• Tidak ada hasil yang ditemukan

SERAT KABAR KATHOLIEK

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "SERAT KABAR KATHOLIEK"

Copied!
4
0
0

Teks penuh

(1)

52

RAGAD ADVERTENl'JE.

ltabar prem.iU i 1 - 30 temb&ng f l. - LangkoengipOen, saben 10 temboeng oetawl kirang: f 0,50.

Adverte»tie limrah 1 f 0, 15 sagaris:

(apes: f l .25).

~~ndoet kapatja'k 1angkoen~ saking sa- p1san, oetawi moend et dados lengganan,

I

tepang rembag roemijin kalijan · admini-

I

stratie.

Hoofdredacteu:r-·

A. D

J

A

J

AS E P 0 ET.RA.

kabantoe

REDACTIE ~ COMMISSIE.

ISINIPOEN:

Riaja Wijosan Dalem Goesti Jesoes

~Minoelja Allah ing ngaloehoer- Moegi ndadosna panggalihan - Se- soeloeh-Wawasan bab panggaotan Ian dagangan - C. S. - Sesorahi- poen R. T. Mr. Wangsanegara-Her- ordeningsplan Onderwijs-Tanggap sabda-Wawasan bab kasoesastran Djawi-Wawasan boekoe - Saking p~kempal~n - Ontjen sekar gam- b1r melah - Oerap-sari - Corres- pondentie.

Margi sakiog R1haja Wi1osan Da- poenika, ingkaog dawah ing dinten Kemis Ian Djoc:moewah, Sw. Tm.

minggoe poea1ka awal medalipoen.

Redactie Sw. Tm.

Wooten saderek kiotoen bibingah dateng Admioistratie. Soepados la- djeng kateroesna dateng leogganan Sw. Tm. ingka,pg sa..npoen mbajar loenas sataoen babar pisan, ingkang toemandja ing taoen 1931. Ian ing- kaog katampi roemijin pija bak.

Mangga enggal ngloenasana aoen 1930 Ian 1931 I

Administratie Sw. Tm.

MINOELJA ALLAH ING ENZ.

Gloria in altiss1mis Deo, et in terra pa:x: hominibus bonae voluntatis.

Minoeljakna Allah ing ngaloehoer- ing ngaloehoer.

Ian ing boemi tentrem - ajem mring manoesa kang djoedjoer karepe.

25 Desember ! Noewoehake rasa gagasan paogaogen-angen apa bae ! Ratri traog, pangon noenggoe we- doese, malaekat goemebjar soemo- rot; Ian tjedak bae: goewa kandang paogoeogsen kewan, sepi njenjet, odjekoetl Ing djero: Sang Djabaog Baji, terasan mentas mijos; iogadep kaoti soengkem semadi ing Sang Kenja iogkang lboe, Ian ing Santo Joesoep, ingkang Rama emban!

Wis ora aoa maneb? Kedjaba te- teloe ikoe, kang aoa iog goewa ma- oe? Hm, kok ora !

Apa ija ora ana sidj1 - sidjia, sing martakake mrana - mrana, jeo Sang Djabang Baji woes mijos? lja Sang DJabang Baji kang dadi impen - im· pene para Leloeboer wiwit saka Bapa Ibrahim tekao Santo Joanes Pampabtis?

Hjang Agoeng ora samar: mala- ekat bjar soemorot, medarake kanti rerepeo, apa tegese Sang Djabang Baji mijos:

Gloria Deo - saos bekti ing Allah.

Pax bominibus - asoeng .tentrem- ajem ing manoesa.

25 Desember l Pax, pax, pax ! Soemangga, para saderek, Katoe- lik, ing dinten poenika ngeogetana dateog noegraha ageng kanti seneng bingah nrimah ing Goesti, sak-deg sak-njet - sak-jeg: pax, pax, paxl

Soemangga, para saderek Katoelik Indonesier, sampoen kraos kapeotjil oetawi njele! Bangsa Katoelik sanes ing dinten poenika inggih sami bi-

n~ah-bingah. Wijara ing pamoelat wijara iog pangraos: bangsa Katoelik saloemahiog djagad awoedjoed na- moeng gotrah satoenggal ! Toeog- gilna rerepen pandjenengao sesa~

rengan kalijan rerepenipoen bangsa Katoelik sanes, atoenggil goemolong dados satoenggal. anggajoeh ing ogakasa I Sak-deg sak-njet sak-jeg:

Pax, pax, pax !

* * *

25 Desember ! Pax, pax. pax [ Moegi dinteo poeolka dadosa pe- penget I Moegi aksi kita mawia tjap:

Pax!

Kao ti nggegroet aoggeo kita ma- djeng pijambak Ian anggen kita nga- djengaken saderek ingkang taksih kantoeo: djoemangkah dateog ka.

loehoeraning bangsa kita !

Soemangga sami sesarengan, sak- deg sak-jeg;

Pax, pax, pax !

Th.

23 December 1930

-

SERAT KABAR KATHOLIEK

Medal saben dinten Djoemoewah.

PRADJA RAHAJOE.

MOEGI ANDADOSN A PANGGALIHAN.

Manawi boten klentoe W.K. ing Ngajodja sampoen sawatawit> woelan boten ngwonteoakeo pepanggihan woelanan (krans) kados adat saben.

Sarehipoeo koela poeoika tijang iogkaog kirang ing seserepan, dados ioggib betah saoget wontenipoen

pepanggiban woelanan waoe Pantjen boten sakedik paedahi- poen pakempalan poenika, poenapa malih toemrap dateng tijaog iogkang kirang seserepanipoeo, kados koela saoepami. Dene paedahipoeo kados ing ngandap poenika:

1. Ngindakakeo kekendelan.

2. Ngindakaken seserepaa, 3. l'1gindakaken katresnan.

Ngindakaken k eke n de I an ate ..

ges, boten kok keodel, wantoeo kalijan pandoeng oetawi medal pijambak ing wantji daloe. nanging kendel ing ngriki ateges! Saoepami koela poenika adjr1han, isin pepang- gihan kalijan tijang sanes, kaog mangka koela kerep tampi serat oeleman sakiog bestuur W. K. Ian ing serat oeleman waoe sok kase- boetakeo: .,Rawoeh pandjeneogan

kaadjeng~adjeog saoget." La poenika manawi koela poeroeo dateng, won- ten ing ngrikoe koela ladjeng saged kepanggih saderek katah. Dangoe- dangoe, maoawi koela sarnpoen kerep kempalan ladjeng itjal adjrih isinan koela waoe. Poenapa koela boten nama ·bati poeaika?

gindakaken s es~ 1 e pan, bo- teo kok ladjeng soemerep poenapa~

poeoapa ingkang iog grija boteo

wont~n. jeo kesah kempalan ladjeng semerep, oaoging ateges: Maoawi ing salebetipoen pepanggibao waoe wonteo rembag waroi-warni, koela ladjeog ngertos pemanggihipoeo sa- derek katah, toemrap rem bag waoe.

Poenika kangge koela inggih oama bati ageog.

Ngiodakaken k at res n a o ate- ges boten tresna kados tijang se- semahan, nanging ateges: Ing tem- boeng walandi poenika wonten ingkang moengel .,Oobekend maakt onbemind." Dados jen makaten, tijaog manawi boten tepang inggih boten saged tresna remaket. Nangiog manawi namoeng tepang totok inggih dereng tjekap. jen boteo kerep pe- panggibao oetawi sesrawoengan. La kados-poeodi saraoanipoen jeo bade kepaoggih saderek katah? Boten sanes inggih sarana pakempalan.

Wooten saderek ingkang ngan- dika: ,.Jak gene sik A karo sik B kae ja wis kerep koempoelan kok ja ora remaket, nek kepetoek kok ja ming antoek-antoekan wae. ora omong-omongan." La, manawi poeo A mengidoel poen B mangaler poe·

napa inggih ladjeng mandeg omong- omoogan, kang mangka selak pedoe?

Poenapa remaketipoen poen A ka- lijan B waoe dipoenpirsakakeo ing.

kang ngaodika poenika? Kados boteo perloe.

Wooten malih ingkaog ngandika:

Akoe ki wong ora ngerti apa-apa, tiwas anake da nangis, neng kana ja ming meneng wae. Bok ja wis trima oeng ogomah." Boten ngaten saderek, rawoeh pandjeneng- ao dateog pakempalan dame! re- geoging pakempalan Ian dame} ma- reminq manahipoen bestuuripoeo.

Damel mareming sanes boten sakedik pangaosipoeo.

Saweoeh malih wonten ingkang ngandika: .,Wong neng ngomah ki gawejane akeh dje: olab-olah, re- resik, ogoembahi, nggoejaog - goe- jangi aoak, I. s. p, Kang mangka bapakne si tole ki, nek arep tak tiog- gal. jen kroengoe anake nangis, djoer nesoe; le moeni: Ora sah koem- pal-koempoelao, anggere gawejao- moe dewe wis rampoeog, rak wis tjoekoepl"

0, poenika klentoe saderek, ma- nawi paodjenengan kagoeogan kersa tiodak kempalan, ioggih wooten margi (waar een wil is, is een weg).

Lan. maoawi poenapa-poeoapa, ma·

nawi namoeng ngeQJoeti dateng pan- damelanipoen pijam,bak tok poenika boteo nama tresna bangsa, nanging tresna badaoipoen pijambak. Teneh maogke ladjeog boten wonten pa- kempalan!

Koela atoeri emoet saderek, kados- poena pa agengiog kasangsaranipoen Goesti pepoendeo kita Sang Kristoes, kaogge koela sadaja.

Milanipoen, sarehning W. K. sa- poeoika sampoen dggebjoer wonten ing kalaogan djawi i. p. wooten ing P. P.1.1. ko a sadaja para warganing W. K. keclah toemoet ngadjengaken paketnpalan kita pi- jarnbak ing saged -sagedipoen, soe- pados jen kagebjoeraken wonteo ing kalangan djawi, boten katingal ngoetjiwani; sebab madjeog-moen- doer, pedjab-gesaoiing Pakempalan poenika goemanto g dateng koela

sadaja. ·

lngkang dereog dados lid, koela atoeri enggal mle~t. lngkaog sam- poen dados, koela atoeri amerlok- a ken rawoeh, jen ooten parepatan.

Manawi wooten klodak- kladoeking emboeng, ojoe- woeo pat1g oeoten.

R.

I.

s.

SESOELOEH.

Sw. T. No. 49. sederek E. Pan- dada 'ndangoe: , P-oenapa goena- nipoen tjatjaran onten ing baoe sisih nginggil?" Ing ngri ki ke parenga koela ngatoeri katerangan sawetawis:

I. Sadjatosipoen tjatjaran poenika kengang-kenging ~~mawon, dipoen- tjatiaraken wociten s3dengah pang- genan peranganing badan, oepami:

kempol, poepoe, geger1 dada, tje- kakipoen soemangga karsa~ dalah poetjoeking grana jen karsa inggih kenging. Djalaran toewoebing sasa- kit tjatjar poenika inggih sak eng- gen-enggen.

II. Dene oemoemipoen tijang di- poentjatjar wonten ing baoe sisih nginggil, sebabipoen mekaten: toe- mrap !are alit, boten gampil dipoen- koekoer, njak~tjakaken pandjagini- poen tijang sepoeh. Djalaran jen ngantos dipoenkoekoer nggampil- aken infectie.

Ill. Gandeng kalijan papriksan toernrap oetoesaning nagari, belang- ing ljatjaran waoe sampoen katem- tokaken panggenanipoen, inggih poenika: wonten ing baoe sisih nginggil, kiwa oetawi tengen. Oe- pami: moerid-moerid ingkang bade ngladjengaken pasinaonipoen oetawi lare bade wiwit loernebet sekolah, ingkang kapriksa temtoe ing baoe sisih nginggil waoe.

IV. Menawi wonten prijantoen ingkang roemaos lingsem dipoen- tjatjar wonten ngpdjengipoen tijang katah, prijantoen waoe kenging nirn- bali (ngatoeri) mantri-tjatjar, oetawi tindak dateng· grija sakit; djalaran para dokter, mantri-verpleger (ster) Ian vroedvrouw, poenika sami gadah diploma kenging natjar. Kaela oegi matoek sanget, manawi Nagari nga- wontenaken mantri-tjatjar estri, spe- ciaal kangge golongan prijantoen poetri.

w. s.

EC 0 N 0 · MI E.

WAWASAN BAB PANGGA ..

OT AN LAN PADAGANGAN.

Ebahing ndjawi pradja;

Indonesia.

Koel~ sampoen nate matoer (Sw.

Tm. no. 43) bilih ,, - Perantjis, ta- nah mlarat, namoeng bah anggoe- ran meh boten wooteo" - poeoika njata margi saweg kernawon sawe- nebing serat saking Europa mar- tosaken makaten:

I n g P e r a n t j i s b o t e n w o n- t e o ti j an g n gang g o er.

,,Najaka Pakarjan ing Perantjis martosaken menawi tijaog aoggoe- rao ing Perantjis (September) na- moeng wonten 904, ing mangka minggoe kapengker wonten 928.

Toer toenggil wekdal kalijan won- tenipoen tijang anggoerao 904 waoe

wonten tijaog saking mantja 2702 ingkang a n g s a I pendamelan won- ten Perantjis. Mila keogiog kase- boetaken: tijaog ingkang kekirangan pandamelan ing Perantjis bot en woo ten. (Tijang maotja 2702 waoe ingkang 861 tijang !tali, iogkang 395 tijaog Portegis, 336 tijang Po- len, 38 tijang Djermao)."

Mekateo oengeling ketrangan sa- kiog Belgie, taogganipoeo tanah Pe-

rantjis. _

Dene kakabaraken bab katahing anggoerao bade kaebroekaken dateng Volkenbood, poenika temtoe bade kelampahan, namoeng adat radi ren- det. Mila kaoem kantong - besar oegi sampoen tata - tata pijambak. Woe- lan kapeogker radja -arta ing Djer- mao, Perantjis Ian Inggris sami da- teng New York perloe ngrembag bab poeoika kalijan radja-arta iog ngrika. Radja arta tetiga sakiog Europa waoe · makili Bank of Eng- land, Baogue de France Ian Reichs- baok iog Ojerman. Dados bab poe- oika njata sampoen dados maoaban- ipoeo hara kawogan saesto.e, katanda radja-radja bank ngaotos sami djeng- kar perloe rerembagao 1

Poeoapa mas Andaja boten gadah paseksen sakiog Amerika?

Gadah, tjobi koela ingoekipoeo.

Njata, kados atoer koela ing Sw.

Tm. no. 43. overzicht ingrika ing- gih boten ngrembag bab malaise, nanging tansah ngrembag bab adje- nging padagaogan, boteo toemoet pados reka amerangi bala-anggoerao.

Ing ngrikoe (babagan wawasan:

padagangan Ian lampahing arta) ingkang bakoe mamerakeo ad_kQging radio awewaton kala-warti ingkang nama Ra d i o a n d i t s Fu t u re.

Manoet kala warti waoe kala 8 taoen kapengker grija 28.000.000 sa U.S. A. poeoika ingkaog gadah toestel radio namoeng 60.000; iog mangka sapoenika ingkang gadah pirao tos radio sampoen langkoeng saking 10 000.000 grija l (Angka- ang ka poenika namoeng mligi toe- mrap U.S. A ).

Dene sa U. S. A. wooten grija 18.000.000 iogkang sami gadab mon- tor toempakan, Ian grija 13.000 000 ingkaog sami gadah gramophooo.

Poenapa perloenipoen njoemerepi -·angka-aogka poeoika?

0, poenika perloe saoget toe- mrap para among dagaog. Alande- sao aogka-angka waoe ahli dagaog radio ing ngrika saged dame! pe- tangao: bilih apes taksih bade sa- ged sade pirantos radio katabipoen 22.000.000. Mila para soedagar pirantos radio gadab pengadjeng- adjeng saged oegi taoen 1931 n£a"' djeng poenika dados t a 0 e n s a e toemrap dagangan radio, ngeogeti angka 22.000.000 waoe!

Meoawi bah montor terang saja dangoe saja .soeda grengsengipoeo, margi keaging kaseboet ing U.S.A.

sampoen k e b a k, sampoeo boten wonten ingkang kelowongan boten gadah mootor (mekateo poenika toemrap tijang ingkang s a g e d toembas montor).

Doemoegi bab mentor koela ke- moetan dongeng kala taoen kapeng ..

ker, margi kala sama ~en Chicago binyoeng aoggenipoe bade mboe- tjali rosokan moator.

log Ngajodja rosokan mentor wonten Kerkhof-ipoen, wooten ing- kang poeroen toembas, Ian grija- ni poen oj::ita kaseratan: AUTO- KERK,HOFl (tjelak Pakalaman) Ing U.S.A. boteo makaten. Tjara ngrika mootor poenika jeo sampoen sepoeh sami kalijan tletong kapa]. dipoen~

tilar toeroet margi. Ngaotos regee- riog oetawi pangreb gemeeote bi- ngoeng aoggenipoen mboetjali, Ian kala samanten dados v r a a g s t u k ageog-agengan, kados-poendi akal- ipoenl Kilap sapoenika, vraagstuk waoe sapoenika sampoeo loedang poenapa dereog, koela boten ngertos.

Margi tjara ngrika oepami A gadah montor sampoen sepoeh, dipoentoempaki wonten mergi kan-

toen-kantoeo defect, teroes A waoe

mandap, netel plaat oomering montor, bias njeogklak taxi, bus oetawi trem

Taoen IO.

REGINIPOEN LENGGANAN SWARA TAMA

l taoen ,

. f

6,-i

. f 3,-

. f 1,50

njoewoen kabajar

'/2 ..

3 woelan roemijin.

Adresipoen Redactie Jan Administratie

IGNATIUS-COLLEGE

DJOKJAKARTA.

Telefoon no. 795.

Drukkerij .. Canlslus" Ojokja.

oetawi montoripoen mitranipoeo, lan poeo · montor defect waoe sam- poen boten katoleh mal1h, tegesi- poen: gemeente poenja oeroesan!

Terkadang A waoe bibar netel plaat teroes mlebet toko montor. ne- ken chek, medal saking toko sampoen nitik montor enggall doemoegi grija tole Ian bjangne tole sami moengel:

wahl .-sampoen, boteo mawi taken:

sing lawas ana ogeodi.

Kotjapa gemeente: montor waoe kaklempakaken, ogebak-ngebaki pa- pan! Kaedjer, kabesmi, ragadipoeo kekataheo, aogsal - angsaiaoippen boten mingsra! kalaboeb iog sagan- teo, r a g a d i p o e n n g a n g k a t

kemawon sampoen maewoe ~ ewoe!

Mila biogoeog! biogoeng kebak batang montorl

Oepami montor waoe kakendel- aken kemawon? 0, lab, teneh mergi- mergi ~ating begegeg kebak rosokan!

Mila leres kala samanten dados rembag saestoe.

Bab taoah Itali oetawi Mussolini, kadang kita Patjar Merah iog Sw.

Tm. angka 43 ioggih sampoen toe- moet ogrembag, dados koela kaotoen mewahi sakedik. Koela matoer jen bala anggoeran ing ogrika, ltali, sami katjadoog teda oetawi peoda- melao oegari, poenika boten teka metik korao sanes, nanging awewaton koranipoen Mussolini pijambak. log poestaka warti ingkang koela tampi sakiog ngrika, njetakaken kados- poeodi akalipoen meraogi peogang- goerao waoe. Dene ingkang katah sami kapoerih damel kreteg, mergi sepoer, mergi toja Ian mergi ageng.

Akalipoen negari ingkang makaten -waoe dados njrambahi kalih - kalih-

ipoen: ogindaki pandamelan Ian ngindaki woeloe - wedaling negari {sarana damel margi toja oetawi

irrigatie). .

Tanah -tanah tjeng~ar glatakan iogkang mataoen-taoen boten n ertos asreping toja, margi saking krekat- ipoen radja-Fascist saged ojawoek toja weniog, ileo sakiog. toek, moera- kabi saoak-kadang Ian pasabinao! ..

Poenapa Mussolini tanpa tjatjad?

Bab poenika nggepok politik, Andaja boten perloe toemoet tjampoer.

Menawi toemrap Noesantara ogri- ki kados - poendi?

Menawi tjara koela pambade koela kados Treub, i.p. jen kaoem Noesan- tara sami moelat lan traoggiO<lS ngemong mangsa, malaise sapoenika poenika mergi sae kangge ogrebat papan iog padagangan Ian pangga- otan.

Margi, wootenipoen malaise poe- nika kaoem dagaog teogahao sami

deg~degan, margi sampoeo sami ke~

ladjeng kilak. Jen kita teroes saged nglangkahi (uitschakelen) bangsa soedagar tengaban waoe temtoe peng-pengao, legi wobipoen; moem- poeng para dagang-e n g r o s sami moeloeng nepangi poen kromo!

Dados jen keleresao, maogsa re- kaos poeoika malah bade mbekta dradja enggal dateng kita wonten ing madyaniog kalangao peoggaotan Ian padagangan, .- samanten waoe jen kita waspada Ian tjoekat nao- daogi, awit tanda~tanda boteo sepi:

Pasoeroehan, Kediri, Betawi ebabing kaoem dagang ketingal toer nggre- goet!

ANDAJA.

,,C. S."

,,C.S." inggih poenika pakempalan ,,cooperatie Soeboer" ing Tandjoeng

(Brebes~ ingkang dipoendegaken dening para saderek ing rikoe.

Madegipoen saweg sawatawis woe- lan, inggih poenika wiwit 2 Augus- tus '30.

Wiwitan namoeng wonten lid 14, sapoenika sampoen wonten lid 20, sarta kandidat lid 12. Kandidat lid inggih poenika ingkang saweg nitjil aandeel (dereng djangkep sa - aan- deel), ,,C. S." njad~ aandeel

a

f 5, kenging katjitjil kaping 5

a

f 1.

Samangke woedjoeding pangoe- roesipoen

C. S. :

1.

Voorz. Sdr.

R.

Loehoeri, rnantri poelisi Tandjoeng.

(2)

KABAR SAKING PA KEMP ALAN.

Gecombineerde openb. vergadering ddo.

H-12-30. ing Karanganjar Z.B.

Ing dinten kasboet ogioggil, ing kita Ka- ranganjar, dipoenwonteni Combioeerde op b.

vergadenng. Dene ingkang toemoet ngadani pakempalan kasboet, inggih poenika: B. 0.

afd. Ka.; P.G.H.B. Gombong. Karanganjar, Rawakele, P. P. K. D. afd. Ka.; W. 0. afd.

Gombon9. P.P.B.B. afd. Ka. Ian cooperatic sawatawis.

Dene ingkang ndatengi:

1. saklog wakiling pakempalan2: goeog- goeng kempal ±35 pakempala~. .

2. tjatjah tijang ± 500 san, mgkang t)eta, wonten 450 (djalaran mawi dipoenkartjis, mangka oegi katah ingkaog tanpa kartjis) . . 3. wakil parentah: Wadana Ian Mantn

politie kita Ka. .

4. wakil pers. Sedijatama, Keogpo, D1a- nget, Soeboer, SwaraTama. Lan R. T. Mr.

Wangsanagara oegi rawoeh.

Saderengipoen kabikak, comite van ont- vang, nglairaken panoewoen Ian gambaranlng manah, wasana toentoeoan parepatan kapa- srahaken dateng Voorzitter.- Voorzitter la- djeng mbikak parepatan satjaraolpoen ver- gaderin§. wasana agenda. 1 karembag; mg- gih poenika bab Hero rd en in gs p I ant.

lngkang dados panoentoeoing rembag poe- n1ka: saderek T. H:irdasoemarta: saderek in- leider. nerangaken kalijan pandjang, bab:

asal-asalipoen, dadosipoeo Ian bade oewohi- poeo, sadaja katrangakeo ogantos gamblang.

Salebeting neraogaken, katah keplok Ian goedjengiog tetijang ingkaog sami mirenga•

ken. Toendonipoen, parepatan moetoes: no- /ak wontenino H er or d e n i n g s p 1 a n poeoika. Woesana ladjeng moetoes ndamel motie dateng ingkang wadjib, ingkag mak- soedipoen anolak wontening ewah - ewahan waoe. Lan moesi waoe ladjeng bade kakin- toen dateog sadaja pe1s ingkang kaanggep perloe. langkoeng- langkoeng dateng P.G.H.B.

ageng. ( moesi margi katab, pinten -pioten kebet, mila boten koela patjak. J B.)

Sarampoengipoeo poenika, ooenten aogrem- bag agenda no. II. inggih poenika bab. C 6-

2. Seer. Sdr. S. Siswawijata, goeroe bantoe Tandjoeng.

3. Penn. Sdr. R. Koesoemo Darmo- djo, Djr. Wedono Tandjoeng.

4. 5. Com. Sdr.

R.

Kardijo Hadi- hardono, Beambte Pagantosan, Ian Sdr. M. Tamdjid Stationchef

s.c. s.

Lan Tokohouder sdr.

R.

Soedarba St. Klerk S. C. S. Ian

R.

Soegonda, mantri goeroe.

,,C. S." poenika Verbruikscoop.

' Njade barang - barang kaperloean- ipoen tijang gegrija padintenan. Para lid-lid kenging bon dateng ,,C. S.", boten kenging langkoeng saking 80°/0 ning agengipoen aandeel pi- jambak - pijambak.

Kapital wiwitan wonten f 265, ing salebetipoen 4 woelan poenika sampoen saged angsal kaoentoengan

+

f 80 kepara langkoeng-langkoeng.

Lo, rak sampoen loemajan ta saderek, namoeng saweg 4 woelan sampoen saged kaoentoengan, samanten, b o t e n sakedik.

Mangka kadjawi angsal kaoen- toengan, ingkang bade kaedoem dateng para !eden saben taoen, taksih angsal kamirahan panoembas- ipoen barang-baraug, sabab toemrap ing rikoe poenika kita distrik boten patos rame, para warga waoenipoen manawi blandja dateng patjinan, regining barang sampoen dipoen- antem krama s::iestoe.-

Sareng wonten coop., saged blandja dateng kita_, bedanipoen regi katah sanget.

Poenapa dene C. S. sampoen sa- ged andajani roemaketing sesede- rekan, djalaran saben woelan di·

poenwontenaken pepaoggihan, mi- nangka sandjan-sinandjan ing pang- genanipoen para warga g ant o s - gantos.

Saoepami kawontenan Ian lam- pahipoen lestantoen makaten kema- won, sataoen rak saged oentoeng f 200 san, ing mangka manoet glagadipoen, lidipoen tansah min- dak - mindak, saja nggrengseng, kapital tansah mindak - mindak.

Dados bendjng sataoen kemawon bokmanawi kaoentoenganipoen sam- poen ... loemajan. -

Moegi - moegi kemawon saderek, sageda soeboer, njeplesi kados namanipoen ,,Cooperatie Soeboer,"

Soemangga para saderek, pang- genan pandjenengan ingkang dereng wonten cooperatie enggal poen adani.-

Saderek Katoelik ... !, mangga ta tjekat-tjeket, pang-pang K.W.-K.W.

poenapa boten perloe ngawonten- aken cooperatie?! P. 0. H.B .... ??

Taklim koela: S.

ECONOMIE SAKING SESORAHIPOEN R. T. MR. WANGSANEGARA.

(Sambetipoen Sw.- Tm. no. 51).

Kados - poendi rekadaja koela ? Katah sardjana ing Indonesia (Dr.

Treub enz). sami gadah kamareman ningali economie ing Indonesia ngriki mergi namoeng ngengeti export ing ngriki. Mangka exporting tanah kita poenika dede takeraning kekijataning economie kita. Kita kedah ngoedi, mergi ngengeti bilih exporting tn.

Indonesia poenika ratjak gadahan- ipoen onderneming, bangsa sanes.

Mangka bangsa sanes waoe boten tetep manggen ing ngriki.

Ekonomi poenika boten saged ndjagekaken pitoeloenganing Paren-

per at i e. Dene ingkang dados pamedar sabda, pandjcnenganipoen R. Toemenggoeng Mr. Wangsanegara najaka dalem iog Soera- karta. Pandjenenganipoeo ladjeng medar sabda;

kanti oepami toewin toelada warni • warni, ingkang w0sipoen, perloe tetijang Indonesia nggantosakeo prakawis ekonomi, wewah- wewah prakawis industrie, kedah dipoensan- tosani ( dipoentaodanGi ). Wasana kangge toetoepipoen pamedar sabda, pandjenengan- ipoeo, memoedji ingkang soepados ekonom1 saha koeperatie kita ogriki ( k. a.) sageda soeboer, Ian soemrambah dateng sanes dja- djahan. Paogandikaniog pamedar sabda, ka- tampenao ing parepatan kanti keplok rame niawoerahan.

Sabibaripoen poenika, katah para saderek ingkang sami neda katrangan - katrangan bab ekonomi Ian cooperatie; sadaja kawangsoelan saper loeoipoeo,

Parepatan kabikak djam 10 kirang 15 ' - katoetoep ± djam 1.

J.S.B.

P. G. H. B. afd. Pekalongan.

MOT IE.

Rapat terboeka diadakan oleh tjabang P.

G. H. B. Pekalongan, pada hari Minggoe tanggal 14 December 1930. bertempat dige- dong bioscoop ,,Royal Theater" dikoendjoe- ngi oleh ± 130 orang, dimana 16 wakil per- koempoelan 2 diitoe tempat dan 1 wakil pers.

Mendengarkan pembitjarakao 2 hal Heror- deningsplan..

Berpendapatao:

Bahwa peroebahan jaog dimaksoedkan oleh Herordeningspan ta'akan memberi perbaikan bahkan kira 2 akao mengoeodoerkan pengadja- ran.

Memoetoeskan:

a. Tidak setoedjoe dengan maksoed Her- ordeniogsplan.

b. Menjampaikan motie ini kepada Ver- bondsbestuur P. G. H.B. deJ:!gan menjatakan a mat setoedjoenja dengan actie V. B. P. G.

H. B. teataog onderwijs.

c. mengoemoemkan motie ini kepada pers.

tah, kedah kita oedi pijambak. Kan~

djeng Pamarentah roemijin sampoen pinten - pin ten mlijoen anggenipoen ngedalaken ragad kangge mitoeloe- ngi economie kita. Nanging sapriki dereng wonten wohipoen. mergi pitoeloenganipoen roeroijin namoeng nggepok dateng prakawis (zakelijk) oep. : ngwontenaken pamatjek lem- boe, irrigatie. landbouw consulent lss.- dados boten dateng tijangipoen (persoonlijk). Mangka ekonomi poe nika ingkang perloe t~angipoen. Da- dos sapoenika manawi kita bade ngoedi, inggih kedah amboedidaja soepados tijangipoen ingkang ewah.

Pangoedi kita merginipoen won- ten warni2 Pangoedi ingkang adak- an oepami ndjagi (langkoeng2 para bestuur) sampoen ngantos wonten patjeklik, poenika inggih sampoen mitoeloengi ageng. nDjagi soepados panenan saged medal. Margi mana- wi wonten awoning panenan samang sa kemawon, poenika sampoen noe- woehaken patjeklik oetawi kawon- tenan awon warni - warni.

Wooten malih sarana ngwonten- aken pak. cooperatie, poenika inggih Sae, oep. productie COOperatie, ·Ver- deelingSCOOperatie, cons ump ti eve coopertie lss. Productie cooperatie i.p. srana ngwontenaken pabrik lss.

Verdeelingscooperatie poenika sa- bangsa vakvereening. Ing ngriki vakvereening poenika nama dereng ketingal, nanqing ing negari We!andi oetawi ing lnggris, vakvereeniging poenika sampoen nggegirisi sanget dajanipoen. Kados dene toewoeh- ipoen arbeidswet, poenika inggih saking dajaning vakvereeoiging. Ing ngrika poenika ingkang asring ngge- sah malah kaoem kapitalisme, dede arbeiders. Dados kosok - wangsoel kalijan ngriki. Samanten oegi negari, ing ngrika ngajomi kaoem kapitalisme (ngrentjangi kaoem ingkang ringkih). Boten kados ngriki. Ing tn. lnggris, menawi wonten koeli kepliset, poe- nika dados oeroesan ageng. Ing riki boten. Dados ngantos samanten dajaning vakvereeniging ing ngrika.

Sapoenika consumptieve coope- ratie. Poeoika gandeng kalijan ver- bruikscooperatie, i. p. toembas ka- betahan sesarengan teroes ndjoe- djqeg dateng pabrikipoen pijambak (tanpa lantaran). Verbruikscooperatie poenika dede pak. ngedegaken toko, nanging pak. ingkang mligi namoeng njanggi kabetahan tok.

Poenika sadaja waoe patoeran koe]a toemrap cooperatie ingkang oegi kenging kadamel mergining pangoedi koela dateng kaekonomian.

Cooperatie poenika ragi salaras kalijan wewatekan kita bangsa Djawi, mergi wiwit kina mila kita poenika nggadahi dedasar cooperatie (samenwerking).

Emigratie.

Menawi ngengeti tn. Djawi ang- genipoen saja dangoe saja kekatahen tijang (overbevolking), poenikainggih pantes kita ngoedi dateng adjenging emigratie. Sampoen dipoenpetang tjatjahing tijang Djawi ingkang me- dal saking tn. Djawi poenika na- moeng wonten 150/o ning indaking djiwa tn. Djawi (ing sataoenipoen).

Mangka terang, bilih Buitengewesten poenika sitinipoen teksih wijar, teksih koewawi jen namoeng kangge njanggi pindahan saking tn. Djawi kemawon. Nanging sampoen nginten bilih saben emigratie poenika temtoe sae wohipoen I Saged sae namoeng

jen: tijang ingkang pindah waoe, wonten ing rika poeroen njamboet damel saestoe. Manawi boten, malah ndadosaken boten prajog". Sabab katah tijang Djawi ingkang wonten ing riki gesangipoen noendjang- noendjang (ekonomi awon), ladjeng pindah, wonten ing rik:a malah ladjeng noelari tijang ngrika, ing- kang ekonominipoen sampoen sae.

Dados emigratie kenging katindak- aken. manawi sakio ten bade sae kedadosanipoen. • Manawi emigratie namoeng bade awoet awoetan bang- sa kemawon. boten prajogi sanget.

Poenika atoer koela bah emigratie.

Kedjawi poenika tijang ingkang

bade ngoedi amrih saening ekono- minipoen kedah:

1. poeroen meper dateng kabetah- anipoen, srana gesang pasadja. Ing riki wonten ingkang kangge tjonto i. p. Mahatma Gandhi; sandangan toewin tedanipoen, Gandhi poenika pasadja sanget.

2 ngijataken economie srana njam- boet dame! me~peng lss.

3. mitoeloengi panggaotanipoen pijambak (nationale industrie). Poe- nika ingkang kangge tjonto inggih Gandhi. Gandhi poenika sandangan- ipoen tenoenanipoen pijambak. Ma- lah pijambakipoen oeger bade seso- rah, njontoni nenoen roemijin won- ten sangadjeng publiek, boten ketang 5 menit. Toemrap kita tijang Djawi prajogi sanget migoenakaken tenoe- nan kita pijambak, loerik. Prekawis penganggenipoen, sakadjeng kita pijambak -pijambak (boten mesti kangge rasoekan), nanging oeger apesipoen kita ngadjengaken dateng tenoenan kita poenika.

Oeger satimbang kalijan pamedal kita. inggih boten wonten awon- ipoen kita mangangge djas, djas bikak, dasi lss. mawi bade Jena, laken, palmbeach lss. Awit poenika oegi dede satoenggiling kamoendoeran.

Nanging sasaged-saged kita kedah ngoedi, anggen kita toembas bade.

ndjaroemaken rasoekan waoe, dateng.

LITH-STICHTI Soemangga sam1 .

ngersakaken dados CONTRlBUANT Van Lit-h-Stichting.

Penningmeester V. L. S.

p/a 2e. Convict Moentilan N. I. S.

111111111111111111111111111111111111111u11111111111111ru11u1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111

sederek Djawi. Pjalaran kita ngertos terang, bilih arta kita waoe oebeng·

ipoen temtoe namoeng bade dateng bangsa kita kernawon. Minangka panoetoeping atoer, koela wangsoeli malih, ingkang perloe, kita kedah:

1 e. gesang pasadja.

2e. meper kabetahan.

3e. mitoeloengi kaboedajan kita pijambak,

Sampoen: .

KETJII;. ex Semaranger.

0 N D E , : R W I J S.

HERORDENINOSPLAN ONDER- WIJS.

( Sambetipoe-n Sw, T. no. 49.) Angladjengaken rembag Onder- wijs gandeng ka·lijan Herordenings- plan. Kawonten'an ingkang k~ela

atoeraken ing ngandap poemka, pandjenengan p~emanakaken.

Kala kepjakan adegipoen H.l.O.

C. parepatanipoen H.l.O.C. ingkang sapisanan, katitimangsan 3 Dec.1927, direktoer Onderwijs t. Hardeman, medar sabda wosipoen makaten:

R.R. 1818, amengan i kori E . L. S.

"kangge para Inlanders Ian ingkang kasa- mekaken. Nanging inggih namoeng papan satoenggal poenika ingkang dados pa- ngangson kawroeh Kilenan ka~gge lnlan- ders. Awalipoen abad sapoen1ka, ngela.~­

ipoen tetijang dateng Westersch onderw13s saja sanget. Ngantos kapeksa nglebetaken piwoelang basa Walandi dados leervak wonten pamoelangan angka kalih. Poenika wiwitipoen kala taoen 1907. Dados la- djeng wonten pamoelangan angka sa- toenggal.

Pamoelangan poenika boten wijar te- banipoen. Namoeng kangge anaking pa;a ambtenaar prijantoen loehoer toew111 tetijang so'egih .. Wohipoen pangadjaran poenika, boten njenengaken. Lare - !are wedalan ngrikoe Mmoeng saged dateng opleidingsschool kangge Inlandsche am b- tenaren toewin KWeekschool. Ingkang saged katarimah K. A - examen awis sa- nget.

Taoen 1914, pamoelaogan angka sa- toenggal dipoenbangoen. K~djengipoen~

njoekani sakolahan lnlanders ingkang sam1 kalijan E. L. S. Let tiga .welas taoe~

sasampoenipoen kabetahan1poen nagan Ian partlkelir katjekapan, djiwa ing H.l.S.

ladjeng ngelar doemoegi golongan tengah- an Ian tetijang alit.

Mekaten pan andikanipoen t. Har- deman.

Ing Publicatie H. I. 0. Com missie: .. De uitbreidirtg van het westersch Onderwijs in N. I." kapratelakaken bilih anggeni- poen Indonesiers pikantoek onderwijs Kilenan dereng dangoe. Taoen 1900 sa- weg kemawon dipoenwonteni radi sae, nanging namoeng mllgi lager westersch Onderwijs. lndonesiers ingkang pikantoek mlebet ing H.B. S. wiwltanipoen awis sanget. Kirang langkoeng taoen 1910 di- poensoekani Mula. Ian taoen 1915 A. M.

S. Pamoelangan inggil wontenipoen sa- weg kala 1920, i. p. Technische Hooge School ing Bandoeng. Rechts Hooge School adegipoen kala 1924, dede Medi- sche Hoage School saweg kala taoen 1928.

N1tik kawontenan ing nginggil, kanti angengeti wiwiting toemantjeb- ipoen paprentahan Walandi wonten Indonesia, tetela bilih onderwijs ing ngriki randat. Sarta inggih pantes oegi pandjenengan pengeti kados ingkang sampoen nate kawedaraken saoedara Patjar Merah (zie Sw. T.

no 17:) onderwijs ing ngriki saben- saben ameningi djaman ewah-ewah- an. Sakolahan angka kalih wiwit klas 4 dados klas 5, 6, vervolgschool, Standaardschool, Kweekschool klas 6 dados klas 5, wa~ana dados H. l.

I

K; Osvia dados Mosviba, sasami-

1 nipoen. Poenika mratandani b.ilih anggenipoen Parentah maringi On- derwij s dateng kita tansah wonten salebeting ewed-pakewed.

Saja tjeta malih! Koela atoeri ma- os boekoenipoen t. prof. dr. Snouck Hurgronje: ,,Colijn over lndie" katja.

17, 18, 19 Koela pendet kemawon soeraosipoen makaten:

.. Ing tengahane abad 18, nagara lagi wiwit manggalih onderwijs kanggo In lan- ders. Manoet panemoene dr. Kuyper Ill,

wektoene lakoening onderwijs pantjen soewe, randat banget. Ing sawenehing panggonan diadegi pamoelangan angka loro. Rehne partgadjaran ing kene babar pisan ora njoekoepi kanggo pawitane para lnlandsche Bestuur arnbtenaar. moelane bandjoer disoesoeli hoofdenschool. kang besoeke bandjoer dadi ,,opleidingscnool.

Sakolahan iki maoe kanggo nganakake prijaji Priboemi sing dadi piran.ti kena dienggo ing mesine paprentahan Eropah.

(tot bruikbare instrumenten voor de Euro- peesche bestuursmachine.") Pamoelangan maoe sanadjan isih koetjiwa, diarepi banget wong-wong kene. Akeh botjah sing ditoelak; pada ketjoewan. Ing kono bandjoer wiwit goemaregah andjaloek oendake Ian betjiking onderwijs.

Pandjalock iki maoe ora kok marga loewih sereng marang Westersche cultuur.

Nanging marga koematjeloening wong marang oendaking apike daradjad ing maatschappij. bek samana kab_eh pangkat sing pengadji, ditjekel wong Eropah. In·

landers kedesoek; ora kan ggo. Wong-won g koelit nembaga bandjoer ana sing ndja- loek soepaja anake oleh mleboe ana ing E.L.S. ·

Anggone ngengakake lawanging E. L. S.

kanggo anake wong Priboemi sawatara, pantjen r-ekasa. Angel. banget! Manawa dibabadake bisa nganti ngandar -,(!.n~dar

dawa bang et. Para bestuur am bte11aar Ian panggedene sakolahan ratjake pada nga- .,rah ngalang-alangi leboene anak lnlanders

ana ing E. L. S. Parentah pakewoeh banget, Mangertine mono ija mangerti manawa sadjane ora adil samangsa nglarangi mle- boene In landers ana ing E. L. S. Nanging ora wani gawe poetoesan sing goematok.

tog bab iki, sakolahan·sakolahan parti- kelir doeweke pakoempoelan Agama,

·1oewih loma. Bareng wis let soewe banget, lagi wae Parentah nganani Ho1landsch Inlandsch Onderwijs: dadi E. L. S. ora klebon lnlanders.

Doemoegi semanten katingal soe- soelakipoen onderwijs-politiek Ned.- lndle.

Saja tetela rnalih, manawi pan- djenengan njatet ing ngandap poe- nika!

,,Wonten ing kepjakan H. I. 0. C.

kaseboet nginggil, t. Hardeman (direktoer 0. en·E.) njarijosaken ang-

gen~poen Nagari jasa H. I. S. poen~ka

nedya njoekani onderwijs ingkang sami kalijan E. L. S.

Karsanipoen Nagari ingkang ma-

~aten waoe pantes kita hoermati.

Lan anggen koela sami matoer noe- woen sampoen kaboetekaken dening katahing anak2 kita ingkang mlebet mrikoe. Nanging pratikipoen?? Poe- napa H.l.S. sami kalijan E. L. S.? 0, manawi makaten saestoe, teneh bo- ten perloe dipoen-jasani voorklas Mulo barang. Mangka wedalan H.l.S.

ingkarig katah-katah ndadakmampir mrikoe roemijin! ·

Kadjawi poenika, t. Hardeman wonten kepjakan waoe ngandaraken bilih peken pakarjan kebandjiran lare pados pandamelan ingkang namoeng wedalan sakolahan H. l. S.

oet. langkoenga sakedik saking H.

I. S. Kawontenan poenika manoet pamanggihipoen, saged anoewoeh- aken kadadosan ingkang boten sae toemrap pradja Ian pasrawoengan.

· Margi wontening pamanggih ma- katen, poenapa elok bilih onderwijs politiek ing ngriki ladjeng angen- tjengf: 11 Wis! Stop! Man deg samene wae! H. !. S. di-ilangd''

Bokmanawi ing~ih namoeng In- dija - Nederland poenika ingkang wonten rembag intelectueele over- productie, ingkang andjalari Parentah nginger oebenging kemoedi onder- wijs-politiek.

Tjekak, Herordeningsplan poeni- ka kados ingkang saweg katjeta ing sapoenika, katah pitoenanipoen toe- mrap Indonesiers.

Ing ngriki koela ngatoeri pamrajogi dateng Parentah mawi temboeng_i- poen t. Frederik van Eeden: 11 W1e zijn land bevolkt met zwakken van

geest, leeft in voortdurend gevaar van erupties". ,,Sing tan a he keng- gonan wong kang · ringkih rohe, tansah oerip ing sadjroning babaja pandjebloeg'' Dados soepMos boten wonten goenoeng andjebloeg, teti- jangipoen kedah kaoedi soesila- soesila toer pinter-pinter.

Kaantepaning manah koela:

An.Joemerepi soesoelaking onder- wij s politiek ing ngriki, koela saja ngantepaken pamanggihipoen · ka- dang Patjar Merah ing Sw. T. no 24 taoen poenika i.p. soepados tetijang ngriki saja temenanan anggenipoen toemandang damel sakolahan pijam- bak. Tijang Indonesia wonten 60.

000. 000, poenapa boten saged nga- tingalaken katijasanipoen? Mangga para wadya kabangsan, boten pra- doeli saking kalangan poenapa, sami neba dateng padoesoenan, jasa sakolahan-sakolahan. Onderwijs-in- stelling partikelir, samia toemandang sengkoet!

A.S.D.

T ANOGAP SABDAl (Coeducatiestelsel boten dipoena-

djengi dening para ah/i panggoela-wentah).

Dimas ,.Trenggana."

Koela sampoen maos, artikel pandjenengan, babagan meisjeson- derwijs ! ! Pamanggih koela, asese sang et!!

W

ontenipoen Coeduca.de- stelsel ing to. Indonesia ngriki, ndjalari moendoering pasinaonipoen

!are estri, ndjalari sakedik sanget tjatjahipoen Srikandi Indonesia ing- kang sampoen ngraosaken legi ma- nising onderwijs ing pamoelangan tengahan Ian pamoelangao inggilll Kita sadaja mangertos ngelaking ra'jat Indonesia dateog onderwijs, ingkaog bade kangge srana mbekta maboer bangsanipoen dateng langit- ing kamadjeogan ! I Kados ~ poendi saged kita maboer kanti rikat, ma~

nawi soewiwi kita kiwa ingkang kadadosaken saking barisanipoen 'kaoem iboe poenika Hsengldeh"

oetawi apes boten timbang Jan ke- kijatani,Roen swiwi tengeo, temtoe tjalon rendet lampahing kamadjeng- anipoen ra'jat Indonesia!!

Babagan poenika njata sanget!

Jen kita nedya ngadjengaken ra'jat, kita kedah migatosakeo dateog meisjesonderwijs!I Saja katah lare estri ingkang pinter-pinter, saja sae:

djer tjalon saja rikat lampahing ka- madjeogan kita!

* *

Sapoenika poeoapa ta, kapitoe- naoipoen wooteniog tatanan ,,Coe- duc.atiestelsel" poentka? _ _

Kapitoenan ingkang ageng saoget i, p. babagan kasoesilao, dene babag~

an sanes-saoesipoen inggih wooten, nanging babagan poenika boten bade koela singkiraken kemawon sakiog rembag koela poenika; koela soe- manggakaken dateng para maos!I

Princepieel ,, Coeducatiestelsel"

wonten ing parnoelangan andap, bo- ten rnbebajani, waton poen goeroe ,,MOELAT" kemawon ! ! Ewasa- manten tcrkadang kangge moerid- moeriding pangkat ngioggil, ingkang moeridipoen sampoen radi ageng2 inggih mekrn wonten bebajanipoen;

oeparni: kaogge parnoelangan angka II. wiwit klas IV. - V, kangge H.I. S. wiwit klas V. - VII. I!

Practiesch ,,Coeducatiestelsel" ki~

rang njenengakeo, kabekta saking bedaning karakteripQen !are djaler Ian lare estri!!

Kedjawi poenika ing pamoelangao tjampoeran, lare - lare estri boten saged nampi piwoelang ingkang saleres lan koewadjibanipoen ing bendjing ingkang tjalon kasanggi!!

Para saderek!!

Sapoenika kanggenipoen wonten iog pamoelangan ,, t e n g a

h

a n 1 a n i n g g i 1" kado.;- poendi?? Ing~

gih wonten ingriki tatanao tjam- poeran sanget boten njeneogakeo!!

Kaela atoeri matitisaken: M.U.L.O.

H.B. S. A. M. S. lsp.

Ing wekdal poenika, para moeda ngarnbah ing wekdal ingkang gawat sanget. Ing wekdal poenika para mo.eda waoe ngantjik djaman ,,over~

gangstijd" ngantjik ing wekdal ing~

kaog dipoennamani ,,puberteitsja- ren." lnggih iog wekdal poenika waoe kanggening para moeda inggih djaler inggih estri. sami kemawoo. wi- wit birahinipoen!J Gagasan Ian pepe- nginan saja keras toekoelipoen, djer lare djaler Ian estri dipoenwor kema- won ! Studiening para moeda waoe won ten ingkang sok kiraog madjeng, margi alangan2 waoe, malah kerep kemawon dados koerban, boten minggah: oetawi terkadang ,,medal."

Memelas sanget!I

Kados dene ingkang koela soe- merepi ing wekdal mangke Pama~

rentah pro Ian Coeducatiestelsel.

Sanadjan negari inggih kagoengan sekolahan ingkang mligi kangge !are estri.

lngkang dados pangadjeng-adjeng- ing bangsa kita .- pamoelangan pi~

sahan - dados lare estri Ian djaler kapisahll

Kados dene iog nginggil. koela

Referensi

Dokumen terkait

Antonius oegi wonten Koerban Soetji ageng - age- ngan kondjoek ing Goesti Allah, minangka tjaos kasoegengan katoer ingkang Soesanta Kangdjeng Paus Pius XL Para tetijang ingkang nderek