• Tidak ada hasil yang ditemukan

PANJEB·AR · SEMANCAT - KHASTARA

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "PANJEB·AR · SEMANCAT - KHASTARA"

Copied!
20
0
0

Teks penuh

(1)

Nn. 23 Taoen VU. 3 Pehraari 1940 OPLAAG: 12.000 BXEMPL. SabtOI! Wage 24 Baar U70.

PANJEB·AR · SEMANCAT

Weekblad basa Djawa adhedbasar ka hangsan

di~tdkake

saben dina Sabtoe dening N.V. Handel Mij. Druk. ,,Ind.>nesia" ing Soerabaja

Hoofdredacteur : Imam Soepardi.

Regane langganan

1

kwartaal f

1.50

Kena diJ.>ajar s· aben sasi f 0,50. Koedoe dibajar dhisik. Toemrap sandjabane

· Indonesia: 1 kwartaal f 2.-.

. Sawajah - wajah kena ndjaloek dadi langganan. nanging jen leren koedoe

ing wekasane kwartaal.

Alamat Redactie Jan Administratie : .,PANJEBAR SEMANGAT"

Paviljoen G. N. I. Boeboetan SOBRABAJA

Ragad adverrentie

I

regel f

0.25;

apese f

2.50

sak-pasangan. Jen iangg~nan (contract) : bisa oleh

soeda~

akeh.

Kena ndjaloek tarief. Administratie wenang nolak sawidjining advertentie.

GROBPSPOLITIBK.

SADJRONB pagerakan kiJ ..

bangsan ngetog kad1byan ngoeJJJ- poelake daja kekoewatane Ian ngeroep pasatoedjonne rakjat In- donesia, anggadhang roentoehe kanoegrahan Parlement Indone- sia, - Ian aksi iki sadjake oleh kawigaten, dene rinoengoe ing Nederland, Ian partai S.D.A.P.

bakal minangkani pandjaloeke Gapi nglantarake swarane ana ing Tweede kamer, - dadak ing tanah kita dhewe toewoeli lela- kon kang memelas.

Sawise Gerindo nemahi tjoba rentjana, saka panjoethate Mr.

Moehamad Yamin, kan9 mban- dioer ngedegake partai anjar dhewe, aran Partai Persatoean Indonesia, mbandjoer nganakake propaganda ana ing Soematra, kang mbebolehi marang rakjat ing kana, soepaja adja pretjaja marang pemimpin lija.ne dhewe- ke. saiki kasoesoel warta bab petjahe partai Islam P. S. I. I.

5.adjrone partai iki nganakake kongrese ana ing Palembang.

ndadak soemebar pawarta jen tilas warga tjoethatan partai ini.

toewan Kartosoewirjo, arep mba- llgoen partai Islam anjar maneh.

Dadi precies kaja lelakonne Mr.

Yamin, kang sawise ditjoethat, mbandjoer pawe partai dhewe.

Jen partai Islam anjar iki bisa lc.lakon madeg. dadi P. S. I. I.

rtgalami petjah ping teloe. jaikoe P. I. I. kang diembani dr. Soe- kiman, Penjadar dening H. A.

Salim Ian kang saiki iki.

Lelakon ing kalangane page- rakan kang mengkene iki. kang boengah, ora lija: golongan kang ora seneng ndeleng madjoene Ian bersatoene bangsa kita. Salija-·

ne ikoe, noewoehake rasa meme- las toemrap bangsa kita, dene ke- taja-raja kepengin bersatoe. dje- boel para pemimpine dhewe pa- dha misah-misah, nganti weka- sane noewoehake groepspolitiek, kang woesanane ora bisa mbaba- rake daja kang ampoeh kaja jen woedjoed sidji Ian ora madeg sa- ka petjah-petjahaning partai.

Saja loewih mbebajani maneh jen pepisahan ing bah iki mban- djoer dienggo sarana dening pe- mimpin ngala-ala marang pemim- pin )ijane. awit mbandjoer bisa ndhidhik rakjat . tjongkrah boe- brah, ora karoewan en di kang lcoedoe dienoet.

Telefo'on Red. Ian Adm.

z.

3489

tanpa nerangake sabab-sababe.

'---

Djanma '"inengkoe ing. djamao.

Ojoemboehing waktoe Ian lakoe.

JllNA JO~WANA LENA KENA.

BAJI kang nembe lair bisane moeng nangis. Saja gedhe saja imboeh kab!sane. Saja diwasa saja woewoeh pangerti roepa- roepa. Ora beda karo · wataking djaman. Nalika nembe doemadi kabeh sarwa prasadja. Gedhong kang endah-endah doeroeng ana;

kekoewataning 'alam doeroeng padha dipigoenakake ing ma- noengsa. Saja madjoe-madjoe ka- hanan saja rowa. Ojiwaning ma- noengsa tambah, kekarepane me- kar. Gegajoehan saja omber, sa- ja warna-warna kang digoleki Ian diboetoehake.

Abad

20.

menehi boekti kang njata. Wong sing meningi oerip dhek 40 oetawa 50 taoen ka- poengkoer, bakal krasa bedane.

Ngerti jen soewasananing dja-

man moela sedje.

Oemoem ngarani saiki djaman kemadjoewan. Bener ! Dening a- keh jejasan oetawa wewangoe- nan. kawroeh-kawroeh kang loe- wih sampoerna tinimbang bijen.

Pikiraning manoengsa loewih pentjar Ian wigar. Pirang-pirang prakara roewed kang kena dion- tjeki. Tjara goegon toehon. tem- boeng ngajawara kang kalantoer, wis padha soethik nganggo. Wis padha jakin jen : srengenge. ba- nioe. kajoe, watoe, angin, sapi, l.s.p. barang-barang hng bijen di r-e p ccndhi kaanggep soetji, sa- njatane doedoe barang-barang.

Njaca kahanan wis soengsang bawana balik tinimbang kaha- nan kang kapoengkoer. Ojaman ki:mg mangkono ikoe, kita idak

Para pengoeroes 0. P. V. 0. R. T. A. (Onderlinge Pensioen- fonds Volks-onderwijzers regentschap Toeloeng Agoeng}. Nga·

dege nalika 5 Augustus 1939. de ne ngloempocke dhoe1vit saben sesasi ana f 1080.- (seU1oe woloeng poeloclz roepijah) koerang loewih. Dlne karepe. socpaja kaoem V . 0. ing tembe bisoa doe- we pensioen sarana boedi dajane dhCwc. kanggo oerip ing toewane kalawan anak bodjonl . Apa sedoeloer V. 0. ing lija panggonan oega wis ada-ada mangkono? Kang ngadeg saka ing kiwa manengen sdr. Sabar. /itnaatmadja. Martaatmad;a. Hardja- sentana. Kartawardaja. Kang loenggoeh ikoe sdr. Danoesoegi- ta. promotore Ian tetoeu1ane Per satoean Goeroe ing Regentschap

T oeloeng agoeng.

WEWADINE SUCCBS.

WONG kang ahli nate kan-

?ha. jen wewaaming succes, ja- 1koe roesijane

bi~ane

wong ka- sembadan sedyane ikoe, ora ana l1ja, koeuoe nindakake kanthi te-

m~~-temen

samoebarang pega- we1an kang lagi katindaka.ke, sanadjan ta pegawejan maoe remehmg remeh.

Sing akeh - akeh, wong jen nindaKake pegawejan remeh, ora kanthi toeme1r.ening ati, awit pa- ngirane : wong moeng pegawejan sepele wae. dadi kena moeng kanthi sembarangan.

Bangsa Tionghwa kang men- tas angadjawa, enggonne adol katjang goreng. ditinaakake kan- thi temen-temening ati, ditekadi kanthi mantep, woesanane bisa oleh kaloenggoehan kang betjik, saja lawas saja betjik, saja mekar pikire. golek pegawejan Jija kang loewih adji, woesanane bisa suc- ces panjamboetgawene. kaleksa- nan sedyane enggonne arep oe- rip enak Ian kepenak.

-o-

saiki. Kaprije tradjang kita ? Ana bebasan : djanma winengkoe ing djaman. Lire, oeripe manoengsa koedoe bisa ngetoet djantraning mangsa. Jen ora, bakal toena.

Moela oetamane, plajoening dja- man kita sisihi. Dadi kita koe- doe madjoe, madjoe sakabehe.

Moeng adja lali, kemadjoewan kang nggawa kasampoernan.

Lan loewih dhisik, kasampoernan ing tanah Indonesia. · Ojalaran, kita oerip ing bebrajan Indonesia Ian bangsa ing kono. Moela wa- djib meloe mranata , kang ora ateges nglirwakake kawigaten kita marang djagad agoeng.

Pangandikane President Ma- saryk:

.. Kita koedoe kepengin ndjoendjoeng dradjate sakabe- hing bangsa. nOjoendjoeng kaloenggoehan kita dhewe ikoe ora lija moeng ndjoendjoeng sabagejan saka dradjating dja- gad".

Satemene bah iki ora soesah

dak gredjah loewih dawa. Para

pamaos kaja woes ora bakal ke-

wran marang kareping kema-

(2)

2

djoewan kang sedjati. Kadjaba lija-lija, jaikoe kemadjoewaning .angen-angen loehoer. Ora tjoe-

koep kang, moeng doemoenoeng ing awake dhewe, doepeh woes dadi wong pinter, blater, bajare akeh, noeli rampoeng. lkoe ke- madjoewan kang boentoe. Ba- blase, koedoe loewih saka ikoe.

Jen kita ora . gelem migatekake, djeneng oeripe ora tandja.

Kadjaba saiki djaman madjoe, koedoe kita elingi, jen saiki ija djaman rekasa. Rekasa ing lair batin. lki oega preloe kita wiga- tekake, soepaja bisa netepake tin- dak kang tjotjog karo kahanan.

Apa tandhane rekasa ing lair 7 J aikoe : golek sandhang pang an angel. barang kaboetoehan saja soewe saja moendhak-moen- dhak. Akeh wong l,cekoerangan, pirang-pirang wong pepriman.

Sadjroning kahanan mangkene, tindaking oerip kita kaja kang saben-saben kanggo oeloek-oe- loek jaikoe : oerip prasadja. N je- njoeda wetoening dhoewit kang tanpa tandja, nanging ija adja e- man manawa preloe. Pepengi- nan aloeamah, soepijab, ora pre- loe didjoeroengi. Ora soesah re- boet oenggoel ontjor-ontjoran prakara sing ora paedah. Wohe moeng gawe beka, rekasa di- sandhang dhewe. Oepama ngan- ti kagloendhoeng ing nistha sang sara, adhakan moeng kandheg dadi toetoehan. .

Dene rekasaning batin, awit saka pangganggoening djaman · ewoeh aja. Akeh wong bingoeng.

ora weroeh endi sing prajoga di- tandangi. Satemah moeng anoet byoeng, bebasan belo me]oe Se- ton. Sing ora ngati-ati, waspa- da. bakal kasasar. Moela kang preloe kita koedoe darbe kekoe- wataning ati, jakin apa sing arep dilakoni. Pantjen ndjoemboehake oerip ana kahanan kang mang- kene, kangelan temenan. Koe- ranging pangati-atine. sarwa- sarwi loepoet. Ewadene, meksa koedoe dilakoni. Dilelantih saka sethithik, koelina neniteni. Oe-

ran-oer. an djaman koena ana kang moeni : ,,sapa

~h

ing pa- noedjoe. sasat soegih pager we- . ,.

SI • • • • • • •

lki tjinandhija ! Lire, sing sa- pa bisa notjogake kahanan, ba- kal nemoe rahajoe. Ora katriwal kombak komboel · ana samodra- ning djaman.

- o -

SEDJARAH FINI.AND.

Perdjoangane bangsa Fin.

-0-

ING wektoe iki kawigatene wong sadonja katoedjokake me- njang Finland kang lagi adoe ka- digdajan karo Roeslan. Moela ki- ta rasa perloe ing kene ngan- dharake perdjoangane bangsa Fin i ng sadjrone taoe kedja- djah Roeslan Ian kemadjoewane . ing babagan oelah pradja.

Ing tengah-tengahaning abad kang kaping 19 ana nalar loro kang ngobahake bangsa Fin ing babagan politiek, jaikoe babagan b a s a Ian p o I i t i e k, jaikoe anggonne kabawah prentah de- ning Roeslan.

Ing wektoe semono basa kang kanggo ing officieel doedoe. basa Fin, nanging basa Zweed. Basa Zweed dipigoenakake dening rajat lapisan ndhoewoer, dene bangsa Fin kapigoenakake de- ning rakjat Fin lapisan ngisor kang sebagejan gedhe. Kaloeng- goehan - kaloenggoehan kang pantes ing kalangan sociaal ana ing tangane bangsa Zweed. Tje- kake bangsa Zweed ndoeweni kaloenggoehan kang kinatjek ( geprivilegieerd).

Nitik kahanan mangkono ma-

•••••••••••••••••••••••••••••••• TETAP BEROEPA EMAS,

• TAPI HARGANJA SANGAT MOERAH.

Perija.san lapls-emas 22 krt. (emas-c.-ekon) t.erbildn menoeroet peudapatan modern darl lngenleur English. Laplsannja-emas haloes en rad;ln. koewat tanggoeng 10 taoen (pake soerat-bmggoengan) dan barangnja model-model paling baroe (model 1939).

Gelang-tangan oekiran berkembang . • .. .. .. . .. .. . ... . .. .. . .. . .... .. per paar

f 8.SO

Gelang rantel di-ljasln dengan rantel ketjil boeat madalion per stuk

f 6.-

Gelang krontjong oekiran berkembang (2 matjam 6 stuk) ... per stel

f

7.-.

Mada lion boeat gelang-gelang ran tel atawa kaloeng .. ... .• . • per stuk

f

3.- Rantel kaloeng model bidjl timoen atawa laen model ... ... • per stuk

f

3.- Haarspel roepa-roepa matjem Preanger ... ~.... per stuk

f 4.-

Kebajak speld roepa-roepa matjem paling baroe,

!

Rantel horloge model biasa ... , ...

~~~~:~.~.~~~!~)::: s~e~

:

;:~

.Rantel horloge pakei stempel kn~p ... '.".'.""'"'.''' per stuk

!

_6.-

• Djoega djoeal giwang mark1es bermata 14 b1d11 dar1 gosokan brilliant.

• terikat emas dari 22 karaat harga satoe pasang ...

f

15.-

• Harga terseboet beloem teritoeng ongkos kirim, kaloe kirim oewang doe-

• b dapet ongkos ldrim vrij.

: Prijscourant bergambar dikirirn gratis kaloe diminta.

!

GOUDSMEDBRIJ

SAFE TY''

"

• TOELOENGAGOEN&

·~··· ... ···

3 Pebruari .

1~

Ing sisih ndhoewoer iki fotone para pengoeroes dalah koelawar- gane Ian sabagejan wargane A. M. ·A. N .•

j~ikoe

perkoer7J.poelane kaoem beroeh motoran ing Matare:.m. kang sedyane ngraketa- ke anggonne pasadoeloeran lair .Ian batin sarana loeng tinoeloeng moreel Ian materieel. kang adege wis 2 taoen. Pakoempoelan iki kad jaba wis bisa ngedegake ver bruikscooperatie. oega wis bisa gawe peroesahaan ngingoe wedhoes, kang kaoepakara ana ing desa Padokan. sakidoelC koetha Ngajodja. Kang mimpin koem··

poelan iki: sdr. Sapardi (ketoewa). sdr. Soerata (penoelis). sdr.

. Sardjana (bendahari). ·

oe kena katemboengkae manawa kaboedajan Zweed mekar (over- heerschen) ana ing Finland, ba- lik kaboedajan Finland dhewe kadhesek. Oerip kaboedajan (cul- tureel leven) diidjeni dening ka- boedajan Zweed.

Mesthi wae golongan ing Fin- land kang tresna marang tanah woetah getihe, nedya ngentas kaboedajane dhewe. Kabeh-ka•

heh kang sarwa asipat Fin koe- doe diadjokake. Saka

~nane

ge- gajoehan mangkono ikoe mban- djoer toewoeh pagerakan kang diarani .. Fennomanie", ja- ikoe pagerakan kang soemedya ndjoendjoeng samoebarang kang asipat Fin. G.'.>longan Zweed kang ndoeweni kaloenggoehan kang kinatjek maoe dialang- alangi adja nganti ndhesek bang- sa Fin, Ian ngadjokake bangsa Fin ing babagan politiek. ·

Sarehne ing wektoe semono basa Zweed dianggo oenggoel.

kajadene toemrape basa Walan- da ing kene, moela pagerakan maoe oega ngoedi soepaja rak- jat Fin padha bisa basa Zweed.

Awit mitoeroet Henning S o d e r h j e 1 m, sawidjining publicist ing· Finland, basa Zweed ikoe basa kaboedajan kang wis

ko~na

toemrap ing Fin- land, sarta · maneh nggandheng Finland karo pradja - pradja Skandinavia lijane (Noorwegen, Zweden). Tanpa basa Zweed maoe Finland kepentjil saka Skandinavia.

Pagerakan · .. Fennomanie" ma- oe gedhe wohe. Ing taoen 1880 ing antarane pendhoedhoek 1.750.000 kang neroesake pa- sinaonne saka sekolahan endhek ana 5300. Teloeng poeloeh taoen sawise ikoe tjatjah semono ma- oe moendhak dad{ 72.000. Bang- sa Fin kang bisa basa Zweed oe- ga moendhak. maoene 22.600 da-

di 33.500. Kosokbaline bangsa Fin kang omong basa Zweed. sa- ja soeda.

Pagerakan cultureel ikoe sa- engga kira-kira taoen 1900. Ing wektoe ikoe bangsa Fin soemoe- roep manawa ora moeng page- rakan kaboedajan wae kang koe- doe diangsahake, nanging oega pagerakan politiek. Awit ing na- lika ikoe Roeslan - isih kapren- tah dening tadja

~

tsaar), sarta kanQ mbawahake Finland - nindakake politiek kang diarani .. Russificatie-politiek", jaikoe po- litiek kang nedya nglebokake element-element Roes .ana ing Finland. Kaboedajan Roes arep dilebokake ana ing Finland, sar- ta pangkat-pangkat- kang dhoe- woer dipangkoe dening bangsa · Roes. Russificatie-politiek maoe kapimpin

d~ning

Brobokoff. Ni- tik gegebengane, politiek maoe dening bangsa Fin dian51gep mbebajani toemrap kemadjoe- wane Ian moemboele bangsa Fin.

Moela saka ikoe pagerakan politiek toewoeh, kang sedyane ngrombak (hervormen) kahanan sociaal kang sarwa tjiri Ian ala ikoe. Pemimpin kang kesoe- woer dadi pangentasing kamar- dikan jaikoe S v i n h u f o u d.

Pagerakan kang tansah ka- tindhes dening Roeslan. oleh na- pas lega bareng Roeslan keiok ana ing perange moengsoeh Oje- pang ing taoen 1904 - 1905 Sa- nalika swasana politiek ing Fin- land ndjomplang. Bebadan pe- wakilan rakjat didandani, kang pamilihing \°Qarga - warga ban- djoer sarana algemeene stemmen . Lanang Ian ).Vadon mbandjoer padha-padha oleh gelijk kies- recht. hak milih kang padha.

Ing pcrang donja kang ke-

poengkoer Roeslan katoet ka-

goebed ing bandajoeda. Saja s:fe-

dhe pangarep-arepe bangsa Fin

(3)

3 Pebhsarl

-

.

~ -

t 940

4119,tfOJ.lllt uep oetjoel bab.ar pi- .:san sau Roeslan. Manawa

Ro~an

kalah. mesthi ana oe- thoetan

jen

Finland bakal oe- tjoel. Moela saka ikoe bangsa Fin nedya meloe perang.

n:g~e­

wangi Djerman ana ing Oost-

&ont. Nanging . keprije bisane mengkono. wong bangsa Fin ora koelina kadhidhik dadi militair.

Ing wel\toe ikoe mbandjoer toe- woeh pagerakan kang diarani .,pagerakan-germa" (Jagersbe- weging). Pagerakan iici kalajan dhedhemitan ngirimake nonom- . an-nonoman - sabagejan gedhe :Studenten - menjang Holstein (bawah Ojerman) perloe sinaoe militair. Nonoman-nonoman we- :ton Holstein padha ndhapoek ba- tisan kang diarani • .batoljon- germa" (jagersbataljon) kang mbandjoer dibodholake menjang Oostfront. Jagersbeweging ma- oe remit banget nganti ora ga ..

soemoeroepan dening Roeslan.

Lagi konangan ing taoen 1915.

Pemimpine, jaikoe Svinhufoud kasboet ngarep, dikentasake me- njang Siberia.

Sawentara ikoe pagerakan - communisme ing Roeslan saja ngrebda. Sawajah-wajah revolu- tie bakal petjah. Ikoe diadhang- . adhang dening bangsa Fin. Am-

broek~

paprentahan tsaar bakal ndjalari mandirenge Finland. Ke- lakon ing October 1917 revolutie ,petjah.

Marga anane brontakan ma- oe boewangan-boewangan poli- tiek padha oetjoel. Mangkono oe- .ga Svinhufoud oetjoel saka Si- beria. bali menjang tanah woe- tah getihe. Satekane ing tanah woetah ge.tibe,• kabenoem dadi voorzitter senaat. •

Bangsa Fin kep6ngin mandi- reng. Pagerakan kiuig sedyane njantosani tanah air, toewoeh ngremboejoeng. nanging kalajan sisidheman: jaikoe sarana ate- . dheng pakoempoelan sport, pa- koempoelan brand.weer-brigade Ian sapanoen99alane.

Ing wektoe ikoe oega toewoeh pagerakan wanita kang diarani L o t .t a - S v a r d. Lotta-Svard ikoe djenenge sawidjining wanita Finland kang noeloengi wadya- bala nalika bangsa Fin berdjoang kanggo tanah air, kira-kira sa- abad kepoengkoer. Lotta-Svard mitoeloengi wadyabala kang ke- taton. ndondomi penganggone kang amoh. ngedoem pangan l.s.p. Tindake Lotta-Svard kang oetama ikoe katoelad dening wa- nita-wanita Finland ing pemboe- rine. sarana nganakake pagerak- an Lotta-Svard kasboet ndhoe- woer.

Bareng komoenisme menang ana ing pembrontakane, papren- tahan radja kena kareboet, Svin- hufoud mbandjoer ngoendhang- ake kamardikane Finland . . Bang- sa Roes kang dedoenoeng ana ing Finland moerina, nedya nga-

lanq-alan~i

oetjoele Finland ma- oe. -mBandjoer toewoeh .,barisan- abang". Dene Finland nt,anak.:.

<.ke .. barisan-poetih". San<1lika .. barisan-abang" (barisan R0es) peran9 tjampoeh karo ,.barisan- poetih" (barisan Fin). Barisan Fin dipramoegareni dening djcn-

SAJE'M' BARA KIRIM FOTO.

WlWlT sasi Pebruarj ngarep ikl, Ian sateroes6 saben sasi, kita arep nganakak~

.sajembara foto. Jaikoe : para koelawarga klta, kita atoeri kirim foto, endl kang kita anggep kang apik dh~we, bakal klta atoeri beboengah woedjoed :

DHOEWIT f 5.- KONTAN.

06ne foto-foto lijane kang ora olth prijs, ora kita balekake. sarta padha dadi bak wewenang kita, lire : kena klta patjak jng s.k. kita kcnc.

Pepatjake sajembara ikl, kaja kang katjetba ing ngisor iki :

(I.) Kang kena meloe nglebonl sajembara iki, moeng mligl koelawarga kita dhewe, jaikoe para abonne (langganan), .para adverteerders sarta ·para pembantoe.

Lijane, ora kena. Garwa oetawa rakan6 abonne, lja ora kena.

(2.) Poto kang klta karepake, jaikoe kang bisa anggoegah rasa katresnan marang bangsa Ian negara kita, sarta bisa anggoegah katresnan marang kagoenan sarta kaboedajan kita, oepaman6 : foto sesawangan asri, fotone paman tani lag!

anggarap sawah~. bibl tani lagi tandoer, kenja lagi mbathik, toekang lag! njoeng·

ging, pangon anggiring kebo, ahli kagoenan lagi ndjoged. Dijaga lagi naboeb ga- melan, au., enz.

(3,) Gedh6nt foto, ora kena loewih tjilik saka 8 X 11 c.m. Loewih gedhe aa- ka lki, kena. Betjike foto maoe kang ora gilap, soepaja dadine cliche bisa apik.

(4.) Loewlh betjik jen onder schrjft-e (katrangan6) foto maoe ditoelis ana ing samboerine foto. Toemrap foto sesawangan kang asri, betjik oega katrangan~

maoe ditembangake keh-kth6 3 poepoeh.

(5.) Poetoesane jury ing bab ikl ora kena dibantah, sarta kita ora nganakake korespondensl ing bab sajembara iki.

(6.) Poto kang dikirimake koedoe foto gaw6jane dhtwc. Adja pisan-pisan kirim foto kang olthe toekoe saka fotograaf lija, awit penggawe mengkene iki bisa nerak wewaler auteursrecht.

(7.) Afzender-~ kang kirim foto koedoe katoelis Ing sislh mboerin~ foto. Pa- nglrime. kena per dnakwel'k wa6.

dral M a n n e r h e i m. kang ing sadjrone paprangan moengsoeh Broewang Merah ing wektoe iki oega mandhegani. Barisan Fin oleh pambijantoe saka Expeditie- korps Von der Goltz saka Djer- man.

Perange bangsa Fin maoe soe- medya njimakake bebaja-bebaja komoenis ( communistische ele- menten) ... Pagerakan-germa" di- koempoelake maneh, kang poen- djere ana ing koetha Lappo. Pa- gerakan iki katelahe mbandjoer diarani .. P · a g e r a k a n .. Lap - po" (Lappo-beweging).

Bangsa Fin menang anggonne ngreboet kamardikane, jaikoe ing taoen 1917.

Kaja mengkono babad per- djoangane bangsa Fin anggonne ngreboet kamardikan. Doeroeng nganti saprapat abad olehe mer- dika, bangsa Fin oleh .. timbalan"

maneh saka tanah air soepaja mbelani kamardikane. ija sarana paprangane moengsoeh Roeslan ing wektoe ikt

SOEPA.

••••••••••••••• -o-

t Bangsa kang

modja

pa·

dha dhemen moeljakakc as-

• mane

leloehocrc kang wis

padha ndoeweni lelabochan

toemrap negara woctih ge-

til1c. minangka tandha jek-.

ti cnggonne

nf!adjen~ ma- •

•rang panggawe moel1a.

...

KASOENJATAN.

Andharan sarana pepindhan.

PARA maos ora nedya dak- -o-

edjak ing laladan kang nglangoet Ian roengsid, nanging tjoekoep dak gantjari pepindhan.

J~

dipikir kang dawa, agama oetawa ngelmoe apa wae kang wis diantepi sarta wis pertjaja, ikoe kabeh bener: mangkono oe- ga keprije anggonne bisa notjog- ake bener Ian loepoete, kadjaba moeng kapertjajane Ian kawroe- he dhewe-dhewe. kaja dongenge wong pitjak kepengin arep we- roeh gadjah, ing ngisor iki.

Ana wong pitjak lima A. B. C, D Ian E padha reremboegan loe- nga ngoepaja panggonan gadjah.

perloe arep weroeh roepane.

Enggaling tjrita bareng tekan pang!Jonane gadjah. ing kono ndilalah A nggrajangi sirahe ga- djah, tjiptane: .. Wah gadjah ikoe kok kaja maesan". B nggrajangi koepinge tjiptane : .. Ee, gadjah ikoe kok kaja ilir". C ngffrajangi sikile tjiptane: .. Gadinh ikoc kok kaja boemboeng". D nHgrajangi wetenge tjiptane: .. Gadjah ikoe

kok kaja bedhoeg". E

nggraja~gJ

boentoete tjiptane : •• Eh, eh. 9..,..

djah ikoe kok kaja gebleg".

Kotjapa bareng padha moelih ing dalan padha oemoek-oemoek.- an, njritakake kawroehe dhewe- dhewe. Wis mesthi wae ora tjo- tjog sidji Ian sidjine, saengga da- di pasoelajan toekar padoe ora ana kang gelem ngalah. Kaprije anggonne gelcm ngalah, krana kang diweroehi maoe pantjen njata, dadi direwangi geloet oe- pamane ija ditemah.

Ora

so~we

ana wong toe- wa kaki-kaki kang kawroehe wia sampoerna. liwat ing kono kroe- ngoe wong padha gredjegan.

bandjoer takon apa kang dadi sabab-sababe. Wong pitjak lima maoe padha njritakake

kawroe~

dhewe-dhewe. Kaki-kaki maoe mbandjoer anggenahake mangke..

ne: .. 0. ngger, adja padha gre- djegan, dene kang wis kok soe- moeroepi maoe kabeh bener, ora ana kang salah, genahe mangke- ne : Kang kok arani kaja maesan maoe sirahe gadjah, kang kok arani kaja ilir maoe koepinge

g~

djah. kang kok arani kaja boem- boeng maoe sikile gadjah, kang kok arani kaja bedhoeg maoe :wetenge gadjah Ian kang kok arani kaja gebleg maoe boentoe- te gadjah. Arang banget kan9 bisa sampoerna panggrajange.

sanadjan mangkono ikoe kabeh moeng sasmita, nanging ing atase kowe kabeh maoe sanadjan gra...

jang-grajang moeng saperangan.

ikoe wis kagolong kawroeh loe- hoer Ian wis kok rasakake sasmi- tane maoe. moelane mokal ba- nget kowe kabeh bakal bisa we- roeh blegere gadjah. Sedje karo wong kang doeroeng taoe nggra- jangi ngrasakake dhewe, ka- wroehe moeng saka kabar sarta tjritane lijan. Ewa samono ija ora kena dipaido krana wis diantepi klawan pertjaja".

Saiki akl.)e bakal ngandharake moengg"eh kapertidjan kang di- tjritakak{: wong kc1ki-kaki ing ndhoewo.:-r maoe, k•·1a dene do- ngenge oega wong pitjak kepe- ngin weroeh gadjah. kaja ing ngisor iki:

Ana wong pitjak lima padha Iara loempoeh, kepengin arep weroeh gadjah, nanging keprije bisane klakon nggoleki panggo•

nane krana ora bisa loemakoe.

Saking adrenging karep. mban- djoer padha remboegan arep kongkonan kantjane oega pitjak.

nanging ora loempoeh aran si Sakri, kang dianggep wong ken- delan sarta mitjara. Enggalinq tjrita Sakri mband!oer mangkat.

Lakoene tansah mandheg ma- ngoe. gagasane : .. Keprije mcng- ko bisane klakon tekan pang- gonan gadjah. dene akoe doe- roeng ngerti pernahe panggo- nane. Sarehne akoe wis ka- dhoeng sanggoep. dadi abot en- theng tak lakoni" .

Sakri teroes loemakoe. Bareng

tekan panggonan kang dianggo

gredjegan A. B, C, D, Ian E sar-

ta anggonne nerangake wong

kaki-kaki maoe, Sakri mandheg

(4)

. Katfa 1 .. PANJEBAR SEMANGAT"

---

i .

I I

---

·:··;-.~--·

Kcndcl

ja botjah ing gambar

ndlweu:ocr ikoe 1

W ani arep·

arez)(lll

karo

sinyct

baro11g. 7'ibun6 djcbocl . . .

gambar

!

- o -

ngroengokake. Ing kono kang diroengoe bab kahanane gadjah.

Sakri banget boengahe sarta ngroengokake tjetha wela-wela . Kabeh wis dimangerteni sanali- ka. Sakri bali moelih. gagasane : Tinimbang akoe neroesake la-

koekoe, aloewoeng bali. Mengko tak tjritakake karo kang kong- kon. waton dora sembada mesthi digoegoe".

Wong ritjak lima mao~ ;iadha loempoel ngarep-arep tek.me Sa- kri. Ora antara soewe S<.kri te- ka, padha dibagekake karo tjla- thoe : .. nDelok gadjah, ndelok gadjah". Sakri mbandjoer tjrita :

•. Wah apik banget gadja~ ikoe.

Sirahe kaja macsan. koepinge kaja ilir, sikile kaja boe::ni.c..eng, wetenge padha karo b::·.'!ioeg.

boentoete kaja ge~!eg".

Wong lima maoe bo::ngah- boenga!1 sarta wis pertjaj:.. ba- nget. Sal.Jh sidjine ;rna sin3 ta- kon : ..

Li

gedhcne sepir-1 ? Sa- kri bingoen3 anggonr.e manssoe-

li.

djal~cirau nalika ngroen:;okake ora ana sebcetane gedheni!, ban- dioer kandh.1 !.awetoe-wet•-ene:

.Cedhene pad ha karo ... tikoes".

Sanadj:in

:ne

ndhoewct:r ikoe moeng pepindhan kang sepele, nanging ana soerasane kang ke- na rinasakake. Jaikoe: wong kang ngarani manawa kasoeniataning agama-agama ikoe sedje-sedje, pindhane kajadene wonq pitjak, doeroeng weroeh kedjatenne (onwetend). Kapindhone : wong netjep kawroeh oetawa ngrasoek agama ikoe ora kena anoe;: groe- byoeg, nanging koedoe weroeh _,bewust) temenan kediatenne.

SLAMET.

-o-

I

• • •••••••••••••••••••••••••••••••••••••

Evoe Menir 2 Dang Mevro-mevro.

vertrou voe habi djarit modo ala DjokJa ding moilek em loprls, moesoe order didena wingkri TOZ, daar sorgoe ala ding sortoe. Voor handel kisl win!.

Plesiri ... hestel disi dai. Begitoe kata Mr. Djentajoe dari Suriname, artinja : Kalau toean-toean dan poetrl- poetri i!lgin njamping (scwek Sbj.) model Ojokja Jang paling djitoe dan moerah. pesanlah pada firma TOZ.

persediaan matjam-matjam, boeat dagang mendatang-

kan laba bagoes, lekaslas pesan sckarang.

SOENGGOEH kena dan tepat sekall kata-kata diatas itoe, boektinja : Batik seperti gambar in! aogaa asll Djokja harganja tjoema

f

32.- perkodi, pesan paling sedikit 12 pt. dan kirim oeang doeloe ongkO!I

I

vrlj. Sokoer pesan 2 pt. keatas, mcmang kami harap.

FIRMA TOZ. - DJOKJAKARTA.

adres boeat tamoe, roemah kaml :

l II J

KAOEMAN No. S7 t NGABEANSTRAAT II/

BLAKANG APOTHEEK P.K.O.

...

~

... ..,

: Dolter ANGKA i

: •1 Kanggo sekabehe Penjakit (Algemeene Praktijk) N i t i s a s t ro I

Ojam bitjara 5 - 6.30 sore.

Ketaba"gboulevard 81 - T elf. no. Z. 2721.

. ...

---HUURKOOP , •••••• ...

•. Radio verkoop en reparatic atdfer Dari radio Jang paling ketJU sam- :

• ,,HET RAUlUUW:S" pai jang palmg besar. Pembajaran •

• Tell. Z. ':1024. ENTENG. Perl11i11nan tent<>e •

: S 0 E R A 8 A

J

A. mempoeaskan. :

• PLAMPIT ANSTR. 116. •

• DJOEGA SEDIA: •

• •

• •

• Radio 2 handsch darl •

: aegala merk. :

Reparatle dltanggoeng •

: djempol. Tanggoeng :

• tjoekoep. Kalau koe- •

: rang balk kita kerdja:. :

• kan lag! dengan per- •

• •

• tjoema, vervoerkosten •

• kita Jang pikoeL •

• •

• •

• •

• Peagoeroes : •

• •

B. S. HOESEIN.

,..

••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

...

. . Manawa par~ maos arep mcmoendhoet barang kaperloewan apa bae, sa- •

+

doeroenge mleboe oetawa kirim lajang marang toko-toko lijane,

+

+

kita atoeri mleboe oetawa kirim lajang marang toko-toko :

• kang matjak advertentie ing s.k. kita iki. Lan klta

• atoerl ngendika, Jen enggonne priksa maoe •.

: saka

m:~~:::~~:~k.

kita.

t

... . .

-

. ••••.

3

Februari 1940'

PERMISI TEROES.

G o m b a k: .. Toewan Chef, djna iki Plontjo ora bisa mleboe njamboet·

gawe".

C h e f : .. Apa 7 Plontjo ora bisa mleboe maneh? Dhek wingcnane permisl djare familiene mati, dhek emben kal!

djare oewakne mati, Iha saiki sapa djarl kang ma"ti maneh 7"

G o m b a k : .. Kang mati salki 11 ... Plontjo dhewe".

BINGOENG.

P r o f f e s o r : ,.He, mas Agent apa kowe weroeh omaU proffesor Pion•

tjo 7"

A g e n t p o 1 I t i e: ,.Weroeh maneh, nanging kow6 ikl rak toewan prof. Plontjo dMwe.''

P r o f

e

s o r : ,.Bener kandhamoe, nanging akoe klalen... adrese omab- koe ".

REGA SEPARO.

P 1 o n t j o : .. Timbangan automaat iki ora apik, bisa oega roesak".

Go m b a k: .. Apa wis mbok tjem•

ploengl dhoewit sak cent 7"

P I o n t j o: ,.Wis, nanglng sete•

ngah cent. awit akoe moeng kepengla weroeh timbangane sikilkoe sikjl ikf bae".

David. Su,

-o-

.. L

0 T E,R I

J

'OE ANG 1 lot f 11.-;

Yz

lot

f

5.50;

y.;

lot

f

2.7.5; I /10 lot

f

1.10.

Aangeteekend

f

0.30, rem.hours tidak kirim .

MONGORIA.

Djangan siksa, atawa tahan•

.cen, kalo orang dapet sakit Ti- djeng (Aambeien). Mongorla tanggoeng bisa toeloeng boeat poetoesken akar aambeien 3 fl.

•anggoeng 'J:.erhasil 1 fl.

f

2.- besar f 3.80.

CULANOL.

Obat sakit pioggang.

Koerang soemsoem, badan le- mas (:wak) pingsang teramat pe- gal (scperti tertoesoek~) tida

1

ada kekoeatan makan in! obat anggot>ng bjsa dapat tenaga moe- da dan itoc rasa pegal bisa hl- lang (baik) 1 fl.

f

1,50, besar

f 2.90. •

I

Pesan berikoet oeang ongkos •

;.rrij, rembours tidak kirim. •

Pi rm a

+ ·

DE INDISCHE KRUIDEN • G. Tengah No. 22 Semarang.

!

WMMllBIMMMall IHlllllllllllll_.MllEllllHI·

... + ·

Kongres Rakjat lndone-1· -"'·

sia wis moetoesake arep .

njokong pcrs ( soerat ka-

i

bar} nasional. Nanging. jen bangsa kita d!tCwe isih akeh

i

. kang ngremehake pers · bangsane df1ewe. apa ge-

gajoehan maoe bakal bisa

+

j. klakon? .

+

,. ... .

(5)

3

P~bruari

l940.

AMBTENAAR LAN POLITIEK.

Pacrentd .. 01-a nglairangi a':!Jbtc- nQ;J.·

lo::mcb.>~ ing pa-

kocmpoclan p1..i: .

.!ick.

- o -

SAREHNE ing kalangan ka- oem ambtenaar ka. njatan mana- wa isih akeh kang ngira mana- wa Pamrentah nglarangi

oe~awa saora-oran~

ora re:ia m:inawa ambtenaar ikoe dadi warga pa:

koempcelan poliliek. moela dak!

wawas perloe ing kene ngan- dharake kalaja· n rin3.ke3 kaprije sabenere sike;:>!

Pam:~:ttlh

toe- mrap bah ikoe.

Loewih dbisik dak tandhes:i- ke, apa tegese pakoempoelan po- litiek ikoe : jaikoe pakoempoelan kang ndoeweni maksoed Ian ngoedidaja soepaja ndoeweni pa- ngwasa oetawa prahawa toe- mrap dhapoekan Ian lakoe:iin3 paprentahan negara oetawa da- erah-daerahe.

Ojaman bijen. jaikoe micoeroet Regeerings-reglement taoen 1854 artikel Ill. pakoem;>:>elan p:>li- tiek ikoe pantji dibr1:t3 b:i3u pisan, dadi ora moeng toemrap ambtenaar wae, nanging toemrap lcabeh pendhoedhoek. Makloem wektoe ikoe pih!k pa:q,gwasa isih ndoeweni panemoe manawa pen- dhoedhoek negara k.ita iki ora samesthine meloe mikir pranatan-

pranatan negat'a,

Wiwit · taoen 1903, jaikoe sa- rana

wetoen~

lJecentraJisatie- wet. kanggo nganakake locate ra- den, laraugan .Kang kentjeng i.<oe didjabakake toemr.:ip pakoem- pcclan-pakoempoelan kan3 mli- gi ndoeY1.!::ii

a.:i~ja.;

npJjo'.ci!<e oja{;o-djago kanJgo locale raden maoe.

Sarana

r:iade3~

.. Iloe:li

Oe~o­

mo" nalika taoen

l 9J8,

rai<.,at li:donesia whvit gn : n:!J:i'.1 la:i sapitoeroete

m:d~J

piran3-pi- rang pakoempoclan politiek kaja dene Sarekat Islam b:i lndische Party, nadyan ing

we'.,to~

ikoe isih dilarang denin3 art. 111 Re- ger.rings - re3l:?me.:it.

K:i:l!tes~k.

dening kahanan

hd

Pam:t.1ta!-i.

cbandjoer nja!>oet pe;:>atjoeh ma- oe. jai.!<oe

i:tg

taoen 1919. Sa- plcke taoen . ikoe pabeJ1.)nla:1.

kang lena lc:rangan moeng 2 warna, jaikoe : a kang antjasS oetawa

gelar~

dia:i3p sn.:i'i, b kang dicendhangake tjengkah ka ro katentreman

oem:>~m mito~­

roet besluit G. G. (bijen, sadoe- roenge taoen 1935 besluit Hoog- gerechtshof).

Kadjaba pakoempoelan 2 war- na ka· 3eboet. ing we.ktoe iki dadi.

ora ana

pepatjo~'.1

bah::ir .pis.i::l.

tcemrap pakoempoelan apa wae.

dad"i oega ora ana pepatjoeh toe- mrap pakoempoelan p:>litie'.<.

Maiah sarana warna-warna raad ing wektoe iki, saben pendhoe- dhoek kaleboe oega kaoem amb- tenaar.

wcnang

Ian wadjib ber- djoang ing lap.inga::l p.:>liti?k.

Geneja ing kalangan kaoem amb!enaar isih akeh kang adoh.

saka pakoempoelan p.Jlitiek?

Ora lija sebabe sabagejan gedH marga saka w.tli. lki ana 2 war- na, jaikoe wedi kang ora m:awa .w.ewaton, Ian wedi

s~bab

oleh

a a

age pee

BOEAT MARIKA JANG JAKINKBN SPORT I

Kaloe toean abis maen sport. merasa badan leHh dan pegel semoea di II!•

koedjoer toeboeh, baeldah lantas mlnoem aatoe slokie anggoer obat tjap ..SEMBILAN BELAS". Toean aken lantas merua seger dan napas tida sengal-sengal poela.

Anggoer obat tjap "19., rasanja tfnggat tetep ledzat dan l_iaroem. Ia briken tenaga baroe hlngga kefaedahannja satoe slokle anggoer obat tjap "19" ada aama sepertl 3 boetlr telor mentah.

Sauget dlpoedjlken bagl marika Jang berbadan lemah dan berpenjaldtan.

I

Tadjoal loeaa dimana-mana tempat.

CHEMICALIENHANDEL IB KIEM TIB

, TIBNSTRAAT - TELP. 1316 NOORD - SOERABAJA.

e pee

a a ,.

Katja 5.

Pmu i 1 ·1.,7ofrw.~{ J.-,,1,r·rrt.~i tc.f.~1.1uhi ,,1'1:nc~11r" -.i11y Jfo.,a :-~l.:ntmpueny, Soera~·.~·' I, kmlf! 11.,imnbol'tyawe ni •cf

jiki

c/.-r.:; \ m1·i :•:.~·ta. 111

!ll'<tsth(£

woetri

s11st;•:1 .. P1.-:1r1(icrocs1;

ja.ikoc : sdr. -

.<;rfr.

Pmwirosucma· rto, R.

ller1.~·,:1.l~or ... r11w. A.~wn,

Soet<trt '•

l\':idiy,Z,

lsn srl.r.

P.~.1w!ro.<;?C­

q::.;•fo. ln!J

piuocd,! ; bisoa. 1..cst.a.-ri

Im~ m~toi:k ·uuh

kan3 moemf a-

nr,c..".l:i.

.. djawilan" ( we::lk) saka chef.

Ing taoen 1938 inq Volks:-aad

diadioki:!~<e

mot!c Blaauv._r, kang karepc soepaja

Pamr::nta~1

ndja- ga adi'1

a,:i P:!.nh:l)

tn n:-:i· .?

kaoc;:i

a:n!,~e::la:ir

b:i3

b~djo­

ang ing kalengan politiek . Pi- rcmbccg;m ing sadjl . :mi:tg Volks.

raad toemrnp bab i'.d roewd, na- nging wekasane motie katam?:t sarana swara 21 m:>z::l:J3:>eh 15., Ing sadjroning piremboegan ma- . oe kang pentinJ

jai'.«n:

b?:-:;c.

sikepe PamrC::ltah toemrap bah.

mace ? Sikepe Pamrentah. kaja kang kawahja ing pidatone Di- recteur B. B. ing rapat Volks- raad tg. 5 September 193S, ring- kesane mangkene :

,,De Re.g-e"..rin wemcht bet!

liW..-.~~:;cha~> v.~;--.

pclitieke p'<'::-Ujen r :n a:nbte:::;::e:i. met·

tc vcrbie::len.

Het eenige, dat de Regee- ring verlangt, i3, dat de am)- .tenaren in het

al3em:!~n

en de

g~zagsdragers,

vo:>ral die leidende functies beklee:len.

in het b!jzonder, zic'.1

d~

n:>:>- dige zelfbeperkin 3e:1. opleg- gen bij hun

O?,tr~:b:i".

Djarwane:

,,Pam.t"ei.:~ah O:f3 ngf::·~r.!g~.

kacc::n

amb!.'eJ?;~:~.~ mlc!.'D:

pa- kc.remri:dr::i poli:iek.

Pamren~ah

moeng ngadjab soepaia ambtenaar oemoe:n:!.

loewih - loewih ambte: taar kang njekel

pan3:>~w.J.s::i( g~­

zagsdragers). apa maneh kang ngloengqoehi pangkat ana ngarej) (lei:b:t:le func- ties). soepaja anggo:i.:ie le- loemban ing pakoempoelan , politiek mace ngelingana wa-

tes-watese" .

Nalika npremboeg motie-

Rl::iauY.4

inq V . :>llcsraad mace, bah anan~ ,;djawilan" saka chef oega diadjoi<.ake.

lJirec~eur

B.B.

mban:ljoer paring wangsoelan, manawa Pamrentah

etjad .•

dja- wilan" mace, Ian ndjaloek soepa- ja dilapoerake samangsa ana ke- dadejan mengkono.

Sarana katran3an i:i3 . nd!1oe-

weer moe3a sirno::i

s:ibY!hin~

rangoe-rans·=>ene kaoem am'.lte- naar

ang3on:i~ ar~.> ml~'.ln

p::i- k;:;em,::celan politiek.

Kaoem ambtenaar

i'.c:>~

s:iba- gejan

gd!t~

kle'.ln

wib.1J.in~

g · olongan

te~.:nb.:lj::ir

(

i:i :~ilec­

tueel)

in~

sadjro::ling sa;:>-saj)- ani:ig masara!ca:. Moela saka ikoe wadjib mcnehi toentoenan Ian se:·Jeloe!i m:ira:i3 W.l:t] tji- lik ongkak-angkik, saora-oranc

m~nehi

soko:tgan maran3 p:i- kcerr.pcelan pclitiek kang nglek- sanani kewad;"iban maoe.

Soekoer bage m3nawa kersa Ian bisa njekel d;a:,!lt:i:t i:q d:i- lem pengoeroes. Dene crane. da- di warga loe:nrah w.Je ja wis a- teges

»o!~·:>:igan fina:ici~:!l

bn moreel.

Adja kok nqadjo!cake

w:?wa-·

ton manawa dhapoer Ian sipate pagawejan dadi ambtenaar ikoe.

wis ateges ba·kti mara:ig Noesl Bangsa: seba!J

p:igaw~ja:i

ma:>e.

rak dibajar, dadi doe:loe bakti.

doedoe korban. Balik lboe Indo- nesia ka:tg dik:ire;n\! In di- adjab: brban

(b.J.:>~

b.J.n.:l'.n pi- kiran) saka p:>etra - p:>etran?

kanggo enggaling panggajoeh bdonesia Raya.

M:.· SOESANTO TmTOPRODJO

- o -

SAKA REDACTIE:

Sdr. M o o n - I i g h t : Tjrita tjekak ora bisa kapatjak. Karangan kanggo S.

P.T. ngenteni papan.

Sdr. So e b in g ah: Padhafangan ora bisa kapatjak. Karangan kanggo Ta- man Poctri idem. Kowe arep weroeh ka·

hanan ing G.N.l.. kena.

- o -

(6)

Katja . 6. ..PANJEBAR SEMANGAT'' 3 Februari 1 · 940 • .

---..--- ~~~~---~~ ~~~

LAKON PALGOENADI.

.l\aaeiyaning waaita.

D.

- o ...

SAPOENGKOERE Sang Ar- djoena, doek pinethoek ing Pra- na ing Dwarawati; Praboe Joe- dhisthira kagjat. Sawise sinam- brama, Praboe Joedhisthira ma- toer lelakonne kang raji R. Ar- djoena, doek pinethoek ing Pra- boe Palgoenadi ratoe ing Pa- raoggeloeng. padha menjang Ngastina ingoendang Pandhita Doerna goeroening poeroeita.

Nalika Praboe Kresna mijarsa, kaget banget, ora saketja ing · panggalih wis anjana lamoen sa- ka panggawene Koerawa. Ing kono Praboe Kresna pamit ma- rang Praboe Joedhisthira arsa noesoel lakoene Sang Ardjoena menjang Soekalima, Aria Sena den adjak. Praboe Joedhisthira njoemanggakake karsa, bandjoer

.

mangkat. Arja Sena kinen teroes marang Ngastina, Praboe Kres..

na. arsa ngrantoe lakoene Sang Ardjoena, Arja Sena woes wi- neling sapratingkahira, noeli mangkat sowang-sowangan.

Gantya tjinarita lakoene R.

Ojanaka Ian Praboe Palgoenadi, katjarita dhek semana sadalan- dalan tansah padha mintokake kawroehe saka Pandhita Doerna.

Sang Ardjoena semoe koetjiwa ing wirasa dennja doeroeng pati lebda. dadi tansah sinemona;1 de- ning Praboe Pal3oena:li.

ing

ba- tin pantjen tinem3ha amrih se- riking atine: soewe-soewe ngge- pok padha enggonne

darb~

kar- sa marang garwarrira. sarta tji- natjad koerang tata krama. Sang Ardjoena roentik tyasira, ban- djoer dadi pantja!cara. Praboe Palgoenadi asesoemhar, jen pan- tjen bisa ngasora· ke, kinen a- ngambila garwanira. Ing keno Praboe Palgoe:iadi karo Sang Ardjoena bandjoer an3adoe ka- prawiran Ian kasakte:i. Soewe- ning prang ora ana kang kaso- ran. noeli padha lelantjaran djemparing: Sang Ardjoena se- moe kasor pamawasira. noeli roeket maneh padha angadoe ka- rosan. tjandhak-tjinandhak genti boewang-binoewang.

Kotjapa tindake Praboe Kres- na tekan ing sadhoewoere kang bandaioeda. pirsa manawa kang raii Sang Parta lagi prang la- wan Praboe Palgoenadi.

semoe

kasor

~~2an~.

In3 kono Praboe Kresna bandioer toemedhak ne- moni kang raii San!'.! Ardioena, kinen prang leres bae. kadha- woehan kin. en nm1oebel mring Pandhita Do. erna. dennja isih ki- natjek karo Praboe

Palgo~,:di,

ndjaloeka dipadhakake. Sang

ifW'iMl*~i1MJ1if1

... :.11 .. .:u.t nldLjaK kal>ar kodawar.ia .u.g keue, moeng mligi para abonnlfs kita w.ae. Pamatjake tanpa bajar sarta koedoe nerangake nomerlng abonne

kang kapasang ana ana jag adresband.

LAHIR

KANTIIJ

SLAMET s

1. R. r. Retnowardani, poetrane R. Soedarmadji sekalijan kw. no. 4689 nalika 28 Nov. iag kp. Kanglnan Soerabaja. ·

2. Dradjat Poernadi, poetraae Ki Santoso Ian Nji Kartlni kw. no. 9H

ruilika

23 Dec:. malem Saptoe Paing djam 7.30 Ing Brndogerit Blitar. . 3.

Soctilmo,

poetrane wara Ian wira Moersidi keponakane B. Toemin kw. no.

16510 Gombong nalika 26 Dec:. djam 12.30 ing Prambanan.

4. Soedjoko Pratiwanggoao, poetrane wara Sri Poedjowati Ian wlra Soemo- moersodo kw. no. 11663 nalika I Dec:. djam 12.15 bengi iag Soekamoelja Bandoeng.

S.

Darwaai,

poetrane wara Ian wira

M.

Kadar kw. no. 26231 nalika 7 Jan.

djam 1 aWjlD iag Boetoeh Walikoekoen. ,

6. M. Prasocljo, poetrane wara Ian wira M. Soewarso kw. no. 13176 nalika 9 Jan. djam 11 awan ing Raba BiJna (poell.' Soembawa).

7. Sri Bdijartf, poetrane wara Ian wjra Oestam Sastrosoeharto kw. no. 21982 nalika malem. Slasa Kliwon djam 1 bengl 9 Jan. Ing Plelen. ·

8. R. r. Ratib, poetrane wara Ian wira R. Soewardi Warsltodarmo kw. no.· 12404 nalika 15 Jan. djam 9.30 bengi ing Tegallempoejangan Djokja.

9. • ... poetrane Soedarmo kw. no. 10173 Ing Karangasemstr. 24

Soerabaja nalika 3 Jan. ·

Ngatoerak6 pamoedji raharclJa,

NAMBOET

SILANING AKRAMA

s

1. R. r. Moerdijatf adhine kw. no. 15260 dhaoep Ian Mas Moec:hamild Saleh.

nalika 13 Jan. ing Pontjol Pekalongan.

2. R. r. Roellijah dhaoep Ian R. Soedckso Oemar Soeleiman adhine kw. no.

16316 nalika 15 Jan. ing Poerworedjo.

· 3. R. r. Soenarsi dhaoep Ian .ldr. Kisran SiDdoeredjo kw. no ... nalika 17 Jan. ing Soerabaja ..

4 .. R. r. Soepinah dhaoep Ian M. Soejoedi adhine Sabamo kw. no. 26340 nalika 23 Jan. ing Djokja.

S. R. A. Madoedari dhaoep Ian R. Rosetamadji keponakane sdr. R. Sastrosoe- gondo kw. no. 21288 nalika 23 Jan. ing Kalangan Solo.

6. M. r. Siti Soemami a Angkat dhaoi: p Ian R. lskandar Pringgowidjojo kw.

no. 19322 nalika 24 Jan. ing Slawi.

7. Karsinab dhaoep Ian Moehni koelawargane kw. no. 28684 nalika 24 Janu- ari ing Masdjidweg Klaten.

8. R. r. Soejali c/o kw. no. 9734 dhaoep Ian Soeparmo nalika 28 Jan. djam 9 esoek ing Moentilan N. I. S.

10. M. R. Soetarti dhaoep Ian R. E. Mal'IODo sedoeloere R. Sastrosoegondo kw. no. 21288 nalika 29 Jan. Ing Sanan Wetan Blitar. ·

11. M. R.Ertin.3ngsih dhaoep Ian Mas Soedikdo nalika 30 Jan. Ing Bongso- redjo Djombang. sedocloere kw. no. 4689.

12. R. r. Siti Soei:atmi dhae>!p Ian Soegoro kw. no. 28004 nalika 21 Besar Kemis Pon ing Pendrikan Tengah Semarang.

13. l\t. r. Sadijah, dhaoep Ian Mas Soearman kw. no. 29292 nalika 1 Febr.

djam 6 sore ins Tjomal Baroe.

14. R. r. Soelestri Dwidjosoemarto kw. no. 23350 ing Kediri. dhaoep lan R.

Soewadji nalika 2 Fehr. cj<1m 6 . .:0 !ere -mg Modjoroto Kr.diri.

IS. R. r. Sid Woerjan dhaoep Ian R. Kadarm:ul nak5anak6 kw. no. 18101 nalika 7 Fr.hr. djam 7 sore ing Karangnjar SSJWL.

16. Mas RMa Soejatmi kw. no. 20619 dhaoep Ian R. Kretarto Pra.viros:t:tjltro' mbfsoek 8 Fehr. djam

5

sore ing Brotonegaran Ponorogo.

17. R. r. Soepartinab, dhaoep Ian R. Bambang ~aesllo .kw. no. 29207 nalika 4 Fehr. djam 9 esoek ing Koetoekweg Sidoardjo ••

Ngatocrakc kasoegengan.

TINGGAL DONJA s

1. 'Ki Sodinomo, paknf gedhe Partodjwlrjo kw. no. 12115 nalika 2-3 Jan. lag Kadilajar Klaten. ·

2. R. A. Sastrohamiprodjo, iboen6 R. Soemarsono kw. no. 25845 nalika 17-18 Januari ing Pendrikan Tengah Semarang.

3. Hadji Dullah Joesoef, maratoc.-wa pamane S. Adiwinoto kw. no. 22490 Ing Mr. Cornelis nalika 19 Jan. djam S sore.

Ngatoerake bi!la soengkawa. ·

Parta amitoehoe: bareng oewal denira prang bandioer angon- tjati. Praboe Palgoenadi tjoewa

tija~ira.

dene kelanqan moeng- soch:

i!ig

kono lakoene terocs Soeka!ima.

Gantya tjinarita ing pradja

Ng<istin::i.

nalika samana Arja Sangkoeni woes atoer oe:::iinga mring Praboc Soejoedana, salwi- ring rehira dinoeta woes katoer

kabeh: San!J Nata soeka ing tyas, bandjoer dhawoeh kinen patjak baris pendhem ana ing Soekali- ma

,

kang djinaga bokmanawa ana te:ckan saka Ns:iamarta. Ar- ja Doersasana sa. kadangira noeli padha boedhal.

Tjinarita !:lg S.!koelima, te-

.

l:ane Dcwi Agraini kadherekake para wadya ing Paranggeloeng, noeli kinen mandjing ing dalem.

Ora antara soewe rawoehe Pra- boe Kresna karo R. Ojanaka.

amitemboengake apa

karanan~

dene enggonne maringi wewoe- lany marang Sang Ardjoena teka ana bedane karo ratoe ing Pa- ranggeloeng, katandha nalika padha mintokake kadibjane.

Sang Ardjoena tansah kasoraa.

bae. Pandhita Doerna .!".?moe lingsem marang Pral;loe Kresna.

wangsoelane kabeh piwoelange kinarja padha bae, ora nganggo kinatjek ingatase padha siswa.

nanging kengetan doek ingoeni Praboe Palgoenadi wis den poe- . sakani kalpika mawa sesotya

moestikaning ampal. pangoe- wasane : jen den enggo ing ta•

ngan" tengen. loepoet toena ma- rang pangawasaning sandjata.

sarta moewoehi kasantosaning sarira: bisa madhangake pepe- tenging wardaja. oetawa marak- z.ke ajem sabarang karsa, sarta kena kanggo sarana ngatonake sawarnane bangsa siloeman.

Praboe Kresna ngadjani ma- rang kang raji. kinen minta poe- saka marang Pandhita Doerna kang padha kaja ikoe. Pandhita Doerna mangsoeli wis ora doe- we, saiki R. Ojanaka kinen nari- ma dhisik, moeng

.

den arem·

aremi pinaringan poesaka Arja- sangkali akeh prabawane. dene ing tembe rehning

Wis

dadf'ka- dan. g Ian Praboe Palgoenadi ka- lilan gentenan nganggo. Sang Ardjoena nampani diemparing saka Sans Pandhita, nanging ing semoe doeroeng narima, tansab angoedi pamintanira ing ngarsa.

Pandhita Doerna kewoehan dennja mangsoeli dene kabotan sih

tersna~ira

ntarang Sang Ar- djoena, soewe - soewe antoek pamboedi,.. manawa ratoe Pa- ranggeloeng teka. kalpika arsa den apoes krama. Praboe Kres- na sarta Sang Ardjoena kinen njarantekake sarta kinen ase- singidan.

Waoeta 'kawoewoesa lampah- ira Praboe Palgoenadi wis tekan ing Soekalima, bandjoer marak ngarsa, woes sinambrama dening Pandhita Doerna, sarta dina- ngoe karahardjaning pradjanira.

Praboe Palr1oenadi wis anga-

toerake kabeh, sarta amadoelake

satingkahe Sang Ardjoena. Pan-

dhita Doerna doek mijarsa semoe

ewa ing tyasira marang Praboe

Palgoenadi, awit wis kadhisikan

wewadoele Praboe I<resna sarta

Sang Ardioena: atoerc Praboe

Palgoenadi sing akeh-ake!t ora

pinaeloe. sarta katjihna saka pra-

tingkahira, · enggonnira ngapoes

krama marang Sang Ardk1ena,

ikoe pratandha arep ngalani ke-

wala. Praboe Palgoenadi wroeh

ing semoe manawa antoek he-

bendoe. sigra angrerepa njoe-

woe-n aksama. P;indhita Doerna

r.oeli ndangoe pftparlngira poe-

S!Jka kalpika, karsa pinoendhoet

tinoepiksa, sengadi :irsa den si-

dhikara. mrih woe•.voehinq pa-

kartinira. ing kono Praboe Pal-

goenadi kewoehan eng·gone arep

ngatoerake. awit ponang kalpika

wis poelang sarira (kanthil ing

dridji), jen ora ngatoerake wedi

mring

goeroenira.

(7)

. 3 Februari 1'940.

Katjarita Praboe Palgoenadi iband;oer 3ngatoerake (nga-

tjoengake) daridjine bae, tjipta- 111ing tyas bokmanawa kaoeni- , ngan Pandhita Doerna ana kan-

<lhege tyasira. Pandhita Doerna . kaget, Praboe Palgoenadi kinira deksoera inig pratingkah, daridji- ne Praboe Palgoenadi tjinan- . dhak, kalpika pinetjat; bareng

kangelap nggonne amrih oewale saka dridji, Pandhita Doerna es- . moe doeka, pambethote dirosani, . tan mawa angkah-angkah denira njendhal. Praboe Palgoenadi ka-

· rasa Iara daridjine, arsa dinoe- . doet temahan pedhot, · daridjine

sidji katoet ing kalpika, bandjoer :niba kantaka: ora soewe Praboe . Palgoenadi nemahi kanta'\ca, koe-

wanda moeksa, atinggal swara . moewoes giri-giri ana ing gega-

na, jen ing tembe tekane prang : Bratajoeda arsa males mting Pandhita Doerna, am01nor senapati radja poetra ing Tjempalaredja. ing kono kinen ngati - ati. Pandhita Doerna ngroengoe swara mangkono maoe, esmoe sandeja tyasira, na- : nging tan rina:;a, moeng ing ba- tin rada gegetoen enggonne angroda paksa. Praboe Kresna Jan Sang Ardjoena noeli padha mriksani kalpika kang mentas kapegat saka astane Praboe Pal- goenadi, sakarone padha ngoe- ngoen ing galrh dene dadi sidji

k~raket

ing koelit, woes ora ke- na pinisah. Jata ing nalika sama- na karsane Pandhita Doerna, kalpika koedoe pinaringake ma- rang Sang Ardjoena:

noel~

pina- sang pribadi dening Pandhita Doerna ana ing tangane Sang Ardjoena kang kiwa, sarta sini- dhikara ing poedja• mantra, we-

kasan poelih dadi sidji, dhampit karo daridjine Sang Ardjoena.

Katjarita djenthikane kang kiwa dadi loro, kang sidji daridjine Praboe Palgoenadi, nanging ma- lah saja mantesi.

Jata kawoewoesa sagoenging wadya bala ing Paranggeloeng doek mijarsa jen ratoene seda saka pamaekane Pandhita Doer- na, padha saremboeg nedya la- boeh palastra: bareng wis sane- ga. bandjoer ngamoek poeng- goeng soera tantaha, dhasar woes sekaitan karo wadya ing Ngastina. Sakehing wong Soe- kalima padha kagegeran, katoer mring Pandhita Doerna, sigra ngatag Sang Ardjoena kinen amethoekake.

Nahen samantara praptanira Arja Sena: bareng soemoeroep kang raji R. Djanaka prang la.- wan moengsoeh. tjiptane Arja Sena saka paekane Pandhita Doerna. Ing keno tan saranta bandjcer narombol joeda, wadya bala ing Paranggeloeng akeh kang mati dening Arja Sena.

Patih Soekarma. doepi mijat wa- dyanira akeh kang mati. ga- gadeng tyas sigra toemandang ngamoek poenggoeng, nir baja wiwikara wadya ing Soeka!ima padha karoesakan. Praboe Kres- na prajitna bandjoer anglepasake sandjata tjakra: Patih Soekarma kataman sandjata tjakra pagas djangganira, palastra. Wadya si- . saning kang mati padha boebar asasaran, sedya moelih mring pradjanira: sagoeng Koerawa kang naramboel padha loemajoe asesingidan. Sapraptane ing Ngastina, wis matoer mring Praboe Soejoedana, dahat ing pangoengoenira.

Kotjapa saboebare moengsoeh ing Paranggeloeng, Pandhita Doerna ngatoeri piremboeg ma- rang Praboe Kresna, sarta Arja Sena, manawa padha panoedjoe ing karsa, randhane Praboc Pal- goenadi kang aran Dewi Agrai- ni, betjik didhaoepake pisan karo S<mg Ardjoena, bebasan ora ke- tanggoengan, dhasar Sang Ar- djoena wis akeh karenaning tyasira mring Dewi Agraini.

Praboe Kresna sarta Arja Sena ora pati aniondhongi karsa, awit tilas randhaning moengsoeh, wis betjik dikaja apa, m;.nawa eling patining laki, sajekti toe- woeh pamoerinane, ora woe- roeng bakal ingalani; aloewoeng den oelihake mring Parangge- lceng, bakal antoek betjik.

Jata Sang Parta, mijarsa pa- ngandikane raka sakalijan ora dadi sardjoening tyasira, dahat tjoewa semoe moering-moering marang Praboe Kresna sarta Arja Sena. Sarehning wis soewe onengira mring Dewi Agraini, tansah katjoewan ing karsa, ing keno Sang Parta bandjocr mbo- los saka

palin~rnihanira,

saking dahat kabjatan ing toeridasma- ra, dadya rnandjing dalem soe- medya ncmoni sang Retna, tjip·

taning tyas w:s gampang dene ora ana kang ngewoeh-ewoehi.

Waoeta kawoewoesa Dewi Agraini, ing nalika ikoe wis mi- jar;;a warta manawa kang raka Praboe Palgoenadi anemahi ti·

was saka pitenahe Pandhita Doerna. Dewi Agraini dahat soengkawaning drija, tjiptaning tyas moeng soemedya soemoe- soel sedaning · raka. Tan antara soewe sang Retna oeninga Sang Ardjoena prapta, arsa angroda

Palwempoclmi 1. A. C. ing Jf ecs · "-r - Corne/is ,

_didcy~l;e

n"1i1,;.a

i~ig

t.wcn 1.937 . . JJcn

e

l?.crljocto: rn'.; :

,1\1y11djo!.·aJ•c oclali rng1i i11y k11lan ;1rne b.c.11y.svi k1l<t, ~Jcr woc.~_iul.-:11, 11_11mt1·~1'<1. b11Ti ncc.itlcl•.11.-e 01tlw1!•~

/;r.iin.q bt:lirnjrm kitn kortluc i11'f.1!rMirwi km·o l1cl1twmclukc

ont

wikl.:cl my. lny 'fl<ll1ocwncr tk&

fJ<1m/;,,,.c .~a1>cn1119cming tLV1rg1i 1 • .

LC.,

kailf/ liocroc il.:i liis11 11grc :·or'lf. zil1·uc~1 wi.~.~rllicku !.·m19

di:

srr jrm /."1.rt1./.:11kc dcni11y looc111poclm1 1t•1;.~ulelclub

Ti'<mnhott inn

JJclll

wt, km1ygo

Sl11fJ 11tenlt-~lf/

rrnyyrn1:11c 711

;~/oc u·mulclm.arsch.

Shzg

11djc11g ·.-,~11f1 ll'l!a bin 11am·rp

11um1rmo

m1u :·1Jt bo1btl;1tl1

iko c.

lJr ..

Haden ll cn-

tlrt rmin. sin{I

mandMr1m1i

kocmpoc

1:'\:i I. A. C.

P1~r/oc difermzgal..C

ing kenc,

mmza t'•! ll'rmclr.lclub

1'io11nh1 ,,., 11q11nu:.:a T.·e

1.1\'1t1;dc11M·1-.~~1t. 1;Moe r1:mdhi11~

/;.1,1ro lwpcrlocwan kaa1ggo ocmocm.

D<uJ.i

,tjetha,

mm111u·11 l:al~tJ<rn ?imda/:,1k<'

;sport k1la ocr 1 a

bi.~a

gawe

lclaboclia'tl·.

Katja 7 •

OECENSIE .

BOEKOE-BOEKOE .•

,.Tenggclamnja kapaJ Van cla Wijck" danng Hamka. sake Pocstaka Nasio.ual rega A

f

l,SS.

Para maos kjrakoe isih eling maraag anane bebaja kereme kapal .. Van der Wijck"', kang nganti agawe gegering wong sa-lndonesia, apad~ne nganti nga- nakake papriksan ing Raad van Justit~

ambal - ambalan. Saiki lelakon mnoe kanggo stof ngarang sawidjining lela- kon roman dening djoeroe ngarang Hamka (H. Adam Malik, K. A.) illg Medan, jaikoe sa:ah sidjining pengarang kang misoewoer sarta karangane ija na•

te diwetokake dening Bale Poestaka (Di- bawah lindocngan ka"bah). Basane basa Indonesia, lan:jar, ji:n v.•ong remboeg·

an : faseh bar.get.

Tjrita iki wis mrsrhi wal! ngandhod pitoctoer Ian pascml):1 kang ldras ma- rang djaman nasiona! Ian djam.ln saikl.

jc>ikoe mang~•me wong eljng mard:!ll koewadjibane dadi Po~trane Bangs'\.

Kandele nganti 206 katja, rinengga iniJ gambar saperloene, dene samake lja mawa rerenggan gambar.

Kang ngetokake boekoe iki: Centrale Courant ing Medan. dene kang adcl roe•

n:r;:p Soerabaja Ian rlatahe : Poestak"

Nasional ing Soerabaja.

\\'etoene boekoe roman k;,ng dlga.,_

dh•!:i~akt' karo lelakon kang Mbat Ile, wis :::esthi wae agawe kl'pC-r.gir.e won~

.r1rep meroi.'bi jsine boekoe maoe.

- o -

paks<>. Dewi Agraini prajitna, si- gra narik agemira patl'em pabe- lan; doepi parek asoedoek djiwa, wis palastra. Sang Parta kagjat, Dewi Agrai:ii tinocbroek, doek arsa sinamboe-t. lajon mocksa pi·

noeloeng ing Ojawata: noeli ana swara kapjarsa denin3 Sang Ardjoena, jen Dewi Agraini pi- nasthi doedoe djatoc kramanira, karsane dcwa ing tembe Dewi Agraini toemoewoeh ana ing Gi- jantipcera. asesilih Dewi Gandw- wati, ikoe kang pinasthi dadi djatoe kramane panengah pan- dhawa. Sang Parta bareng ngroengoe swara mace rada li- lih sawatara. moeng angad jab toemoeli

kala~:onne

bae. Noel!

bali marek inj:F1rsane Praboe Kresna. matoer

~moe:..~ane

poerri ing

ParanqgeloP-~9·

Praboe Kres- na. Aria Sena. Ard ;oena pndha njoewoen pamit konJoer mring Ngamarta; Pandhita Doerna soe•

manggeng karsa.

Sapraptane i:1g Ngamarta. Pra hoe Kresna nwawarti marang Praboe Joedhi!it hira !'alwirin!l le- lakon. ndadeh k?. · pn nci0engoene.

Sawise nocli padha soeka -soeka.

(Tan t j e b k a

j

on).

SOEROHAMIDJOJO,

-o-

Referensi

Dokumen terkait

The loading unit with standard Automotive Master Label contains multiple sub units which are marked with a MAT-Label in single version.. 4.19.2 Master Label on

Health Notions, Volume 5 Number 3 March 2021 ISSN 2580-4936 104 | Publisher: Humanistic Network for Science and Technology DOI: http://dx.doi.org/10.33846/hn50307