..
..... ..
No. 19. Taoen IX. ·i7 Januari 1942. OPLAAG: 12.200 EXEMPL.
. . . : . . . . . . . .
Sabtoe Pon 29 Besar 1872.
PANJEBAR SEMANCAT
Weekblad basa Djawa adhedhasar' kebangsan diwetokake aaben dina Sabtoe
dfoingN. V. Handel Mij. & Druk .,Indonesia" ing S'baja.
Regane langganan· 1 kwartaal f 1,65.
Kena dibajar saben sasi f 0,55.
Ko~doe dibajar dhisik. Toemrap sak- djabane Indonesia : 1 kwartaal f 2,-.
Sak-wajah - wajah kena moendhoet
Directeur: R. Toekoel Soerohaclinoto. Ragade advertentie 1
r~gelf 0,25, apese f 2.50 sak·pasangan. Jen langga·
nan (contract): bisa oleh soedan akeh.
Kena moendhoet tarief. Administra·
tie wenang nolak sawidjining adver- tentie, tanpa nerangake sabab-sahahe Alamat R_edactie Ian Administratie :
dadi langganan, nanging jen leren koedoe ing . wekasane kwartaal.
7 ?
·- -
..-
- I n111u
/
Paviljoen G. N. I. Boeboetan
P~tbox
No. 147 SOERABAJA Telefoon Admini6tratie :. Z. 3489
Hoofdredacteur: Imam Soepardl.
- ·
Typ. Drukk. N. V ... Indonesia".RAKJAT INDONESIA
ANDJAGA KASLA.l\IBTAN. //MAD J ELIS akloemat( Pangreh Dinan De- wa Pemimpin Madjelis Rakjat BARENG rerigen kanggo nd?·::' P AMRENT AH \VIS . K.ERSA SARASEHAN
ga bebaja .pangrangsang ka)'in-
dakake sarana anane petengan KARO BEBADAN PERSATOE.
lndo esia.
II. Wangsoelane Pamrentab ikoe kita teroesake marang De- wan Pemimpin Ian Madjelis Rak·
jat Indonesia kang ing mengko bakal nemtokake lakoe kang ba, kal ditindakake.
(v'!duistering), sarta bandjoer WAN KITA.
kasoesoel anane WQng-wong kang
padha ngoengsi ing padesan, noeli KATRANGAN LAN MAKLOEMAT KANG WIS
a.keh wong-wong kang soemelang DISEBARAKE.
pikire marang anane hebaja sa- ING tanggal ka sakiwa tengenne kang didoe- 15 nemhe
iki.aoengi, oepamane: · kemalingan, wakil pamaren- parampogan, pamhegalan, sarta tab kang madeg
· d k
alJi· • saka pand1·ene·
tm
a a Jane.
Mengkono oega tinemoe ing ngane
tw.Dr.
aalar bah soemelange wong2 ma- ldenburg, Dr.
rang bebaja saka penggawe ala Levelt Ian Mr.
maoe, jen noedjoe ana luchtalarm: Sastromoeljono sirene oetaw.a kenthongan moeni wiis nganakake ta.ndha ana moengsoeh. sarasehan karo Nanging, rasa ketar-ketir kang Madjelis Rak- m~ngkono maoe, saiki mesthine jat Indonesia, bisa: sirna. Marga saiki pam.ren- manggon ing tah
WISnganakake oendhang- koetha Mata- oendhang anjar kang katoemrap- ram. Keprije ha·
ake nalikane petengan ( wajah hare sarasehan bengi) lan nalikane ana lucht- kang wiwitan alarm. Oendhang - oendhang ing antarane
-.
.···1
-·. . :_~
.-:-':
· .... ·
···~·-! ~f . .. ·· •
Mr. Sartono.
maoe, bakal matrapi paoekoeman wakil pamren- kang ahot banget marang wong tah Ian w.;ikil kang nindakake .penggawe ala pagerakan nasio-
~,'mg wajah bengi oetawa ing na- nal iki, bakal likane ana bebaja saka gegana. kita andharake Katrangane bah iki, kita atoeri saperloene ing
:maos
mgbagejan liJa.
~.kalawarti kene.
Tetoewane Madjells Rakjat Indonesia.SciH:i kita lagi
bi"a ngoemoc•n- III. Alija saka ikoe kita teroes ake makloemate rckadaja, soepaja Dewan Pe- Pangreh pacii- mimpin bn Madjelis Rakjat I&
nan Dewan Pt:-- donesia hisa gawe patemon.
mimpin Madjelis IV. Gandhcng karo kahanan Rakjat lndone· kang gawat iki sarta kanggo no- sia kang katiti tjogake lakoe ing bah 13 saka 31 Dec. 1941,
angger~anggerb<!le-omahe Ma·
l:atandhan de- djelis Rakjat Indonesia, kita woes ning Mr. Sar· ndhapoek sawidjnie behadan pa- tono, Soekardjo ramµara (Badan Penasehat).
Wirjopranoto Ki Hadjar Dewantara Ian Kjai Ian Atik Soeardi, Hadji M. Mansoer woes nampa kaja ing ngisor pandjaloek kita, loenggoeh dadi ilci: wargane behadan kashoet, mi·
I. Nalika tang- nangka dadi paramparane Ma-
gal 23 December djelis Rakjat Indonesia.
1~41
kita nampa V. Ing tanggal 12 December la1ang 5aka lste 1941 Pangreh Dinan Dewan Pe- .
Gouver~ementsmimpin Madjelis Rakjat lndo- Secretaris kang nesia heharengan karo
Se~reta·ngemo~ wa~g-
riaat GAPI ngetokake manifesi soelane Pamren· kang woes disebarake ing ma-
tc~h
toemrap ?na- dyaning pers.
ne manifest Katrangan: a. Sakawit behadan Ing . kono diterangake, , -~~ '
wong kang nindakake
pengga~ala ing wajah bengi Ian jen noe- ....
djoe ana luchtalarm, wong maoe l>akal teroes ketahan preventief.
kaoekoem nganti 7 taoen, malah ena kang digantoengi oekoeman pa
ti.PllllllJl'~l!i.1P'9111i4'1~~""IPlll~"WiJ'!'ll~ ·
loro ikoe arep gawe oetawa doe-
Oendhang - oendhang kang :kanggo andjaga kaslametan mengkene iki maksoede ora lija pendhoedhoek kang ora meloe andon perang, mangka · pendhoe- d.hoek ikoe minangka home-front ija koedoe diajom:i kaslametane.
Moela saka ikoe, kita roemang-
A
soekoer banget marang lahire oendhang·oendhang iki. Ian moe- ga-moega bisa disebarake ma.rang sakehing pendhoedhoek. klawan d.iterangaike kanthi tjetha, adja nganti seling soeroep, satemah bi- sa gawe tentreming negara, Ian gawe mirise wong kar:g nijat atin...
clak ala.
Nalikane sdr. Soekardjo Wirjopranoto nembe iki kliling propagan- da .Jndonesia mawa Parlement" mampir ing Medan. dipapag di- ning warga Surya Wirawan. Samboerine sdr. Soekardjo
=Dr. Pir·
ngadi, tetoewane Parindra ing kana.
we nijat arep ngetokake manifest dhewe-dhewe, nanging
sar~hningka.repe (.fsine) manifest maoe pa- dha oetawa toenggal sedya, moe·
h mhandjoer dipoetoes gawf manifest bebarengan wae.
VI. Makloemat Pangreh di·
nan ikoe ora diremhoeg loewih dhisik dening oetawa ing dalem Dew'an Pemimpin.
;.;.:atrangan: a. Reremhoegan ora bisa katindakake, amarga Dewan Pemimpin ora dililani gawe par ri!mon. b. Reremhoegan kanthJ referendum (lajang • lajangan) a ngel banget toemindake Ian . mesthi ngentek·entekake wektoe hae ( amarga anane censuur Jan an.gele netitpake .sawidjiniing re- daksi (oekara)-ne makloem.at . kanthi tiara lajang·lajangan ma-
oe). c. Gandheng karo a) Ian h)
~arta
nge.lingi anane kahanan kang genting Ian meksa. kita mi·
.
.•
·,r.. ,j .
. Katja 2 . ..PANJEBAR SEMANGAT" . 17 Januari 19il
~~~~~~---
...
---~ -~~~~~---~---~~~~~~~~---g oe n ak ak e hak Jci~ ka.ng kasboet p:~o A • · 'G DONJA KANG KAPINDHO. . .,... ~
wiQati. Nanging JNlJll'...-ing dalem fatsal 15 An~gacan U,.H .. n
moeog tjilik-tjilikan bae. Oraana
bb.Roema:h tangga.. . KABAR -KABAR SAKA PAPAN PAPRANGAN ING
wigatl eaka papaaJiia.
Akeh bpaU:a..Fatsal 15 ikoe oerune mang-
kene: Pan.goewasa loewar bijaaa.
Ing kahanan :kang genting Ian
meksa,Dewan Pemimpin oetawa Pcmgreh dinan oetawa tetoewane doewe hak nirtdakake
apakang dianggep perloe kanggo kapenti-
nganRakjat Indonesia.
Toemra.p sikepe ipam.rentah kan91 w'is kersa nganakake
sa--rasehan iki, kita moedjii soekoer banget, Ian moega-moega kawoe- sanane hisa oleh kasil kang he·
tjik
.banget. toemrap noesa Ian bang..sa-hangsa ing kene. Moeng ana koetjiwane. dene
ingmangsa
kang gawat · keliwat-Liwat iki, kang mesthine kita saja mikoe- koehake :persatoewan .kita, · nda- dak P.S.1.1. ndjaloek .metoe saka Ga.pi Ian Madjelis Rakjat Indo- nesia, · kang . sikepe diroedjoeki dening Miai.
Njata njedhi:hake hanget.
Toemrap iki.
secretari~atGapi, kang k:atandhan dening sdr. Soe- kardjo Wirjopranoto Ian Mr.
Soetan. Mohd. Sjah wis njebar makloemat kang djarwane meng- kene:
Kang bareng lajang
ikikita makloemake, jen marga saka makloemate Secretariaat GAPI bebarengan karo Dewan Pemim-
pinMadjelis Rakjat Indonesia . nalika tanggal 12 December 1911 kita woes antoek w:angsoelan sa- ka pamrentah.
Gegandhengan :karo :pentinge bab iki, wangsoelan kasboet kita
1'\.ir~:nake
marang Gapi in pleno,
o:l•::paja
behadan iki bisa ngrem- oocg ing bah lakoe-Iakoe sarta tindak-tindak apa kang ing wek- toe iki prajoga kita tindak;,ke.
Kita dhewe tansah rekadaja bisane parepatan Gapi-pleno bisa dia. nakake.
:\lija saka . i;koe kita njathet me- : oene P.S.1.1. saka Gapi sarta me- :oenc sd.l. Abikoesno Tjokrosoe-
, :oso saka an.ggonne dadi pem-
bantoe ing Secretariaat Gapi.
Ing bah iki kita soemadhya ruenehi katrangan kang tjetha jaml.)lang. marang Gapi oetawa :narang oemoem.
lr:g sadjrone saat .kang genting
1.ki.
kita kabeh hetjik jen padha
11egoehake kapertjajan kita Ian :o:.apertjajan iki .samangsa-mangsa
:.;:o~doe
dititipriksa dening Perge- rakan oetawa oemoem. Sakehing i akoe Ian tindak kita oega betjik
·
{inawroehan dening ·pers (pu- ::-i !ieke verantwoording).
- 0 - - -
SEROEWAN.
Lajang-kabar P. S. kita iki oplaage
'."nsah moendhaik-moendhak. Apa ikita
.,.i~ marem ? Ora. Kita mesthi n~joeh
kang Joewili dhoewoer maneh. Oplaag P. S. kHa koedoe ditikefa.ke. Sjoekoer ioewih. Apa bisa? Bisa ! Oeger saben krabat l kersa ~gawa (golek) abonne 'lnjar 1. Ajoo leer. Padha tandang karja.
EUROPA.
AME~AFRIKA LAN ASIA.
pa1 moengsoeh kang roeak Ian kiraa, _ ..taraae kapal vracht Djepaag ,,Uabl (SU. Red.:
Jea
maoa kahu-kabar per-.kaDf
kita djacwabki ab lrabar digram,,A.da", ,.Ream" las "United Prat" iag JaiuQ-bber dime
int
mgilor .., bnai ng8ingi aaraag dina Ian tagpli pabbacaa maoc, 90epaja biaa oaoet laa W.. oWawawwa ... 111.aioet).
(Tjaadhaki katja 16).
I n g g r i s i Barisao lnggris moco- . doer ing eakidodi kali Slim, sawiai Djc- pog mobos barisani. Ing Klang aaa sawatara
woaa
kang dadi koerbao &aka pangebo.me DjepBJ19. R.A.F. ngebomi lapangan kapal .maboer ing Gong kao.g saild didjCgi moengsoeh, kauthi kaW be·tjik. Ing samboerini wadya.bala Djepaoe kaog ogangsqi, saiki tinemoe barisan gasiril1a kang }~wan kang. wis l~
majao bisa oempoch moengsodi. Ing Kuala Lumpur, dilarangi wong m.::toe wajah beogi. R.A.F. njerang jejasan · llli- litair ing Bangkok (Thailand).)
I o d o o e & i a i MaklO£mat wadya- hala no. 31, acrangake jell tg. 8 Jaa.
T arakao diserang kapal tabe.og mocogsoch 3. Sidj!ne dibedhil agenei adjoer, Ian woogi pad.ha mati. Bom- bom kang dirocotoehake moengsoeh. ora ogenaDi tocdjoewani. Maklocmat wadya- bala no. 32, tg. 10
Jan.
i T.aladan militer Ian marine ing Tarakan (Borneo) dibom dining kapal ma.hoer Djepa.ng kehe 8.Sadjake kapal mocngsoeh maoe arep ojerang kapal perang Koninklijke Ma- rine kang ana ing k01110, .aanging bis&
aanggoelangi kanthi kasil betjl.k. Ana bom 30 kang ditihakake dining moag- soeh, nanging ora ana kang n.ge:oani. Ka·
pal lijane kang tjedhak kono, ija slamet.
Merga saka pe:njerangan kang ora kasil
ikl, 8118 Po"'uuawa kapal peraag .S bog tatoe Cuthi:ug. Deni brpalC momg ro.
uk "setbithik i.og lillih .dhocWOCI'.
Kabar lijani mocni
lllCllQkme,
Ju ..aada tramport DjepMlg bog aaatoea, bog kahaotoe dining kndaer, wiagi ~ ncr menjang Tacakan, 8IWta miwiti adha- rat ing pvdo ikoc. .Kapal tcrbaag kita (K N. I. L.) ngebomi mocapoch maoc, ana hom 2 kaog paoa ngeaaoi kapal tranBport. Sabaodjoeri Dig ·qi. ·10 ana h..Ia Djepa.ilg kang dbant ing telocng pa.oggaoan .ing Mioahas;a Kah. ...
Jjoa-i dicntini.
SETOE. 10
Jaauai
19-tl.1 a g g r i s. Puang hibat Ing Slim ( Malaka). Pihak sakarone nandhaog ka- kalahao gedhen. Ing papan lija iDg ~ laka ora ana kabar wigati. Ing ltepoelo- w<:n Allam.bas
pihak
mocng.soeh odha- ratake wadyabe.Ja, naDQiog p.ihakJna-
gris ojcrang pandharatao maoe. D. F.
Stevenson wingi wis tekao i.og Rangoon pccloc mmtpin komandho R. A. P. i.og Binna. Lpal-kapal mabocr IDC'CDgsodi ana ing sakoebcngi Moclmaa. Kedjaba Modmeio oega Martaba.a kaauaog.
K.oerban moeng sawatara. PapraogaD ing Libia (Afrika-Jor) 1lih rami.
A m e r i k a. Pihak moengsocb tao-
s.~ ngedjokake ba,.isanne ing papan-pa-
Mara". Ing wengkon Hawaail tatrem.
R o c s I a n. Opman Roa isila te- roa. Papan kang dimadikakaki tamall mm. log din.a ild kleboc koctha-kodba Moaalsk. Vctchioo Ian Scrpeylk.
I D d o D c 11 i a. log Tarakan (Bor- neo) 8118 3 bp;il ~ Djepaag
Ilic-
rang. Sidji antarane kabcdhil -....
Bom.-lxim kang kasawatake ora biaa oge- uani tocdjoewao. lag eamodra Djawa
8118 kapal c1agang 1 bkercmaki IDOCll9"
soeh. Kang bisa kctocfocngaa moata wong 3, jaikoe
tockang
baogaa Wa ..landa, matrocs · Tio:aehwa Ian dj011g09 · Indonesia.
T i 0 D g k 0 k. Pihak Tiongkok • roes aotoek kammangao, big pir~
rang papaa paprangan. Barisan Dje- pang ing satjedhaki kali Milo kalriie- poaag.
SENEN, 12
Jaouari
194~.I n g g r i s. Dalan scpou big sa- tjedhake Teixmg (Mataka) diOOm ~
Ding mocngsoch. Koerbao mocng
ea,....
tara. Oega Muar isock iki dibom. Siag- gapoer dikiteri kapal mabou mocng-
~ Ora aoa bom tiba.
A m c r i k a. Paprangan iDg Phili- pina isih rame. Kang loewih diaing W- bat ing Davao. Poelo Samoa kasuaag mocngsoch.
Ro cs la n. Lyuidovo laa dalan 11e-
poer Tilmova Ian Pustyn
w°"
karcboctball dining Roes.
- 0 - -
Salah sid_1inin9 ki1pa! pcrang docweke Koninklijke Marine kita kang ngang!ang saindenging samo- dr.-: kepor:fvw:lli kica. nd]aga k.aslametane negara kcnc.
.-~-.
Ii
--~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~1anuar 1942. ..PANJEBAR SEMANGA1"" Katja 3.
EVACUATIB.
Ngoengsekaken rakjat.
-o-
D.BEBAJA saking gegana poenika toe- mrapipoea perang-peranganing kitha lngkang tjatj~djiwanipoen kathah sar•
ta grija-grijanipoen gampil kabesmenl-
~ 1aestoe modawatosi sangd, mila inggih ladjeng preloe dipoen wonteni ta•
tanan wewaban. ingkang kadjengipoen lnggih poenika n j o e d a k a t h a b- 1 n g t j a t j a h - d ' j i w a sarta a
i
c b a r tijang-tijang ingkang kdca•lhahen waoe dhateng pangg~ san~s.
Pinte.a-pinten kitha ingkang sampoe.a Gdbapoek rantjangan ingkang sadjatosl-
poal inggih kinging kaiwokaken tata•
Mi: bab ngoaigsekaken rakjat makaten ponika. Kados dine ing Soerabaja, reh·
aing dados telenging Marine, mila · P,aDS- gCua.n · ingkang tjelak palaboehan ing- bng tijangipoea kathah sanget toer grija-grijanipoea . gampil kabesmempoeo, umpoea wonten tatananlpoen miroeng- pn. Socpadoa saged mondhokake.a ti•
tug saking papan ngrikoe ingkang tja- tjahipoea wonten 6S.OOO poenika aa- mangkE seagkoedan dipoen jasakake.a llarak-barak aoemebar wonten Jng . pJ- nag-pirang pan99
enan.
Menggah padamelan ingkang gega-
ioetan
.kalija.o rantjangan makaten · waoe inggih poeoika, kadjawi soeka sesoeloeh dbateng tijang-tijangipoen Jngkang sale·mh, ladjaag nata tandhoa toja, nata pawoa-pawoa, damel margi-margl, ta.- taaaa mboetjal sesoeker Ian erakawis ka- uraaaa 1anes-sanesipoaa. jasa hospital
-t.a
poliklinJek miroenggaa, damel goe- clbaag-goedhang tandhoa tedha, ngraa- tjaag lampahing tijangUldag
kitha clha-ta.g
papan pangoaagsen ngrikoc, pite- dab-pitedah urta insetroeksi dhateng lualppoellai, groepsleider preman Jng- bng njanggl damel · (burgerdienstplichti·• groepaleidcrs), sarta taksih kathah 118110al9gilanlpocn malih.
Woaten panggenan ing pasisir DJawi .ih ler ingkang rantjanganlpoca bab . . oei.gsll:akcn rakjat
aakitha.
IBIDpoca • ados. Papanipoea pangoengsen kang•tf
moodhokakaa tijang.-tijang aampocn ampocng. Ing tanah Djawi Jng pasislrta.
Jng parcdea Jan pasisir kidoel, Jns-eih
pocnjka Jng panggenan Jngkang pre- loc kangge papan pananggoelang meng•uh. aampoen wontcn ·· rantjanganipoen agoengsekakaa tijang-tijang ingkang ear•
wa mirantos sadaja-sadajanipoen. kan- IDCll amdakakea oetawi sampocn tjoc- mawia dados rantjangan. Ing tanah Sa- llrang wonten kitha risidensi kalih
paaggeaao
Jngkang tijangipoen sawon·em-woatenipoen sadaja, manawi prel~, .ampoca dipoaa tjawisi kampoeng.Jtam, poaag barakaa. Taksih kathah malih panoalggilanlpocn papan·papan Jng ta.- ah
Saihrang
ingkang sampOCD WODten natjanganipoea evacuatic, woatea Jng-LELAKONNE PANDJI POETRA.
·,Minggoe ke.poengkoer: Djenggala katekan wadyahala 'inoengsoe
11Kyahi Patih
ingandikakak~noesoel Raden Pandji Jan Dewi Sekartadji ing desa Dhadhapan. Kang mapagake tekane moeng·
soeh : raj!ne Raden Pandji, jaikoe Raden Goenoengsad :
StRI~ ~3_5~---~--~.,...~~~~----,
HEM,ULtT1u~1Ncr. DJAr.Ao.
J>O£R.OUCC.-DO£P_OING AD.IA 60f PIOl.t0£. T £1'l•
PO£HfN Ill.I PIAl'C6 • GALAMl1116 161A'D1A
J>.tENC.C.ALA, &11'40111 POLOl'IOE PIAUIOET KLAKOH.
f'lllTI J>£N1NC:.
AKOE,KOwt-.
...
C r:) ~.
~v' ~~
l~i~( -'~' (
"111.ullllllllU.~-
..."t ,~n~
@
TJAf'IPOflf R.Aft("D.lfNGKCLtT 8AlUtfC.. ColOISA"A l'IA"G.C.ALlll'llNC. '61AD"A D.IENC.C.ALA IUNll PllA&AWA·MING RATOI SA81Ul"«C. ORA KOl ... AlllA, lllO£NDOIR. ..
Minggae ngarep: Kyahi Kala-p:sani kapoendhoet gawene.
bag aampoca rampoaag, woaten Jng- bng namocng kirang sakcdhik. aampoca meh dados.
Mirid prat&n liig nginggil poaUka sadaja, dados tetila bilih wonten pang- genan-panggenan ingkang papanipocn pangoengsen aampoen roemantos, na- nging biggih wonten ingkang . taksih da- dos gambat wonten ing dlantjang. Oe- koeranipoen ~ra ahU mlliter bah ka·
lampaba.n Ian botenipoen dados djoe·
djoeganipoen mengsab. wocdjbed Ian doenoenging pasitempoen ngrikoe. sarta dangoc-&ggalipoca oepami kadadosan ngocngsekakcn tijang, Jnggih tigang bah poenika Jngkang dados paoegeranipoen para kawogan netepaken doemadosing rantjangan evacuatie waoc.
· Samangke sarehning sampoen wiwit, toemindaking rantjangan-rantjanga.o wa•
oe inggih ladjcng kantocn njengkakakcn kanthi 11CDgkocdan. Para poenggawa B.
B. sampoen sami dipoaa dhawoehl soe- padoa toemindak sapreloaaipocn. .
Kadjawi evacuatie Jngkang aampoca kar.antjang saderengipocn waoe, manawi woaten perang, ngrika-ngriki temtoe wonte.a ingkang preloc dipoaa wonten- aken evacuatie mlrocnggaa, Jngkang sa- poenikanipoen dereng saged namtokaken, dados inggih dereng .· saged ngrantjang tatananipoen doemoegi saoebarampini•
poen. Nanging ngoengsekakaa mirocng·
gar. waoe kakinten inggih namoeng sa- kedhlk I.an inggih boten dangoc. Nadjaa boten karantjang oebarampinipoaa, aa•
aging lampjlh-lampabipoe.a inggih ke- dah ingkang tata. Para ambte.aar Jng- kang kawogan samgoen sami dipoea paringi dhawoeh sarta desih, kados-
. poendi toemindakipoaa manawi ing
tembe wonten lelampaban makaten waoc.
Menggab pandhapoeldpoen dhawoeb- dhawoeb waoe kanthi mirib pangaJamaa.. ·
l<f PAR.AT
\
pangalamaa ing Eropah, ltaplridakea ingkang sarwa talitf. \
Manawi kapcksa ngoengsekaken ml- roenggan. lampahing tijang-tijang Jng- kang ngocngsi waoe babarpisan boten kinging ngalang-alangi igoehing kami- literan. Mila tjara loemadjeng pating slcbar poenika, sanad;an kadospoendi kemawon, boten kinging sanget. Ing ngriki preloe sanget dipoen engetakaa.
sok sintena Jngkang ladjeng bingoaag biloeloengan manawi noedjoc makate.a waoe. poenika ndjarag n9gege pcdjah ingkang aama boten preloe. djalarao igoehing militer poenika k e d a h toe- mindak teroes, boten predoeli nedha koerban rakjatipocn pijambak ingkang djalaraa sami boten mitoeroet Jng pa- rentah. Dados manawi wontaa fandha.
tandhanlpocn tijang-tijang badhe Joe.
madjeng tanpa tata. . kcdab dipoca tj&- gah. D&i manawi njegatipoaa waoe
•
-,··:.
· :·· · . ...
'~.PANTEB.AR~. SEMJ\NGAT'~ . · .. ·.-.·preloe mawl kekerasan, inggih kulah dipoea kerasl. Para ingkang kawogan.
ngengeti Pangalaman-pangalaman Ing Eropah, kapeksa boten w0nten malih ka·
d;,.wi namoeng toemindak makaten.
Sampoen tamtoe kemawon tijang ka·
thab kepingin soemere:>. poenapa tijang·
tijang ing pangge:uanipocn karantjang badhe dipoen oengsekaken? Sarebning rantjangan evacuatie poenika sesambe- tan sanget kalijan bah pananggoelang mengsah, dados nama-namaning pang·
genan ingkang tijangipoen badhe kaoeng·
&Ckaken samangsa wo11ten bebaja, poe- aika boten kinging kaoemoemaken log ngriki. Namoeng grebanipoen kinging dipoen jektosi, sok oeger scJdng golo- ngan B. B. boten wonten dhawoeh poe- napa•poenapa prakawis papan pangoeng- sen, boten wonten dhawoeh bah pang- genan ingkang kangge nglempak tijang- tijang, boten wonten dhawoeh sinten fngkang badhe dados panoentoenipoen.
Ian boten wonten dhawoeh poenapa fngkang kedah dipoen bekta, toewin pitedah sanes-sanesipoen. poenika te- tela manawi padoenoengan ngrikoe b o t e n kalebet papan ingkang tijang-
Bangsa Arab ing paprangan saiki iki padha mbija~toe lnggeri.s. · Ing ndhoewo. er iki gambare Regent ing lrak. Abdoel lllah, · kang dhek bijen nate keplajoe merga gaia-garane Rasjid Ali. Nanging bareng pambrontakan Rasjid Ali wis bisa kasirep. Abdoel lllah bali
maneh menj<mg negarane.
sampoen wi\11fit dipoen wontenaken gla- ipoen tjalon kaoengsekaken. dhen. Ing panggenan sanes-saneSlpoea
Mirid katerangan ing inggil poenika inggjh noenten badhe kawootenaken sada;a, tetela, bilih sakathahing tatanan gladhen makaten, soepados iny teml.J~
ingkang sampoen katindakaken poenika kepopoh ing damcl hulppolitic, groeps- adhedhasar tetimbangan ingkang maton, leiders Ian bebadan-bebadan ingkang sarta kanthi oekoeran Ian pepetanga.n, k.itoet kasanggemao bah pocnika sam- dine kapreloewaning rakjat ing sasaged· pocn mapan.
saged inggih dipoen engeti kanthi nge- Kadjawi poenika wadya panangg~
poeh kekijatan ing sawonten-wooteni• lang mcngsah ing ngriki saja dangoe poen. Tatanan-tatanan waoe samangke saja siµitosa Ian mindhak. Awit saking katindakaken jektosan, liripoen ing pa• makaten waoe, dhateng para ingkang pan-papan ingkang karantjang badhe ka- sami kawogan rantjangan-rantjangan wontenaken evacuatie ageng-agengan, evacuatie ingkang sampoen-sampoen la-
:••••••••••••••••••••••••••••••••••••••:
: W I . R A 0 S D J A 1!J I. :
•
: KIDOENGAN KA WEDHAR. pralambanging n9elmi Islam ingkang~- •
: , • djati, toewin minangka wewarah pamoedjinipoen Kawoela Goesti; iketan~poen •II K. S. Katidjaga Walijoelah, kasambet dening: K. Ronggosoetrasno poedjang- • : ga, kawedharaken in9karuJ ndjalari petenginig pB!:ljoeraos, sageda dados pa· : II dhang. 1 boekoe regi
f
1.--+
portof
0,15. Samak karton isi 96 katja tamat. •Ii Aks. Djawi. •
.
• WE.DHA TAMA KAWEDHAR. denling K..
G. P.A. A. M. N. IV, lea- • ,.
• wedharaken sarta kalarasaken toemandoeking piwoelang lngkang gathoek •
• ikalijain soeraosing ngelmi, mawi we~arah patrapi.poen semadi ingkang gampil • : sarta boten ndjalari risaiking badan, namoeng sarana lijep-lajapmg-aloejoet. : ·
• Poenika boekoe mendhet saking serat W edhatarna ingkaing sampoen katiti • 8 dffiing Dr. Th. Pigeud. I boekoe 12i katja regi
f
fl.40. • : WIRID POERWA MADYA WASANA, wedjangan wall 8 maw! gam· :• bar antjasing tekad sarta bandera pralambanging djaman kaaloesan; ing serat • ill waoe medharaken doemados sarta asaHpoen manoesa, .pep;;i(oehi.ng ngelmi • : w-ewato:i Sarengat, Sarckat, Kakekat, Ma'ripat,-sarta lampahi«lg sakaratil- :
• maut doemoegi djoemeneng gesang sedjaitl. 1 boekoe tammat
f
0,65+
porto •• J
0.08. •: BRAT AJOEDA. mengkoe pinten-pinten Wiraos bah kamoeksan
~rta
margi· :• · nipoen dhateng kamoeksan oetarni, mawi koepija tjarijosipoen Resi Bisma B B Scmq Maharsi Droena, Saing Praboe Salya, Bamhang Aswatama, Ra.den •
I
Djajadrata l.s.s. I boekoe rcgif
0.50. Djawi. ' : '9 W£DHA BRATA, kawroeh oepakartining boedi, tatatjara mqkang 111dja- •=
lari djedjeg adili.ng pradja, loehoer moelija santosaning pradja, kamaj'il"aning :• kawoela, saha tata tentrem karta raha.rdjaning djagad sadaja, wekasan nggam~ II
• pilaken lampahing pa!lgga:.oeh kasampoernan lahir batos. I boe'koe tam.mat •
• 96 katja regi
+
portoJ
1.--. •: NJAI SETOMI, asalipoen mrijem Njal Setomi kalijan Kjal Setomo (Si :
• Djagoer), ladjeng njarijosa-ken dedongengan ingkang gandheng kalijan tjarijos 8
• mrijem, kenqi.ng kangge li:nba..TJ.gan bab njata oetawi gorohitpoen. iing serat ngri- w. : koe
kater~aken
tja.rijos warni2. I boekoe regiJ
0,30 Ian. portoJ
0,06. :• •
• W edalain ' •
• •
djeng katandhing-tandhing malih kalijaa kawontenanipoea kekijatan waoe.
Ma.
lab wontcn papan-rapan ingkang reb- ning kckija!:L"Jit:g y:mlya~;.'a ir.g sale- beting pint:.-n~pinten wodan ingkang ka- pengker poc:iika mindhakipocn kathah sangct, rill1tjangan evacuatie ingkeng sampoen wontca boten namoeng dipoeis. iwahi kemawC'o, nanging kqxksa di·
poen damel enggal u:..:lih.
Ngengeti bilih rantjangan-rantjangan poenika waoe kinging kapitados sa- estoe, mila prelce koc!a ,djak-adjak pan- djenengan sadaja, samangsa kapeksa
· . 17 Januad 19i2 . .
a9oengsi, aampoea mbal&, kedah
adJai,
rek poenapa Jngkang kadhawoehakca, malah Ing sasaged-saged kedah toemod mbija.otoe moerih lampahipoca tijaag ngoengsl saged tata1 awlt sanadjan l8la kados poenapa Nagari anggc.nipoc:n cl.
mel tatanan. leres-lepating tindak poe.
nika sapirangan ageng goemantoaaf dhateng pandjenengan aadaja.
Ing ngrild preloe ~et koela adjak.
adjak dhateng tijang kathab eoepade»
eami pitadjeng sa~stoe dhateng poenape hlgkang sampoen karantjang dining P ...
marintah. W onten papanipoai pijambak aabai tijang wadjib dados toeladhanin9 pikiran sarCh. sarta wadjib angoedi ngendheg kadjenging tijang-tijang ing- bng bingoeng badhe ngoengsl aaldag bdjeng Ian akal-akalipoen pijambak.
Langkoeng oetamf malih manawl kantW dipoen tedahaken, bilih jen preloe p.,.
marentah nulya nindak.Wen kekeraaaa, njirep lampah ingkang bingoeng mbe-- bentoesi. Sabab I manawf tijang-tijaog boten poeroen tentrem Ian
aa.reb.
P a- mar Ent ah tamtoc badbf a t i n d a k keraa.Dados sok -sintena kemawoo prajogl tetep wonten fog panggenampoaa ....
mangke · poenika. Ngoengsi poenJb t a t a n o n N a g a r i, toemapak- iJ,)'>cn samangsa para panoentoening pc- ran9 anggalih sampoea doemoegi wantjl- nJpoen.
- 0 - -
PEPELING REDAKSL ,. Poma, adja njebarake kabu lalawora ka.og bisa gawe bpi- toea.<ie oemoem.
: Boekhandel,,SADOE-BOEDI":
• Poerwopoeran-weg"no. 58 SOLO • ·
Gambar ing ndhoewoer: sawidj:ning opsir bangsa Arab ing Tran- sjordania lagi reremboegan karo opsir lnggeris loro kang mranata
8 82 II
• •
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
•
. . . . wadyabala ing Azia - Tengah. . Gambar sisih ng:sor: sffsau.iangen kang nelakake sijagane bangsa
Arab enggonne samapta merangi moengsoeh .
i1 Januari 1942.
LELOETJON.
ORA KRASA..
0 • mi • .Di. kowe !a.iki gedb&.M:
kok wis semono. Nganti pangling akoe ...
N e e f i ..Mosolr ija. oom. Akoe dhi·
we Dra ngerti kJ. Toerue bijm idjih tjillr ja
oomr
ORA NGERTI TEGESB.
- Tl, sarehn.ing kowi wis ldaa J' - . . thi kowi wis ngerti tjara Mlajoe. Ape tjara djawane entah?
- Tjara djawan& anboeh.
- Hoa, ditakoni woag toewa lrok moad emboeh, mesthio.E · rak ja dlta-ang-
8ke.
- Lha ija. tjara dja"1f'IUli aitaJa · ja •••
embods.
BOEK.OB APIL
- Boekoe iki lo mBak. djare apik ba- qgd. njritakake ldakon mboelet i ""Oll9 ctipati:ni doerdjana, kawoa8nani sing aodis dhiwe nganti ora ngati dhfwE, SllJNl sing ...mi.
- 0 -
· .. ·,_
SABDANE TOEWAN BESAR.
WEDHARING sabdaning I.
W. K. T. Goe:pernoer Ojendrat wonten
mgradio kala 31 De- cmeber 1941.
SapoeDika perang tansah ngmabra·
ambra, malah
mremen
dhateng tanals Indonesia agrild, sarta inggih sampoea wiwit nedha bantea pepedjab.Dbateng ingkang sami tiwas ing nga- joeda waoe wadjib kita mengeti klajan ltoermat. Anggwpoen sami ngoerbaoa- kea poenapa-poenapanipoen preloe ba- dhe netepi koewadjibanipoen dhateng t . uh woetah-rahipoen, pantes ingaosaa aiwah dipoea trima kasih. Trenjoeh ma- llllh kita sarta kebak sanoebari kita mi•
reng kathahipoen kantja toenggil nagari ingkang sami nemahi hebaja, sami tiwas, sami nandhang sakit. miwah ketjalan ra- dja-darbinipoea dining lampab perang
iogkang damel gigoening manah.
Kosokwangsoelipoen tandangipoen wa- dyabala kita, nama ngagengaken manah, saha adamel marem. Prawira. atata toe•
win samekta, inggih poenika sesipatan- ipoen wadyabala kita. Ing kalangan nginggil toewin ngandhap, ing kalangan·
ipoen wadya laoet, toewin iog kalangan•
ipoen wadya dharat, ing tetijang ingkang pantjen sampoen padamelanipoen, maka•
ten oegi ing tetijang ingkang sami kake- rigaken nindakaken ajah.-:in kapradjoeri- t.an, adrengi:tg djiwa katingal santosa.
Kadjawi tetijang waoe, ingkang ~ ho·
tea kirang-kirang pikantoek kapitadosa.o kita, inggih poenika bebaoening pa1aja•
raa dagang, ingkang boten kinging go- thang sami nindakakeu ajahanipoen won·
ta ing saganteii·sagantaa ~kang kebak Ing bebaja.
Samangke toewoeh pitaken koela, poe- napa baja ingkang badhi kita a1ami ing dinten tembe, ing wekdal ingkang sarwa winados poenika. Prakawis poenika tam-
. Kapa[ terbang type X. kang wis nindakake serangan ing ngendi · endi sarta antoek kamenangan
kang maremake ati.
Katja 5.
toenipoen boteo wonten ingk<!ng saged ojoemerepi, nanging ing ngriki koela nedya asoeng kapitadosan dhateng pan·
djenengao. betekipoen anggcn koela ge- sang pijambak poenika oegi linoet ing kapitadjengan waoe, inggih poenika, bi- lih oagari-nagari ingkang sami oempoeh nagari W alandi toe-wi.n kita ogriki poe·
nika, sanadjan dedamelipoen ampoeh sa- nget, kakijataning pancmpoehing ngcdab- edabi, sarta pratikelipoen perang daksija sa.nget, boten kengiog boten tamtoe ha·
dhe kasoran. Makaten waoe katingal wooten bah poelitik, lampahing perang.
kawonteoanipoeo gocroebakal toewin pamedal, wossipoen wonten ing kalang- koengan ingkang doemoenoeng wonten ing kita toewin ing sakoethoe kita. Tan- pa mawi oemoek oetawi tetemboengan ingkang ngambra-ambra. dados mawi tetemboengao ingkaog prasadja, ingkang langkoeng tjetha anggenipoen oelakaken kajakinan ingkang toeloes. koela saged pratela dhateng pandjenengan, bilih toe- mraping koela, sampoen tamtoe bilih ing poengkasaning perang poenika kaoeng- goelan mesthi dhoemawah wonko ing kifa.
lngkang makaten waoe boten ateges bilih kita sampoen kalis saking tjoha ingkang langkoeng awrat malih. Poe- napa ingkang sa~poen kita a1ami woo- ten ing paprangan Pasifik doemoegi sa- mangke poenika, sanadjan sampoen na- ma ogeres-eresi, derfug sapintena mana- wi katandhing kalijan ingkang mbok- manawi badhe kalampahan. Mengsab kita ingkang dipoen tempoeh SilWeg la- ladanipoea ~gari mitra kita, - . panang- kisipoen mitra kita anggwpoen prawira poenika doemoegi samangke tansah kita pandeng. - Ewasamanten kapoelowan kita log sawatawis panggman oegi won.
ten ingkang sampoen dipoen tempoeh, ao.anging kenging kita tamtokaken, bilih panempoch waoe ing tembe saja min- dbak langkoeng kathah sarta saja kijat. sarta kap~rantosing paprangan kita da-·
lah barisanipoen prim.an ingkang sam-
poen tinata sae inggih taksih badhe nam- pcm paoggebag ingkang langkoeng.
awrat malih. Nanging kita badhe Silged mboektckaken, poenapa ingkang soe·
mimpen wonten iog kita. Gesang bebra- jan kita badhe tinanggenah ngetog ka·
kijaranipoen mawi dedamel ingkang wooren. ceteg sarta panggab nangkis panggebagipoen mengsah, ngantos ka- kijatan pangesoekipoen mengslth kita tc- las, ingkang andjalari kita sarta sakoe- thoe kita gentos saged ngantjam dining katoengka dhatenging kapoerantos sar- wa a11jekapi.
•
. Katja ' 6.
Perang, ing:kang mewahi sangsaraniag dooja poenika,
sanes
kita ingkang mi- witi, oanging inggih boten kita singldri bnthi ngoetjireng djoerit. Gesang bebra- jan kita boten nggadhahi wewatdcan ingkang asor, ingkang dipoen oegemi nijat madeg pijambak dados peranganing Kradjan. ngekahi poenapa ingkang dadus hakipoen, sarta - kalis saking rodapaksa saking djawi - ngoedi soeboeripoen poenapa ingkang soemimpen ing badan·ipoen ingkang kadoegi ageng paedahi- poen. Pramila inggih nama kaleresan de·
ne
kala angsal panantang boten preloe kita ndadak nimbang-nimbang dipoen ajoni poenapa boten. Djalaran ingkang kita labeti, poenika boten sanes namoeng tinda~ ingkang adil. Anggen kita perang.djalaran ~oehokaken dhedhasaripoen alam toewin gesang, i.p. ngekahi gesang kita.
lngkang makaten poenika sami kema- won toemrap sok sintena ingkang de·
doenoeng wooten ing ngriki, ~ ing- kang ngroemaosi bilih bebrajan gesang ing ngrild poenika dados toedjocning ge- sangipoen, inggih poenika toedjoening gesang ingkang saja dangoe badhe saja katingal tjetha wewatesanipoen samang·
sa tanah Indonesia. saja oewal saking anggenmg kaboentel ing gesang tjara tanah djadjahan kados dine ingkang sampoen kapengker; saha ladjeng toe•
woeh dados bebrajan ingkang gesang mandhiri saha gadhah pikadjengan pi- jambak.
Dados namoeng pandjenengan kalijan koela, para kantja toenggil nagari, ing- kang wadjib tansah damel indhaking ka- madjengan waoe, sarana ngindbakaken poenapa ingkang kenging kainggahaken, mekaraken kakijataning rohani kita mi ..
wah kakijataning kaboedajan kita. ngra·
ketaken saha ngempalaken ingkang soe- waoenipoen sami pisah. Saking sakedhik djc<ndji boten kemba pangoedi kita waoe tamtoe saged moedjoedaken gegandheng- an satoenggal. ingkang satoenggal-sa- toenggalipoen golongan angsal kamoel- jan pijambak toewin tampi pandoeman tanggel-djawab toemrap kempalipoen sa- daja waoe. Dados ladjeng wonten Indo- nesia enggal. ingkang anggenipoen dados pambijantoe oetawi pasrening Kradjan saja ageng, oetawi anggempoen dados peranga:ning Kradjan inggih badhe ang- sal panggenan miwah daja pangoewasa ingkang moenggoeh kalijan indhaking ~ madjenganipocn.
lnggih namoeng badhe nglabeti ge·
sang bebrajan ing Indonesia ingkang ka- dos makaten poenika, milanipoen kita loe- mawan madjeng uig pabaratan; inggih poenika bebrajan ingkang ing wdcdal samangke pranjata pikantoek rahmating Pang&an, sarta ingkang ing temhe tam- toe badhe langkoeng dening moelja. Na.- aging kawoeningana, sadaja-sadaja waoe dados sesanggen kita sadaja, sarta wa· djib kita nginggilaken tangkeping gesang kita, sageda sembada kalijan koewadji- ban ingkang loehoer. ingkang kedah kita ajahi.
Ing ngrild koela roemaos wadjib ngla- iraken soekoering manah koela dhateng sakathahing pambijaotoe ingkang koela tampem saking golongan poendi kema- woo.
- - 0 ---·
.. PANJ: EBAR• SEMANGAT .. .
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
KANG·GO NDJAGA
1KATENTREMAN . OEMOEM.
OENDHANG-OENDHANG ANJAR MAWA PATRAPAN . OEKOEMAN ABOT LAN OEKOEM PATI.
KANGGO ndjaga katentreman oemoem, Pamrentah wis nga.liakaH oendhang- oendhang anjar sawatara, kang wis kerep kita wartakake ing kine. Saiki ana oen.-
·dhang-oendhang anjar manCh, kang perloe disoemoe:r~i, Ian diterangakC · marang
sakChing pendhoedhodc ing kene, awit ora mokal jen ing sadjrone petengan ( ver ..
duistering) Ian luchtalarm (ana sirene oetawa kenthongan), ana doerdjana kaDg Dindakake penggawe ala.
, Pantjen akeb wong kang soemelang anane bebaja ing mangsa lid. Nanging Pamrentah wis ngawekani, Ian kita pantes ngoetjap sodcoer marang anane oendbang- oendhang anjar iki, kang mligi kanggo ing mangsa jetengan (bengi) Ian jen ana lucht- alarm. Katrangane oendhang~oendhang anjar maoe, kaja ing ngisor iki :
Kanthi tindak keras, kang wadjib bakal ndjaga. soepaja kabe:resan oemoem Ian kaslametane pendhoedhodc sarta kas-kajane, barang darl)eke,
bcJ<at
diajomi ingsadjroning mangsa petengan Ian ing nalika ana luchtalarm. Sapa bae kang arep atin- dak doer (ala) ing nalika luchtalarm moeni, wong maoe bisa dipreventief (katahan):
Dadi wong-wong kang pantjen ndjarag atindak ala ing nalikane ana luchtalarm.
kanthi ora soesah reweI-rcweI maneh, teroes kadjeblosake ing pakoendjaran.
Kadoerdjanan kang ditindakake ing wajah bengi bisa dioekoem nganti 7 taoen lawase. Ora perdoeli ma.rang 'Yoedjoed oetawa regane barang kang ditjolong : se-
thithik apa akeh. -
0 e k o e m a o p a t i bisa katindakake toemrap kadjahatan-kadjahatan (kadoerdjanan) kaja kang kasboet ing ngisor iki:
1. Kadjahatan kang bisa niwasaki kaslametani manoengsa oetawa barang- barang (Titel VII. hoekoe II w.v.s.), kang ditindakake kanthi disengadja (oepama·
ne panggawe kang marakake ana kobongan, kang mbebajani toemrap djiwani ma- noengsa sarta barang-barang).
2. Mroesa Ian palanggaran-palanggaran lijane ing bah. kasoesihsn.
J. Radja pati, milara kang ndjalari patine oetawa tatoe abot, ora perdoeli klawan dipikir loewih dhisik apa orane.
4. Tindak njenjolong kang dibarengi karo tindak kasar (ngrampog lsp.).
5. Meksa marang wong soepaja masrahake barang-barang oetawa darbeki . kantlii kekerasan oetawa antjaman, (mbigal lsp.).
6. Panggawe ngroesak oetawa njirnakake dalan sepoer, kawat-kawat telegraaf, telefoon, listrik. Ian lija-lijani.. (Ing kenl dielingake manawa mitoeroet W.v.S. artikel 124 bis, kang woes dilebokake ing wetboek dening panggedhi militer. kabeh pang.- gawe sabotage toemrap jejasan-jejasan kang doewe kapentingan militer, bisa di-
oekoem pati). .
Sabandjoere dioemoemakc kanggo sawidjinc penjerangan, kang ditindakake ing wajah bengi (petengan) ~tawa ing nalika ana luchtalarm, wong biu kapatrapan oekoeman ngnnti 5 taoen, manawa ora ana artikel manCh lijani kang ahot kany
bisa dipatrapaki. _
Ing sadjcone kahanan kaja saiki iki ora langka, jen ana wong ora mredoelek- ake marang wong kang perloe dipitoeloengi. kang wadjib dioeroes. Awit &aka ikoe odcoeman kanggo tindak ninggal wong-wong. ikoe woes dibotake maneb. Ing kine perloe diterangake, manawa ing dalem oendhang-oendhang iki tetemhoengan .,ing nalika ana luchtalarm" ora moeng dikarepake luchtalarm (sirene oetawa kenthongan) ing wajah bengi, nanging oega ing wajah awan.
...
REKADAJA KITA.
Jen ana panempoeh
~gegana.
- 0 -
ING ngisor ild ana pitoedoeb-pitoe- doeh jen mbeneri ana panempoeh saka gegana. piridan saka pangalamane woog- wong lnggris ing tanah lnggris. Toe- mrap wong-wong ing tanaJi kine oega maedahi banget.
.
1. Njingkiri bebaja pandjebloege bom brissant.
Samangsa ana montor mabOer pam- boewang bom sapantha bisa ndhadhal pandjagan, mesthlne .tengara bebaja ge- gaoa ba.ndjoer moeni. Ananging jen te-
ngarane wis moeni, wdctoe kanggo go- lek paiadhelikan loemrahi wis tjoempen hanget. Ora let soewe moengsoeh wifl oempoeh.
. Moelane samangsa kroengoe taigara bebaja enggal goleka papan pandhelikan.
Sing wis oleb pandhelikan betjik, akeh oethoete bakal slamet. (DjoegangaD, ~ Jen djero, oega kleboe pandhelikan sing prajoga).
2. Oreging bom sing ndjebloeg.
Moerih ora. nemahi katiwasan oetawa ketaton, pratikel ing ngisor iki koedoe digatCkake temenan:
a) Jen loenga menjang ngendi - cndi adja lali nggawa kapodc sathithik, diwa- dhahi tas oetawa tjepoekan. Kapoek ma- oe kanggo njoempeli koeping jm wis te- kan ing pandhelikan.
b) Tjangkem adja diingkemake, koe- doe menga.
Prajogani ogemoeta kembang goela apa premen karet (kauwgom). Njepak- na toegelan karet. digeget-geget soepaja tjangkem adja nganti mingkem. Rerigen iki preloene kanggo ngreksa keboek ka-
17 Januari 1942.
tt.b.Cn
ora roesak.c) Adja sendhen · tembok odawa bla.- · bag singgetan.
Gete:ring lemah marga saka pandje-- l>loeging · bom slog dohi watara 200 me- ter. isih gedhe dajani. Wong sing
am- ·
dhen tCmbok, kena oreging lemah kaja mengkono ~ isih bisa klenger oetawa malah bisa tdcan ing tiwas.
Moelane adja mepet--mepet tembok.
Hawa sing ana ing antarane tembok karo wonge ikoe bisa mitoeloengi, sahab da- jane kaja pir, dadi bisa ojoeda oreging lemah.
d) Dajaning
boio
sawise ndjebloeg ing sadjrone 4-5memt.
Jen
ana bom ndjebloeg, sanaUka ikoe oega wong-wong sing tjedhak kono ora aoa sing bisa mikir kalajan ga.o.ep.e) Jen pinoedjoe ana ing ara~ara oe- tawa ing dalan gedhe ditempoeh moeng- soeh saka gegana, mtsthine ora gampang enggonne golek pandhelikan.
Bisane njingkiri bebaja, jaikoe : toeroo mengkoe:reb ana
reg
lemah, nanging ai- rah Ian poendhake adja nganti nggepok lemah. Djalaran jen ora kaja ngono, sa- nadjana ora kena ing bebaja tatoe. bisa li:etiwasan marga• saka daja getering le- mah kang kapetdc ing hawa oetawa kc- roeboehan djoegroegan tembok.Sing koedoe diiling..eling. .
A.
Jen
ana tengara bebaja. ing sa- doeroeoge bom kang kapisanan ndje-- b]oeg; loemrahe enggonne golek pan- dhelikan isih rada omber.B. Bom brisant sing bobote sedhe- ngan, jen ditibakake saka · ing awang- awang kang dhoewoere iOOO meter, tiba, ne ana ing lemah sawise let satengah menit. .
C. Jen wis ana sawelas sekon, swara lakoening bom lagi keproengoe.
D. J~n an.a swara socmoewit soewe, bandjocr disoesoel swara goemlege:r, oe..
ga soewe ikoe tandha
;cri
home enggon- ne ndjebioeg ana ing panggonao kang dohe watara liOO meter.E. Swara spemoewit sedhela, bau- djoe:r disoesod swara goemleger soewe ikoe tandha ana bom ndjebloeg ing sa- tjedhake kono.
F. Panempoeb saka ing gegana ikoe sadhe!a bang~t. Montor maboer pepan.- than maboer ana ing salah sidjining panggonan, rikate saben saedjam 400 km.. bisa oega nibakake gawane bom pangoboog oetawa bom brissant ana ing panggonan kono saka ing awang-awang kang dhoewoer banget. Ananging mon- tor maboer. sing nempoeh maoe ora ba- kal bisa ngamhali _nempoeh maneb ing papan sing ditempoeh maoe.
G. Jen tengara bebaja moeni. mangka sadjroning 20 menit ora keproengoe ana mrijem moeni, wis ora preloe koewatir manch, djalaran moengsoehi sing arep nempoeh 'Wis terang salin ener. Ewa SC.-
mono adja age-age metoe, koedoe ogen- tem jen wis ana tengara ora ana be, baja.
H. Jen tengara bebaja moeni, Ian ing nalika ikoe oega mrijem kanggo nang- 9oelangi montor maboer ija moeni, kena ditemtokake let satengah menit engkas home moengsoeb bakal ndjebloeg.
I. Jen tengara bebaja moeni, · adja bandjoer goegoep mlajoe biloeloengan.- Koedoe sarCh ! Elinga, ewon kebe woog lanang wadon Ian botjah tjilik, sing nga, lami lcahanaa kaja ngooo ikoe kanthi sarCh Ian teteging ati.
- - 0 - -
.. ;,. . ·' .... :. :.··:
-·
17 Januari 1942. ..PANJEBAR SEMANGAT"
~..;;,..--~~~~~~~~~---~--~--
Katja
· 7.Menotjold dan Penting pada Oe- mCJelll 1 Selamanja berse,clia iikao
Dedeng
Sapi. Karbau. Rambak Paroe. Kretjek ~ ikan Lidah.Tanggoeng Lesat en Njaman ra-
~ja. BoektikanJ.ah.
AD R ~ S:
KARTO\VIHARDJO
Lawijan, Solo.
N.B. Pemesan haroes kirlm voor- schot.
191
ALMAN AK.
,,Almanak Pergoeroean" sa- ka Badan Perpoestakaan Ta- man - Siswa ing Mataram
(Ngajodja).
Kita woes tampa Boekoe ,.Almanak Pergoeroean" taoai -1942 saka Badan Papoestakaan Taman-Siswa· ing Nga- jodja. kang isine pepak, moerakahi, oe- ga kanggo oemoem, djalaran isi artikel- .art.ikel lcang wigati kang ditoelis dining
para ahll. Almanak iki babaran wiwitan.
Ewasamono ora ngoetjiwani. Moenggoeh techniek Ian wewoedjoedane. Gambare akeb, pepak toer oemoem. Ora moeng ' gambar Taman-Siswa thok. Artikel-ar- tikel maoe aotarane saka Ki Tjokrodirdj<.>
(Cultuur en Beschaving), P. A. Soerjo- diningrat (Tari Golek:), Ki Soewandhi
(Tentang doea masaaJ.lah daJam kehi- doepan Masjarakat Indonesia),
R.
Rijo Martohoesodo (Hal pendjagaan keseha-- tan dirlesa). Mr. R. M. Soerjodiningrat(Hak tanah bangsa Indonesia), Nji Sri Mangoensarkoro (Djalan kemadjoean pttger,.kan pere:mpoean Indonesia), Sj.
ff. Udaya (Riwajat Pergerakan Pe:moeda Indonesia), Dr. Moewardi (Kepandoe- an), Mr. R. Koentjoro Poerbopranoto
(Sport dan pergoeroean), Ki Hadjar Dewantara (Sifat dan maksoed Pendi- dikan). S. Maogoensarkoro (Sedikit ten- tang aliran ,,Pendidikan baroe"). Dr.
Prijono (Kerloedoekao bahasa Djawa da- lam masjarakat Indonesia) , Ki Tjokro- soeharto (Dr. Wahidio Soedirohoesodo dau djoeroe gambar Abdullah), M. Soe- tedjo (Pergoerocan-Pergoe.-oean kita, kritiek en· opbouw), Mr. Soemana11H (Joumalistiek dalam pergoeroean), Ors.
Moh. Hatta (Pcrgoeroeao dagang), Nji Soenatjo Mangoimpoespito (Riwajat R.
A. Kartini). Ki Soebroto ( Santi-niketa!l dao T~man-Siswa). Soetan Moh. Zain (Bahasa Indonesia). Dr. R. Soeratmn (Riwajat ringkas dari aim. Dr. R. Soe- tomo diwaktoe hidoepnja), Ki Prawiro- atmodjo (Peladjaran hahasa Djawa), ln- tojo (Roebayat), Herawati Latip (Pe- ogadjaran di-Arnerika), Ali Hanafiah Loebis ( Filipina dengan pengadjarann).
111.
Kaoddc loewih saka 200 katja. Lan regaoe moerah banget. Moeng
f
0,30.Ongkos kirim
f
0.06. Kena moendhoet marang adres ing dhoewoer.SA WISE OLEH WEVVE- . NANG.
Keprije sikepe kaoem wanita.
---·0 -
KEMADJOEWANE obah
-obahan wamta ing Indonesia ke
.ne sanadjan
r~ndhet.katon saja
madjol'.
Obah·
obahan kang w1
-witane mocng
to~-moedjoe ndandani beresing
o-mah. saja
mantjad njandhak heresing bebrajan. Ba bagan sociaal, economie. wis da- di kawigaten. Ora sathithik pa
··
koemipoelan wanita kang padha
·
ngedegake pamoefangan kaja
dene : Frobel, pamoelangan bale omah ( Huishoudschool) l.s.p.
kang ateges meloe mikir pang- goelawenthahing bangsa.
Bab bet.jiking djedjodhowan.
wewenanging wanita ing baba
-gan omah-omah, oega dadi pan- dengan. J.ki kanjatan saka actie
· rem EJ
kang ditind<:kake dening Mr. Ma • · ric: Ullfah
S;:intosa. apadenean<1- ne consultatic
-burcaupcrkawi- n2n kang diedegake dening
pa-koemnoelan lstcri Indonesia
I.LI.A<leg~n
co6pc1·atie
.njelengi
.kc:.nggon(·
obah·obahan wanit<1 s<?iki wisclocdoc barang
<rnjartegc~C>
akch
kanggclem
nindak-ake.
Ija benertandang-tan<lang kaja
ing ndhoewoermaoe
kabeh a<pattambal
~oelam.kang
dot~-r(•cag ngen<Jni marang pokok kang ma
:·akak~pintjanging be- hrajan
. ewadenedjeneng locma
- i<mjcn kat
andhing karo .:inanekckocwatan wektoe
saiki.apa- dene tangine para w<rnita moela doerocng
soewc.Saka
sociaal cc.onomie
. sawataraija wis ngan-
tjiking laladan politiek.
Tegese.
·para
wanita wis wiwit meloe
mi-kir marang hab
tata~pradja. Sa~n<ldjan kang temenan me. Joe mi- k ir
.kanthi hewust, lagi kena di- etoeng. Ana
ingpabaratan po-
liti~k
iki
.ohah.-obahan wanita
ocgakaton oendhaking wewena- nge. Loewih dhisik oleh passicf
kiesrecht.kang mahanani anane
wakilwanita ana Gemeenteraad gemeenteraad Soerabaja. Serna
-rnng,
Jan Bandoeng, Kecliri
. s:1-nc.djan
actickanggo
.Volbraac!.roentoeh
ing cblan.Ba;1d
joer anjai-iki
.wan
ita okh actiefkiesrecht. Dadi <ljeneng
wisgancp
.kena dipilih. Ian ij;1 wenang milih
.Kanthi kamenanH · an iki
.mesthi bae para wanita lndonesi<I
padhakrasa gembira.
Saja soewe
sajakaton kaloeng- goehanl
· sad_jadjarkaro prija
.Bocngah gembira. wis samesthi
-ne. Nanging adja moeng kandheg samono. marga
satemenekanthi olehe kamenangan maoe.
sasang.gane wanita
sajaabot
.Djalaran:
a. Manawa wis klakcn dip:- lih loenggoeh ana salah sidjining babadan wakiling kawoela. koc·
-doe konsekwen. Bisoa temcn
-te- men anggonne dadi w:akil rakjat mbelani kapreloewane.
Darb.~verantwoordelijkheidsgevoel sing temenan. Babadan wakil rak'jat ikoe babadan politiek, dadi wa
·nita kang ana ing kono, wis sa- mesthine koedoe doewe panger- ten politiek. Apa maneh wanita kang dadi warganing parte, Par
-indra oetawa Gerindo oepamane.
k;iloenggoehane ana ing kono i_ia koedoe dadi politicus
Parindri~t..Roekoe'n-Vlanita" Karan,qsari (Blitar) kang ccmocre wis-! taocn . goemolong ocrip bebarengan sarana nganakake organisatic: kasripalzan, arisan Ian tjelengan. Para pengocroese r kang padha lcnggah) madeg saka: I. R. Ajoc Hardjosoenoto ( pangarsa), II. wara Sarmadi MocstodihardJo
(panifra / hartaka). III. wara Hard_iodiu. •ir_io !an sawatara pembantoe lijane.
. .
·. .
i(~tja8. . ; .
oetawa Gerindist temenan.. Ana sadjroning raad rasa ndjaloek di- emong dening prija, koedoe ilang.
dj~r a~a
kono oekoe.ran ora doe- moenoeng ana ing prija oetawa
·. Wanita, nanging ana ing katjake-
• pan. Manawa d. 'lrbe kajakinan . koedoe wani ndhadhagi, adja gampang digolingake dening 9olon9an lija. Dadi wanita oega koedoe ndoeweni standvastig- beid, adja mijar-mijoer, godjag- gadjeg.
b. Gandheng karo anggonne oleh bak mili)l, wanita adja goe- mam,pang. Milih ing kene jaikoe milih panoentoen minangka wa- kil rakjat ana ing badan - badan · wawakilan. Ing kono wanita koe- doe moelat, endi panoentoen kang patoan temenan. Pamilih adja moeng wawaton swara ana ing mimbar kang bisa gawe geter, oe·
tawa toelisane kang tandhes, apa- dene titel sing dhoewoer. weton pamoelangan dhoewoer IJ.l .. awit ikoe maoe doedoe garantie kanggo ngoekoer .patohaning pa·
noentoen. Sing preloe panggawe, wanine tanggoeng djawab. Moe-
•: la wanita ija pr a jog a ninthinga marang karaating .panoentoen, di- wawas sapira bobote. Awit jen pamilihe kleroe sloera-sloeroe, ora moeng gawe kapitoenan toemrap- ing kang milih, nanging oega kanggo rakjat oemoem.
Kita gawe goebahan kaja ing ndhoewoer ikoe, ing pangadjap
· kenoa dadi pasadhijan
toe~raptandang tradjange para wanita ing tembe. Apadene ngelingi, jen .
gagajoe~anewanita ing babagan politiek, olehe kepengin loeng- goeh ing raad, ora moeng kan- dheg ana Gemecnteraad thok, nanging ija darbe idham-idhaman tekana v olksraad. Jen klakon ngantjik ana kono, tetep sa- sanggan kang doedoe .baen-baen.
mBokmanawa para maos ba- kal ngira, jen wanita ana raad- raad ikoe moeng tetep dadi wa- kiling wanita, Ian kang direm- boeg ija prakara-prakara .kang ngenani kaboetoehaning wanita.
Saka panemoekoe ora mang- kono ! Wanita ana ing raad, ija koedoe bisa dadi
w~kilingrakjat oemoem, ora predoeli wanita oe- tawa prija. Apa bae kang keda·
dejan ana bebrajan, kang katon pintjang, ora hener, adja nganti sah saka mripating wanita. Ojer ing djaman saiki jen didjoepoek woetoehe, oetawa garise gedhe, kaboetoehaning prija sarta wanita ana masjarakat ikoe .prasasat ora beda. padha dene golek slamet, betjiking nasib. Lan ikoe maoe bisane klakon, jen wawangoen-
· ning be:brajan kang kaja saiki iki diowahi. Dene bisane owah, p0- koke doemoenoeng ana ing owah-owahan tata pradja.
Dadi arepa .kaprije bae, diwo- lak-walika, wariita ana ing oelah ka.politiekan preloe oega dadi te- naga kang roemagang temenan.
lja .mesthi . 'bae, jen wanita ana raad-raad maoe arep ngoetjik bah tatanan waris oepamane, palatjoeran l.s.p .. kena. Nanging
... · .. ,:·~
... PANJBBAR :- sEMANGAT" 17 Januad 19.U •
koedoe dielingi, jen tkoe doedoe pokok kanggo kagajoehing idhaa idhaman kita.
Conferentie Volkenbond m9.
Bandoeng hijen kang ngremhoe1 bah palanjahan, wohe oega
ni-!i'il . Rantjangan · djedjodhow.ll:n (huwelijksordonnantie). kandhas.
Dadi ,,japisan marieh, wakil wa- nita ana ing · raad-raad. bisoa · 11jamboet9awe metoe dalan kang pokok. Jen -milih wakil ana ing raad-raad, kang waskitha Ian
praji~a.
Sarana toemindak mang- kono, wanita tetep bisa nganggo marang wiewenang kang woes di- wenehake .kanthi mapan. Toe- mrap kang menehi . noewoehake :kapratjajan, .kang nganggo roe- masa marem.
'
DJ o k j a ..
SOEPRAPTL - o -
KASOESILANING WANITA.
Adja kongsi ilang merga pendhidhikan modern.
--0- -
MINANGKA nanggapi toelisane sdr.
Ts. Hardjowasito, ing kene kita nelak~
ake pantjen wis samesthine jen kita, wa·
Dita Indone- sia, ikoe wa- djib koedo.:
ngenggoni kasoesilan ki- ta. Kasoesi- laning Wanita kang laras Ian tjoen- dhoek karo anane. Sabi- sa-bisa koedoe tansah dioe<li adja oganti
kaso~lan kira soeda oe~awa ilang amar- ga kagawa ~aka pasrawoengan oetawa pangalaman, kang wis olch pengarofhe saka koelonan. Djalaran ora mesthi sa- kabebing gagrag kang tekanc sa.ka koe- . lonan ikoe pantes oetawa mathoek di- cnggo d~ng wanita Indonesia kine.
Dadi ing kine ora maksoed kita, jen kita ora seneng marang sakabehing gav grag koelonan, ora. Karep kita. kita koe·
doe bisoa mawas Ian milah·milah endi kang mathoek oetawa kang pantes kita tiroe.
Moda loegoene kanggone ngoegemi kasoesilaning wanita ' Indonesia ikoe ja ora moeng doemoenoeng ing witjara bai.
Ing sasolah tingkah kita. satindak tan•
doek kita koedoe tansah katoedjokaki ing kasoesilan · kita. Kita koedoe ngerti empan papan.
Kita ing djaman kemadjoewan iki koedoe bisa ngetoet m.boeri lakoening djaman. Lakoene djaman tansah noe·
djoe marang kemadjoewan. Moela sing sapa ora bisa ngetoet lakoening keoi&- djoewane djaman, prasasat ora gelem madjoe i.Dg
oeripe.
Kang diarani ngetoet mboerl lakoening kemadjoewan ikoe ora kok bandjoer kang bisa ngandjoerake, soepaja, oepama ing djaman kita kine ketakan gagrag anjar, gagraging bangsa lijan, ndjoer pa-. dha niroewa. Sanadjanta gagrag maoe ora mathoek babar pisan kanggone ldta, oepama wanita nganggo kathok tjekak, nganggo rok tjekak, mengkono sapa- noenggalane. lkoe doedoe karep kita.
Kang kita maksoedake sedji maneb •.
• '
-
HA RAP DIPERHATI KAN!
Hidoepnja batik tergantoeng pada tjoraknja.
Tjahajanja
batiktergantoeng pada 509anja.
~batik seperti gambar diatas akan memenoehi sjarat kedoeanja te.rlld>oet.
. g barganja 2 potong tjoema
f
5,626. Kalau 6 potongf
16.6211 sampal di..roemah.
Lekaslah pesan pada : H2
BATIKHANDEL ,,DJOEZIE" DJOKJA.
.. rKa1iiiiir'1'•yelifpTeXeXeteX!leXeXeleMelelal•l•tatataretetelelalelelalaleteleXeJi>I«T!T!Sf•"•T!Xitl!li Jen para poetri kita nganti noeladhe
gagrag kang ora. mathoek .oetawa lakoe kang ora laras karo kaloenggodian ki·
&a, oerip kita ardn ora madjoe. nanging malah moendoer. Oega aran ora ngerti ngloenggoehi kasoesilaning wanita. Loe- wih-loewih toemrap kita wanita Indo- nesia. T emahan bisa njoeda reganing ka·
loenggoehani.
Ing ogarep wis dak-atoerake jeo ka- soesilan~ wanita ikoe ora moeng do~
moeooeng ing witjara bai. Semono oega jen kit.a" koedoe bisa n~toet mboeri Ja.
koene djaman. Moela kita koedoe bisa ngetjakake tingkah lakoe kita. Semono oega koedoe ngerti marang empan pa·
pan.
Saiki tjoba padha ngremboqf tjaranc wanita mitjara ing djaman kemadjoewan iki kang ora nganti nradjang kasoesi·
lane.
No. 1. kut!d: . ..: mawas sapa ka119 kita adjak reremlmegan maoc. Jim kan.9 nga- djak rcrcr;1bocgan maoe wong kang ka·
pernah toewa. loenggoehe ora kena me·
rhln~'.)krang (toe_mpang kaki). Oega ora kena lejeh-lcjeh. Koedoe kang djedjeg loenggoeh- Tangan kapangkoe. katoem·
pangake ing dheogkoeL Sikil djcdj~
kang soemeleh, ( oemoe:ne saiki wis lang·
ka tjarane ogadhep wong toewa l~g
goeh sila).
No. 2. Samangsa goeneman koedoe kang maton, kang tjetha, aanging adja soemengit (adja njenthe-njenthe).. Se·
mono oega adja djegigak·djegigig sinambi bebanjolan. Bab iki prasasat kabeh wis ditoelis dCniog sdr. Hardjowasito.
Nanging .moerih gampange dimireng- ake dining kang didjak rercmboqfan. sa- djrone tjatoeran kita koedoe toemcnga ogingetake kang didjak ngendikan maoc.
Sabea·saben lebar tjatoeran noell toe.- moengkoel maneb.
Kerep bae kita weroeh para kenja jen didjak omongan wong kang kaper- nah toewa, ora gelem ngingetake kang didjak g0eneman sadjrooe tjatoeraa.
Mengkono kaja ora prajoga. Djalarao sadjak ora ngindhahake kang didjak goeneman. Rasane sadjak kaja ora apill dinoeloe. Sadjak kaja moeng disambi nd~
Ieng barang kang remeh-remeh sadjrone kita matoer apa--apa.
Lha jen para wanita nedheng entoek dhawoeh apa--apa saka wong toewa, koedoe ka.ng tentrem anggonne mireng- ake soepaja gampang loemeboeoe sa- . lr..abchi.-tg dhawoeh--dhawoeh maoe. Adja rougeh lomggoehi, soepaja anggonnc
paring dhawoeh maoe bisa tjetha. . . - - dikane ora goegoep. Djalaran wong toc- wa jen paring • pangandika.o, majaaga sapa bae, jen kang diparingi pangandl- ka.n maoe sadjak rongeh loaiggoeM bandjoer goegoep pangandika.ai.
Jen wong toewa paring pangandlkaa apa·apa, betjike diroengokake kang tea-- trem, Sarehne woog sidji Ian sidjinl ikoe ora bisa padha haloewani oetawa maneb ora bisa padha idiologiene, moc·
la sakabehing pangandikane betjik di- saring-saring' Jan dili.mbang-limbang dw..
sik. Endi kang kirane notjogi kena di- enggo. Jen kang ora ootjogi kena di- singkiraki. Ora perloe dibantah. ScJe..
paja lega penggalihi.
Saiki jen kita ka.ng mitjara bro wong kang sababag karo kita oetawa bag
kapemah
nom tinimbang kita. Kala-kala kita koedoe nganggo sesolah (gebaren).:.;q.U!:J:i;: tncdin9-t;.>di:ig ha.rang moe- rih tjethan~ lao gamblange tinampa.
Nansing SCLUi:djan ta kita goenemaa karo sapa ba~. sanadjan perloe nganggo gebareo barang. didjaga adja nganti k.- liwat wates, nganti nerdjang k.asoeailaa kita. Djalaran jen tingkah lakoe kita om tinata, bakal bisa ngroentoehake adjial kaloenggoehan. kita. Adja nganggo ~
scseli bebanjolan
;en
pinoedjoe ngraa-boeg barang wigati. Banjolan ana llMUJ8-
!IBllC dhewe.
SRI KOESNAPSl)AH.
Sema~aog.
- o -