Jumbuh karo owah-owahan ing kurikulum pendidikan, buku iki jumbuh karo kurikulum tingkat satuan pendidikan bahasa daerah Mulok 2013. Asiling pamriksan panitia nuduhake yen isi buku iki jumbuh karo kurikulum anyar kang digunakake ing sekolah-sekolah saiki. . Isi buku iki wis ditulis adhedhasar Standar Kompetensi Pascasarjana (PSC), Kompetensi Inti (KI) lan Kompetensi Dasar (BSC), lan nggunakake aturan sing disetujoni dening Badan Standar Pendidikan Nasional (NESA).
Mugi-mugi wontenipun buku menika saged ndadosaken para siswa, sawetawis, saha ingkang remen basa Jawi, supados saged mangertosi basa, sastra lan budaya Jawi. Jinisipun teks ingkang dipunandharaken wonten ing buku menika inggih menika teks deskriptif, laporan, narasi, eksposisi, penjelasan, lsp. Dene pendekatan ilmiah kang diwedharake ing buku iki nduweni proses kang gegayutan karo tumindak: Observasi, Pitakonan, Eksperimentasi, Asosiasi, Komunikasi lan Jaringan.
Panyerat sampun mbudidaya nyempurnakaken buku menika, ananging piyambakipun kalebet tiyang ingkang limrah lan amargi kekirangan saha kawruhipun panyerat menika taksih kathah kekiranganipun. Ingkang pungkasan, mugi-mugi Gusti Ingkang Maha Kuwaos tansah njejegaken saha nyengkuyung anggenipun nglarapaken buku punika kangge kamajengan saha lestarining pamulangan basa Jawi.
Welas Asih marang Kewan lan Tetuwuhan 1
Kanthi nyemak gambar-gambar kasebut, guru kudu bisa nuntun siswa supaya bisa mangerteni jinis-jinis kewan, tetuwuhan kang ana ing donya lan ngrembakakake kaprigelan ngopeni kewan ing sakiwa tengene. Perangane crita utawa wacan bisa kaperang kaya ing ngisor iki: ing dhuwur utawa ing ngisor critane wong kang nyritakake, papan kadadeyane crita, nalika kedadeyane crita. pesen utawa tuladha kang becik kang bisa dijupuk saka isine crita.
Wong-wong ing pinggir segara sing weruh gelut antarane iwak Sura lan baya padha njerit. Goleka crita liyane karo ibu/bapakmu banjur tulisen perangan critane kaya sing wis dijlentrehake ing latihan ing dhuwur. Sumangga dipun waos malih cariyos “Asal-usule Surabaya”, banjur goleki pokok-pokok cerita.
Pramila ibu utawi bapak guru kedah saged paring pangertosan saha tuntunan, supados lare-lare saged nindakaken pasinaon kanthi tentrem saha manah ingkang bingah.
Makarya Bebarengan
Nanging, guru bisa menehi instruksi yen ana bocah sing ora bisa kerja mandiri. Apa bocah-bocah wis ngerti yen ing kutha Surabaya ana obyek wisata arupa alas.
Makarya Mandhiri …
Dene obyek wisata mangrove Gunung Anyar ora adoh saka wisata alas Wonorejo. Nalika bocah-bocah mlebu ing tlatah iki, bocah-bocah bisa langsung ndeleng alas mangrove, segara lan flora lan fauna sing apik lan apik banget. Ing sadawane dalan sing tumuju ing alas mangrove, bocah-bocah uga bakal ketemu cacing pita buntut dawa lan macem-macem spesies manuk.
Ing kene bocah-bocah uga bisa ngrewangi nandur bibit mangrove lan ngrumat tanduran mangrove. Saking tuladha ing nginggil, kanthi bimbingan bapak saha ibu, coba golekana tembung-tembung ingkang ngginakaken swanten [a] jejeg saha [a] miring ing wacan “Hutan Mangrove Surabaya ingkang endah”.
Pengalaman kang Nyenengake 25
Dina Minggu, 7 Agustus 2016, Rini, Bima, Pak Wibawa lan Bu Dewi prei menyang Pantai Popoh. Sawise nyekel karcis, kabeh padha mudhun saka mobil lan menyang departemen sing manggon ing pinggir segara. Wacana ing dhuwur nyritakake kepriye paraga utama yaiku Rini nggatekake lan mbiji/mengamati maneka prastawa utawa prastawa ing Pantai Popoh.
Pengalaman sing nyenengake: Pengalaman sing kalebu acara sing nyenengake (nyenengake). Tuladhane: lelungan menyang sendhang, melu kegiatan pramuka, dolanan, karo kanca-kanca, lan liya-liyane. Laporan prasaja minangka wujud informasi tinulis sing menehi kabar penting babagan acara utawa kegiatan. Narik Kawigatosan : Nyiapake laporan kudu rapi lan narik kawigatene wong liya supaya gelem maca laporan kegiatan.
Makarya Bebarengan
Makarya Mandhiri
Wacanen teks laporan observasi sing wis digarap kelompokmu bebarengan karo kancamu ing ngarep kelas. Bocah-bocah kudu mriksa nalika kanca-kancane maca supaya bisa menehi pendapat. Nalika maca, aja lali nggatekake lafal lan intonasi. Kawah Ijen dumunung ing dhataran dhuwur Ijen lan dumunung ing tlatah Kabupaten Banyuwangi lan Kabupaten Bondowoso, Jawa Timur.
Kawah ijen mujudake objek wisata kawah kang wis dadi sendhang (telaga) ing tengahing gunung kang amba banget. Kanggo Rini lan Bima, lelungan menyang obyek wisata Kawah Ijen minangka pengalaman sing nyenengake lan ora bisa dilalekake.
Mangsa 41
Ing wulangan iki, guru bisa ngajak bocah-bocah maca teks sing gegayutan karo masa depan. Wonten ing wacan “Kudhung Ujungan” lare-lare madosi tetembungan ingkang boten dipunmangertosi tegesipun kanthi bimbingan guru. Bocah-bocah, ayo saiki kita sinau babagan tanduran sing ana gandhengane karo musim udan lan musim ketiga.
Coba rembugan karo klompokmu tetanduran apa sing bisa urip ing mangsa rendheng lan tanduran apa sing bisa urip ing mangsa ketiga. Contone, yen akeh wit-witan gedhe sing ditebang, bakal akeh sumber banyu, panas, banyu sing larang lan akeh tanduran sing mati. Bendungan ing Jawa Timur yaiku Waduk Karang Kates ing Malang, Waduk Pondhok ing Ngawi, lan Waduk Selareja ing Ngantang.
Saliyane ngasilake oksigen, wit uga bisa njaga lemah supaya ora geser nalika udan.
Donya Saisine 57
Kanggo mangerteni isine geguritan, bocah-bocah kudu disiapake maca sakabehe tembung-tembung ing geguritan kasebut kanthi tliti. Kanthi mangertosi isinipun geguritan menika dipunajab supados lare-lare saged gladhen utawi maos piwulang ingkang sae wonten ing griya utawi sekolah. Sasampunipun mangertos kadospundi caranipun madosi isining geguritan, coba titipriksa geguritan ing ngandhap menika lajeng gayutaken urutanipun.
Kajaba iku, kanthi nulis geguritan, bocah bisa mangerteni kahanan ing masyarakat. Ing pungkasan sinau, bocah-bocah bisa njupuk pitutur sing apik lan nyingkiri tumindak sing ala. Tegese tembung supaya katon endah lan kepenak (sampeyan bisa ndeleng ing kamus) Garapan 2: Ayo gawe geguritan.
Wacanen geguritan ing ngisor iki, wacanen ing pikiranmu, banjur wacanen kanthi banter ing ngarep gurumu kanggo menehi komentar. Lare-lare sami ngaturaken puji syukur dhumateng Gusti Ingkang Maha Agung ingkang sampun paring kanugrahaning bumi ingkang endah lan subur.
Hemat Energi 81
Bocah-bocah ing panliten iki bakal maca teks kanthi tema hemat energi, kaajab bocah-bocah bisa mangerteni pentinge energi kanggo manungsa. Weling sing wis kumpul uga kalebu program pemerintah sing nyengkuyung masyarakat "ngirit energi". Bocah-bocah, sawise maca teks "Listrik mlebu desa", wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi tliti.
Apa piranti sing digunakake kanggo ngenthengake wektu sinau nalika desa ora duwe program "Listrik ke Desa". Miturut jinisipun tembung saged kaperang dados sekawan inggih menika tembung andhahan, tembung kriya, tembung kahanan saha tembung katrangan. Tembung aran inggih menika tembung ingkang gayut kaliyan barang, barang ingkang kasat mata saha barang ingkang boten kasat mata.
Tembung kriya yaiku tembung sing nuduhake tumindak utawa nindakake pagawean, proses lan kahanan sing ora wujud alam. Sawise sinau babagan nomina lan kriya, coba goleki tembung-tembung ing teks sing kalebu tembung andhahan lan kriya. Ukara deklaratif yaiku ukara kang menehi katrangan marang wong kang diajak guneman utawa marang kang maca.
Ukara pitakon yaiku ukara kang njaluk katrangan marang wong kang diajak guneman utawa pamaca. Ukara pakon yaiku ukara kang isine prentah marang wong kang diajak guneman utawa marang kang maca.
Katrangan yaiku perangane ukara kang menehi katrangan tambahan ngenani samubarang kang diwedharake ing ukara. Coba golongake miturut klompokmu sing wis ana, banjur wacanen kanthi premati bebarengan. Lare-lare menika maringi wangsulan ingkang maneka warni, antawisipun: Kenjeran, Watudodol, Sendhang Sarangan, Jatim Park, WBL, Pantai Klayar, Gunung Bromo, Guwa Maharani, Guwa Gong, Pantai Papuma, Pulau Merah, Bendungan Karangkates, lan sapanunggalanipun.
Bu guru ngendika menawa ana papan wisata sing saliyane ayu uga bisa ngasilake sumber energi. Dijenengi Bendungan Karangkates amarga dumunung ing Desa Karangkates, Kecamatan Sumberpucung, Kabupaten Malang, Jawa Timur. Bocah-bocah, wacanen wacan kanthi irah-irahan “Bendungan Karangkates” ing dhuwur, banjur wacanen wacan ing ngisor iki nganggo tembung-tembung kang trep.
Yen arep nulis karangan/crita kanggo ngetutake dhisik, kudu nggawe kerangka (kerangka karangan). Yen arep nggoreng sate, iwak bakar, pitik lan sapanunggalane, biasane nganggo bathok sing wis diolah dadi areng. Yen kabeh wis kobong, sijine maneh seprapat saka drum. Yen wis diobong, sijine maneh seprapat drum.
Usaha produksi areng Batok ora mung bisa nambah penghasilan keluarga nanging uga nyengkuyung program pemerintah.
Dolanan karo Olahraga 109
Menawi sampun mangertosi tegesipun tembung-tembung ingkang wonten ing geguritan, saged dipunmangertosi isinipun geguritan kanthi cara ngowahi tembung-tembungipun dados ukara-ukara prasaja ingkang limrah utawi limrah dipunginakaken. Gawea klompok, saben kelompok ana bocah lima utawa enem banjur nembang Gundhul-Gundhul Pacul ing latar sekolah nalika pagelaran. Ratu sing seneng mangan daging manungsa kecemplung ing segara lan malih dadi wong anyar.
Sepur sing digambarake ing ndhuwur mesthi beda karo sepur sing umum digunakake saiki.
