آیا تبعیض جنسیتی عامل بازدارنده رشد اقتصادی کشورهاست؟

لماع یتيسنج ضيعبت ایآ ۀدنرادزاب

ِيداصتقا دشر

؟تساهروشک

ینامحر روميت

1

،*

هواک هديپس

2

1 . شناد ي را دکشناد ۀ نارهت هاگشناد داصتقا trahmani@ut.ac.ir

2 . سردم تيبرت هاگشناد داصتقا يرتکد يوجشناد sepidehkaveh@ut.ac.ir

:تفایرد 28 / 5 / 1393 ، :شریذپ خیرات 14

/ 7 / 1394

هديکچ تسد هراومه یمومع هافر و یگدنز حطس شیازفا و یداصتقا دشر هب یبای زج

و ههک تسا یفادها

تلود ناهج فلتخم یاه یپ رد

نآ دنا

؛ یداصتقا تاعلاطم رد

، ههب ندنهسر ههک یلماوع ییاسانش

فادها نیا یم لنهست ار

س .دراد ییازسب شقن دنک ؤ

ثحب لا هک یزنگنارب داصتقا

ناناد نآ راهبرد

فلاتخا رظن دنراد ب هعلاطم نیا رد و اد

یتنسنج یرباربان ایآ هک تسا نیا هدش هتخادرپ ن بجوم

و دشر شهاک یداصتقا ةعسوت

یم و ؟دوش لئسم ایآ ة نلاهک داهصتقا رد تنسنج لماهع

ی ههم و

دشر رب راذگرثا عهسوت و

ة ؟تهساهروشک نهج ود

درهم و نز ب ههس رد

و یهناور ،ینامهسج دهع

یاهزیامت هجو دادعتسا یلامتحا

.دنراد رکذم نج ،یندب ناوت رظن زا زا

همه ة هدهنز تادوهجوم

یوق تسا رت . ییاهناوت ریاس دروم رد اهه

ههعلاطم نهیا رد ،

، رد نادرهم و ناهنز ههک هنهیرف نهیا زا

یدنمناوت یاه یشوه یناور و ا فلاتخ یرادانعم دش هدافتسا دنرادن

. هعلاطم نیا رد

، تسخن داعبا

یتنسنج ضنعبت فلتخم ه

،شزومآ رد یتنسنج ضنعبت لماش و ادختهسا رد یتنسنج ضنعبت

رد یتنسنج ضنعبت دزمتسد

ه یسررب .دش پس

، طبار ة یتنهسنج ضنعبت و یداصتقا دشر ننب

نیا یبرجت دهاوش .دش نومزآ لدهم بهلاق رد ههعلاطم

یجنهسداصتقا داد

ه یاهه یهبنکرت یارهب

هنومن لماش یا 26

بختنم روشک رود ردOECD

ینامز 1990 ه 2010 ب ه هتفای .دمآ تسد یاه‏

علاطم ة ریاح زا یکاح هک تسا نآ رد و شزوهمآ رد یتنهسنج ضنهعبت

دزمتهسد یهفنم رهثا

و

ادختسا رد یتنسنج ضنعبت )رعقم عون زا( یطخرنغ رثا

یداصتقا دشر رب یم

دراذگ .

قبط ه يدنب :JEL , O40, J71 C23

ژاو گ ا ن ديلک ي : هداد ،یتنسنج ضنعبت یاه

یبنکرت

، ،یداصتقا دشر یناسنا ةیامرس

یاهروشک ،

.OECD

1 . دنسیون لوئسم ، :نفلت 88001810 -

021

م همدق ثحابم هلمج زا

،دیدج لنلحت رد هک هدش دراو یداصتقا دشر یاه

، عوهیوم تخاهسریز یاهه

یعامتجا اهداهن و1

تس هک یعویوم ؛ ویوم زا یعنسو فنط

ار تاع یم دناوت .دهناجنگب دوخ رد

هب ةمه ورارهف یداهصتقا نهحم هچنآ یهم لن هشت ار یداهصتقا نلاماهع ی

دههد تخاهسریز

یم یعامتجا دنیوگ

(

،ینامحر 1389 .) هبنج تسانس ،یقوقح اظن هلمج زا یفلتخم یاه یاهه

یامرس ،یتلود ة

و یهسانس داهصتقا ،یعاهمتجا عاوهنا

ضنهعبت ههنومن ییاهه تخاهسریز زا اهه

ی

یعامتجا تسا

. یلک فیرعت ضنهعبت

:زا تهسا تراهبع2

نهصخت دهع ننهب بباهنم ناهس ی

هورگ هباشم یاه .

یتنسنج ضنعبت نانز هنلع3

، رعت قبط ی اناملا و نسلاک ف (4

2009 )،

ههب رهه

رباربان هنوگ ی

سرتسد رد ی

شزومآ تانا ما هب ی

مادختسا ، ی

دمآرد و تملاس ، ه

گمه هک ی زهج و

هافر ناکرا دنا

ه هتفگ یم دوش . عبت ن ض سنج ن ت ی

، رعت قهبط هی

گهس ف ن

5ون ( 2000 )،

ههک لئهسم ة

سنج ن ار ت تسخن ی غتم ك ن هفرعم نلاهک داصتقا هم ر ی

هدرهک

، تراهبع تهسا زا : هصخت ن

غ ببانم ن ر ی ب ناس ن نادرم و نانز ن .

وننگهس یهم دهیوگ ا هی ههبنج رد هلئهسم ن اهه

ی فهلتخم

داصتقا

، زا فت رد هلمج ن

سنج ك ن ت ی ت ،دمآرد اب لغاشم رد زو

هی اهن ب واهسم ی لهخاد رد بباهنم

سرتسد ،هداوناخ ی

غ ن ر ی شزومآ تانا ما هب ناس ی

سرتسد ، ی غ ن ر ی نما هب ناس ن

عاهمتجا ت ی

،

عبت ن سنج ض ن ت ی اهرازاب رد ی لام ی

، د ی م هد ی دوش

؛ زا راثآ اهن یی ا ی ن عبت ن ض نتفرهگرارق ناهنز

حطس رد ی اپ نی ن عقوم ظاحل هب نادرم زا رت ن

عامتجا ت ی

و تملاس ،تورث ، ذغت

هی هصحت ،ه ن تلا

... و تسا . لاس رد رهنخا یاهه

، تهسانس ثهحب دروهم تاعوهیوم زا یه ی یداهصتقا ناراذهگ

-

یعامتجا یتنسنج ضنعبت و یداصتقا دشر ننب ةطبار

.تهسا هدوهب رد ناهنز تنعهیو دوهبهب

لاس یط اه ه اپورا رد و دهشر اهب ناهمز

یداهصتقا ةعهسوت یاهروهشک

ییاهپورا .تهسا هدوهب

فورگلا ( 6

2003 )،

م رد علاط ه یا

، سررب هب ی هداد اه ی زاب لوط رد بترم نلاوط

ی راهت ی خ ی رد

.تخادرپ اپورا ،فورگلا رظن ساسا رب

عسوت ة داصتقا تدمدنلب ی

عمج و ن ت ی رط زا اهپورا رد هی

ق

سررب ی عیو تدمدنلب ن

ربارب ت ی سنج ن ت ی كرد یندش فورگلا .تسا

، بت نمهی نهن راهت ن ی خ ی

1. social infrastructure 2. discrimination (inequality)

3. gender discrimination (gender inequality) 4. Klasen & Lamanna

5. seguino 6. Lagerlöf

عیو ن صتقا ندشرتهب ،اپورا رد نانز ت عیو ندشرتهب اب ار دا

ن رهبارب ظاهحل هب نانز ت ی

ود رهه

رد نج تانا ما زا هدافتسا

بترم م ی دناد .

یارب ئارا ة فیرعت قنقد یتنسنج ضنعبت

، تسخن هب دیاب یاهزیامت هجو یلاهمتحا

ود نهیا

ب هس رد نج دادعتهسا و یناور ،ینامسج دع

ههجوت درهک . تواهفت اهه اههزیامت و ینامهسج ی

یتنعقاو دیدرت تسا ریذپان

، اریز نهج ود یجراخ تنننع ه درهم و نز

و یهسررب هه یاهه

یم تابثا ار نآ یملع دنک‏

. رد راب ای دوجو نادقف رهگید رد نادرهم و ناهنز ننهب رادانعم توافت

هننمز اه ناور تاعلاطم یناوارف یتخانش

هدش اجنا و

ناهققحم ههیرظن

ینوگاهنوگ یاهه م

رهط

هدرک و نآ ار اهه وهمزآ هد دهنا . اگن ر هن ناگد رد نادرهم و ناهنز ههک هنهیرف نهیا زا ههعلاطم نهیا

یدنمناوت یاه

یشوه یناور و یرادانعم توافت هدافتسا دنرادن

هدرک دنا . نایاش تهسا رکذ ههک

،

هئارا فیرعت هب هجوت اب یتنسنج ضنعبت زا هدش

ه یاهنعم ههب نادهقف

تروهر رد رهبارب ناهش

ناس ی یگژیو ندوب ییاناوت و اه

اس ی یاه ن

ه توافت یاه تنعوهیوم ثهحب نهیا رد ینامهسج

ضنعبت و درادن هب

رامش ن یهم ور .د رهگید ناهنب ههب

، دافتهسا رد نادرهم راهک یورهنن زا رتهشنب

سج ییاناوت هب هک ییاهراک یم

یرتشنب زانن تسا دنرادزاب و نانز هنلع ضنعبت .تسنن دشر

هعلاطم نیا یلرا عویوم وحن

یتنهسنج ضنهعبت یراذهگرثا نهب(

اهب نادرهم و ناهنز ن

ییاناوت )ناس ی یاه یداصتقا دشر رب

تسا . نیرف ة رهب یهنتبم هعلاطم نیا ههک تهسا نهیا

علاطم دروم یاهروشک یداصتقا دشر رب نانز هنلع یتنسنج ضنعبت ة

OECD

یهفنم رنثثهت

یم دراذگ . یارب هنیرف نیا یسررب

، تسخن خاش ییاهه یارهب یتنهسنج ضنهعبت ننهنبت

هبساحم و فیرعت ش

د پس .

، خاهش نهیا زا كی ره یراذگرثا اهه

ههب دهشر تلاداهعم رد

.دش هدنجنس كن فت علاطم

ة یگژیو ریاح هبرصحنم یاه

یدرف دراد زا نآ زیاهمت تهعاب هک

تاعلاطم ننشنپ

یم وش یگژیو زا .د یاه

روخرد ظحلام ة یم هعلاطم نیا دراوم هب ناوت

ی ههک

یم یپ رد دیآ

هراشا :درهک

ًلاوا لاطم نهیا رد ، ب ههس رد یتنهسنج ضنهعبت ههع

دهع ،شزوهمآ(

)دزمتسد و ادختسا یسررب

دش تسا ه

؛ تاعلاطم رد هک یلاح رد ننشنپ

هقف ود اهی كهی

ب دع زا تسا هدش یسررب یتنسنج ضنعبت

؛

ًانناث علاطم رد ، ة

هزادنا یارب ریاح ضنعبت یرنگ

هدش یفرعم دیدج خاش كی دزمتسد رد یتنسنج تسا

. خاهش نهیا تهببم تاه ن زا

یم لیدعت هب ناوت یارب نآ

تلانصحت حطس رهب شجنس یارب

ه زنن ناس ی یرو هراشا

درک .

شخب یم لابند ریز ترور هب هلاقم یدعب یاه :دوش

ود شخب رد هب

ا صتخ ا یهبرجت تاهعلاطم و یرهظن ینابم یسررب هب ر بترهم

رهثا اهب

داصتقا دشر رب یتنسنج ضنعبت ی

یهم هتخادرپ اهروشک هب وهس شهخب .دوهش

ه یهفرعم

رنغتم لدم و اه صاصتخا قنقحت

هتفای خاش یفرعم لماش هک ههب یاهه

ههتفرگراک هدهش

یارب راههم شهخب رد .تهسا لدهم حیرهصت و اهروشک یتنسنج ضنعبت نازنم شجنس

علاطم یبرجت دهاوش ة

ریاح لنلحت و هئارا یم

و دوهش رد ههجنتن یناهیاپ شهخب و یرهنگ

داهنشنپ اه م هئارا ی دوش .

يرظن ینابم نيشيپ و

ة شهوژپ

هتسد كی رد یلک یدنب

، یم لدم ناوت نورهب هورهگ ود ههب ار یداصتقا دشر یاه

نورد و از از

یداصتقا دشر یاهوگلا نیا یود ره رد .درک نسقت

، توافت یاهه ننهب ننهب و یناهمز یناه م

نارس دنلوت ة

اهروهشک تفرهشنپ ههمرگا .تهسا هدهش هداد تبهسن ینوهلون ت تفرهشنپ ههب

ینولون ت یم

حنیوت دناوت ینتفریذپ ی

ننب توافت یارب هئارا ههب ،دهشاب هنارهس دنلوت ینامز

ة

ننب توافت زا یبسانم حنیوت اهحدزا تلع هب ،هنارس دنلوت ینا م

ذهپان ی ،شهناد ندوبر رداهق

تسنن . یداصتقا تانبدا رد ،نیاربانب

، لدم هب یاه یدیدج دهنلوت تواهفت حنیوت هب رداق هک

رس نا ة اب اهروشک ینا م دش

یدیدش زانن یم ساسحا

زاهنن نهیا بهفر روهظنم هب .دش

، یهخرب

لدم رب هن ت اب یداصتقا دشر یاه یناهسنا ةیامرهس

تخاهسریز رهب ههن ت اهب یهخرب و یاهه

توافت حیرشت هب یعامتجا روکذم

م ی .دنزادرپ

ندناجنگ اب یتح هک اجنآ زا یناسنا ةیامرس

شخب زونه یدایز

نارهس دهنلوت توافت زا ة

ب اهروشک هدنام یقاب حنیوت نود

تسا

، هد ود یط ة

لدم رنخا ههب دهشر یاهه

ههب یردهت

رطم یموهفم ندرک اب

ناونع

« یعامتجا تخاسریز

» هتخادرپ ز .دنا ی عامتجا تخاسر ی

ههب

ةمه هچنآ ارف نحم ر

یهم ل هش ار یداهصتقا نلاماع یو دههد

یهم ههتفگ دوهش

( رهمور ،1

2012 .) داجیا هننمز یا ربارب یارب یسرتسد هب

ا تانا م لنصحت و لاغتهشا یارهب ناهنز و

هب نادرم ةلزنم

هم یعامتجا تخاسریز كی روخرد

هب .تسا یسررب رگید نانب

، یم ناوت

رباربان ای ضنعبت ی

بولطمان یعامتجا تخاسریز ار یتنسنج یاه ی

و درمشرب راثآ

رهب ار نآ

یسررب اهروشک یداصتقا در لمع رک

د .

1. ^Romer

نسلاک (1

2000 ) بن نا م ی دنک هک هب ببس عبت ن ض هسنج ن ت ی دهشر داهصتقا ی شهاهک

م ی دبای . ای ن شهاک هب قرط ی یهم یپ رد هک دهیآ

تروهر هم ی دریذهپ : 1 . داهجیا للاتهخا رد

شزومآ رد ضنعبت تلع هب ببانم نصخت

؛ 2 . راثآ ضنعبت نقتسم یبناج شزوهمآ رد اه

زا

قیرط شهاک آ تنفنک دعب لسن شزوم

؛ 3 . راثآ رنغ یبناج ذهگرثا قهیرط زا نقتسم

رهب یرا

یتنعمج یاهرنغتم ؛

4 . داجیا نصخت رد للاتخا لاغتهشا رد ضنهعبت تهلع ههب ببانم

؛ 5 .

داجیا للاتخا ینولون ت هب یسرتسد نازنم رد

؛ 6 . بساحم ة تسردان اهسح اهه ی هلم ی ههب

تلع تبث ندر ن نانز راک لنلد هب لاغتشا رد ضنعبت

؛ 7 . راثآ رهب یتنهسنج ضنعبت نازهنم

و یروراب نازنم

و گرم ناکدوک رنم قیرط زا

اقترا نن نتفا هداوناخ تشادهب تنفنک .

م یتنسنج ضنعبت فلتخم داعبا ؤ

دشر رب رث یداصتقا

ار یم ناوت هتسد هس هب نهسقت

رک د : 1 . شزوهمآ رد یتنهسنج ضنعبت

؛ 2 . ادختهسا رد یتنهسنج ضنهعبت

؛ 3 . ضنهعبت

شزومآ رد یتنسنج ضنعبت .دزمتسد رد یتنسنج ه نیا ینعی

رهم و ناهنز ناد

ههب روهط

یشزومآ تانا ما هب ناس ی دنرادن یسرتسد

ضنهعبت عوهن نیا . هجوم

ب هسوتم شهاهک

یناسنا ةیامرس هعماج رد

یم ش و یم دراو همدر داصتقا در لمع هب و د نارتخد فذح .دنک

ر پ ک نارسپ ذج و ناوت اناوت

، نیزگیاج ترور هب

، بجوم شهاک نازنم یهدزاب شزومآ

یم دوش ناملا و نسلاک(

،ا 2009 .) ب ود زا نانز تلانصحت نازنم یراذگرثا تنمها دع

راد د :

1 . ناش رد ضنعبت د

تلانصحت هب نارسپ و نارتخد یسرتس بجوم

یم هک دوش نازهنم

یهدزاب نارسپ زا نارتخد شزومآ رتشنب

دشاب هیامرس زا هعماج و اب ییاراد كی رد یراذگ

ب یهدزاب تشن هک دنک یراددوخ ر شهاک تیاهن رد

رهس یناهسنا ةیام شهاهک ههجنتن رد و

تشاد دهاوخ لابند هب ار دشر

؛ 2 . ثهعاب ناهنز یارهب رتهشنب تلانهصحت شهاهک

نازهنم

هفا و ناکدوک رنم و گرم شهاک ،یروراب دهش دههاوخ دهعب لهسن شزوهمآ حطهس شیاز

2

( و ربو سا ربما

، 2011 ).

و لغهش نتفاهی رد ربارباهن ناهش دوهجو یاهنعم ههب ادختهسا رد یتنسنج ضنعبت ا .تسا نادرم و نانز یارب ادختس عون نیا

دنم زا ضنعبت ههبنج

یداهصتقا دهشر یارهب

:تسا رضم لوا

، شهاهک ببس نانز یدادادخ یاهدادعتسا زا هدافتسا رد تیدودحم داجیا

1. Klasen

2. Schober & Winter-Ember

یم راک یورنن ییاناوت سوتم .ددرگ

رما جوم ب هرهب شهاک و راهک یورهنن یرو

ههجنتن رد

یم یداصتقا دشر شهاک وش

د . ود زا ، راثآ رنغ ادختهسا رد یتنهسنج ضنهعبت نقتهسم

شیازفا نازنم هک تسا یروراب یداصتقا دشر شهاک هب

رجنم یم وهش د . وهس

، اد ندوهبار

رنب رد دمآرد و راک هنام تردق شیازفا لماع هناخ زا نو

ینز تردهق .تسا هداوناخ رد نانز

هنام یز لیلاد هب نانز ینز یداصتقا دشر رب ر

رنثثت یم دراذگ : هفا یاز هپ نازهنم ش زادهنا

؛

هیامرهس شیازفا یراذهگ

هرههب یاهه رو

؛ تراهک زا هدافتهسا نازهنم دوهبهب یراهبتعا یاهه

و

نوید تخادرپزاب

؛ هیامرس شیازفا ننمز رد یراذگ

ة تشادهب

؛ هجنتن رد( ناهکدوک شزومآ ة

شیازفا یناسنا ةیامرس )دعب لسن

، راهم . نانز

، نادرهم اهب سانق رد

، ههب یرهتمک لهیامت

دا داسف هب و یرا دوخ نا یدزن یرامگراک ش فلاخ تهج رد لمع و

هتهسیا .دهنراد یرلااهس

رطم لماوع دش

ه یداصتقا در لمع رب رثا

یم یفنم راذگ

د ،اناملا و نسلاک(

2009 .)

لغاهشم رد ربارباهن یاهدزمتهسد تهفایرد یاهنعم ههب دزمتهسد رد یتنسنج ضنعبت تسا نادرم و نانز یارب ناس ی .

خاش زا ی ی ب یاه

نادرهم و ناهنز ننهب یربارباهن نان

لئسم ة تسا دزمتسد یتنسنج فلاتخا و

ههک تهسا یمهم لئاسم زا ی ی ریاح لاح رد

داصتقا نیا .دنراد زکرمت نآ رب یتنسنج تاعلاطم رب ینتبم نردم یاه هتهشذگ رد هلئسم

شهوژپ رظندم زنن لئاسم نارگ

.تسا هدوب یتنسنج یرباربان لئسم

ة یف دزمتسد ههسفن

رد

عت هافر نازنم ننن دارفا

یساسا تنمها نننچمه .دراد

، نماد رد ة یب تامنمهصت زا یرامش

رد دارفا راب جاودزا ،راک یورنن رد تکراشم نوچمه یلئاسم و

نازنم اب م یرور ؤ رث تهسا و

نام ناوت رد ه

زنن هداوناخ رد دارفا ینز رنثثت

یرنگمشم تا لابند هب

دراد .

ابرد ر فلاتخا یاهدزمتسد فایرد

نادرم و نانز یت یهم هتفگ

دوهش ههک نهیا شیازهفا

فلاتخا راثآ شیازهفا و ناهنز لاغتهشا نازهنم شهاک :تشاد دهاوخ لابند هب ار ریز یفنم

نازنم هجنتن رد .یروراب

، تم یداصتقا دشر ث

زا رث ود روتکاف روکذم شهاک دههاوخ تهفای .

دزمتسد یتنسنج فلاتخا یورنن لنسناتپ شهاک تلع هب

راهک هاهک ثهعاب هرههب ش

یرو

یم وش د نانز . ماگنه ی ههب یرهتمک لهیامت دنن ن تفایرد ار ناشراظتنا دروم دزمتسد هک

ننمه و تشاد دنهاوخ راک عویوم

رب یناسنا ةیامرس رثا

دههاوخ یهفنم راذهگ

د . شهاهک

نانز یبسن دزمتسد بجوم

شیازفا و راک یورنن رد نانز تکراشم شهاک نازنم

یروراهب

یم هجنتن رد .دوش

، امرس یناهسنا ةی شهاهک

یهم ای دهب و بهجوم یداهصتقا دهشر شهاهک

یم ب و دوش ر لیو و رولاگ( ع ،1

1996 ).

نننچمه

، رد راهب دهمآرد یراذهگرثا یگنوهگم

راوناخ تامنمصت رب نانز تاعلاطم

رانسب ی ناهشن تاهعلاطم نهیا رد .تهسا هتفرگ ترور

شاب هتشاد ار هداوناخ رد ببانم نصخت قح ناردام رگا هک هدش هداد یرتهشنب ههس ،دن

زومآ و تملاس ،هافر هب ش

صاصتخا یتنسنج ضنعبت .داد دنهاوخ

بجوم تردهق شهاک

هنام و راوناخ رد نانز ینز

، هجنتن رد

، شهاک یناسنا ةیامرس شهاهک تهلع ههب دهعب لسن

صنصخت ببانم م ناکدوک هب ی

ی دوش ،ربما و ربو سا(

2011 ).

همادا رد یخرب رورم هب هتخانش تاعلاطم

هدهش و رنثثت راذهگ رد زوهح م عوهیو هعلاطم ة

ریاح یم هتخادرپ دوش

. ترلاو (2

2000 ) رهب یتنهسنج ضنهعبت رثا یسررب هب در یور ود اب

تخادرپ دشر :

1 . راک رازاب زا نانز لماک فذح بجوم

هنارهس یهلخاد لاخان دنلوت شهاک

یم دوش

؛ 2 . یتیریدم لغاشم زا نانز فذح بجوم

اهکذ و شوه نصخت رد یگننهبان و تو

یم یداصتقا دشر شهاک وش

هب .د ببس ل شم رد ،یتنهسنج ضنهعبت نازنم شجنس ندوب

رنغتم هعلاطم نیا تیراگل

تبسن تلانصحت ادتبا بطقم رد نادرم هب نانز

ی ی شجنهس رانعم

.دش اختنا ضنعبت لدم نیا رد

، رود رد ینامز 1960 ه 1989 یارب در روهشک

، شور اهب

هداد یاه یعطقم

، هب نونسرگر بترماهن رهاهظ

و3

ههلحرمود تاهعبرم لقادهح

4یا تروهر

طبار دوجو هب لدم نیا .تفرگ ة

دهحم ترلاو .تهفای تهسد ضنهعبت دهع و دهشر ننهب

( 2009 ) علاطم رد ة هب ار دوخ ننشنپ راک یاتن هباشم تیوقت و زور

درک .

و نسلاک اناملا

( 2009 ) یسررب هب لئسم

ة دشر و یتنسنج ضنعبت تخادرپ یداصتقا

دهن .

ره هک دوب راوتسا بلطم نیا رب ناگدنسیون ییادتبا رواب رهظنم زا یتنهسنج یربارباهن ههنوگ

ل شم هافر و تلادع زاس

تسا و بجوم یهم اهروشک یداصتقا دشر شهاک

وهش د . و نهسلاک

،اناملا د م ر هعلاط

،ناش هداد نونسرگر شور اب ننهب یهعطقم یاه

هداد شور و یروهشک یاهه

یبنکرت نازنم یسررب هب یرباربان یراذگرثا

ادختهسا و شزومآ رد یتنسنج یاه دهشر رهب

رود رد یداصتقا ینامز

1960 ه 1992 تخادرپ دن . دهاوش زا یکاح نآ

رهه ههک تسا ههنوگ

یتنسنج یرباربان بجوم

م اهروشک یداصتقا دشر شهاک ی

دوش .

1. Galor & Weil 2. Esteve-Volart

3. SUR= Seemingly Unrelated Regression 4. 2SLS= Two-Stage Least Square

( وننگس 2000 ) همنن یاهروشک یداصتقا دشر یسررب هب تارداهر یتعنر

روهحم

، ههک

انز یهم لن هشت ار تارداهر شهخب رد لغاش راک یورنن ظعا شخب ن دهنهد

، .تهخادرپ

نیرف ة نلوا ة نیا وا دوب : دزمتسد یتنسنج یرباربان رب تببم یراذگرثا قیرط زا نانز یارب

تاردار رد یداصتقا دشر تببم رثا

سوتم اب راب كی لدم دروآرب .دراد

لهک یور یرهنگ

رود ینامز 1975 ه 1995 راب كی و سوتم اب

یرنگ یاه نپ دهاوش .تفرگ ترور هلاس

یم ناشن دزمتسد یتنسنج یرباربان اب یلخاد لاخان دنلوت دشر هک دهد

طبار ة نقتسم

علاطم یاتن .دراد ة

وننگس یسررب اب داضت رد اه

ی رب ار دمآرد یرباربان یفنم رثا هک تسا ی

هداد ناشن یداصتقا دشر وننگس .دنا

(1

2011 هعلاطم رد ) یا

رهگید نهیا زا عاهفد اهقم رد

یاتن

، هک نآ زا رانسب داقتنا

هدش دوب

، .دمآرب

ربما و ربو سا (

2011 ) رد هعلاطم یا تسخن م دقن هب ةعلاط ننهشنپ تخادرپ وننگهس دهن

.

پس

، هعلاطم یا بماج رابرد طبار ة یداصتقا دشر و یتنسنج ضنعبت داد اجنا

نهیا رد .دن

هعلاطم ، هئارا لدم دش

وننگس هداد زا هدافتسا اب ننهب یاه

ق لهباق یهللملا فلاتهخا رهب ساهن

دزمتسد یتنسنج رود رد

ینامز 1975 ه 1995 نونهسرگراتم شور زا هدافتسا اب ًاددهجم

دروآرب ت یو یاتن و دش ث

.دشن دنی ربما و ربو سا

رد یدهاهش شنهه دوهخ یسررب رهب یهنبم

دشر رب ضنعبت تببم یراذگرثا تفانن یداصتقا

و دن

، رب ، ع زا یکاهح دهاوش ههک دوهب نآ

یداصتقا دشر رب یتنسنج ضنعبت یم یفنم رثا

راذگ د . زبروهف (2

2000

،) ناراه مه و زتوهل

3

( 2007 تههنمورب ،) (4

2008 ) و و رلاود یتاههگ (5

1999 ههننمز رد یتاههعلاطم زههنن ) ة

ضنههعبت

وحن و شزومآ رد یتنسنج هجنتن .دهنداد اهجنا اهروهشک یداصتقا دشر رب نآ یراذگرثا

ة

نآ ییاهن اه

نیا دوب هک تلانصحت رد ضنعبت یفنم رثا

یداصتقا دشر رب یم

دراذگ نهسلاک .

( 2000 ؛ 2002 ) بنج ود رب زکرمت اب ة

ضنعبت رد دنهسر هجنتن نیا هب ادختسا و تلانصحت

ضنهعبت عوهن رهه هک بهجوم

یداهصتقا دهشر شهاهک یهم

دوهش زناهکارتنم . (6

2008 )،

اهب

علاطم زا یرادربوگلا ة

( وننگهس 2000

)،

هطبار ههب ة هجرد تهببم ة

دهشر و ضنهعبت ننهب ود

1. Seguino 2. Forbes

3. Baliamoune-Lutz & McGillivray 4. Brumnet

5.Dollar&Gatti

6 . Mitra-Kahn& Mitra-Kahn

تراههم اهب لااک تاردار هب هتسباو یاهروشک رد یداصتقا داهس

هطبار ه ع و یرگراهک ة

روکذم اهروشک رد ی

.تهفای تسد لااب تراهم اب لااک تاردار بنکرت اب ی تهسونپ لودهج

1

هرلاخ یبرجت تاعلاطم نیا زا یا یم ناشن ار

دهد ه رتشنب رط لاجم نآ

اه شهخب نهیا رد

ن تسن . بمج یارب یم یدنب

گ ناوت تف عویوم وحن و یتنسنج ضنعبت رثا

ذگ دشر رب نآ یرا

رد اهروشک یداصتقا یخرب

یسررب تاعلاطم دش

تسا ه

؛ شنب یاتن رت تاعلاطم نیا

یکاهح

زا نآ هک تسا اهروشک یداصتقا دشر رب ضنعبت

رهثا یهفنم یهم راذهگ .د یهخرب دهنمره

نارگههشهوژپ مج زا

وننگههس هههل (

2000 و رهه لب و ) وننگههس

(1

2002 ) رد تاعلاطم ناههش رههب

ذگرثا یداصتقا دشر رب صاخ یارش رد ضنعبت تببم یرا هدرک دنکثت

دنا .

اهريغتم یفرعم لدم حیرصت و

1 . خاش ص هزادنا ياه یتيسنج ضيعبت موهفم يريگ

راثآ نج ضنعبت ب دهنم زا ار داهصتقا رد یتنس

یهم دهع یهسررب ناوهت

رهک هتبلا .د ه

، ضنهعبت

یتنسنج راثآ

تهشاد دههاوخ لابند هب یدایز یگنهرف و یسانس ،یعامتجا ،

اهجنیا رد یهلو

رب زکرمت راثآ

.تسا یداصتقا علاطم رد

ة هزادهنا یارهب خاهش نپ زا ریاح وههفم یرهنگ

دش هدافتسا یتنسنج ضنعبت

؛ خاش نیا اه

رد زاغآ ، پهس .دش دهاوخ یفرعم شخب نیا

رد شخب حیرصت هب ود دروآرب شور و هدافتسا دروم یبرجت لدم

نآ یم هتخادرپ

.دوش

داصتقا رد ،

رظنم هس زا ار یتنسنج ضنعبت یم

ههعلاطم ناوهت رهک

د : رد یواهست دهع

تررف لانصحت بسک ت

؛ ادختسا

؛ ربارب یاهدزمتسد و .

حنیوت هنلک رد ه نیا ة

تاهعلاطم

ننب یللملا اجنا هتفای خاش یاه ناشن دنهد یتنسنج ضنعبت هب نانز تبسن ترور هب

هعلاطم نیا رد .تسا هدش فیرعت نادرم زنن

یارب تاهعلاطم یهلک راتخاهس اهب یگنهاهمه

هباشم شور زا ننشنپ دش هدافتسا

. تلاح نیا رد گرزب

خاش ندوب اه

بهفر یاهنعم ههب

یربارب و ضنعبت تسا

.

شزومآ رد یتنسنج ضنعبت ه

هشزومآ تاهنا ما هب ناس ی یسرتسد دع یانعم هب ی

ه

بجوم سوتم شهاک یناهسنا ةیامرس

رد یهم ههعماج دوهش

م رد . تاهعلاط یارهب هباهشم

1. Blecker & Seguino

ناشن زا یتنسنج ضنعبت نداد

« صاهخ بطقم رد نادرم هب نانز تلانصحت تبسن

» زا اهی

« هب نانز تنعمج دررد تبسن صاخ بطقم رد تلانصحت یاراد نادرم

» هدهش هدافتهسا

.تسا رد م زا یرانسب تاعلاط

مز نیا رد رطم لاس تبسن زا هنن

ههب ناهنز لنهصحت یاهه

د بطقم رد نادرم هدافتسا ناتسرنبد ای ناتسب

ش هد .تسا یموهمع حطهس هک اجنآ زا یلو

دروم یاهروشک رد تلانصحت علاطم

ة تسلاابOECD

، نیا رد هعلاطم خاش یدررد«

نانز تنعمج زا 15

)هاگهشناد اهی ناتهسرنبد ،ناتسبد( تلانصحت یاراد هک رتلااب و لاس

نادرم هباشم خاش هب دنتسه

» اهختنا شزوهمآ رد یتنسنج ضنعبت رانعم ناونع هب‏

.دش نایاش تسا رکذ هک

تلع هب نادقف خاش یارب تاعلاطا روکذم

داد زا ه تیاهس یاه

ب را یل و و و وراب تاعلاطم و1

( یل 1993

، 1996

2) هتخاس هطوبرم خاش .دش

یتنسنج ضنعبت دزمتسد

، یانعم هب متسد تفایرد

ربارباهن دز ا یارهب

یارهج یاههراک

هرهب اب هباشم پ زا ی ی ،ناس ی یرو

گنرر ضنعبت داعبا نیرت تسا

تم . ث هنافس

، نهیا شجنس

خاش طس رد اهدزمتسد اب بترم اگنب درخ ح

ه هرهب لرا تیاعر اب اه یرو

ناس ی راوشد

تسا كناب رد و ههننمز نهیا رد یتاعلاطا یاه

تاهعلاطا هلم نامزاهس .درادهن دوهجو

رد ل

هرود شرازگ دیدج یاه یاه

عسوت ة یناسنا یهخرب یارهب خاهش نهیا فهیرعت ههب دوخ3

هتخادرپ اهروشک تسا

، زا یلو آ هرود دادعت هک اجن دودحم اه

تسا رد ، ههعلاطم نهیا لهباق

هدافتسا ن تسن . روظنم ننمه هب

، علاطم رد ة هزادهنا یارهب یدهیدج خاش ریاح یرهنگ

هش یفرعم دزمتسد رد یتنسنج ضنعبت د

. تروهر ههب یتنهسنج ضنهعبت خاهش نهیا

« راک ههب لوغشم قوقح و دزمتسد اب راک رد هک ینانز دررد تبسن دهن

ناهنز تهنعمج زا

نادرم هباشم خاش هب لغاش »

.تسا هدش فیرعت هن خاش نیا شیازفا

یاهنعم هب اهنت

لاغاش یداصتقا تردق شیازفا یعامتجا تننما شیازفا رگنانب یوحن هب ه لب ،ن

زنن4

سا ت .

سا ت . تاعلاطا

« اهراک رد لغاش دارفا ی

دزمتهسد اهی قوقح اب ی

» راهک یناههج نامزاهس زا

ب ه فیرعت و تسا هدمآ تسد دوخ

لیذ ترور هب رنغتم نیا تسا

:

1. www.Barolee.com 2. Barro& Lee

3. Human Development Report 4.social security

یاهدادرارق یاراد دمآرد اب لغاشم هورگ رد لغاش دارفا یدارهفا ههب قوقح ای دزمتسد اب

یم هتفگ نآ هب هک دنتسه یلغاشم یاراد هک دوش اشم اه

دمآرداب لغ یهم ههتفگ1

نهیا .دوهش

ینمهی اهی حیرهر تروهر هب )یهافش ای هتشون( یراک یاهدادرارق یاراد دارفا دهنا

نهیا رد .

نآ هب اهدادرارق هیاپ شاداپ اه

ًاموزل هک یا تهخادرپ تسنن ناشراک یهدزاب نازنم هب هتسباو

یم وش .د مه نننچ

، فلاتخا نانب یارب یتنسنج

تهنفنک اهب دزمتهسد هس ی یاهه

یورهنن نا

یناسنا ، خاش هتخاس هدش هب هجوت اب حطس

تلانصحت

، یناهسنا یورهنن تهنفنک رگنانب هک

تسا

، لیدعت تسا هدش :

ههب لوغهشم قوهقح و دزمتهسد اهب راهک رد هک ینانز دررد تبسن

راک دن ه نادرم هباشم خاش هب لغاش نانز تنعمج زا ه

لیدعت لاهس هسوتم اهب هدش یاهه

لنصحت خاش . لیدعت

دش م ار روکذ یم ،یتنهسنج ضنهعبت زا دهیدج یصخاش ناوت ههک

یارب ننتسخن هعلاطم نیا رد راب

هدش هدافتسا

، یفرعم رک .د

و ادختسا رد یتنسنج ضنعبت رد توافت

راهک یورنن ذج یارب نایامرفراک تاحنجرت

تنسنج ساسا رب ب نیا .تسا ضنعبت داعبا زا رگید ی ی

دع یتنسنج ضنعبت ههبنج دنم زا

یارب هتبلا .تسا رضم یداصتقا دشر

، لهنلد ههب هه نیا رهب یهنبم دراد دوهجو هه یتایرظن

یخرب و نانز راک نوناق اب بترم ثحابم یایازم

یرابجا

، 2

اهروهشک یهخرب ننناوهق رد ههک

،تسا هدش ظاحل نانز یارب نیزه یاراد نانز ادختسا

ة هفایا نایامرفراک یارب یرت تهسا

و

فرر ة هاگنب لیامت و یداصتقا ار یداهصتقا یاهه

یارهب ا هداد شهاهک ناهنآ ادختهسا .تهس

نیاربانب

، هجنتن و فیرعت یارب رد یرنگ

راب یتنهسنج ضنعبت رد

دهیاب ادختهسا ههناطاتحم

لمع درک هدش ظاحل اجنیا رد نیزگیاج ناونع هب هک یرنغتم .

« ناهنز لاغتشا دررد تبسن

نانز تنعمج لک رد 15

ادرم هباشم خاش هب رتلااب و لاس ن

» .تسا

نایاش رکذ تسا هک وراب تیاس رد و

خاشریز اب بترم دادعا یل یاه

هقف روکذهم

تهنعمج تاهعلاطا هب هجوت اب .تسا دوجوم تنعمج لک و نانز یارب 15

رتلااهب و لاهس

خاشریز نیا ،روکذم تیاس رد كن فت هب تنعمج لک و نانز یارب اه

رد نادرهم یارهب

دش هبساحم هعلاطم نیا (

یارب حل ظا رک یهتنعمج یاهرامآ ناوج تنعمج ند 15

و لاهس

یتنعمج یاهرامآ اب سانق رد رتلااب 25

)دش هتفرگ راک هب رتلااب و لاس .

1. paid employment jobs 2.mandated benefits

2 . حیرصت لدم

یسررب نیا رد

، هداد شور اب یبنکرت یاه

، هداد زا یاهه 26 روهشک بهختنم یاهروهشک زا

ردOECD

رود ینامز 1990 ه 2010 دش هدافتسا تسا ه

. باو رنغتم تس ة رهن لدهم نیا

دشر نانلاس ة دنلوت لاخان یلخاد هنارس تسا . وت یاهرنغتم حنی

ههعلاطم نیا اب بترم ی

یم ار نانب ریز ترور هب ناوت درک

. اهوگلا رد ی

بترم تاعلاطم و دشر هب دهشر اهب

ن زا ش

در غتم ن دشر رب رثؤم نوگانوگ ر یداصتقا

م ار ی هعلاطم ره رد .درمشرب ناوت

، ههب هجوت اب

یوم عو سررب دروم ی

، هعومجم ا ی غتم زا ن اهر بترم ی اختنا

یم دوش . زنن هعلاطم نیا رد

ن ت اب و هدعاق نیا ساسا رب روکذم یاهرنغتم ة

لدم رب یلرا

یاه دش اختنا وراب تسا ه

:

فلتخم داعبا رد لماک ترور هب تاحنیوت :یتنسنج ضنعبت

شخب 1 هدروآ .دش

ريغتم

هنارس ديلوت هفقو اب

غتم نیا ور هب رن ت كی اب و یمتیراگل تر ث

ینامز رنخ یارب

اهروهشک یطرهش ییارگمه شجنس

دش لدم دراو تسا ه

دب . تسا یهی یارب

شنهپ اهب قباهطم یطرهش ییارگمه تابثا

یهننب یاهه

ی یروئت دننام وراب تاعلاطم نارا مه و1

( 1991 )،

وراب ( 2003 ) لدم و یاه هداد یاه یهبنکرت

لاسا (2

1995 تیان و ) مه و3

نارا ( 1993 ) .دشاب یفنم دیاب رنغتم نیا بیری

یامرس ريغتم 

ه يراذگ

ناشن یارب هیامرس نداد

یراذگ زا رنغتم

« یامرس لن شت ة

زا یدهررد ناونع هب تباث

»GDP

دش هدافتسا تسا ه

یروئت هب هجوت اب . دشر یاه

، یهم راظتنا تهببم رهنغتم نهیا بیرهی دور

ای دشاب

، یترابع هب

، بم یراذگرثا یاراد رب تب

هعلاطم رد .دهشاب یداصتقا دشر ة

هب بماهج ا ور

( 2003 ) .تسا هدش ظاحل دشر لدم رد ترور ننمه هب رنغتم نیا یهنتفگ

تهسا هعلاطم ة

( وراب 1991 ار ) یم ننب تاعلاطم هاگتساخ و هیاپ ناوت یفرعم دشر یروشک

درک .

ناشن ريغتم 

دنهد ۀ روشک ندوبزاب و یجراخ تراجت تيعضو

ناشن یارب یا نداد

ن رنغتم لاهخان دهنلوت ههب روشک تاردار و تادراو عومجم نسقت زا

1. Barro 2. Islam 3.Knight

دش هدافتسا یلخاد تسا ه

نیا رب راظتنا . دوب

خاهش نیا هک دهشر رهب تهببم رهثا یاراد

.دشاب یداصتقا نایاش

رکذ تسا هک هب دهشر تاهعلاطم رد زهنن رنغتم نیا ا

ور ( 2003 ) ههب

.تسا هدش ظاحل لدم یحنیوت رنغتم ناونع یزه ريغتم 

ن ه تلود یفرصم ياه

ناشن یارب ا نداد

رنغتم نی هنیزه نسقت زا

یهلخاد لاهخان دهنلوت ههب تلود یفرصم یاه

دش هدافتسا تسا ه

. رد راب وحن یراذگرثا دهشر رهن رهب رنغتم نیا

یداهصتقا یروهئت

هه یا

یروئت یخرب .دراد دوجو یفلتخم طبار تابثا هب اه

ة خرب و تببم هطبار تاهبثا ههب ی

ة یهفنم

ننب هنیزه یاه یفرصم اصتقا دشر رن و تلود هتخادرپ د

.دنا شنهه ههعلاطم نیا رد ،نیاربانب

شنپ هنوگ ییرف

یارب زا لبق ات رنغتم نیا بیری تملاع امعا

ل دشن اجنا اهدروآرب تهسا ه

.

علاطم نیرخآ رد ة

وراب ( 2003 شنپ اب رنغتم نیا ) هدهش ظاهحل یهفنم بیری نتشاد ضرف

تسا نیرف اب یو ننمخت یاتن و ة

نلوا ة رطم دش .تسا راگزاس هعلاطم رد یو

ريغتم

يروراب نازيم ای تيعمج دشر

یارب ناشن نداد نیا رهنغتم زا رهن دهشر تهنعمج هدافتهسا

دهش تهسا ه . رد راهب وهحن

راذگرثا ی غتم ن ر دشر عمج ن ت روئت ی اه ی فلتخم ی دوجو دراد . رد لدم یاه دشر نورد از

،

دننام لدم دشر رمور

، اب هن ت رب و ی گژ ی اه ی رشن شناد و لاقتنا شناد و نوهلون ت ی هب ن ن

یاهروشک

،فلتخم لماع

تنعمج ثت

ثن ر تببم ی د ر دشر یداصتقا دراد

. یگتهسباو خاش

تنعمج عومجم یتنعمج تبسن( تنعمج 0

ه 14 لاس و 65 لاس رد تهنعمج هب لااب هب

راک نس 15 ه 64 لاس شیازفا اب ) نازنم

ا یروراب شیازف یم .دبای دهلوم راک یورنن شهاک

داصتقا رابرس تنعمج شیازفا و داصتقا ه

یروراهب نازهنم شیازهفا زا تنم ه

دهشر شهاهک

.تشاد دهاوخ لابند هب ار یداصتقا لدم

اه ی دشر دیدج ( دننام تاهعلاطم ههک ی ،نهسلاک

،اناملا رولاگ و لیو هداد اجنا دنا

) هب نیا لد لن لئاق هب راذگرثا ی فنم ی ا ی ن غتم ن ر رب دهشر

داصتقا ی دنا . یارب پ ی ندرب هب وحن راذگرثا ی غتم ن ر روکذم

، نن زا هب سررب ی هبرجت ی دوهجو

دراد و اب ت ن ه رب هیرظن من ی ناوت تن ن هج گ ن ر ی رک د .

،نیاربانب رد

نیا هعلاطم شنهپ یهیرف

یارب تملاع بیری نیا رنغتم ات لبق زا ا یارج اهدروآرب اجنا

ن یم دوش .

ناشن ريغتم 

دنهد ۀ یناسنا ةیامرس

ناهشن یارب دهشر رهن زا رهنغتم نهیا نداد

، تلانهصحت یاراد ههک تهنعمج زا یدهررد

سبد نات ی ناتسرنبد ، ی

دنتسه یهاگشناد ای هت اهب

ث دهش هدافتهسا یناهمز رنخ تهسا ه

یارهب .

ناشن فلتخم تلااقم رد رنغتم نیا نداد

، نماد هب هجوت اب ة

اهروشک اختنا

، زا یاههرنغتم

ینوگانوگ ا

بم .تسا هدش هدافتس

ًلا

، علاطم رد ة ب ا ور

« نادرهم تلانهصحت حطهس نیرتلااب

»

،

هعلاطم رد ة

و رلاود یههتگ ( 1999 )

« یناتههسرنبد تلانههصحت زا هدافتهسا یههسرتسد

» رد و

نسلاک تاعلاطم

« ت عومجم لاس دادع

لنصحت یاه

» .تسا هدش ظاحل ههعلاطم نیا رد

، اهب

زوح هب هجوت هعسوت یاهروشک

تفای ة

، OECD

ههک نآ رد تلانهصحت یموهمع حطهس اهه

لااب رد هدشرکذ خاش زا ،تسلااب (

تاعلاطا زا هک دوجوم

ب تیاس رد ا

ور - یل جارختسا و

هبساحم ش هد ) دش هدافتسا تسا ه

رنغتم زا هدافتسا .

« ههک تهنعمج زا یدهررد دشر رن

ناتسبد تلانصحت یاراد ی

ناتسرنبد ، ی

هت اهب ،دنتهسه یهاگشناد ای ث

یناهمز رنخ

» نهیا اهب

سا هک للادت ت

ث مز رنخ ینا بجوم شیازفا یناسنا ةیامرس یهم

وهش هتفرگ تروهر د تهسا ه

.

ک نل ة هداد اه علاطم رد هدافتسا دروم ی ة

ریاح هب(

هداد زج شزوهمآ اهب بترهم یاه‏ زا ههک

وراب تیاس -

هدش ذخا یل تسا

زا ) هاگیاپ دش جارختسا یناهج كناب یتاعلاطا یاه ه

تسا .

ن ليلحت و هیزجت و وگلا دروآرب جیات

داد زا یسررب نیا رد ه

یاهه 26 روهشک ردOECD

رود یناهمز 1990 ه 2010 شور اهب

هداد یاه یبنکرت .دش هدافتسا ةنلک

هداد اه هب(

هداد زهج شزوهمآ اهب بترهم یاهه

، زا ههک

ب تیاس ا ور - یل جارختسا دش

زا ) هاگیاپ یاه یتاعلاطا یناهج كناب

رختهسا دهش جا . رهنغتم

تسباو ة دشر رن لدم نیا نانلاس

ة هنارس یلخاد لاخان دنلوت تسا

. خاش یاه ضنعبت

یتنسنج علاطم رد هدافتسا دروم

ة رهیاح یاههراک زا ساهبتقا اهب ناداتهسا

داهصتقا اهنب

یتنسنج

، ترلاو ،وننگس دننام و

نسلاک

ًاضعب و فیرعت دش هتخاس

. زیاهمت هوهجو زا ی ی

هم علاطم ة ریاح بماج ظاهحل هب هجوت اب یسررب ندوب همن

داهعبا زا یرتهشنب دادهعت ندو

تسا یتنسنج ضنعبت

؛ ههنوگ ههب ههس داهعبا ننهشنپ تاهعلاطم رد ههک یا

هناگ ة ضنهعبت

ن یسررب اج ی یتنسنج هدش

.تسا یهصخاش یفرعم هعلاطم نیا زیامت هوجو زا رگید ی ی

یارب دیدج دزمتسد رد یتنسنج ضنعبت شجنس

تسا .

لودج 1 یاتن نلک ة اهدروآرب

،ار شور اب هک اثآ

ر ههتفرگ تروهر تهباث ،تهسا

ناهشن

یم دهد . د خاهش زا یه ی اههدروآرب زا كی ره ر یهفرعم یتنهسنج ضنهعبت یاهه

هدهش

.دش هدافتسا ینتفگ

نلک یارب تسا ة

سرگر ن نو دروم یاه نومزآ هعلاطم

یاه راثآ تهباث و1

نمساه جنا2

نآ یاتن و دش ا ت اه

یث دننکدن شور زا هدافتسا تحر

هداد یاه یبنکرت اهب

ثآ را اث ب ت تسا . نننچمه

، اههرنغتم ییاهنام شجنس نوهمزآ زا هدافتهسا اهب

دهحاو ةهشیر

هداد یاه یبنکرت تفرگ ترور .

نوم ادعت نومزآ قبط اهرنغتم زا یکدنا د یاهه

ههطوبرم

،دندوبن انام یارب

رب تقد و تنفنک زا رطاخ ناننمطا آ

درو ناهننمطا لوصح روظنم هب و اه

یارب ذاک نونسرگر ل شم دوبن زا نلک

ة لدهم یلهرا تلاداهعم نوهمزآ

هه یگتهشابنا

هداد یاه یبنکرت دوجوم یاهرنغتم دادعت هب هجوت اب .دش اجنا زنن هه نومزآ

یگتهشابنا

3وئاک دش اجنا طبار رب تللاد یاتن و

ة .دراد اهرنغتم ننب تدمدنلب یهنتفگ

تهسا دادهعا

لخاد زتنارپ ریداقم لامتحا یارب وآرب بیاری یرادانعم یسررب در

هدش تسا .

رد نلک ة دروآرب اه رنغتم

« كی اب هنارس یلخاد لاخان دنلوت تیراگل رود

ت ث رنخ

»

، اهب

یرامآ ظاحل زا رادانعم و یفنم بیری نتشاد

، تث دننکدنی نیرف

ة ننهب یطرهش ییارگمه

شنپ اب قباطم و اهروشک یننب

دشدروآرب بیاری .تسا یرظن یاه لدهم یاهرنغتم ریاس

هلمج زا زنن

« سن لن شت تب لاهخ ةیامرهس

ههب

»GDP

،

« ههب داهصتقا ندوبزاهب تبهسن

»GDP

،

« تنعمج دشر رن

» و

« تهنعمج زا یدهررد دهشر رن 15

ههک رتلااهب و لاهس

ناتسبد تلانصحت یاراد ی

ناتهسرنبد ، ی

یهاگهشناد اهی

نتهسه د

» ه رهنغتم ناوهنع ههب ههک

یارب نیزگیاج یناسنا ةیامرس

تهسا هدش ظاحل ه

یهگمه

، یراهمآ ظاهحل زا اهب و راداهنعم

یروئت یاه یداصتقا راگزاس

رهنغتم ،نننچمه .دن

« ههنیزه تبهسن یاهه

یموهمع یفرهصم

هب تلود

» GDP

ه لدم حیرصت شخب رد هک

، هب ببس یروئت یاهه رد فهلتخم راهب

وهحن

یداصتقا دشر رب نآ یراذگرثا

، شنپ دشن هئارا نآ تملاع دروم رد یراخ ضرف ه

نهیا رد

دروآرب یرس اه

تملاع یاراد رادانعم و یفنم

تسا ت و ث دننکدنی ههیرظن

ییاهه تهسا ههک

اهروشک یداصتقا دشر رن رب رنغتم نیا یفنم رثا رگنانب دنتسه

.

1. Redundant Fixed Effects Tests

2. Correlated Random Effects - Hausman Test 3. Kao Residual Cointegration Test

لودج 1 جیاتن . زا هدافتسا اب تلاداعم دروآرب شور

هداد ياه یبيکرت اب راثآ تباث ةلداعم

5 فلا4 ةلداعم 4 ةلداعم 3 ةلداعم 2 ةلداعم 1 ةلداعم ريغتم 85

17/

- ( 0000 / 0 )

85 14/

- ( 0000 / 0 )

52 15/

- ( 0000 / 0 )

88 15/

- ( 0000 / 0 )

48 16/

- ( 0000 0/

)

04 19/

- ( 0000 0/

)

اب هنارس دنلوت تیراگل هفقو 0048

0/

( 0000 0/

)

004 0/

( 0000 0/

)

0044 0/

( 0000 0/

)

0045 0/

( 0000 0/

)

0047 0/

( 0000 0/

)

0044 0/

( 0000 0/

)

لن شت تبسن ةیامرس

لاخ هب GDP 11

0/

( 0000 0/

)

11 0/

( 0000 0/

)

11 0/

( 0000 0/

)

11 0/

( 0000 0/

)

096 0/

( 0000 0/

)

13 0/

( 0000 0/

)

تاردار عومجم تبسن هب تادراو و GDP

45 0/

- ( 0000 0/

)

44 0/

- ( 0000 0/

)

4 0/

- ( 0000 0/

)

45 0/

- ( 0000 0/

)

57 0/

- ( 0000 0/

)

55 0/

- ( 0000 0/

)

هنیزه تبسن یاه

تلود یمومع یفرصم هب GDP 73

1/

- ( 0000 0/

) )0/0000(-1/74 -1/66 ( 0000 0/

)

64 1/

- ( 0000 0/

)

62 1/

- ( 0000 0/

)

52 1/

- ( 0000 0/

) تنعمج دشر رن

13 22/

( 3694 0/

)

18 74/

( 0016 0/

)

46 41/

( 099 0/

)

12 52/

( 0302 0/

)

11 57/

( 0078 0/

)

59 74/

( 0008 0/

) یناسنا ةیامرس خاش 76

66/

( 0000 0/

) رد ضنعبت خاش

شزومآ 69

24/

( 0000 0/

)

اش رد ضنعبت خ

دزمتسد 69

5/

( 1406 0/

) دشلیدعت خاش

دزمتسد رد ضنعبت 75

7/

- ( 0237 0/

)

21 71/

( 0000 0/

)

71 3/

- ( 31 0/

)

رد ضنعبت خاش لاغتشا 37

54/

- ( 0000 0/

)

خاش ود ناوت لاغتشا رد ضنعبت 79

34/

( 0000 0/

)

رد ضنعبت خاش شزومآ - یبنکرت 86

148/

( 0000 0/

)

92 124/

( 0000 0/

)

8 154/

( 0000 0/

)

49 150/

( 0000 0/

)

75 139/

( 0000 0/

)

16 124/

( 0000 0/

) أدبم زا ضرع

57 56 54 55 57 57 نننعت بیری

رنغتم هتسباو نلک ة تلاداعم دشر رن ةنانلاس هنارس یلخاد لاخان دنلوت تسا

. ناشن ار لامتحا دادعا زتنارپ لخاد دادعا

یم .دهد