• Tidak ada hasil yang ditemukan

PANJEBAR SEMANCAT

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "PANJEBAR SEMANCAT"

Copied!
23
0
0

Teks penuh

(1)

No. 42. Taoen V. - 18

Joni

1938. Sa.l>toe Wage 1J Bd. Moelt.ed 1869 - :;.JS7.

-::::CZ::!&2!!2S!

-

. .

PANJEBAR SEMANCAT

Hoofdtt&l. IMAM SOEPARDI.

Souat kabar minggon baa Djawa adhedhasar kebangsan, njebar semangat manoenggale bangsa Indonesia.

Regane langganan l kwartaal ( teloeng sasi)

f

1.50. Kena dibajar saben sasi

f

0.50. Koedoe dibajar dhisik.

Jm kirim lajang marang Redactie oetawa marang Administratie alamat~:

,,PANJEBAR SEMANGAT"

Paviljoen G. N. I. Boeboetan SOERABAJA.

Diwetokake saben dina Sabtoe dening N. V. Handel Mij Drukk.

..Indonesia" Soerabaja.

Sawajab - wajah kena ndjaloek dadi langganan, nanging jen leren koedoe

ing wekasane kwartaal. ,..-,,.,,o---

Telefoon kanggo redactie Ian administratie Z. 3 4 8 9.

Advertentie l regel

f

0.25: apese

f

2.50 sak - pasangan. Kena ndjaloek tarief

marang Administratie.

ANll~NOANI.

WIS nate katerangake de- ning Departem~nt E. Z. jen kehe bebadan kopet asi ing ta- nah kita kene, oedakara ana 500 koempoelan; sarta ing taoen lcang wekasan, kaoentoenganne ana

f

20.000.-

Jen moeng nitik marang kehe bebathen wae, kaja-kaja koem- poelan koperasi maoe wis aweh

. OjCl.lan teroes l

keu;,""4oeh'J, ~""'°';

fell, ti&o,, toelffOdi ~-

MANGING ADJA MANDHEC BALAI.

pitoeloengan kang ngebat-ebati

marang bangsa kita. Nanging BOTJAH tjilik kang lagi wi- sapisan teroes kal~kon. Nganti jen kaoentoengan kang semono wit sinaoe mlakoe, saranane ambal-ambalan, bola-bali, loe- maoe ditandhing Ian tjatjahing adeg-adeg an~ep. dhi~ik. . mrahe lagi bae tekan.

djiwane bangsa kita, doeroeng ~gadeg dhewe re_m~etan_ g_e- Akeh-akehe wong jen doewe ana tegese. Awit ing ngatase dheg, ml~koe kath1m1k-th1m1~. gagajoehan kepengin enggal ka- koempoelan 500 bathine ana

I

Man~wa t1ba, terk~dh~ng ~an~1s: lakon, nanging wedi risicone.

f

20.000 ikoe tegese saben nangmg ora soe~ve 11a d1balem Samangsa ana pepalang ing te- koempoelan ing dalem setaoen 1 mangkono maneh. Ora kesel- ngah dalan oetawa kapengkok bathine moeng

f

40.- Mangka

I

kese.l dan o_ra ngeling-~ling an~- ing lakoe, mbandjoer moetoeng, koempoelan mono ndoeweni gone. so~ t1ba, ngantl _soc~e~ pepes atine.

warga akeh, oepamane wae soewe b1sa mlakoe, malah plaion Piran~-pirang wong kang

~argane ratjak ana won\J 10, hara~g. . . . nglebom pakoempoelan oet?wa dadi wong sidji moeng oleoh ha- lk1 kena dad1 pangilon toe- , pergerakan kanggo nggaioeh thi

f

4.- setaoene. mrap sadhengah kang doewe sampoernaning bangsa sarta D a 1 1s1 d . . . h tange 'h b ;inget 1sa-b" karep. Ora mesthi pamboedidaja noesa, padha metoe, marga .wo- ne mitoeloengi kamakmoeranne

negara. Loewih-loewih maneh jen ditimbang Ian ragade depar-1 tement kang kanggo ngoeroes babagan koperasi maoe.

I

Nanging nadjan mengkonowa, nadjan kaoentoengan isih sethi-

I

thik, betjik jen· kita ora tjilik

I

aten weroeh sethithike asil saka pegawejan iki. Awit pigoenane

;wis padha diakoni. Moeng kehe pigoena, kang doeroeng marem- ake.

Kedjabane kita koedoc ndha- poek bebadan koperasi kang , akeh banget, kang dioepakara 1

betjike, oega adja nglirwakake prekara lija-lijane. kanggo njan- tosakake kekoerangan kita lijane.

Apa maneh jen ditandhing Ian kehing tjatjah djiwane bangsa

I

kita, kaoentoengan moeng semo-

I

no maoe, isih doeroeng ana te- 1 gese babar pisan.

Kang betjik kita srempeng sa- iki : Moewoehi k~he koempoelan koperasi sarana ora nglalekake anane bebadftn lijane kang bisa mitoeloengi kekoerangan kita:

among dagang. mbetjiki teta- nen. mbetjiki asil petoekangan.

1

gegawejan-, mbetjiki woclangan Jan organisasi.

-o-

l - -~---·----.··---· - - -- - - .

-

... ---.·--:"""'"~-~---··

-

Kanggo pangeling-eling nalikane sedoeloer pangarsane djoeroe ngarang kita (sisih ngisor) lelana karo swargi Dr. Soetomo me- njang poelo Bali, perloe njinaoe bii!b babad Ian kasoesilaning

bangsa kita·.

OJIMA T.

NALIKANE tjilikane Harold Lloyd, diwenehi djimat dening embahne, djimat kekendelan. Sa- ka pretjajane, Harold Lie.yd da- di kendel temenen, wani moeng- soeh rampog, ngoeber maling.

Mangka sanjatane djimate maoe, doedoe apa-apa, moeng penthole garan pajoeng kang wis ora kanggo. Awit embahne ngerti, jen poetoene ora ndoe~

zelfverttouwen, ora ndoewe ka- pitajan marang awake dhewe, moela diwedeni djimat kanggo njantosakake atine.

Djimat kita kang premati : ati kita dhewe. Nadjan ora anggem- bol "djimat oetawa hekal, jed ati kita mantep madhep. istingarah bisa gawe keslametan kita.

Mengkono oega ing bab ngaja- hi koewadjiban nasional, kita koedoe ndoewe djimat kang a-

woedjo~d ati kita dhewe, kang bisa ndajani pretjaja Ian ora ke- goeh ing panggodha.

-o-

bing pergerakan oetawa pa- koempoelan kang dileboni ora

( doeroeng) melo~ katon ngale- la asile.

Apa· maneh jen pergerakane nemoe papalang, atine sangsaja tipis tintrim. Dipantog ing pami- kir, ngira jen pantjen ora bisa nggajcch idham-idhaman maoe.

Sang Confusius gawe woe- woelang : ,

.. Tiwas ikoe dadi oeger-oe- gering toentoenan. Pangalem- bana kita kang gedhe ora doe- moenoeng marang: jen kita o- ra taoe tiba, nanging marang:

kita tangi, samangsa tiba", Obah-obahan ing tanah In- dhonesijah ora bakal lestari

ngan~i saprene, saoepa-ma para pangemoedhine kabeh kadoe- noengan sipat moetoengan.

Toedjoene ora mangkono, tandhane obah-obahan kita sa- iki isih lestari.

· Bedannig woedjoed Ian tjara- ne toemindak ing gawe, ora te-

l

ges mandheg ing lakoe. Ikoe moeng minangka sarana kasem- badaning panggajoeh kanthi a-

(2)

mong ~ng. papan Ian wektoe.

Senapatiniilg perang kang prawira Ian witjaksana oe;>ama• . ne, ora bakal kewran marang sa-.

!iring gelar kanggo ngalangi pa•

ngroendjanging moengsoeh. Ge·

lar garoedha nglajang, emprit ne- l;>a. mangka byoeha, soepit oe- rang 1.s.p. padha ana empane dhewe .. dhewe, kanthi moelat marang lagejaning . moengsoeh.

Apa bedane karo obah-obaha-

.

'

. i

BAPA- BIJOENG SARTA GOER OE.

Sasat djanget kinatelon.

ning rakjat? . .

Para pemimpin kang mmang• _ 0 _

1ta senapati. pangiringe minang- - 0 - REMBOEG kang ngoenderi

ka pradjoerit oetawa wadyabala._. jen bijoeng kang minangka babo- Tjara .. tjarane toemandang 98 " ning panggoelawenthah,njata be-

we dadi sanepa woedjoeding ge- here. Saka dajaning kaoem iboe

lar. d sawidjining bangsa bisa mlorod

Obah-obahan partij kiwa ha· oetawa moenggah kaloenggoeha-

dhal. Betjik endi jen sadhadhale

I

ne.

partij maoe kita mbandjoer le- Ing babrajan Djawa ana tem~

gog-legog meneng bae, .. karo boeng .. goeroe laki" Ian .. Pange- toemandang ing laladan h1a s~-

I

ran" kang ditoemrapake marang nadjar: tradjange woes ora kaJa

!

kaoem prija. Bapa seboetan kang- kang dbisik? M-MiiliMlllllM~lilJl!ial

'

gone anak, dene .. Pangeran ·Ian

Meslhi bae prajoga kang toe- goeroelaki" kanggo wong wadon manriang, awit soewe-soewe ha"'. SAKA ADMINISTRATIE' kang dadi titimbangane.

kal tekan ing panggonan kang Abn. 10815 ~ o e n 9 a i - Ketjaping temboeng loro maoe didjoedjoeg. 9 e r o n g. Wis katampa Ian ateges pangadji-adji, ngloehoera-

Loemrahe oewong padha roe• heres. ke marang ·para prija. kang sa- masa isin sa!Dangsa dierang,

I

Ahn. 12888 S o e n g a i - djroning oetjap kaloehoeran maoe dene gagajoehane ne!'lloe papa- . g e r o n g Pw. ddo. 3-1-'38 isi. pitoedoeh koewadjiban lcang Jang. Saking nandhesing isine ' Ian 25-4-'38 kanggo pembajaran koedoe diembat.

mbandjoer trim:i moendoer. ~~o~ ; kw. IV/1937 Ian kw. 1/1938. Koewadjibaning bapa kang wis tjak-ing isin kang kliroe. ~antJe~e

I

Abn. 13575 K e d i r i. lsih loemrah kawroehan ing akeh ;a ...

jen marga kali"".at-liwat isine de: ngentenj papan. ikoe golek goenakaja kanggo ne sedyane kapalangan, noeh Sdr. Abn . . no. 19115 T e - njoekoepi kaboetoehaning omah.

ngetokake kekoewatane d_ietog m a n g g o e n g: Koedoe aweh Sasanggan maoe pantjen abot, kanggo njembadani sedyane. weroeh dhisik, soepaja ora di- nanging doeroeng sapira jen ka-

Ana temboeng: isin moendoer, senggoeh sing ora-ora. tandhing Ian koewadjiban kang jaikoe kanggo ngarani w.on~ Sdr. Kw. no. 10199 S.H.S.: soemoeroep sadjroning temboeng oetawa botjah kang ora kena di- 1 Bsa oleh liroe. oegere moen- loro, .. Pangeran Ian goeroelaki"

eloek kakarepane, Ian watak

I

dhoet liroe. Ian bisa dipatjak. maoe.

mangkono ikoe kerep dioenek- Abn. 16773 Polaman. Wis Pangeran ikoe sesembahane ake ala. awit pa.itjen ora gam- kleboe kanggo sasi Juli 1938. wong sadjagad. Pangeran kang pang kapoerih monat-mar.ott. - o - moerba misesa para titahe, omah

Watak mangkono ikoe pan• ---~----~--~~~~--~~~~~~~~~

tjene ora ala, raandar bctjik, tandha santosa atine djancji karepe maoe toemoedjoe ma-

!

rang prakara-prakara kang be• : tjik Ian migoenani. Malah. pan- : tes didjoeroengi. didombam, soe- ,paja lestari lentjeng dalane, \

kentjeng sedyane. .

Tinimbang isin madjoe, rak ja ' loewih apik ism moendoer.

Moeng wong kang awatak isin moendoer, kang bisa nggajoeh kemenangan .

.. Kamcnangan ikoe bageja- ning oewon2 kang loewih san- tos~ tekade". Mangkono oedjare Napolenn.

Kentjenging tekad ora ateges toemandang noendjang-noen- djang. bisa oega toemindak kan- thi sareh, nanging teroes ngan- ti andjog kang ditoedjoe.

Won)J padha kerep kedoe- noengan rasa kapengin kaja wong lijane kang padha kate- kan karepe, nanging akeh kang emoh niroe lalaboehane olehe doew:e panggajoeh.

Mangkene iki dadi kaja beba- san arep djamoere emoh wata- nge, arep enak emoh re!rnsa.

Nangin~ ' angger-anggering 'alam ora ngideni.· Sing sapa a-.

rep kapenak koedoe wani ka·

ngelane.

Piwelinge swargi Dr. Soeto- mo marang kita lcang 'kari, kang

Haile Selassie, Radja kang tanpl nagara, tilas radja ing Nga- besi, digambar n.alilca ·arep menjang Geneve.

. ... ..

• . Badminton· Artik•len :

• RED -WHITE" •

.

: Kwaliteit tjoekoep dan har- •

.. .

• ga menjenangkan. . :

• HARGA: •

: PATHA kw. 1 •

• snaren .. .. .. . .. . . .

f

3.2S :

• SPIRAAL atau ef- • : fen . .. .. . . . .... .. . . . ,, 3.7S •

• THE VVV. snaren ,, 4.- :

• VERFFAST snaren ,, 4.SO • : dan lain - lain. •

• Djoega sedia badminton- : : bal kwal. warna - warna. •

• 1 e. kwal. p. doz. . . .

f

3.- :

• 2e. · .. ,, 2.- •

•• 3e. .. .. .. ,, 1.SO •

• Harga terseboet beloem •

• terhitoeng onkost kirim. • : Renibours tidak diterima. :

• •

=

boleh beli pada : :

• SOEBANDI - · NGADI- • : SOEMAN 118-SOLO

=

• •

···~·

ikoe babrajan tjilik kang dioewat.- oewati dening bapa, ateges bapa kang moerba misesa koekoebane, ija bapa kang m~nangka Pange..

rane ikoe Maha asih, ija asih ma•

rang para titah: mangkono ang- gon-anggoning bapa koedoe dar- ber;ana watak asih marang koela- warga wewengkone. Sanadjan ing sawidjining waktoe bapa ka- peksa nibakake pidana .marang koekoebane sing kaloepoetan, tj...

baning pamidana maoe linamba- rana ing rasa asih kang ngemoe karep ndandani, ora kasereng ing rasa nepsoe.

Kapindho sineboet ,.goeroe la- ki", bener dadi djodho, tinimba- ngan oerip, nanging oega man- djing dadi goeroe, tegese lcang aweh woelang. toentoenan. kang kena dirasakake barang remboe- ge marang bodjo oetawa isining wewengkone.

Tetela ;en satoehoening bapa ikoe ora moeng golek sandhang

p~ngan thok boeboehane, na- nging oega koedoe bisa noen- toen, moelang "kanthi dhadhasar asih tresna marang wewengko- ne ndjaga roemeksa ngarah ing tata tentrem, jaikoe petjahing temboeng Pangeran Ian goeroe- laki kau~ digadhoehake. Prija kang wis omah - omah, sana- djan oleh wanita sing loe- wih toewa oemoere, ewadene sineboet toewa, ikoe oega boekti jen bapa ana ing bale omah bisa dadi toetoewa, tetep dadi poe•

poendhen.

Sarana toentoenaning bapa kang gawe tata tentreming omah, ora sathithik dajane toemrap ing panggoelawenthah. Wong sa•

omah bakal roemasa begdja sa- nadijan tiba ing kamlarata;n, ajem pratjaja. weroeh bapa kang tan•

sah netepi ing koew~adjiban. Mar•

ga saka tentreming bale omah pa- ngoelahing boedine wong toewa ora bakal kaganggoe, botjah kang dipardi ora kasempijoli: ing swa- ra-swara kang ndjoegarake se-

(3)

18

J

uai 1'31. ..PANJEBAR SEMANGAT" Katja 3.

~--~~----~--- ---~--~---~~

4ya.

Salah sidjining boekoe anggi- tane poedjangga kita njeboetake, .sanadijan kaja ngapa boebrahing :boedine wanita, nanging jen wi-

nengkoe ing prija kang temen2 netepi koewadjibane. wanita ma- oe soewe-soewe b.isa toetoet.

Saiki kaja ngapa koseking sa- -widjining omah, jen kang dadi

bapa moeng ndjoeroengi kakare- paning atine. bae, oepama: main, .madon, ropijan2, plesiran, nonon-

·ton kang tanpa wates l.s.p. Se- . dijaning bijoeng kang loehoer bi- sa kandheg, dening kapeksa

·ngrasakake karoesakaning omah, .oeriping koelawarga ora tentrem.

Kanepsoning bapa gawe prihati- -ning bijoeng. wedining anak,

swasana ing . bale omah dadi .boethek. Lakoening panggoela-

wenthah kang diesthi dening si l>ijoeng ora bisa moerni, awit ka-

·woworan nesoening bapa.

Katerangan iki sanadijan sa-

·thithik kaja tjoekoep kanggo noedoehake moenggoeh · koewa- djibaning bapa kang gandheng bro panggoelawenthah, dadi ora mligi kacbroekake kaoem iboe, na-

·nging bapa Ian bijoeng koedoe

·njamboetgawe babarengan, sa- :mad-sinadan.

Pitoeloengane bapa kang ge-

<lhe kang9one bodjo Ian koela- wargane jaikoe jen si bapa gelem -mekak oebaling hawa napsoe ma- rang kasenengan, awit ija nepsoe maoe kang dadi toeking karoesa- kan. Koeranging hawa nepsoene kaoem bapa dak anggep pitoeloe- ngan sing gedhe awit loemrahe .hawa kasenengan oetawa pakare- .maning para prija ikoe loewih ti-

·kel tinimbang para wanita.

Panggoelawenthahing bdpa Jan bijoeng marang anak jen anak -+-

·wis oemoer 6 taoenan noeli di- rewangi dcning goeroe. Oak se- ngadja akoe migoenakake tem- boeng .. direwangi". a wit bakoe- ning pamardi moela doedoe tang- goengane goeroe. Goeroe nam- pani si botjah kanthi botjah ma- oe wis ana bibit2 kang asli ( dha- .dhasare dhewe) Ian bibit tan doe-

ran bapa bijoeng. Koewadjibane goeroe jaikoe njampoemakake toewoehe bibit maoe kan·g bener betjik amrih r~hajoene si botjah.

Jen kakarepan bapa-bijoeng- goe.roe toemraping panggoelawen- thah ora tjengkah. lakoening pa- mardi bisa gampang, botjah kang nampani lestari ngambah dalan sidji kang ditoedoehake dening bapa-bijoeng miwah goeroene.

Nanging saiba · angele jen ing- antarane para djoeroe pamardi maoe beda2 karepe. Pangerehing bapa sedje karo si bijoeng. ben- tjeng maneh karo si goeroe; jen mangkono kang rekasa botjahe anggone nampani, bingo~ng. endi kang arep ditoeroet. Ana bapa kang loewih kentjeng oetawa lembek tinimbang si bijoeng Ian kosok baline, ana bapa bijoeng .kang sadjak masrahake pamar-

dining anake marang goeroe sawi- se anak mleboe sekolah, Jan pa- nganggep. mangkene iki wis oe- moem ing kalangane iboe bapa sing doeroeng mangerti. Ana- kalane anak ana ing omah sering marakake pangoendhamanning won9 toewa ngarani jen goeroene koerang olehe ngadjar.

Kadjaba dadi djoeroe moelang goeroe ikoe oega koedoe dadi panoentoening kasoesilan, oe- tawa tjara Ki Hadjar Dewantara .. !eider (leidster) in geestelijke daden" iki kita akoni benere, na- nging iki ora ateges jen si goe- roe iboe kang koewadjiban ing pama:r:dining botjah nganti 100%.

hdajan dening goeroe wis kena prabawaning wong toewa dhisik, kapindho pasrawoenganing wong toewa mesthi loewih akeh tinim- bang goeroe, apamaneh omah

(papaning bapa bijoeng sakoela- wargane) ikoe pantjen dapi pa-

l

paning panggoelawenthah sing dhisik dhewe sadoeroenge botjah ngambah pamoelangan.

Tjaraning wong toewa2 kang sadjak .,emboeh ora weroeh"

toemrap panggoelawenthahing anak kang woes padha disekola- hake, tetela ora bisa menehi woh sing njenengake. Wong toewa

- ... ·----

. - - --·

Pertalan k~ng djempol . ... I

SEPIRA paedahe isine Ian betjiking pPrtalane (basane) boekoe Kartini basa Djawa, bisa katitik saka recensie-ne lajang

kabar ,.Swara Tama", 17 Mei '38, kang kaja ing ngisor iki:

Serat poenika isi pethikan saking serat-seratipoen Raden Adjer.g K a r t i n i inr1kang kagijaraken dhateng toewan Mr. ]. H. Abendanon.

D e ne

ingkang methik: R. S a s r a- s o e g a n d a in1:7 Ngajogyakarta. Sanadjan R. Sasrasoe- ganda wonten ing Beboeka ngandika: ,.Awrating manah koela poenika. djalaran . . . sinten koela ?" ewa samanten perta- lanipoen sa.e. bokmanawi tijang sanes boten saged mertal kados makaten.

Boekoe R. A: K a r t i n i tjara Djawi poenika kedjawi ngindhakaken tjatjahing waosan Djawi, oegi saged ngretos dhateng semangatipoen R. A. Kartini. woesana margi

m~os serat po~nika ladjeng katoelaran. Mila pamboedida- janipoen .panitya fonds Kartini Djawa pantes ingalembana.

Regane

f

1. woewoeh rag ad ngirimake

f

0.10 Moendhoeta ttga boekoe lijane kang diedol dening .. Poestaka Nasional" ing Soerabaja.

--- · - - - ----

·- - -

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •

karo goeroe dadi adoh elete, mangka samesthine · mandar koe- doe nganakake pasrawoengan sing rakei dening kagawa saka si botjab kang koedoe dadi tang- goengane, bisaa wong toewa karo goeroe nganakake remboeg lilim- bangan kanggo kaboetoehane si , botjah. · Patemoning wong toewa karo goer6e kena kanggo tatali dalaning kapratjajan, wong toe- wa. pitaja marang goeroe Ian goeroe riampani kapetajane wong toewa diwoedjoedake oetamaning pa mar di .

KapreJoewan kang samono ma- oe semoene sawatara para wong toewa woes ana sing mangerti, katandha saka adege pakoem- poelan .. Bapa" ing Soerakarta jaikoe pakeompoelane para wong toewane moerid karo gololigan goeroe kang antjase kanggo njampoernakake lakoening pang- goelawenthah. Nitik antjase, pakoempoelan maoe ora moeng bakal gawe soepeketing pasra- woengan antarane wong toewa - goeroe bae, nanging oega nje- dhakake pasrawoengane sidji Jan sidjining bapa moerid kang bakal bisa menehi woh sing njenenga- ke, awit kaja sing akeh2 para ba- pa moerid maoe ratjake oega pa- dha ·ora tepoeng, tinepoeng.

Saka betjiking pasrawoengcine bapa-bijoeng Ian go~roe kang ngantjas bitjiking pamardi, bakal nganakake roekoen kang prasa- sat djanget kinateJon".

moE NOESW.ANTARA.

.... .,,o..-

SOETOMO STICHTING

KANGGO mengeti lelaboeJi..

ane Ian mbandjoerake gegajoeh- ane swargi Dr. Soetomo, saiki wis diadegake bebadan kang a--

·ran .. Dr. Soetomo sticbting'"

kan sedyane:

a. mrenata bebadan Studie ..

fonds kang dikersakake dening

. 1

swargi Dr. Soetomo ;

b. mrenata adege pasarejan Ian wakaf pasarejane Dr. Soe ..

tomo;

c. ngetokake boekoe pengetan (nganggo basa Indonesia) bab : Dr. Soetomo Jan pagerakan ka-

1 bangsan Indonesia.'

I

Hcofdcomite · iki diperang dadi sawatara subcommissie, antarane kang gegajoetan Ian wragad- wragad, koewadjibane komisi

; maoe, mengkene:

I

1. Para bestuur tjabang diwa- djibake ngrekadaja ngadegake subcomite ngoempoelake dhoe ..

I .

wit kanggo stichting iki ; 2. Ing panggonan panggonao kang ora ana tjabang Parindra, wong-wong kang roedjoek, di-

1

wengani ngedegake subcomite ; 3. Oega kena gegajoetan te- . roesan marang hoofcomite ;

J 4. Sakehing inteekenlijst (lijst derma) ditandha tan!'.Jani dening voorzitter K. R. M. H. Woerja- 11in9rat Ian secretaris M. Soete- djo. Solo.

5. Sakehing kiriman dhoewit soepaja dialamatake marang pen- ningmeester : R. Roedjito, Di- recteur Bank Nasional lndone ..

sia, ing Boeboetan 87, Soeraba- . ja. mawa diterangake kanggo

,.Soetomo stichting".

6. Wiwit dina iki, wong wis kena aweh soembangan.

Mengkono oenine birawane hoofdcomite kang arep mengeti lelaboehane Dr. Soetomo maoe, kang kira-kira bakal oleh kawi-

==li== ;;.ii;!iiF;ll :

gaten kang hebat saka sakehing : bangsa kita kang tresna marang

... IAllllliilUlilYlal

swargi Dr. Soetomo.

DONGA KOEBOER

Marhoem Dr. Soetomo.

- o - (Ga m b o eh).

Dr. Sc•etomo pengandjoer.

mashoer pinoendjoel atine djoe- djoer, kabeh wong kang ngerti padha ngadji-adji, begdja dja- larane moedjoer, neng ngendi den endjong-endjong.

Atine datan loentoer, mantep kekarepane den atoe~. tetep titi tlaten teteg ngati-ati, panoentoe- ne pama: tloetoer, datan beng- gang kalawan gong.

Swara gong aneng poengkoer,

O.K.

- o -

hoer, malbeng kalboe kita abjor.

Penoelis donga njoegoeh, ar- wahe P::ik Tom moega kepang- goeh. nadyan ana godha. datan wigah wigih, tan kasasar bisa panggoeh, mring Goesti mapan ing ngenggon.

SOESELO.

- o -

BELA SOENGKAWA.

- o - (M i d j i I).

I

pada wekasaning gendhing Le.en temetes saka sotja mi- pangkoer, pralambang SWarane I djil, doek kroengoe pawartOS, pak Tora kaja kaki, enteking ! lamoen pangandjoer mashoer as- ngandika moengkoer, jekoe se- .mane; Dr. Soetomo pralaja nge ..

da dadya lajon. masi, trenjoeh djroning ati, tan- sah nandhang bendoe.

Lajonne wis kakoeboer, pindha wit tinandoer oerip soeboer, memoedji robe· bangkit gesang lir sambi, soemebar balabar ka-

Ojoedheg terataban sanoebari, mangkel krasa atos, saja doek amatja bulletine .. Noeswantara"

(4)

Katja 4. ..PANJEBAR SEMANGAT'. 18

J

uni 193~.

--- - - -- ·

wrata den sebari. soemedhot ke-1 mo ,.prijaji lanang".

pati, ndjetoeng djroning kalboe. tilar donja wroeh pepadhang,

· t pinoedjoe ana gelanggang;

KaaloesaQe marang kita ajoe.

mandjanma. ; lijane.

nedya mangajoe- ! Marga saka ikoe ing kitab-. soetji Qoeran aoa wewarah kang djarwane bae mengkene: .. Padha toeloeng tinoeloeoga. sira ing· ba- bagan kabetjikan Ian baktija iog.

Goesti. Ananging adja padha:

toeloeng tinoeloeng sira ing bab- babagan piala Ian tjetjoogkra- han. (Soerat Maidah ajat 3).

Woes pinasthi djanma ikoe .. pergerakan" kang toemam- mring lboe,

Iboe Pretiwi pepoendhen wong maewoe-ewoe,

mati, moela lilih tanggon, dila- : birang kena disawang.

lah toek P.S. r.gabarake, gam- j poedjine wong sapirang - pi'.' bare b a p a b i b i kaeksi, rang;

troes sedhakep sedhih, katja - ROH tinampana sang Maha

poedjikoe:

Rama Soetomo, robe oerip lir Kresno Praboe.

katja kang loeh. Winenang.

*

moeng anoedjoe:

Moela r o h e sang pinoe- Soembangankoe poespita, n i t i s i 6ing keri ana do- nja.

Manoet wewatekaqne ma- noengsa, enggonne sambang sra- woengan ing pasrawoengan oe- moem ikoe tanpa pameksa oeta-·

wa lijane, ananging marga saka dajane tali silatoerachmi. Olehe tali silatoerachmi ikoe wiwit lair ing donja, kang mbandjoer gegajoetan karo wong toewa, para sedoeloer, bandjoer marang koelawargane. tan'gga-tanggane- dji-poedji, bapak sang promotor, melathi ontjen-ontjen rinontje,

Soewadjipoetra ing seseboetan- idjo gagange.

ne, .. P a k . T o m" kloka pe- I sine-ling _regoelo bang ngam- SRI SOESINAH.

mimpin soetji. rohe kang sedja- 1 bar gandane, . - o - ti, toemeka ing ngajoen. . mekrok njele.

koedhoep · mlathi njamboeng regoelo poP.tih roepane.

Pangajoencfning sang Maha Soetji, ngadhep · tjedhak mang- gon, aneng swarga teroes ing papane, arwahe goeng soetji kang noelis iki, mbesoek R o e-

w a h sasi, nedya njadran soe- djoed.

SOEBANDINAH.

Ba Io w a r ti.

-o- AND EDON GA.

Toemrap swargi Dr. Soetomo.

-o-

(G o er i tan).

Pemimpin ketoewa kita;

Dr. R. Soetomo tilar donja.

Wis di poendhoet ingkang Maha Koewasa.

dadi woedjoede:

vaandel bendera Parindra.

Woewoeh kembang kenanga. * para mitrane wekasan marang.

ngombjok kemaothil ana ing bangsane Ian manoengsa saoe-

poetjoeke, moeme.

rontjene. Saka tali silatoerachmi iki ma-

pindha samir kanggo tandha noengsa padha loeng tinoeloeng

boektine; Ian pa_dha welas winelasan si-

loehoere

BAB NAPSOE.

dji marang sidjine, kang weka-

soemeleh ing pethi trebela Manoet wawasan saka sane moedjoedake persatoean·

pernahe. agama Islam. Ian pasedoeloeran. Kaja dene:

sadhoewoere. I para soegih gelem ngedoem sa-

ngegla ing bathoek moestaka. _

0"_ perangan donja branane marang·

• wong miskin, sing pinter moe-

Kamas Dr. Soetomo seda: ING sadoeroenge akoe ngan- langi sing bodho, sing rosa noe- dharake hab prakara nepsoe ma- loengi.sing ringkihe sab.andi"oere.

akoe selawase ora bakal kete- noet saka wawasan agama Is- Manoet wawasan saka agama.

m~:ga lai·oe. lam, loewih dhisik ing kene dak Islam, dradjade sakabehe ma- terangake bah gegajoehanne noengsa.· ora pilih-pilih, p a _ kaja aloeming kembaug ron- manoengsa si ·d·JI · I an si Jme. ·d·· · d h a, sing sidi'i ora ngloewihi Kita koedoe narima. tjen satoehoe.

!

Wis dadi watak wantoene

M 1 a a h a oe n e onga. k d d masih mamboe. I . manoesa, ana ing d onja kene

I

dradjate sidjine, moeng wong' kang bekti ing Goesti Allah Dr. R. Soetomo doeroeng da- gandha wangi ngebegi djro- : bisane. oerip seneng Ian sam- k k 1 k 1 k di djalma wredha. ning kalboe. !I poerna, ora lija sidji Ian sidjine i oe ang agi aton me o

lagi toemeka samadya. wis temtoe, . . . . k d oe oe tansa sam ang srawoe-h b moenggoehing kamoeljanne, ka-tjetha ana ing kitab soetji Qoer- joeswa seket :'arsa. angen-angen p1k1ran k1ta ke- i ngan Ian toeloeng tinoeloe~g. an soerat Al Hoedjoerat ajat 13·

lajoe.

I

Kabeh kang dadi kaboetoehanne kang djarwane mengkene:

Dongakoe sarana njoemba:-.g, marang ROHE bapak Soe- oeripe, sebagejan gedhe goe-

mlathi regoelo aroepa kemhang. tomo. mantoeng marang rong prakara .. He. eling-eling wong sing:

dongane: sanjata Dr. Soeto- • ikoe. padha iman. Sira ingsoen dadek-

Sangsaja dhoewoer kaloeng- , ake abangsa-bangsa Ian agolong- D~Q~ ~~ o goehanne Ian kapinteranne ma•

I

golongan. soepaja sira sidji ma- W-"'~~a~~'5l~X~irt-~~~~~~Y ~I noengsa, enggonne sambang sra- \ rang sidjine padha ngawroehi

- - - . .

1

woengan Ian loeng tino.eloeng i- (semadoeloer). Satemene wong .Persediaan boekoe-boekoe Jang d1sed1akan oleh Poestaka i koe saja perloe. Oepamane bae kang moelja dhewe ana ing pa-

Nasional. Ratoe Binathara kang pinarak ing pangajoenaning Goesti Allah,

Bau Indonesia s dhampar kentjana ingajap be- ikoe moeng wong kang bekti

Bua Djawa s dhaja srimpi mangoeng Ian ke- marang pandjenenganne, dja- Sesalan kawin, oleh Dr. 0 22 Boek_. oe R. A. Kartini .•••••

f

1'.- tanggoeng. para hartawann ICang lWarakn GI oesWti Allah

ik.~e

Maha

I

Soetomo

f

tansah kesengsem n1·narak 1'ng

1

. i an an oeninga.

·•· · .. · · · ·.. ' Gambar R. A. Kartini • M k h k

Dewan Ra'jat, oleh Mr. koersi gojang. para among da- anawa niti wewara ang

Koetjoro . . . .. . . 0,45 5 bidji · · · " 0.20 gang kang ngetoeng kCtoentoe- kadjarwa ing ndhoewoer ikoe Crisis economie, oleh Poespa Rinontje, Dr. nganne. para !caoem krama kang dadi tjetha wela-wela. gamblang Ors. M. Hata ... 0.55 Soetomo ... 0,18 ngoempoel-ngoempoelake parine terang toe~rawang. jen wong Perdjandjian Volkenbond Poespita Mantja Nagara, ' Ian sapanoenggalanne wong lija, 1 kng ~ang pinter ?ra. bakal. goe- idem ··· .. 0,45 Dr Soetomo 0 75 di"alaran kanikmatan kang sinan- 1' medhe Ian pamer ilmoe_ I.le _ma- Kintamani ... 0

1 .60

25 We~enang K~~~·~~i~: '' ' dhang maoe kabeh. bisane kate- rang wong b

1 odho, nkangbmg mg- Ojalan Sedjarah doenia .. k M 1 k 0 20 kan marga saka sambang sra- 1

1 oetoes moe angi. are en pin-

Il S f b h I ' sa a r. s aq ... ,, , t

moe jara a asa n- A db~ dh.

1 0,3

5 woengan Ian toeloeng tinoeloeng.

I

et oega.

donesia ... •• 1,05 n -an e oemoet •·• •• Saka wewatekan rong prak~ra I Para hartawan ora pantes Kebansikitan kaoem poe- Sabda - Tama I (kang- ikoe · manoengsa bandjoer. padha : adigoeng ngegoeng2ake donja.

tri (S. Dr. Soepardjo) .. 0.25 ge lare ~-··· .. 0,10 djedjodhowan. padha kekada- : branane marang para fakit mis- Sinar Kartfni, ... ., 0,30 Sabda - Tama II ... 0,20 ngan. padha nggrombol dadi · kin, nanging malah wadjib noe- Watangan dan Boenta- Mardikaning dhiri ... 0,35 grombolan pamili, koelawarga,

1 loengi moenggoehing kasang- ran ... 0

0 .30

19

Ken Angrok Ian Soeropati .. 0_30 sadesa, sabangsa, sanega!'a.sa- sarane, soepaja · iia bisa padha

Flash Gordon I kradjan moenggahe maneh dadi

i

ngrasakake nikmat kasenengan.

Flash Gordon II :: 0:19 Toentoenan ... : •... " 0,16 .sabawana. j Mangkor:o oega wong kang ro- Flash Gordon Ill ,. 0.19 Watjan Anjar ... 0.211 Moenggoeh sambang srawoe• ! sa badannc. ora mathoek ba- Flash Gordon IV ... 0,19 Paramasastra Ojawa ... 0.55 ngan Ian toeloeng tinoeloeng · nget jen ta sawenang2 marang·

Semoea pesanan haroes berikoet postwissel. clan sedapat- kang ana ing kalanganne ma- 1 wong kang tinitah ringkih', ana- dapat langsoeng _pada pendjoealnja ialah .Poestaka Nasional di noengsa ikoe ora mesthi toeloes ' nging wis samesthifie wong kang Soerabaja, soepaja dapat moedah dilajani. betjik, malah saperangannc pa- · ringkih k9edoe dibelani, diajomi dha nglakoni gendhak sikara, · ditoeloeng1. adja nganti di-idak- AWAS! Akan terbit boekoe bahasa Ojawa. salinan kara- kaja dene srawoengan Jan loeng idak Ian disija-sija ing lijan.

ogan Pemimpin Nasionalis India, ialah Pandit Jawaharlal Nehru. tinoeloenge para doerdjana kang j

njolong. ngampak, ngetjoe, me-

I

(An a t j and hake).

mateni, ngapoesi, meres. Ian lija- - o -

(5)

18 Juni 1938. .. PANJEBAR SEMANGAT" Katja 5 •

--- -- - - - -

- I . - - - - - ---

IEMBANG · SOEMARSANA

WILIS.·

Djanaka soengging.

-o.-. D.

KOTJAPA bareng toemekane ing ndjaba, Ojaka Sloba Ian Sa- loemba isih adoh weroeh ana sa- trija mlakoe kadherekake poena- kawan teloe iloedjoe inarang pratapan: bareng .lakoene . wis rada tjedhak, Ojaka Sloba Ian Saloemba awas ing pandoeloe, mbandjoer enggal singidan api-

~pi ora wer()eh, moela tindake R. Angkawidjaja Ian poenaka- _wane teroes loemeboe ing _prata- pan sowan sang Bagawan. S~­

.w1se bage-binage R. Angkaw1- cljaja didangoe apa perloene, oe- 9a mbandjoer matoer jen dioe- toes kang iboe njoewooen kem- bang Soemarsanawilis; sang Ba- gawan oega kalegan ing pang- galih Ian kembang mbandjoer kaparingake; wasana R. Angka- widjaja Ian parepat teloe njoe-

!loen pamit bali marang pradja Dwarawati.

Kotjapa saoengkoere R. Ang- kawjdjaja, Ojaka Sloba Ian Sa- loemba enggal metoe saka pan- dhelikane teroes bali rr.aneh ma- rang lawange padhepokan; ora antara soewe tekane Patih Sang- koeni Ian para koerawa, mban- djoer kapapagake dening Djaka SJoha Jan Saloemba, rehning pa- ra koerawa meksa bakal loeme- boe ing pratapan Ian bakal ndja- loek kembang Soemarsanawilis, pasoelajaning remboeg dadi pe- cang rame. Wasana tandange para koerawa kathetheran ora mangga poelih nglawan Djaka Sloha Ian Saloemba, moela mbandjoer padha loemajoe bali marang pradja Ngastina.

Saoengkoere para koerawa, tekane Patih Djajasentika sawa- dya balane, oega ndjaloek kem- bang Soemarsanawilis. Jan oega mbandjoer perang rame. baJa Rantjangkentjana kasoran djoe- cite noeli loemajoe nedya bali marang negarane.

Kotjapa. saoengkoere. wadya- bala Rantjangkentjana. prap- tane R. W erkoedara oega mbandjoer kapapagake dening Ojaka Sloba Ian Saloemba: R.

Werkoedara mbandjoer ngandika

"kena ora kena bakal loemeboe ing -pratapan Jan r.idjaloek kem- bang Soemarsanawilis. Dene wangsoelane Djaka Sloba Ian Saloemba kena loemeboe Ian nggawa kembang jen bisa noegel goeloene; dene jen pantjen bang-· ga bakal dirampoengi. Bareng . WerkoE"dara kroengoe wangsoe-

Ian kaja mangkono maoe, k~ja

I "

ja, Ian _kemb~nge mb~ndjoer d~-·

B I.

sinebit talingane, wasana ~jadJa- atoerake ana ngarsane . ka~g 1- · '

bang m-.w~ga-w:inga . wengis, . b~. K~tjapa, bar~ng _ke~bang 30 TAOEN'! OEMOERE datan saranta. Ojaka Sloba _Ian· w1s ana ngarsane Dew1-wara PAGERAKAN NASIO Saloemba· katjandh~k mbandjoer Soembadra, moesna sipate kem- • - binanting dene tibane kasing- bang,. badhar dadi satiija Ma- NAL WIS ANA 30 TA- sal, pinarepekan kaasta .maneh doekara, ija ikoe . R. Ojanaka OEN.

mbandjoer diedoe koemba. sana- kang s~toehoene; nioela · kabeh Bab iki kabeh wis padha lika remoek sirahe Djaka Sloba kang padha weroeh tansa~ ngoe- soemoeroep. Nanging sa- lan Saloemba. Kotjapa, bareng ngoen teka ana lelakon ~aja pa kang dadi bapa baboe- Slqba Jan Saloemba badhar dadi mangkono. Doeroeng tentrem ne pagerakan kita?

R. Gathoetkatja . Ian Antaredja, ing paseban, kasaroe . rawo~he

wasana sakarone mbandjoer pa- R. Werkoedara anganthi poetra- Dak-atoeri presa ja! Sing dha ngabektj marang kang rama, ne loro. mbandjoer padha bage- wiwitan nandoer widji se- R. W erkoedara mbandjoer nda- binage, wasana R. Werkoedara mangat pagerakane bangsa ngoe apa moela boekane ana 111bandjoer njaritakake lelakone ikoe sasate .;.... dokter S p W ahidin Soedirohoesodo.

pratapan KendhaJisada toer pa- miwiti malah mekasi. ang ra- Rak ija perloe ta sedoe- dha malih dadi matjan Ian ban- boe Kresna karenan ing pangga- loer njoemoeroepi sedjara- t1:teng. R. Gathoetka-tja Ian An- lih bareng . mireng atocre R. he bapa baboene pagera- taredja matoer poerwa madya Werkoedara. kan iki? Tjoba maosa boe-

wasana, Ian oega matoer jen koe · .. DOKTER W AHI-

kembang . Soemarsanawilis wis Sang Praboe Kresna mban- DIN" wong regane moeng kagawa dening kang raji R. djoer dhawoeh marang kang raji

f

O.lS apa eman? Moen- Angka ... 1·dJ"aJ·a Wasana _..., Wer ipe, J'en ing nd1·aba dianti moeng-

... · "'· - dhoeta oega boekoe lija-li-

koedara Ian poetrane. mbandjoer soeh kang noenggal roepa, ija jane kang diedol dening enggal-enggal kondoer marang ikoe Djanaka saka Ngamarta, .. Poestaka Nasional".

pradja Dwarawati. Sigeg. sala Ngastina Ian saka Ran- Kotjapa. ing paseban Dwara-

wati, Praboe Kresna, Praboe Baladewa Ian para santana.

nggoenem sang Praboe anganti- anti r~woehe para kang padha ngoepaja kembang. Ora . antara soewe. pisowane R. Angkawi- djaja dan parepat teloe. Sawise tata lenggah. R. Angkawidjaja dinangoe dening kang oewa Pra- boe Kresna, apa oleh gawe ang- gone ngoepaja kembang. R.

Arigkawidjaja matoer. oleh kar-

tjangkentjana; moenggoeh dha- llQt .•

woehe sang Praboe, soepaja D - - - -

I II

1

kang prajitna, awit moengsoehe sekti mandragoena.

Bareng R. Djanaka oleh dha- woeh enggal njoewoen 'pamit Ian njoewoen pangestoe; tjekake tja- rita mbandjoer perang karo Dja- naka saka Ngamarta, woesana Ojanaka saka Ngamarta perange kalindhih Ian badhar dadi Dewa ing Tjakrakembang Bathara Koemadjaja. Sawise padha ta-

Sang kalokcngrat Hitler nalikane mentas teka ing koetha Rome. dipapag para manggalane bal"isan fascist .

kon-tinakon Bathara Koemadja- ja mbandjoer pamit kondoer marang Tjakrakembang.

Kotjapa sao~ngkoere Bathara Koemadjaja, R. Djanaka mban- djoer perang karo Ojanaka sa- ka Rantjangkentjana, nanging R. Djanaka tansah kaseser joe- dane. Sang Praboe Kresna awas ing paningal. sP.nalika mbandjoer njedhaki kang raji ipe, Ian di- dhawoehi jen moesoehe ikoe ora tedhas gegaman, nanging moeng- goeh pengapesane gampang ba- nget, ija ikoe ana poetjoeke gra- narie R. Djanaka. Bareng R.

Djanaka oleh dhawoeh. sang Praboe mangkono maoe, mban- djoer ngerti Ian sanalika tjang- kelak bali marani moengsoehe.

Perange R. Djanaka roesoeh ba- nget. awit granane tansah oleh gawe; woesana Praboe Djanaka perange grisinen, awit saka po- lahe R. Djanaka, moe]a mban- djoer badhar dadi garwane dhe- we. ija ikoe Dewi wara Srikan- dhi.

Kotjapa badhare Dewi wara Srikandhi. R. Ojanaka mbandjoer ganti moengsoeh Ojanaka saka Ngastina, nanging R. Ojanaka perange kaseser, woesana R ..

Ojanaka menthang panahe noe- djoe marang moengsoehe, Oja- naka saka Ngastina bareng ka~

taman panah, badhar dadi R.

Boerisrawa Ian oega mbandjoer r:igoewoeh-oewoeh sambat: ,,Bok Badra." A was panirigale Prabce BaladP.wa, sanalika tedhak sa- ka kreta titihane Ian njedhaki R.

Boerisrawa; R. Boerisrawa ka- asta gineret wani marang kreta titihane nedya kondoer marang Ngastina, Ian sang Praboe Bala- dewa ora pamit marang kang raji-raji kabeh. amarga lingsem panggalihe.

Madeg i!19 paseban Dwarc~­

wati. pepak andher para santa- na Ian poenggawa. rehning ka-

(6)

l<atja 6. .. PANJ~BAR SEMANGAT"

beh w~s pinanggih ba!!Qeki,

=sang Praboe dhawOeh

TJUltailg

para santana Ian poeJ)ggawa ka..- beh, soepaja padha bodjana an- dra wina.

{Tia.Dtjep kajon).

SD. WIROSOETIKNO.

-o-

GEMEENTE.

lboene Artijah akon marang anake t~koe goela pitoeng sen, digawani dhoewit sekethip.

I b u e n

e:

Endi soesoeke, iki kok moeng rong sen, mesthi- .ne rak teloeng sen.

A r t i j a h : lja, hoe. sing sak-sen· kanggo Gemeente.

Lagi mangan wajah awan.

A r t i j a h : Endi hoe, iwa- ke endhog; iki kok moeng tempe ngene. .

I b o e n e: lja, Jab, dina iki

·Ora ana wong adol endhog, pa-

<lha wedi Gemeente.

SINA OE.

B a p a k : Kaprije 'nDhoeng, rapportmoe kok ala banget. Jen adjeg mangkene kowe mesthi bakal ora bisa moenggah. Akoe rak wis djandji, jen kowe moeng gab bakal daktoekokake c;epe- dhah.

Apa kowe ora taoe sinaoe?

B 1 e n d h o e n g : Saben dina akoe sinaoe nganti bengi, pak!

B a p a k: Sinaoe apa?

B 1 e n d h o e n g : Sinaoe .noenggang spedhah.

Soekanto.

-o-

OEBEN . GE ECONOMIE.

Ing tanah Indonesia.

-o-

I.

SADOEROENGE abad ka- ping 16, negara mantja doeroeng ana sing sesrawoengail karo bangs<' kita. Lelajaran, · declaga- ngan, tatanen nali~a djapiaµ se- mana isih ditindakake dening bangsa kita kabeh. Ojaman se-

~ana bangsa Indonesia kendel- kendel, tatag-tatag, akeh kang padha dadagangan Ian lelajaran menj!lng poelo-poelo sa!Ciwa te_- ngenne Azie kidoel Ian Azie We'- tan.

· Masarakat Indonesia isih pa- dha golong-golongan ing kala- ngan kang mawa wates. Kabo~­

toehanne saben dinane, oetawa kaboetoehanne oerip, kaja de- ne : pangan, sandhangan. piran- ti omah 1.1.1. isih bisa ditjoekoepi dening golongan ikoe dhewe- dhewe, loewih-loewih sing ge- gajoetan karo asil tatanenne, a- wit pantjen bangsa Indonesia sa- perangan gedhe tetanen Ian de- dagangan, dadi ora mboetoeha- ke saka lija · golongan, tjoekoep saka golonganne dhewe bae.

Mangkono oega piranti-piran- ti kang perloe kanggo oerip sa- ben dinane, ija isih ditjoekoepi dhewe-dhewe.

Gegandhenganne golongan si- dji Ian golongan sidjine doeroeng ana, djalaran bangsa kita dja- man semana ngroemangsani jen kanggo kaboetoehanne oeri- pe wis njoekoepi, ora perloe nganggo roepa-roepa. Mangko- no sing bisa nggandheng ngra- petake sambang srawoengan- ne golongan sidji marang sidji- ne, oepamane bae : dalan-dalan,

••••••••••••••••••••••••••••••••

COMF£1ENTIE-PASA RMA LAM- TENTOONSTELLING.

BOEAT. KAOEM TANI.

Aku diadakaa pada 30 Juli 11mpai 14 Au1a1ta1 1938 •erttmpat tli

LOEMADJANG

Sekalian wakil kaoem tan! diseloeroeh tanah Ojawa, dan anggota .pergerakan Roek~n Tani disdoeroeh Ojawa Ti- moer, per·~ mendatangi cc;>nferentie jang penting ini oen- toek k~a~joean mereka sendiri. Disana akan dibitjarakan

~eped~ kaoem tani, diadakan tentoonstelling dari segala Jang menjangkoet pertanian, perdagangan, basil boemi,

clan~ pasar malam, bermatjam tontonan dan keramaian.

Kaoem importeurs, baik sekali mengadakan reclame he- , bat, sebab pasar malem ini akan dikoendjoegi oleh beriboe-

. · aa ~I kaoem tani jang mendjadi consument.

• · Keteran9an. seperloenja, boleh tanja pada : M. Soendjoto, Grogol· 19 Soera.baja.

dhokar, sepoer, motor, Ian lija- lijane kaja djaman saiki iki doe- roeng babar pisan.

: Moelane kahananne bangsa . Indonesia djaman semana, kena diarani pangoeripanne isih pra- . sadja, oewal saka pengaroeh· sa- kak mantjanegara, oewal saka daja saka ndjaban rangkah.

Ananging sarehne kegawa sa- ka tjakra manggilinganne dja- man, kahananne masjarakat In- donesia kang mengkono ikoe ke- sempjok ing ilining djaman ke- madjoewan, kena daja praba- wanne pradja-pradja ing saba ..

wana, kahanan kang prasadja i- ikoe ora bisa diengkoki nemen- nemen, wekasan badhar owah sesipatanne, kena pengart'ehing rodhaning djoman.

fog . nalika taoen 1509 bangsa Portegis sarana lelakoe kang re- kasa ngoebengi boewana, weka- san bisa lelana tekan pelaboe- han Pedir Ian Pasei { Soematra sisih Lor). Palaboehan Pedir Ian Pasei ikoe dadi pelaboehan- ne kradjan Madjapait. Ora anta ra lawas, bebarengan karo tekane bangsa Portegis, noeli bangsa Eropa lijane, kajata bangsa Se- panjol, lnggris Ian wekasan bangsa Walanda, ija mbandjoer padha dadagangan lelajaran ing tanah kita Indonesia, sambang srawoengan karo bangsa kita.

Marga saka kahanan kang mengkono ikoe tanah Indonesia saja lawas saja akeh1 bangsa- bangsa kang ngenggoni. Ake- hing bangsa, marakake kang da- di kaboetoehanne ija saja tam- bah tambah, djalaran sidji-sidji- ne oewong oetawa bangsa ikoe padha ndoeweni kaboetoehan dhewe-dhewe kang beda karo wong-wong lijane.

Gegajoetan karo tekane bang- sa-bangsa lija kang padha a- mong dagang, lelajaran I.I.I. i- koe, bangsa kita ora bisa ngeng- koki kahananne pangoeripan- ne kang ngroemasani wis tjoe- koep maoe, nanging kepeksa manoet ombjaking _sesrawoeng- an, ora sanggoep maneh nganak- ake apa kaboetoehanne oerip ing saben dinane, awit saka wis ke_dhesek Ian kepeksane.

Kedheseke bangsa kita ikoe, djalaran bangsa kita djaman se- mana, moenggoehing bah kapin- teran Ian politiek dagang koe- rang jen katimban" karo bangsa kang neneka. Bangsa-bangsa kang neneka maoe kaloemrahan- ne nggawa barang-barang ka- boetoehanne oerip loewih akeh tinimbang karo kang· kanggo ka-' perloewanne dhewe, Ian akehe ngoengkoeli barang-barang ga- wejanne bangsa kita kang saja lawas saja ora njoekol?pi kang- go kaperloewanne dhewe.

Barang-barang kang loewih saka mesthine ikoe mbandjoer di idjolake marang barang-barang kang kekoerangen.

Oepamane bangsa Eropa kang padha neneka mrene dhek dja- man abad 16 akeh kang ngga- wa barang sembet, bala petjah I.I.I kang bangsa kite>. doewfoe lagi sethithik banget. Barang-barang

18 Jun! 1938 •

I := KOSTHUIS

M. MOESMAN

~

Kcdoadcmg I .. 2 S'baja.

~ktikanlah l l I Tempat njaman.

Hawa Sedjoek.

Koetgdd

f lS.-.

Kamar tersendiri dengan perkakasnja.

Boleh ·djoega datang berdamai dengan R. Koer- bani.

Kawatan gang SOERABAIA. 7 No. 3

I

- . . . - - - ikoe mbandjoer diidjolake ba- rang-barang wetonan tanah In- donesia kang banget dikepengini bangsa Eropah, jaikoe : pala, tjengkeh, mritja I.I.I.

lja sarana idjol-idjolan meng- kono ikoe mbandjoer thoekoel a- nane bakoelan oetawa daJaga- ngan. Kekarenne bah idjol-idjo- lan ing djaman modern iki, ija

· isih ana, sing akeh-akeh para

bangsa kita kang manggon ing goenoeng-goenoeng kang adoh marang koetha oetawa · negara.

Dadi jen ,,tetoek~" apa-apa sing akeh akeh moeng sarana ,,ngidjolake" barang darbeke marang wong lija kang doewe barang kang dikarepi, oepama- ne: bangsa Dhajak tengah, To- radja, Papoea Ian lija - lijane.

Enggonne tetoekoe oetawa dol tinoekoe ora sarana dhoewit.

nanging sarana barang.

Ing djaman kepoengkoer, oe- wong-oewong isih doeroeng pa- tija sapiraa, bah prakara dol ti-

noekoe dedagangan ija sarana moeng idjol-idjolan bae. Saja woewoeh kehe wong, mesthi bae tjarane idjol-idjolan ija saja ma- tambah tambah, ananging kasoe- sahanne ija saja woewoeh, dja- laran manawa enggonne idjol- idjolan ikoe moeng barang sidji karo sidji bae isih kepenak

e-

toeng2anne, nanging jen wis a- toesan tjatjahe barang, mesthi tjara idjol-idjolan ikQe kangelan Ian mbingoengake, apa maneh barang-barang ikoe digawa me- njang negara adoh-adoh, dadi karepotanne ora koerang, malah saja malang-oialang.

Sarehne tjatjah djiwa saja la- was saja woewoeh bae kehe. ka- boetoehanne ija saja tambah, moelane tjara idjol-idjolan ka- boetoehanne oerip ikoe saja a- ngel. roewet, awit kangelan eng- gonne nemtokake oekoeran kanggo idjol-idjolan ikoe. Oepa- mane bae, bangsa Eropa boetoeh mritja pala 30 dhatjin, ikoe pa- toek koedoe diwenehi idjol mo- ri oetawa barang sembet pira, oe tawa bala petjah pira. Kang mengkene mesthi ha.¢ gawe djoe- dheg Ian djibeg. awit kanggo pa- thokan kehe barang kanggo ngi- djoli, doeroeng bisa ditemtokake klawan pathokan kang temtoe.

Moelane mbandjoer direka daja. soepaja ora ngisroehake

(7)

is

JUDJ

1938.

.ouoesan, mbandjoer gawe oe-

~an regane barang kang di-.·

.icljol-idjolake ikoe. Barang ikoe diarani barang pangidjol. Db~

cljaman ikoe, warna-wama tja- tjahe manOP.t sidji-sidjine negara kang mboetoehake, kajata : we.- JoeJang kebo, sapi, kerang, moe- tijara. emas Ian sapanoenggalan- ·

:ne.

Tjara kang mangkono ikoe sa- ja lawas saja ora diarepi dening :manoengsa, djalaran ija isih sok :mbingoengake, moelane ora ken- .clhat-kendhat manoengsa oega 11olek kaenthengan kanggo dhiri-

-ne

dhewe. Tjarane golek ka enthengan, kang ora _nganti ga-

we

bingoeng. oetawa ngisroeha- ki wong alakoe dadagangan, sing akeh-akeh mbandjoer pa- .dha migoenakake barang peli- lan, kajata: emas, slaka, tamba- ga, koeningan 1.11. Anane milih barang pelikan ikoe, kedjabane bisa ditjilikake, ija marga kena .disimpen nganti lawas, beda ka-

10 loelang kebo oetawa sapi, .sawatara taoen bae enggal roe- .sak oetawa bosok.

.

.

(Ana ·tjandhake.).

-o-

SAKA REDACTIB.

Sdr. S em b a d r a : Ora bisa 'llgemot, adja gela. mBo!soek ma- .neh jen kersa njoembang, pa11oe- lise betjik kaja .tjara kita wae, . oepama .,apa" ora ditoelis:

... apa" enz.

Sdr. A. B. : Jen ngarang tem- i>ang ora perloe diproesa moe-

.ni: P. S. moendhak koerang

.apik.

Sdr. Abn. no. 19115 Te-

:JD a n g 9 0 e D 9 : Koedoe aweh -weroeh dhisik, soepaja ora di- :Senggoeh sing ora-ora.

Sdr. Kw. no. 10199 S. H. S.:

.iBisa oleh liroe oegere moen- .dhoet liroe, Ian bisa dipatjak.

Sdr. I s m a n .: Rekane dadi . pengarang wis diterangake ngan ti montjer ing P. S. no. 31, no.

.32 Ian no. 33.

Sdr. S a s tr o d i h a r d j o : Gambar leloetjon koedoe ngang- iJO mangsi bak (Oost Ind. lnkt).

SAKA ADM.

Ahn. ! 5406 Salatiga. Wis ka- -tampa. Form. pw. ken a kanggo pembajaran kw. 11/1938.

Abn. 4648 Kotta hlater. Ora.

Ahn. 14000 Pladjoe. Wis ka- -tampa.

Ahn. 5889 P e t a n a h a n.

Wis ora sed)68 hoekoe persenan man eh.

Ahn. 15977 T j i a w i. acc.

Ahn. 14506 S e m a r a n g, -.JJ,oenggak Fehr./Maart '38 Ian

2e. kw. '38 =

f

2.50.-

-o-

. ,.PANJEBAR SEMANGAT" K.atja 7.

NOAIDAWI P AJGOERIPAN :

Toemrap para moedha Ian - . toeroaa-toeroen kita.

-o-

SALIN dj~man, salin selagal · Malaise, toetoeping pasar pemboeroehan, saja toemandje- ming rasa kebangsan, kabeh ma- oe sasat doewe daja gedht ba- nget toemrap owahing sema- ngate bangsa kita. ldham2an . inarang .panjamboet gawe aloes seneng dadi kaoem boeroeh, ke- pengin nampa blandja adjeg ( ora ketang dilakoni ngedol ka- mardikane), sing mc.>t>ene loe- mengket ing iµeh saben atine bangsa kita, s~iki saka se~hithik wis bisa owah. Ora koerang2 para pemoedha kita sing agawe ketjeliking para sepoeh, . a wit mleset saka pangarep-arepe, pa- dha njingkiri dadi kaoem baja- ran, saiki m o e n g nrimah tje- tjeker dhewe.

Kang mengkene iki para se- poeh ora perloe gela, gedhi>..ne bandjoer doeka, djer pandjene- ngane mesthi ora bakal kekila- pan, jen sawidjining bangsa kang ndoewmi panggajoeh ma- rang kamardikan, ing sahen-sa- ben atine hangsa maoe koedoe kedoenoengan rasa merdika.

Merdika samobah-mosike, mer- dika ngetokake panemoene mer- dika ngetokake panemoene, mer- ka toemrap golek ,.1smmg we- teng" i::arta .. ndhidhik anak - a- nake".

Akeh bae para moedha kang wis ndoeweni semangat merdi- ka. rasa mandhireng pribadi, madeg dhewe, kang makantar - kantar ing sadjroning atine na- nging kabeh maoe tetep moeng dadi oeneg - oeneging hatin, o- ra bisa, oetawa pantjen kewoe- han olehe ngetokake. olehe arep moedjoedake.

Rasa bingoeng, wedi koewa- tir. isin, bebeh (aras - arasen) kaheh maoe genti-genten nggo- dha, ngreridhoe, malah tansah merangi tekad sing betjik maoe, woesanane · moeng pidjer klon- thang - klanthoeng bae, moeng dadi isen - isening masjarakat kang ora maedahi, malah hisa ngalang - alangi adjoening oerip heharengan.

mBok gek toemandang!

Ora perloe nger.teni mengko oetawa sesoek, samangsa wis a- na krenteg. enggal tindakna!

Para moedha ora perloe w1- gah · - wigih loenga menjang ta- nah kolonisatie. perloe habad a-

~---""!""'~----~----~---~ j . . maoe saoeger ditindakake kan- ' Sing loro toenggoe Ian njathetf thi manteping

ati,

inesthi bakal barang-barang ing toko, sing I°'"

ana ·woedjoede, ~na· boektin~ ro mikir tja:-ane ngedol Ian go- Sapa temen, tinemenan! ltk lagganan, dene sing sidji Kita koedoe ngakoni, jen eko- dipasrahi koelakan.

nomine b~ngsa kita koewi ring- Samangsa .,toko tjilik" maoe kih, mlarat. Dadi mesthi bat sa- wis rad:s gedhe, wis oleh kapre•

kabehing ,.oesa~'.' ko~d~ kita tjajan saka wong-wong .sin·g pa- wiwiti · saka sethithik, Awit ke- dha toekoe, mengkono oega djaba wis dadi weting alam jen oleh kapretjajan saka sing di-.

samoebarang kang oerip iki asa- koelaki, mbandjoer lagi wiwit le saka tjilik dhisik, nanging oe- ngedegake tjabang-tjabange ... . ga ngiras karo golek . pengala- Mengkono sabandjoere, ngan- man, kang bisa gawe betjik Ian ti saben pemoedha sidji doewe madjoening pakarjane. waroeng sidji .

Karoekoenan,. oega ora kena Toemrape perocsahaan lijant, kita lalekake, djer iki minang- lakoene kaja ora pati adoh sa- ka oejahing idham-dhaman kita. ka iki.

Akeh bangsa kita sing sembra-

Jen

tjarane golek pangan wis na, koerang ngat-ati marang pe- merdika, ngiseni oetek Ian nge- nganggone sesanti .,roekoen aga- tokake pikirane ija hisa. kanthi we santosa", · roemangsane wis merdika, ing sabandjoere pen- tjoekoep jen oenen .. oenen maoe dhidhikane marang anak-anake kerep dioetjapake, ditoelis ana ija ora bakal nglirwakake pa- fng angger-anggering koempoe- merdi marang zelfstandigheid, lane, oetawa disoelam edi-peni marang bawa dhewe.

nganggo aksara R. A. S., na- .Bab iki para maos mesthine nging djeboel... lali liindak- ora bakal kekilapan maneh. Ki-

ake. ta moeng arep ngatoerake apa

Kita ngroemasani ing bah sing dak djinggleng bah tjarane karingkihan kita, m9ela systeem bangsa lija enggone ndhidhik gotong-rojong era · kena kita marang anak-anak. kenaa kang- tinggal . Rasa soemelang, koe- go tepa paloepi.

watir kocdoe kita sing;kirake, Mengkene : Sawidjining bang- sing ana moeng rasa pengati-ati. sa Tionghwa inlarat kang ndoe- Saoepama ana pemoedha lin:a weni peroesahaan gawe tahoe kang padha. ndoew.eni pawi~n tjilik, doewe anak lima, lanange

a f

10.- , adja age-age boekak teloe. wadont loro. Saben-saben waroeng dhewe-dhewe, nangin;i lairt anak-anake, mesthi dibare- dhoewit

f

50.- maoe kloem- ngi karo toekoene babon sidji poekna kanggo ngedegake to- kang regane ora nganti seroepi- ko tjilik sidji bae, dene para jah. Babon ikoe ora dibeleh, na- ,.aandeelhouders" maoe ija koe- nging soemoeroep dadi bandha c;loe njamboetgawt bebarengan. pawitan kanggo sing mentas la-

I DENGAN SEDIKIT OEWANG U BISA DAPATJ PERIJASAN JANG PANTES • PANTES •

Perijasan lapis - emas 22 krt. (emas - oekon) terbikin menoeroet pendapatan modem dad lngenieur English. Lapi- sanja.•emas aloes en radjin, koewat tanggoeng 10 taoen (pa- ke soerat-tanggoengan) dan barangnja · model-model paleng

bar~e (model 1938).

Gelang~tangan oekiran berkembang, per paar

f

8,SO Gelang rantei di-ijasin dengan rantei ke-

tjil boeat madalion . . . .. . . .. . . .. . per stuk

f

6,- Gelang krontjong oekiran berkembang

(2 ms.tjam 6 stuk), . . . .. . . ... . . ... .. . . .. per atel

f

7,-

Madalion boeat gelang-gelang rantei a- tawa kaloeng. · ... ..

Rantei kaloeng model bidji ketimoen a-

per stuk

f

3,- tawa lain ·model. ... ;... per stuk

Haarspel roepa .. roepa matjem model...

f

3,-

Preanger . . . .. . . .•. . . .. .. . per stuk

f -t,-

Kehajak speld roepa-roepa matjem pa-

Ieng baroe, (brikoet ranteinja). per stel

f

4,SO Rantei horloge model biasa, . . ... . .. . . per stuk.

f

S,- Rantei horloge pakei stempel knop, .... per .stuk

f

6,- 0joega djoeal. giwang markies bermata 14 bidji dari gosokan briJliant, terikat emas dari 22 karaat harga satoe pasang. . ... ~.;;...

f tS,-

Harga terseboet b~loem teritoeng onkost

kirim,

ka1.oe kirim oewang doeloe dapat onkost ldrim 'Vrij.

Pri1"scourant - ber ambar 9 ~ .~ tis

kal0e

diminta. . las, ora perloe isin hoekak wa~

roeng kang ing temhe mhoerine

doewe oethoet ( kans) dadi toko gedhe, ora perloe koewatir jen

I I

olehe qawe peroesahaan bakal

I

ora dadi. ambroek, ora perloe wegah marga katon pegawejan

asor, reged, awit kaheh - kaheh

---•llllli ' · 11

. GOUDSMEDERY.

.. s AP

F.

Ty••

TOELOENGAGOENG.

Referensi

Dokumen terkait

Conclusions In this study, the concentrations of 15 PTEs As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Mn, Mo, Ni, Pb, Sb, Sn, Tl, V, and Zn and the concentration activities of natural radionuclides 40K,