan Pertukaran Wang, 1953 (bagi urusan pemastautin kepada bukan permastautin sahaja)

PEMOHON

Pemastautin Bukan Pemastautin PENERIMA Pemastautin Bukan

Pemastautin Saya/Kami telah baca dan faham tentang syarat‐syarat dan peraturan yang tertulis diselah. Dengan hal yang demikian segala risiko dan tanggungjawab terhadap permohonan ini adalah tanggungjawab saya/kami sepenuhnya. Sedari itu, sila keluarkan/kirimkan seperti tersebut. Cara pembayaran adalah

seperti berikut : Wang Tunai

(35)

LATIHAN

1 Berikut adalah penyata gaji yang diambil daripada buku Perniagaan Maju

Makmur.

PERNIAGAAN MAJU MAKMUR

SLIP GAJI

September 2009

Nama : A022 – Nur Hidayah binti Abdullah

No Kad Pengenalan : 870402-01-6320

No. KWSP : 13467925

No. PERKESO : 117-09

No. Akaun/ Bank : 111-12576438-5/MYBANK

PENERIMAAN POTONGAN

RM

Gaji Pokok : 1 200.00 KWSP : 144.00

Kerja lebih masa : 700.00 PERKESO : 36.00

Pendapatan lain : 350.00 Potongan Cukai

Tuntutan Perbatuan : 150.00 Berkala : 10.00

Jumlah Penerimaan : 2 400.00 Jumlah Potongan : 190.00

Jumlah Bersih : 2 210.00

Berpandukan penyata gaji di atas, jawab soalan berikut:

(a) Nyatakan tujuan dokumen di atas di keluarkan.

(b) Berapakah

i) jumlah gaji bersih ?

ii) jumlah potongan?

iii) gaji pokok?

(36)

2 Berikut adalah Folio Pelanggan yang diambil daripada buku Hotel D’Indah Shah Alam.

Hotel D’Indah Shah Alam

15, Jalan Persiaran 2, 40000 Shah Alam, Selangor Tel : 06-2826480 Fax: 06-2826481

Website : www.D’Indah.com.my E-mail : dindah@tm.net.my

Mukasurat 1/1

Nama : Musa bin Ibrahim _{No Invois} : 09621

Perniagaan Perabot Cengal _{No. Bilik} : 1101

3, Jalan TTU/1, Taman Tasik Utama, _{Tarikh Masuk} : 13/10/2009

75450 Ayer Keroh, Melaka _{Tarikh Keluar} : 15/10/2009

No Staf : WAN KAMARUL

Tarikh Rujukan Butiran Jumlah

RM RM

14/10/2009 1101 Caj bilik 180.00 180.00

14/10/2009 0321 Dobi 20.00 200.00

14/10/2009 0416 D’Selera Coffee House 70.00 270.00

15/10/2009 1101 Caj bilik 180.00 450.00

15/10/2009 0090 Cukai 45.00 495.00

15/10/2009 0900 Mybank 023081 (495.00) 0.00

Tandatangan : ………

“Terima kasih Kerana Memilih Hotel D’Indah Shah Alam”

Berdasarkan dokumen di atas, sila jawab soalan berikut. i. Nyatakan tujuan folio pelanggan dikeluarkan. ii. Berapakah jumlah yang perlu dibayar oleh Musa? iii. Bagaimanakah cara pembayaran dibuat?

D’Indah

(37)

3 Berikut adalah Slip Pindahan Wang yang diperoleh dari buku perniagaan Star Computer

Shoppe.

Permohonan

Untuk

Kiriman

Wang

BANK MALIQ (M) BERHAD

Tarikh :

Cek Jurubank Arahan Pembayaran Region Link

TEMPATAN Deraf Serah Pemindahan Wang Asing Lain‐lain

LUAR NEGARA Pindahan Telegraf Kiriman Wang Melalui Sistem GIRO antara bank

Pemohon Penerima Bank/Cawangan Penerima (jika ada)

Nama Star Computer Shoppe Nama Kedai Elektrik Bakar Nama Sinar Bank Berhad

Pekerjaan ‐ Pekerjaan No. Akaun(jika ada)

0805-4448-56871-Alamat Star Computer Shoppe, No. 1, Jalan Hang Tuah, Bukit Baru, 75400 Melaka

Alamat Lot 24, Jalan TP/1, Taman Semabok Perdana , 75050 Melaka.

Alamat (jika ada) Taman Melaka

Bandar Melaka

Tempat & Tarikh Lahir Negara Malaysia

Tujuan Pembayaran Menjelaskan Invois No. 0056 Lain‐lain butir

LUAR NEGARA TEMPATAN

Amaun yang akan dikirim/hantar kepada

penerima Fi Perkhidmatan Fi Perkhidmatan

No. Kontrak Tukaran, kadar khas oleh Jumlah Jumlah 1 252 00 Ruangan ini hendaklah dilengkapi mengikut Akta Kawalan Pertukaran Wang, 1953 (bagi urusan pemastautin kepada bukan permastautin sahaja)

PEMOHON Pemastautin Bukan Pemastautin PENERIMA Pemastautin Bukan_Pemastautin

Saya/Kami telah baca dan faham tentang syarat‐syarat dan peraturan yang tertulis diselah. Dengan hal yang demikian segala risiko dan tanggungjawab terhadap permohonan ini adalah tanggungjawab saya/kami sepenuhnya. Sedari itu, sila keluarkan/kirimkan seperti tersebut. Cara pembayaran adalah

seperti berikut : Wang Tunai

Nombor Cek _________________________ untuk RM ______________________ dan debit akaun saya/kami untuk barn perkhidmatan bank atau bayaran yang telah terkurang (jika jumlah cek tidak mencukupi)

(38)

Berdasarkan dokumen di atas, sila jawab soalan berikut. (i) Nyatakan nama pengirim.

(39)

Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 32 TAJUK 4 : JURNAL SEBAGAI BUKU CATATAN PERTAMA

(d) Perekodan urus niaga dalam jurnal daripada:

(i) Dokumen perniagaan

Secara berkomputer

Penyediaan Jurnal Am dan Jurnal Khas secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.

4.1 Fungsi dan Jenis Jurnal

• Merekod beberapa urus niaga berdasarkan maklumat

dokumen sumber ke Jurnal Am dan Jurnal Khas (secara berkomputer).

• Merekod beberapa urus niaga berdasarkan pernyataan urus

niaga ke jurnal am dan jurnal khas.

(40)

LATIHAN

1. Rekodkan urus niaga berikut dalam Jurnal Am secara berkomputer.

1 Januari 2009 Masukkan wang tunai sebanyak RM200 000 ke dalam Akaun

Bank perniagaan sebagai modal tambahan.

3 Januari 2009 Sebuah komputer bernilai RM3 000 dibawa masuk untuk

kegunaan pejabat.

5 Januari 2009 Membeli perabot berkos RM30 000 secara kredit daripada Kedai

Perabot Jaya.

Jawapan

A B C D E F

1

2 JURNAL AM

3 Tarikh Butir Debit Kredit

RM RM

4

2009

Januari 1 Bank 200 000

5 Modal 200 000

6 (Catatan pembukaan)

7 3 Alatan Pejabat 3 000

8 Modal 3 000

9

(Membawa masuk komputer

untuk kegunaan pejabat)

10 5 Perabot 30 000

11 Kedai Perabot Jaya 30 000

12

(Membeli perabot secara

kredit)

(41)

Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 34 TAJUK 5 : LEJAR

(c) Perekodan urus niaga dalam lejar (termasuk Buku Tunai) berdasarkan:

(i) Dokumen perniagaan

(f) Buku Tunai Runcit (Petty Cash Book)

(ii) Perekodan Buku Tunai Runcit menggunakan maklumat:

a. Dokumen perniagaan

b. Pernyataan urus niaga

Penyediaan Buku Tunai Runcit secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.

5.1 Fungsi dan Jenis Lejar

• Merekod urus niaga ke dalam lejar termasuk Buku Tunai

(secara berkomputer).

• Merekod perbelanjaan runcit menggunakan sistem panjar

(42)

Berikut adalah contoh penyediaan Buku Tunai Runcit dengan menggunakan aplikasi Microsoft Excel .

Cik Ra Enterprise menyimpan Buku Tunai Runcit mengikut sistem panjar bermula 1 Jun 2009. Wang permulaan sebanyak RM250 diperuntukkan sebagai dana runcit. Penggunaan wang dalam bulan Jun 2009 adalah seperti berikut:

2009 RM

Jun 2 Kertas tulis dan dakwat 15

4 Pewangi pejabat 20

8 Membayar sewa lori 35

11 Membeli setem 12

14 Membeli bunga hiasan pejabat 25

17 Membeli kertas karbon 10

20 Membeli marker pen 9

22 Mengirim bungkusan melalui pos 16

24 Membayar elaun tambang 40

28 Membayar upah membaiki mesin faks 30

(43)

Contoh jawapan

A B C D E F G H I

1

Tarikh Butir Fol Penerimaan Pembayaran

Analisis Pembayaran

(44)

(a) Penyediaan akaun kawalan

(ii) Bentuk lajur

• secara berkomputer

Penyediaan Akaun Kawalan Penghutang dan Akaun Kawalan Pemiutang secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.

Contoh 1: Akaun Kawalan Penghutang

Butir berikut dipetik daripada buku Kedai Badrol pada 31 Disember 2009:

2009 RM

Januari 1 Baki penghutang 6 450

Disember 31 Jualan kredit 18 200

Faedah dikenakan ke atas penghutang 180

Diskaun diberi 240

Pulangan jualan 320

Bayaran oleh penghutang 18 250

Diskaun diberi dibatalkan 120

Hutang lapuk 200

Cek diterima tak layan 1 250

Pindahan baki debit dari lejar penghutang ke lejar

pemiutang

270

Pindahan baki kredit dari lejar pemiutang ke lejar

penghutang

330

Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Penghutang (bentuk lajur).

5.2 Akaun Kawalan

• menyediakan Akaun Kawalan Penghutang dan Akaun

(45)

Contoh jawapan: Akaun Kawalan Penghutang

A B C D E

AKAUN KAWALAN PENGHUTANG

1 Tarikh Butir Debit Kredit Baki

9 Diskaun diberi (dibatalkan) 120 6 140

10 Hutang lapuk 200 5 940

11 Bank (Cek tak layan) 1 250 7 190

12 Kontra 270 6 920

13 Kontra 330 6 590

Contoh 2: Akaun Kawalan Pemiutang

Butir berikut dipetik daripada buku Kedai Badrol pada 31 Disember 2009:

2009 RM

Januari 1 Baki pemiutang 5 790

Disember 31 Belian kredit 16 100

Angkutan masuk 180

Bayaran cek kepada pemiutang 18 600

Diskaun diterima 625

Pulangan belian 475

Faedah 220

pemiutang

270

penghutang

330

Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Pemiutang (bentuk lajur).

Contoh jawapan: Akaun Kawalan Pemiutang

=(E3+C4)-D4

Tekan ‘copy’ untuk semua lajur baki, jumlah baki akan diautojana secara automatik.

(46)

A B C D E

1 AKAUN KAWALAN PEMIUTANG

2 Tarikh Butir Debit Kredit Baki

3 2009 RM RM RM

4 Jan 1 Baki b/b 5 790

5 Dis 31 Belian 16 100 21 890

6 Angkutan masuk 180 22 070

7 Bank 18 600 3 470

8 Diskaun diterima 625 2 845

9 Pulangan belian 475 2 370

10 Faedah 220 2 590

11 Kontra (Pindahan dari lejar

penghutang ke lejar pemiutang)

270 2 320

12 Kontra (Pindahan dari lejar

pemiutang ke lejar penghutang)

330 1 990

=(E4+D5)-C5

(47)

LATIHAN

1. Butir berikut diambil daripada buku Perniagaan pada 31 Ogos 2009:

2009 RM

Ogos 1 Baki debit lejar penghutang 4 500

Baki kredit lejar penghutang 250

Faedah dikenakan atas penghutang 220

Maklumat tambahan:

Pada 31 Ogos 2009, lejar penghutang menunjukkan baki kredit berjumlah RM225.

Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Penghutang dalam bentuk lajur

pada 31 Ogos 2009. [ Jawapan: RM5 025]

2. Maklumat berikut dipetik daripada buku Peramu Store pada 30 Jun 2009:

2009 RM

Jun 1 Baki debit lejar pemiutang 158

Baki kredit lejar pemiutang 2 552

Jun 30 Belian kredit 18 345

Pulangan belian 405

Belian tunai 2 000

Angkutan dikenakan oleh pemiutang 208

Faedah dikenakan oleh pemiutang 229

Maklumat tambahan:

Pada 30 Jun 2009, terdapat baki debit berjumlah RM215 dalam lejar pemiutang dan baki RM365 dalam lejar pemiutang dipindahkan ke lejar penghutang.

Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Pemiutang dalam bentuk lajur pada 30 Jun 2009. [Jawapan: RM2 000]

(48)

3. Butir berikut diperoleh daripada buku perniagaan Kedai Medina pada 31 Disember 2009:

2009 RM

Januari 1 Baki pemiutang 3 550

Baki penghutang 4 935

Disember 31 Belian kredit 15 660

Jualan kredit 18 200

Pulangan belian 390

Pulangan jualan 408

Bayaran cek oleh penghutang 16 500

Hutang lapuk 220

Cek diterima tak layan 300

Diskaun diberi 704

Diskaun diberi dibatalkan 28

Faedah dikenakan atas penghutang 82

Angkutan dikenakan oleh pemiutang 100

pemiutang

215

penghutang

306

Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Penghutang dan Akaun Kawalan Pemiutang dalam bentuk lajur pada 31 Disember 2009.

Jawapan: Akaun Kawalan Penghutang RM5 192

(49)

Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 42 TAJUK 6 : IMBANGAN DUGA

(b) (ii) Penyediaan Imbangan Duga bentuk T dan berlajur secara berkomputer

Penyediaan Imbangan Duga secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.

Dalam perisian perakaunan berkomputer, Imbangan Duga dijana secara automatik oleh sistem perisian tersebut.

Penyediaan Imbangan Duga menggunakan Lembaran Hamparan Elektronik

Berikut ialah butiran baki-baki akaun Safin Enterprise pada 30 Jun 2009.

RM

Pinjaman bank 20 000

Jualan 148 600

Pulangan belian 430

Sewa diterima 3 000

Modal 1 Julai 2008 60 850

Anda dikehendaki menyediakan

Imbangan Duga Safin Enterprise

pada 30 Jun 2009 dengan

menggunakan Lembaran

Hamparan Elektronik.

6.1 Fungsi Imbangan Duga

• Menyediakan Imbangan Duga bentuk T dan bentuk lajur

(50)

Rajah 1 menunjukkan Imbangan Duga Safin Enterprise yang disediakan pada Lembaran Hamparan Elektronik.

A B C D E

1 Safin Enterprise

2 Imbangan Duga pada 30 Jun 2009

16 Pulangan belian 430

17 Sewa diterima 3 000

Berikut ialah langkah-langkah yang perlu dilakukan untuk menyediakan Imbangan Duga Safin Enterprise.

Langkah 1: Memasukkan Teks

Tajuk,butir-butir akaun dan angka dimasukkan ke lajur dan baris yang tertentu

Langkah 2: Memasukkan formula

Formula untuk menghitung jumlah debit pada sel B19 adalah seperti berikut:

Sel B19: = sum(B4:B18)

Dan bagi sel C19 adalah seperti berikut:

Sel C19 =sum(C4:C18)

(51)

Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 44 LATIHAN

1 Berdasarkan butir-butir berikut sediakan Imbangan Duga Syarikat Wangsa Permai

pada 31 Disember 2009 dengan menggunakan Lembaran Hamparan Elektronik

RM

Belian 86 230

Jualan 92 821

Perabot 10 210

Kenderaan 60 000

Angkutan masuk 3 420

Gaji 16 511

Angkutan keluar 2 300

Pulangan belian 460

Pulangan jualan 370

Sewa dibayar 8 210

Kadar bayaran 4 023

Iklan 2 350

Penghutang 8 456

Pemiutang 15 669

Modal 1 Januari 2009 105 760

Stok pada 1 Januari 2009 32 630

Jawapan

Jumlah Imbangan Duga RM234 710

(52)

a) (iii) Kaedah Penyediaan Penyata Pendapatan secara berkomputer

Penyediaan Penyata Pendapatan secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.

Sebagai contoh, bagi pengguna perisian ASSETBase, ia memberi dua pilihan dalam menyediakan Penyata Pendapatan iaitu secara manual atau dijana secara automatik oleh sistem perisian tersebut.

Penyediaan Penyata Pendapatan menggunakan Lembaran Hamparan Elektronik

Berikut ialah Imbangan Duga Safin Enterprise pada 30 Jun 2009

Safin Enterprise

Imbangan Duga pada 30 Jun 2009

Debit

6.2 Hubungan Antara Imbangan Duga dan Penyata Kewangan

• Menyediakan Penyata Pendapatan (secara berkomputer).

(53)

Maklumat tambahan:

Stok pada 30 Jun 2009 adalah bernilai RM4 800

Rajah 2 menunjukkan Penyata Pendapatan Safin Enterprise yang disediakan pada Lembaran Hamparan Elektronik.

A B C D E

1 Safin Enterprise

2 Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 30 Jun 2009

3 _{RM RM RM}

Langkah 1: Tajuk, butir-butir akaun dan angka dimasukkan ke lajur dan baris yang

tertentu

Langkah 2: Masukkan formula seperti yang ditunjukkan pada gambar rajah di atas.

= sum(B6-B7)

(54)

(b)(iii) Kaedah Penyediaan Kunci Kira-kira secara berkomputer

Penyediaan Kunci Kira-kira secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.

Sebagai contoh, bagi pengguna perisian ASSETBase, ia memberi dua pilihan dalam menyediakan Kunci Kira-kira iaitu secara manual atau dijana secara automatik oleh sistem perisian tersebut.

Penyediaan Kunci Kira-kira menggunakan Lembaran Hamparan Elektronik

Berikut ialah maklumat yang diperoleh daripada buku perniagaan Safin Enterprise pada 30 Jun 2009.

RM

Untung bersih 69 040

Premis 80 000

Kenderaan 42 000

Penghutang 8 600

Bank 27 400

Pemiutang 12 910

Modal 1 Julai 2008 60 850

(55)

Rajah 3 menunjukkan Kunci Kira-kira Safin Enterprise yang disediakan pada Lembaran Hamparan Elektronik.

A B C D E

1 Safin Enterprise

2 Kunci Kira-kira pada 30 Jun 2009

13 _Tolak_{: Liabiliti Semasa}

14 _Pemiutang _{12 910}

15 _{Modal kerja}

16

17 _{Ekuiti Pemilik}

18 _{Modal 1 Julai 2008} _{60 850}

Langkah 2: Masukkan formula seperti yang ditunjukkan pada gambar rajah di atas.

= sum(D20+D21)