دروآرب ر
ی س ک امرس ی ه راذگ ي رد کی يوفتروپ اراد
یی ا رد ی نار
بسامهط زرمارف
1ی
ه وضع ي ئ ت ملع ی پ هاگشناد ي
،رون ما داصتقا هورگ ،
خیرات :تفایرد 22 / 1 / 1394 ، :شریذپ خیرات 14
/ 7 / 1394
چ يک هد
رد ای لاطم ن ع ه زا رد شزرا شور عم
ر ضر ی س ک ارب ی بساحم ة ر ی س ک امرس ی ه یراذگ رد کی دبس
اراد یی عون ی راوناخ ـ هدرپس لماش اه
ی ناب یک
،
،تکراشم قاروا ،ماهس
س ،زرا ک سم ،ه ک ـمز و ن ی ن ـ
.تسا هدش هدافتسا ب
د ی روظنم ن
، زا هداد اه ی ق هب طوبرم ی
اراد تم یی روکذم یاه یط
رود ة ینامز
1376 ـ 1390 هدافتسا دش بساحم زا سپ . ة
یگتسبمه بیارض و یهدزاب رایعم فارحنا ،یهدزاب
ییاراد یهدزاب نیب نچمه و اه
ی ن کـسیر ضرعم رد شزرا رـه
اـب ،یـیاراد هـب
یوـگلا یریگراـک
نیگنایم - سنایراو نیهب بیکرت ة
اراد یی اه جارختسا .دش
کسیر اراد دبس یی اه ب رد شزرا شور ه
حوطس رد کسیر ضرعم نانیمطا
90 دصرد ، 95 دصرد و 99 دصرد رد قفا کی ینامز یاه هلاس
و هدراهچ .دش هبساحم هلاس یم ناشن جیاتن
دهد رد قفا یناـمز هدراـهچ کـسیر نیرتـشیب هلاـس
یوفتروپ
/77 43 لامتحا اب دصرد 99
یارب دصرد دارفا
جرد اب ة ر ی س ک ذپ ی ر ی لااب تس اـب دارفا و
کسیر ةجرد یریذپ
اپ یی ن ر ی س یک ا رد ار ی ه رد هرود ن ی
مطا حطس چ ی
نان ی ـمن لـمحتم ی
.دنوـش
نچمه ی ن
، کی ینامز قفا رد کسیر نیرتشیب هلاس
یوفتروپ
/92 16 لاـمتحا اب دصرد 99
دـصرد
اب دارفا یارب کسیر ةجرد
یریذپ کسیر نیرتمک و لااب 13
0/
دصرد لامتحا اب 90
یارـب دـصرد
ارفا اب د کسیر ةجرد یریذپ
اپ یی ن تسا .
هقبط
JELيدنب :
G32,G11,E00
.
هژاو ياه يديلک : ،کسیر ضرعم رد شزرا
،یهدزاب یوفتروپ
،هنیهب کسیر .
:نفلت
09123418533
1 همدقم.
ب ه ییاراد درف کی یعیبط روط هـعوممم بـلاق رد ار دوخ یاه
یـیاراد قووـش زا یا هـگن
یراد
یم دنک ثم .
ًلا یم درف کی ییاراد دبس رد ، عوممم هب ناوت
ه هدرپـس ،دـون لوـپ لماـش یا یاـه
و ماهس ،زرا ،لاط ،ماوداب یاهلااک ،یکناب هراشا ...
ک در . ره درف میمصت ماگنه هب یریگ
رد یـش و ة
ره هب شیوخ ییاراد صیصخت زا کی
ر هب هدشدای قووش ی
س ک هدزاب و ره کی زا نآ اـه هـجوت
یم دنک . ری س ک عم ی را ی مهم ارب ی امرس ی ه راذگ نا تهج میمصت رد یریگ امرس
ی ه راذگ ی تـسا .
ةمه م ؤ بور کسیر اب یعون هب تاسس ه
.دنتسه ور اـختنا کـی یارـب هـک اج ره
هـنیزگ یاـه
جیاتن اب نوگانوگ توافتم
رد میمصت نیا عونتم راثآ رانک اه
جو دو دـشاب هتشاد یر
دوـجو کـس
دراد
؛ هب هژیو جیاـتن نیا زا یکی لقادح رگا راـثآ
هتـشاد یبولطماـن .دـشاب
هـب کـسیر تـیمها
کسیر تیریدم تیمها شیازفا رمنم
.تسا هدش یکی
کـسیر تیریدـم رد یوـق یاهرازبا زا
هزادنا .تسا کسیر یریگ ری
س ک دیاب ـ مک دوـش ی . رد یـفلتخم یاـهرازبا ةـطیح
و تایـضایر
یلام یسدنهم
، هب لاس رد هژیو اه
ریخا ی
، ب د هدش نیودت روظنم نی
تسا . اـهرازبا نـیا زا یـکی
زا هدافتسا .تسا کسیر ضرعم رد شزرا شور
ییاراد دبس کسیر ،شور نیا رد کـی یارب اه
یـم دروآرب نیعم نانیمطا حطس کی رد و نیعم ینامز قفا .دوـش
نـیا رد م ـعلاط کـمک اـب ه
یوگلا نیگنایم - و وکرام هب بستنم سنایرا ی
1زت یرایعم ناونع هب نیگنایم(
و هدزاب زا سناـیراو
کسیر زا یرایعم ناونع هب رت )
بیک ییاراد ةنیهب اه
یارب ناریا رد رود
ة ینامز 1376 ــ 1390
زا هدافتسا اب مرن
بلتم رازفا جارختسا
.دش سپس
، ری ـس ک دبـس اراد یـی رد شزرا شور هـب اـه
ر ضرعم ی س ک عت یی ن دش . دب ی ن روظنم
، تسخن وحت یرـظن یناـبم ناـیب هـب ـی
هـتخادرپ ق و
سپس علاطم دنچ هب ة
مامنا ا رد هدش ی مز ن ی هراشا هن یم .دوش سپـس
، وـگلا ی هدافتـسا دروـم
یارب ا ی وحت ن ی فرعم ق ی و زمت ی لحت و ه ی رامآ ل ی اتن و ی ب نآ ج ی نا یم .دوش
2 . تايبدا قيقحت
2 . 1 . ميهافم يرظن يوگلا شزرا رد ضرعم ر ی س ک ( )VaR
رد شزرا ضرعم
کسیر داوناـخ زا ة
عم یاـهرای شمنـس کـسیر
ولطماـن تـسا
پ(
ی نـسر
، 2
1. Markowitz 2. Pearson
2002 .) صخاش نیا
، ناونع هب کی
یرامآ رایعم یراظتنا نایز رثکادح ،
هگن یراد یـیاراد کـی
ای یوفتروپ کی رد ار رود
ة ـ مک تروـص هـب و هبـساحم نیـعم لاـمتحا اب و صخشم ینامز ی
یم شرازگ رگید ترابع هب .دنک
، اـی ییاراد شزرا زا یغلبم کسیر ضرعم رد شزرا یوـفتروپ
ار یم راظتنا هک دور
فرظ نامز ةرود شم ی و صخ اـب زا نیـعم لاـمتحا دورـب تـسد
صخـشم
یم دنک ( مه و روپدار ک
نارا
، 1388 ) . رد رایعم نیا ةراب
ـلبم زا رتـشیب ردـوچ یعقاو نایز هکنیا
لامتحا ی دوب دهاوخ یـمن یحیضوت
.دـهد ةبـساحم رد کـسیر
وـفتروپ هیامرـس یاـه ـگ
یراذ
یزورما
، ماهـس هلمج زا یلام یاهرازبا عاونا لماش هک
، هوتـشم یاـهرازبا عاوـنا و هـضرق قاروا
تسا
، طوف یرط زا هزادنا لباق صخاش نیا ق تسا یریگ
ارـیز ، هـب ببـس یـگژیو اـخ یاـه
هوتشم یاهرازبا ـ
زا هلمج ِنادوف طبار ة و اهرازبا یهدزاب نیب یطخ هدـشدهعت یلصا ییاراد
ـ زا
شور ریاس اه
یمن بساحم یارب ناوت ة
درـک هدافتـسا کسیر (
،یدیعـس و یـعار 1390
: 137 ) .
کی نکمم تراسخ رثکادح یوفتروپ
تراسخ یلاگچ عبات هب هجوت اب ، ـ
اـب هـک هداد شیاـمنf
یم دوش ـ هزادنا یریگ یم دوش . ضرعم رد شزرا ری
س ک
، تویوح رد
، عبات لیتناوک حوطـس ردf
ینارحب ( 10
%
، 5 و % 1 α = % ) تسا . نیاربانب
، فیرعت قبط راد
ی م :
( 1
)
P loss( VaR)
0
1
VaR
f l dl α
ییاراد یهدزاب عیزوت رگا اه
شاب د
، :میراد فیرعت قبط
( 2
)
P r( VaRr)
1 0
1 1
VaR
f r dr α VaRr f α
رد طبار ة 2
، خرن لامتحا عیزوت عباتf(r)
یهدزاب یوفتروپ .تسا
V aRr
خرـن اـب ربارب
ینارحب تارییغت تسا
لـیتناوک تویوح رد و عباـت
ردf
ناـنیمطا حطـس
1α تـسا
روپدار(
مه و ک
،نارا 1388 .)
بساحم ة کسیر ضرعم رد شزرا تخانش مزلتسم
زوت ی شزرا ع یوفتروپ ییاراد اه تـس . رد
رظن دروم نانیمطا حطس اب و
دـشاب لاـمرن عـیزوت هـکنیا ضرـف
، بـساحم ة ضرـعم رد شزرا
کسیر قیرط زا هطبار یاه 3 و 4 یم تروص :دریگ
( 3
c )
VaR p – F 0 1p( ) P0 P
( 4
VaR P – µ 0 ( Z ) )
ک نآ رد ه
Pc
یوـفتروپ یـنارحب شزرا ،
Zα
لاـمرن یـعممت عـیزوت عباـت توـکعم رادـوم
نانیمطا حطس رد درادناتسا -α
1 µ ، شزرا نیگنایم یوـفتروپ
δ و شزرا راـیعم فارـحنا
یوفتروپ تسا
.
یعقاو یاهرتماراپ هب زگره ام هک تسا یهیدب شزرا عیزوت
وفتروپ میرادن یسرتسد ی ،
اما زا ییاهدروآرب نآ
اه میراد تسد رد اهدروآرب نیا .
وX̅
زا هک دنتسهS
نآ اه هب بـیترت
یاج هب وµ
یم هدافتساδ مینک
( و روپدار
،ناراکمه 1388
).
2 . 2 . حطس نانيمطا و
قفا ینامز
زا هدافتسا کسیر ضرعم رد شزرا
رتماراپ ود یرایتخا اختنا مزلتسم مطا حطـس(
ی ناـن
نامز قفا و ی
ی رود ا ة هگن یراد اراد یی ) تسا . عوـضوم فادـها هـب ناـنیمطا حطـس نییعت
.دراد یگتسب دودح نییعت یارب
ًلاومعم کسیر ار ناـنیمطا حطس
رد زاـب ة 95 دـصرد اـت
99 دصرد یم اختنا دننک
یماگنه . هک
از کسیر ضرعم رد شزرا شرازگ یارب
اـی یـهد
یم هدافتسا هسیاوم مینک
نانیمطا حطس ، ار
یم نییعت یروط ـب تاـیق لـباق هـک میـنک
ا
م رگید ؤ ناـنیمطا حطس مه دروم نیا رد .دشاب تاسس ار
زا یـفیط رد 95
دـصرد اـت 99
دصرد یم اختنا مینک
. هرود یاه هگن یراد
ًلاومعم جیار کـی
هزور کـی ، هـتفه
، هد زور ه ـی ا
کی هام ه تسا . اما
، م ؤ تاسس یم هرود دنناوت یاه
هگن یراد .دـننک اـختنا زـین ار یرگید
قفا هب هتسب هیامرس
شرازگ ای یراذگ یهد
، یم هرود زا ناوت یاـه
هـگن یراد هـس ـهام ه اـی
رتشیب .درک هدافتسا زین لامرن ضرف اب
هدزاـب عیزوت ندوب
، رد شزرا ضرـعم
ر ی ـس ک یـط
هرود کی تروص هب
ةطبار 5 هبساحم یم
دوش ( مه و روپدار ک
،نارا 1388 ).
( 5 )
t t t t
VaR P1(µ Z )
VaRt
ضرعم رد شزرا کسیر
رود رد ة ،t Pt-1
تمیق ییاراد رود رد ة
، t-1
µt
نیگنایم
رود رد هدزاب ة
،t
δt
رود رد هدزاب رایعم فارحنا ة
وt Zα
رد درادناتـسا لاـمرن رـیغتم رادوم
نانیمطا حطس -α
1 تسا .
µt-δt Zα
( کسیر ضرعم رد شزرا دصرد یـم ناشن یفنم تملاع اب ار )%VaR
دـهد
لصاح هک یراج تمیق یفنم رد نآ رض
دیلوت ارVaR
یم .دنک
ِدرکیور نیا بساحم
ة ا کسیر ضرعم رد شزر درکیور
« کیرتماراپ
» .دراد ماـن زا یـکی
یگژیو ضرعم رد شزرا نیمخت هک تسا نیا کیرتماراپ یاهدرکیور ولطم یاه ر
ی ـس ک
س ره رد ار رود ره رد و نانیمطا حط
ة هگن یراد رسیم یم حطـس لاـمرن عـیزوت رد .دزاـس
رد رظن دروم نانیمطا
Zα
یم سکعنم
دوش . ـنچمه ی ن
، رود ة هـگن یراد رد µt
و δt
رهاـظ
یم وش رگا .د µt
و δt
هب کی یط هدزاب رایعم فارحنا و نیگنایم بیترت ناـمز ةرود
اـخ ی
دشاب دادـعت هب طوبرم هدزاب رایعم فارحنا و نیگنایم ،)زور کی ًلاثم(
زا هرودh
رود نـیا ة
زا اخ ةطبار
6 یم تسد هب :دیآ
( 6
)
(h) h (h h
h
) h
2 2
ر نیا ینیزگیاج اب هطبا
اه رد لداعم ة
VaR
کی هرود یا
، هروددنچVaR
یـط یا ةرودh
نامز یاطخ حطس و ی افلآ
هدزاب ینامز للاوتسا ضرف اب یم تسد هب اه
:دیآ
( 7 )
(
1
ht t t α
VaR p hμ hδZ
3 . رورم ي رب تاعلاطم ماجنا
هتفای
نح داهرف ی ف ی ( 1380 )،
اپ رد ی نا مان ة د ک رـت ی دوـخ
، ـفرعم نمـض ی
عم ـی را ضرـعم رد شزرا
ری س ک و سیاوم ة کسیر عاونا
، م ی ر ناز ی س ک ذپ ی ر ی رش ک ت اه ی ذپ ی هتفر قاروا تروـب رد هدـش
اداهب ا ر ی سررب نار ی درک ا هب و ی تن ن ی سر هم ی د ک ه ری ـس ک لاـم صخاـش ی
تعنـص صخاـش زا
بی .تسا رتش نچمه
ی ن
، و ی
، اوم اب ی س ة ری س ک ذـپ ی ر ی رـش ک ت اـه ی لوت ـی د ی اـب رـش ک ت اـه ی
امرس ی ه راذگ ی
، ا هب ی تن ن ی تسد هم ی
تفا ک ر ه ی س ک رـش ک ت اـه ی باـختنا ی امرـس ی ه راذـگ ی زا
ری س ک رش ک ت اه ی لوت ی د ی ب ی تسا رتش .
هدازولاخ یما و
یر ( 1385 )،
قبط ـیرظن ة رد شزرا ر ضرـعم
ی ـس ک ماهـس دبـس ،
ناریا تروب رازاب رد هنیهب ار
نییعت ندرک .د نآ اه
، کیتنژ متیروگلا زا هدافتسا اب
، دبس
هنیهب ماهس
،ار ک اراد ه ی ب دوس ی ش ی تسا هن
، ب ه تسد دندروآ . رایعم شمنـس کـسیر
ر ضرعم رد شزرا ی
س ک هدوب تسا .
یتمحر ( 1387 )،
اب درـکیور اـه ی کـسیر ضرـعم رد شزرا رـب یـنتبم م و
ـی گنا ی ن -
راو ی سنا کیتنژ متیروگلا زا هدافتسا اب و
، یوفتروپ اختنا هب نارـیا زرا رازاب رد
تـخادرپ .
نیا اهوگلا
، اب رد هک تسا هدش لامعا دودحم و کچوک یراز رگنایب ،
راـیعم هـک تـسا نآ
م رد شزرا رتدمآراک زرا رازاب رد کسیر ضرع
رایعم زا م ی گنا ی ن - راو ی سنا تسا .
یلیلخ ( 1387 بس کی رازاب کسیر ) هیامرس د
شزرا یاـنبم رـب ار یراذـگ ضرـعم رد
ر ی س ک درک دروآرب یـم ناـشن قیوحت جیاتن .
یامرـس زا دـصرد تـفه دـهد ة
وـفتروپ رد ی
ضرعم ر ی س ک .دراد رارق امنآ زا
صخاش نیا هک یامرس لبم
ة ضرعم رد ر
ی ـس ک تکرـش
رد ار نیمطا حطس کی یـم صخشم نیعم نا
میمـصت یارـب ،دـنک تکرـش نارـیگ
تـهج
هنیهب ندرک وفتروپ ی بسانم شور زا رت رگید یاه
تسا .
لابقا این ( 1384 ) هبـساحم یدـون هدزاـب صخاـش زا هدافتسا اب ار کسیر ضرعم رد شزرا
درک . رد نیا هب ،قیوحت کسیر تیریدم روظنم
هیامرس ذگ نارـهت راداـهب قاروا تروب رد یرا زا
هدافتسا کیرتماراپ کسیر ضرعم رد شزرا شور دش
. یوگلا زادـنا اـت رـظن دروم ة
رـب یداـیز
دتم تاسا و
ارا یژول ئ ه تروـص نیدـب راک شور .تسا هدش یحارط کیرتم کسیر طسوت هدش
تسا : لاـس یادـتبا زا نارـهت تروـب تـمیق و یدون هدزاب صخاش یمتیراگل هدزاب 1378
اـت
هامرویرهش نایاپ 1384
لـصاف رد هدزاـب یخیراـت تادهاـشم .دـش هبـساحم هنازور تروص هب ة
لاس یاه 1378 ات 1380 هدافتسا هیاپ یخیرات تادهاشم ناونع هب دش
شیپ و تاناـسون یـنیب
هدزاب ب کسیر ضرعم رد شزرا و یار
نامز ةرود لاس یادتبا ی 1381
رویرهـش ناـیاپ ات 1384
مامنا هنازور تروص هب دـش
. شیـپ یارـب نوزوـم نیگناـیم شور ود زا هدزاـب تاناـسون یـنیب
کرحتم یم ناشن جیاتن .دش هدافتسا هداس کرحتم نیگنایم و ییامن دهد
یوگلا یـحارط هدـش
هدافتسا اب هداس کرحتم نیگنایم شور ود ره زا
م و کرحتم نیگنای اکتا لـباق ییاـمن
تـس . رد
تیاهن
، زا سپ ظاحل یاـطخ صخاـش ناوـنع هـب اـطخ روذـمم نیگناـیم رذج صخاش ندرک
شیپ ینیب اه
، کرحتم نوزوم نیگنایم شور ناونع هب ییامن
وگلا ی شیپ ییاهن تیریدـم یـنیب
هیامرس کسیر یفرعم نارهت تروب رد یراذگ
ش د .
ینامز و ناراکمه ( 1392 ) شزرا رد ضرعم کسیر ار رد تروب قاروا راداهب هبـساحم
درک دن . فده زا نیا م هعلاط هدافتسا زا یرظن ة شزرا نیرف ارب ی بساحم ة شزرا رد ضرـعم
کسیر هدزاب یمتیراگل صخاش
تمیق و رمث ة یدون تروب قاروا راداهب نارـهت دوـب . شور
بساحم ة شزرا رد ضرعم کسیر اب شور یاه سنایراو - سنایراووک اب
ضرـف لاـمرن ندوـب
عیزوت هدزاب و هیبش یزاس یخیرات هسیاوم دش . جیاتن ناشن دنهد ة آ ن تـسا هـک یارـب مد
تمس تسار عیزوت هدزاب صخاش تروب قاروا راداهب نارهت
، هک تبسن هب مد تمس ـچ
نهپ رت
،تسا شور یرظن ة شزرا نیرف رد ةمه حوطس نانیمطا راـک
ا نیرت شور بـساحم ة
شزرا رد ضرعم کسیر
،تسا رد یلاح هک یارب مد تمس چ هن اـهنت رد ةـمه حوطـس
،نانیمطا هکلب
رد نیرتلااب نآ
اه شور یرظن ة شزرا نیرف نیرتشیب ییاراک
ار دراد .
یقداص و سمش (
1393 ) رد یویوحت شزرا رد ضرعم کسیر ار رد یاهداهن یلام تروـب
قاروا راداهب نارهت هبساحم دندرک . رد نیا
،شهوژپ شور اه ی کیرتماراپ و
کـیرتماراپان جـیار
بساحم ة شزرا رد ضرعم کسیر یفرعم .دش سپس
، شور کیرتماراپ رایسب
یتواـفتم هـب
ماـن
بیروت شینروک - رشیف زا عیزوت لامرن رد دروم تعنص یلام تروب قاروا راداهب نارـهت لماـش
تکرش اه ی هیامرس راذگ ی
،
،همیب گنیزیل و کناب اه رد لاـس اـه ی 1389 اـت 1391 یـسررب و
هدهاشم دش
؛ هدزناپ طوف تکرش
زا تکرش اه ی روکذم فلاتخا یکدنا اب عیزوت لامرن .دنتـشاد
عیزوت بلاغ رد اهداهن ی یلام رازاب تروب ناریا عیزوت لامرن تسین . هـتفای اـه ی نـیا شهوژـپ
یکاح زا نآ تسا هک نیا بیروت رد دروم یتادهاشم هک
عیزوت نآ اه فلاتخا یکدنا اـب عـیزوت
لامرن دنراد هب یبوخ لمع یم دنک و نیب بساحم ة شزرا رد ضرعم کـسیر زا ود شور لاـمرن
و بیروت شینروک - رشیف یزیچان فلاتخا هدهاشم
یم دوش .
تچربلگنا (1
2003 ) رد یویوحت اب ناونع
« سیاوم ة شور اه ی شزرا رد ضرعم کسیر
ارب ی وفتروپ یاه پاوس خرن هرهب و اهدادرارق ی خرن فلس
» هب ارجا ی هویش اـه ی ةبـساحم
شزرا رد ضرعم کسیر ـ لماش یاهوگلا اتلد - ،لاـمرن هیبـش زاـس ی یخیراـت ،کیـسلاک
هیبش زاس ی یخیرات اب ماگنهب زاس ی ناسون و هیبش زاس ی تنوم ولراک ـ و ـسیاوم ة نآ اـه رـب
ور ی دبس دنریگربرد ة
تاوتشم خرن
،هرـهب ـمیپ ا ن اـه ی خرـن فلـس و پاوـس خرـن هرـهب
تخادرپ . شور اه اب دروآرب شزرا رد ضرعم کـسیر ارـب ی دبـس ضورـفم رد
لوـط ةرود
نامز ی ود هلاس و سیاوم ة نیمخت اه اب نایز اه ی یعقاو نومزآ دـش . تاـسا رـب جیاـتن
نـیا
،قیوحت هیبش
زاس ی یخیرات تبسن هب ریاس یاهوگلا دروم نومزآ اراد ی نیرتدـب درکراـک
دوب و هیبش زاس ی یخیرات اب ماگنهب زاس ی ناسون ار دوبهب هیبش زاس ی یخیرات ناونع دومن .
نینچمه
، رد دروخرب اب اهدبس ی
،گرزب هدافتسا زا هیبـش زاـس ی تـنوم ولراـک
، هـب تـلع
هفرص ییوج رد
،نامز رتهب زا ریاس هویش اه وب د .
1. Engelbercht
هریوم و1
ناراکمه ( 2006 ) رد م هعلاط یا شزرا رد ضرعم کسیر ار اـب هدافتـسا زا ـیرظن ة
شزرا نیرف ارب ی یخرب زا اهروشک ی هنایمرواخ
، دننام ،نیرـحب ،رـصم
،ندرا ،شکارـم ،ناـمع
ناتسبرع س
دوع ی و هیکرت
، هبـساحم دـندرک
. نآ اـه اـب ـسیاوم ة شور ـیرظن ة شزرا نیرـف اـب
شور اه ی هیبش زاس ی یخیرات
، سنایراو - سنایراووک و
چرآ هب نیا همیتن دندیـسر هـک
عـیزوت
هدزاب نیا اهروشک اراد ی مد نهپ تسا و ةبساحم شزرا رد ضرعم کسیر اب هدافتسا زا ـیرظن ة
شزرا نیرف رد رتشیب نیا اهروشک هب جیاتن رتهب ی رمنم یم دوش .
رپ ی
2نونگ ناراکمه و (
2007 )،
هداد تاسا رب اه
ی ناب شش ک راـمت ی گرزـب ک اداـنا ،
ر ی س ک امرس ی ه راذگ ی رد نآ اه ار رب تاسا عم ی را ر ضرعم رد شزرا ی
س ک عت یی ن رک د دن .
رکود ی و سیکاتنفا 3
( 2008 ) یویوحت رد یبایزرا هب
یدادـعت زا
شور یاـه یـبرمت
شزرا ةبساحم رد
ضرعم کسیر هدیزگرب اب کمک هداد اه ی نازور ة صخاـش ماهـس
ندـنل
ارب ی کی رود ة هد هلاس دنتخادرپ .
اهوگلا اب هدافتسا زا ود هاگدید عبات نایز زپوـل و نوـمزآ
خرن تسرد ییامن وتسیرک نسرف رد حطس نانیمطا 99
دصرد هدافتـسا دـش
. هـتفای یاـه
یبرمت هب تسد هدمآ زا نیا هسیاوم نایب یم دنک هک وگلا ی اـموا دروآرـب شزرا رد ضرـعم
کسیر ار اب رییغت قفا نیمخت رد هرود اه ی یب یتابث رازاب قیقد رت زا وگلا یاه چراگ ماـمنا
هداد تسا .
تاتکا سا و دنرتسم (4
2011 ) رد یویوحت هب سیاوم ة شور یاـه یمیدـق و شور یاـه وـن
شزرا ةبساحم رد
ضرعم کسیر زا هلمج شینروک - رشیف تخادرپ دـن و دبـس هیامرـس راذـگ ی
ًلاماک یعونتم لماش هد مهس زا ماهس رازاب کدزن ار هـعلاطم دـندرک . هـب روـظنم یـسررب رـثا
یگتسبمه نیب
ماهس رد دبس هیامرس راذگ ی
، ود مهس اب نیرتـشیب یگتـسبمه
فذـح و کـی
دبس هیامرس راذگ ی اب تشه مهس زین یسررب دش . جیاـتن ناـشن یـم هـک دـهد رد
کـی دبـس
هیامرس راذگ ی
ًلاماک عونتم مه ة همنس اه ی کسیر ییاراک
،دنراد اما ارب ی دبس هیامرس یراذـگ
هک طوف لماش کی مهس اب ناسون لااـب ،دـشاب شور اـه ی میدـق زا راـبتعا ینادـنچ رادروـخرب
هاوخن ن د دوب .
1. Maghyereh 2. Perignon
3. Dokery & Efentakis 4. Actas & Sjostrand
4 . عماج ة يرامآ
، نومن ة يرامآ و شور قيقحت
عماج ة یرامآ نیا م هعلاط دبس اراد یی عون ی اـهراوناخ
، لماـش هدرپـس اـه ی ناـب یک
، قاروا
راشم ک
،ت
،ماهس
،زرا س ک
،ه سم ک مز و ن ی ن
، تسا . امنآ زا هک ق هـب یـسرتسد ی
تـم ـمه ة
ییاراد یاه لیکشت دنهد ة کی یط اهراوناخ ییاراد دبس نامز ةرود
ی هدزناپ هلاس نکممریغ
تسا
، راد ای ی ذم یاه ک رو
، هک تمیق ینامز یرس نآ
اه دوب ترتسد لباق ،
یـیاراد دبس رد
رارق دنتفرگ . یارب مزلا تاعلاطا یارجا
شهوژپ تمیق ییاراد یاه یـط هدـشرکذ هدزناـپ
لاس ( 1376 ـ 1390 ) تسا . تاصخشم ییاراد
حرـش هـب یـیاراد دبـس رد هدـشرکذ یاه
لودج 1 تسا .
لودج 1 . تاصخشم اراد
یی راوناخ یعون دبس رد اه
ییاراد ريغتم
دروم هدافتسا عمج عبنم
يروآ هداد اه
هدرپس یکناب یاه هدرپس دوس خرن
یاه هیامرس یراذگ جنپ کناب یداصتقا یاهریغتم ینامز یرس هلاس
یزکرم
قاروا تکراشم دوس خرن
کناب طسوت هدشرشتنم تکراشم قاروا تکرش و تلود و یزکرم اه
یرس کناب یداصتقا یاهریغتم ینامز
یزکرم
ماهس ماهس تمیق لک صخاش
کناب یداصتقا یاهریغتم ینامز یرس یزکرم
زرا اکیرمآ رلاد خرن
)یمسرریغ رازاب(
کناب یداصتقا یاهریغتم ینامز یرس یزکرم
هکس کس تمیق
ة میدق حرط راهب مامت کناب یداصتقا یاهریغتم ینامز یرس
یزکرم
نیگنایم نکسم ره تمیق طسوتم یباسح عبرم رتم
فلتخم یاهرهش رد ینوکسم دحاو ناریا رامآ زکرم ینامز یرس
نیمز نیمز تمیق صخاش
یلک(
ة )یرهش قطانم کناب یداصتقا یاهریغتم ینامز یرس
یزکرم
یارب یارجا دش یط ریز لحارم شهوژپ :
1 . بساحم ة یهدزاب یراظتنا و کسیر ییاراد یاه یوفتروپ اب
یوگلا زتیوکرام
؛
2 . بساحم ة کسیر ییاراد یاه یوفتروپ اب
یوگلا شزرا رد ضرعم کسیر
؛
3 . بساحم ة بیرض یگتسبمه نیب
یهدزاب ییاراد یاه دوجوم رد یوفتروپ
؛
4 . لح یوگلا همانرب یزیر جرد ة مود اب مرن رازفا بلتم و نییعت نزو ةـنیهب یـیاراد اـه
رد یوفتروپ
؛ 5 . بساحم ة کسیر هیامرس یراذـگ یوـفتروپ یـیاراد
اـه اـب یوـگلا شزرا رد ضرـعم
کسیر .
5 . وگلا ي دروم هدافتسا
شهوژپ نیا رد یارب
اختنا وفتروپ ی هب ی ن ة اراد یی اه زا وگلا ی وکراـم یت ز و یارـب دروآرـب
ییاراد کسیر اه
زا وگلا ی کسیر ضرعم رد شزرا هدافتسا
دش .
5 . 1 . وگلا ي رام ک و ی زت
وگلا ی وکرام یت کی ز وگلا ی همانرب یزیر یطخریغ رب
سناـیراو و نیگناـیم تاسا یهدزاـب
ییاراد لامرن ضرف هک تساه عیزوت ندوب
راد یهدزاب ا
یی اه شیـپ نآ یلـصا ضرـف تـسا
.
سون اب کسیر ،وگلا نیا قباطم ا
ن اه سا طبترم هدزاب ی سون و ت
ا ن اه سنایراو طسوت هدزاـب
هزادنا یریگ یم .دنوش کی هدزاب خرن وفتروپ
اراد زا لکشتم ی یی
نیگناـیم زا فـلتخم یاه
هدزاب نوزوم ییاراد
یاه لیکشت درفنم ةدنهد
نآ وفتروپ ی لصاح یم دوش .
( 8
p
i i )E R w E R
رد ةطبار 8
p ، خرن E Rهدزاب وفتروپ
،ی
Ri
خرن هدزاب یـیاراد و
wi
نزو یـیاراد
رد وفتروپ ی تسا . کسیر وفتروپ ی دروم رظن زین زا ةطبار 9 هب تسد یم دیآ :
( 9
)
2
1 1 1 1
n n n n
p i j ij i j i j ij
i i i i
σ W W σ W W SR SR r
رد طبار ة 9 ،
2
σp
هدزاب سنایراو وفتروپ
ی ،
SRi
و
SRj
هب هدزاـب رایعم فارحنا بیترت
ییاراد یاـه وi
،j σij
ک راوو ـی یـیاراد هدزاـب ناـیم سنا اـه
و
Wi
و
Wj
هـب نزو بـیترت
یاراد ی یاه و i
ردj
وفتروپ ی و ییاراد دادعتn
رد دوجوم یاه وفتروپ
ی تسا . رـب تاـسا
ای ن وگلا هدزاب دارفا ، ی
راـظتنا ی وـفتروپ ی رد اـب ار ر نتفرـگ رـظن ی
ـس ک ادـح تـباث ک
رث
یم دننک ی ر ا ی س ک وفتروپ ی رد اب ار هدزاب نتفرگ رظن ی
راظتنا ی م لقادح تباث ی
امن ی .دـن
اربانب ی ن
، زا یوگلا همانرب یطخریغ یزیر ریز
( ةطبار 10 ) هدافتسا یم .مینک
( 10
)
2
1 1 1 1
1
1
2 1
3 0
n n n n
p i j ij i j i j ij
i i i i
p i i
n i i
i
Min σ W W σ W W SR SR r
E R w E R
w w
ک نآ رد ه
i
ییاراد ره راظتنا دروم هدزاب خرن E R
p ، راـظتنا دروـم هدزاـب خرـن E Rوفتروپ ی ،
σij
سنایراووک ب
ی ن هدزاب اراد یی اه ی و ماi
ماj 𝑤𝑖 ، اراد ره مهس یی
رد وفتروپ ی
.تسا دودحم ی ت ( 1 ناـشن ) دـنهد ة راـظتنا دروـم هدزاـب وـفتروپ
ی دودـحم و تـسا ی
ت ( 2 )
ناشن دنهد ة ا ی تسا ن ک ه ةمه جدوب ة امرس درف ی
ه راذگ ی م ی دودـحم .دوش ی
ت ( 3 ب ) ـی رگنا
نزو اه ی اراد ره تبثم یی
رد وفتروپ ی تسا و اح یک زا نادوف ضاروتسا شورف ی
تـسا . زا
وگلا نیا لح
Wi
و نزو(Wj
اد ار یی )اه ـ میمـصت یاهریغتم هک دـنا
ـ یـم صخـشم دوـش
زنوج(
، 1
1391 ).
5 . 2 . وگلا ي شزرا رد ضرعم ر ی س ک
ن تروص رد لامر
ییاراد یهدزاب عیزوت ندوب اه
زا یـطخ یعباـت کـسیر ضرعم رد شزرا ،
فارحنا و نیگنایم رایعم
هدزاب تسا ( روپدار و مه ک
،نارا 1388 ).
( 11
)
t t t t α
VaR p1 μ δ Z
ک رد ه
𝜇𝑡 نآ
𝛿𝑡 و ب ه ترت ی م ب ی گنا ی و ن فارـحنا عم
ـی اراد هدزاـب را یـی
ـی ا وـفتروپ ی
𝑍𝛼 و
رامآ رادوم ة
نعم حطس رد درادناتسا لامرن نومزآ ی
اـفلآ راد تـسا
. درـکیور نـیا ةبـساحم
شزرا اراد کسیر ضرعم رد ی
ی تساه هتبلا .
، هـک تسین انعم نادب نیا شزرا ةبـساحم
رد
یارب کسیر ضرعم وفتروپ
ی اراد زا توافتم ی
ی یدارفنا یاه تسا
، تواـفت اـهنت هـکلب نآ
1. Jones
نیا ا هب طوبرم یاهرتماراپ هک تس یوفتروپ
ار ییاراد نیزگیاج یاه
مینک یدارفنا .
هب رـه
لاح
، شزرا ةبساحم کسیر ضرعم رد
حطس رد وفتروپ
راد هب تبسن ی ای
ی یدارـفنا یاـه
یگدیچیپ زا .تسا رادروخرب یرتشیب
عقاوم یرایسب رد
، یارب شزرا ةبـساحم ضرـعم رد
کسیر وفتروپ راک تاسا ار ضرف نیا ی یم رارق دوخ
راد هدزاب هک میهد ای
ی یدارـفنا یاه
تسا لامرن عیزوت یاراد
؛ و فدارتم ضرف نیا اب
هدزاـب یارـب لامرن عیزوت نتفرگ رظن رد
وفتروپ ی تسا تمیق رگا . یراج یاه
وفتروپ اب ار ی
pt1
میـهد ناـشن
، ضرـعم رد شزرا
یط کسیر رودh
ة هگن یراد نانیمطا حطس و اب تسا ربارب1-α
:
( 12
)ht t p,t p,t α
VaR p1 hμ hδ Z
6 . هیزجت و ليلحت هداد اه
یارب تسخن لامرن شمنس
هداد ندوـب فورگوـملوک نوـمزآ زا اـه
- فونریمـسا هدافتـسا1
یم مینک و شخباون(
،ناراکمه 1390
).
لودج حرش هب نومزآ جیاتن 2
.تسا
لودج 2 . فورگوملوک نومزآ جیاتن -
فونريمسا
اهريغتم نکسم
تکراشم قاروا هکس
هدرپس ياه یکناب ماهس زرا نيمز
رامآ ة فورگوملوک -
فونریمسا 336
0/
043 1/
789 0/
603 0/
897 0/
733 0/
269 1/
حطس ینعم یراد
/100
0
/226
0
/562
0
/860
0
/397
0
/655
0
/080
0
قیوحت تابساحم :عبنم
هداد هب هجوت اب دج یاه
لو 2
، طس و ینعم ح یراد هب تسد دمآ ة مه ة حطـس زا اهریغتم
ینعم ( انبم یراد 05
0/
) گرزب نیارباـنب .تـسا رت
، ضرـف لاـمرن ندوـب هداد حطـس رد اـه
نانیمطا 95
دصرد تأ یم دیی دوش یم و هراشا طباور زا ناوت هدش
یارـب شزرا ةبـساحم رد
کسیر ضرعم ییاراد
زین و اه وفتروپ ی .درک هدافتسا
1. Kolmogorov-Smirnov
6 . 1 . باختنا پ و وفتر ي ییاراد ةنيهب اه
یارب اختنا وفتروپ ی هب ی ،هن نلااس یهدزاب ة
اراد ی ی ،اـه سیرتاـم سناـیراو
- ،سناـیراووک
بیارض یگتسبمه نیب
یهدزاب ییاراد اه و یهدزاب یراظتنا یـیاراد اـه یـط ةرود یناـمز
1376 ـ 1390 هبساحم دش . لودج 3 رتام ی راو س ی سنا - ک راوو ی سنا هدزاب ی اراد یی اـه ار
م ناشن ی .دهد
لودج 3 . سیرتام سنایراو - ک سنایراوو یهدزاب
ییاراد اه
نيمز زرا
هدرپس ماهس ياه
ناب ک ةکس ی
قاروا لاط راشم ک سم ت ک ن
65 145/
67 54/
- 56 25/
- 32 7/
- 16 48/
80 3/
- 60 476/
سم ک ن
80 1/
- 05 10/
46 2/
58 0/
20 1/
28 1/
80 3/
- راشم قاروا ک
ت
44 41/
- 63 50/
17 87/
48 2/
- 28 138/
20 1/
16 48/
ةکس لاط
62 6/
- 75 5/
19 7/
74 0/
48 2/
- 58 0/
32 7/
- هدرپس ناب ياه ک ی
68 87/
- 12 18/
- 66 1/
19 7/
17 87/
46 2/
56 25/
- ماهس
22 85/
- 76 146/
12 18/
- 75 5/
63 50/
05 10/
67 54/
- زرا
85 295/
22 85/
- 68 87/
- 62 6/
- 44 41/
- 80 1/
- 65 145/
نيمز
:عبنم قیوحت تابساحم
ک ارد نآ رد ه ی
ه اه ی رطق عرف ی ناشن دـنهد ة راو ـی هدزاـب سنا ی
رـه کـی اراد زا یـی و اـه
ارد ی ه اه ی د ی رگ ناشن دنهد ة سنایراووک ب
ی هدزاب ن ی اراد یی تسا لودـج هـب هـجوت اب . 3
،
رتلااب ی گتسبمه ن ی
فنم ی ب ی ن هدزاب اراد یی اه ی مز و ماهس ی
رب ن رارق تسا . ی ـنع ی رت ـیک ب
ای اراد ود ن یی
رد کی دبس ر ی س ک ز رادوم هب ار نآ ی
دا ی ک م شها ی .دهد انب ارب ی ن
، سم ئ ل ة
ک م ی هن ی با ی یوگلا م ی گنا ی ن - راو ی هب سنا تروص ةطبار 13 تسا :
( 13 )
Min / / w w / w w / w w
/ w w / w w / w w /
/ w w / w w / w w / w w
/ w w / / w w / w w
/ w w / w w
2
1 1 2 1 3 1 4
2
1 5 1 6 1 7 2
2 3 2 4 2 5 2 6
2
2 7 3 3 4 3 5
3 6 3 7
476 60 2 3 80 2 48 16 2 7 32
2 25 56 2 54 67 2 145 65 1 28
2 1 2 2 0 58 2 2 46 2 10 05
1 80 138 28 2 2 48 2 87 17
2 50 63 2 41 44
w
w
w
/ / w w
/ w w / w w / / w w
/ w w / / w w /
s.t :
) / / / / / /
/ ) )
2
4 4 5
2
4 6 4 7 5 5 6
2 2
5 7 6 6 7 7
1 2 3 4 5 6
7
1 2 3 4 5 6
0 74 2 7 19
2 5 75 2 6 62 1 66 2 18 12
2 87 68 146 76 2 85 22 295 85
1 21 17 16 96 18 99 17 15 28 49 7 23
21 01
2 1
3
w w
w w
w w w w w w
w
w w w w w w
, ,,و
0 1 26 i i
w
رد ر هطبا یاه قوف
𝑤6 ،𝑤5 ،𝑤4 ،𝑤3 ،𝑤2 ،𝑤1 ، و
w7
هـب ترت ـی ـسم مهـس ب ک
قاروا ،ن
راشم ک ،ت س ک ة
،لاط هدرپس اه ی ناب یک ماهـس ، ـمز و زرا ، ی
رد ن وـفتروپ ی تـسا
∝ و زـین
هدزاب ی راظتنا ی وفتروپ ی تسا . سم لح اب ئ
ل ة رب قوف تاسا اهw
نزو هب ی ن ة اراد یی رد اـه
وفتروپ ی ب ه تسد م ی آ ی د دروآرب اب . وگلا
، رد ییاراد ره تیمها بیرض وفتروپ
تروـص هب ی
لودج 4 جارختسا ش
د . لودج 4 ییاراد مهس رد اه
وفتروپ یم ناشن ار هنیهب ی دهد
.
لودج 4 . ییاراد مهس اه
رد وفتروپ هنيهب ي
سیر ک يریذپ نيمز
زرا هدرپس ماهس
ياه ناب ک س ی ک قاروا ه
راشم ک سم ت ک سیر ن ک
وفتروپ ي یهدزاب
وفتروپ ي
کسیر نییاپ یریذپ 18
0/
0 07 0/
58 0/
14 0/
0 03 0/
34 4/
02 19/
کسیر طسوتم یریذپ 44
0/
0 28 0/
0 15 0/
0 13 0/
94 13/
99 22/
کسیر لااب یریذپ 22
0/
0 75 0/
0 0
0 03 0/
25 30/
59 26/
عبنم : تابساحم قیوحت
لودج 4 یم ناشن رپس دهد
هد اه ی ناب یک
، ،دـنراد یرـتمک کسیر اب تخاونکی یهدزاب هک
بی رتش ی اراد دبس زا مهس ن یی
دارفا ک م ری س ک اـصتخا دوـخ هـب ار ـم
ی هد ـن د
، ارـیز تبـسن
ری س ک هدزاب هب ی راظتنا ی هب تبسن نآ ةمه
اراد یی اه ی د ی رگ ک رتم تسا . کـسیر دارفا
ریذـپ
،
دنتسه یرتشیب یهدزاب لابند هب هک
، لمحتم زین ار یرتشیب کسیر یم
دنوـش . نیارباـنب
، نزو
زا یرتشیب دبس
ماهس ار دارفا نیا ییاراد یم لیکشت
.دهد لودج ماقرا 4
ناشن یم اـب هک دهد
کسیر شیازفا یریذپ
ییاراد بیکرت رد ماهس مهس دارفا
هدرپـس مهـس و شیازفا یکناـب یاـه
یم شهاک .دبای
مز ی سم و ن ک ب ن ی رت فصن زا ش ـیک
ب اراد یـی اـه ی ر دارـفا ی ـس ک ار طـسوتم
شت یک ل م ی .دهد ا ی لاح رد ن ی تسا ک ا ه ی اراد ود ن یی
ز نادنچ مهس ی
دا ی اراد دبس زا یی
دارـفا
ری س ک رگ ی ر و ز ی س ک ذپ ی تخا رد ار هعماج ر ی
.درادن را
6 . 2 . دروآرب شزرا رد ضرعم ر ی س ک اراد یی اه
کسیر ،کسیر ضرعم رد شزرا شور زا هدافتسا اب امرس
ی ه راذگ
ِی اراد یـی اـه حوطـس رد
نانیمطا 90
دصرد ، 95 دصرد و 99 دصرد زاب رد و ة ینامز کی هلاس هبساحم ش .د لودج
5 یـیاراد کسیر ضرعم رد شزرا اـه
ار رد و ناـنیمطا تواـفتم حوطـس رد
قـفا یناـمز
کی هلاس یم ناشن .دهد
لودج 5 . ییاراد يدصرد کسیر ضرعم رد شزرا یط اه
نامز ۀرود ی کی هلاس
حطس ینعم راد ي زرا ماهس هدرپس یکناب ياه قاروا هکس
تکراشم نکسم
نيمز
∝= 0/1
/23
5
/72
12 0
/12
5 0
/98
3
/54
4
∝=0/05 67
7/
45 16/
0 96
7/
0 50
7/
73 6/
∝=0/01
/74
9
/32
25 0
/67
9 0
/69
9
/32
8
قیوحت تابساحم :عبنم
اب هجوت هب لودج 5
، رد ةمه حوطس نانیمطا نیرتـشیب
کـسیر طوـبرم هـب ماهـس و
نیرتمک نآ
طوـبرم هـب هدرپـس یاـه یکناـب و قاروا تکراـشم تـسا
. رد حیـضوت دادـعا
هبساحم هدش یارب کسیر ییاراد اه و هب روط لاثم یارب ماهس یم ناوت تـفگ : اـب لاـمتحا
