ارزیابی خطر بوم‏ شناختی عناصر سمّی در خاک سطحی برای برخی از گروه‏ های جانوری (مطالعۀ موردی: استان گلستان)

،ناریا یعیبط عبانم ،یعیبط تسیز طیحم ۀرود

68 ۀرامش ، 3 زییاپ ، 1394

تاحفص 503 - 489

رطخ یبایزرا موب

یتخانش

ّمس رصانع ی

کاخ رد یحطس

زا یخرب یارب

هورگ یروناج یاه

( علاطم ۀ )ناتسلگ ناتسا :یدروم

حور ییازریم هلا

1

، ینابرق یداه رصان ،2

یظفاح

3سدقم ادن ، ناور

4هاوخ

1 و 4 .

طیحم هورگ ،تسیز

دکشناد ۀ عبانم یعیبط و مولع

،نیمز هاگشناد ناشاک

2 .

کاخ هورگ ش

،یسان دکشناد ۀ دورهاش یتعنص هاگشناد ،یزرواشک

3 .

هورگ نیمز

،یسانش دکشناد ۀ

،مولع هاگشناد یسودرف دهشم

:تفایرد خیرات(

16 / 11 / 1392 - :بیوصت خیرات 25

/ 5 / 1393 )

هدیکچ

شور رطخ یبایزرا یاه موب

یتخانش یط یددعتم ههد

یاه ناهج رسارس رد هتشذگ هب

هدنیلاآ راثآ یبایزرا روظنم اه

هدنریذپ رب یااه

هنوگ دننام فلتخم تایح فلتخم یاه

شحو هعسوت هتفای دنا اما ات نونک شور نینچ ب ییاه

ه نیایعت یاراب تردن رطخ

یااه ووقااب ۀ

موب یتخانش ناریا رد هدافتسا هدش دنا نیاربانب .

، شور نیا زا یکی هعقاطم نیا رد اه

( Eco-SSLs )

هب رطخ نییعت روظنم موب

یتخانش

یارب هورگ تایح فلتخم یاه

هدافتسا شحو یم

دوش . روظنم نیمه هب 216

یحطس کاخ هنومن (

قمع 0 ا 30 یتناس حطس زا )رتم

ناریا لامش رد ناتسلگ ناتسا اب

هجوت هب هشون‏ یاه کاخ

،یسانش نیمز

،یسانش یربراک

،یضارا و زین عیزوت عباانم هدانیلاآ مااش

تیعقوم

،نداعم

،عیانص کبش ۀ هداج یاه ا

،یلص حم یاه نفد

،هقابز نیمز یاه یزرواشک عمج اک تظلغ نییعت یارب و دش یروآ

کینسرآ

، مضه یور و زنگنم ،سم ،مویمداک ش

د یارب یقومعم گنیجیرک . نیمخت

هاشون س اس .داش هدافتسا تازلف تظلغ یااه

رصانع تظلغ هب

روظنم یهت ۀ شون ۀ رطخ موب یتخانش نیگنس تازلف رب

شور ساسا Eco-SSLs

س طیاحم زا تاظافح نامزا

تاسیز

اکیرما هب یبایزرا روظنم رطخ

یاه موب یتخانش یب ،ناهایگ یارب تازلف نیا هرهم و ناگرهم

هاک داد نااشن نیااتن .داش هدافتسا ناراد

ناتسلگ کاخ رد یور و زنگنم ،سم ،مویمداک ،کینسرآ نیگنایم تظلغ هب

ایترت تراابع دانا : زا 1 / 9 ، 12 / 0 ، 42 / 24

، 31 / 700 و

08 / 82 یلیم مرگولیک رب مرگ تسا

، تظلغ زا رتشیب هک هیاپ یاه

و دنتاسه ناتسا رد نیگناایم

تاظلغ هووقااب اوطاس زا راتمک ااه

راذگرثا دن رطخ یور و زنگنم ،رصانع نایم رد . موب

یتخانش یب تش رطخ یبایزرا .دنتشاد رصانع ریاس هب تبسن یر موب

یتخانش نااشن

ناتسلگ ناتسا هک داد رطخ

موب انش یتخ یدج درادن . هچرگا هشون شور راب یانتبم راطخ یاه Eco-SSLs

تاایح هاک داد نااشن

تسا نکمم شحو دودح ات

ی دنشاب رطخ رد

، شور ییاراک Eco-SSLs

تاسا دیدرت دروم و

شور نایا هاچرگا یاملع درادناتاسا

یبوخ

،دراد یم رظن هب .دراد زاین الاصا هب ناریا رد هدافتسا زا بق دسر

دیلک اگژاو ن :

رطخ یبایزرا موب

یتخانش ناتسلگ ناتسا ، موب ،

مس یسانش .یمس رصانع ،

لوئسم هدنسیون

Email: rmirzari@kashanu.ac.ir

1 . همدقم

ناسنا اه

ًلاومعم موب ناگزاس اه ار شوختسد تاراییغت

یم دننک و زا نیا قیرط راثآ یرضم رب نوف و روالف و

رد اهن تی تملاس موب ناگزاس دراو یم داننک . زا یاکی

دانیلاآ دورو زا یاشان راضم راثآ نیا ه

فالتخم یااه

نیگناس تازلف دننام .تاسا طیاحم هاب

راثا تازالف

نیگنااس رااب

ناروناااج هااب

یلماوااع دااننام

اوااخ

ییایمیشوکیزیف

،هدنیلاآ تدش

،ههجاوم تدم ،ناامز

تیلباق یاسرتسد یتاسیز

و یاگژیو یااه هانوگ ااه

یگتسب دراد . نیاربانب

، رب سااسا تداش ،تیموماسم

یناوتان رد

،یروآداز گرم

و ریم دایز انج

،نی ،شاهج

یرااااجنهان رد

نادااانزرف و

یااااهراتفر یروآداز

زا

مهم نیرت یاهدمایپ سم

م تیمو اب تازلف نیگناس رد

ناروناج تسا . هب لاثم روط ناروناج

رب رثا تیمومسم

مویمداک رااچد راوف ناهآ ،نواخ یراامیب یدابک

و

یااسآ یاااه یزااغم ا یبااصع یاام دنوااش . نیاانچمه

قاشنتسا مویمداک

بس یسآ هب هیلک اه یم دواش و

متااسیس یعااافد

ندااب ار رد شواام یاااه یگناااخ و

ییارحص رییغت

یم دهد و ااب یرااثآ راب دایقوت اثم

هاراامه تااسا (

Esmaili-Sari, 2003

.) زا ناایا ور

یتاااعقاطم رااب

ۀعااسوت رااطخ یبااایزرا موااب

یتخانااش

( ) ERA

هدنیلاآ نیا اه

زکرمت هدرک دنا . راطخ یبایزرا

موب هعومجم ،یتخانش شور زا یا

یااه تاسا یاملع

دروآرب و نییعت یارب هک راثآ

،نااهایگ راب ولطماان

اای و تاناویح احم

طی تاسیز طاسوت هاوطنم کای

ماوع تخم هدننک تاعفد و رارق

راعم رد نتفراگ

ماوع نیا رااک هب

یام هاتفرگ .دواش

راطخ یباایزرا

موب یتخانش شور زا هدافتسا اب

ایلحت و هیزجت یاه

هابنج ماغدا هب یااه

مواب یتخاناش یمیاش ،

احم طی

تسیز مس ، یسانش حم طی تسیز نیمز مولع رگید و

هب رااثآ ثواقو لاامتحا دروآراب روظنم مواب

یتخاناش

یم ولطمان دزادرپ

(

Brix et al., 2010

).

هب روط یلک

، یم تاعقاطم مامت ناوت تروص

هتفرگ

رد نیمز ۀ رطخ یبایزرا موب

یتخانش هب

راصانع هژایو

ااایمک هااب ار وااسر و کاااخ رد

یاالک هورااگ ود

فاقا :درک میسوت )

راب یانتبم ااهنت هاک یتااعقاطم

هداانیلاآ تااظلغ و رااطخ شااخب تااسه

دن . ناایا رد شور

اه

ًلاومعم زا تظلغ ااه یی هاب تازالف زا ۀاقزنم

یم هدافتسا سنرفر ای هیاپ تظلغ تظلغ و دوش

یاه

هب تسد اب هدمآ نآ ااه یام هدیجناس نازایم و دواش

یم دروآرب رطخ وش

.د شور نیا رد ه

ا رطخ هب تروص

رولف و نوف مامت یارب و یلک

، موب ناگزاس طیاحم ای

یم فیرعت تسیز دواش

. نوانک اات تاابترا نایا رد

خاااش هااک تااسا هدااش یاافرعم ینوگااانوگ یاااه

یم هب ناوت خااش یااه یراض یگدواقآ (1

)،CF

خاااش راااب

یگدوااقآ (2

)،PLI

خاااش نیاامز

یگتشابنا (3

) Igeo

و ماع نغ ی یزااس (4

) EF

هرااشا

درک (

Yuan et al., 2014

) ؛ ) یعس هک یتاعقاطم

راطخ یعقاو موهفم هب دنراد مواب

یتخاناش کایدزن

یتاعقاطم نینچ .دنوش

ًلاومعم تظلغ مه هدنیلاآ

اه

یم خشم ار دننک

هنوگ مه نیایعت ار داه یاه

یاام مااه و دااننک ااهجاوم

ۀ نآ اااه هداانیلاآ اااب ار اااه

یم خشم یکرت اب و دننک

نآ ااه یباایزرا راطخ

موب یتخانش یام ماجنا ار

یتااعقاطم نیانچ .دانهد

رگا هچ هبزور زور دنتاسه هعاسوت لااح رد

، کای زا

گرزب کشم ینعی

یم ننر دایز یتاعلاطا زاین دنرب

.

مااهم زا رارااق هورااگ ناایا رد هااک یتاااعقاطم نیراات

یم یم دنریگ تااعقاطم هب ناوت

نارااکمه و Chow

( و )2005 Scott

( ناراکمه و )2010

شا .درک هرا

یم زین ار یموس هورگ یعاس هک درک فیرعت ناوت

رد نتاشاد تراش ااب مود هوراگ ادها هب یبایتسد

لوا هورااگ تاایعماج داانراد

زااین تاااعقاطم ناایا زا .

یم هاب ناوت راطخ

یباسن مواب یتخاناش (5

EcoRR

)

هااک درااک هراااشا کاای

شور اا مک ی رد وچراااچ

درادناتسا یبایزرا

رطخ تسا اما یلماوع داننام انت ثو

یتسیز موب ناگزاس اه

، تظلغ کای ،هداام یراگدانام

،نآ عمجت یریذپ و لامتحا راراق نتفراگ رد راعم

نیدنچ طیحم (

، آ

، وسر

،کاخ ششوپ ،یهاایگ

اوه ) ار رد راظن یام درایگ (

Sanchez-Bayo et al.,

)2002

. رااگید درااکیور

، یااشور طااسوت هااک تااسا

طیااحم تااظافح نامزاااس

لاااح رد اااکیرما تااسیز

1 ‏. Contamination Factor

2 ‏. Pollution Load Index 3 ‏. Gepaccumulation index 4 ‏. Enrichment Factor 5 ‏. Ecological Relative Risk

موب رطخ یبایزرا

ّمس رصانع یتخانش کاخ رد ی

زا یخرب یارب یحطس هورگ

علاطم( یروناج یاه ۀ

)ناتسلگ ناتسا :یدروم 491

هعسوت و تسا

Eco-SSLs1

خااش .دراد مان راطخ

هب تروص تبسن زا ی تظلغ اک اپ شی یانیب هداش زا

تازلف رد کاخ سوت می رب رادوم

Eco-SSL

هب تسد

یم دیآ . مهم هورگ فیرعت ،شور نیا تیزم نیرت یااه

هرشح ناگدنرپ دننام ده هانوگ یاج هب راوخ

یااه

یازجم زا تسا ده نیا

تباسن یرتهب تیعماج ور

ااگ هااب زااکرمت لوا هورااگ هااب تبااسن و دراد مود هور

شخب رب یرتشیب موب

یتخانش هنوگ ای

هدانریذپ یااه

رطخ یبایزرا رد موب

یتخانش .تسا هدرک

ناریا رد اب

دواجو مها تای راصانع گناس نی رد

،کاخ رد سب یرای زا ناتسا ااه ی رواشک تااعقاطم ،

یددعتم زا

یگدوقآ تازلف نیگنس رد کااخ مااجنا

هدش تسا ااما ژاپ شهو یدداعتم یااه یانبم

راب

یبااایزرا رااطخ

تازاالف نیگنااس رد

کاااخ تروااص

هتفرگن تسا . اربانب نی

، نادوف تاعقاطم ی هاک داناوتب

موااب رااطخ یتخانااش

گدوااقآ ی کاااخ تازاالف هااب ار

ناشن نیگنس

،دهد هب ماشچ ام ی درواخ . راظن هاب

یم زا یکی دسر شور

اه ناسآ ی ریااس زا هدافتاسا ،

شور رطخ یبایزرا یاه موب

تخاناش ی هدافتاسا هداش

ریااس رد .تاساهروشک

نایا زا ور رد نایا شهوژاپ

رطخ یبایزرا موب

یتخانش یناکم

شور زا هدافتسا اب

Eco-SSLs

یارب ،مویمدااک ، راس

، اکین سام و

یور یارب هورگ یااه ،نااهایگ یاب

نااگرهم ،کااخ

ناگدنرپ هرشح راوخ )لوااقرق دننام(

و نارادناتاسپ

کچوک فلع راوخ ( )لو دننام و

هرشح راواخ داننام(

)تااشپراخ رد

ماااجنا ناتااسلگ ناتااسا یاام

دوااش و

یم رارق ثحب دروم نآ ییاراک .دریگ

2 . شور و داوم اه

2 . 1 . قطنم ۀ هعلاطم هدش

ناتااسا اااب ناتااسلگ یتحاااسم

قاااب رااب 20387

عبرمرتمولیک رد

ونج یقرش رد یای رزخ عقاو هداش

تسا و دودح 3 / 1 داصرد زا تحااسم اک

رواشک ار

ماش م ی دوش کش(

1 ) نیا.

ناتسا نیب 36 هاجرد و

25 هویقد ات 38 هجرد و 8 ۀویقد رع یقاماش و 53

1 ‏. Ecological Soil Screening Level (Eco-SSL)

هجرد و 50 هاویقد اات 56 هاجرد و 18 ۀاویقد لواط

یقرش عقاو تاسا هدش شاخب هاس هاب ناتاسا نایا.

هگلج هیا هوک ،یا یناتسهوک و یا

سوت می هدش تسا و

ثونت آ و کاشخ ییاوه و ن

هامی کاشخ لداتعم ، و

سهوک ینات دراد یگدنراب نیگنایم . ۀنلااس

ناتاسا 450

یلیم هاب ،نآ یقامش یحاون رد نازیم نیا هک تسا رتم

ک تم زا ر 200 یلیم یم مه رتم رایخبت نیگناایم .دسر

تاعافترا و یبونج یحاون رد هنلااس 800

یالیم و راتم

ات یقامش یحاون رد 2

رازه یالیم یام زاین راتم داسر

( Mirzaei et al., 2013 )

. ثواانت آ و

،ییاوااه

تلایکشت نیامز

یاسانش و

شاشوپ ،یهاایگ اجوم

شیادیپ کش یاه فالتخم یاضارا

رد ۀاوطنم دروام

هااعقاطم هدااش

تااسا . اااب هااجوت هااب اهدرادناتااسا و

معقاروتسد یاه

دوجوم رد روشک ۀیلک ، عبانم یاضارا

ۀااوطنم هااعقاطم هدااش زا رااظن کااش یرهاااظ و

یفارگویزیف هب

ایت یااه ها ت یلاصا اف ،ااه

تلا و ااه

سارت تشد ،یناقوف یاه هانماد یااه

تاشد ،یا یااه

هااناخدور یااتفربآ میااسوت تااسپ یااضارا و یا

یداانب

یم دوش . کاخ رظن زا رااهچ ،یاسانش

ۀدر کااخ یااه

یتنا

،لوس یت سنیا ،لوس یدیرا و لواس یقوام اس

.تسا هدش ییاسانش ناتسا رد تفاب

کاخ رد قطاانم

فلتخم ناتسا توافتم تسا و ۀدودحم هدرتاسگ یا‏ زا

ثاونا تفاب اه ار رد رب یم‏

؛دریگ اما یم‏ ناوات تافگ هاک

تفاب قاغ رد هوطنم

،یلک یلک موق و یتلیس یلک مواق

تااسا . ریداااوم کاااخpH

ۀااوطنم هااعقاطم هدااش رد

هدودحم ،یاثنخ ماک ییاایلق و ًاتباسن ییاایلق تاسا

؛

رد هجیتن تارییغت یالیخ یدیداش رد

تاابترا نازایم

ۀتیدیسا کاخ هاشم هد یمن‏ دوش . ،هاوطنم کااخEC

رگنایب ۀدودحم تارییغت هدرتسگ یا‏ یارب نایا رتمارااپ

تسا اما نیگناایم رابارب نآ

Xs/m 7 تاسا . نیگناایم

رادوم ۀدام یقآ دصرد و کهآ کااخ یحطاس ناتاسا

هب ایترت رابارب 1 / 1 داصرد و 7 / 16 تاسا ( Hafezi

Moghaddas et al., 2013 .)

2 . 2 . شور

هنومن شور یرادرب

یهاگشیامزآ لیلحت و

هنومن یارب ۀدوداحم اداتبا ناتاسا حطاس زا یرادرب

هعقاطم هکبش هب هدش عابرم مظنم یاه

دااعبا ااب کاش

لکش 1 . قطنم ۀ هعلاطم هدش هنومن طاقن تیعقوم و یرادرب

5 / 2

ًاااعمج و رتمواالیک 1700

میااسوت هکبااش دااش

.

هااشون هااب هااجوت اااب س ااس یاااه

کاااخ ااسانش ی ،

نیمز برااک ،یسانش عباانم عایزوت زاین و ،یاضارا یر

،عیانااص ،نداااعم تاایعقوم ماااش هداانیلاآ ۀکبااش

هداج حم ،یلصا یاه نیامز ،هاقابز نافد یاه

یااه

هکباش هریغ و مید و یبآ یزرواشک طیاراش ااب یااه

ماغدا مه رد ناسکی داش

و تایاهنرد زا 230 ۀکباش

قاب ی هدنام ، 216 قامع زا یحطاس کاخ هنومن 0

اات

30 یتناس یهت رتم ه دش . رد هکبش‏ ییاه هاک راه هاس

ثواان یگدوااقآ یقااامتحا

دوااجو دراد 16

،هاانومن رد

هکبش‏ یاه اب ود ثون یگدوقآ یقاامتحا رااهچ

،هانومن

رد هکبش‏ یاه اب کی ثوان یگدواقآ کای

هانومن و رد

هکبش‏ یاه نودب یگدوقآ مهم هب ازا ی ره راهچ هکبش

کی هنومن تشادرب هدش تسا . کش رد 1 و تایعقوم

اون دادعت ت هنومن گ یری رد ۀوطنم هعقاطم هداش هدروآ

.تسا هدش هنومن

زا ساپ اه کاشخ

یاواه رد نداش

دازآ ( کاااقا زا و هداااش هدااایبوک ،)کاااشخ اوااه 2

یلیم .دندش هداد روبع یرتم یدیاسا ماضه س اس

یور نآ اااه مااجح هااب و دااش ماااجنا 50

یاالیم رااتیق

دااش هدناااسر دن

و دااعب رد دوااجوم رااصانع تااظلغ

هنومن اسد ااب کاخ یاه هاگت

اماسلاپ ی تافج داش ۀ

اوقا یی ( ) ICP

هزادنا یرایگ دنداش . کااخ درادناتاسا

SRM 2711 Montana II

یاراب لراتنک تایفیک و

یسررب تحص هزادنا یریگ‏ رادوم تازلف نیگنس اک

رد هنومن اه‏ هدافتسا دش . ماگنه مضه هاب هارامه راه

هورگ زا هنومن اه‏ کی هنومن دهااش هایهت و هارامه ااب

ریاس هنومن اه‏ زیقانآ دش . دصرد یباایزاب یاراب تازالف

فالتخم نیاب

6 / 81 اات 5 / 98 داصرد راراق دراد هاک

ناشن زا تحص وخ شور هیزجت یا‏ هب رااک هاتفر رد

نیا شهوژپ دراد .

لیلحت نیمز یرامآ

،نیگنایم ماش یفیصوت رامآ یاهرتماراپ ،سناایراو

تااظلغ یگقوااچ و یگدیااشک ،ممیاانیم ،ممیزکااام طسوت ک نیگنس تازلف مرن

رازفا

SPSS

تاسد هب

.دمآ لامرن هداد ندوب ورگوامقوک نوامزآ طسوت اه

0

موب رطخ یبایزرا

ّمس رصانع یتخانش کاخ رد ی

زا یخرب یارب یحطس هورگ

علاطم( یروناج یاه ۀ

)ناتسلگ ناتسا :یدروم 493

.دش یسررب ونریمسا راه تاظلغ ینااکم یواگقا

نورد قایرط زا کاخ رد رصانع زا مادک هایهت یباای

هک تروص نیا هب .دش ادتبا

ناسمهان یدرگ هداد ااه

یحطس یامنرییغت مین طسوت دش یسررب

س اس و

اکم عیزوت یسررب یارب دام تازالف اک تاظلغ ین

رک شور زا ،رااظن ی

یقواامعم گاانیج لداام راااهچ و

شزارب یطخ هرایاد ، هدافتاسا یاسوگ و ییاامن ،یا

دش . اباوتم یبایزرا رایغتم و

ثوامجم عابرم

یااه

یقاب ( هدنام )،RSS

ریدااوم نیاب یگتسبمه یرض

هبساحم هدش و هدهاشم ( یا

r²

) یارب ییاراک یبایزرا

لداام راااهچ میاان

یااامنرییغت اااختنا و فاالتخم

لدم نیرتهب نورد

یباای هدافتاسا داش

نایا ماامت .

تایلمع مرن رد اه یااهرازفا

وGS+

ArcGIS

مااجنا

.تفریذپ رطخ یبایزرا موب

یتخانش

هب رطخ یوگقا نییعت روظنم موب

یتخانش ماداک راه

،رااصانع زا هناتااسآ دااح

اااه ی نامزاااس یداهنااشیپ

طیحم تظافح

شور و ااکیرما تاسیز

Eco-SSLs

لامعا اب و دش هدافتسا نآ

اه هاشون رب تاظلغ یااه

،کاخ رد رصانع یناکم یوگقا

راطخ مواب یتخاناش

طیحم رد رظن دروم رصانع زا مادک ره دااجیاGIS

.داش راب کاااخ رد فالتخم رااصانع تاظلغ ساااسا

نآ میسوت و یحطس دح رب اه

هناتسآ ماداک ره یاه

نآ زا هوراگ یارب اه ااه

ی ،یرونااج فالتخم اشون

ۀ

رطخ موب یام تسد هب هورگ ره یارب یتخانش .دایآ

رطخ یاراد هوطنم فلتخم قطانم ساسا نیمه رب مواب

یام نوگااانوگ یتخاناش تااسا مزلا هاک دنوااش

زا ؛دوااش خاشم رتاشیب یریذاپرطخ ااب قطاانم نیا ور هوبط شش رد رطخ نازیم 1<

/ 0 ، 1 / 0 - 5 / 0 ،

5 / 0 - 1 ، 1 - 2 ، 2 - 5

> و 5 داش فیرعت و

راب سااسا

،نآ شون ۀ موب رطخ راه یاراب راصنع راه یتخاناش

هوبط یروناج هورگ داش یدنب

. یداهناشیپ ریدااوم

Eco-SSLs

رد رااظن درواام رااصانع یارااب لودااج

1

.تسا هدش هدروآ

3 جیاتن .

هصلاخ تازالف تاظلغ هاب توابرم یفیصوت رامآ زا یا

لودج رد رظن دروم نیگنس 2

هئارا .تاسا هدش ناامه

روط تظلغ نیگنایم تسا خشم لودج رد هک اک

ۀاوطنم رد زانگنم و یور ،سام ،کیناسرآ ،مویمداک هعقاطم هب ،هدش : یترت 12 / 0 ، 1 / 9 ، 42 / 24 ، 08 / 82 و

31 / 700 م یلی تارییغت ۀنماد و تسا مرگولیک رد مرگ

نآ اه هاب مه زا تراابع ایترت 35

/ 0 ، 47 / 13 ، 1 / 61 ،

4 / 392 و 3130 تااظلغ تارااییغت یرااض .تااسا

نم رد سم و مورک ،کینسرآ ،مویمداک هاب هوط

ایترت

58 ، 3 / 24 ، 6 / 34 ، 6 / 37 و 3 / 37 هااک تااسا دااصرد

تازاالف ااک تااظلغ طااسوتم یریذااپرییغت زا ناااشن زا راتمک تاراییغت یرض .دراد هوطنم رد هدشدای 10

تاراییغت یراض و ماک یریذاپرییغت زا ناشن دصرد زا رتشیب 90 دراد داایز یریذاپرییغت زا نااشن داصرد

(

Zhang et al., 2007

.)

ودج ل 1 . ریداقم Eco-SSLs هورگ یارب زنگنم و یور ،سم ،کینسرآ ،مویمداک یارب

یب ،ناهایگ یاه کاخ ناگرهم

ناگدنرپ ،یز

فلع هرشح ینیمز ناگدنرپ ،راوخ هرشح ینیمز نارادناتسپ و راوخ

راوخ (mg/kg dry weight in soil)

مویمداک کینسرآ

سم یور

زنگنم

ناهایگ 32

18 70

160 220

یب هم کاخ ناگر یز

140 -

80 120

450

فلع ناگدنرپ راوخ

28 67

76 950

4300

هرشح ینیمز ناگدنرپ راوخ

77 / 0 43

28 46

4300

هرشح ینیمز نارادناتسپ راوخ

36 / 0 46

49 79

4000

لودج 2 . تاصخشم رامآ

ی تظلغ سم ،کینسرآ ،مویمداک لک زنگنم و یور ،

رد حرب تظلغ( ناتسلگ ناتسا یحطس کاخ بس

م یلی مرگ )مرگولیک رد

یگدیشک یگلوچ ^CV (%) ^SD هنماد لقادح رثکادح هنایم نیگنایم )n=216( زلف 54

/

2 0/62 58 0/07 0/35 0/01 0/36 0/11 0/12 مویمداک

35 /

3 -0/32 24/3 2/22 13/47 2/1 15/57 9/19 9/1 کینسرآ

34 /

7 1/53 34/6 8/45 61/1 9/7 70/8 22/8 24/42 سم

29 /

47 4/86 37/6 30/87 392/4 25 417/4 78/37 82/08 یور

62 /

41 4/89 37/3 261/63 3130 175 3305 650/50 700/31 زنگنم

لامرن هداد ندوب اه

هاب لیاسو ۀ ورگوامقوک نوامزآ

،مویمدااک ینااکم عیزوت هک داد ناشن ونریمسا ،سام

( تاسین رادروخرب لامرن عیزوت زا زنگنم و یور 05

/

>0

ترت نیدب )p

هداد ی ااب مویمداک تظلغ یاه ۀاشیر

مود

هداد و لاامرن متیراگق اب زنگنم و یور ،سم تظلغ یاه

دنداش ( 05 / 0

>

)p

ۀباساحم.

تاهج رد اامنرییغت یااه

فلتخم ه چی هانوگ نااسمهان یاراب ار یاسدنه یدراگ

ه چی مادک دادان نااشن تازالف زا

؛ رد یاامنرییغت هاجیتن

همه زیقانآ یارب هتهج هدافتسا

دش .

رد ج لود 3 لدام نیاتن ، یقوامعم گانیجیرک یااه

شزارب هداد هب هدش یاه

هعقاطم هدش یارب عایزوت دروآرب

ناتاسلگ ناتسا یحطس کاخ رد نیگنس تازلف یناکم نامه .تسا هدش هدروآ خاشم لوداج رد هاک رواط

ینااکم عایزوت هایجوت هاب رداق هک یقدم نیرتهب ،تسا زنگنم و یور ،سم ،مویمداک ،کینسرآ تسا

، هب ایترت

اااب ییااامن لداام

r²

دودااح 91 دااصرد و دودااحRSS

0002 / 0 لدم ، ییامن ااب

r²

دوداح 91 داصرد و

RSS

دودح 0009 / 0 ااب ییامن لدم ،

r²

دوداح 87 داصرد و

دودااحRSS

0006 / 0

، لداام ییااامن اااب

r²

دودااح 89

دااصرد و دودااحRSS

0006 / 0 اااب ییااامن لداام و

r²

دودح 93 دصرد و دوداحRSS

0004 / 0 .تاسا نیاب

یاهرتماراپ هدروآ

هاعطق راثا تبسن هدش هناتاسآ هاب یا

( (

C0+C

)

C0/

) یم هوبط یارب یکلام دناوت راتخاس یدنب

یباسن رادوم .دشاب نیگنس تازلف تظلغ یناکم 25<

،دصرد 25 - 75 دصرد

> و 75 هب دصرد ایترت ۀنااشن

راتخاااس ناااکم

ی تااسا فیعااض و طااسوتم ،یوااق

(

Cambardella et al., 1994

) سااااسارب . نیااامه

هوبط لوداج نیاتن ساسارب و یدنب 3

،تاسا خاشم

تااظلغ ساام و مویمداااک ،کینااسرآ یاراد کاااخ رد

طاسوتم یناکم راتخاس یاراد زانگنم و یور تاظلغ و

فیعض یناکم راتخاس تسا

رب . ساسا لدم نیرتهب یااه

شزارب میاسرت توابرم یاهامنرییغت مین ،هدش یاانبم و

وام نیگناس تازالف ک تظلغ یناکم یوگقا راظن در

و

رطخ موب یتخانش نآ

اه .دش خشم هوطنم رد

لودج 3 . لدم جیاتن یلومعم گنیجیرک یاه

شزارب هداد هب هدش یاه

هعلاطم هدش یارب

ّمس رصانع یناکم عیزوت دروآرب کاخ رد ی

ناتسلگ ناتسا یحطس

هدودحم رثؤم

)رتم( ^{RSS R}

2 هب یاهعطق رثا تبسن هناتسآ ( C₀+C ) C₀/ )

هناتسآ ( C₀+C )

هعطق رثا یا

( C₀

) لدم زلف

23400 0/0002 0/91 0/71 0/076 0/021 ییامن کینسرآ

23000 0/0009 0/91 0/50 0/837 0/418 ییامن مویمداک

34500 0/0006 0/87 0/65 0/096 0/033 ییامن سم

29100 0/0006 0/89 0/79 0/099 0/020 ییامن یور

27600 0/0004 0/93 0/95 0/085 0/003 ییامن زنگنم

موب رطخ یبایزرا

ّمس رصانع یتخانش کاخ رد ی

ا یخرب یارب یحطس ز

هورگ علاطم( یروناج یاه ۀ

)ناتسلگ ناتسا :یدروم 495

کااش رد یاااه

2 ا 6 ، ۀااشون رااطخ موااب یتخانااش

هوراگ یاراب رظن دروم رصانع فالتخم یرونااج یااه

.تسا هدش هدروآ هب

ریدااوم دواجو ایقد

Eco-SSLs

هورگ ثاونا یارب نوگانوگ دااجیا نااکما ،یرونااج یاه

ۀشون راطخ مواب یتخاناش ماامت یاراب

نآ ااه دواجو

هب .تشادن لاثم روط

ۀشون رطخ ب مو یتخانش مویمدااک

یاانیمز ناگداانرپ و نارادناتااسپ هورااگ ود یارااب اااهنت هرشح رطخ .دوب هئارا باق راوخ موب

یتخانش مویمدااک

زا هوطنم مامت یارب 3

ۀوبط راطخ لوا مواب

یتخاناش

هاچرگا تفرن رتارف شاخب

وانج رد یکچواک یااه

هراشح یانیمز نارادناتاسپ دروام رد ناتسا رد راواخ

ۀااوبط 3 رارااق رااطخ مااه کینااسرآ یارااب .داانتفرگ

هورگ مامت یارب و تسا تروص نیمه هب تیعضو یااه

رطخ ،رظن دروم موب

یتخانش زا رتارف

ۀوبط 3 و تسین

هدامع شاخب اهنت رد نااهایگ دروام رد هاوطنم زا یا

ۀوبط 3 فالع ناگدانرپ یاراب .تسا هتفرگ رارق ،راواخ

ناهایگ یب ، کااخ نااگرهم یز

یانیمز نارادناتاسپ و

هرشح وخ را رطخ ، موب یتخانش هاوبط رد سم یااه

1 ا

3 یانیمز ناگدانرپ دروام رد ااما ؛تاسا هاتفرگ رارق

هرشح شخب ،راوخ یبرغ لامش و رغ ، ونج زا ییاه

رد ناتسا ۀوبط

4 رطخ .تسا هتفرگ رارق موب

یتخاناش

هورگ یارب یور رد نااهایگ و راواخفلع ناگدانرپ یاه

تاوبط 1 ا 3 .دنتفرگ رارق انرپ دروام رد

یانیمز ناگد

هرشح هدامع شاخب راوخ شاخب و هاوطنم زا یا

یااه

هوطنم لامش و یبرغ ونج زا یکچوک هاب

رد ایترت

تاوبط 4 و 5 .دنتفرگ رارق یانیمز نارادناتاسپ یاراب

هرشح یاب یاراب و هوطنم موسود دودح راوخ نااگرهم

کاخ رد ناتاسا وانج رد یکچواک یلیخ شخب یز

ۀوبط 4 رطخ موب یتخاناش راراق یور

یاراب .دانتفرگ

هرشح ینیمز نارادناتسپ و ناگدنرپ هاوطنم مامت راوخ

رد ۀوبط رطخ ود موب یتخاناش دانتفرگ راراق زانگنم

.

یاب یارب کااخ نااگرهم یز

رتاشیب شاخب و هاوطنم

ناتاسا یابرغ ونج رد یکچوک رایسب هاب

رد ایترت

تاوبط 4 و 5 رطخ موب یتخانش زنگنم رارق هتفرگ دانا .

رد هوطنم مامت ًابیروت ناهایگ دروم رد ۀوبط

5 راطخ

موب یتخانش هکق و دنراد رارق زنگنم

زاین یکچواک یاه

رد ۀوبط 6 نیارباانب .دانراد رارق

، اک رد هوراگ یاراب

،زاانگنم اااب تااابترا رد ناااهایگ بی

تااش نیر رااطخ

موب یتخانش ًاابیروت هک تسا هدش ییاسانش هوطنم رد

رب رد زین ار ناتسا مامت گ

.تسا هتفر

لکش 2 . هشقن رطخ یاه موب

یتخانش مویمداک رب یرگلابرغ حوطس ساسا موب

یتخانش ( کاخ Eco-SSLs ینیمز ناگدنرپ یارب )

هرشح هرشح ینیمز نارادناتسپ و راوخ راوخ

Ri sk ^<

0.

1

0

. - 0.

لکش 3 . هشقن رطخ یاه موب

یتخانش کینسرآ رب یرگلابرغ حوطس ساسا موب

یتخانش ( کاخ Eco-SSLs یب ،ناهایگ یارب )

ناگرهم

کاخ فلع ناگدنرپ ،یز هرشح ینیمز ناگدنرپ ،راوخ

هرشح ینیمز نارادناتسپ و راوخ راوخ

موب رطخ یبایزرا

ّمس رصانع یتخانش کاخ رد ی

زا یخرب یارب یحطس هورگ

علاطم( یروناج یاه ۀ

)ناتسلگ ناتسا :یدروم 497

لکش 4 . هشقن رطخ یاه موب

یتخانش سم رب یرگلابرغ حوطس ساسا موب

یتخانش ( کاخ Eco-SSLs )

یب ،ناهایگ یارب ناگرهم

کاخ فلع ناگدنرپ ،یز دنرپ ،راوخ

هرشح ینیمز ناگ هرشح ینیمز نارادناتسپ و راوخ

راوخ

لکش 5 . هشقن رطخ یاه موب یتخانش یور رب یرگلابرغ حوطس ساسا موب

یتخانش ( کاخ Eco-SSLs یب ،ناهایگ یارب )

ناگرهم

کاخ فلع ناگدنرپ ،یز هرشح ینیمز ناگدنرپ ،راوخ

هرشح ینیمز نارادناتسپ و راوخ راوخ

موب رطخ یبایزرا

ّمس رصانع یتخانش کاخ رد ی

زا یخرب یارب یحطس هورگ

علاطم( یروناج یاه ۀ

)ناتسلگ ناتسا :یدروم 499

لکش 6 . هشقن رطخ یاه موب

یتخانش زنگنم رب یرگلابرغ حوطس ساسا موب

یتخانش ( کاخ Eco-SSLs یب ،ناهایگ یارب )

ناگرهم

کاخ هرشح ینیمز ناگدنرپ ،یز هرشح ینیمز نارادناتسپ و راوخ

راوخ

4 . ثحب هجیتن و یریگ

رااب ریداااوم ساااسا

Eco-SSLs

نامزاااس یداهنااشیپ

طیحم تظافح

ااکیرما تسیز (

USEPA, 2005a–d

) ،

رب رصانع رضم راثآ هورگ

تاایح یااه

ناکمم شاحو

رد تااسا ساام و یور ،زاانگنم درواام

.دااتفیب قااافتا

هااب روااط یاالک

، بی تااش نیر تااسا نااکمم رااطخ ارااب

ی

هرهم هرشح ناراد راوخ

راما نایا هک دشاب هتشاد دوجو

مه هب دوجو یقد ۀناتاسآ

راطخ مواب یتخاناش راتمک

یارب نآ تساه لودج(

1 ) . بقا هت هاب رواط یالک

، نازایم

هورگ یارب رطخ راصانع ااب تاابترا رد یرونااج یااه

هوراگ ود یاراب اهنت و تسا نییاپ نوگانوگ و نااهایگ

یب کااخ ناگرهم راطخ یز

اباق هجوات ی و زانگنم زا

ناگدنرپ هرشح ینیمز یور دروم رد راوخ

.دراد دواجو هب

ره ریداوم لاح

Eco-SSLs

هوراگ یاراب زنگنم یااه

هراشا دش ه زا رتمک تظلغ هاوطنم کااخ رد هایاپ یاه

ا تس ( 641 یلیم نااشن ثوضوم نیا ،)مرگولیک رب مرگ

یم دهد ریداوم هک

Eco-SSLs

هوراگ نایا یارب یااه

تسا هدش دروآرب دح زا شیب ییاذغ اما ،

ریداوم

Eco-

یاربSSLs

هورگ ریاس اه

زا رتاشیب تاظلغ

هایاپ یااه

خشم هدش کاخ رد هوطنم ا تس (

Mirzaei et al.,

2013 Hafezi Moghaddas et al., 2013,

)،

ناایا

ناشن ثوضوم یم

دهد ریدااوم هاک

Eco-SSLs

یاراب

هورگ نیا ییاذغ یاه تسا ینتفریذپ یدایز دح ات

. رد

زا هدافتسا یامنهار

Eco-SSLs

، هدرک خشمEPA

تسا هک ماع ااه ی سرتاسد راب هاک کااخ یریذاپ

یتسیز رثؤم رد دن ۀبساحم

Eco-SSLs

رد هاتفرگ رظن

هدش کاخ یارب اهنت یداهنشیپ ریداوم نیا و دنا ییااه

هدودحم اب کااخ یقآ داوم و هتیدیسا زا یصخشم یاه

سانم ا دان

(4.0 < pH < 8.5, OM content≤10%)

(

USEPA, 2005d

) . رب ،ااهرایعم نیامه ساسا کااخ

مااامت رد هااوطنم ۀدودااحم

رارااق کاااخ یاااهرتماراپ

یاام دراایگ (

Hafezi Moghaddas et al., 2013

) .

نیاربانب

، هس ذح اب ۀشون

رطخ موب یتخاناش زانگنم

هورگ یارب یب و ناهایگ یاه

کاخ ناگرهم راطخ و یز

یارب یور ناگدنرپ

هرشح ینیمز ،راوخ

راطخ یباایزرا

موب یتخانش ناشن یم داهد راطخ هاک مواب

یتخاناش

نایاش هجوت ی هورگ یارب هاوطنم رد راظن دروام یااه

اهنت و درادن دوجو هراشح ناگدانرپ یارب سم

و راواخ

هرشح نارادناتسپ یارب یور راطخ تاسا نکمم راوخ

.دشاب هتشاد هارمه هب یکدنا رایسب

رطخ یبایزرا شور موب

یتخانش هرااشا

هداش رد

یا شهوژپ ن رب

راصانع ک تظلغ ساسا تاسا

ااما

اطم ق یدایز تاع هراشا

هدراک دانا هاک یتاسیز رااثآ

رسک اب لغا باق

سرتسد یز

رد هدانیلاآ کی یتس

طبترم کاخ ا

( نآ اک تاظلغ اات دن

ISO, 2008

.)

رب ساااسا

Eco-SSLs

، رااطخ موااب یتخانااش نااکمم

هراشح کچوک نارادناتسپ یارب تسا راواخ

و داایز

یارااب فاالع ناراوااخ دااشاب دودااحم

. وااس کاای زا

یتاعقاطم رد

راب ۀ نیئتوراپ اوطس زالف یوااح یااه

نینویتوقاتم ینعی کاچوک نارادناتاسپ رد اه

نااشن

هک دنداد هب

لاثم روط تشپراخ

زا ییلاااب اوطس اه

نینویتوقاتم اه

نااشن تازالف عامجت اب تابترا رد ار

ناشن نیا هک دنداد دانهد

ۀ هاک تاسا نایا ییااناوت

تازاالف تامدااص ااباوم رد دوااخ خاافح راد ار

داان

قاحرد ی هک نینویتوقاتم شیازفا رد زالف عامجت اب اه

مارآ رایسب ناگدنوج

ًلاصا ای تسا یامن قاافتا

داتفا

(

Fritsch et al., 2010

.) هب ،هولااع هداش خاشم

تسا تشپراخ تباسن راتمک ناگدنوج هب تبسن اه

شنت هب طیحم رد تازلف زا صاح یاه یعیبط یاه

هدواقآ

، سااسح ا ( دان

Shore & Rattner, 2001

.)

هااب رااه هااتفای ناایا لاااح اااه

رااابرد ۀ و ناگداانوج

تشپراخ ااه دروام رد راعم رد

راراق ااب نتفراگ

شنت رطخ یبایزرا اب قباطم یطیحم یاه رب

سااسا

شور

Eco-SSLs

.تسین هب ره لاح روط نامه هاک

اکیرما EPA

تیدوداحم یخرب رب زا هدافتاسا یااه

Eco-SSLs

زا هدافتااسا ،تااسا هدرااک هراااشا ناایا

ریداوم هب ماس ریدااوم هاب هجوت اب هژیو سنرافر تی

هورگ یارب اخ یاه

( تسا دیدرت دروم

Regan et

al., 2002, USEPA, 2005d, Allard et al., 2009, Buekers et al., 2009

.) ،رااگید یوااس زا

رد مه یتاعقاطم نااشن کاچوک نارادناتاسپ دروام

تاظلغ هاک دنداد رد اایمک راصانع یانورد یااه

ناروناج اب هلصاف یم شهاک هدنیلاآ عبنم زا و دابای

یم ناشن باانب و هاتفای عمجت اوطس هک دنهد

نیار

،

مس راثآ ااب طبترام رتاشیب تاسا ناکمم طبترم ی

تظلغ ات دشاب ک تظلغ باق

سرتسد .کااخ رد

هجیتن کی ناونع هب یلک یریگ

دایاب تافگ ریدااوم

Eco-SSL

هاک ار یوطاانم قایقد ییاسانش ناکما

تاایح یاراب یراطخ تاسا نکمم ایمک رصانع دناشاب شحو یاراب قاداح

اوطنم ۀ هاعقاطم هداش

یمن مهارف نک

.د هاب شور نایا دروم رد دیدرت هتبقا

اانعم ا ی أت داایی شور ریاااس زا یرایااسب .تااسین اااه

شور موب رطخ یبایزرا یاه راطخ خاش ،یتخانش

هنوگ مامت یارب ار اه

اب مه و ًافراص هاب کای ترواص

یم نییعت یددع رادوم دننک

قاحرد ی هک هانوگ یااه

فلتخم رتسگ ه یگناخ اب هزادنا یاه ینوگانوگ راد

؛دن

لاع هو رب نایا

، نورد هرتاسگ یگنااخ راه هانوگ

،یا

تااظلغ هداانیلاآ اااه رااییغت یاام داانک و رااعم رد

یریگرارق هدنیلاآ

اه هب راتفر هیذغت یا هنوگ یگتسب

دهاوخ تشاد (

Cormont et al., 2005

؛) نیارباانب

هدیا هانوگ راه یاراب راطخ یبایزرا هک تسا نآ لآ

هب .دوش ماجنا ازجم تروص

هب ره لاح رد س لا یاه ریخا اب روهظ روانف ی یااه

،دیدج هشون یزاس رطخ موب یتخانش یارب

هنوگ یااه

فلتخم تایح شحو هعاسوت هاتفای دانا (

Rattner et

al., 2008, Mehaffey et al., 2009, Macedo- Sousa et al.,2009, Lahr et al.,2010, Wang et

al.,2012

.) هشون نینچ ییاه

ناکما نییعت تعیبط و

خاس رات یناکم راثآ ماوع شنت از ار یارب نادنمشناد

و نابایزرا رطخ مهارف یم دنک . نیا هشون اه نینچمه

رازبا یدیفم رایسب یارب

یفرعم نیاتن یباایزرا راطخ

طیحم یتسیز هب مومع مدرام و یذ نااعفن تاسه دن

(

Lahr & Kooistra, 2010

.) یباایزرا راطخ یتناس

یارب داوم مس ی لغا ه یارب اهنت دیدهت ای هدنیلاآ ر

موب رطخ یبایزرا

ّمس رصانع یتخانش کاخ رد ی

زا یخرب یارب یحطس هورگ

علاطم( یروناج یاه ۀ

)ناتسلگ ناتسا :یدروم 501

یم ماجنا دوش

. هب نیمه یقد یرایسب زا هاشون یااه

رطخ اهنت تظلغ ای راثآ ۀووقاب داوم ار هناگادج نااشن

یم دهد (

Lahr & Kooistra, 2010

.) ااما رد یاایند

،یعقاو تادوجوم هدنز

هب تردن رد رعم ااهنت کای

ماع شنت از رارق یم دنریگ . نیارباانب

، یاراب یباایزرا

طخ ر یعقاو

،رت مزلا تسا راثآ یبیکرت نیدنچ اماع

شنت از دننام یکرت ماع یاه شنات یاز ییایمیاش

نوگانوگ و

یکرت اماع یااه شنات یاز یاعیبط و

میش ی ییا اب رگیدکی رظن رد هتفرگ دوش . ۀعسوت ریخا

رگید رد یبایزرا رطخ موب یتخانش

، زکرمت رتشیب راب

هدنریذپ یاه رطخ و یگژیو یاه مواب یتخاناش نآ

ااه

تااسه . نازاایم تیااساسح و

یااسآ یریذااپ ناایا

هدنریذپ اه هک ًلاوامعم هانوگ یااه فالتخم تاسه

،دن

رب سااسا یاگژیو یااه ینوگاانوگ نیایعت

یام دواش

(

Baird & van den Brink, 2007, Baird et al.,

.)2008

هب لاثم روط یاط

هاعقاطم یا یاسآ یریذاپ

یبسن موب یتخانش هنوگ

یاه شحو تایح بسن

ت هاب

هدنیلاآ یاه کاخ اب هجوت هب یگژیو یااه ینوگاانوگ

دننام یگژیو یاه ۀخرچ

،یگدنز

،یژوقویزیف حیجرات

ییاذغ و راتفر شنکاراپ و

ترجااهم خاشم

داش ه

تسا (

De Lange et al., 2009

.)

شهوژپ نیا رد

دش یعس رب

ساسا راطخ مواهفم

موب یتخانش ،شور یعون و

ۀشون رطخ مواب یتخاناش

هورگ یارب راکذ ااما .دواش هایهت ده فلتخم یاه

رد هتکن دنچ دروم

هشون :تاسا یرورض یدیقوت یاه

فقا ) نیدنچ یبیکرت راثآ ،دراوم زا یرایسب رد ۀداام

یازاجم راثا زا طیاحم رد ییایمیش نآ

ااه تواافتم

یام هک دوب دهاوخ داناوت

هاب اای ماسیژرنیس ترواص

رد الطم نایا هاک داشاب مسینوگاتنآ ۀاشون ۀایهت

یدیقوت هتفرگ رظن رد ؛تسا هدشن

) ناایم تابترا

هدنیلاآ تظلغ مس یاه

رااثآ و کااخ رد ی نآ

ااه راب

تایح یام راظن هاب هاک رواط نآ دیاش شحو داسر

یتقو .دشابن حضاو ۀشون

هیهت یعمجت رطخ یرتسر

یم یم رف دوش ناایم یمیوتاسم تاابترا هک دوش

راثآ و کاخ رد هدنیلاآ تظلغ نآ

اه تایح رب شاحو

وجو تاسین تاسرد هاشیمه راف نایا هک دراد د هنوگ نوچ

فلتخم یاه هرتسگ

هزادانا ااب یگناخ یااه

ینوگانوگ راد

نایا رب هولاع ؛دن

، هرتاسگ نورد یگنااخ

هنوگ ره هدنیلاآ تظلغ ،یا یام راییغت ااه

و دانک رد

رعم هدنیلاآ یریگرارق هایذغت راتفر هب اه

هانوگ یا

( تشاد دهاوخ یگتسب

Cormont et al., 2005

؛) ج )

مااس تااایح یااسانش

شااحو

، یاانعی ۀااعقاطم راااثآ

هدنیلاآ یاه طیحم دیقوت رب یتسیز و تملااس ، ثم

هنوگ شمارآ و هافر ااه

هاب راب یاکتم یتناس ترواص

ماجنا تاعقاطم هاگاشیامزآ رد هداش

ا تاس

، د ) نیااتن

شور مامت نورد یاه

یبای اطخ دراد . نیارباانب

، دوابن

هاانهپ رد تاایعطق کاااخ یگدوااقآ یداانب

تازاالف هااب

هشون و نیگنس رطخ یزاس

مواب یتخاناش ناتاسا رد

ناتسلگ فاقا :تسا هدش عقاو قطانم نیا رد ًاساسا )

ۀکق نآ رد هک یغاد هنومن زا یمک دادعت

یازجم یاه

هانومن طسوت یگدوقآ دایز تظلغ اب تاظلغ ااب یااه

،دشاب هدش هطاحا رتمک ۀاکق )

نآ رد هاک یدراس

هنومن رتمک یاه هدوقآ

هدش ااب هانومن یااه روت ًاابی ااب

دایز یگدوقآ هاطاحا

هداش ج و دناشاب )

قطاانم زرام

ای هدوقآ یسررب هدش (

Xie et al., 2011

)؛

ه و ) ًلاواصا

رطخ زا ثحب یتقو موب

یتخانش یم

واس کای زا دوش

نعم هب ا هنوگ عیرس یدوبان ی رب ینتبم هکلب تسین اه

تسا کسیر موهفم

، دواجو رطخ ثوقو لامتحا ینعی

و دراد نعم هب ا تسین نآ ثوقو ی .

رد راگید یواس زا

رااطخ یبااایزرا موااب

یتخانااش خااشم رااطخ ثواان

یاامن یب و دوااش ااش

زا یااشان رظنداام یاهداامایپ رت

هداانیلاآ هاانوگ یارااب اااه راااثآ ،شااحو تااایح یاااه

ینلاوط رثا و نمزم و تدم نآ

ااه رد ۀرایجنز ییاذاغ

تسا ارطم .

و ریدقت رکشت

نیا هعقاطم یشخب زا ارط یتاعقاطم یهت«

ۀ سالطا

یگدوااقآ کاااخ

ناتااسا ناتااسلگ ا»

تااس هااک

نیدب هلیسو زا راتفد یاسررب یگدواقآ آ

و کااخ

نامزاس تظافح حم طی تسیز تایامح هاک رواشک

یقااام ناایا شهوژااپ ار

،دنتخاااس مهارااف رکااشت

و

ینادردق یم

.دوش