iş güvenliği ve işçi sağlığı

T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP

(MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ

PROJESİ)

MESLEK

İ

GEL

İŞİ

M

Milli Eğitim Bakanlığıtarafından geliştirilen modüller;

 Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmişöğretim materyalleridir(Ders Notlarıdır).

 Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.

 Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıönerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

 Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.

 Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

 Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

AÇIKLAMALAR ...iii

GİRİŞ... 1

ÖĞRENME FAALİYETİ- 1 ... 3

1.İŞYERİGÜVENLİĞİVE TEHDİT EDİCİUNSURLAR ... 3

1.1.İşGüvenliğinin Tanımı... 3

1.2.İşGüvenliğinin Önemi... 3

1.3.İşGüvenliğinin Amacı... 3

1.4.İşçi Sağlığı... 3

1.5. Tüm Takım Tezgâhlarıileİlgili Ortak Güvenlik Önlemleri... 7

1.5.1. Genel Güvenlik... 7

1.5.2 Kişi Güvenliği... 7

1.5.3. Tezgâh ve Cihaz Güvenliği ... 9

1.6. Koruyucu Araçlar... 10

1.6.1. Solunum Sisteminin Korunması... 10

1.6.2. Vücudun Korunması... 11

1.7. Makinelere Takılan Koruyucu Aparatlar ... 15

1.8. Binalarda Güvenliği Tehdit Edici Unsurlar ... 16

1.8.1. Sıhhi Tesisatlar ... 16

1.9. Elektrik Tesisatları... 16

1.9.1. Elektrik Enerjisi ... 16

1.9.2. Evlerde Kullanılan Elektrik Enerjisi ve Elektrikli Aletler ... 16

1.9.3. Sigortalar ... 17

1.9.4. Topraklama ve Önemi ... 17

1.9.5. Aydınlatma ... 17

1.10. Isıtma ve Havalandırma Tesisatları... 18

1.10.1. Isıma Araçları... 18

1.10.2. Yakıt ve Yakacaklar ... 18

1.10.3. Havalandırma Tesisatları... 19

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 20

ÖĞRENME FAALİYETİ- 2 ... 21

2. MESLEK HASTALIKLARI... 21

2.1. Meslek Hastalıklarının Sınıflandırılması... 24

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ... 26

ÖĞRENME FAALİYETİ- 3 ... 27

3. KAZA VE YARALANMA... 27

3.1.İşKazasınıMeydana Getiren Nedenler ... 30

3.2. YaralanmaŞiddetinin Belirlenmesi ... 31

3.3. KazalarınİşGücüne ve Ekonomiye Etkileri ... 31

3.4. Çeşitli Meslek Alanlarındaki TipikİşKazaları... 33

3.5. Kaza Raporları... 35

4.YANGIN ... 38

4.1. Yanma Olayı... 38

4.2. Yangın Çeşitleri ... 38

4.3.3.İhmal ... 39

4.3.4. Kazalar... 39

4.3.5. Sabotaj ... 40

4.3.6. Sıçrama ... 40

4.3.7. Doğa Olayları... 40

4.4. Yangın Söndürmede Kullanılan Yöntemler... 40

4.4.1.- Soğutarak Söndürme ... 40

4.4.2. Havayıkesme ... 41

4.5. Söndürücü Maddeler ... 41

4.6. Yangın Önlemleri... 42

4.6.1. Yapısal Bakımdan Yangından Korunma ... 43

4.6.2. Organizasyon Bakımından Yangından Korunma ... 43

4.7. Ev veİşYerlerinde Alınacak Önlemler ... 43

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ... 45

ÖĞRENME FAALİYETİ– 5 ... 46

5.İŞKAZALARINDA YAPILACAK HUKUKİ İŞLEMLER ... 46

5.1.İşkazasınınİşverene Bildirilmesi ... 46

5.2.İşKazasınınİşveren Tarafından S.S.K’ ya Bildirilmesi ... 46

5.3.İşKazasında Yapılacak Hukukiİşlemler ... 48

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ... 49

ÖĞRENME FAALİYETİ- 6 ... 50

6.İŞGÜVENLİĞİMEVZUATI... 50

6.1. Kanunlar ve Yönetmelikler ... 50

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ... 55

MODÜL DEĞERLENDİRME ... 56

AÇIKLAMALAR

KOD 862ISG003

ALAN Tüm Alanlar

DAL/MESLEK Tüm Meslekler

MODÜLÜN ADI İşGüvenliği veİşçi Sağlığı MODÜLÜN

TANIMI

İşçi SağlığıveİşGüvenliği, tüm alanlar için geçerli olan mesleği ne olursa olsun tüm bireyler için gerekli ortak becerilerdir.

SÜRE 40/32

ÖN KOŞUL 9. Sınıfıtamamlamışolmak.

YETERLİK İşçi Sağlığımevzuatına uymak ve işgüvenliği önlemlerini almak

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç

Bu modül ile işçi sağlığıve işgüvenliği ile ilgili temel kurallarıuygulayabileceksiniz.

Amaçlar



İş

yerinde güvenlik önlemlerini alabileceksiniz.



Meslek hastal

ı

klar

ı

na kar

şı

güvenlik önlemlerini

alabileceksiniz.



İş

yerinde olabilecek kaza ve yaralanmalar

ı

n

sebeplerini kavrayarak gerekli tedbirleri

alabileceksiniz.



İş

yerinde ç

ı

kabilecek yang

ı

nlar için önlem

alabilecek ve gerekli müdahaleyi yapabileceksiniz.



İş

kazalar

ı

sonras

ı

nda hukuki i

ş

lemleri

yürütebileceksiniz.



İş

çi sa

ğ

l

ığı

ile ilgili i

ş

hukuku mevzuat

ı

n

ı

kavrayabileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Ortam

Atölyeler, sınıf, işletmeler, kütüphane, ev, bilgi teknolojileri ortamıvb. kendi kendinize veya grupla çalışabileceğiniz tüm ortamlar.

Donanım

Duvarlardaki asılıgüvenlik kuralları, levhalar, projeksiyon, tepegöz, bilgisayar, televizyon ve vcd dijital kayıt cihazı, öğretim materyalleri.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Modülün içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra, verilen ölçme sorularıile kendi kendinizi

değerlendirebileceksiniz.

Öğretmen, modül sonunda size ölçme teknikleri

AÇIKLAMALAR

G

İ

R

İŞ

Sevgili Öğrenci,

Bu modül, işçi sağlığıve işgüvenliği ile ilgili temel kavramları, işyeri güvenliğini ve işgüvenliğini tehdit edici unsurları, meslek hastalıklarını, kaza ve yaralanmaları, yangını, iş kazalarında yapılacak hukuki işlemleri ve işgüvenliği mevzuatınıanlatmaktadır.

Çalışma hayatında, Atölye ve laboratuar uygulamalarında işkazalarıile karşılaşmamanız için, aynızamanda çalıştığınız ortamda istemeyerek oluşan

olumsuzluklarda fert olarak hukuki sorumluluğunuzun farkında olabilmeniz için bu modülü başarıyla tamamlamanız gerekmektedir.

İşkazalarıve meslek hastalıkları, gerek insanî ve toplumsal bakımdan, gerekse ekonomik bakımdan çok önemli bir sorundur.

UluslararasıÇalışma Örgütünün (ILO-International Labour Organization) tespitlerine göre kazaların, genellikle yalnızca℅ 2’si korunmasımümkün olmayan kazalar olup,℅ 98’i genel olarak korunulmasımümkün olan kazalardır.

Yukarıdaki araştırma sonucu da bu modülün önemini çok güzel vurgulamaktadır. Modüler eğitim yeni bir anlayışıda beraberinde getirmektedir, gelişigüzel yapılan üretim, yerini ortaya çıkan ihtiyaçlara cevap verebilecek, çağdaşeğitim yöntemleriyle yapılan üretime bırakmak zorunda kalmıştır.

Ö

Ğ

RENME FAAL

İ

YET

İ

- 1

AMAÇ

İşyerinde güvenlik önlemlerini alabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

Büyük bir işletmeye gidiniz ve işyerinde ne gibi güvenlik önlemleri alındığını araştırınız. Bilgi edinip ve sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız.

1.

İŞ

YER

İ

GÜVENL

İĞİ

VE TEHD

İ

T ED

İ

C

İ

UNSURLAR

1.1.

İş

Güvenli

ğ

inin Tan

ı

m

ı

İşçilerin iş kazalarına uğramalarını önlemek amacıyla güvenli çalışma ortamını oluşturmak için alınmasıgereken önlemler dizisineİşGüvenliği denir.

1.2.

İş

Güvenli

ğ

inin Önemi

Dünyada ve ülkemizdeki sanayileşmeye ve teknolojik gelişmelere paralel olarak özellikle işyerlerinde çalışan kişilerin güvenliği ile ilgili bir takım sorunlar ortaya çıkmıştır. Bir takım tedbirleri önceden alarak işyerlerini güvenli hale getirmek gerekmektedir.

1.3.

İş

Güvenli

ğ

inin Amac

ı

 Çalışanlara en yüksek sağlıklıortam sunmak,

 Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden onlarıkorumak,  İşve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu sağlamak,

 İşyerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldırmak ya da zararları en aza indirebilmek,

 Oluşabilecek maddi ve manevi zararlarıortadan kaldırmak,  Çalışma verimini artırmak.

1.4.

İş

çi Sa

ğ

l

ığı

Bütün mesleklerde çalışanların sağlıklarını sosyal, ruhsal ve bedensel olarak en üst düzeyde tutmak, çalışma koşullarını ve üretim araçlarını sağlığa uygun hale getirmek, çalışanlarızararlıetkilerden koruyarak işin ve çalışanın birbirine uyumunu sağlamak üzere

Ö

Ğ

RENME FAAL

İ

YET

İ

-1

AMAÇ

 İşYeri Düzeni Bakımından (Temizlik)

İşyerinin iyi birşekilde düzenlenmesinin o işyerinde çalışanların moralini yükselttiği, işin verimini arttırdığıve çoğu işkazalarınıönlediği bilinen bir gerçektir.

Her iş yerinin tertip, düzeninin iyi olmasıve bu hâlin devamlıkalmasınısağlayıcıbir plân ve program bulunmalıdır. Bunun için düzensizliği yaratan sebep ve şartlar giderilmeli, belli bir düzen kurulmalı, sonra da bu düzenin devamı günlük takip ve kontrollerle sağlanmalıdır.

Bir iş yerinde temizlik, düzen iş kazalarının çoğunu önleyen önemli bir etkendir. Kurulu düzenin ve arzulanan temizliğin yeterli ve devamlıolmasıyapılacak günlük çalışma ve kontrollerle mümkündür. Günlük çalışmalarla aşağıdaki yerlerde ve hizmetlerde düzen ve temizliğin sağlanmışolmasımorali yükseltir, verimi artırır.

Bunun için;

 Çalışan takım, tezgâh ve makine, işin tamamlanmasından sonra mutlaka temizlenmelidir, kullanılan aletler yerine konmalıdır.

 Çalışma sırasında çalışılan alanın ve çevrenin kirlenmesine engel olunmalı, bu alanlar mümkün olduğu kadar temiz tutulmalıdır.

 İşyerlerinde temizliği en iyi şekilde yapabilecek vasıflara sahip temizlik araç ve gereçleri bulundurulmalıdır (saplı süpürge, kürek, paspas, fırça, elektrikli süpürge ve parlatıcılar gibi) işyeri özelliğine göre deterjan, özel ilâç vb. temizlik araç ve gereçleri de bulundurulmalıdır.

 İşyerinin içinin yanısıra dışçevre temizliğinin de yapılmasıgerekir.

 İş artıklarıve çöplerin toplanarak ortamdan uzaklaştırılması için gerekli tedbirler alınmalıdır.

 Çalışanların kayarak düşmelerine sebep olabilecek yağ, mazot gibi petrol ürünleri ile karpuz, kavun, muz vb. kabuklu yiyeceklerin hemen temizlenmesi gerekir.

 Özellikle gıda maddelerinin üretildiği iş yerlerinde tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen temizlik kurallarına mutlaka uyulmalıdır. Bu gibi iş yerlerinde fare, böcek vb. zararlıhayvanlara karşıyeterli ilâçlama yapılmalıdır.

 Çalışanların temizlik kurallarına sürekli uymalarını sağlamak için basılı broşür yayımlanması ve uyarıcı levhaların iş yerlerinin görülür kısımlarına asılmasıgerekir.

 İşyerlerinde yatakhane, yemekhane, banyo, duş, wc. vb. yerler ile sosyal faaliyetlerin yapıldığı toplu olarak bulunulan yerler çabuk kirlenebilen yerlerdir. Bu gibi yerlerin temizliğine dikkat edilmelidir.

 Temizlik ve tertip kurallarına uymayanlar ikaz edilmeli gerekirse sorumlulara bildirilmelidir.(Resim 1.1 )

Resim 1.1: Sol üstteki resimde olan malzemelerin aynılarısağüstteki resimde de var. (Fark temizlik ve düzende)

 El Aletleri Bakımından

İş yerlerinde elektrikli alet ve makinelerin dışında el becerisine dayalı olarak kullanılan aletler, el aletleridir. Özellikle küçük iş yerlerinde meydana gelen iş kazalarının hemen çoğu el aletlerinin iyi kullanılamamasıveya aletlerin kullanılamayacakşekilde arızalı ve yıpranmışolmalarından kaynaklanmaktadır.

El aletlerinin kullanılması sırasında meydana gelen iş kazalarına karşı alınabilecek tedbirlerşöyle sıralanabilir:

 Yapılacak işe uygun alet seçilmelidir.

 Aletler temiz tutulmalıdır. Onlarıkullanmadan önce kontrol edip, vurma aletlerinin başları mantarlaşmış veya çapaklaşmışsa, bunları taşlanıp tamir edilmelidir.

 Sapları kıymıklaşmış, kırılmış veya gevşemişse, aleti kullanmadan önce bunlar değiştirilmelidir.

 Her aletin kendine ait depolama yeri olmalıdır. Aletler yerlerine konulmalı, çalışanların veya başka birisinin üstüne düşebilecek veya ayağına takılabilecek bir yerlere bırakılmamalıdır.

 Özellikle keskin ve sivri uçlu olan aletleri ceplerde taşımak tehlikelidir. Bu nedenle bir alet çantasıkullanılmalıdır.

 Herhangi bir el aleti üstüne gereğinden fazla basınç veya kuvvet tatbik edilmemelidir.

 Parçaların fırlamasına sebebiyet verecek yontma ve buna benzer diğer bir işi yaparken emniyet gözlüğü kullanılmalıdır.

 El aletleri sürekli bakım isteyen aletler olduğu için hemen her işin başlangıcında ve bitiminde bu aletlerin sağlamlığıkontrol edilmelidir.

 Tezgâh üzerinde sadece gerekli olan takım ve aletlerin bulundurulmasına ve bunların belirli yerlerde olmasına özen gösterilmelidir. (Örneğin; tezgâh üzerinde, ölçme ve markalama aletleri bir bölümde, kaba aletler başka bir bölümde, sürekli ve ara sıra kullanılacak olanlar ise farklı yerlerde bulundurulmalıdır.)

Atölyelerde Bulunan El Aletleri

 Kesici aletler,

 Vurma aletleri,

 Sıkıştırma aletleri,

 Ölçme ve kontrol aletleri,

 Markalama aletleridir.

Resim 1.2:Atölyede bulunan kesici el aletlerinden bazıları

Sınıflandırması yapılan bu aletlerin kullanma şekillerini bilmek ve buna göre uygulama yapmak gerekir.

1.5. Tüm Tak

ı

m Tezgâhlar

ı

ile

İ

lgili Ortak Güvenlik Önlemleri

1.5.1. Genel Güvenlik

 YapılmasıGerekenler

 Bir işe başlamadan önce, gerekli olan mesleki yeterliliği tam olarak almış olmalıdır.

 Kullanılacak olan tezgahların özelliklerini ve çalışma prensiplerini tam olarak bilmelidir.

 Tezgah kullanırken bütün dikkatini ona vermelidir. Başka bir şeyle veya birisiyle ilgilenilmemelidir.

 Kullanılan tezgahların elektriksel problemleri olmamalıdır.

 Tezgah üzerinde herhangi bir arıza meydana gelmiş veya tezgah bakım görmekte ise üzerine mutlaka uyarıcıbir levha konulmalıdır.

 Tezgahların hareketli kısımlarına yaklaşırken dikkatli ve uyanık olunmalıdır.

 Tezgahların başlarına uyarılevhalarıasılmalıdır.

 Şüpheli konular daima yetkiliye sorulmalıdır.

 İşiçin en uygun takımlar kullanılmalıdır.

 Yıpranmışve körleşmiştakımlar hemen değiştirilmelidir.

 Kullanılmayan takım ve malzemeler, işmasasıüstünde bırakılmamalıdır.

 Atölye içindeki geçit ve pasajlar, makinelerin çevreleri her zaman temiz ve düzenli tutulmalıdır.

 YapılmamasıGerekenler

 Atölyeler içinde asla koşulmamalıdır.

 Yetkili kişilerden izin alınmadan malzeme ve makinelere dokunulmamalıdır.

 Tezgâh çalışırken başından uzaklaşılmamalıdır.

 Basınçlı hava doğrudan ne kendimize ne de başkasına tutulmamalıdır. Basınçlıhava tehlikelidir ve öldürücü olabilir.

 Kullanılmadığı zamanlar vinç çengelleri, tezgâh ve çevresi üzerinde bırakılmamalıdır.

1.5.2. Kişi Güvenliği

 YapılmasıGerekenler

 Küçük bile olsa her olay derhâl amire bildirilmelidir.

 Koruyucu gözlük takılmalıdır.

 Koruyucu ayakkabıgiyilmelidir.

 İşbaşında işelbiseleri mutlaka giyilmeli ve düğmeleri ilikli olmalıdır.

 Gömleklerin kollarıya ilikli olmalıya da kıvrılmalıdır.

 Tezgâh çalıştırılmadan önce, tezgâhın ve çevresinin temizlik kontrolü yapılmalıdır.

 Keskin kenarlıparçalara, çapak ve pürüzlere dikkat edilmelidir. Bitmişiş parçalarıçapaklıve keskin kenarlıbırakılmamalıdır.

 Her zaman uygun anahtar kullanılmalıdır. Ağzıbozuk anahtar veya takım kullanılmamalıdır.

 Çekiç başlarının gevşek olmamasına dikkat edilmelidir.

 Bir parça, vinç ile kaldırılırken güvenli bir uzaklıkta durulmalıdır.  YapılmamasıGerekenler

 Çalışırken parmaklarda yüzük, kolda saat bulundurulmamalıdır.

 İşelbiselerinin ceplerinde keskin veya sivri uçlu takım bulundurulmamalı ve taşınmamalıdır.

 Tezgâhın çalışması tamamen durmadan koruyucular kesinlikle açılmamalıdır.

 Tezgâhın kesme sıvısında el yıkanmamalı veya yabancı madde atılmamalıdır. Aksi hâlde sıvıkirlenmişve özelliği bozulmuşolur.

 Madenî taşlar çıplak elle temizlenmemeli ve toplanmamalıdır. Bu işiçin fırça ve çengel kullanılmalıdır.

 Ağır parçalar tek başına elle kaldırılmamalıdır. Ya kaldırma aracı kullanmalıya da yardım istenmelidir.

 Eğe ve benzeri takımlar, sapsız olarak kesinlikle kullanılmamalıdır.

 Çalışan tezgâhın üstüne gereğinden fazla eğilmemeli ve tezgâha dayanılmamalıdır.

Çal

ış

anlar

ı

n en çok zarar gören

organlar

ı

% % % % % % % İLO verilerinden alınmıştır 15 8 10 3 ₁₅ 15 34

1.5.3. Tezgâh ve Cihaz Güvenliği

 YapılmasıGerekenler

 Tezgâh çalıştırılmadan önce onun nasıl durdurulacağıbilinmelidir.

 Tezgâh çalıştırılmadan önce yağseviyesi kontrol edilmelidir.

 Tezgâh çalıştırılmadan önce doğru dönüş yönünün ne tarafa olduğu mutlaka kontrol edilmelidir.

 Tezgâh üzerinde yıpranmış ve hasara uğramış somun, cıvata ve benzeri parçalar varsa yenileriyle değiştirilmelidir.

 YapılmamasıGerekenler

 Tezgâhın çalışması ve özellikleri tam olarak öğrenilinceye kadar, o tezgâhta çalışmaya teşebbüs edilmemelidir.

 Tezgâh çalışır durumda iken dönüş yönünü ve devrini değiştirmeye teşebbüs edilmemelidir.

 Tezgâh üzerinde başkasının işi varken o iş kurcalanmamalıdır. Başkalarının işine kesinlikle karışılmamalıdır.

1.6. Koruyucu Araçlar

1.6.1. Solunum Sisteminin Korunması

Sanayide kullanılan maddelerden bir kısmı, belirli yerlerde çalışanlar için zehirli etki gösterir. Solunum, sindirim, sinir sistemlerinde hastalık yapabilir. Ayrıca solunum sisteminde tahribat yapan önemli bir zararlımadde de tozdur. Solunum sisteminin bu zararlı etkilerden korunmasıiçin solunum sistemi koruyucularıkullanılmalıdır.

Solunum cihazlarının iki ana türü vardır;

 Ortamda solunan havayıtemizleyen solunum cihazı,  Temiz hava sağlayan solunum cihazı.

Havayıtemizleyen solunum cihazları, soluduğumuz havadaki parçacıklarıfiltreleyerek tehlikeli maddeleri temizler.

Toz zerreciklerini, metal zerreciklerini, sisi, dumanısolunum havasından filtre ederek kişiye temiz hava sağlar. Bunlar çeyrek, yarım ve tam yüz maskeleridir.

Resim 1.5: Maskeler

Temiz hava sağlayan solunum cihazları, çalışana bir hortum yardımıyla hava tüpünden sıkıştırılmıştemiz hava sağlar.

Resim 1.6: Temiz hava maskeleri

1.6.2. Vücudun Korunması

Vücudun korunması sırasında kullanılacak koruyucu araçların işyeri şartları ile yapılan işin özelliğine uygun olmasına özen gösterilmelidir.

 Ellerin Korunması

Çalışma hayatında, özellikle de sanayide en çok eller yıpranmaktadır. Eldivenler eli veya elin herhangi bir yerini tehlikelere karşıkoruyan kişisel koruyucu bir donanımdır. Aynı zamanda ön kol ve kolun bir bölümünü de koruyabilir.

Eldivenler kendi içinde başka risk oluşturmadan riskten korumayısağlayabilmelidir. El için sayılabilecek riskler aşağıdaki gibi olabilir:

 Mekanik riskler

 Termal riskler

 Kimyasal ve biyolojik riskler

 Elektrik riskleri

 Titreşimler

Eldiven seçimi ve kullanımısırasında dikkat edilecek bazınoktalarşunlardır:

 Eldiven temiz ele giyilmelidir

 Eldiveni takarak dokunma ve eli kavrama açısından test edin.

 Ele uygun ölçüde eldiven kullanılmalıdır.

 Unutmayın, eldivenler, bir kimyasal maddeye karşı koruma sağlarken başka bir kimyasal maddeye karşıyeterli koruma sağlamayabilir.

 Eldiven eli terletmemelidir. Aksi takdirde kullanım zorluğu yaratır.

 Her kullanımdan önce delik, yıpranma ve yırtıklarıkontrol edin.

 Bulaşık eldiveni kullanmayın. Böyle eldivenler hiç kullanılmamasından daha tehlikelidir.

Resim 1.7: Eldivenler

 Gözlerin Korunması

Göz koruyucuları, gözleri zararlı ışınlardan, çeşitli yabancı maddelerden ve darbelerden korurlar. Güvenlik gözlüklerinde kullanılan çerçeveler, günlük hayatta kullandıklarımızdan daha sağlam veısıya karşıdayanıklıolur.

Gözlerin korunmasında kullanılan gözlüklerden bazıları şunlardır; - Toz gözlüğü- Yarıaçık koruyucu gözlük

- Bükülebilir çerçeveli gözlük- Asit gözlüğü (camdan yapılmış) - Kaynakçıgözlüğü- Darbelere dayanıklıgözlük

Resim 1.9: Gözlükler

 Başın Korunması

Kafa koruyucular, baretler ya da kasklar, başı darbelere karşı kabuk aracılığıyla korurlar. Darbelerinşiddetini de süspansiyon görevi yapan içlik aracılığıyla yayıp düşürürler. Kabuğun kalınlığı(plastiği) 2mm’ den aşağıolmamalıdır.

 Baretler;1m yükseklikten düşürülen 5,0 KN kuvvete dayanabilmelidir.

 Çatlak, çizik vb. baretler kesinlikle kullanılmamalıdır.

 Baret darbe aldığızaman değiştirilmelidir.

 Kaynak yapılan yerlerde kullanılan baretler 3 yılda bir değiştirilmelidir.

 Ayakların Korunması

Çalışırken ayakların delinmeler ve darbeler başta olmak üzere çeşitli risklerden korumak gerekir. Çalışma dışı zamanlarda giyilen ayakkabılara özen gösterilirken, çalışma sırasında giyilecek ayakkabılar ihmal edilmektedir.

Oysa 8 -10 saat boyunca giyilecek bu ayakkabılarda bazıözellikler olmalıdır.

Ezilmelere karşıparmaklarıkoruyan metal uçlu koruyuculu ayakkabılar giyilmelidir. Yapılan denemelerde bu koruyuculu ayakkabıların beştonluk yük altında bile ayakları koruduğu görülmüştür.

Resim 1.11: Koruyuculu ayakkabılar

 İşElbisesi

Koruyucu elbise, kişisel elbiselerin yerini alan ve bir veya daha fazla tehlikeye karşı koruyan elbiselerdir.

İşelbiselerinin bazıları şunlardır; -İşönlükleri- Yağmurluk

- Tulum- Kimyasal risklere karşıkoruyucu elbise - Kaynakçıönlüğü- Isıve alevden koruyucu elbiseler

Resim 1.12:İşelbiseleri

1.7. Makinelere Tak

ı

lan Koruyucu Aparatlar

Makine ve tezgâhlarda parça ve talaşfırlaması, taşpatlaması, hareketli aksama el, kol kaptırılmasını engellemek ve elektrik akımından korunmak üzere kullanılan koruyucular makine koruyucu aparatlarınıteşkil eder

Ülkemizde meydana gelen iş kazalarının yaklaşık ℅ 21’inin makine kazalarıolduğu tespit edilmiştir.

Başlıca koruyucular

a.Elektrikli koruyucular b.Elektronik koruyucular c.Mekanik koruyucular

Koruyucu aparatların temel prensipleri

- Tehlike, işten uzaklaştırılmalıdır. - Etraftakileri korumalıdır. - Tehlikeden korunmalıdır. - Verimi artırmalıdır.

- Kullanıcıyıkorumalıdır. -İyi monte edilmelidir.

1.8. Binalarda Güvenli

ğ

i Tehdit Edici Unsurlar

1.8.1. Sıhhi Tesisatlar

1.8.1.1. Temiz Su Tesisatı

Günümüzde modern insan içme, temizleme ve temizlenme ihtiyaçları için kullandığı suyu arıtıp dezenfekte ettikten sonra kullanmaktadır.

Temiz su tesisatı, soğuk ve sıcak su olmak üzere iki grupta toplanmaktadır.

1.8.1.2. Pis Su Tesisatı

Binalarda kullanılan pis ve kirli suların insan sağlığına zararlı olmaması için hem kimyasal, hem organik madde açısından arıtılarakşehir kanalizasyonşebekesine verilmesini sağlayan sisteme denir.

Bina içi pis su tesisatında ara bağlantı parçası olarak kurşun boru ve PVC boru kullanılmasıuygun olur.

1.9. Elektrik Tesisatlar

ı

Bina içi elektrik tesisatı, sıva üstü ve sıva altıolmak üzere ikişekilde yapılır. Elektrik tesisatıTSE standartlarında belirtilen malzemeler kullanılarak yapılmalıdır.

1.9.1. Elektrik Enerjisi

Elektrik, bir enerji dönüşümü sırasında ortaya çıkar. Kömür, petrol ve nükleer tepkilerden elde edilenısıya da akarsuların gizli enerjisinin harekete dönüşmesi ile elektrik enerjisi elde edilir.

1.9.2. Evlerde Kullanılan Elektrik Enerjisi ve Elektrikli Aletler

Teknolojinin gelişmesi ile evlerde kullanıla ev aletleri artmıştır. Bunlardan bazıları

şunlardır: televizyon, buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinesi, ocaklıfırın vb. Elektrikli aletlerin kullanımıesnasında dikkat edilecek hususlarşunlardır,  Düşük voltajla kullanılmamalı,

 Temizlik, bakım ve onarımlar aksatılmamalı,  Nemli ortamlardan korunmalı,

 İletkenlerde sıyrık ve zedelenme bulunmamalı,

1.9.3. Sigortalar

Elektrik besleme hatlarını fazla yüklerden ve kısa devre akımlarından koruyan, elektrik enerjisi ile çalışan alıcıların ve insanların güvenliklerini sağlayan elektrik emniyet malzemesidir.

Günümüzde emniyetli olması ve değiştirmeye gerek duyulmamasından dolayı otomatik sigortalar kullanılmaktadır.

1.9.4. Topraklama ve Önemi

Elektrikli alet (gövde) ile toprak arasında yapılan bağlantıya denir.

Elektrikli aletlerin topraklanması kullanmayı güvenli kılan en uygun yoldur. Alet içinde herhangi bir arıza veya kısa devre varsa akım metal gövdeden topraklama iletken ile toprağa doğru akıtılır.

1.9.5. Aydınlatma

Verimli bir çalışma yapılabilmesi için çalışma ortamında uygun aydınlatma sağlanmalıdır.

Aydınlatma türünün seçimi;

a.) Doğal Aydınlatma b.) Yapay Aydınlatma

Doğal aydınlatma güneş ışığı ile yapılır. Yapay aydınlatma ışık kaynakları kullanılarak yapılır.

1.10. Is

ı

tma ve Havaland

ı

rma Tesisatlar

ı

Geçmiş yıllardan günümüze kadar oturulan yerlerin ısıtılması hep insanları meşgul etmiştir. Teknolojinin ilerlemesi ve elektriğin bulunmasıyla birlikte sobaların yerini kaloriferler ve klimalar almıştır.

1.10.1. Isıma Araçları

 Taşınabilirısıtma araçları; elektrik sobaları, gaz sobaları, havagazısobaları  Sabitısıtma araçları;şömine, sobalar, kat kalorifer cihazı, buhar kazanları

Resim 1.14: Isıtma cihazları

1.10.2. Yakıt ve Yakacaklar

Etrafa ısı ve ışık yayarak havada bulunan oksijenle reaksiyona girebilen cisimlere "YAKIT" denilmektedir.

Bir yakıtın yanabilmesi için tutuşma sıcaklığına kadarısıtılmasıgerekir. Katıyakacaklar ve sıvıyakacaklar olarak iki guruba ayrılmaktadır.

1.10.3. Havalandırma Tesisatları

Havalandırma, kapalı bir ortamın sıcaklık, nem temizlik ve hava hareketini insan sağlığı ve konforuna veya yapılan endüstriyel işleme en uygun seviyelerde tutmak üzere havanınşartlandırılmasıdır.

Havalandırma tesisatında, dışardan alınan hava önce filtre vasıtası ile temizlenir, nemlendirme odasından geçirilerek rutubetlendirildikten sonra ısıtılarak veya soğutularak odaya verilir.

YÜKSEK SICAKLIKTA

DÜŞÜK SICAKLIKTA

Nabız yükselir Soğuk algınlıkları

Sinirlilik duygusu artar, Donma

Kan dolaşımıhızlanır Soğuk yanıkları

Terleme artar Dikkat azalması

Tuz ve sıvıkaybımeydana gelir El ayak parmaklarında donma oluşur Dikkat azalır, Fiziksel ve zihinsel verim düşüklüğü

oluşur.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

ÖLÇME SORULARI

1.

İş

çilerin i

ş

kazalar

ı

na u

ğ

ramalar

ı

n

ı

önlemek amac

ı

yla güvenli çal

ış

ma ortam

ı

n

ı

olu

ş

turmak için al

ı

nmas

ı

gereken önlemler dizisine ne denir?

A.İşGüvenliği B.İş C.İşçi Çalışması D.İşçi

2.

A

ş

a

ğı

da s

ı

ralanan

şı

klardan hangisi atölyede bulunan el aletlerini kapsamaz?

A. Vurma aletleri B. Markalama aletleri

C. Kesici aletler D.İlkyardım aletleri

3.

Ö

ğ

renci Ahmet, boya atölyesinde boya yaparken koruyucu araç kullanmad

ığı

için bir süre sonra nefes almakta zorlanm

ış

ve hastalanm

ış

t

ı

r. Ahmet bu i

ş

i

yaparken hangi i

ş

güvenli

ğ

i kural

ı

n

ı

yerine getirmemi

ş

tir?

A. Gözlük takmamıştır B. Eldiven giymemiştir C. Maske takmamıştır D. Baret takmamıştır

4.

Ö

ğ

renci Kemal, atölyede i

ş

yaparken tezgah üzerinde duran i

ş

parças

ı

n

ı

aya

ğı

n

ı

n üzerine dü

ş

ürmü

ş

ve parmaklar

ı

n

ı

yaralam

ış

t

ı

r. Ahmet bu i

ş

i

yaparken hangi i

ş

güvenli

ğ

i kural

ı

n

ı

yerine getirmemi

ş

tir?

A. Ayakkabıgiymemiştir B.İşçi tulumu giymemiştir

C. Baret takmamıştır D. Koruyuculu ayakkabıgiymemiştir

5.

A

ş

a

ğı

dakilerden hangisi makinelere tak

ı

lan koruyucu aparatlar

ı

n görevlerinden

de

ğ

ildir?

A. Kullanıcıyıkorumak B. Makineyi korumak C. Etraftakileri korumak D. Verimi artırmak

6.

A

ş

a

ğı

dakilerden hangisi binalarda güvenli

ğ

i tehdit edici unsurlardan de

ğ

ildir?

A. Sıhhi tesisatlar B. Elektrik tesisatları

C. Isıtma ve havalandırma tesisatları D. Çevre düzenlemesi

Ö

Ğ

RENME FAAL

İ

YET

İ

- 2

Meslek hastalıklarına karşıgüvenlik önlemlerini alabileceksiniz.

Meslek hastalıklarıile ilgili işletmelerin iş güvenliği sorumlularıve iş yeri doktorları ile görüşerek bilgi alınız ve arkadaşlarınızla bu bilgileri paylaşınız.

2. MESLEK HASTALIKLARI

Meslek hastalığı, genel anlamda bir işin yapılması sırasında meslekî etkenlerin doğurduğu, bu etkenlerin devamıhâlinde gittikçe gelişmesi nedeniyle belirli mesleklerde ve işlerde çalışanlarda görülen hastalıklarıifade eder.

506 sayılı SSK Yasası11-B maddesinde ve aynıyasanın 135. maddesi gereği olarak çıkarılan SSK Sağlık İşlemleri Tüzüğü 62. maddesinde meslek hastalıklarıtanımıaşağıdaki gibi verilmiştir:

Sigortalının çalıştırıldığıişin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm

şartlarıyüzünden uğradığıgeçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleri meslek hastalığıdır.

Tanım dikkatlice incelendiğinde bazı ayrıntılar dikkat çekmektedir. Bu ayrıntılar meslek hastalığının tam olarak anlaşılabilmesi açısından önemlidir.

1025 803 883 601 440 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600

Ö

Ğ

RENME FAAL

İ

YET

İ

-2

AMAÇ

1. Meslek hastalığıtanımlanırken bu tanımlamada amaç önem kazanır. Koruyucu önlemlerin alınmasıamaçlanıyorsa, yukarıda yapılan tanım yeterlidir. Ama tazmin düşüncesi ön plandaysa, o zaman mutlaka bir kaybın oluşmasıgerekirdi ki, bunun için bir ödeme yapılabilsin. Bu durumda, ancak işgöremezliğe neden olan durumlar meslek hastalığıolarak nitelenir. Buna karşın meslek hastalıklarınıönlemeye çalışanlar için meslek hastalıklarının iş göremezlik hâlişart değildir.

2. Meslek hastalığıönlenebilir nitelikte bir olgudur. Önlenmesinde vücuda giriş yolunun bilinmesi önemlidir. Bu yolu kapatmaya yönelik “kişisel” önlemler alınmalıdır.

3. Meslek hastalıklarıbirçok etmenin bir araya gelmesi ile oluşur. Bu etmenleri beslenme bozuklukları, bireysel duyarlılığıpekiştiren ilaçlar, sigara ve alkol alışkanlıkları,

şişmanlık vb. olarak sayabiliriz.

4. Fizyolojik olarak insanın gereksinme duyduğu ortam koşullarıki, her zaman işin gerekleri ile bağdaşmaz. Sözgelimi soğuk hava deposunda çalışanlar için, işin işçiye değil, işçinin işe uydurulmasıgerekir.

5. Meslek hastalıkları, özellikle belli işlerde çalışan işçilerde görülen, genel toplumda ya hiç görülmeyen ya da çok düşük sıklıkla görülen hastalıklardır. Ancak fabrikaların çevresel atıklarıdolayısıyla benzer hastalık tablolarıo bölgede yaşayan kişilerde de görülmeye başlanmıştır. Böylece meslek hastalıkları, giderek "çevresel ve mesleksel hastalıklara” dönüşmeye başlamıştır.

6.İşkazalarıdışetkilerle ortaya çıkarken meslek hastalıklarıtersine içsel etkilerle ortaya çıkarlar. Meslek hastalıklarına yol açan etmenler mutlaka vücudu çeşitli yollarla etkileyip hastalık sürecini başlatırlar.

7. Meslek hastalıkları, işkazalarından farklıolarak uzun zaman sürecinde de ortaya çıkabilir ancak çok kısa süre içinde ortaya çıkabilen meslek hastalıklarıda vardır. Meslek hastalığına yakalanabilmenin koşulu, bir süre hastalığa neden olan işyerinde çalışmaktır. Bu süre, yaşanılan olumsuzşartların ağırlığına göre uzayıp kısalabilir.

8. Meslek hastalığısağlıksız koşullara maruz kalmanın hemen ardından çıkabildiği gibi yıllar sonra da görülebilir.

9. Meslek hastalıklarıen sık görülen hastalıklar olmadıklarıhalde, toplumsal önemi olan hastalıklardır. Çünkü yakalanma olasılığıbütün işyeri çalışanlarınıve gelecekte o iş yerinde çalışacak olanlarıkapsar. Kurbanları, yalnızca küçük bir gelir için çalışmak zorunda olanlardır.

10. Çalışma biçimlerinden kaynaklanan bir takım nedenlerle (duruşbozukluğu, psiko-sosyal nedenler) ortaya çıkan hastalıklar vardır ki, bunlar da meslek hastalığıolarak nitelenmektedir.

11. Meslek hastalıklarının tanılarının konulmasıiçin özgün örgütlenme ve

düzenlemeler gereklidir. Meslek hastalıklarının teşhisleri veya tanıları, ancak bilinçli bir arama ile konulabilir.

12. Meslek hastalığıtanısıkonulabilmesi için nesnel ve kesin ölçütlere gerek vardır. 13. Meslek hastalıklarının diğer hastalıklardan farklı, kendilerine özgü tanıve tarama yöntemleri vardır.

14. Meslek hastalıklarının ortaya çıkarılmasında tarama, araştırma ve istatistik çalışmalarının önemli bir yeri vardır.

15. Meslek hastalığıile meslekî olmayan hastalığın ayırımıbelirli bir bilgi birikimi ve

16.Meslek hastalıklarının değerlendirilmesinde doz - tepki ilişkisinin önemli bir yeri vardır. “Doz”la, işçinin çalıştığıortamın ağırşartlarının onda bıraktığıkötü etkiler, tepkiyle de vücudunun buna yanıtı(belirtiler vs.) anlatılmak istenmektedir.

17. Meslek hastalıklarızaman içinde değişkenlik gösteren bir konudur. Bilimsel ve teknik alandaki gelişmeler sürekli izlenmeli ve bu konu ile ilgili bilgiler güncelleştirilmelidir.

18. Meslek hastalıklarıkonusunda işçilerin bilgilendirilmesi bir insan hakkıdır. 19. Çalışma süresinin sınırlanmasıçabalarıile meslek hastalıklarının önlenmesi çabalarıarasında yakın bir bağlantıvardır.

20. Meslek hastalığınıdeğerlendirirken hekim hem hastasınıve hem de onun çevresini birlikte değerlendirmelidir.

21. Meslek hastalıklarının toplumsal bir faturasıvardır.

22. Meslek hastalığına yakalanmasıişçinin yalnızca kendisini değil, ailesini de yakından etkiler (sağlık, psikolojik, ekonomik vs).

23. Meslek hastalığıtanısı, o tanıyıalan işçinin yakın çalışma arkadaşlarıiçin erken tanıolanağıverir. Biz buna toplumsal düzeyde erken tanıdiyoruz.

24. Özel olarak korunmasıgereken kümelerin (çocuk, kadın, sakat, göçmen vb.) meslek hastalıklarına yakalanma riski daha yüksektir.

25. Meslek hastalıklarının yaptığızedelenmeler, genellikle geri dönüşü olmayan zedelenmelerdir.

26. Meslek hastalığıtanısının geç konulmasıya da hiç konulmamasıçok boyutlu sorunlara yol açar.

27. Ortam ölçümleri ve düzenli sağlık muayeneleri ile yakınma öncesi veya yakınma sırasında hastalıklar ortaya konulabilir.

28. Meslek hastalıklarının önlenmesi bir ekip işidir.

29. Meslek hastalıklarına yol açan etmenlerin belirli hedef organlarıvardır, hastalık tablosunu bu organlar üzerindeki etkilerle ortaya koyar.

30. Meslek hastalıklarından korunmadaşu yöntemler kullanılabilmektedir:  Yerine koyma  Yer değiştirme  Ayırma  Yaşyöntem  Havalandırma  Kapatma

 Kişisel korunma araçları.

31. Meslek hastalıklarının izlenmesi ve denetimi (dolayısıyla uygulama) yetersizse, bütün yük, işçiyi son çalıştıran işverenin üzerinde kalır.

32. Meslek hastalığıtanısı, beraberinde “tazminat”, “yüksek işgöremezlik ödentisi”, “çalışma ortamının geliştirilmesi için yatırım” ve “cezai sorumluluk” getirdiği için,

işverenlerce göz ardıedilmek istenebilir.

33. Toplumda çalışanların bir kaç kümeye bölünmüşolması(işçi, memur, sözleşmeli, kapsam dışı, çiftçi, esnaf vs) ve büyük bir kısmının işçi sayılmaması, onların kendisini işçi saymaması, meslek hastalıklarıkonusunda tavır geliştirilmesini güçleştirmektedir.

34. Toplumda, meslek hastalıklarıkonusunda, politika üreten, uygulamaya yön veren, güçlü bir odağın bulunmasıgereklidir.

2.1. Meslek Hastal

ı

klar

ı

n

ı

n S

ı

n

ı

fland

ı

r

ı

lmas

ı

Meslek hastalıkları, yol açan etmenlere göre sınıflandırılır:  Kimyasal kaynaklımeslek hastalıkları

 Ağır metaller

 Çözücüler

 Gazlar

 Fiziksel kaynaklımeslek hastalıkları

 Gürültü ve sarsıntı

 Yüksek ve alçak basınçta çalışma

 Soğuk ve sıcakta çalışma

 Tozlar

 Radyasyon

 Biyolojik kaynaklımeslek hastalıkları

 3.1. Bakteri kaynaklıolanlar

 3.2. Virüs kaynaklıolanlar

 3.3. Biyoteknoloji kaynaklıolanlar.  Psikolojik kaynaklıolan meslek hastalıkları

Çözümler

İnsan, makine ve donanım ile çevre güvenliği bir bütün içinde tek tek ele alınmalıdır.

İşçi sağlığı ve güvenliğinin öneminin ne olduğu işçi ve işverence çok iyi kavranması gerekir.

İşçi sağlığı ve güvenliği konusunda kişisel bilgi, öngörü ve yargılarla değil, kuralına uygun hareket eden çalışanlar topluluğu oluşturulmalıdır.

Tüm kazalar önlenebilir ancak işverenler bu çalışmalara önderlik etmeli ve sorumluluk taşımalıdır.

1333 1173 1008 878 811 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1999 2000 2001 2002 2003

1999-2003 Yıllarıarasında işkazalarıve meslek hastalıklarısonucu ölüm sayıları

Bunlar yapılırsa;

 Çalışanlar korunmuşolur,  İşletme güvenliği sağlanır,  Üretim güvenliği sağlanır,

 Çevre güvenliği sağlanır ve korunur,

 İşkazalarıve meslek hastalıklarısıfıra yaklaşır,  Ekonomik kayıplar azalır,

 Maliyetler azalır,

 Çalışanların, müşterinin ve işyerinin memnuniyeti sağlanır,  Verimlilik artar.

ÖLÇME VE DE

Ğ

ERLEND

İ

RME

ÖLÇME SORULARI

1.

Sigortal

ı

n

ı

n, çal

ış

t

ı

r

ı

ld

ığı

i

ş

in niteli

ğ

ine göre tekrarlanan bir sebeple veya i

ş

in

yürütüm

ş

artlar

ı

yüzünden u

ğ

rad

ığı

geçici veya sürekli hastal

ı

k, sakatl

ı

k veya

ruhî ar

ı

za hallerine ne denir?

A. Meslek hastalığıB. Sigortalılık C. işçi sağlığıD.İşgüvenliği

2.

Meslek Hastal

ığı

n

ı

tan

ı

mlayan yasa a

ş

a

ğı

dakilerden hangisidir?

A. 506 SayılıSSK Yasası B. 605 SayılıEmekli SandığıYasası C. 405 SayılıBağ- Kur Yasası D. 155 SayılıSSK Yasası

3.

Ö

ğ

renci Mustafa i

ş

yeri doktoruna giderek, meslek hastal

ı

klar

ı

ndan korunmada

hangi yöntemlerden faydalanabilece

ğ

ini sordu. A

ş

a

ğı

da verilen

şı

klardan

hangisi doktorun Mustafa’ya önerdi

ğ

i meslek hastal

ı

klar

ı

ndan korunma

yöntemlerinden birisi de

ğ

ildir?

A.Yer değiştirme B. Ayırma C. Havalandırma D. Gezinme

4.

Meslek Hastal

ı

klar

ı

n

ı

n s

ı

n

ı

fland

ı

r

ı

lmas

ı

nda a

ş

a

ğı

dakilerden hangisi yer almaz?

A. Kimyasal kaynaklıB- Fiziksel kaynaklı

C. Biyolojik kaynaklıD-Matematik kaynaklı

5.

A

ş

a

ğı

dakilerden hangisi kimyasal kaynakl

ı

meslek hastal

ı

klar

ı

n

ı

n içinde yer

almaz?

A- Ağır metallerB- Tozlar C- GazlarD- Çözücüler

Ö

Ğ

RENME FAAL

İ

YET

İ

- 3

AMAÇ

İşyerlerinde olabilecek kaza ve yaralanmaların sebeplerini kavrayarak gerekli tedbirleri alabileceksiniz.

İşletmelere giderek işgüvenliği sorumlularıile görüşünüz ve geçmişte olan işkazaları ve yaralanmalarla ilgili bilgi toplayınız.

3. KAZA VE YARALANMA

Olayların planlandığı akışta yürümemesi, kişilerin yaralanmaları, sakat kalmaları ve ölmelerine sebebiyet veren olaya KAZA denilmektedir.

İş kazasının en bilinen tanımı, Sosyal Sigortalar Yasası’nda verilen tanımıdır. Bu tanımın yapılmasındaki temel amaç hangi durumlar için para ödeneceğini belirtmektir. Bundan ötürü, “iş”in kapsamında olmayan ve “işveren”in sorumluluk alanına girmeyen bazı durumlarıda kapsayabilmektedir.

İş kazası, aşağıdaki durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan, bedence ve ruhça arızaya uğratan olaya denir. ( SSK kanunu 11/a maddesi).

Resim 3.1: Kaza ve yaralanma

Ö

Ğ

RENME FAAL

İ

YET

İ

-3

AMAÇ

c) Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

d) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermesi için ayrılan zamanlarda,

e) Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığıyere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında ( servis ) oluşursa, işkazasıolarak kabul edilmektedir.

“Kaza”nın her zaman, insanda bir yaralanma ya da ölüm meydana getirmesi gerekmez. Bu bize “kıl payı” atlatılan olayların incelenmesi için de yardımcı olur. Çünkü bugün “kıl payı” atlatılan ya da “küçük” kazalar, daha büyük kazaların ve yaralanmaların habercisidir. Yine her kaza bir ihmalin, kazaya yol açan etmenlerin önceden görülememesinin sonucudur. Bu bir algılama, yaklaşım ve niyet eksikliğini vurgular ve gelecek için kaygıvericidir.

Dikkatli olmak ; hem kendimiz hem de çevremiz için önemlidir.

İşkazası, bir yaralanma veya ölümle sonuçlanan, üretimle ilgili olan ve istenmeyen bir olaydır. Böyle bir tanımlama bize iş kazalarının önlenmesi için alınabilecek önlemleri, işletme yönetim ve üretim planının bir parçasıhaline getirme olanağıverir.

“İş ile onun sağlık yönü ayrılmaz” derken, “üretimin kesintisiz ve artarak sürdürülmesi” için yapılacak çalışmalarla çalışanları korumak için alınacak önlemleri birbiriyle karıştırıyoruz.

77955 ₇₄₈₄₇ 72367 ₇₂₃₄₄ 76668 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000 100000 1999 2000 2001 2002 2003

1999–2003 Yıllarına göre işkazasısayıları

Bir kaza (yaralanma, zarar görme olayı) 5 temel nedenin arka arkaya dizilmesi sonucu meydana gelir. Bunlardan biri olmadıkça bir sonraki meydana gelmez ve dizi tamamlanmadıkça kaza ve yaralanma olmaz. Bu 5 faktöre kaza zinciri denir. Bunlar;

İnsanın doğal yapısı(İnsanın doğa karşısındaki zayıflığı), Kişisel kusurlar,

Güvensiz hareket ve güvensiz

şartlar,

Kaza olayı,

Yaralanma (zarar veya hasar). Kazalar birbiri ile bağlantılı olaylar zinciri sonucunda meydana gelmektedir.

Aşağıda 1999–2003 yıllarına göre iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu ölüm oranlarıverilmiştir.

22,8 22,3 20,6 16,8 14,4 0 5 10 15 20 25 30 1999 2000 2001 2002 2003

3.1.

İş

Kazas

ı

n

ı

Meydana Getiren Nedenler

% 79.5 “Güvensiz hareketler “ % 19,5 “Güvensizşartlar “ dan ve

% 1 “ Nedeni bulunamayan” faktörlerden dolayımeydana gelmektedir.

İŞ

KAZALARI

%79,5

%19,5 %1

1 2 3 1 Güvensiz hareketler 2 Güvensizşartlar 3 Bilinmeyen GÜVENSİZ HAREKETLER

Sorumsuz biçimde görev verilmeden ya da uyarılara aldırmadan güvensiz çalışmak, Tehlikeli hızda çalışma ya da alet kullanma,

Güvenlik donanımınıkullanılmaz duruma sokma,

Tehlikeli cihazlar kullanmak ya da donanımıgüvensiz biçimde yönetmek, Güvensiz yükleme, istif, karıştırma, yerleşme vb. davranışlar,

Güvensiz durum ya da duruşlar,

Hareketli ya da tehlikeli yerlerde çalışmak,

Şaşırmak,kızgınlık, suistimal, irkilme gibi davranışlar,

Güvenliği önemsememek ya da kişisel koruyucu malzemeyi kullanmamaktır. GÜVENSİZŞARTLAR

İşyerinde kötü koruyucu yapılmışolması, Koruyucunun hiç yapılmamışolması,

Kusurlu, pürüzlü, sivri, kaygan, eskimiş, çatlak aletler, Güvensiz yapılmışmakine, alet, tesis ve benzerleri,

Güvensiz düzen, yetersiz bakım, tıkanıklıklar, kapanmışgeçitler, Yetersiz aydınlatma, göz kamaştıranışık kaynakları,

Güvenli işelbisesi ya da gözlük, eldiven ve maske vermemek, yorucu yüksek topuk ve benzerişeyler,

% 2 önlenemez, % 98 önlenebilir, % 50 kolaylıkla önlenebilir. Ülkeler % Olarak iş kazaları Kaza sıklık oranı Kanada 0.81 3,37 ABD 0,83 3,46 Japonya 0,89 3,71 Almanya 1,5 6,25 Polonya 2,6 10,54 Güney Kore 2,8 11,67 Türkiye 3,0 12,45

Tablo1:İşkazalarısıralamasında dünyadaki yerimiz (kaynak: türk – iş)

3.2. YaralanmaŞiddetinin Belirlenmesi

Yaralanma ile sonuçlanmayan kazalar

Bir günden fazla dinlenmeyi gerektirmeyen yaralanmalar 20 günden fazla işten kalacak tedaviyi gerektiren kazalar Sürekli işgöremezlik veya ölüm ile sonuçlanan kazalar

3.3. KazalarınİşGücüne ve Ekonomiye Etkileri

ILO’ ya göre, GSMH’ nın % 4’ü ülkelerde iş kazasıve meslek hastalıklarınedeniyle yitirilmektedir.

İşyerlerinin ise kârının % 5 - % 15’i iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle kayboluyor.

Ülkemizde SSK 2003 yılı verilerine göre her yıl dört milyar YTL’den fazlası iş kazalarıve meslek hastalıklarınedeniyle yok olmaktadır.

İLO (UluslararasıÇalışma Örgütü) araştırmasına göre;

 Her yıl dünyada 270.000.000 işçi işkazalarında yaralanmaktadır.  Ülkemizde ise resmi kayıtlara göre 80.000 işkazasıolmaktadır.  Dünyada yılda 1.825.000 işçi işkazalarında ölmektedir.

 Ülkemizde ise yılda 1500 işçi işkazalarında ölmektedir.

2004 yılında

İŞKAZASI GEÇİREN SAYISI

ÖLÜMLE SONUÇLANAN KAZA SAYISI ÖMÜR BOYU SAKAT KALANLAR

80.000

5.000

1500

Ülkemiz ile ilgili verdiğimiz rakamlar SSK tarafından kayıt altına alınmışyedi milyon çalışana ait verilerdir. Oysa çalışanın yirmi milyon kadar olduğu tahmin ediliyor.

A.Görünen ( Doğrudan ) Zararlar

Meydana gelen bir iş kazası sonucunda yaralanma, ölüm ve malzeme kaybıile ilgili tüm giderler, doğrudan zararlarıihtiva etmektedir.

Makine-teçhizat hasarı, Tazminat ödemeleri, İlk yardım masrafları, Diğer tıbbî masraflar Doktor masrafları, İlâç masrafları, Tedavi masrafları

Sosyal yardım ödenekleridir. B: Görünmeyen (Dolaylı) Zararlar

Maliyet yönüyle hesaplama zorluğu olan işkazasısonucunda ilk anda hissedilemeyen ancak zaman içerisinde maddî ve manevî yükümlülükler sebebiyle iş yerinde ve toplum içinde etkisini gösteren zararlar olarak ifade edilir. Bunlar;

Toplumun uğradığızararlardır. 1893436 1697695 1852502 1831252 2111432 0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 1600000 1800000 2000000 2200000 2400000 1999 2000 2001 2002 2003

Yukarda 1999–2003 yıllarıarasında işkazalarıve meslek hastalıklarısonucu kaybedilen iş günleri verilmiştir.

3.4. Çeşitli Meslek Alanlarındaki TipikİşKazaları

En riskli sektörler metal, inşaat, kimya ve tarım olarak belirlenmiştir. a. Elektrik-Elektronik Meslekleri

Bu meslek gruplarında görülebilen işkazaları şöyle sıralanabilir;

1-Elektrik akımının bulunduğu sırada, iletkendeki sıyrık kısmın vücuda teması, 2-Topraklamasız aletlerde meydana gelen kısa devre sebebiyle gövdeye elektrik akımının geçmesi,

3-Nemli yerde kısa devre sebebiyle elektrik akımının çevreye yayılması, 4-Sıcak havyanın vücuda teması,

5-Elektronik devre montajısırasında elektrik akımına kapılması, 6-Cihazın taşınmasısırasında cihazın düşmesi.

b. Mekanik Meslek Grupları

Bu meslek gruplarında görülebilen işkazaları şöyle sıralanabilir; 1- Parçaların tornaya gevşek bağlanması,

2-Arızalıtezgâhın çalıştırılması, 3-Koruyucusuz makinede çalışılması, 4-Makine üzerinde alet unutulması, 5-Sıcak parçaların elle tutulması, 6-Makinelerde gözlüksüz çalışma, 7-Egzoz gazından zehirlenme,

Taşıt kazaları% 3.8

Düşmeler %11.8

Makinelerin sebep

ol. Kaza %13.4 Düşen cisimlerin çarpıp devirm esi

%15.6

Bir veya birden fazla cismin sıkıştırması, ezm esi, batması,

kesm esi % 37.8 Normal sınırlar

dışındakiısılara m aruz kalm ak veya

tem as etmek %2.3 Diğer nedenler %3.7

Vücudun zorlanm asından ileri

gelen incinm eler %2.7 Vücudun doğal

boşluklarına yabancı

bir cisim kaçm ası

%3.2

2003 YılıSSKİstatistiklerine GöreİşKazalarının Kaza Tiplerine Göre Dağılımı

c. Kimya ve Diğer Meslek Grupları

Bu meslek gruplarında görülebilen işkazaları şöyle sıralanabilir; 1-Asit yanıkları,

2-Gaz yanıkları, 3-Fosfor yanıkları,

4-Sindirim ve solunum yolu, kesik veya yara yoluyla etkilenme, 5-Kimyasal maddelerin elle tutulması,

6-Cam araçlarının kırılmasıile meydana gelen kesikler, 7-Kimyasal madde ve çözeltilerin tadına bakma isteği.

Y aşa mınızıK o ru yu n u z . G id e n G e ri G e lm e z !!!!!

3.5. Kaza Raporları

Hukuki problemlerin çözümü, tekrarının önlenmesi için alınmasıgereken tedbirler ile yaralanmanın derecesinin tespiti için düzenlenir.

İşyerlerinde genellikle hazır, basılıolarak bulundurulur.

Aşağıda belirtilen durumlar için mutlaka kaza raporu düzenlenmelidir. Hafif yaralama ile sonuçlanan kazalar,

Ağır yaralanma ile sonuçlanan kazalar, Ölümle sonuçlanan kazalar,

İ

LK KAZA RAPORU

MEYDANA GELEN OLAY

Cinsi :

Yeri (İl, ilçe, semt ) :

Tarih ve saat : PERSONEL KİMLİĞİ : Ayakta tedavi : Hafif yaralı : Ağır yaralı : Ölü :

HASARA UĞRAYAN BİNA, TESİS, ARAÇ VEYA MALIN HASAR DERECESİ

Hafif hasar :

Ağır hasar :

Tüm hasar :

OLAYIN OLUŞ ŞEKLİ :

SONUÇ :

Olay sonunda yapılan işlem : Alınan tedbirler : Olayla ilgili görüşve teklifler :

KAZA HAKKINDA BİLGİALINABİLECEK MAKAMLAR

Tel No :

Faks No :

Raporu düzenleyen ..../..../...

ÖLÇME VE DE

Ğ

ERLEND

İ

RME

ÖLÇME SORULARI

1.

Olaylar

ı

n planland

ığı

ak

ış

ta yürümemesi, ki

ş

ilerin yaralanmalar

ı

, sakat

kalmalar

ı

ve ölümlerine sebebiyet veren olaya ne denir?

A. Hastalık B. Kaza C. Sakatlık D. Yaralanma

2.

A

ş

a

ğı

dakilerden hangisi kaza zinciri içinde yer alan faktörlerden de

ğ

ildir?

A.İnsanın doğal yapısı B. Kişisel kusurlar

C. Kaza olayı D. Kişinin boyunun uzunluğu

3.

1999–2003 y

ı

llar

ı

aras

ı

nda i

ş

kazalar

ı

ve meslek hastal

ı

klar

ı

sonucu ölüm

oranlar

ı

nda ne gibi bir basamak olu

ş

mu

ş

tur?

A. Artmıştır B. Aynıkalmıştır C. Azalmıştır D. Hiç olmamıştır

4.

A

ş

a

ğı

dakilerden hangisi i

ş

kazalar

ı

n

ı

meydana getiren nedenlerden birinci

s

ı

rada yer almaktad

ı

r?

A. Güvensiz hareketler B. Tecrübesizlik

C. Güvensizşartlar D. Nedeni bulunamayan sebepler

5.

İş

kazalar

ı

n

ı

n % kaç

ı

önlenebilir kazalard

ı

r?

A. % 98 B. % 2 C. % 60 D. % 30

Ö

Ğ

RENME FAAL

İ

YET

İ

-4

AMAÇ

İşyerlerinde çıkabilecek yangınlar için önlem alabilecek ve gerekli müdahaleyi yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

İşyerlerinde ve atölyelerde yangına karşıalınan güvenlik önlemlerini araştırın ve bilgi toplayın.

4.YANGIN

4.1. Yanma Olay

ı

Yanma, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal bir olaydır. Yanma olayının oluşabilmesi için madde,ısıve oksijenin (hava) bir arada olmasıgerekir.

4.2. Yang

ı

n Çe

ş

itleri

A SınıfıYangınlar:Katımadde yangınlarıdır.

Soğutma ve yanıcımaddenin uzaklaştırılmasıile söndürülebilir.

B SınıfıYangınlar:Yanabilen sıvılar bu sınıfa girer. Soğutma (sis halinde su) ve boğma (karbondioksit, köpük ve kuru kimyevi toz) ile söndürülebilir.

C SınıfıYangınlar:Likit petrol gazı, hava gazı, hidrojen gibi yanabilen çeşitli gazların yanmasıile oluşan yangınlardır. Kuru kimyevi toz, halon, 1301 ve halon 1211 kullanarak söndürülebilir. Elektrikli makine ve hassas cihazların yangınlarınıda bu sınıfa dahil edebiliriz.

D SınıfıYangınlar:Yanabilen hafif metallerin ve alaşımların (magnezyum, Lityum, sodyum, seryum gibi) yanmasıyla meydana gelen yangınlardır. Kuru kimyevi tozlar bu yangınlarısöndürmede kullanılırlar.

Elektrik donanımlarının yanmasıyla oluşan yangınlarıayrı bir sınıf içinde değerlendirmeyip C sınıfı yangınların içerisinde inceleyebiliriz. Bu tür yangınlara, elektrik akımı kesilerek

ı ı ı

YANMA ÜÇGEN

İ

Ö

Ğ

RENME FAAL

İ

YET

İ

-4

AMAÇ

4.3. Yang

ı

n

ı

n Nedenleri

4.3.1. Korunma Önlemlerinin Alınmaması

Nedenlerin başında yangına karşı önlemlerin alınmaması gelmektedir. Genellikle elektrik kontağı, ısıtma sistemleri, LPG tüpleri (evlerde kullanılan tüp gazları) patlayıcı -parlayıcı maddelerin yeterince korunmaya alınmamasından yangın çıkmaktadır. Özellikle büyük yerleşim alanlarında, konut ve iş yerlerinde çıkan yangınların büyük bir kısmı elektriğin ve LPG tüplerinin yanlış kullanımına dayanmaktadır. Elektrik enerjisi aksamının teknik koşullara göre yapılmamasıda yangınıoluşturan diğer bir sebep olmaktadır. Bununla birlikte kaloriferlerde ve soba ileısıtma yöntemlerinde, bacaların temizlenmesi ve parlayıcı -patlayıcımaddeler için gerekli önlemlerin alınmasıhalinde yangın afetinde büyük bir azalma olacaktır.

4.3.2. Bilgisizlik

Yangına karşı hangi önlemlerin, nasıl alınacağını bilmemek ve bu konuda yeterli eğitimden geçmemek yangının önemli nedenlerindendir. Elektrikli aletlerin doğru kullanımını bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanlış yerleştirmek, tavan arasına ve çatıya kolay tutuşabilecek eşyalar koymak yangınıdavet eder. Yangının oluşumunu önlemek ve oluşan bir yangının söndürülmesini bilmek eğitim ve bilgilenmeden geçer. Bu sebeple yangını önlemeyi öğrenmek kadar, yangını söndürmede ilk müdahaleleri de öğrenmek gerekir.

4.3.3.İhmal

Yangın konusunda bilgi sahibi olmak yeterli değildir. Söndürülmeden atılan bir kibrit veya sigara izmariti, kapatmayı unuttuğumuz LPG tüp (evlerde kullanılan tüp gaz), ateşi söndürülmemişocak, fişi prizde unutulmuşütü gibi ihmaller büyük yangınlara yol açabilir.

4.3.4. Kazalar

İstem dışıoluşan olaylardan bazılarıda (kalorifer kazanının patlaması, elektrik kontağı gibi) yangına neden olmaktadır. Ancak kendiliğinden gelişen bütün olaylarda, başlangıçta yeterli önlemlerin alınmaması etkili olabildiği gibi bilgisizliğin de rol oynadığını görebiliyoruz. Temelde bunlar olmaksızın kazaların yol açtığıyangınlar da olmaktadır.

4.3.5. Sabotaj

Yangına karşı gerekli önlemler alındığı halde bazı insanlar çeşitli amaç ve kazanç uğruna kasıtlıolarak kişi ve topluma ait bina ve tesisleri yakarak can ve mal kaybına neden olabilir.

4.3.6. Sıçrama

Kontrol altına alınmış veya alınmamış bir yangın ihmal veya bilgisizlik sonucu sıçrayarak, yayılarak veyahut parlayıp patlayarak daha büyük boyutlara ulaşması mümkündür. Bu nedenle bu tür olaylara karşıdikkatli olmamız gerekmektedir.

4.3.7. Doğa Olayları

Rüzgârlı havalarda kuru dalların birbirine sürtmesi ya da yıldırım düşmesi vb. gibi doğa olaylarısonucunda da yangın çıkabilir.

Bir yangın olayıve yangın söndürme ekibi

4.4. Yang

ı

n Söndürmede Kullan

ı

lan Yöntemler

4.4.1.- Soğutarak Söndürme

Su İle Soğutma:Soğutarak söndürme prensipleri içinde en çok kullanılandır. Suyun elverişli fiziksel ve kimyasal özelliği yanıcımaddeyi boğma (yanan cismin su içine atılması

etken olmaktadır. Su, yangın yerine kütlesel olarak gönderileceği gibi püskürtme lanslarıile de gönderilebilir.

YanıcıMaddeyi Dağıtma:Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek

ısıbölünür, bölünen ısıdüşer ve yangın yavaş yavaş söner. (Akaryakıt yangınlarında bu tip söndürme yangının yayılmasına neden olacağından uygulanmaz.)

Kuvvetli Üfleme: Yanan madde üzerinde kuvvetli olarak üflenen hava alevin

sönmesine ve yanan maddenin ısısının düşmesine neden olmaktadır. Bu tip (soğutarak) söndürme ilkesi ile başlangıç yangınlarında başarıya ulaşılabilir. Büyümüş veya belirli boyutlara gelmiş yangınlarda kuvvetli üfleme yangına daha fazla oksijen sağlayacağından yangının büyümesine neden olur. Bu nedenle bu tür söndürmeler büyümüş yangınlarda kullanılmaz.

4.4.2. Havayıkesme

Örtme: Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb.) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarına örtü oluşturan kimyasal kullanılmaktadır.

Boğma: Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalıyerlerde oluşan yangınlara uygulanır.

Yanıcı Maddenin Ortadan Kalkması: Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kalkmasısonucu yangının söndürülmesidir.

4.5. Söndürücü Maddeler

Su:Ateşi söndüren maddeler arasında en önemlisi sudur. Su özellikle A tipi yangınlar için (katı) mükemmel bir söndürücüdür.

Kum: Yanıcı maddelerin oksijenle ilişkisinin kesilerek söndürülmesinde kullanılır. Kullanma anında kumun yanıcımaddeyi tamamen örtmesi sağlanmalıdır.

Karbondioksit Gazı(CO2):Yanan maddenin üzerini kaplayan karbondioksit gazının, yanıcı maddeyi oksijensiz bırakarak yangının söndürülmesi olayıdır. Karbondioksit gazı genellikle çelik tüplerde, basınç altında sıvıhalde tutulur. Bu gazla açık alanlarda ve hava akımının olduğu yerlerde yangının söndürülmesi oldukça zordur.

Kuru Kimyevi Toz: Yangın söndürmede kullanılan etkin maddelerden birisi de kuru kimyasal tozdur. Kimyasal tozlarla, cinslerine göre A.B.C. sınıfıyangınlar etkin birşekilde

(havagazı-doğalgaz vb.) basınç altında çıkmasından oluşan yangınların söndürülmesinde kullanılmaktadır.

Köpük:Köpük yanan yüzeyi tamamen kaplar. Bunun sonucu olarak da hava ile teması keser ve ayrıca soğutma özelliğinin bulunması nedeniyle de yangın söndürücü olarak kullanılır.

Yukarıdaki resimlerde yangın söndürme cihazlarıgörülmektedir.

Yangın söndürme hortumları

4.6. Yang

ı

n Önlemleri

Küçük bir yangın başlangıcının büyük alevlere dönüşmesini önlemek amacıyla yapıların projelendirme aşamasından itibaren, yangından korunma şartname ve yönetmeliklerine bağlıkalınması gerekir. Kurum, kuruluş ve iş yerlerinde yangını önleyici tedbirler iki kısımda ele alınır:

4.6.1. Yapısal Bakımdan Yangından Korunma

 Yapılarda yanmaz veya yanmasıgüç yapımalzemeleri kullanılmalı,  Yangının yayılmasınıönlemek amacıyla, yangın bölümleri oluşturulmalı,  Dumanların yayılmasınıönlemek için duvardan sızmalar önlenmeli,  Yangına yüksek derecede dayanıklıyapıoluşturulmalı,

 Yangının etkilerinden korunmuşkısa kaçışyollarısağlanmalı,  Ateşleyici ve yanıcımalzeme kaynaklarının ayrılmalı,

 Her an çalışabilecek durumda faal yangısöndürme cihazlarıbulundurulmalıdır.

4.6.2. Organizasyon Bakımından Yangından Korunma

 İyi bir bina idaresi,

 Gerekli yasakların konulması,

 Sabit tesisatın sık sık kontrolden geçirilmesi,  Yangınla savaştatbikatının yapılması,  Acilışıklandırma sisteminin kurulması,  Gereksiz yangın yükünün kaldırılması,

 Korunma sistemi ve planının düzenli kontrolünün yapılması,  Düzenli birşekilde alan tatbikatlarının yapılmasıdır.

4.7. Ev ve

İş

Yerlerinde Al

ı

nacak Önlemler

 Çatlak, hatalıinşa edilmiş veya dolmuş bacalar yangın nedeni olabilir. Bacalar devamlıtemizlenmelidir,

 Tavan arasıve bodrumlar temiz tutulmalıdır,

 Yanıcımaddeler evinizin veya işyerinizin uygun bir yerinde saklanmalıdır,  Soba, kalorifer ve mutfak ocaklarından çıkabilecek yangınlara dikkat

edilmelidir,

 Çocukların ateşle oynamalarına engel olunmalıdır,  Sigara içilmemesi gereken yerlerde bu kurala uyulmalıdır,  Kaynak ve kesme işlemlerinde çok dikkatli olunmalıdır,  Elektrik donanımına ehliyetsiz kişiler el sürmemelidir,

 LPG tüplerinin bulunduğu mutfak ve banyolar sürekli havalandırılmalıdır,  Yangına karşı korunmak ucuzdur. Evinizde ve iş yerinizde yangına karşı

önlemler almak sanıldığı kadar pahalı değil, tam tersine ucuzdur. Üstelik yangına karşı korunma cihaz ve donanımlarıyüksek nitelikte ve sağlam olarak üretildikleri için uzun ömürlüdür ve yıllarca hizmet verebilirler.

Yangın KapınızıÇalarsa

1. Telaşlanmayınız,

2. Bulunduğunuz yerde yangın ihbar düğmesi varsa ona basınız, 3.İtfaiyeye telefon ediniz,

4. Yangın adresini en kısa ve doğruşekilde bildiriniz,

5. Mümkünse yangının cinsini (bina, benzin, araç vb.) bildiriniz, 6. Yangınıçevrenizdekilere duyurunuz,

7.İtfaiye gelinceye kadar yangınısöndürmek için elde mevcut imkânlardan yararlanınız,

8. Yangının yayılmasınıönlemek için kapıve pencereleri kapatınız, 9. Bunlarıyaparken kendinizi ve başkalarınıda tehlikeye atmayınız, 10. Görevlilerden başkasının yangın sahasına girmesine mani olunuz.