• Tidak ada hasil yang ditemukan

Pidarta Wulan Basa Bali

BAB IV BEBAOSAN MABUAT TIOSAN

5. Pidarta Wulan Basa Bali

Mikukuhin Basa miwah Sastra Bali Malarapan Wulan Basa Bali Om Swastyastu

Matur suksma ring pangénter acara, antuk galah sané kapaica ring sikian titiang. Para angga tim juri sané dahat wangiang titiang, Ida dané sareng sami sane kusumayang titiang, Taler para pamilet lomba mapidarta basa Bali sané tresna asihin titiang.

Pangayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning sih nugrahan-Ida, mawinan Ida dané prasida ngamiletin lomba mapidarta basa Bali sakadi mangkin.

kayun mayasa-kerti, mawinan prasida katulad antuk kramané sami, mawastu setata molihang kaprecayan sané becik.

Ida dané sinamian. Nganutin paindikan sané aturang titiang di wawu, krama Baliné patut mulatsarira, ngulati sané kawastanin becik miwah rahayu. Ri tepengan ngrajegang budaya Bali nyabran rahina patut mamuja-muji linggih Ida Sang Hyang Bayu maserana aturan banten tebasan pangenteg bayu anggén ring kamanusan, taler tebasan bayu siddha purna, miwah sesayut bayu rawuh sahi. Tegesipun, astiti bhakti ring Ida Sang Hyang Widhi sané maprebawa Ida Bhatara Bayu nénten pisan dados kalaliang. Ring angga sarira drué suang-suang patut taler kaupapira bayu utawi prana punika, sané setata ngicenin semangat ri kala ngamargiang swadharma.

Ida dané sareng sami, yéning nénten wénten bayu utawi prana, pastika panca indria drué marupa pangaksian, hirung, lidah, carma, miwah karna nenten pacang mawiguna, mawastu uripé nénten prasida mamargi antar. Bayu utawi prana sampun pastika mawinan makasami prasida maurip saha nunggilang angga, pikayunan, miwah atmané jagi nyujur kauripan santi jagathita. Dadosipun, sami jadmané molihang kauripan saking angin utawi prana ri kala maangsengan.

Malih askiki, bayu utawi angin sampun janten mawiguna pisan ring kauripan i manusa. Yéning nénten wénten angin, pastika nénten pacang wénten kauripan. Silih tunggil imba kawigunan angin punika kanggén pembangkit listrik tenaga udara. Duaning asapunika Ida Bhatara Bayu kabaos prana utawi pawana ring kauripan i manusa, sané maprebawa Sang Pemurni saluir daging jagaté sami. Asapunika agung kawigunan bayuné ring kauripan jadmané.

Ida-dané, ngrajegang seni budaya Bali malarapan antuk lomba nyastra puniki, marupa kapatutan iraga sareng sami, sané gumanti patut ngertiang warisan leluhur, mapiranti antuk mingsinggihang swadharmaning béla negara. Duaning asapunika, saluir panglalah budaya dura negariné patut waspadanin, mangda nénten mapuara

jagat Baliné kaon. Lomba nyastra sané kadasarin antuk sastra agama Hindu, miwah adat pakraman, dados kanggén pangiket mikukuhin seni miwah budaya Bali sané sampun kaloktah rauh ka jabanegari.

Inggih, Ida-dané sareng sami sané banget mustikayang titiang.

Indik napi luir sané sampun pidartayang titiang diwawu, prasida kacutetang kadi asapuniki.

1) Ngrajegang seni budaya Bali sané diluhung, mapremana agama Hindu patut kalaksanayang antuk krama Bali sami, saha kadasarin pikayunan bangga tur wirang

2) Bayu Pramana patut kauripang ring angga sarira miwah ring bhuwana agung, pinaka dasar gagelaran ngupapira seni budaya Bali mangda tetep werdi

Inggih, Ida dané miwah para sameton sané wangiang titiang.

Wantah amunika titiang prasida matur ring galahé sané becik puniki.

Mogi-mogi wénten pikenohipun. Nunas ampura mantuk ring saluir kakirangan atur titiang. Inggih, puputang titiang antuk parama santih.

Om Santih, Santih, Santih Om.

5. Pidarta Wulan Basa Bali

Mikukuhin Basa miwah Sastra Bali Malarapan Wulan Basa Bali Om Swastyastu

Matur suksma ring pangénter acara, antuk galah sané kapaica ring sikian titiang. Para angga tim juri sané dahat wangiang titiang, Ida dané sareng sami sane kusumayang titiang, Taler para pamilet lomba mapidarta basa Bali sané tresna asihin titiang.

Pangayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning sih nugrahan-Ida, mawinan Ida dané prasida ngamiletin lomba mapidarta basa Bali sakadi mangkin.

kayun mayasa-kerti, mawinan prasida katulad antuk kramané sami, mawastu setata molihang kaprecayan sané becik.

Ida dané sinamian. Nganutin paindikan sané aturang titiang di wawu, krama Baliné patut mulatsarira, ngulati sané kawastanin becik miwah rahayu. Ri tepengan ngrajegang budaya Bali nyabran rahina patut mamuja-muji linggih Ida Sang Hyang Bayu maserana aturan banten tebasan pangenteg bayu anggén ring kamanusan, taler tebasan bayu siddha purna, miwah sesayut bayu rawuh sahi. Tegesipun, astiti bhakti ring Ida Sang Hyang Widhi sané maprebawa Ida Bhatara Bayu nénten pisan dados kalaliang. Ring angga sarira drué suang-suang patut taler kaupapira bayu utawi prana punika, sané setata ngicenin semangat ri kala ngamargiang swadharma.

Ida dané sareng sami, yéning nénten wénten bayu utawi prana, pastika panca indria drué marupa pangaksian, hirung, lidah, carma, miwah karna nenten pacang mawiguna, mawastu uripé nénten prasida mamargi antar. Bayu utawi prana sampun pastika mawinan makasami prasida maurip saha nunggilang angga, pikayunan, miwah atmané jagi nyujur kauripan santi jagathita. Dadosipun, sami jadmané molihang kauripan saking angin utawi prana ri kala maangsengan.

Malih askiki, bayu utawi angin sampun janten mawiguna pisan ring kauripan i manusa. Yéning nénten wénten angin, pastika nénten pacang wénten kauripan. Silih tunggil imba kawigunan angin punika kanggén pembangkit listrik tenaga udara. Duaning asapunika Ida Bhatara Bayu kabaos prana utawi pawana ring kauripan i manusa, sané maprebawa Sang Pemurni saluir daging jagaté sami. Asapunika agung kawigunan bayuné ring kauripan jadmané.

Ida-dané, ngrajegang seni budaya Bali malarapan antuk lomba nyastra puniki, marupa kapatutan iraga sareng sami, sané gumanti patut ngertiang warisan leluhur, mapiranti antuk mingsinggihang swadharmaning béla negara. Duaning asapunika, saluir panglalah budaya dura negariné patut waspadanin, mangda nénten mapuara

nganggén basa Bali sarahina sajeroning mabebaosan, inggihan ring kulawarga, ring sekolah, pasawitrayan utawi ring pagubugan.

Ida dané sané wangiang titiang, Menawi nénten ja patut basa Baliné nénten dados kanggén ngrereh jinah miwah pakaryan. Para sujana basa Baliné sampun mabukti akéh molihang pakaryan dados guru Basa Bali, taler sampun pitung atusan diri kangkat pinaka Penyuluh Basa Bali, dados Ugrawakia/MC mabasa Bali, manados penyiar berita mabasa Bali, miwah sané tiosan.

Punika sami pinaka bukti, yéning basa Baliné prasida kanggén ngrereh jinah miwah pakaryan. Napi malih ring warsa 2018 sané sampun lintang, malarapan Visi Nangun Sat Kerthi Loka Bali, Pemda Bali sampun ngamedalang Pergub Bali Nomor 79 warsa 2018 indik Busana Adat Bali miwah Pergub Bali No 80 warsa 2018 indik Perlindungan dan Penggunaan Bahasa, Aksara, dan Sastra Bali serta Pelaksanaan Bulan Bahasa Bali.

Ida dane sinamian. Mapaiketan ring panglaksanan Wulan Basa Bali warsane mangkin, saking tanggal 1 rauhing tanggal 27 Februari pacang ngebek madaging pidabdab saluiring lomba miwah sarasehan indik basa, aksara, miwah susastra Bali. Titiang rumasa bangga saha matur suksma mantuka ring uratian pemerintahé, dumogi pikamkam puniki setata kamargiang mangdané adat miwah budaya Baliné sayan rajeg, saha parajana Baliné sayan nincap pikayunané malajahin miwan nelebin basa, aksara, miwah sastra Baliné.

Ida dané sané wangiang titiang, Indayang ja kayun-kayunin, yéning nénten iraga sané pacang malajahin saha nganggén basa Baliné, sira malih? Punika mawinan titiang mapinunas majeng ring para yowana Baliné, ngiring masumpah ring angga, sayaga milet ngrajegang jagat Bali, antuk ngamiletin saluiring parikrama Bulan Bahasa Bali miwah nganggén basa Baliné ring pakraman sarahina- rahina, mangda basa Baliné rakeg pinaka basa Ibu, iriki ring jagat Bali. Napi mawinan asapunika? Duaning makasami sané mapaiketan Ring galahé puniki titiang jagi ngaturang pidarta sané mamurda

“Mikukuhin Basa miwah Sastra Bali Malarapan Wulan Basa Bali”.

Ida dané sané wangiang titiang, Sakadi sampun kawikanin sareng sami, mungguing kawéntenan jagat Baliné sampun kaloktah miwah kasumbungang rauh ka dura negari. Akéh jejuluk sané kapaica mantuk ring jagat Bali puniki. Jagat Bali kabaos Pulau Seribu Pura, Pulau Dewata, Pulau Sorga, Pulau Kahyangan, miwah sané tiosan.

Manawi makasami sampun uning ring kawéntenan jagat Baliné sané kasengguh swarga ring palemahan. Indiké punika sampun wiakti kasub kabaosang olih parajana sané wénten ring sawewengkon panegara Indonésia miwah parajana ring dura negari. Napi sané mawinan jagat Bali kabaos swarga sakala? Sané mawinan nennten ja wénten tios wantah seni miwah budaya Baliné sané dahat adiluhung.

Maosang budaya Bali sampun janten akéh kawéntenanipun, mungguing basa Bali pinaka silih tunggil piranti sané prasida kanggén ngrajegang jagat Baliné. Punika mawinan basa Bali patut kaplajahin saha kanggén mabaosan sajeroning kahuripan.

Ida dané sané kusumayang titiang,

Parajana Baliné mangkin sampun akéh sané arang mabaos basa Bali. Akéh alit-alité saha para yowana Baliné sané nénten resep saha nénten midep mabasa Bali, akéhan sané mabaos nganggén basa Indonesia. Napi ké ipun kimud mabaos nganggén basa Bali? Napi ké ajerih kabaos nénten gaul yéning mabaos nganggén basa Bali? Tiosan ring punika wénten taler piragi titiang sané mabaos kadi asapuniki

“Anggon gena malajah basa Bali? Pocol malajahin basa Bali, tusing dadi masi anggon ngalih pipis, tusing dadi anggon ngalih gaé!”

Inggih, Ida dané, miarsayang indiké kadi asapunika mawinan jengah manah titiangé. Yéning asapunika kahanan parajana Baliné, sapunapi ngrajegang basa Baliné ka benjang pungkur? Kamanah antuk titiang, iraga pinaka krama Bali, sané kamertanin antuk sari- sarining bhoga jagat Baliné mangda kayun malajahin, nelebin, saha

nganggén basa Bali sarahina sajeroning mabebaosan, inggihan ring kulawarga, ring sekolah, pasawitrayan utawi ring pagubugan.

Ida dané sané wangiang titiang, Menawi nénten ja patut basa Baliné nénten dados kanggén ngrereh jinah miwah pakaryan. Para sujana basa Baliné sampun mabukti akéh molihang pakaryan dados guru Basa Bali, taler sampun pitung atusan diri kangkat pinaka Penyuluh Basa Bali, dados Ugrawakia/MC mabasa Bali, manados penyiar berita mabasa Bali, miwah sané tiosan.

Punika sami pinaka bukti, yéning basa Baliné prasida kanggén ngrereh jinah miwah pakaryan. Napi malih ring warsa 2018 sané sampun lintang, malarapan Visi Nangun Sat Kerthi Loka Bali, Pemda Bali sampun ngamedalang Pergub Bali Nomor 79 warsa 2018 indik Busana Adat Bali miwah Pergub Bali No 80 warsa 2018 indik Perlindungan dan Penggunaan Bahasa, Aksara, dan Sastra Bali serta Pelaksanaan Bulan Bahasa Bali.

Ida dane sinamian. Mapaiketan ring panglaksanan Wulan Basa Bali warsane mangkin, saking tanggal 1 rauhing tanggal 27 Februari pacang ngebek madaging pidabdab saluiring lomba miwah sarasehan indik basa, aksara, miwah susastra Bali. Titiang rumasa bangga saha matur suksma mantuka ring uratian pemerintahé, dumogi pikamkam puniki setata kamargiang mangdané adat miwah budaya Baliné sayan rajeg, saha parajana Baliné sayan nincap pikayunané malajahin miwan nelebin basa, aksara, miwah sastra Baliné.

Ida dané sané wangiang titiang, Indayang ja kayun-kayunin, yéning nénten iraga sané pacang malajahin saha nganggén basa Baliné, sira malih? Punika mawinan titiang mapinunas majeng ring para yowana Baliné, ngiring masumpah ring angga, sayaga milet ngrajegang jagat Bali, antuk ngamiletin saluiring parikrama Bulan Bahasa Bali miwah nganggén basa Baliné ring pakraman sarahina- rahina, mangda basa Baliné rakeg pinaka basa Ibu, iriki ring jagat Bali. Napi mawinan asapunika? Duaning makasami sané mapaiketan Ring galahé puniki titiang jagi ngaturang pidarta sané mamurda

“Mikukuhin Basa miwah Sastra Bali Malarapan Wulan Basa Bali”.

Ida dané sané wangiang titiang, Sakadi sampun kawikanin sareng sami, mungguing kawéntenan jagat Baliné sampun kaloktah miwah kasumbungang rauh ka dura negari. Akéh jejuluk sané kapaica mantuk ring jagat Bali puniki. Jagat Bali kabaos Pulau Seribu Pura, Pulau Dewata, Pulau Sorga, Pulau Kahyangan, miwah sané tiosan.

Manawi makasami sampun uning ring kawéntenan jagat Baliné sané kasengguh swarga ring palemahan. Indiké punika sampun wiakti kasub kabaosang olih parajana sané wénten ring sawewengkon panegara Indonésia miwah parajana ring dura negari. Napi sané mawinan jagat Bali kabaos swarga sakala? Sané mawinan nennten ja wénten tios wantah seni miwah budaya Baliné sané dahat adiluhung.

Maosang budaya Bali sampun janten akéh kawéntenanipun, mungguing basa Bali pinaka silih tunggil piranti sané prasida kanggén ngrajegang jagat Baliné. Punika mawinan basa Bali patut kaplajahin saha kanggén mabaosan sajeroning kahuripan.

Ida dané sané kusumayang titiang,

Parajana Baliné mangkin sampun akéh sané arang mabaos basa Bali. Akéh alit-alité saha para yowana Baliné sané nénten resep saha nénten midep mabasa Bali, akéhan sané mabaos nganggén basa Indonesia. Napi ké ipun kimud mabaos nganggén basa Bali? Napi ké ajerih kabaos nénten gaul yéning mabaos nganggén basa Bali? Tiosan ring punika wénten taler piragi titiang sané mabaos kadi asapuniki

“Anggon gena malajah basa Bali? Pocol malajahin basa Bali, tusing dadi masi anggon ngalih pipis, tusing dadi anggon ngalih gaé!”

Inggih, Ida dané, miarsayang indiké kadi asapunika mawinan jengah manah titiangé. Yéning asapunika kahanan parajana Baliné, sapunapi ngrajegang basa Baliné ka benjang pungkur? Kamanah antuk titiang, iraga pinaka krama Bali, sané kamertanin antuk sari- sarining bhoga jagat Baliné mangda kayun malajahin, nelebin, saha

pasuécan-Ida, titiang miwah Ida dané sareng sami kénak rahajeng, saha prasida mapupul ring genahé puniki. Ida dané sareng sami sané wangiang titiang, bantang atur titiang ring galahé sané becik puniki mamurdhaBali Sutrepti Wisatawane Sayan Nincap ”.

Titiang ngaturang murdha asapuniki, nganutin bantang baos saking prawartaka, taler pamekas manut ring pabuat krama, jagat Bali patut sutrepti rauh ka pungkur wekas. Napi mawinan titiang matur asapuniki? Bali sutrepti pinaka uger-uger prasida nincapang pangrauh wisatawané, miwah nincapang pikolih Pendapatan Asli Daerah Bali sané mawit saking pariwisata. Mangkin asapunapi antuk mangdané jagat Bali sutrepti pangrauh wisatawané sayan nincap?

Ida dané sareng sami sané wangiang titiang, sayuwakti pisan sakadi mangkin, sami sampun rumasa kawéntenan kauripan pamekas iriki ring Bali sayan sukerta, sangkaning pidabdab duéné sané marupa wewangunan sekala sampun mapikolih. Mungguing bhoga, upabhoga miwah paribogha, sami sampun becik. Sarana makadi: margi, rumah sakit, sekolah, pasar, balé banjar, genah ibadah sampun sayan becik.

Prabéa saluiring pewangunan punika silih tunggil mawit saking pangrauh wisatawané ka Bali. Wisatawané sayan ngakéhan rauh santukan jagat Baliné kantun sutrepti, katuku antuk seni budaya, adat istiadat sané taler kukuh bakuh. Kauripan panglingsir druéné saking riin, setata mautsaha nyujur karahayuan jagat malarapan astiti bakti, ngulatiang mangda waras-repti, éling nelebang baos lelingsiré,

Salunglung sabayantaka paras-paros sarpana ya”. Malarapan antuk keneng-keneng masameton, briak-briuk masima krama ngulatiang jagat Bali sané sutrepti.

Sakadi sampun kauningin, pariwisata Bali, sampun mawiwit saking riin, daweg pamerintahan Welanda. Pinaka cihna duk warsa 1935 ring Denpasar sida kawangun Bali Hotel, kantun rajeg kantos mangkin. Punika mawinan Bali pinaka tetujon wisata sané kaloktah rauh ka dura negari. Akéh jejuluk sané kapicayang sekadi: Pulau ring adat miwah budaya Baliné pastika mapiranti antuk basa Bali saha

kapramananin antuk agama Hindu.

Ida dané sané kusumayang titiang, yéning cutetang titiang daging pidartan titiangé, sakadi ring sor puniki.

1. Jagat Baliné kaloktah miwah kasumbungang kawéntenanipun rauh ka dura negari sangkaning kautaman seni miwah budaya Baliné.

2. Malajahin saha nelebin basa Bali, prasida kanggén ngrereh jinah miwah pakaryan.

3. Uratian pemerintahé midabdabin budaya, basa, miwah sastra Bali sampun becik pisan, ngiring sokong sareng sami!

4. Ngiring anggén basa Baliné makapiranti ngrajegang budaya Bali, mangda jagat Baliné prasida rajeg kantos ka pungkur wekas.

Ida dané sinamian, wantah asapunika titiang prasida matur ring galahé sané becik puniki. Dumogi wénten pikenohipun. Matur suksma mantuk ring uratian Ida dané, Klungkung Semarapura, kirang langkung nunas agung pangampura. Makawesananing atur, titiang nguncarang parama santih

Om Santih, Santih, Santih, Om.