مه یسررب شراب یرییغت
اب ناریا گرزب لانگیس
یمیلقا سایقم NAO
یگتفه ینامز سایقم رد
فن ی هس س ی داژند لگ مطخ ی
؛ وجشناد ی رتکد ی هورگ بآ ی را ی و نادابآ ی
، هاگشناد نارهت .ناریا ،جرک ،
داوج ناشفارذب
؛*
شناد ی را هورگ بآ ی را ی و نادابآ ی
، هاگشناد نارهت .ناریا ،جرک ،
وزرآ زان ی ولشمق ؛ ا داتس ی را هورگ بآ ی را ی و نادابآ ی
، هاگشناد نارهت .ناریا ،جرک ،
ورپ ی ز ا ی نار داژن
؛ شناد ی را هورگ اضف کیزیف
، هاگشناد نارهت .ناریا ،جرک ،
هدیکچ ( یلامش سلطا ناسون
لانگیس زا یکی )NAO هک تسا یسایقم گرزب یاه
ۀرکمین یلامش نیمز تحت ار ریثأت یم رارق تاقیقحت .دهد
یفلتخم مه یرییغت شراب اب ناریا یاه سایقم رد ارNAO
هدرک یسررب هنلااس ات هناهام یاه سایقم قیقحت نیا .دنا
رد ار یگتفه ینامز
ریغتم .تتتتسا هتفرگ رظن هنازور شراب
رد ۀرود ( یرامآ 2016 - 1979 ) هاگیاپ زا ERA-Interim عجرم طاقن اب نآ قباطت نازیم و ذخا
ینیمز شور اب نوس ریپ یگتس بمه دش یس ررب
. هنلااس شراب رادقم داد ناش ن جیاتن رد
بوطرم قطانم روش ک
هب هژیو ۀیحان مک رزخ
تس ا دروآرب .
رد کیتپونیس و هکبش شراب یگتفه نیگنایم یگتس بمه ،نینچمه ۀیش اح
یبرغ روش ک یقرش بونج و یقرش لامش ،
رتتشیب نی رد و یبرغ طخ تازاوم هب یراون -
یقرتش ( ینایم یحاون )
نیرتمک تسبمه نیا .تتسا رااب و زییاپ هب ناتتسمز زا بیترت هب یگت
یم شهاک یس ررب .دبای
ینامز یرس یبس ن یناوارف
یاهدادخر دیدش
ردNAO جوا ود یاراد لانگیس نیا داد ناش ن یگتفه سایقم
رد تیلاعف باختنا رد هک تس ا لاس
ۀرود یس ررب ینامز ۀطبار
شراب و ناریا یاه .تفرگ رارق هدافتس ا درومNAO
س بمه بیرض یگت
لباقتم نوسریپ و هکبش یگتفه کرحتم نیگنایم شراب نیب یرییغت مه داد ناش ن جیاتن و دش هبساحم هناگادج لاس ره یاربNAO
لاس مامت رد مه یبسن یناوارف اما ،تسین صاخ راتفر کی یاراد یلک روط هب اه
هب لامش زا و تسا سوکعم زا رتشیب میقتسم یرییغت
شهاک بونج یم
.دبای
دیلک او ژ ناگ : ،یگتفه کرحتم نیگنایم شراب ،NAO ERA-Interim
.ناریا ،
سامت هرامش :لوئسم هدنسیون * :
989126608261 +
Email: Jbazr@ut.ac.ir
:تفایرد خیرات 16
/ 11 / 1397
:بیوصت خیرات 05
/ 04 / 1398
ص 442 - 427
1 . همدقم
قحت ی تاق ناشن م ی دهد لقا ی م نااج ی ن و ی ز لک شدرگ ی
تحت وج تأ
ثی ر دپ ی هد اه ی گرزب قم ی تتتسا ی تتتتسا هک رد
طتتتس بآ اه ی دازآ نااج قافتا م ی دنتفا . ای ن دپ ی هد اه
رات فر ی هب تتتش ناتتتسون ی دن راد غت و یی تار ی ار هب تروتتتص
هاتوک تدم تحت ناونع اجباج یی لقا ی م
1ی رد لقا ی م ج ناا ی
و یا هقطنم ا ی ا ی داج م ی دننک [ 27 ].
هب مه ی ن تلع زا اانآ
تح ت ناونع تتتس ی لان گ اه ی گرزب قم ی سا لقا ی م ی یا
پرود ی اه دن و ی2
دا م ی دوتتتش پ رود . ی
،دن و لوا ی ن هب راب ناونع
گتسبمه و نامزمه طابترا ی
نعم ی راد ب ی ن رصانع تاناسون
لقا ی م ی ی ک غت اب ناکم یی
تار اهوگلا ی و راش ف یامد طس
رد یا فارغج قطانم رد ی
ا یی د ی رگ رعت ی ف تتتسا هدتتش [
30 .]
اهوگلا ی پرود ی دنو اهوگلا موادت و عوقو هب ی
قم گرزب ی
سا
شان ی ب زا ی راجنه ی اه ی م قلاطا اوه راشف و شدرگ ی
دوش
رد هک دودحم ۀ فارغج ی ا یی تتسو ی ع شرتتتسگ ی
هتفا دنا [ 2 ] .
س ی لانگ اه ی قم گرزب ی سا لقا ی م ی هب س و ی ل ۀ صخاش اه یی
نتبم ی رب راتتشف اوه رد وطتتس
،فلتخم امد
ی طتتس بآ
قا ی سونا
،اه کانربا و ی تفرمه
ّمک ی م ی دنوش . نونکات ب ی ش
زا 30 لقا صخاتتتش ی
م ی تتتس اب رظان تم ی
لان گ اه ی گرزب
قم ی سا قحت رد ی تاق فرعم فلتخم ی
هک تتتتسا هدتتتش 13
هب طوبرم نآ دروم نی
رکم ۀ لامش ی تس ا [ 3
، 20 .]
هب کمک
ای ن صخاتتتش م اه
ی ناوت غت یی تار نامز ی ناکم و ی اهوگلا ی
وج شدرگ ی
- قا ی تتسونا ی اتتسانتتش ار یی
دومن [ 30 ] . ی ک ی زا
ای ن صخاش اه اسون ، ن سلطا لامش
3ی تسا .
یلامش سلطا ناس ون (
)NAO
راش ف تارییغت هب هراش ا
اوه راشف توافت تاناسون زا یشان ،سلطا سونایقا یور اوه رپ نیب زروزآ راش ف دنلس یا راش ف مک و4
تس ا5
[ 29 ]29 نیا .
یم ناس ون فلتخم یحاون رد ییاوه و بآ تارییغت هب دناوت
اکیرمآ لامتتش هلمج زا [
25 ] اپورا ، [ 14 ] لامتتش و زکرم ،
قرتتتش ایتتتسآ [ 9 ] اقیرفآ لامتتتش و [
28 ] .دوتتتش رجنم
1 Climate shift
یلامش سلطا سونایقا رد بلاغ یمیلقا یریذپرییغت رثأتم
زا لماع کی ناونع هب و تتتتسا NAO
رثؤم رد اهوگلا ی
رسارس یوج ۀرکمین
یم رطم یلامش .دوش
دپ ی د ۀ
NAO
اب صخاش اه ی هطوبرم
ّمک ی م ی دوش . فیرعت صخاش نیلوا
ۀدش نیب راش ف فلاتخاNAO
ۀقطنم بنج راش فرپ هراح
تتتسا دنلتتسیا یبطق بنج راتتشف مک و زروزآ [
29
، 30 .]
لامرن راشف فلاتخا رگید صخاش ۀدش
ود نیب ایرد طس
زا )دنلس یا( روملوش وکیتس ا و )لاغترپ( نوبس یل هاگتس یا تس ا سرام ات ربماس د [
16 ] . یفنم و تبثم زاف ودNAO
تبثم زاف .دراد ناشنNAO
ۀدنهد زا رتدیدش تیعضو کی
،دنلس یا فارطا رد یوج راش ف نآ رد و تس ا لامرن تلاح دوخ لامرن رادقم زا رتتتتشیب زروزآ رد و لامرن دح زا رتمک فص ن ویش ،تلاح نیا رد .تس ا رتش یب اوه راش ف یراانلا
یبرغ یاهداب تیوقت بجوم و هدش تمس هب تاج رییغت و
لامش یم س هب داب نایرج ،نیاربانب .دوش سلطا لامش تم
اپورا هب بوطرم و مرگ یاوه لاقتنا هب رجنم و هدرک رییغت اپورا رد بوطرم و مرگ یناتسمز و هدش ،
یاپورا رد هژیو هب
و هدحتم تلاایا قرش رد طسوتم زا شیب یاهامد ،یلامش رد کشخ و درس طیارش لامش
و قرش ایسآ بونج ،اداناک
دنلنیرگ و یم خر
دهد [ 25 ].
یرد طتتتس یامد برغ رد ا
تب ثم زاف ماگ نه اپ ورا مرگ لومعم دح زا شیب NAO
یم رد امد هک یلاح رد ،دوتتش ۀقطنم
سلطا سونایقا برغ
هب رجنم تلاح نیا .تتتسا رتدرتتس لومعم دح زا یلامتتش نافوت داجیا یحاون زا یرایسب یور رب یناتسمز دیدش یاه
یفنم زاف .تتتتسا سلطا سونایقا یلامتتتش یماگنهNAO
زکرم هک تتتسا هراح بنج راتتشفرپ
راتتشف مک زکرم و یا
فیعض دنلسیا لومعم دح زا رت
و و دنلسیا نیب راشف ویش
فیعض راشف ویش .تسا یداع تلاح زا رتمک زروزآ رجنم رت
فیعتتض یاهداب هب رت
نافوت عوقو و هدتتش یناتتتسمز یاه
فیعض یناتس مز یاهامد دادخر و یرادم ریس م رد ار یرت
2 Teleconnections
3North Atlantic Oscillation
4 Azores
5 Iceland
نییاپ ا رد لامرن زا رت یم اک یرمآ و اپور
تلاح نیا .دوتتتش
یاوه و هن ارتیدم فرط هب بوطرم یاوه لاقتنا هب رجنم یم یلامتتش یاپورا فرط هب درتتس یاهزاف رد شراب .دوتتش
یفنم هنارتیدم فارطا یاهروتتشک رد NAO
، رب لمتتتشم
شخب ناریا برغ لامش و برغ یاه
، یم شیازفا رد اما دبای
مه تروتتتص اب ینامز
ۀدیدپ تاناتتتسون زا یتتتشان گنیکولب
ناراب شیازفا راظتنا ناگلامش درادن دوجو
[ 23
، 25 .]
شهوژپ رد یفلتخم یاه ۀنیمز
مه یرییغت شراب ناریا یاه
اب صخاش تروص هب(NAO
لیاه هب )باناور و فرب ،ناراب یاه
هقطنم ،یلحم تروتتص سایقم رد روتتشک لک و یا
،هناهام یاه
ماجنا هنلااتتس و یلتتصف هدتتش
تتتسا [ 5 ، 32 ] . ،لاثم ناونع هب
شراب بونج لحاوتتس ی
رد یا ی رزخ د ر تبثم زاف ازفاNAO
ی ش
و امد شهاک یم
،دبای لاحرد ی هک رد فنم زاف ی ا ی ن تتتس ی لانگ
،
شهاک ازفا و شراب ی
ش بتتتسن ی امد یم خر دهد [ 19 .]
ۀطبار
شراب ابNAO
ناتس مز ۀ رتیوق ناریا زا
طبار ۀ اپ شراب اب نآ یی
هز
سب طابترا رااب لصف رد و تسا ی
را عض ی ف ی ب ی ن روکذم لانگیس
و م رادق اب دراد دوجو شر [
31 .]
هس رد زد هناخدور دروآ مجح
یاراد دادرم ات دنفس ا هام ۀطبار
صخاش اب سوکعم اب وNAO
ریخأت نیا هک تتتسا هام هتتس ریخأت
زا یتتشان ریثأت
بوذ رب امد
تسا فرب [
6 .]
شراب ۀچایرد ۀض وح هیمورا
یرییغت مه یاراد
صخاتتش اب ناتتتسمز لتتصف رد یرتتتشیب تتتساNAO
[ 12 .]
مه صخاش و فرب نیب نامزمه یرییغت هس ردNAO
ۀض وح
دراد دوجو هخرک و نوراک ،زد
، یتتشهوژپ رد اما تدتتش ،رگید
کتشخ صخاتش اب هخرک رااب لتصف یلاتس مهNAO
یرییغت
ینعم درادن دوجو راد [
8 ] مه . مه یرییغت اب زین و نامز
ریخأت
صخاتتش و شراب نیب ههام هتتس ردNAO
ۀیحان ناریا یزکرم
ینعم )دزی و مب ،سبط(
تس ین راد [
15 .]
فلتخم یحاون شراب
زا یکاح جیاتن و تتتسا هدتتش یتتسررب یتتشهوژپ رد روتتشک مه شراب یبسن یرییغت اهراش
یی لزنا ،نانمس دننام ی
، ناجنز
و مب صخاش اب مه مدع وNAO
تسا اهراش ریاس رد یرییغت .
شراب ۀناهام ،تش ر دننام ییاهراش
،ناگرگ
،رس لباب نادهاز و
مه یاراد رااباچ مه یرییغت
صخاتتش اب نامز دنتتتسهNAO
[ 24 ].
شراب ۀناهام 25 دص رد هاگتس یا زا ناتس ا بختنم یاه
مه یاراد نامرک ینعم و تبثم یرییغت
صخاش اب راد ردNAO
مه و تس ا ناتس مز لص ف درادن دوجو هنلااس یگتس ب
[ 26 ] .
مه رد ناراب ریغتم یرییغت ۀضوح
اب زین دور هدنیاز زیربآ
NAO
سوکعم فیعض یگتسبمه زا یکاح جیاتن و تسا هدش یسررب تتتسا )یم ات سرام( ههام هتتس سایقم رد [
18 ] . شراب ۀناهام
زین داتتشم کیتپونیتتس هاگتتتسیا ۀطبار
ینعم صخاتتش اب یراد
ردNAO
یاهریخأت درادن فلتخم
[ 3 ].
یلتتتصف شراب وح
ۀز
ولراام زیخبآ -
صخاتتش اب یرییغت مه زین ناگتخب درادنNAO
[ 10 ].
ناتتشن یلک روط هب جیاتن ۀدنهد
ای فیعتتض یگتتتسبمه
شراب یگتتتسبمه مدع صخاتتش اب ناریا فلتخم طاقن
NAO
تسا [ 8 ، 10 و 26 .]
یم ریز تروص هب ار قوف تاعلاطم جیاتن :درک هصلاخ ناوت
1 - شهوژپ کرتش م هجو یس ررب قوف یاه
مه شراب یرییغت
اب سایقم رد NAO
هنلااس و یلص ف ،هناهام ینامز یاه هارمه
اب ریخأت تسا ،یفرط زا . ناسون
رثؤمNAO
تاج رب رد و داب
و تبثم زاف ره رد نآ یراگدنام و تس ا تبوطر لاقتنا هجیتن یفنم دننام ۀدیدپ
Elnino
.تتتتسین اب نیاربانب
نتفرگرظن رد
ۀلص اف لکش زکرم زا ناریا ،هدیدپ نیا یریگ
ریثأت نیا یراذگ
نتفرگ رظن رد اب ناریا یاوه و بآ رب لانگیتتتس ریخأت
ینامز
دیدم ه سای قم رد( هام کی زا رتمک لوبق لباق )1
رظندم و
شهوژپ نیا تتتسا
. 2 - تروتتص هب هاگتتتسیا دنچ یتتسررب
زا یفاک تاعلاطا هناگادج ۀوحن
مه راتفر طاقن شراب یرییغت
تخم صخاتتتش اب فل یمن هئارا NAO
.دهد 3 - مه اب یرییغت
صخاش توافتم راتفرNAO
رد ی هاگتس یا مه هب کیدزن یاه
یم ناتتشن ار دهد
ینعم باتتستحا اب(
زا یکی هک )یرامآ یراد
یم نآ لیلاد هن دتتشاب یلحم لماوع زورب زا یتتشان دناوت
ریثأت
لانگیس میقتسم مک ار جیاتن هب دامتعا عوضوم نیا وNAO
یم دنمزاین نیاربانب .دنک ۀکبتتش
هک میتتتسه شراب تاعلاطا
.دنک فذح ار یلحم تارثا 4
- هب رظن یراذگریثأت هدیدپ
یاه
نتفرگ رظن رد ،ناریا یاوه و بآ رب فلتخم ۀطبار
نیب یطخ
یم جیاتن هب دامتعا مدع هب رجنم شراب وNAO
نیا .دوتتتش
نیا رد عوض وم و هدش هداد ناش ن شهوژپ
یدعب تلااقم رد
هکبتتش لیلحت بلاق رد یگتتتسبمه نیا یتتسررب هب هتخادرپ2
1Synoptic
2Network Analysis
یم .دوش
لکش ۱ . هاگتسیا تیعقوم و روشک یسانشاوه یاه
ۀکبش هداد هاگیاپ یاه ERA-Interim
2 . شور یسانش
1.2 . د هدا اه و قطنم ۀ دروم هعلاطم
هداد شراب لماتتتش هعلاطم نیا رد هدافتتتتسا دروم یاه
هکبش و یهاگتسیا هعومجم ود( هنازور صخاش و )مظنم یا
هبNAO
هداد .تتتتسا هنازور تروتتتص کیکفت اب شراب یاه
یناکم 5 / 0 هاگیاپ زا ییایفارغج ضرع و لوط هجرد ۀداد
لحتزاب ی
1ل
Interim -
2 ERA
زکرم زا شیپ ییاپ ورا ینیب
یاه
یوج تدم نایم
3 (
ECMWF
رد هداد هاگیاپ نیا .دنتتتسه )
رد و هدوب روتتشک نارگتتشهوژپ هجوت دروم ریخا تاقیقحت هدش شرازگ دامتعا لباق ینیمز عجرم تاعلاطا اب هسیاقم تس ا [ 4 ، 13 و 22 ] هداد . شراب یاه
ERA-Interim
دروم
،هعلاطم نیا رد هدافتتتتسا ۀدودحم
44 ات 64 اجرد ۀ لوط و ییای فارغج
25 ات 40 ۀج رد ( ییای فارغج ضرع ۀق طنم
یم شتتتشوپ ار )ناریا هاگتتتتسیا باختنا یارب .دنهد
یاه
،یرامآ یلاخ نیرتمک و بتتسانم تیفیک اب یتتسانتتشاوه هکبش زا بکرم یا 376
و تفرگ رارق یسررب دروم هاگتسیا
هداد یفیک لرتنک زا سپ هاگتتتتسیا هدادارف اب سایق و اه
اه
م هک دتتش صختتش 36
رامآ یاراد یتتسانتتشاوه هاگتتتسیا
هاگ تتتتسیا نیا .دن تتتتسه بولطم تی فیک اب تدمدن لب اه
هنماد بوطرم رایس ب ات کش خ رایس ب یمیلقا طیارش زا یا
یم شتتتشوپ روتتتشک رد ار هاگتتتتسیا تتتتسراف .دنهد
و اه
)عاف ترا و ییای فارغج ضرع و لوط( ییای فارغج تاع لاطا نآ هارمه هب اه ۀرود
ر یرامآ یم ا لودج رد ناوت 1
هدهاشم
هاگتس یا نیا یریگرارق تیعقوم .درک زین و اه
ۀکبش مظنم
لکش رد طاقن 1
هشقن یور دادعا .تسا هدش هداد شیامن
1 Reanalysis
2 http://apps.ecmwf.int/datasets/
3 European Centre for Medium-Range Weather Forecasts
شیامن ۀرامتتتش ۀدنهد هک تتتتسا هاگتتتتسیا ره هب طوبرم
نآ تاعلاطا یم ار اه
لودج زا ناوت 1
.دروآ تسد هب
لودج ۱ . تاصخشم فارغج
ی ا یی و رود ۀ رامآ ی ا ی هاگتس اه ی بختنم سانشاوه ی ا ی نار
فیدر هاگتسیا
ییایفارغج لوط
°𝐸 ( ) ییایفارغج ضرع
°𝑁 ( ) عافترا m( ) عورش رود ۀ یرامآ یااتنا
رود ۀ آ یرام
1 یوخ
45 56
/ 38 4
/ 1103 1959
2016
2 زیربت
24 / 46 12
/ 38 1180
1951 2016
3 هیمورا
06 / 45 66
/ 37 1328
1951 2016
4 یلزناردنب
46 / 49 48
/ 37 6
/ 23 - 1951
2016
5 تشر
62 / 49 32
/ 37 6
/ 8 - 1956
2016
6 زقس
31 / 46 22
/ 36 8
/ 1522 1961
2016
7 ناجنز
52 / 48 66
/ 36 4
/ 1659 1955
2016
8 نیوزق
05 / 50 25
/ 36 1
/ 1279 1959
2016
9 رسمار
68 / 50 9
/ 36 20
- 1955
2016
رسلباب 65
/ 52 72
/ 36 21
- 1951
2016
11 ناگرگ
41 / 54 91
/ 36 0
1952 2016
12 دورهاش
93 / 54 38
/ 36 2
/ 1325 1951
2016
13 راوزبس
65 / 57 2
/ 36 972
1954 2016
14 داشم
63 / 59 24
/ 36 2
/ 999 1951
2016
15 جدننس
01 / 47 25
/ 35 4
/ 1373 1959
2016
16 )دابآرام( نارات
31 / 51 69
/ 35 1191
1951 2016
17 نانمس
42 / 53 59
/ 35 1127
1965 2016
18 هیردیح تبرت
22 / 59 27
/ 35 1451
1959 2016
19 هاشنامرک
15 / 47 35
/ 34 5
/ 1318 1951
2016
20 کارا
78 / 49 07
/ 34 8
/ 1702 1955
2016
21 دابآ مرخ
28 / 48 44
/ 33 8
/ 1147 1951
2016
22 ناشاک
48 / 51 97
/ 33 955
1959 2016
23 درکراش
84 / 50 29
/ 32 9
/ 2048 1955
2016
24 )یجنس نزا( ناافصا 71
/ 51 52
/ 32 04
/ 1550 1951
2016
25 دنجریب
28 / 59 89
/ 32 1491
1955 2016
26 زاوها
74 / 48 34
/ 31 5
/ 22 1951
2016
27 دزی
29 / 54 9
/ 31 2
/ 1230 1952
2016
28 لباز
54 / 61 09
/ 31 2
/ 489 1962
2016
29 نادابآ
21 / 48 38
/ 30 6
/ 6 1951
2016
30 نامرک
96 / 56 26
/ 30 1754
1951 2016
31 زاریش
6 / 52 56
/ 29 1488
1951 2016
32 مب
35 / 58 1
/ 29 9
/ 1066 1956
2016
33 نادهاز
9 / 60 47
/ 29 1370
1951 2016
34 )هاگدورف(راشوب
82 / 50 96
/ 28 9
1951 2016
35 سابعردنب
37 / 56 21
/ 27 8
/ 9 1957
2016
36 راشناریا
72 / 60 23
/ 27 1
/ 591 1964
2016
نامه لودج رد هک روط 1
یم هدهاش م ۀرود لوط ،دوش
هاگتسیا یرامآ عورش ،رگید فرط زا و تسا توافتم مه اب اه
هداد هاگ یاپ یرام آ ۀرود
ERA-Interim
لاتتتس یادت با زا
1979 نیا کرتتتتشم یرامآ ۀرود ،نیاربانب .تتتتسا یدلایم
هاتتگتتتتسیا لوط اتتب اتته
38 زا لاتتتتس 01
/ 01 / 1979 اتتت
31 / 12 / 2016 رد شراب می ر هکنیا هب هجوتاب .دتتتش باختنا
لصف رد روشک قطانم رتشیب هس نیا تسا رااب ات زییاپ یاه
[ تفرگ رارق یتتسررب یانبم لتتصف 17
لماتتش زییاپ لتتصف .]
هام ،ربتکا یاه هام لماش ناتسمز لصف ؛ربماسد ،ربماون
یاه
هام لماش رااب لص ف و ؛سرام ،هیروف ،هیونا یم ،لیروآ یاه
.تسا هدش هتفرگ رظنرد نوج و 2.2 هداد یگتسبمه لیلحت . اه
هداد نیب ۀطبار یتتتسررب روظنم هب هک بتتتش شراب یاه
ERA-Interim
راب نینچمه و یهاگتتتتسیا و و هکبتتتش ش
بیرض زا ،NAO
شور نیا .دش هدافتسا نوسریپ یگتسبمه
یم ضرف بیرتتض .تتتسا یطخ ریغتم ود نیب ۀطبار هک دنک
ینامز یرس ود نیب نوسریپ یگتسبمه و x
،y هداد اب
یاه:دوشیم فیرعت ریز قباطم
y1,...,yn
و
x1,...,xn
( 1
)
i i i i
i i i
y y x x
y y x y x
x, ) 2 2
(
x هک و نیگنای م بی ترت هب y و x
.دن تتتتسه y
لباقتم یگتتتسبمه ینامز یرتتس ود نیب1
و x عقاو رد y
یم رظن رد ار ریغتم ود نیا نیب فلتخم یاه ریخأت .دریگ
ات اهریخأت 4
یم هتفرگ رظن رد ینامز یرس لوط n .دوش
3.2 . شور نورد ی با ی
رد شراب ۀک بتتتش
ERA-Interim
زا یدروآرب عقاو رد
نازیم هک تسا شراب یعقاو ریداقم قباطت
عجرم طاقن اب نآ
راک نیا ماجنا یارب .دوتتش نییعت دیاب )یعقاو ریداقم( ینیمز اب رظان تم طاق ن رد هک بتتتش ریداق م نییعت هب زای ن ادت با هاگتسیا نورد اب هک تسا ینیمز یاه یم ماجنا یبای
ود .دوش
نورد موتتتسرم شور کیدزن یبای
( یگیاتتتسمه نیرت )NN
و2
1 Cross Correlation
شور ۀلتتتصاف ( ینزو سوکعم
)IDW
ارب3
نورد ماجنا ی یبای
شور .دش باختنا کیدزن ساسا رب ار ریغتم رادقمNN
نیرت
ۀطقن یم دروآرب هاگتتتسیا لحم هب هکبتتش نیب زا ینعی .دنک
کیدزن ،هاگتتتتسیا کی فارطا هکبتتتش طاقن یارب هطقن نیرت
یم هدافتسا هاگتسیا رد رظن دروم ریغتم رادقم نیمخت .دوش
شور ریغتم ره دروآرب یاربIDW
ریداقم زا طاقن
فارطا نآ
یم هداف تتتتسا نآ فارطا طاق ن ریداق م هب شور نیا .دن ک
یم نزو هلصاف سوکعم ساسارب هطقن ره و دهد
رترود هک یا
.دراد دروآرب رد یرتمک ماس دشاب
3 . اتن ی ج
1.3 . یبایزرا هداد اه ی هکبش شراب ERA-Interim
هتتصختتشم شراب عومجم هب طوبرم یرامآ یاه
ۀنلااتتس
ۀکبتتش طاقن
ERA-Interim
هاگتتتسیا و یتتسانتتشاوه یاه
هبعج رادومن رد بختنم لکتتش یا
2 تاعلاطا .تتتسا هدمآ
کراچ لودج رد زین هنلااس شراب فلتخم یاه 2
هدش رکذ
.تتتسا ۀتتسیاقم کیدزن اب هکبتتش
ماجنا رواجم هاگتتتسیا نیرت
لودج ساسارب .تسا هدش 2
لکش و 2 نارابرپ قطانم رد ،
شراب عومجم ریداقم ،روشک ۀنلااس
هب تبسن میرتنیا هکبش
.دنتسه دروآرب مک یدایز نازیم هب یهاگتسیا یعقاو ریداقم هرامتتتش( یلزناردنب هاگتتتتسیا ،لاثم ناونع هب 4
ریداقم ،)
هدهاتتتشم نآ )مود کراچ( هنایم )یهاگتتتتسیا( یا
1766
یلیم پ رد هرام آ نیمه و رتم میرتنیا هاگ یا
567 رتمیلیم
نآ توافت .تس ا زا شیب اه
1000 یلیم یبس ن توافت و رتم
68 / 0 لودج( تسا 2
هاگتسیا نینچمه .) هرامش( تشر
5 )
توافت اب 727
یلیم هرامتتش( رتتسمار ،رتم 9
توافت اب ) 787
یلیم هرامتتتش( رتتتسلباب ،رتم 10
توافت اب ) 612
یلیم هب رتم
روآرب مک یاجوت لباق رادقم شخب( دنتسه د
ۀیشاح یایرد
لکش یس ررب نینچمه .)رزخ 2
لودج و 2
یم ناش ن دهد
2 Nearest neighborhood interpolation
3 Inverse distance weighting
هب هک هاگتس یا اب رظانتم هنلااس شراب نازیم یلک روط رد اه
ۀکبش
ERA-Interim
نیگنایم تبس ن هب یهاگتس یا ره رد شراب
ۀنلااس .تسا دروآرب مک هاگتسیا نآ
لودج ۲ . کراچ اه ی فلتخم شراب نلااس ۀ ا ی هاگتس اه ی بختنم یسانشاوه و
طاقن رظانتم نآ اه رد کبش طاقنۀ
*
هاگتسیا مان ینیمز عجرم ۀکبش
ۀکبش ERA-Interim توافت
مود کراچ یبسن توافت
مود کراچ
)دصرد( %100 %75 %50 %25 %0 %100 %75 %50 %25 %0
یوخ 168
232 271 322 536
199 260 294 320 430 23
- 8
-
زیربت 148
218 250 290 403
131 200 222 243 323 28
11
هیمورا 167
266 300 340 580
174 288 313 346 447 13
- 4
-
یلزناردنب 1238
1562 1766 1925 2914
398 506 567 620 723 1199
68
تشر 831
1150 1295 1455 2005
398 506 567 620 723 727
56
زقس 273
371 484 536 791
191 256 296 324 387 188
39
ناجنز 157
256 301 338 415
155 222 248 278 335 53
18
نیوزق 156
266 315 359 497
189 256 285 341 390 30
9
رسمار 803
979 1147 1453 1934
249 313 359 400 492 788
69
رسلباب 486
796 912 1056 1326
206 267 300 328 404 612
67
ناگرگ 315
455 564 599 733
85 137 164 182 264 400
71
دورهاش 63
125 160 184 280
79 114 135 151 203 26
16
راوزبس 58
148 184 240 295
60 86 98 110 151 86
47
داشم 122
208 237 305 401
87 117 137 156 205 100
42
جدننس 236
352 401 483 748
174 227 262 292 369 139
35
)دابآرام( نارات 115
176 239 290 368
76 96 117 141 179 122
51
نانمس 58
116 139 165 258
50 67 81 94 143 58
42
هیردیح تبرت 82
198 246 337 416
79 110 134 157 209 112
46
هاشنامرک 216
358 409 475 703
164 262 301 337 449 108
26
کارا 191
247 299 358 458
94 122 147 163 186 152
51
دابآ مرخ 271
404 474 546 771
173 284 324 352 519 150
32
ناشاک 62
102 119 156 233
63 97 111 129 165 8
7
درکراش 141
277 325 375 528
77 115 134 157 206 192
59
نزا( ناافصا )یجنس
41 91 123 163 250
50 68 85 100 143 38
31
دنجریب 72
126 155 189 293
42 82 116 139 224 40
26
زاوها 77
171 226 255 469
71 110 131 170 224 95
42
دزی 9
42 53 72 119
33 50 66 76 155 13
- 24
-
لباز 7
33 50 76 130
4 23 30 38 101 21
41
نادابآ 37
113 147 192 298
32 68 82 91 127 65
44
نامرک 41
102 134 155 242
36 57 78 96 135 56
42
زاریش 98
255 320 392 622
72 152 217 244 406 103
32
مب 15
35 53 73 121
10 34 54 68 107 2
- 3
-
نادهاز 18
45 66 99 173
11 39 56 77 114 10
15
)هاگدورف(راشوب 19
187 237 317 671
19 75 102 141 264 135
57
سابعردنب 24
91 156 240 477
7 34 53 73 126 103
66
راشناریا 6
64 102 147 287 4
41 58 76 163 44
43
* تافلاتخا ارب ی کراچ مود هئارا هدش تسا .
لکش ۲ . رادومن هبعج ا ی شراب نلااس ۀ ا ی هاگتس یاه بختنم یسانشاوه طاقن و
رظاتنم نآ رد اه ۀکبش ERA-Interim
نورد شور ریثأت یس ررب هداد قباطت نازیم رب یبای
یاه
هدهاتتشم تاعلاطا اب میرتنیا ۀکبتتش ود اب )یهاگتتتسیا( یا
نورد شور کیدزن یبای
ف شور و یگیاتتتسمه نیرت ۀلتتتصا
سپ .دتتش ماجنا ینزو سوکعم نورد ماجنا زا
بیرتتض ،یبای
هبس احم هکبش و یهاگتس یا شراب ریداقم نیب یگتس بمه ود نایم هک داد ناتتشن شور ود نیا جیاتن ۀتتسیاقم .دتتش نورد شور نیب یگتسبمه بیرض رد ینادنچ فلاتخا یبای
نآ رظانتم و یهاگتتتسیا شراب ریداقم دوجو هکبتتش رد اه
انب .تتتسا راتتشعا مود مقر رد توافت و درادن هجیتن ،نیارب
نورد شور هک دتتتش هتفرگ تقد شیازفا رد یریثأت یبای
ۀکبش
ERA-Interim
یهاگتسیا طاقن رد .درادن
3.3 . لحت ی ل گتسبمه ی شراب کبش ۀ Era-Interim
اب هداد اه ی عجرم مز ین ی
شراب نیب نوسریپ یگتسبمه بیارض ۀکبش
و میرتنیا
هاگتس یا لص ف رد یگتفه سایقم رد کیتپونیس یاه یاه
و دش دروآرب یلک و ازجم تروص هب رااب و ناتس مز ،زییاپ لکش رد
یاه 3 و 4 نیب یگتسبمه بیرض .دش هداد ناشن
تفه شراب عومجم ۀزور
هاگتسیا و میرتنیا کیتپونیس یاه
نیب زییاپ لص ف رد 43
/ 0 ات 85 / 0 نیب ناتس مز لص ف رد ،
51 / 0 ات 84 / 0 نیب رااب لتتتصف رد و 32
/ 0 ات 78 / 0 ریغتم
تسا لکش(
3 ) هب . لصف رد یگتسبمه رادقم ،طسوتم روط
بیارتتض .تتتسا نیرتمک رااب لتتصف رد و نیرتتتشیب زییاپ شراب لک نتفرگ رظن رد اب یگتتتتسبمه یاه
یگتفه هتتتس
نیب رااب و ناتتتتسمز ،زییاپ لتتتصف 48
/ 0 ات 85 / 0 رییغت
یم .دنک 4.3 . باختنا رود ۀ رامآ ی
باخ تنا رود
ۀ رام آ ی ارب ی تتتسررب ی تأ ثی ر رب NAO
شراب اه ی ا ی نار اب ی د ،دوتتتش ماجنا تقد اب اریز
هب هجوت اب
لتتتصاف ۀ ا ی نار کتتتشت لحم زا ی
ل دپ ی د ۀ
، NAO
اب ی د هرود ۀ
رامآ ی اهدادخر هب دودحم ی
وق ی ا ی ن دپ ی هد .دتتتشاب ا
ز
فرط ی س ب رد شراب دادخر ی
را ی و تس ا مک روش ک طاقن زا
هداد دوجو اه
ی اتن رفتتص ی
ج تحت تدتتش هب ار تابتتساحم
تأ ثی ر م رارق ی دهد دب . ی ن ،هنازور تاعلاطا ساتتسارب ،روظنم
نیگنایم و دتتتش هبتتتساحم کرحتم و تباث یگتفه یاه
اهدادخر ی وق ی عم ابNAO
ی را ب ی رتتتش عم فارحنا ود زا ی
را لوح
م ی گنا ی ن (NAO 2
NAO SD نییعت )
.دش
لکش 3 . هبعج رادومن شراب عومجم نیب لباقتم یگتسبمه یا
یگتفه ۀکبش ERA-Interim
لصف زا کی ره رد یهاگتسیا و زییاپ یاه
F( ،) ( ناتسمز )W
، راهب S( ) و هس لصف FWS ( )
لکش ۴ . رض ی ب گتسبمه ی نوسریپ ( نامزمه ) ب ی ن شراب کبش ERA-Interimۀ و
ا ی هاگتس رد ی :
فلا - لصف اپ یی ز ب ، - لصف ناتسمز
، پ - راهب لصف
، ت - راهب و ناتسمز ،زییاپ لصف هس
علض دنچ رادومن ی
ناوارف ی بس ن ی یوق یاهدادخر نیا
لکتتتش رد NAO
5 ارب .تتتتسا هدمآ ی
شیامن راتفر رتاب
، NAO
عورش رود ۀ نامز ی ( لکش رد 5
، فلا ) زا تفه ۀ موس
ونا ی ه و ارب ی لکش ( 5
، ب ) زا ۀدهاشم 52 ما فرگ رظن رد هت
هدتتش تتتسا انبم(
لوا ونا ی ه .) نامه روط هک رد ا ی ن لکتتش
هدهاش م م
ی
،دوش ناوارف ی بس ن ی اهدادخر ی دش ی د
NAO
لامرن رادومن ود تروتتص هب یا
اراد ی رگا .دنتتتسه جوا ود
هتفه رااچ ره ماتتتس رد
رادومن ناوارف ی بتتتسن ی رد ار ی ک
طتتتتسم ی ل هد ناتتتشن ی
م ، امن رتاب جوا ود دوجو ی
ش هداد
م ی دوتتتش ( لکتتتش 6
ا هب هجوتاب .) ی
هکن
ًلاومعم شراب اه ی
بی رتش ا طاقن ی نار اهدادخر لوا تمس ق رد ی
دش ی د
NAO
م خر ی ده د [ 17 ]،
اربان ب ی ن رود ۀ رام آ ی تتتسررب دروم ی
ا هب دودحم ی
ن رود ۀ ( لکتتتش رد هک دتتتش 5
، شلف اب )فلا
.تسا هدش صخشم روطنامه
هک دتتتش رکذ ًلابق ،
شراب یناوارف یاه
رفتتتص
ات ن ی ج یگتتتتسبمه لی لحت ت تح ت ار
أث ی ر م رارق ی ده د .
اربانب ی ن
، مزلا وتتتصت تتتتسا ی
ر ی نتتتشور دادعت شنکارپ زا
ناپ رد اهرفتتص ۀ
تتشاب هتتتشاد روتتشک ی
م تتشقن . ۀ هناپ دنب ی
یناوارف یبتسن رتس رد اهرفتص ی
نامز ی رود لک رد شراب ۀ
نامز )رااب و ناتتتتسمز ،زییاپ( ی رد
رود ۀ م ینامز رد بختن
لکش 7 اقم .تس ا هدش هداد ناش ن ی
هس ینامز ۀرود ود رد
م ناشن ی دهد هک اهرفص یبسن یناوارف تارییغت زا
16 / 0 ات
92 / 0 هب یرام آ ۀرود لک رد 04
/ 0 ات 95 / 0 هدرک رییغت
تتتسا . رد رود ۀ نامز ی بختنم یناوارف ییایفارغج ۀدودحم
اهرفتتتص روتتتشک یبونج ۀمین رد یکچوک قطانم زج هب
هتفای شهاک ریثأت شهاک ۀدنهد ناشن عوضوم نیا و تسا
.تسا تادهاشم ینامز یرس رد اهرفص بولطمان
( فلا )
)ب(
لکش .۵ فلا - راد ینعم یاهدادخر یبسن یناوارف
(NAO
2 NAO SD )
:
فلا - زا عورش( یگتفه نیگنایم تفه
ۀ )هیوناژ موس ب
- کرحتم نیگنایم ه
تف یگ ( عورش زا دهاشم ۀ ۵۲ ما )
( فلا )
( ب )
لکش .۶ رادومن هلیم یاهدادخر یبسن یناوارف یا ینعم
راد ابNAO نیگنایم تلاح رد یگتفه یاه :
فلا - و تباث ب ) کرحتم
، مهس نوتس ره ۴
یم ناشن ار هتفه
۱دهد
لکش . ۷ ناوارف ی بسن ی قم اب شراب دادخر مدع ی
سا م ی گنا ی ن گتفه کرحتم ی
لک )فلا رد رود
ۀ رامآ ی )ب و رود ۀ باختنا ی
5.3 . طبار ۀ ب ی ن شراب و NAO
یدلایم لاس مجنپ هتفه زا عورش1
رض ی ب گتس بمه ی
لباقتم ب ی ن کرحتم نیگنایم شراب
۰.۰ ۰.۱ ۰.۲ ۰.۳ ۰.۴ ۰.۵ ۰.۶
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
یبسن یناوارف
فلا - لاس لوط رد هتفه رااچ ره هدنرامش
۰.۰ ۰.۲ ۰.۴ ۰.۶
۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳
یبسن یناوارف
ب - لاس لوط رد هتفه رااچ ره هدنرامش
یگتفه طاقن هکبتتش و رد NAO
لاتتس ره روط هب
هناگادج
هبتتساحم دتتش
. ره یارب ینعی ۀطقن
هکبتتش 38 بیرتتض
( یگتتتسبمه ۀرود
.تتتسا هدتتش هبتتساحم )یرامآ تتسررب
ی
ارض ی ب گتس بمه ی
ارب ی ره هطقن و رد لاس اه ی فلتخم
ناتتشن داد هک ا ی ن داقم ی ر اراد ی راو ی سنا ز ی دا ی دنتتتسه و
رد خرب ی لاس اه مه غت یی ر ی قتس م ی م خرب رد و ی لاس اه
غت مه یی ر ی .دنراد سوکعم لکتتتش
( 8 فلا ) نیرتدیدتتتش
نازیم گتس بمه ی
شراب سوکعم نیب هدش هدهاش م
طاقن
صخاش اب هکبش ار NAO
ناشن م ی دهد . نیرتدیدش ۀطبار
سوکعم رد زا یقطانم لامش
قرش لامش و برغ روش ک
هدهاش م هدش
تس ا . نچمه ی ن لکش ( 8 ب ) نیرتدیدش
مه یگتسب قتسم ی م هدش هدهاشم ارب ار
ی طاقن مامت روشک
م ناتتشن ی د ه ن د لکتتش ربانب . روکذم
م ، ی ناوت هک درک نایب
خرب رد طاقن مامت ی
لاتتتس اراد اه ی گتتتتسبمه ی
نعم ی راد
صخاتتش اب تبثم دنتتتسهNAO
. نیرتدیدتتش مه
غت یی ر ی
هدتتش هدهاتتشم میقتتتسم رد
قطانم برغ یبرغ بونج و
روشک هدهاشم م
ی دوش . اب هجوت هب ا ی هکن ب ی رتش ی ن یناوارف
رفتتتص شراب ینامز یرتتتس رد رد
قطانم بونج و بونج
قرش خر هداد تس ا
، رد دروم تحص گتس بمه ی
شرازگ
هدتتتش من ی ناوت اعدا ی قد ی ق ی تتتتشاد . هجوتاب هب راو ی سنا
ز ی دا ارض ی ب گتس بمه ی
ب ی ن شراب طاقن هکبش و صخاش
بولطم NAO
تتتتتسا هتتک
هتتچ مینادتتب ماتتتس
زا ی
یگتتتتسبمه ینعم یاه
راد قتتتتسم ی م و یفنم نازیم هچ
یاراد(
ۀطبار سوکعم ) تسا لکش(
9 ).
فلا ب
لکش . ۸ هدش هدهاشم یگتسبمه ب
ی ن شراب و صخاش فلاNAO
- سوکعم ب و - میقتسم یگتسبمه (
قم ی سا : شراب حتم نیگنایم کر
ه یگتف )
رب ساتتتسا لکتتتش
9 یم نیرتمک هک تفگ ناوت نازیم
مه یبتتتسن یناوارف و یزکرم قطانم رد میقتتتتسم یرییغت
هب طوبرم نآ نیرتش یب و تس ا هدش هدهاش م قرش بونج یبرغ لامش یحاون یبرغ بونج و
مه .تسا روشک رد نینچ
روشک قرش و زکرم ،لامش زا یقطانم یگتسبمه نیرتدیدش
تسا هداد خر سوکعم (
9 )ب ، یم . ناوت ساسارب ۀسیاقم ود
( لکتتش 9 ماتتس میقتتتسم یگتتتسبمه هک تفگ )ب و فلا
شراب رب یرتتتتشیب هب تبتتتسن فلتخم طاقن رد ناریا یاه
سوکعم ای میقتسم ای1
دراد سوکعم یگتتتتسبمه .
مه ماتتتس یلااب نارک یرییغت
رد سوکعم ۀناپ
روشک 5 / 0 یرییغت مه ماس یلااب نارک و
قتتتسم می 8 / 0 تتتسا هک تتتسا یلاحرد نیا و اب
سایقم یاه
ًلاومعم لااب هب هام کی ینامز دوجو
ۀطبار اونمه نآ مدع ای1
فلتخم تاقیقحت رد شرازگ
تتتتسا هدتتتش [
24 ، 26 .]
مه
یم یلک تروتتتص هب نینچ هک یطاق ن تف گ ناوت
ماتتتس
مه ینعم یرییغت رتشیب میقتسم راد
تسا
، ماس یرییغت مه
رتمک سوکعم تتتسا
سکعلاب و .
تأ ثی ر ناوارف ی بتتسن ی دادعت
