اثر محلول پاشی سیلیکات کلسیم بر مقاومت به تنش شوری در دو رقم کلزا

هرود

21 هرامش

4 ناتسمز 1398

هحفص یاه 366 - 353

رثا لولحم یشاپ تاکیلیس میسلک

رب تمواقم هب

شنت یروش رد ود مقر ازلک

لامک تاداس نلایسا

*

شناد ی را

، هورگ زرواشک ی

، هاگشناد پ ی ما

،رون

،نارهت ا ی نار .

خیرات تفایرد هلاقم : 62 / 90 / 7901 خیرات

شریذپ هلاقم : 62 / 96 / 7901

هدیکچ فده زا شهوژپ

،رضاح یسررب تارثا لولحم یشاپ حوطس فلتخم تاکیلیس میسلک رب درکلمع و ازجا ی درکلمع ود مقر زا هایگ ازلک یم .دشاب رب

نیمه

،ساسا یشیامزآ هب تروص لیروتکاف رد بلاق حرط کولب یاه لماک یفداصت رد هس رارکت رد عرازم یتاقیقحت هدکشناد یزرواشک هاگشناد تیبرت

سردم رد لاس یعارز 79 - 6971 ارجا .دش یاهرامیت یشیامزآ لماش 9 حطس شنت یروش

،دهاش(

یروش 5 و 61 یسد سنمیز رب )رتم و ود حطس

تاکیلیس میسلک دهاش(

و لولحم یشاپ 8 مرگولیک رد )راتکه دندوب هک شنت یروش زا هلحرم عورش یهدلگ هب دعب و لولحم یشاپ تاکیلیس میسلک رد

نامز یهدلگ لامعا دندش و تافص نزو کشخ

،هایگ درکلمع

،هناد یازجا درکلمع

،هناد صخاش

،تشادرب درکلمع نغور و دصرد نغور دروم یبایزرا

رارق .دنتفرگ جیاتن ناشن داد لولحم یشاپ تاکیلیس

،میسلک تارثا یتبثم رب تافص دروم یسررب رد ره ود مقر مافرز و یراس لگ تشاد و ببس شیازفا

درکلمع رد هایگ ازلک .دش زا

،یفرط هدهاشم دش هک مقر یراس لگ رد هسیاقم اب مقر

،مافرز دادعت

،نیجروخ دادعت هناد رد

،نیجروخ نزو هنادرازه

،

صخاش

،تشادرب دصرد

،نغور درکلمع نغور و صخاش یگنیزبس شیب رت ی تشاد یلو مقر مافرز یاراد رثکادح نزو کشخ هایگ .دوب هب

،هولاع

هدهاشم دش هک لامعا شنت یروش رد حوطس 5 و 61 یسد سنمیز رب

،رتم رثا یفنم رب یمامت تافص دروم یسررب .تشاد هب

،یلکروط رد شهوژپ

،رضاح

شنت یروش ببس شهاک درکلمع و یازجا درکلمع ازلک دش و دربراک تاکیلیس میسلک تارثا یفنم یشان زا شنت یروش ار رد ره ود مقر مافرز و

یراس لگ شهاک داد و مقر یراس لگ رد هسیاقم اب مقر مافرز رد رثا تاکیلیس میسلک تمواقم شیب رت ی تبسن هب شنت یروش ناشن .داد

هژاودیلک :اه مقر

،مافرز مقر یراس

،لگ

،درکلمع

،یروش لولحم یشاپ .

The Effect of Foliar Application of Calcium Silicate on Salt Stress Tolerance of Two Canola Varieties

Kamal Sadat Asilan^*

Associate Professor, Department of Agricultue, Payame Noor University, Tehran, Iran.

Received: December 17, 2018 Accepted: May 14, 2019

Abstract

A factorial experiment has been conducted as a randomized complete block design with three replications at the research fields of Faculty of Agriculture of Tarbiat Modares University, during 2017-2018 growing season. The treatments are consisted of three different levels of salinity stress (control), salinity of 5 and 10 dS.m^-1), and two levels of calcium silicate (control and foliar application of 8 kg.ha^-1), wherein salinity stress has been applied from the beginning of flowering and calcium silicate, at flowering time. The paper then evaluates dry weight of the plant, grain yield, yield components, harvest index, oil yield, oil percentage, and greenness. Foliar application of calcium silicate shows positive effects on all traits of both Zarfam and Sarigol cultivars, increasing the yield in rapeseed. On the other hand, it can be observed that Sarigol has had more pods, more seeds per pod, as much as 1000 of grain weight, and greater harvest index, oil percentage, oil yield, and greenness index than the Zarfam, which has had the maximum plant dry weight. In addition, it is observed that salinity stress at 5 and 10 dS.m^-1 have negative effects on all studied traits in the present study. In general, salinity stress reduces the yield and yield components of rapeseed and the use of calcium silicate reduce the negative effects of salinity stress in both Zarfam and Sarigol cultivars with the latter showing more resistance to salt stress than the fomer, being used more effectively from calcium silicate.

Keywords: Foliar application, salinity, Sarigol cultivar, yield, Zarfam cultivar.

1 . همدقم

6ازلک یکی زا مهم نیرت ناهایگ هداوناخ هساکیسارب یم 2

دشاب

هک فده یلصا زا تشک و راک نآ رد ناریا و ریاس طاقن

،ناهج دیلوت نغور یکاروخ یم

دشاب (

Olama et al.,

.)2013

مه نینچ

، شرازگ هدش تسا هک زا نیا هایگ

هب هطساو نتشاد ربیف مک و نیئتورپ دایز رد گرب اه و

هقاس

،اه هب ناونع هفولع اب تیفیک رد هیذغت ماشحا هدافتسا

یم دوش (

Banuclos et al., 2013

.) هولاع رب

،نیا یروش

بآ و کاخ یکی زا لماوع مهم رد شهاک درکلمع و

یازجا درکلمع ناهایگ یم دشاب (

2018 ., al et Vafadar

)

،

هب یروط هک نیا

،لضعم زور

هب زور رد کاخ یاه

یزرواشک شیب

رت یم دوش (

Moghimi et al., 2018

.) رد

روشک

،ناریا یط شیامزآ یاه هناگادج یا رد قطانم

یعیسو زا

،نارهت مق و ناشاک صخشم دش هک بآ یرایبآ

یارب ناهایگ روش یم دشاب و ببس ندشهدولآ کاخ

یاه

یزرواشک هب

کمن اه یم دوش هب یروط هک تلع هدمع

یروش هاچ یاه نیا

،قطانم دوجو نویتاک یاه

Na⁺

و

Ca²⁺

و

Mg²⁺

و نوینآ یاه

Cl^-

و

SO₂^-

رد بآ شرازگ هدش تسا

(

Baghvand et al., 2010; Jamshidzadeh & Mirbagheri, 2011; Nasrabadi & Abbasi Maedeh, 2014

.) ساسارب

رظن شهوژپ نارگ

، یروش هب موهفم دوجو تظلغ دایز

حلاما و کمن اه رد کاخ ای بآ تسا هک عنام زا دشر هایگ

یم دوش (

Yadav et al., 2011; Jouyban, 2012;

Keshtehgar et al., 2013

.) تارثا یروش هب روط

مشچ یریگ رد یحاون کشخ و همین

،کشخ قطانم اب

یگدنراب

،دودحم ریخبت

و ترارح لااب هب هارمه فرصم

دوک ییایمیش ناوارف

و فعض تیریدم بآ

و کاخ

هدهاشم یم دوش و هب ناونع کی لکشم مهم رد دیلوت

تلاوصحم یعارز

رد نیا قطانم دوجو دراد (

Azevedo-

1. Brassica napus L.

2. Brassicaceae Neto et al., 2006

.) ساسارب شرازگ

،اه

Shamsaddin

Saied et al.

( )2007

راهظا تشاد هولاع رب نازیم

،یروش

عون کمن و عمجت نوی میدس رد گرب ازلک ، ببس شهاک

دشر ماقرا ازلک یم

؛ددرگ مه نینچ

، شهاک نزو کشخ و

درکلمع ماقرا

ازلک تحت ریثأت شنت یروش زین طسوت

شهوژپ نارگ شرازگ هدش هک یکاح زا ریثأت وس ء شنت

یروش رب درکلمع هناد ک ازل یم دشاب (

Tajali et al., 2011;

Azari et al., 2012

.) رد ماگنه زورب شنت یشان زا

تابیکرت یواح

،میدس هکاجنآزا نیا نوی ببس للاتخا رد

بذج ریاس رصانع ییاذغ یم دوش و زا نآ قیرط یم دناوت

ببس شهاک

،دشر ومن و درکلمع ناهایگ دوش (

Soltani

et al., 2016

.) شنت یروش یشان زا

،NaCl

زا قیرط

للاتخا میقتسم رد بذج رصانع ییاذغ لخادت(

رد ماگنه

لاقتنا ریاس رصانع زا للاخ یاشغ یلولس دننام اناک ل یاه

)ینوی و یریگولج زا

دشر هشیر هب هلیسو تارثا یبیرخت

نوی میدس رد نامتخاس کاخ

و شنت یزمسا یشان زا نوی

روکذم ثداح یم دوش (

Tester & Devenport, 2003

.)

زا

،یفرط یارب یریگولج زا

تارثا یفنم شنت یروش

و شیازفا لمحت ناهایگ یعارز هب شنت

،یروش هار یاهراک

یفلتخم هئارا هدش تسا و یکی زا نیا

،اهراکهار ذغت

ی ه

گرب ی ناهایگ اب تابیکرت یواح

تاکیلیس رد

ک زرواش ی

یم دشاب هک هب تروص هدنیازف یا دروم هدافتسا رارق یم دریگ

(

Laane, 2018

.) س یل ی تاک سلک ی م هب ناونع عبنم س یل ی نوک

ارب ی مأت ی ن س یل ی س ی م گ ی ها هدافتسا م ی دوش

؛ مه نینچ

، راهظا

هدش تسا هک س یل ی س ی م مود ی ن رصنع سب ی را ناوارف رد

کاخ تسا هک دزن ی ک هب 28 دصرد هتسوپ نیمز ار لیکشت

یم دهد (

Monshi et al., 2017

) و اب دوجو نیا هک یارب

ناهایگ یلاع هب ناونع کی رصنع یرورض رد

رظن هتفرگ

یمن دوش (

Ribera-Fonseca et al., 2018

،) یدربراک ندوب

نآ تهج دشر ملاس و هعسوت مادنا یاه یهایگ و مه نینچ

شهاک تاراسخ یشان

زا یعاونا زا شنت یاه یطیحم و

هب صوصخ شنت

یروش رد یرایسب زا ناهایگ یعارز هب

تابثا هدیسر تسا (

Jo et al., 2018

.) هکاجنآزا حوطس

فلتخم یروش رد کاخ ببس شیازفا نوی میدس رد

شخب یاه ییاوه و هب صوصخ رد

هشیر یگ ناها یم

،ددرگ

اما هیذغت ناهایگ اب میسیلیس بجوم

شهاک تظلغ نیا

نوی رد تفاب یاه گ ی ها ی و لمحت گ ی ناها تبسن هب شنت

روش ی م ی دوش (

Jo et al., 2018

.) یتقو شنت یروش

داجیا یم

،دوش شهاک لیسناتپ یزمسا و تیمس یشان زا

نوی میدس هایگ ار اب لکشم هجاوم یم دزاس یلو هیذغت

هایگ اب میسیلیس ببس

شهاک بذج میدس رد تفاب یاه

یهایگ و شهاک تارثا یمس نیا نوی هدش و رد هجیتن

ببس دوبهب دشر رد ناهایگ م ی دوش (

Golestani et al.,

.)2018

شهوژپ نارگ رد قحت ی ق ی ب ی نا درک دن س یل ی س ی م رد

رانک ازفا ی ش صخاش یاه دشر رد گ ی ناها هب دعت ی ل ارش ی ط

شنت ن ی ز کمک م ی دنک (

, Abdolzadeh

&

Bandani

).2007

اب نیا وجو د

، شرازگ اه رد طابترا اب تارثا لباقتم

یروش و تابیکرت یواح میسیلیس رب ناهایگ عارز ی رایسب

دودحم .تسا یط شهوژپ

،ییاه شهوژپ نارگ تارثا

لباقتم یروش و میسیلیس ار

رب گ ی ها عارز ی وج دروم

سررب ی رارق داد دن و هجیتن تفرگ دن هک میسیلیس عمجت

میدس هایگرد ار شهاک یم دهد (

Liang & Ding, 2002;

Golestani et al., 2018

).

مه نینچ

، یخرب شهوژپ نارگ

راهظا دنتشاد تابیکرت فلتخم میسیلیس زا لیبق تاکیلیس

میسلک و تاکیلیس میدس

ببس شهاک تارثا یشان زا

شت یاه یطیحم یم دوش (

Ribera-Fonseca et al.,

.)2018

هولاع رب

،نیا یخرب نیققحم تارثا ود حطس زا

س یل ی تاک سلک ی م ار رب اقم و تم هب حوطس فلتخم شنت

یروش

،دهاش(

5 و 61 یسد سنمیز رب )رتم رد 4 مقر ازلک

،مافرز(

یراس

،لگ لاویاه و )RGS

دروم یسررب رارق دنداد

و ناشن دنداد هک حوطس فلتخم شنت یروش ببس شهاک

درلکمع و یازجا درکلمع هناد و مه نینچ درکلمع نغور رد

ره 4 مقر ازلک دندش یلو دربراک تاکیلیس میسلک

ببس شیازفا تافص قوف و شهاک تارثا یفنم یشان زا

شنت یروش رد ماقرا روکذم ازلک دیدرگ (

Golestani et

al., 2018

).

ًاریخا

، یتاقیقحت رد

طابترا اب بذج و تنا ق لا

،میسیلیس

هوحن رثا نآ رب ناهایگ و مه نینچ هوحن رثا میسیلیس رد

تعنامم زا دورو نوی یاه یمس لثم میدس و بذج

رصانع ییاذغ یرورض ناهایگ یعارز تحت عاونا یفلتخم

زا شنت یاه یطیحم و تاکیلیس اه هب تروص هناگادج و ای

بیکرت اب مه هب ماجنا هدیسر تسا یلو رد نیا

،نیب

یسررب رثا لباقتم شنت یروش و لولحم یشاپ یگرب

تاکیلیس میسلک

رب هایگ ازلک یرورض هب رظن یم .دسر

،اذل

شهوژپ رضاح

رد رظن دراد تاراسخ یشان

زا شنت

یروش رب درکلمع و یازجا درکلمع ود مقر هایگ یعارز

ازلک و یاهراکهار لرتنک

نآ زا قیرط تاکیلیس میسلک

ار

دروم یسررب رارق .دهد

2 . داوم و شور اه

تهج یسررب رثا تاکیلیس میسلک

رب ود مقر ازلک تحت

حوطس فلتخم شنت

،یروش یشیامزآ هب

تروص ف لیروتکا

رد بلاق حرط کولب یاه لماک یفداصت رد هس رارکت رد

عرازم یتاقیقحت هدکشناد

یزرواشک هاگشناد

تیبرت

سردم عقاو رد رتمولیک 69 هاردازآ نارهت جرک رد زییاپ

6971 عورش دش و رد نایاپ راهب 6979 تایلمع تشادرب

نآ هب مامتا .دیسر اهرامیت لماش 9 حطس شنت یروش

،دهاش(

یروش 5 ( 2 / 9 مرگ کمن رد )رتیل و 61 ( 4 / 1 مرگ

کمن رد )رتیل یسد سنمیز رب

،رتم تاکیلیس میسلک

دهاش(

و 8 مرگولیک رد )راتکه و ماقرا مافرز و یراس لگ .دندوب

تاکیلیس میسلک

لولحم رد دیسا کیرولف اب

رد رظن

نتفرگ 8 مرگولیک رد

،راتکه لولحم بآرد هب تروص

لولحم یشاپ کی هتفه لبق و دعب زا عورش شنت یروش

هب راک هدرب .دش هزادنا ره ترک ربارب اب 5 / 4 عبرمرتم دوب و

نیب ره ترک ود طخ تشاکن هک ربارب اب کی رتم دوب رد

رظن هتفرگ .دش لبق زا ماجنا

،شیامزآ هنومن

یا زا کاخ

هعرزم هیهت دش و هب روظنم نییعت تایصوصخ یکیزیف

و

ییایمیش هب هاگشیامزآ کاخ

یسانش هاگشناد تیبرت سردم

لاقتنا تفای لودج(

6 ) و سپ زا

،نآ داوم ییاذغ دروم زاین

ا ر ماق ازلک هب کاخ هعرزم هفاضا .دیدرگ

روذب ماقرا ازلک هیهت(

هدش زا م ؤ هسس قحت ی تاق حلاصا

و هت ی ه لاهن و رذب )جرک رد شهوژپ رضاح لماش مافرز و

یراس لگ لودج(

2 ) دندوب هک طسوت میدسدیرلکوپیه 5

/ 1

دصرد ینوفعدض هدش

دندوب رد هعرزم تشک دندش و زا

هلحرم تشاک ات لبق زا عورش یهدلگ اب بآ برش

یرهش یرایبآ .دندش لبق زا عورش

،یهدلگ اب ندوزفا

طولخم کمن اه هب بآ یرایبآ رد رکنات شنت یروش

هب تروص یتسد و طسوت گنلیش لامعا دیدرگ و تهج

هیبش یزاس یبسن مهس کیره زا نویتاک یاه

Na⁺

و

Ca²⁺

و

Mg²⁺

و نوینآ یاه

Cl^-

و

SO₄^2-

رد طولخم کمن ییاهن

اب بآ یاه روش هاچ یاه قطانم

،نارهت مق و ناشاک زا

تبسن 4:9:4:2:2 کمن

یاه

،NaCl Na₂SO₄

،

CaSO₄

،

MgCl₂

و

CaCl₂

هدافتسا .دش تبسن یاه هدشرکذ یارب ره

کمن رد یروش 5 یسد سنمیز رب رتم هب بیترت ربارب

429

، 429

، 859

، 141 و 859 یلیم مرگ و یارب یروش 61

یسد سنمیز رب رتم ود ربارب .دوب رادقم طولخم کمن اه

یارب ره حطس شنت زا قیرط هطبار ( 6 ) و سپ زا

یزاسدرادناتسا اب

EC Meter

هبساحم تشگ و دروم

هدافتسا ناهایگ رارق تفرگ (

Ghoreishiasl et al., 2016

.)

هطبار 6 )

EC (dS/m) = TDS (mg/L)/ K

هطبار نیا رد هک =TDS

لک کمن یاه

،لولحم =K

141

رد شیب رت دراوم .

لامعا یاهرامیت یروش

ات نایاپ هلحرم یگدیسر اب

تظلغ یاه هدشرکذ رد

شهوژپ رضاح

همادا تشاد

.

یرایبآ هب تروص فراعتم هقطنم ود(

زور رد )نایم تروص

.تفرگ لبق زا هلحرم یگدیسر

،کیژولویزیف زا

ره

،ترک

راهچ هتوب فک رب دیدرگ و رد اهنآ تایصوصخ نزو

هتوب

و دادعت نیجروخ رد

هتوب هزادنا یریگ .دش سپ زا هلحرم

یگدیسر زین

ریاس تافص یعارز زا لیبق دادعت هناد رد

،نیجروخ نزو

هنادرازه هب(

هلیسو یوزارت 16 / 1

،)مرگ

درکلمع هناد اب تبوطر 61

،دصرد دصرد نغور هب شور

هلسکوس (

AOAC, 1984

) و درکلمع نغور لصاح(

برض

درکلمع هناد رد دصرد )نغور هزادنا یریگ .دش

لودج 1 . یگژیو یاه یکیزیف و ییایمیش کاخ هعرزم

تفاب کاخ EC

( dS.m^-1 pH )

نبرک کیناگرا

)%(

نژورتین رد سرتسد

)%(

رفسف ( )mg/l میساتپ

( )mg/l سم

( )mg/l یور

( )mg/l نهآ

( )mg/l

مول ینش 68

/ 1 6 / 7 28

/ 1 282

/ 2 41

/ 6 362 7

/ 2 9 / 2 7 / 1

لودج 2 . یگژیو یاه ماقرا هدافتسادروم رد

شهوژپ رضاح

فیدر مقر یسراف مان

مقر یسیلگنا مان أدبم

تشک پیت یراگزاس

عبنم

1 تنجیر( مافرز

× )یربک Cobra × Regent

ناریا هزییاپ - هراهب درس و درس لدتعم

Falah Haki et al. (2012)

2 یراس لگ PF7045/91

ناملآ هراهب

همین درس ًاتبسن و بوطرم Rameeh et al. (2013)

تهج هزادنا یریگ نازیم لیفورلک گرب

اه صخاش(

)یگنیزبس زا

گرب یاه هرامش 5

، 61 و 65 هتوب یاه ماقرا ازلک

هدافتسا دش و زا قیرط هاگتسد لیفورلک رتم یتسد

(

Soil-Plant Analysis Development (SPAD) 502 Minolta Co., Osaka, Japan

) دروم شجنس رارق .تفرگ

هب‌

،هولاع هداد یاه شیامزآ زا رظن لامرن ندوب دروم یسررب

رارق تفرگ و اب هدافتسا زا مرن رازفا

SAS (ver 9.4)

زیلانآ

.دندش هسیاقم یاه‌ نیگنایم هداد اه هب شور نومزآ هنماددنچ یا

نکناد رد حطس لامتحا 5 دصرد تروص تفرگ و

یاهرادومن هطوبرم

ب ه کمک مرن رازفا

Excel

میسرت .دیدرگ

3 . جیاتن و ثحب

3 . 1 . درکلمع هناد

اب هجوت هب لودج 9

، جیاتن ناشن یم دنهد رد نیب یاهرامیت

دروم یسررب رد شهوژپ

،رضاح یاهرامیت شنت

یروش و

لولحم یشاپ تاکیلیس میسلک

رب درکلمع هناد هایگ ازلک

تارثا ینعم یراد دنتشاد یلو شنکمهرب یاه

مقر

× شنت

،یروش مقر

× تاکیلیس

،میسلک شنت یروش

× تاکیلیس میسلک

و مقر

× شنت یروش

× تاکیلیس میسلک

ببس داجیا

فلاتخا ینعم راد رب تفص روکذم دندشن لودج(

2 .)

رب یروش شنت فلتخم حوطس تارثا نیگنایم هسیاقم لکش( ازلک هناد درکلمع 6

یم ناشن ) شیب هک دنهد

نیرت

( هناد درکلمع 86

/ 2 ینعم فلاتخا هک )راتکه رد نت اب یراد

رد تشاد اهرامیت ریاس رد هناد درکلمع هب دهاش رامیت

تسد

مک و دمآ ( ازلک هناد درکلمع نازیم نیرت 91

/ 6 )راتکه رد نت

یروش دربراک تحت 61

یسد یلو دش لصاح رتم رب سنمیز

ینعم فلاتخا یروش دربراک اب یراد

5 یسد رتم رب سنمیز

( 92 / 6 لکش( تشادن )راتکه رد نت 6

.)

درکلمع رب میسلک تاکیلیس دربراک مدع و دربراک جیاتن لکش رد ازلک هناد 2

،جیاتن ساسارب .تسا هدش هداد ناشن

یم هدهاشم دربراک تحت هک دوش

8 راتکه رد مرگولیک

دربراک مدع اب هسیاقم رد هناد درکلمع ،میسلک تاکیلیس ینعم شیازفا )دهاش رامیت( میسلک تاکیلیس تشاد یراد

هب یروط دربراک تحت هناد درکلمع هک 8

راتکه رد مرگولیک

لیس اب ربارب میسلک تاکی 61

/ 2 دهاش رامیت رد و راتکه رد نت

اب ربارب 19 / 2 هب راتکه رد نت لکش( دمآ تسد

2 .)

لودج 3 . هیزجت سنایراو رثا یاهرامیت یروش

و تاکیلیس میسلک

رب یخرب تافص درکلمع و یازجا درکلمع ود مقر ازلک

عبانم تارییغت هجرد

یدازآ درکلمع

هناد دادعت

نیجروخ دادعت

هناد رد نیجروخ نزو

هنادرازه نزو

کشخ صخاش تشادرب دصرد

نغور درکلمع

نغور صخاش

یگنیزبس

رارکت

ns 2 224 /

ns 2

ns 37 28 /

ns 2 28 /

ns 2 47 /

ns 2 2 /

ns 12 61 /

ns 3 2224 /

ns 2 51 / 3

مقر

ns 1 224 /

ns 2

ns 26 54 /

* 2 1 /

ns 2 42 /

ns 2

ns 18

ns 17 221 /

** 2 8 / 225

شنت یروش

** 2

** 12

ns 3292 84 /

** 6 85 /

** 1

* 18

ns 22

** 14 28 /

** 1 9 / 362

تاکیلیس میسلک

** 1 78 /

** 2

* 513

ns 21 38 /

ns 2 22 /

** 2

ns 131 2 /

** 9 1 /

ns 2 9 / 6

مقر

× یروش

ns 2 26 /

ns 2

ns 72 12 / 1

**

2 /

ns 2 32 /

* 2

** 23

* 97 24 /

** 2 2 / 468

مقر

× تاکیلیس میسلک

ns 1 25 /

ns 2

ns 121 45 /

ns 6 46 /

ns 2 27 /

ns 2

ns 15 54 /

ns 7 223 /

** 2 7 / 469

یروش

× تاکیلیس میسلک

ns 2 23 /

* 2

ns 198 13 /

ns 6 24 /

ns 2 22 /

ns 1 5 /

ns 7

ns 14 225 /

** 2 6 / 112

مقر

× یروش

× تاکیلیس میسلک

ns 2 22 /

* 2 5 /

* 324 22 /

ns 13 41 /

* 2 62 /

ns 11

* 12

* 65 24 /

** 2 7 / 562

یاطخ شیامزآ 23

23 / 2 45 3

/ 4 31 / 2 24 / 2 69 / 5 18 228 / 2 35 / 5

بیرض تارییغت 17

/ 8 16 18

4 / 11 29 / 11 12 / 7 14 14

4

،ns

* و

**

: هب بیترت ینعم فلاتخا دوبن فلاتخا و راد

ینعم راد رد حطس لامتحا 5 و 1 .دصرد

لکش 1 ازلک هایگ هناد درکلمع رب یروش فلتخم حوطس تارثا .

لکش 2 ازلک هایگ هناد درکلمع رب میسلک تاکیلیس دربراک مدع /دربراک تارثا .

سب ی یرا زا گ ی ناها عارز ی ساسح ی ت لباق هظحلام یا

تبسن هب یارش ط روش ی ناشن یم دنهد هک ا ی ن عوضوم

هب‌ تلع تیمومسم لصاح

زا عمجت و بذج ی نو دس ی م رد

لولس

، تارثا یفنم اهنآ رد شغ ا ی لولس (

Khoshkholgh-

Sima et al., 2013

) و للاتخا رد تیلاعف میزنآ اه و

لوباتم ی مس لولس تسا (

Nabizadeh et al., 2015

.)

مه نینچ

، رد شهوژپ یرگید راهظا هدش تسا هک رد رثا

،یروش داوم لح هدش رد هقطنم هعسوت هشیر

،ناهایگ

لیسناتپ یزمسا یفنم یدایز ار داجیا یم دنک هک رجنم هب

شهاک لیسناتپ بآ کاخ هدش و بذج بآ طسوت هایگ ار

اب لکشم هجاوم یم دنک (

Pattanagul & Thitisakakul,

)2008

و سپ زا

،نآ ومنودشر یهایگ

و بقاعتم نآ

درکلمع و

یازجا درکلمع رد

ناهایگ شهاک یم دبای

(

Tester & Devenport, 2003; Munns, 2006

.) رد

شهوژپ رضاح لودج(

9 و لکش 6 ) صخشم دش حوطس

5 و 61 یسد سنمیز شنت یروش رد هسیاقم اب مدع دربراک

شنت یروش رامیت(

،)دهاش رب درکلمع هناد ازلک تارثا

یفنم لباق هظحلام یا دراد و ببس شهاک درکلمع هناد ازلک

یم دوش هک نیا شهاک یم دناوت یشان زا لماوع قوف .دشاب

رد دییأت شهاک درکلمع ناهایگ یعارز تحت شنت

،یروش

یخرب شهوژپ نارگ یط شیامزآ ییاه دنتفایرد هک

نیا

شهاک یم دناوت یشان زا تارثا هیوناث یشان زا شنت یروش

a

b b

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5

دهاش 5 61

هناد درکلمع(راتکه رد نت)

یروش حوطس (

یسد رتم رب سنمیز )

b a

0 0.5 1 1.5 2 2.5

دهاش 8

هناد درکلمع(راتکه رد نت)

لولحم میسلک تاکیلیس یشاپ (

راتکه رد مرگولیک )

5 / 9

9 5 / 2

2 5 / 6

6 5 / 1

1

5 / 2

2 5 / 6

6 5 / 1

1

لماش شهاک

،ومنودشر شهاک

زتنسوتف

،یهایگ داجیا

هنوگ یاه لاعف

،نژیسکا للاتخا رد لمع

،اهاشغ شهاک

تیلاعف یاه یمسیلوباتم لولس

و شهاک میسقت لولس دشاب

(

Azizi et al., 2015

؛) هولاع رب

،نیا یخرب رگید زا

شهوژپ نارگ نایب دنراد هک هنوگ یاه لاعف نژیسکا هدشداجیا

تحت شنت یروش اب یرایسب زا بیکرت یاه یلولس شنکاو

هداد و ببس تراسخ هب

ریاس یاهراتخاس نورد

یلولس زا

لیبق هزیگنر یاه

،یزتنسوتف یاهدیسا

،کیئلکون نیئتورپ

اه و

اهدیپیل یم دوش (

Blokhina et al., 2003

.)

زا

،یفرط هکاجنآزا م داو یواح س یل ی س

، اراد ی سناتپ ی ل

شهاک کمن م ی

،دنشاب تحت شنت

،یروش ظنت ی م لداعت ی نو ی

و زمسا ی لولس ار شیازفا یم دنهد و رد اهن ی ت اب شهاک

نازیم میدس و شیازفا تیلاعف میزنآ یاه یتنآ‌

،نادیسکا ببس

شهاک شنت ویتادیسکا یشان

زا شنت

،یروش شهاک

نویسادیسکارپ یدیپیل

و تشن تیلورتکلا اه‌

و رد

،تیاهن

ازفا ی ش درکلمع هاوخ ن د دش (

Azizi et al., 2015

.) رد

شهوژپ

،رضاح دربراک 8 مرگولیک رد راتکه س یل ی تاک میسلک

ببس شیازفا درکلمع هناد ازلک تبسن هب رامیت مدع دربراک

تاکیلیس میسلک

دش لکش(

2 ) و رد دییأت تارثا تبثم

تاکیلیس میسلک

رب شهاک تارثا یفنم یشان زا شنت

،یروش

یخرب شهوژپ نارگ راهظا دنراد هک ازفا ی ش درکلمع ناهایگ

یعارز تحت دربراک س یل ی تاک سلک ی م

ًلاامتحا هب شهاک خبت ی ر

و قرعت و هب دادسنا بسن ی رج ی نا اب ی سپ تشگرب(

ی ) خبت ی ر و

قرعت طسوت ی نو س یل ی س طوبرم دشاب هک رد اهن ی ت ثعاب

ازفا ی ش داقم ی ر بآ لباق هدافتسا گ ی ها

، زتنسوتف و ارف ی دن لوت ی د

رد گ ی ها م ی ددرگ (

Liang, 2006

).

رد قحت ی ق د ی رگ ی صخشم

دش ازفا ی ش بذج و لاقتنا ساتپ ی م و شهاک بذج و لاقتنا

دس ی م زا ر ی هش هب هراسخاش

ًلاامتحا هب لد ی ل روضح ی نو

س یل ی س س(

یل ی تاک سلک ی م ) رد گ ی ها .دشاب هکارچ ا ی ن ی نو

ثعاب ازفا ی ش لاعف ی ت زنآ ی م

H=ATPase

دوجوم رد اشغ ی

امسلاپ یی لولس یاه ر ی هش م ی دوش هک رد تن ی هج ازفا ی ش تبسن

ساتپ ی م هب دس ی م

، لاعف ی ت زنآ ی م یاه خد ی ل رد زتنسوتف و

لوت ی د هوبرک ی تارد اه ازفا ی ش ی هتفا و درکلمع ازفا ی ش دهاوخ

ی تفا (

Liang & Ding, 2002

.)

3 . 2 . یازجا درکلمع

3 . 2 . 1 . دادعت نیجروخ و

دادعت هناد رد نیجروخ

اب هجوت هب جیاتن لصاح زا لودج 2

، تفص دادعت

نیجروخ رد

ره هتوب تحت ریثأت یاهرامیت شنت

یروش و

لولحم یشاپ تاکیلیس میسلک

رد حطس لامتحا 6

% و

تحت دربراک یاهرامیت شنکمهرب

شنت یروش

× تاکیلیس

میسلک و مقر

× شنت یروش

× تاکیلیس میسلک

رد حطس

لامتحا 5

% رارق تفرگ و یاهرامیت

،مقر مقر

× یروش و

مقر

× تاکیلیس میسلک

فلاتخا ینعم یراد ار رب دادعت

نیجروخ رد

هتوب داجیا .درکن زا

،یفرط تارثا یاهرامیت

شهوژپ رضاح رب دادعت هناد رد نیجروخ ناشن

یم دهد هک

دربراک رامیت تاکیلیس میسلک

و شنکمهرب مقر

× روش ی

×

س یل ی تاک سلک ی م رد حطس لامتحا 5

% رب تفص روکذم

ینعم راد دوب یلو تحت دربراک ریاس اهرامیت زا لیبق مقر و

حوطس فلتخم شنت یروش و مه نینچ شنکمهرب یاه

مقر

× حوطس شنت روش

،ی مقر

× تاکیلیس میسلک

و

حوطس شنت یروش

× س یل ی تاک سلک ی م فلاتخا ینعم یراد

نیب دادعت هناد رد نیجروخ هدهاشم

دشن لودج(

9 .)

هسیاقم نیگنایم دربراک رامیت شنکمهرب مقر

× شنت

یروش

× تاکیلیس میسلک

رب دادعت نیجروخ رد

هتوب

لودج(

9 ) ناشن یم دهد هک شیب رت نی دادعت نیجروخ رد

ره هتوب ( 9 / 16 )نیجروخ تحت

دربراک رامیت یراس لگ

×

مدع شنت یروش

× 8 مرگولیک رد راتکه تاکیلیس میسلک

هب تسد دمآ و یاراد فلاتخا ینعم یراد اب دادعت نیجروخ

رد ریاس اهرامیت .دوب زا

،یفرط مک نیرت دادعت نیجروخ رد

هتوب ( 8 / 21 )نیجروخ هب

روط کرتشم رد شنکمهرب یاه

مقر

مافرز

× یروش 61 یسد سنمیز

× مدع دربراک تاکیلیس

میسلک و مقر یراس لگ

× یروش 61 یسد سنمیز

× مدع

دربراک تاکیلیس میسلک

لصاح دش لودج(

4 .)

تارثا شنکمهرب مقر

× شنت یروش

× تاکیلیس میسلک

رب دادعت هناد رد نیجروخ رد

لودج 9 ناشن هداد هدش

.تسا ساسارب

،جیاتن هدهاشم یم دوش هک شیب رت نی و

مک رت نی دادعت هناد رد نیجروخ هب

بیترت تحت

شنکمهرب یاه

یراس لگ

× مدع شنت یروش

× 8 مرگولیک

رد راتکه تاکیلیس میسلک

( 9 / 64 )هناد و یراس لگ

× شنت

یروش 5 یسد سنمیز

× 8 مرگولیک رد

راتکه تاکیلیس

میسلک ( 5 / 8 )هناد لصاح دش لودج(

9 .)

لودج رد جردنم جیاتن ساسارب 4

یم هدهاشم ، هک دوش

یراس مقر ،یروش شنت روضح مدع رد دربراک تحت لگ

شیب یاراد میسلک تاکیلیس هتوب رد نیجروخ دادعت نیرت

و یروش شنت دربراک نکیل دش نیجروخ رد هناد دادعت و قوف تافص شهاک ببس میسلک تاکیلیس دربراک مدع یازجا رب یروش شنت یفنم تارثا دییأت رد .دیدرگ یم ناشن تاعلاطم ،درکلمع

نازیم شیازفا اب هک دهد

شهاک یعرف و یلصا نیجروخ رد هناد دادعت ،یروش یم‌ ( دبای

Azari et al., 2012

یخرب ،نیا رب هولاع .)

شهوژپ یلااب ریداقم هک دنراد راهظا نارگ

Na⁺

رد

کاخ‌ هب ار کاخ رد دوجوم ییاذغ داوم لداعت روش یاه مه

یم هایگ یزمسا لداعت رد للاتخا ثعاب و هدز وش

د

(

Khoshkholgh-Sima et al., 2013

بجوم رما نیمه هک )

لگ دادعت شهاک هناد دادعت شهاک هجیتن رد و روراب یاه

یم هایگ رد ( ددرگ

Shafi et al., 2010

.) دربراک یسررب رد

لولحم و یروش شنت مأوت هایگ رب مویسیلیس یشاپ

یروش شنت هک تسا هدش هداد ناشن ،ازلک هب

روط

ینعم‌ ـس یراد بب شهاک رد هناد دادعت ،نیجروخ دادعت

تشادرب صخاش و نیجروخ ازلک هایگ رد

دش یلو

لولحم مویسلیس یشاپ‌ ار یروش شنت زا یشان یفنم تارثا ،

دیدرگ روکذم تافص رد شیازفا ببس و داد شهاک (

Bybordi, 2016

‌.)

لودج 4 . هسیاقم نیگنایم یخرب زا یازجا درکلمع ماقرا مافرز و یراس لگ ازلک تحت یاهرامیت شنت

یروش و لولحم یشاپ

تاکیلیس میسلک

مقر شنت

یروش ( dS.m^-1 ) تاکیلیس

میسلک ( kg.ha^-1 ) دادعت

نیجروخ دادعت

هناد رد نیجروخ نزو

کشخ هایگ

( )gr دصرد

نغور )%(

درکلمع نغور

( )gr صخاش

یگنیزبس )%(

مافرز دهاش دهاش

36d-g 7ef

/ 8 1cd

/ 5 7c-e

/ 27 8bc

/ 2 3gh

/ 57

8 7bc

/ 52 1c-f

/ 12 3a

/ 6 2c-e

/ 27 89bc

/ 2 6a

/ 69

دهاش 5 1fg

/ 29 13a-d

9ef / 3 6a-e

/ 32 5f

/ 2 2e-g

/ 62

8 4e-g

/ 34 6b-f / 11 4ef

6a-d / 31 58d-f

/ 2 65cd

دهاش 12 8g

/ 26 9a-d

/ 12 4f

/ 3 7b-e

/ 28 46f

/ 2 49ij

8 41c-f

7a-c / 13 7ef

/ 3 2a-e

/ 32 56f

/ 2 7bc

/ 68

یراس لگ دهاش دهاش

51b 3d-f

/ 9 6a-c

/ 5 8b-e / 28 74cd

/ 2 4f-h

/ 59

8 3a

/ 61 7a

/ 14 4a-c

/ 5 6a

/ 36 2a

/ 1 7k

/ 44

دهاش 5 3fg

/ 31 9b-f

/ 12 7ef

/ 3 29b-e

56f / 2 4i

/ 52

8 6c-e

/ 44 5f

/ 8 7ef

/ 3 9a-e

/ 32 58d-f

/ 2 1f-h

/ 59

دهاش 12 8g

/ 26 8a-d

/ 12 5ef

/ 3 8e

/ 22 44f

/ 2 9de

/ 63

8 1d-g

/ 37 6a-e / 12 5ef

/ 3 8a-d

/ 31 55f

/ 2 9b-d

/ 65

دادعا اب فورح هباشم رد ره نوتس زا ه ر شخب ساسارب نومزآ نکناد ( 25 / 2

P<

) فلاتخا ینعم یراد درادن .