TANAH RIZAB MELAYU : DI MANA KITA?
Oleh :
Dr. Mohd Hasrol Haffiz Bin Aliasak Pensyarah Kanan
Jabatan Pengurusan Hartanah
Tanah
–
Kepentingan atau Kedaulatan?
•
Tanah sebagai asas pembentukan negara bangsa.
•
Tanah juga dilihat sebagai salah satu daripada
faktor pengeluaran ekonomi.
•
Tanah juga sebagai lambang kedaulatan sesebuah
bangsa atau kaum di sesebuah negara.
•
Tanpa Tanah, tiada wujudnya bangsa.
•
Semua bangsa mempunyai tanah tumpahnya
KECUALI Bangsa Israel kerana ENGGAN menerima
perintah Allah untuk menduduki bumi Yabus
Bangsa Melayu
–
Suatu Definisi
Perlembagaan Persekutuan
•
Perkara 160 mentakrif
“
Melayu
”
ialah seseorang
yang menganuti
AGAMA ISLAM, LAZIMNYA
BERTUTUR DALAM BAHASA MELAYU,
MENGAMALKAN ADAT ISTIADAT MELAYU
dan
–
Lahir di
PERSEKUTUAN
atau
SINGAPURA
sebelum
MERDEKA atau ibu atau bapanya atau salah satunya
lahir di
PERSEKUTUAN
atau
SINGAPURA
atau telah
bermastautin
PERSEKUTUAN
atau
SINGAPURA
pada
hari
MERDEKA
, atau
Enakmen Rizab Melayu 1933 (FMS
Cap. 142)
•
Seksyen 2 mentakrif “Melayu” adalah
–
seseorang yang berketurunan mana-mana suku
MALAYAN
–
bertutur dalam
BAHASA MELAYU
atau mana-mana
bahasa suku
MALAYAN
, dan
Enakmen Rizab Melayu Kelantan 1930
(Enakmen No. 18 Tahun 1930)
•
Seksyen 3 mentakrif
“
Melayu
”
sebagai
–
seseorang yang berketurunan mana-mana suku
MALAYAN
–
bertutur dalam mana-mana bahasa suku
MALAYAN
–
menganut agama
MUHAMMAD (ISLAM)
dan,
–
mestilah termasuk (a) Majlis Ugama Islam, (b)
Enakmen Rizab Melayu Kedah 1931
(Enakmen No. 63)
•
Seksyen 2 mentakrif “Melayu” sebagai
–
seseorang yang
BERAGAMA MUSLIM (ISLAM)
–
bertutur dalam
BAHASA MELAYU
–
sekurang-kurangnya salah seorang ibu atau
Enakmen Rizab Melayu Perlis 1935
(Enakmen No. 7 Tahun 1353)
•
Seksyen 1 mentakrif “Melayu” sebagai
–
seseorang yang berketurunan mana-mana suku
MELAYU
atau,
–
seseorang berketurunan
ARAB
–
bertutur dalam
BAHASA MELAYU
atau mana-mana
bahasa suku
MALAYAN
dan,
Enakmen Rizab Melayu Johor 1936
(No. 1 Tahun 1936)
•
Seksyen 2 mentakrif
“
Melayu
”
sebagai
–
seseorang yang berketurunan Melayu atau
mana-mana suku
MALAYSIAN
–
bertutur dalam
BAHASA MELAYU
atau mana-mana
bahasa suku
MALAYSIAN
,
–
menganut
AGAMA MUSLIM (ISLAM)
dan,
–
lain-lain yang terkandung di dalam Jadual Kedua
seperti pihak berkuasa, lembaga, badan-badan,
pertubuhan-pertubuhan, persekutuan dan
Enakmen Rizab Melayu Terengganu 1941
(No. 17 Tahun 1360)
•
Seksyen 2 mentakrif “Melayu” sebagai
–
seseorang yang berketurunan mana-mana suku
MALAYAN
–
bertutur dalam
BAHASA MELAYU
atau mana-mana
bahasa suku
MALAYAN
dan,
Akta Kanun Tanah Negara
(Hakmilik-Hakmilik Pulau Pinang dan Melaka) 1963
•
Seksyen 94 mentakrif
“
Melayu
”
sebagai
seseorang yang menganut
AGAMA ISLAM
,
bertutur dalam
BAHASA MELAYU
,
mengamalkan adat istiadat
MELAYU
dan,
–
sebelum
MERDEKA
telah lahir di
PERSEKUTUAN
atau salah seorang ibu atau bapanya telah lahir di
PERSEKUTUAN
atau telah bermastautin di
PERSEKUTUAN
,
–
Berketurunan
MELAYU
sama ada ibu atau
Rumusan Definisi Melayu
•
Berketurunan
MELAYU
atau mana-mana suku
MALAYAN
,
•
Bertutur di dalam
BAHASA MELAYU
atau
mana-mana bahasa
MALAYAN
,
•
Menganut
AGAMA ISLAM
, dan
Sejarah Pemilikan Tanah Feudal
Melayu
•
Sebelum kedatangan kuasa Eropah, semua
tanah di dalam sesebuah kerajaan tradisional
adalah kepunyaan Sultan atau Raja.
•
Rakyat hanya mengusahakan tanah dengan
mendapat izin daripada Sultan atau Raja.
•
Sultan atau Raja merupakan pemilik mutlak ke
atas tanah.
Pengenalan Undang-Undang Tanah
oleh Inggeris
Pengenalan Undang-Undang Tanah
oleh Inggeris
• Kerana kolonial ini lebih dominan membentuk tatacara politik, ekonomi dan sosial menurut acuan Inggeris.
• Ketuanan Inggeris di Tanah Melayu telah bermula pada tahun 1786 setelah Kapten Francis Light menduduki Tanjung (Pulau Pinang).
• Kapten Francis Light telah mengeluarkan Pengisytiharan Awam 1788 yang menyatakan “sesiapa yang membersih dan menduduki sebidang tanah secara langsung dianggap sebagai memiliki tanah” dan diikuti pemberian surat akuan kepada pemilik tanah.
• Persoalan, TANAH PULAU PINANG adalah milik Kesultanan Melayu Kedah tetapi telah DIRAMPAS oleh Inggeris menerusi penjajahan pada tahun 1786.
• Setelah Perjanjian Inggeris-Belanda 1824, British telah menguasai negeri-negeri Melayu yang lain seperti Melaka (1824), Naning (1832), Perak
Undang-Undang Pemilikan Tanah Adat Melayu
Sebelum Enakmen Rizab Melayu (ERM)
•
Terdapat tiga perundangan awal pemilikan tanah
adat Melayu sebelum perwartaan ERM, iaitu :-
–
Ordinan Hak Tanah Adat Melaka 1880 : meliputi Tanah
Adat Melaka dan Tanah Adat Naning. Telah
dimansuhkan dan digantikan dengan Bahagian VIII,
Akta Kanun Tanah Negara (Hakmilik-Hakmilik Pulau
Pinang dan Melaka) 1963.
–
Seksyen 6, Kanun Tanah Selangor 1891 : Petempatan
Pertanian Melayu Kg. Bharu, Kuala Lumpur.
–
Enakmen Pegangan Adat 1909 : Tanah Adat Perpatih
di Negeri Sembilan. Dimansuhkan dan digantikan
Jenis-Jenis TRM
•
TRM berstatus Tanah Kerajaan
•
TRM bermilik dimiliki oleh orang Melayu
•
TRM bermilik dimiliki oleh kaum Bukan
Sejarah Awal TRM di Tanah Melayu
•
1896: Negeri-Negeri Melayu
Bersekutu (FMS) telah dibentuk hasil
daripada Mesyuarat Durbar yang
pertama di Kuala Kangsar
merangkumi negeri-negeri Perak,
Selangor, Negeri Sembilan dan
Pahang.
•
1897 : Perwartaan
Peraturan-Peraturan Tanah Negeri 1897 oleh
Pesuruhjaya Tinggi British bagi
Sejarah Awal TRM di Tanah Melayu
• 1908 : Mesyuarat Residen-Residen British bagi
Negeri-Negeri Melayu Bersekutu telah diadakan di Kuala Lumpur di mana Residen British di Negeri
Sembilan iaitu Douglas Graham Campbell melahirkan kekhuatiran isu penyusutan pegangan tanah kaum Melayu akibat daripada pelupusan yang tidak
terkawal antara peneroka natif Melayu dan syarikat-syarikat perlombongan dan perladangan Eropah dan China. Beliau turut mengusulkan satu perundangan khusus untuk melindungi kepentingan pemilikan tanah kaum Melayu.
• 1911 : Majlis Perundangan Kolonial British di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu telah menderafkan suatu Enakmen Rizab Melayu.
Sejarah Awal TRM di Tanah Melayu
• 1909 : Perjanjian Bangkok telah ditandatangani antara British dan Siam di mana negeri-negeri Melayu Utara iaitu Perlis, Kedah, Wilayah Raman (Gerik), Kelantan dan Terengganu telah diserahkan kepada British.
• 1914 : Sultan Ibrahim dari Johor telah menerima Penasihat British dan menamatkan kedaulatan Negeri Johor.
• 1930 : Negeri Kelantan telah memperkenalkan ERM Kelantan 1930.
• 1931 : Negeri Kedah telah mewartakan ERM Kedah 1931.
• 1933 : ERM 1913 telah dimansuhkan dan digantikan dengan ERM (Negeri-Negeri Melayu Bersekutu Bab 142) 1933.
• 1935 : Negeri Perlis telah menguatkuasakan ERM Perlis 1935.
• 1936 : Negeri Johor telah mewartakan ERM Johor 1936.
• 1941 : Kerajaan Negeri Terengganu merupakan negeri Melayu yang terakhir mewartakan ERM Terengganu 1941.
Punca Pembentukan TRM di Tanah
Melayu
•
Eksploitasi oleh Kapitalis Bukan Melayu seperti ceti dan
pekedai runcit.
•
Pertikaian Hak Warisan Tanah dalam kalangan pewaris.
•
Penjualan Tanah oleh Peneroka Melayu kepada pemodal
Bukan Melayu.
•
Cukai Tanah yang tinggi.
•
Perkembangan sektor ekonomi pertanian moden di Tanah
Melayu.
•
Perlombongan
•
Proses Pembandaran
•
Pengambilan Tanah untuk pembinaan sistem jaringan kereta
api.
Laporan dan Cadangan Pentadbir
British berkaitan Tanah Milikan
Melayu di Negeri-Negeri Melayu
Laporan Pemungut Hasil Tanah Kuala
Lumpur
•
Tahun 1905 dan 1906, 32 keping tanah milikan
Melayu telah dijual kerana ketidakupayaan
pemilik Melayu di Kuala Lumpur untuk
Mr. R.J.B. Clayton, Pegawai Daerah Ulu
Langat, Selangor
•
Mengadakan kempen kesedaran kepada kaum Melayu
bahawa kerajaan tidak menggalakkan mereka menjual
tanah,
•
Mengurangkan permintaan tanah untuk penanaman
getah sebaliknya ditanam dengan pokok kelapa
bersama tanaman-tanaman lain,
•
Memberi insentif cukai kepada penanam getah yang
menanam tanaman lain, dan
Cadangan Mr. Ernest Woodford Birch
(Residen Perak : 1905-1910)
•
Setiap daerah perlu menetapkan
kawasan yang sesuai untuk
dirizabkan kepada orang Melayu,
•
Kelulusan Pemungut Hasil Tanah
perlu diperoleh sebelum
tanah-tanah ini dijual kepada bukan
Melayu, dan
•
Cukai Tanah bagi kawasan khas ini
mestilah kurang daripada cukai
Tujuan Sebenar British
•
Untuk mengukuhkan Dasar Pecah dan Perintah,
•
Untuk memastikan TRM tidak mendapat faedah
daripada pemodenan dan pembangunan,
•
Hanya 20% sahaja TRM yang merupakan Tanah
Gred A yang sesuai untuk pertanian, dan
Dasar Pecah dan Perintah British di
Tanah Melayu
Kaum Melayu di kawasan kampung
tradisional
Kaum Cina di kawasan bandar dan
lombong
Ciri-Ciri Fizikal Petempatan Tradisional
Melayu
•
Masjid
•
Pasar-pasar Melayu
•
Balai raya
Tujuan TRM
•
Untuk menghalang Bukan Melayu memiliki
tanah kerajaan yang terletak di dalam
Kawasan Simpanan Melayu, dan
Keunikan ERM
• Sekatan urus niaga bagi menghalang pemilik Melayu melakukan urus niaga seperti pindah milik, gadaian, pajakan dan lien kepada Bukan Melayu.
• Sekatan pelupusan iaitu larangan pelupusan, pemberian permit dan Lesen Pendudukan Sementara (TOL) ke atas tanah-tanah Kerajaan Negeri atau Persekutuan yang belum diberi milik atau dilupuskan dan berada di dalam kawasan Rizab Melayu yang digazet kepada bukan Melayu.
• Sekatan bukan urus niaga seperti hak bukan Melayu untuk memasukkan kaveat, perletakhakkan, penahanan, amanah, pemberian probet dan surat wakil kuasa ke atas tanah-tanah bermilik TRM.
• Kuasa Raja Dalam Mesyuarat untuk membuat ketetapan berkaitan TRM.
Keistimewaan TRM
•
Proses pemindaan dan pemansuhan
yang
memerlukan kelulusan daripada 2/3 ahli Dewan Rakyat
(Parlimen) atau Dewan Undangan Negeri (DUN).
•
Sekatan pemberimilikan dan urus niaga
ke atas TRM
berstatus Tanah Kerajaan dan Tanah Bermilik kepada
Bukan Melayu.
•
Definisi “Melayu” di mana ERM
mengatasi tafsiran
Melayu di dalam Perkara 160 dan Perkara 89 Fasal 6,
Perlembagaan Persekutuan.
•
Penggantian TRM
yang terlibat dengan
pengambilan
tanah.
Isu Kehilangan Tanah Rizab Melayu
Sepanjang Tahun 1970-an hingga 1980-an
Negeri Isu Tahun
Johor Tanah Rizab Melayu telah dijual kepada Bukan Warganegara terutama rakyat Singapura.
1976
Terengganu Sebidang tanah milik keluarga Melayu terletak di Bandar Kuala Terengganu dijual kepada Bukan Melayu dengan harga RM 130,000.
1976
Kuala Lumpur Tanah Rizab Melayu terletak di Bukit Mahkamah dijual kepada sebuah syarikat perdagangan.
-
Kuala Lumpur Tanah milik Melayu terletak di Jalan Pekeliling dan Jalan Bukit Bintang dijual kepada Bukan Melayu
-
Johor Tanah Rizab Melayu di Jalan Tebrau dan Kota Tinggi yang mempunyai keluasan yang besar telah dijual kepada Bukan Melayu
-
Pahang 5,325 tanah milik Bumiputera di daerah-daerah Kuantan, Temerloh, Jerantut, Lipis, Bentong dan Maran telah dijual kepada Bukan Melayu.
1983
Kelantan 200,000 hektar Tanah Rizab Melayu bernilai RM 15 juta telah dimiliki oleh bangsa asing.
1983
Kelantan 16 hektar Tanah Rizab Melayu di Kok Lanas dijual kepada Syarikat Koperatif milik Bukan Melayu.
Kekhuatiran Penyusutan TRM
2009 = 11.99%
Wasiat Kedua Raja-Raja Melayu = 50%
Di mana kah baki
38.09% iaitu 700,347.27
Apakah kegunaan sebenar TRM
Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi
Perubahan Pola TRM
•
Pengambilan Tanah
•
Tindakan PBN menarik balik status TRM yang
mempunyai sumber galian.
•
Penganugerahan konsesi balak di atas TRM
•
Permohonan pemilik TRM untuk menarik
status.
•
Himpitan Pembangunan
Lembaga Tanah Adat Natif Lain di
Semenanjung Malaysia
•
Tanah Adat Naning ditadbir oleh Lembaga
Adat Naning yang diketuai oleh Penghulu
Naning.
•
Tanah Adat Perpatih Negeri Sembilan
ditadbir oleh
Customary Tenure Enactment
1926 (Cap. 215)
.
•
Tanah Adat Melaka diurus oleh Perbadanan
Tanah Adat Melaka (PERTAM).
•
Tanah Petempatan Pertanian Melayu (MAS),
Kg. Bharu, Kuala Lumpur dipantau oleh
Badan Mentadbir Tanah Rizab Melayu
•
Tanah Rizab Melayu???
•
Adakah wujud sebuah badan khas yang
bertanggungjawab untuk mengurus
tanah-tanah ini selain daripada pentadbiran Kerajaan
Negeri yang diketuai oleh Raja Dalam Majlis
Cadangan Penubuhan Lembaga
Amanah Tanah Rizab Melayu
•
Sebuah badan bebas yang diberi kuasa menurut undang-undang
Persekutuan untuk mentadbir, mengurus dan membangun Tanah
Rizab Melayu di 9 buah negeri-negeri Melayu bersultan.
•
Penubuhan ini perlu bagi menjamin pengekalan saiz Tanah Rizab
Melayu.
•
Bermatlamat menjadikan tanah sebagai FAKTOR PENGELUARAN
EKONOMI dan bukannya KOMODITI untuk diurusniagakan.
•
TRM boleh menjana faedah ekonomi melalui penggunaan tanah
bagi menghasilkan barangan ekonomi untuk dimanfaat bersama.
•
Isu KEWANGAN yang merencat penggunaan maksimum ke atas
Tanah Rizab Melayu.
Cadangan Fungsi Lembaga Amanah
Tanah Rizab Melayu
•
Melindungi kepentingan TRM yang berstatus tanah
kerajaan.
•
Mengurus dan mentadbir TRM yang tidak bermilik setelah
kematian pemilik asal.
•
Menyediakan bantuan kewangan bagi pembangunan
ekonomi tanah.
•
Bertindak sebagai Pentadbir atau Pemegang Amanah yang
mengambil alih TRM yang bermasalah terutama yang
mempunyai nilai ekonomi yang strategik.
•
Diberi kuasa pendakwaan ke atas usaha untuk menyalah
guna TRM sama ada TRM milik Kerajaan atau TRM milik
individu yang mempunyai fungsi penguatkuasaan
Cadangan Komposisi Keanggotaan
•
Kumpulan Tertinggi
–
Yang Dipertuan Agong
–
Majlis Raja-Raja Melayu
–
Wakil Kerajaan Persekutuan (NRE)
–
9 wakil Kerajaan Negeri (PTG Negeri)
–
Wakil Agensi berkaitan Melayu dan Majlis Agama
Islam
•
Kumpulan Eksekutif
Cadangan Struktur Organisasi
•
UNIT PENTADBIRAN
yang merangkumi hal-hal berkaitan dengan
pentadbiran lembaga seperti pengurusan pejabat, pengurusan
organisasi dan personel.
•
UNIT KEWANGAN
terdiri daripada dua seksyen utama iaitu
pentadbiran kewangan organisasi dan unit pembiayaan
pembangunan dan pelaburan harta tanah dengan mengambil
model dan pendekatan yang digunakan oleh institusi kewangan dan
MARA.
•
UNIT PERUNDANGAN DAN PENGUATKUASAAN
merupakan jentera
utama Lembaga dalam menjalankan urusan berkaitan dengan
pentadbiran perundangan tanah melalui kerjasama dengan
Kerajaan Negeri, pemantauan terhadap ancaman-ancaman ke atas
TRM, pelaporan dan statistik semasa TRM, tindakan
pengambilalihan TRM yang bermasalah melalui kerjasama dengan
Kerajaan Negeri, Pendakwaan dan Penguatkuasaan
Cadangan Struktur Organisasi
•
UNIT PELABURAN DAN PENGURUSAN HARTA TANAH
merupakan
unit terpenting dalam menjanakan pulangan ekonomi daripada
TRM yang mempunyai nilai ekonomi yang strategic melalui
pelaburan seperti penyewaan unit-unit harta tanah TRM yang
terletak di kawasan Bandar, pengambilalihan lot-lot komersial
Bumiputera yang tidak terjual dan sebagainya.
•
UNIT PEMBANGUNAN HARTA TANAH
berperanan untuk
membangunkan TRM mengikut potensi yang dimiliki terutama bagi
TRM milik kerajaan atau TRM yang mengalami masalah dari segi
pertikaian hak dan pemilikan. Unit ini juga akan berkerjasama
dengan Kerajaan Negeri bagi mengenalpasti TRM yang berpotensi
untuk pembangunan.
•
UNIT TUGAS-TUGAS KHAS
merujuk kepada seksyen yang terlibat
dalam urusan tender, penganugerahan kontrak, perlantikan
Faedah
•
MENJAMIN
TRM daripada terus pupus dan hilang akibat
daripada kerakusan pemilik, pihak-pihak yang
berkepentingan dan himpitan pembangunan.
•
MEMAJUKAN
TRM yang berpotensi tinggi melalui
penglibatan di dalam pelbagai bentuk pembangunan harta
tanah.
•
MEMANTAU
secara berterusan TRM serta menjadi
kumpulan pendesak dalam menjunjung Wasiat Kedua
Raja-Raja Melayu.
•
MENYUMBANG
kepada peningkatan sosioekonomi
masyarakat Melayu.
Amerika Syarikat dan Kanada
Red Indian danAustralia dan New Zealand
GOLONGAN PENDATANG
DOMINON : Bangsa British yang
Afrika Selatan
dan Perancis yang dikenali sebagai
Afrikaan (Puak Boer) serta bangsa Asia iaitu
India.
PENDUDUK ASAL : Kaum Natif Zulu,
Bantu, Xhosa, Ndebele, Tswana, Pedi
Palestin
Palestin pada tahun 1948 dengan bantuanBritish.
Penduduk Asal : Bangsa Arab yang telah
bermukim di bumi Palestin sebelum Nabi Ibrahim berhijrah dari
Wilayah Indo-China
Negara-Negara Indo-China :
Laos, Vietnam dan Kemboja.
Golongan Pendatang Dominon : Wilayah-wilayah ini telah ditakluk dan
dirampas oleh sebilangan etnik China Selatan semasa zaman pra-Islam.
Penduduk Asal :
Bangsa Melayu Khmer yang kini sedang bergelut untuk mengekalkan identiti bangsa
Selatan Thailand
Golongan Pendatang Dominon :
Kerajaan Pusat Bangkok Thailand sedang menjalankan
dasar asimilasi di wilayah-wilayah Melayu Selatan
Thailand bermula dari Segenting Kra hingga ke sempadan Malaysia. Wilayah
ini telah ditakluk oleh Siam pada tahun 1842.
Penduduk Asal : Bangsa Melayu yang
dahulunya dibawah pemerintahan Kesultanan Melayu Patani dan serpihan
Singapura dan Pulau Pinang
GOLONGAN PENDATANG DOMINON : Kaum Pendatang China telah dibawa masuk oleh
Inggeris setelah Pulau Pinang, Melaka dan Singapura disatukan menjadi Negeri-Negeri Selat
pada tahun 1826.
PENDUDUK ASAL :
Rumusan
•
Tanah adalah lambang kedaulatan sesebuah
bangsa atau kaum serta tempat asal usul
sesebuah bangsa.
•
Tanah juga adalah simbol penguasaan dan
ketuanan sesebuah bangsa di tanah air sendiri.
•
Setiap bangsa di dunia mempunyai tanah air
sendiri kecuali ISRAEL.
•
Bangsa Melayu perlu mengambil pelajaran dan
tauladan daripada bangsa-bangsa lain di dunia
yang telah hilang tanah air akibat daripada
Akhir Kata……
•
Mahukah Kita, jika Tanah
Semenanjung tidak lagi dimiliki oleh
generasi Melayu pada masa
hadapan?
•
Bayangkan peta Tanah Melayu
seumpama Peta Palestin pada masa
kini
…
•
Di manakah kita akan berteduh bila
bumi ini milik orang?
•
Mahukah kita menjadi
“
penumpang
”
di atas tanah milik nenek moyang
Tindakan Kita
•
Pertahankan saki baki Tanah Rizab Melayu yang
masih ada..
•
Pihak berkuasa negeri GANTIKAN SEMULA Tanah
Rizab Melayu yang telah dilucut status.
•
Masyarakat Awam/Pemilik Tanah : Jadikan tanah
sebagai ALAT POLITIK, EKONOMI DAN SOSIAL dan
bukannya KOMODITI yang digunakan untuk
The Malays never vanished in
the World.
Terima Kasih
Sebarang pertanyaan, pendapat, ulasan dan komen, bolehlah dikirim melalui email di alamat :
