هدﻮﺗ ود ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ و يدﺮﮑﻠﻤﻋ تﺎﻔﺻ ﺮﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﺛا ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز
ﻧﺎﻗ ﻦﯿﺴﺣ
1ﻊ ﯿﺴﺣ ،*
يرﺎﮑﺷﺮﯿﻣا ﻦ و2
ﯽﺟﺎﻧ ﺪﻤﺤﻣﺮﯿﻣا
2
1 . ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ،ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ ةﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ ،ﺪﺷرا
2 . رﺎﯾدﺎﺘﺳا
، ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ،ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ ةﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ
ﺦﯾرﺎﺗ لﻮﺻو :ﻪﻟﺎﻘﻣ 24 / 05 / 1395 ﺦﯾرﺎﺗ
شﺮﯾﺬﭘ :ﻪﻟﺎﻘﻣ 01 / 08 / 1395
هﺪﯿﮑﭼ ﻪﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ تﺎﻔﺻ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا ،دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ،ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز هدﻮﺗ ود
ترﻮـﺻ
كﻮﻠﺑ ﮥﯾﺎﭘ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻪﺳ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ لﺎـﺳ رد ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﮥﻋرﺰﻣ رد راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ
ارز ﯽﻋ 94 - 1393 مﺎﺠﻧا ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ و ﻢﯾاﺮﭘ نوﺪﺑ) ﺢﻄﺳ ود رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﻣﺎﻋ ،ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا رد .ﺖﻓﺮﮔ 4
ﻪﺳ رد ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ،(ﺪﺻرد
ﺢﻄﺳ ) 25 ،ﻦﻤﻬﺑ 10 و ﺪﻨﻔﺳا 25 هدﻮﺗ و (ﺪﻨﻔﺳا ﻪـﺳ ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮـﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ .دﻮﺑ (رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ و راوﺰﺒﺳ) ﺢﻄﺳ ود رد ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز يﺎﻫ
ﻤﯾاﺮﭘ ،ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﺢﻄﺳ رد ﻪﺗﻮﺑ رد ﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ ﺮﺑ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز هدﻮﺗ و ﮓﻨﯿ
1 دﺮـﮑﻠﻤﻋ و ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ،ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ و ﺪﺻرد
ﺢﻄﺳ رد ﯽﺘﺴﯾز 5
زا ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﻪﮐ دﻮﺑ نآ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﺷ رادﺎﻨﻌﻣ ﺪﺻرد 10
ﻪﺑ ﺪﻨﻔﺳا 25 رد ﻢﯾاﺮـﭘ نوﺪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺪﻨﻔﺳا
اد دﺮﮑﻠﻤﻋ رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ راوﺰﺒﺳ ةدﻮﺗ ﯽﻣ ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﻪﻧ
ﺪـﻣﺎﺠﻧا و ﺪـﺻرد راوﺰﺒـﺳ ةدﻮـﺗ رد ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ .
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ار ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺪﻫد
ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﺻرد .
ﻪـﺑ .داد نﺎـﺸﻧ يرادﺎـﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا ةﺪﻨﻫد رﻮـﻃ
ﺦﯾرﺎﺗ رد راوﺰﺒﺳ ةدﻮﺗ ﺖﺸﮐ ،ﯽﻠﮐ 25
بﻮﻠﻄﻣ ﻦﻤﻬﺑ ﯽﻤﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺗ
.ﺖﺷاد ار ﯽﻔﯿﮐ و
ﺪﯿﻠﮐ هژاو :ﺎﻫ ﺶﯿﭘ ،ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ،ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ،رﺎﻤﯿﺗ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ
ﻦﯿﻣﻮﮐ ، .ﺪﯿﺋﺪﻟآ
هرود
19 هرﺎﻤﺷ
3 ﺰﯿﯾﺎﭘ 1396
ﻪﺤﻔﺻ ﺎﻫ 575 - 561
1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻂﯿﺤﻣ تﺎﻣاﺰﻟا ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫوراد ﯽﺒﻧﺎﺟ رﺎﺛآ ﺪﻧور و ﯽﺘﺴﯾز
ﯽﺠﯾرﺪﺗ ﻪﺑ ﺶﯾاﺮﮔ ﺮﻓ يﻮﺳ آ هدرو ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺒﺳ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺮﺸﯿﭘ يﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد هﮋـﯾو
] ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﯿﺧا ﮥﻫد 25
[.
ظﺎـﺤﻟ زا ﻪـﮐ ﯽﻧﺎـﻫﺎﯿﮔ زا ﯽـﮑﯾ
هﺮﻬﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ و ﺪﻣآرد ،تاردﺎﺻ ﻦﯿﻣز يﺎﯿﺣا و يرو
يﺎﻫ
ﻪﻤﯿﻧ و ﮏﺸﺧ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺖـﯿﻤﻫا بآ زا كﺪﻧا ةدﺎﻔﺘﺳا و ﮏﺸﺧ
ةﺮﯾز دراد ) ﺰﺒﺳ
Cuminum cyminum L.
( ] ﺖﺳا 1 ةﺮـﯾز .[
عﺎـﻔﺗرا ﻪـﺑ ﯽـﻔﻠﻋ و ﮏﭼﻮﮐ ﯽﻫﺎﯿﮔ (ﻪﯿﺑاﺮﮐ) ﺰﺒﺳ 15
ﺎـﺗ 50
ﯽﺘﻧﺎﺳ گﺮﺑ ياراد ،ﺮﺘﻣ ﯽﺑ و فﺎﻔﺷ ،بوﺎﻨﺘﻣ يﺎﻫ
.ﺖﺳا كﺮﮐ
ﻞﮔ ﻊـﻤﺘﺠﻣ و ﮓـﻧر ﯽﺗرﻮـﺻ ﺎـﯾ ﺪﯿﻔـﺳ ،ﮏـﭼﻮﮐ نآ يﺎـﻫ
ﻪﺑ
ﻢـﻬﻣ زا ﯽـﮑﯾ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا .ﺖﺳا ﺐﮐﺮﻣ ﺮﺘﭼ ترﻮﺻ ﻦﯾﺮـﺗ
و ﯽﻫﺎـﯿﮔ يﺎﻫوراد تﻻﻮﺼﺤﻣ يﺎﻫاﺬـﻏ رد هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ
ﻪـﺠﻟﺎﻌﻣ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا هﻮـﯿﻣ رد ﺮﺛﺆـﻣ داﻮـﻣ .ﺖﺳا ﯽﺘﻨﺳ ةﺪـﻨﻨﮐ
لد ﺰـﯿﻧ درد ﻦﮑـﺴﻣ و ﺖـﺳا روآﺎﻬﺘﺷا و ﻢﮑﺷ ﺦﻔﻧﺪﺿ ،درد
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ
ﺖﯿـﺻﺎﺧ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا ةﻮﯿﻣ ﺲﻧﺎﺳا ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .
] دراد ﯽﯾﺎﯾﺮﺘﮐﺎﺑﺪﺿ 33
.[
ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾﺮﺗ
ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ،ﯽﻋارز ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﺐـﺳﺎﻨﻣ
ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﺮـﺑ يدﺎـﯾز
] دراد دﺮﮑﻠﻤﻋ 23
هﺮـﯾز ﺮـﯿﻈﻧ ﯽﻧﺎـﻫﺎﯿﮔ درﻮـﻣ رد ﺮﻣا ﻦﯾا .[
ﻪﻤﯿﻧ و ﮏﺸﺧ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ﻪﮐ دراد ﺖﯿﻤﻫا ﺮﺑ ﻪﯿﮑﺗ ﺎﺑ و ﮏﺸﺧ
هﺮﯿﺧذ ﺖﺑﻮﻃر ﯽﻣ ﺖﺸﮐ كﺎﺧ رد هﺪﺷ
ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﯽـﺳرﺮﺑ .دﻮﺷ
ﻪﮐ داد ﺺﺨﺸﻣ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز يور ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺑ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻪـﺑ ،ﯽـﻤﯿﻠﻗا ﻞـﻣاﻮﻋ هﮋـﯾو
ﯽﻧﺎـﻣز هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا ﺖﺸﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا يروﺮﺿ ،ﺎﻣد و دﻮﯾﺮﭘﻮﺘﻓ
ﻪـﺑ ﯽﻓﺎـﮐ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﮐ دﺮﯿﮔ ترﻮﺻ دﻮـﺟو نآ ﺪـﺷر رﻮـﻈﻨﻣ
] ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد 8
ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ .[
ﺖـﺳد ﻒـﻠﺘﺨﻣ تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ زا هﺪـﻣآ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺖﺸﮐ رد ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﺪـﺷ ﻞـﺻﺎﺣ (ﺪﻨﻔـﺳا ﻂﺳاوا ﺎﺗ ﻦﻤﻬﺑ ﺮﺧاوا) هرﺎﻬﺑ ]
5 .[
رد
ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رﺎﻬﭼ ﯽﺳرﺮﺑ 15
،نﺎـﺑآ 30 ،رذآ 17 و ﻦـﻤﻬﺑ
15 سرﺎﻓ نﺎﺘﺳا رد ﺪﻨﻔﺳا
،
ﺦﯾرﺎـﺗ ﻪـﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ يﺎـﻫ
) مﺎﮕﻨﻫﺮﯾد ﺖﺸﮐ 17
و ﻦﻤﻬﺑ 15 ﻪﺑ (ﺪﻨﻔﺳا مﺪﻋ ﻞﯿﻟد لﺎﻤﺘﺣا
ﺎﻧ يﺎﻣﺮﺳ عﻮﻗو ﺑ
ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﮕﯾد ﺮﺑ ،مﺎﮕﻨﻬ يﺮـﺗﺮﺑ ﺖـﺷﺎﮐ يﺎـﻫ
دراد ] 2 .[
ﯽــﮑﯾ ﺮــﮕﯾد ﮔ ﺖــﺸﮐ رد ﯽــﺳﺎﺳا تﻼﮑــﺸﻣ زا دﺮﺘــﺴ
ة
مﺪــﻋ ﯽــﯾوراد نﺎــﻫﺎﯿﮔ ﻪــﻧاﻮﺟ
ﻪــﺠﯿﺘﻧ رد و ﺐــﺳﺎﻨﻣ ﯽــﻧز
مﺪﻋ .ﺖﺳا ﯽﻋارز ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ راﺮﻘﺘﺳا ﻪـﻧاﻮﺟ
ﯽـﻧز و
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ راﺮﻘﺘﺳا ﺎﻫ
رد ﺧﺮﭼ ﮥ ﯽﮔﺪـﻧز هﺎـﯿﮔ ﻞـﺣاﺮﻣ ﯽـﻧاﺮﺤﺑ
دراد راﺮﻘﺘﺳا و ﻖﻓﻮﻣ
هﺎﯿﮔ ﻪﺘـﺴﺑاو ﻪـﺑ ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز ﻊﯾﺮـﺳ و
ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ ﺖـﺳا روﺬـﺑ
] 31 .[
ﯽـﮑﯾ زا ﻦﯾﺮـﺘﻬﺑ شور يﺎـﻫ
ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ رد
موﺎﻘﻣ يزﺎﺳ ﺎﻫرﺬﺑ رد ـﻠﺣﺮﻣ ﮥ ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز و
ﺪﺷر ﯿﻟوا ﮥ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ رﺬﺑ ﺖﺳا .
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻪﺑ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﯽﺻﺎﺧ
ﻪﺘﻔﮔ ﯽـﻣ دﻮـﺷ ﻪـﮐ ياﺮـﺑ
ﺶﯾاﺰـﻓا ﺪـﺻرد و ﯽﺘﺧاﻮـﻨﮑﯾ ﻪـﻧاﻮﺟ
ﯽـﻧز و دﻮـﺒﻬﺑ ﺪـﺷر
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺎﻫ و ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﯿﻨﺑ ﮥ رﺬﺑ رد ﺮﺑاﺮﺑ ﺶﻨﺗ يﺎﻫ ﯽﻄﯿﺤﻣ
ﻪﺑ رﺎﮐ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﯽﻣ .دﻮﺷ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ هزﺎﺟا هداد ﯽﻣ دﻮﺷ ﺎﻫرﺬﺑ
ﺎﺗ هزاﺪـﻧا يا ﻪـﺗارﺪﯿﻫ
ﻪـﺑ ،دﻮـﺷ يرﻮـﻃ
ﻞـﺣاﺮﻣ ﻪـﮐ ـﯿﻟوا
ﮥ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز مﺎﺠﻧا دﻮﺷ ﺎﻣا ﻪـﺸﯾر ﻪـﭼ جرﺎـﺧ دﻮـﺸﻧ ] 25 .[
زا
ﺪﯾاﻮﻓ ﯽﻣ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ناﻮﺗ
ﻪﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ
،ﯽﻧز جوﺮﺧ
ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ ﺮﺗ و ﻊﯾﺮﺳ ﺮﺗ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ
،ﺎـﻫ ﺖﻓﺮـﺸﯿﭘ
،غﻮـﻠﺑ ـﻨﻣاد ﮥ
ﯽﯾﺎـﻣد ﻊﯿـﺳو ﺮـﺗ رد ﻪـﻧاﻮﺟ
،ﯽـﻧز يزﺎـﺳزﺎﺑ لﻮﻠـﺳ
يﺎـﻫ
ﺐﯿﺳآ
،هﺪﯾد ﺶﻫﺎﮐ ﻊﻧاﻮﻣ ﺪﺷر
،ﻦﯿﻨﺟ ﺶﯾاﺰﻓا
ﻤﮐ ﯽ و ﯽـﻔﯿﮐ
ﺰﺘﻨﺳ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ
،ﺎﻫ فﺬﺣ ﯽـﮕﺘﻔﺧ
،رﺬـﺑ ﺶﯾاﺰـﻓا ﻞـﻤﺤﺗ ﻪـﺑ
ﺶﻨﺗ يﺎﻫ ﯽﻄﯿﺤﻣ مﺎﮕﻨﻫ ﺖﺸﮐ و ﺶﯾاﺰﻓا ترﺪﻗ ﻮـﻤﻧ هﺎـﯿﮔ
هرﺎﺷا دﺮﮐ ] 28 [ و ﻮﻤـﺳا ﺶﯾﺎﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ .
ﺮﯾز يﺎﻫرﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ ة
،ﺰﺒﺳ ياﺰﺟا هﺎﯿﮔ ﻦﯾا دﺮﮑﻠﻤﻋ
ار ﻪـﻧاد داﺪـﻌﺗ و ﻪـﺗﻮﺑ رد ﺮـﺘﭼ داﺪـﻌﺗ ،ﻪـﻧادراﺰﻫ نزو ﻞﺜﻣ ﻪﺑ ـﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﺎ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐـﺟﻮﻣ و دادراﺮـﻗ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ يراد
ﺮﯾز رﺬﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ و هﺮﯾز ﺲﻧﺎﺳا ة
ﺰﺒﺳ ﺷ ﺪ ] 9 .[
رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ياﺮﺟا زا فﺪﻫ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ هدﻮﺗ ود ﺲﻧﺎﺳا
ﺮـﯾز ة ﺰﺒـﺳ
ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﺖﺸﮐ يﺎﻫ .
2 شور و داﻮﻣ . ﺎﻫ
ﻪﺑ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ
ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز هدﻮﺗ ود دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا )
Cuminum cyminum
،(L.
ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ﮥـﯾﺎﭘ حﺮـﻃ ﺐـﻟﺎﻗ رد ﻞـﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮـﺻ
كﻮﻠﺑ تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ ﮥﻋرﺰﻣ رد راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ
اد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽـﻋارز لﺎﺳ رد ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﯾور 94
- 1393
ﻪﺑ .ﺪﻣآرد اﺮﺟا ضﺮﻋ رد ﺶﯾﺎﻣزآ ياﺮﺟا ﻞﺤﻣ
ﯽﯾﺎـﯿﻓاﺮﻐﺟ
36 و ﻪﺟرد 31 ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ لﻮﻃ و ﯽﻟﺎﻤﺷ ﮥﻘﯿﻗد 53
ﻪﺟرد
و 48 عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ ،ﯽﻗﺮﺷ ﮥﻘﯿﻗد 1050
ﻊﻗاو ﺎﯾرد ﺢﻄﺳ زا ﺮﺘﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﮥﻧﺎﯿﻟﺎﺳ شرﺎﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ .ﺖﺳا هﺪﺷ 216
ﯽﻠﯿﻣ رد ﺮـﺘﻣ
ﯽــﻋارز لﺎــﺳ 94
- 1393 ﻦــﯾا رد .ﺖــﺳا هﺪــﺷ شراﺰــﮔ
ﻞﻣﺎﻋ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﻣﺎﻋ :دﻮﺑ ﺮﯾز دراﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫ
ﺢﻄﺳ ود ﻢﯿـﺳﺎﺘﭘ ﺪـﯾﺮﻠﮐ و ﻢﯾاﺮﭘ نوﺪﺑ)
4 ] (ﺪـﺻرد 16
،[
ﺢﻄـﺳ ﻪـﺳ رد ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ )
25 ،ﻦـﻤﻬﺑ 10 و ﺪﻨﻔـﺳا 25
هدﻮﺗ و (ﺪﻨﻔﺳا و راوﺰﺒـﺳ) ﺢﻄـﺳ ود رد ﺰﺒـﺳ ةﺮـﯾز يﺎـﻫ
.(رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺖﻬﺟ ،ﺖﺸﮐ زا ﻞﺒﻗ
ﺎﻫ ي ﯽـﮑﯾﺰﯿﻓ
ﺎﺗ ﺮﻔﺻ ﻖﻤﻋ زا ،ﻪﻋرﺰﻣ كﺎﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و 30
ﯽﺘﻧﺎـﺳ يﺮـﺘﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ كﺎﺧ نآ ﻞـﻣﺎﮐ تﺎـﺼﺨﺸﻣ ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا يرادﺮﺑ
لوﺪﺟ رد 1
.ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا تﺮﮐ ،ﻦﯿﻣز ﺢﯿﻄﺴﺗ زا ﺲﭘ دﺎﻌﺑا ﻪﺑ يﺪﻨﺑ
2
× 2 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﮥﻠﺻﺎﻓ ﻪﺑ و ﺖﺸﮐ ﻒﯾدر رﺎﻬﭼ تﺮﮐ ﺮﻫ ﻪﮐ 50
ﯽﺘﻧﺎـﺳ ﺮـﺘﻣ
.ﺖﺷاد ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺖﺸﮐ رﻮﮐﺬﻣ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﺖﺳد ترﻮﺻ شﺎﭘ
ﺎـﺑ ﮥـﺗﻮﺑ ﮥﻠﺻﺎﻓ
5 - 7 ﯽﺘﻧﺎـﺳ ﺮـﺘﻣ زا ﺮﮕﯾﺪـﮑﯾ ﯽﯾﺎﻫرﺎﯿـﺷ نورد
مﺎﺠﻧا ﯽﺘﺳد يﺎﮐﻮﻓ ﺎﺑ هﺪﺷدﺎﺠﯾا ﻪﯾﻻ ﺎﺑ روﺬﺑ يور .ﺖﻓﺮﮔ
يا
طﻮﻠﺨﻣ ﯽﻣاد دﻮﮐ زا دوﺪـﺣ ﺖﻣﺎﺨـﺿ ﻪـﺑ كﺎـﺧ ﺎـﺑ هﺪﺷ
2
ﯽﺘﻧﺎﺳ .ﺪﺷ هﺪﯿﺷﻮﭘ ﺮﺘﻣ ﯽـﻤﯿﻠﻗا تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ سﺎﺳاﺮﺑ يرﺎﯿﺑآ
ﻪـﺑ و ﺮـﯿﺨﺒﺗ ﮏﺘـﺸﺗ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ ﯽﮐﺎﺧ و ـﺻ
ﯽـﺗﺮﮐ ترﻮ
ﻪﺑ ﻦﯿﺟو و ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﺘﺳد ترﻮﺻ
،ﯽـﻋﺮﻓ ﮥﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ زا دﻮﺑ ترﺎﺒﻋ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ،ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ،ﻪـﺗﻮﺑ رد ﻪـﻧاد داﺪـﻌﺗ ،ﻪـﺗﻮﺑ رد ﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ و ﻦﯿﻟوﺮـﭘ ناﺰـﯿﻣ ،ﺪـﯿﺋﻮﻨﺗرﺎﮐ ،ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ،ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ .ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد ﻪﺑ
هزاﺪﻧا رﻮﻈﻨﻣ يﺮﯿﮔ
،ﻪـﺗﻮﺑ ﺮﻫ رد ﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ
ﻪـﻧاد راﺰـﻫ نزو و ﻪـﺗﻮﺑ رد ﻪـﻧاد داﺪﻌﺗ
ﯽﮔﺪﯿـﺳر نﺎـﻣز رد
ﻪـﮐ هﺎـﯿﮔ ﯽﮔﺪﯿﺳر ﻢﯾﻼﻋ رﻮﻬﻇ سﺎﺳاﺮﺑ) ﻪﻧاد ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ گﺮﺑ نﺪﺷدرز هﻮﻬﻗ و ﺎﻫ
يا ﺖـﺸﮐ ةرود و روﺬـﺑ نﺪﺷ 120
(هزور ] 3 [ ﻪـﺗﻮﺑ ﺶـﺷ ،ﻪﯿـﺷﺎﺣ ﺮـﺛا فﺬـﺣ ﺎـﺑ تﺮﮐ ﺮﻫ زا
ﻪﺑ و بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ياﺮﺑ
هزاﺪﻧا ﻪـﺑ شرﺎﻤـﺷ و يﺮﯿﮔ
هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻞﻘﺘﻨﻣ
ـﺷ .ﺪ ياﺮـﺑ هزاﺪـﻧا يﺮـﯿﮔ ،ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ
دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯽﺘﺴﯾز ﺖﺣﺎﺴﻣ ﻪﺑ تﺮﮐ ﺮﻫ زا ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و
2 / 1 ﻪﻧﻮﻤﻧ و مﺎﺠﻧا ﺖﺷادﺮﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﮏﺸﺧ دازآ ياﻮﻫ رد ﺎﻫ
ﺪــﺷ . ﺲﭙــﺳ
، .ﺪــﯾدﺮﮔ نزو و اﺪــﺟ ﺶــﻠﮐ و هﺎــﮐ زا روﺬــﺑ
ﺮـﺑ ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﻢﯿـﺴﻘﺗ ﻞـﺻﺎﺣ زا ﺰﯿﻧ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯽﺘﺴﯾز ﻪﺑ .ﺪﻣآ ﺖﺳد
لوﺪﺟ 1 . ﻪﻋرﺰﻣ كﺎﺧ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﮏﻫآ
(%)
ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ
(%)
CEC
(meq.100g soil-1) SAR ESP pH EC (dS.M-1)
كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ياﺰﺟا ﺪﺻرد
كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ
Silt (%)
Sand (%)
Clay (%)
5 /
7 0/10 10/3 7/41 8/8 8/13 6/2 15 75 10 مﻮﻟ ﺖﻠﯿﺳ
ﮥـﻠﺣﺮﻣ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺷادﺮﺑ) ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ يدﺎﻬﻨــﺸﯿﭘ شور زا (ﯽﻫﺪــﻠﮔ ﺮﻟﺎــﺘﻨﺘﭽﯿﻟ
] ﺪــﺷ هدﺎﻔﺘــﺳا1
30 .[
ﻪﺑ عﻮـﻧ زا بآ ﺎـﺑ ﺮـﯿﻄﻘﺗ هﺎﮕﺘـﺳد زا ﺲﻧﺎـﺳا جاﺮﺨﺘـﺳا رﻮﻈﻨﻣ
ﻞـﺻﺎﺣ زا ﺲﻧﺎـﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ و هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺠﻧﻮﻠﮐ ﺪـﺻرد بﺮـﺿ
.ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد ﺲﻧﺎﺳا ةﺪﻧزﺎﺳ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ
هﺎﮕﺘﺳد ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا GC-MS
وزدﺎﻤﯿﺷ لﺪﻣ)
29 ترﻮﺻ (
.ﺖﻓﺮﮔ هداد ﺮﻃ زا ،ﺶﯾﺎـﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﻖـﯾ ﮥ يرﺎـﻣآ
SAS (v.9.12) ﻪﯾﺰﺠﺗ
ﻞﯿﻠﺤﺗو .ﺪﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ نﻮـﻣزآ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﻫ
ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ يا ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد 5
.ﺪﺷ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺪﺻرد
3 ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ .
.3 1 ﻪﺗﻮﺑ رد ﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ .
ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﺳد ﺦﯾرﺎﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ دﻮﺑ نآ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ،ﺶﯾﺎﻣزآ زا هﺪﻣآ
ﻪﺑ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ و ﺖﺷﺎﮐ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ
ﻦـﯾا ﮥـﻧﺎﮔود
ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﻞﻣﺎﻋ ود و ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ،ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ ﮥـﻧﺎﮔ
ﺢﻄﺳ رد هدﻮﺗ 1
ﺪـﺷ رادﺎـﻨﻌﻣ ﻪﺗﻮﺑ رد ﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ ﺮﺑ ﺪﺻرد
لوﺪــﺟ) 2 ،ﻞــﻣﺎﻋ ﻪــﺳ ﻞــﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮــﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎــﯿﻣ ﮥــﺴﯾﺎﻘﻣ رد .(
رد راوﺰﺒـﺳ ةدﻮـﺗ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﻪـﺗﻮﺑ رد ﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﻢﯾاﺮـﭘ نوﺪـﺑ ﻂﯾاﺮﺷ 10
،دﻮـﺑ ﺪﻨﻔـﺳا رد
زا ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ هدﻮﺗ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ 10
ﺪﻨﻔﺳا
ﻪﺑ 25 ﺪﯾﺪـﺷ ﺶﻫﺎـﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻢﯾاﺮﭘ نوﺪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺪﻨﻔﺳا ﻂﯾاﺮـﺷ رد هدﻮـﺗ ﻦﯿـﻤﻫ ،ﺎـﻣا .ﺪـﯾدﺮﮔ ﻪـﺗﻮﺑ رد ﺮـﺘﭼ داﺪﻌﺗ
ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ 25
ﮥـﺗﻮﺑ رد ﺮـﺘﭼ داﺪـﻌﺗ ﺪﻨﻔـﺳا
لوﺪـﺟ) ﺖـﺷاد ﻢﯾاﺮـﭘ نوﺪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﺸﯿﺑ 3
.(
ﻪﺑ رﻮﻃ ﯽﻣ ﺐﺒﺳ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ،ﯽﻠﮐ ةﺮـﯾز ﻪﮐ دﻮﺷ
ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﯽﺸﯾور ةرود ﻞﺣاﺮﻣ ﻞﯿﻤﮑﺗ ياﺮﺑ ﯽﻓﺎﮐ ﺖﺻﺮﻓ ﺰﺒﺳ ﻞﻣﺎﮐ زا ﻞﺒﻗ و ﺪﺷﺎﺑ زﺎـﻏآ ﯽﺸﯾاز ﮥﻠﺣﺮﻣ ،ﯽﺸﯾور ةرود نﺪﺷ
ﺶﻫﺎـﮐ ﺐﺒـﺳ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا .ﺪﺑﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ هﺎﯿﮔ عﺎﻔﺗرا و دﻮﺷ ﻞﮔ رد ﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ هﺎـﯿﮔ رد دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﻦﯾذآ
1. Lichtenthaler
2.Shimadzu 9A
ــﮑﻠﻤﻋ و ﺪــﺷ ﻪــﺑ دﺮ
] ﺖــﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎــﮐ ﯽــﺳﻮﺴﺤﻣ رﻮــﻃ 8
.[
ﻦﯿﻤﻫ ] نﻮـﺴﯿﻧآ هﺎـﯿﮔ يور ﯽﺳرﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ رﻮﻃ 12
ﺪﯾﻮـﺷ و [
] 11 داﺪـﻌﺗ ﺶﻫﺎـﮐ ﺐـﺟﻮﻣ ﺖﺷﺎﮐ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ [ ﻖـﯾﺮﻃ زا ﻪـﻋرﺰﻣ رد ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺷ ﺮﺘﭼ رد ﻪﻧاد
ﻊﯾﺮﺳ رﻮﻬﻇ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺮﺗ
و دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺖـﻓا ،ﺮﺗﻻﺎﺑ راﺮﻘﺘﺳا و ﺎﻫ
ﺧﺄﺗ زا ﯽﺷﺎﻧ دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا ﯽﻣ ناﺮﺒﺟ ار ﺖﺷﺎﮐ رد ﺮﯿ
ﺪـﻨﮐ
] 27 هﺎـﯿﮔ يور ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﺛا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا .[
] دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﻪﻧﺎﯾزار 6
.[
.3 2 ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ .
ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﺳد لوﺪﺟ زا هﺪﻣآ 2
ﯽﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ
ﺢﻄﺳ رد ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ 1
ﺦﯾرﺎـﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﺪﺻرد
ﺰﺒـﺳ ةﺮـﯾز ةدﻮﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ،ﺖﺸﮐ )
P×D×V ( ﺢﻄـﺳ رد 5
ﺎﻨﻌﻣ ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﺮﺑ ﺪﺻرد ﺮـﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ .ﺪﺷ راد
ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ رد ﻪـﺗﻮﺑ رد ﻪـﻧاد داﺪـﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻧﺎﮔ
ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد رﻮﺑﺎـﺸﯿﻧ ةدﻮﺗ رد ﻢﯾاﺮﭘ نوﺪﺑ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ 25
) ﻦﻤﻬﺑ 4 / 859 ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد راوﺰﺒـﺳ ةدﻮﺗ و ( 10
ﺪﻨﻔـﺳا
) 3 / 846 ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد و (
ﺖﺷﺎﮐ 10 ) رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ةدﻮﺗ رد ﺪﻨﻔﺳا 5
/ 854 ﺎـﺑ ﻪﮐ ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ (
ﺐﯿﮐﺮﺗ يرﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﻢﯾاﺮـﭘ نوﺪـﺑ يﺎـﻫ
25
ﻢﯿـﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ و راوﺰﺒﺳ ةدﻮﺗ رد ﻦﻤﻬﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد 25
،(رﻮﺑﺎـﺸﯿﻧ و راوﺰﺒـﺳ) هدﻮﺗ ود رد ﻦﻤﻬﺑ
ﺦﯾرﺎﺗ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖـﺷﺎﮐ يﺎﻫ
10 و 25
راﺮـﻗ ﯽﮐﺮﺘﺸﻣ هوﺮﮔ رد يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ،راوﺰﺒﺳ ةدﻮﺗ رد ﺪﻨﻔﺳا لوﺪﺟ) ﺪﻨﺘﺷاد 3
رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا .(
ﻪـﺑ رﻮﺑﺎـﺸﯿﻧ ةدﻮﺗ
ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺖﻔﺻ ﻦﯾا رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا 10
ﺖﺒـﺴﻧ ﺪﻨﻔـﺳا
لوﺪﺟ) ﺪﯿﻣﺎﺠﻧا ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ مﺪﻋ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ 3
،ﺎﺘﺳار ﻦﯿﻤﻫ رد .(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد داﺪـﻌﺗ رادﺎـﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ يا
] ﺪﯿﻣﺎﺠﻧا ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز رد ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد 18
ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .[
ﻪﮐ دﻮﺑ نآ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺦﯾرﺎﺗ
ﺶﻫﺎـﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺮﺗﺮﯾد ﺖﺸﮐ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ﮥﻧادراﺰﻫ نزو و ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ] دﻮﺷ
10 .[
لوﺪﺟ 2 . ﯾﺰﺠﺗ ﮥ ﺲﻧﺎﯾراو دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا ﺮﺑ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﺛا ةدﻮﺗ ود ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ و
ﺮﯾز ة ﺰﺒﺳ
تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ
(S.O.V)
ﺟرد ﮥ يدازآ ﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ
ﻪﺗﻮﺑ رد رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ﻪﺗﻮﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ
دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯽﺘﺴﯾز ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ
ﻞﮐ
راﺮﮑﺗ
ns 2 41 /
ns 12 41 /
ns 3319 009 /
ns 0 36 /
ns 195 11 /
* 1468 69 / 2
) ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ (P
ns 1 4 /
ns 10 4 /
ns 710 081 /
ns 0 67 /
ns 389 04 /
ns 231 17 / 2
ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ )
(D
** 2 7 /
** 280 34 / 144513 237**
/
** 0 09 / 21446 48**
/
ns 4705 14 / 0
) ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ (V
** 1 34 /
ns 340 91 / 17619 083ns
/
ns 0 89 /
ns 3398 64 /
** 2937 99 / 5
) (P×D
ns 2 38 /
ns 77 34 / 39212 066ns
/
ns 0 9 /
ns 1654 79 /
* 2172 56 / 2
) (P×V
ns 1 18 /
ns 23 67 /
* 6386 097 /
ns 0 61 /
ns 3 9 /
* 1104 38 / 2
) (D×V
** 2 39 /
ns 332 86 / 23843 074*
/
ns 0 82 /
** 5541 71 / 13185 9**
/ 3
)
P×D×V
(
** 2 01 /
* 624 49 / 66555 056ns
/
* 0 06 / 10312 3069*
36ns
/ 0
ﺎﻄﺧ 22
96 / 24 76
/ 19109 02
/ 0 99
/ 1916 52
/ 710 59
/ 0
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ _ (%)
31 / 17 20
41 / 5 24
/ 20 07
/ 11 07
/ 20
،ns
و*
**
ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻨﻌﻣﺮﯿﻏ ﺎ ﻨﻌﻣ و راد ﺎ حﻮﻄﺳ رد راد 5
و 1 ﺪﺻرد
لوﺪﺟ 3 . ﺴﯾﺎﻘﻣ ﮥ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ رد
دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا ﺮﺑ ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ و
ﺐﯿﮐﺮﺗ يرﺎﻤﯿﺗ ﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ
ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ
)
Kg.ha-1
( ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ
)
Kg.ha-1
( دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺲﻧﺎﺳا
)
Kg.ha-1
(
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ
هﺮﯾز هدﻮﺗ
(ﺪﻫﺎﺷ) ﻢﯾاﺮﭘ نوﺪﺑ 25
راوﺰﺒﺳ ﻦﻤﻬﺑ 9cd
/ 26 7ab
/ 703 4bcd
/ 201 4bc
/ 235 19
/ 6
b..e
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 5bc
/ 33 4a
/ 859 2ab
/ 279 2b
/ 279 80
/ 9
a
10 ﺪﻨﻔﺳا راوﺰﺒﺳ
8a
/ 52 3a
/ 846 7a
/ 303 9a
/ 330 73
/ 8
ab
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 9d
/ 18 9b
/ 541 8cd
/ 180 192c
66 / 5
cde
25 ﺪﻨﻔﺳا راوﺰﺒﺳ
20d
7b
/ 578 182cd
5bc
/ 207 35
/ 4
de
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 1cd
/ 24 7b
/ 514 6d
/ 170 1c
/ 215 52
/ 4
de
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ 4
ﺪﺻرد 25
راوﺰﺒﺳ ﻦﻤﻬﺑ 6cd
/ 24 696ab
4abcd
/ 227 8c
/ 206 50
/ 8
ab
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 3bcd
/ 27 653ab
3bcd
/ 201 5bc
/ 240 13
/ 7
a..d
10 ﺪﻨﻔﺳا راوﺰﺒﺳ
6bc
/ 31 8ab
/ 776 260abc
6b
/ 281 47
/ 7
abc
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 7bc
/ 32 5a
/ 854 6abc
/ 263 6bc
/ 238 61
/ 7
abc
25 ﺪﻨﻔﺳا راوﺰﺒﺳ
5b
/ 35 6ab
/ 602 9cd
/ 181 9bc
/ 236 28
/ 5
cde
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 2d
/ 18 1b
/ 515 1d
/ 144 3c
/ 225 72
/ 3
e
ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ دﻮﺟو مﺪﻋ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ فوﺮﺣ نﻮﺘﺳ ﺮﻫ رد ﺎ
رد راد ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﺑ ﺖﺳ
.
لوﺪﺟ 4 . ﺴﯾﺎﻘﻣ ﮥ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ
ﺮﺑ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ و ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ،ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ﺲﻧﺎﺳا ةﺪﻨﻫد
ﺐﯿﮐﺮﺗ يرﺎﻤﯿﺗ ) ﻪﻧادراﺰﻫ نزو
(g
ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﻞﮐ
)
mg/g FW
(ﺪﺻرد) ﺲﻧﺎﺳا (
Cuminyl aldehyde (%)
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ
ﺰﺒﺳ
نوﺪﺑ (ﺪﻫﺎﺷ) ﻢﯾاﺮﭘ راوﺰﺒﺳ
67a
/ 2 79a
/ 4 78b
/ 2 67
/ 21 a
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 68a
/ 2 36b
/ 3 11a
/ 3 00
/ 18 b
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ 4
راوﺰﺒﺳ ﺪﺻرد 68a
/ 2 69b
/ 3 18a
/ 3 84
/ 18 b
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 48b
/ 2 49b
/ 3 99ab
/ 2 29
/ 18 b
ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ دﻮﺟو مﺪﻋ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ فوﺮﺣ نﻮﺘﺳ ﺮﻫ رد ﺎ
ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﺑ رد راد ﺖﺳ
.
لوﺪﺟ 5 . ﺴﯾﺎﻘﻣ ﮥ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ
و ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ ﺮﺑ
لوﺎﻨﯿﻟ و ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ،ﻪﻧادراﺰﻫ نزو
ﺐﯿﮐﺮﺗ يرﺎﻤﯿﺗ ) ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو
(gr
ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ) ﻞﮐ
mg/g FW
(
ß -Pinene (%)
ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ
25 راوﺰﺒﺳ ﻦﻤﻬﺑ
56bc
/ 2 93a
/ 4 80
/ 6 a
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 63bc
/ 2 98c
/ 2 06
/ 6 b
10 ﺪﻨﻔﺳا راوﺰﺒﺳ
9a
/ 2 64bc
/ 3 20
/ 5 c
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 67b
/ 2 96bc
/ 3 03
/ 5 c
25 ﺪﻨﻔﺳا راوﺰﺒﺳ
57bc
/ 2 16ab
/ 4 22
/ 4 d
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ 45c
/ 2 34bc
/ 3 30
/ 4 d
ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ دﻮﺟو مﺪﻋ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ فوﺮﺣ نﻮﺘﺳ ﺮﻫ رد ﺎ
ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﺑ رد راد ﺖﺳ
.
.3 3 . ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ﺢﻄـﺳ رد ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﺛا ،ﺲﻧﺎﯾراو ﮥﯾﺰﺠﺗ ﮥﺠﯿﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ
1 ) هدﻮـﺗ و ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﮥـﻧﺎﮔود ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﺪﺻرد و (P×V
) ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ و ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺢﻄﺳ رد (D×V
5 ﺮﺑ ﺪﺻرد
ﺎـﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﻧادراﺰﻫ نزو لوﺪـﺟ) ﺖـﺷاد يراد
2 ﮥـﺴﯾﺎﻘﻣ .(
ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ هدﻮﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ نزو ﻪـﮐ دﻮﺑ نآ
ﺪـﯾﺮﻠﮐ ﺎـﺑ ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻂﯾاﺮـﺷ رد رﻮﺑﺎـﺸﯿﻧ ةدﻮﺗ رد ﻪﻧادراﺰﻫ ) ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻢﯾﺪﺳ 48
/ 2 زا ﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ ﮥـﯿﻘﺑ ﻦﯿﺑ .دﻮﺑ (مﺮﮔ
ﻦـﯾا .ﺖـﺷاﺪﻧ دﻮـﺟو يرادﺎـﻨﻌﻣ فﻼﺘـﺧا ﺖﻔـﺻ ﻦﯾا ﺮﻈﻧ نﺎﺸﻧ عﻮﺿﻮﻣ ةدﻮـﺗ رد ﻢﯾاﺮـﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ةﺪﻨﻫد
ﻧا ﻪﻧادراﺰﻫ نزو رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ لوﺪﺟ) ﺪﯿﻣﺎﺠ
4 .(
و ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ةدﻮـﺗ رد ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد راوﺰﺒﺳ 10
) ﺪﻨﻔﺳا 9 / 2 .ﺪـﺷ ﻞـﺻﺎﺣ (مﺮﮔ
ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ةدﻮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ 25 ) ﺪﻨﻔﺳا 45 / 2 ﺗ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .دﻮﺑ (مﺮﮔ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄ
ﺪـﯿﻣﺎﺠﻧا ﻪـﻧادراﺰﻫ نزو ﺪﯾﺪـﺷ ﺶﻫﺎـﮐ ﻪﺑ رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ةدﻮﺗ رد لوﺪﺟ) 5 .(
شراﺰﮔ ﻫ ﺮﺑ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رادﺎﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ يرﺎﯿﺴﺑ يﺎ
شراﺰﮔ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ .ﺖﺳا ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ﻫ
ﺮﯿﺧﺄﺗ ﺎﺑ ،ﺎ
ﯽـﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﻪـﻧادراﺰﻫ نزو ،ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ] ﺪـﺑﺎﯾ
10 ، 14 ،
22 نزو ﺶﻫﺎـﮐ ،ﻊﻗاو رد .[
ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﻪـﻧادراﺰﻫ 25
ﺮـﺘﭼ ﺮﻫ ﻪﺑ ﺮﺘﻤﮐ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ داﻮﻣ صﺎﺼﺘﺧا ﮥﺠﯿﺘﻧ رد ﺪﻨﻔﺳا ] ﺖـﺳا ﻪﻧاد و 18
ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮـﺛا ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﯾا رد ،ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ .[
يرﺎـﻣآ ظﺎـﺤﻟ زا ﺖﻔـﺻ ﻦـﯾا ﺮـﺑ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻨﻌﻣ ﺎ ﻧ راد
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ،ﺎﺘـﺳار ﻦﯿﻤﻫ رد .دﻮﺒ ﮥـﻧادراﺰﻫ نزو يا
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ] ﺖﻓﺮﮕﻧراﺮﻗ
9 نزو ﺖـﻠﻋ .[
ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﺘﻤﮐ ﮥﻧادراﺰﻫ 25
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻤﻬﺑ 10
ﺪﻨﻔﺳا
ﯽﻣ ار ﻦﯾا ناﻮﺗ مﺎـﮕﻨﻫدوز ﺖـﺷﺎﮐ رد ﻪـﮐ دﺮـﮐ رﺎـﻬﻇا ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﺑ ﻪﻧاد و ﺎﻫﺮﺘﭼ داﺪﻌﺗ ندﻮﺑﻻﺎﺑ ﻞﯿﻟد ﻦﺘﻓرﻻﺎـﺑ و يﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ
نورد ﺖﺑﺎﻗر ﻪﺗﻮﺑ
داﻮـﻣ ﺖـﻓﺎﯾرد ياﺮـﺑ ﻪـﻧاد ﺮـﻫ ﻢﻬـﺳ ،يا
آ ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ و ﺶﻫﺎﮐ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺶﻫﺎـﮐ ﺰـﯿﻧ ﻪـﻧاد ﺮـﻫ نزو ن
ﯽﻣ ] ﺪﺑﺎﯾ 12 .[
ﻂﯾاﺮـﺷ رد ﻪـﻧادراﺰﻫ نزو ﺶﻫﺎـﮐ ،ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ
ةدﻮـﺗ رد ﺪﻫﺎـﺷ رﺎـﻤﯿﺗ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻢﻫ ﻪﻧﺎﯾزار هﺎﯿﮔ رد تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ] ﺖﺳﺎﺘﺳار
6 .[
.3 4 . ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ و ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ ﯽﻠﺻا ﺮﺛا ،ﺲﻧﺎﯾراو ﮥﯾﺰﺠﺗ ﮥﺠﯿﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﺮﺛا ) ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ و ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺢﻄـﺳ رد (D×V
1 ) هدﻮﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﺪﺻرد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و (P×V
) ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ و ﺢﻄﺳ رد (P×D
5 ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﺪﺻرد
ﺎﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻞﮐ لوﺪﺟ) ﺖﺷاد يراد
2 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ .(
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ نآ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ هدﻮﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ناﺰﯿﻣ
) ﻢﯾاﺮـﭘ نوﺪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ رد راوﺰﺒﺳ ةدﻮﺗ رد ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ 79
/ 4
ﯽﻠﯿﻣ زا ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﮥﯿﻘﺑ ﻦﯿﺑ .ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ (هزﺎﺗ گﺮﺑ مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ لوﺪـﺟ) ﺖـﺷاﺪﻧ دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا تﺎﻔﺻ ﻦﯾا ﺮﻈﻧ
4 ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ .(
ﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ و ﻞـﮐ ﻞـﯿﻓوﺮﻠ
ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد راوﺰﺒﺳ ةدﻮﺗ رد 25
) ﻦﻤﻬﺑ 93 / 4 ﯽﻠﯿﻣ مﺮـﮔ
لوﺪﺟ) ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ (هزﺎﺗ گﺮﺑ مﺮﮔ ﺮﺑ 5
ﺮﯿﺧﺄـﺗ ،ًﻻﺎـﻤﺘﺣا .(
ﯽـﻣ گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ ﺶﻫﺎـﮐ ﺐﺒـﺳ ،ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد .دﻮـﺷ
رد ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ مﺎـﮕﻨﻫﺮﯾد ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﻞـﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ،ﻪﺠﯿﺘﻧ
] دراد ار راﺪﻘﻣ 15
و ﺖـﺷﺎﮐ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ .[
ﺟاﻮﻣ ار گﺮـﺑ ﻞـﯿﻓوﺮﻠﮐ ناﺰـﯿﻣ ،ﯽﯾﺎـﻬﺘﻧا ﯽﮑـﺸﺧ ﺎﺑ هﺎﯿﮔ ﮥﻬ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﯾﺎﺳ ﻒﮐ رد رﻮﻧ ذﻮﻔﻧ ،ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا .ﺪﻫد
زاﺪـﻧا
ﯽـﻣراﺮﻗ هﺎـﯿﮔ ﯽﺸﯾور ﺪﺷر ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﻫﺎﯿﮔ رد ﻪـﮐ دﺮـﯿﮔ
و گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ ﺺﺧﺎـﺷ ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﺎﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﺸﯾاز ةرود رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ مواﺪﺗ ،ﺖﯾﺎﻬﻧ رد .ﺪﺑﺎﯾ
بﺬــﺟ ﺶﻫﺎــﮐ ﺐﺒــﺳ ةرود رد يﺰﺘﻨــﺳﻮﺘﻓ لﺎــﻌﻓ ﻊــﺸﻌﺸﺗ
ﯽﻣ ﯽﺸﯾاز ﻮـﺷ
] د 7
ﯽـﻣ ار ﺶﻫﺎـﮐ ﻦـﯾا .[
ﺶﻫﺎـﮐ ﺎـﺑ ناﻮـﺗ
ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ
ﺮـﯾد ﺖـﺷﺎﮐ يﺎـﻫ
ﻪـﺑ مﺎـﮕﻨﻫ ﯽﺑﻮـﺧ
] دﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ 15
.[
.3 5 ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ .
ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﺳد ﯽﻠـﺻا ﻞـﻣﺎﻋ ﻪـﮐ داد نﺎـﺸﻧ ﺶﯾﺎـﻣزآ زا هﺪﻣآ
ﺢﻄﺳ رد ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ 1
ﺦﯾرﺎﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﺪﺻرد
ﺰﺒـﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ،ﺖﺸﮐ )
P×D×V ( ﺢﻄـﺳ رد 5
ﺎـﻨﻌﻣ ﻪـﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺪﺻرد لوﺪـﺟ) ﺪـﺷ راد
2 ﮥـﺴﯾﺎﻘﻣ .(
ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ رد ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﻪـﮐ داد نﺎـﺸﻧ ﻪﻧﺎﮔ
د ﻢﯾاﺮﭘ نوﺪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد راوﺰﺒـﺳ ةدﻮـﺗ ر
10
) ﺪﻨﻔﺳا 7 / 303 ،ﺎـﻣا .دﻮﺑ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ (رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
زا ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ 10
ﻪـﺑ ﺪﻨﻔـﺳا 25
ﻦـﯾا رد ﺪﻨﻔـﺳا
ﺶﻫﺎــﮐ ﻪــﺑ ﻢﯾاﺮــﭘ نوﺪــﺑ ﻂﯾاﺮــﺷ رد هدﻮــﺗ 1
/ 40 يﺪــﺻرد
.ﺪﯿﻣﺎﺠﻧا ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ةدﻮـﺗ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﻪـﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ،ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد 25
نوﺪـﺑ و ﻢﯾاﺮﭘ ﻂﯾﺮﺷ رد ﺪﻨﻔﺳا
نﺎﺸﻧ ﻦﯾا .دﻮﺑ ﻢﯾاﺮﭘ ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﺮﯿﺧﺄـﺗ ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﻦﯾا ةﺪﻨﻫد
رﻮﺑﺎـﺸﯿﻧ ةدﻮـﺗ رد ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺪﯾﺪـﺷ ﺶﻫﺎـﮐ ﻪـﺑ ﺖﺸﮐ ﯽﻣ ﺪﻣﺎﺠﻧا ﻦـﯾا رد ﺶﻫﺎـﮐ ﻦـﯾا دﻮـﺒﻬﺑ ﺮﺑ يﺮﺛا ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و
لوﺪﺟ) دراﺪﻧ هدﻮﺗ 3
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﯿﺟﻮﺗ رد .(
ــﺗ رد ﺮﯿﺧﺄــﺗ ﺎــﺑ ﯽــﻣ ﺖــﺸﮐ ﺦﯾرﺎ
ﺎــﺑ ﻪــﮐ دﺮــﮐ نﺎــﯿﺑ ناﻮــﺗ
ﯽﻧﻻﻮﻃ ﻊـﺸﻌﺸﺗ بﺬـﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﯽﺸﯾور ﺪﺷر ةرود نﺪﺷﺮﺗ
ﻦـﯾا رد هﺎـﯿﮔ سﺎـﻣﻮﯿﺑ ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ لﺎﻌﻓ نﺎـﻫﺎﯿﮔ دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺒﺳ ﺮﻣا ﻦﯾا .ﺪﺷ ﻢﻫاﺮﻓ ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﻣ ] دﻮﺷ 22 ﻪﺑ ،ﻊﻗاو رد .[
ﺰﺒـﺳ ةﺮـﯾز ﺪﯾﺪﺷ ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﻞﯿﻟد
ﺎﮕﻨﻫﺮﯾد ﺖﺸﮐ ،ﻢﺴﯾدﻮﯾﺮﭘﻮﺘﻓ ﻪﺑ ﯽﻓﺎـﮐ ﺖـﺻﺮﻓ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا م
ار ﯽـﺸﯾاز ةرود ياﺮـﺑ مزﻻ ﺮﺘﭼ ﻞﯿﮑﺸﺗ و ﻪﺗﻮﺑ ﮥﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﯽﻤﻧ ﻢﻫاﺮﻓ دراو ﯽـﺸﯾور ةرود ﻞـﯿﻤﮑﺗ نوﺪـﺑ هﺎـﯿﮔ و دزﺎﺳ
ﯽﻣ دﻮﺧ ﯽﺸﯾاز ةرود داﺪـﻌﺗ ﺶﻫﺎـﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﯾا .دﻮﺷ
ﺖﺸﮐ رد ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ،ﻪﻧاد مﺎـﮕﻨﻫﺮﯾد يﺎﻫ
ﯽﻣ ] دﻮﺷ 8 .[
،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﺎـﻨﻌﻣ ﺮﺛا ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ
يراد
ﺎـﺑ دﺎـﻀﺗ رد عﻮـﺿﻮﻣ ﻦﯾا .ﺖﺷاﺪﻧ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺑ ] ﺖـﺳا ﺰﺒـﺳ ةﺮـﯾز هﺎﯿﮔ يور ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ 9
ود ﺶﻨـﮐاو .[
دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﻞﯿﻟد .دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﻈﻧ زا هدﻮﺗ
ﯽـﻣ ار مﺎـﮕﻨﻫدوز ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﭗﯿﺗﻮﮐا ود ﻦﯾا رد ناﻮـﺗ
ﯿﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﮥﻌﺳﻮﺗ يرﺎﻤ
،ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ ﻦـﯾا رد ﯽﭼرﺎـﻗ يﺎـﻫ
رد ﺪـﺷر يﺪـﻨﮐ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻞـﺣاﺮﻣ رد ﻪـﮐ ﺖﺴﻧاد ﺎﻣﺮﺳ ﺶﻨﺗ ﺮﺛا رد ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ياﺪﺘﺑا دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و ﻪﻧاد ] دﻮﺷ
21 .[
.3 6 ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ .
،ﺶﯾﺎﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﯽﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ
) هدﻮﺗ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﺢﻄﺳ رد (P×V
1 و ﺪـﺻرد
ةﺮـﯾز ةدﻮـﺗ و ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ،ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺰﺒــﺳ ) P×D×V ( ﺢﻄــﺳ رد 5
ﯽﺘــﺴﯾز دﺮــﮑﻠﻤﻋ ﺮــﺑ ﺪــﺻرد
ﺎﻨﻌﻣ لوﺪﺟ) ﺪﺷ راد 2
ﻪـﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ .(
ﻪـﻧﺎﮔ
ﺑ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ةدﻮﺗ رد ﻢﯾاﺮﭘ نوﺪ
ﺖــﺸﮐ ﺦﯾرﺎــﺗ رد راوﺰﺒــﺳ 10
) ﺪﻨﻔــﺳا 9 / 330 رد مﺮﮔﻮــﻠﯿﮐ
زا ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﺎﻣا .دﻮﺑ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ (رﺎﺘﮑﻫ 10
ﻪﺑ ﺪﻨﻔﺳا 25 ﻪـﺑ ﻢﯾاﺮـﭘ نوﺪـﺑ ﻂﯾاﺮﺷ رد هدﻮﺗ ﻦﯾا رد ﺪﻨﻔﺳا
ﺶﻫﺎﮐ 3 / 37 لوﺪـﺟ) ﺪﯿﻣﺎﺠﻧا ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ يﺪﺻرد 3
.(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد دﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ يا ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ را
] دﻮـﺑ ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﺮﯿﺧﺄـﺗ ﺎـﺑ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز 18
فﻼﺘـﺧا .[
ﭗﯿﺗﻮﮐا رادﺎﻨﻌﻣ و ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺮﻈﻧ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
هدﺮﮐ شراﺰﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﻘﻘﺤﻣ ار ﻪﻧاد ﺪﻧا
] 10 ، 14 ود ﻦـﯾا .[
ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﯽﺗوﺎـﻔﺘﻣ ﺶﻨـﮐاو ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ هدﻮﺗ ﯾﺪﺑ .داد نﺎﺸﻧ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮـﯿﯿﻐﺗ ﺎـﺑ ﻪﮐ مﻮﻬﻔﻣ ﻦ
ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﺻرد ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد .دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ هدﻮﺗ ود ﻦﯾا نﺎﯿﻣ رد
.3 7 ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﺪﺻرد . ﺲﻧﺎﺳا ةﺪﻨﻫد
ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﺳد ﯽﻠـﺻا ﻞـﻣﺎﻋ ﻪـﮐ داد نﺎـﺸﻧ ﺶﯾﺎـﻣزآ زا هﺪﻣآ
ﺰﺒـﺳ ةﺮـﯾز ةدﻮـﺗ و ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮـﺛا و ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ) (P×V ﺳ رد ﺢﻄ 1 ﺦﯾرﺎـﺗ و ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﺪﺻرد
) ﺖﺸﮐ ﺢﻄﺳ رد (P×D
5
ﺎـﻨﻌﻣ ﺲﻧﺎـﺳا ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﺪﺻرد راد
لوﺪﺟ) ﺪﺷ 6
زا ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ .(
25 ﻪﺑ ﻦﻤﻬﺑ 25 ﺶﻫﺎـﮐ ﻪـﺑ ﺪﻨﻔﺳا 9
/ 23 ﺲﻧﺎـﺳا يﺪـﺻرد
ةدﻮـﺗ رد ﻪـﮐ داد نﺎـﺸﻧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ .ﺪﯿﻣﺎﺠﻧا هدﺎﻔﺘﺳا راوﺰﺒﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ زا
4 / 14 يﺪﺻرد
ﯽــﺸﯾﺎﻣزآ رد ،ﺎﺘــﺳار ﻦﯿــﻤﻫ رد .ﺪــﯾدﺮﮔ ﺲﻧﺎــﺳا و ﻮﻤــﺳا
ﺮﯾز يﺎﻫرﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ ة
ﺰﺒﺳ ﺲﻧﺎـﺳا ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺟﻮﻣ
] ﺪﺷ 9 ﯽﺗرﻮﺻ رد ،[
رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ةدﻮﺗ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ
دﻮﺒﻧ رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا ﻪﭼﺮﮔا .داد ﺶﻫﺎﮐ ار ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد لوﺪﺟ) 4 .(
ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﺖﺳد
) ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﺛا ،هﺪﻣآ 01
/ p≤0 (
ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ؛هدﻮـﺗ رد ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ) ﻪﻧﺎﮔ
05 / p≤0 لوﺪـﺟ) دﻮـﺑ رادﺎـﻨﻌﻣ يﺪﯿﻟﻮﺗ ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ (
6 ﻪﺳ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ رد .(
ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻧﺎﮔ
ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻢﯾاﺮﭘ نوﺪﺑ يرﺎﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ رد يﺪﯿﻟﻮﺗ 25
) رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ةدﻮﺗ رد ﻦﻤﻬﺑ 80
/ 9 ﻪـﺑ (رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺖـﺳد
ﮓــﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎــﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺎــﺑ ﯽﮐﺮﺘــﺸﻣ هوﺮــﮔ رد ﻪــﮐ ﺪــﻣآ
×
ﺦﯾرﺎﺗ ﺖﺷﺎﮐ يﺎﻫ 25
و ﻦﻤﻬﺑ 10 ﺪﻨﻔﺳا
× هدﻮﺗ رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ يﺎﻫ
زا ﺲﻧﺎـﺳا دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .ﺖﺷادراﺮﻗ راوﺰﺒﺳ و ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رد ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد بﺮﺿ ،ﺪـﻣآ ﺖـﺳد
ﻋ ﺮﻫ ﺎـﯾ ﺶﻫﺎـﮐ ار ﺲﻧﺎـﺳا ﺪـﺻرد ﺎﯾ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﮐ ﯽﻠﻣﺎ راﺮـﻗ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ ار يﺪﯿﻟﻮﺗ ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﺪﻫد ﺶﯾاﺰﻓا
] داد ﺪﻫاﻮﺧ 3
.[
و ﺲﻧﺎـﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﺛا ﺰﯿﻧ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ رد ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﺻرد شراﺰـﮔ رادﺎـﻨﻌﻣ هﺮﯾز ﺲﻧﺎﺳا ةﺪﻨﻫد
] ﺪﺷ 17 ﻪﺑ .[
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ) ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﻪﮐ ﺪﺳر زا
25
ﻪﺑ ﻦﻤﻬﺑ 25 ﻪﺑ (ﺪﻨﻔﺳا بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﻞﯿﻟد يﺪـﺷر ﻂﯾاﺮـﺷ نﺪـﺷ
ﻪﺑ ،هﺎﯿﮔ ،(ﺎـﻣﺮﮔ ﺎـﺑ ﻪـﻬﺟاﻮﻣ) رﺬـﺑ ﯽﮔﺪﯿﺳر ﮥﻠﺣﺮﻣ رد هﮋﯾو يﺪﯿﻟﻮﺗ ﮥﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ،هﺎﯿﮔ ﺪﺷر ةرود لﻮﻃ ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻖـﯾﺮﻃ ﻦـﯾا زا و دﺮـﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد ًﻻﺎﻤﺘﺣا و نﺎـﺸﻧ ﺶﻫﺎـﮐ ﺖﺳا رﻮﺘﮐﺎﻓ ود ﻦﯾا ﻊﺑﺎﺗ ﻪﮐ ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ رد ﺮﯿﺧﺄـﺗ و ﺖـﺳا دﻮﯾﺮﭘﻮﺘﻓ ﻪﺑ سﺎﺴﺣ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز هﺎﯿﮔ) داد ﯽﻣ بﻮﻠﻄﻣ ﯽﺸﯾور ةرود ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺖﺷﺎﮐ دﻮﺷ
ﻦـﯾا رد .
ﯽـﺸﯾاز زﺎـﻓ دراو ،بﻮـﻠﻄﻣ ﯽﺸﯾور ﺪﺷر نوﺪﺑ هﺎﯿﮔ ،ﺖﻟﺎﺣ ﯽﻣ ] (دﻮﺷ 13 .[
هﺎـﯿﮔ ﺖـﺷﺎﮐ رد ﺮﯿﺧﺄـﺗ ﻪـﮐ ﺪـﺷ شراﺰﮔ ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد ﯽﻣ ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ،ﺪﯾﻮﺷ ﻮـﺷ
] د 19 .[
ﻦﯾﺪﺑ زا ﯽـﮑﯾ ﺲﻧﺎـﺳا ﻊـﻤﺠﺗ و ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا ،ﺐﯿﺗﺮﺗ
ﻪﺑ ﺖﺷﺎﮐ ،ﺖﺳا ﯽﻋارز ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﻊﻗﻮﻣ
ﻪـﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ،يﺪﺷر تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﺎﺑ ﯽﻣ ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ دﻮﺷ
] 19 ﯽـﺸﯾﺎﻣزآ رد .[
ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ ﺎﺑ رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻪﮐ ﺪﺷ شراﺰﮔ ﻠﻤﻋ و ﺪﺻرد ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﻪـﮐ ﺪـﺷ ﻪـﻧﺎﯾزار هﺎـﯿﮔ ﺲﻧﺎـﺳا دﺮﮑ
ﻪﺑ ﺖﺳد ] دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا زا هﺪﻣآ 6
.[
ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﺳا ةﺪﻨﻫد
8 ةدﺎﻣ
ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﻠﺻا زا ﺖـﺳا ترﺎـﺒﻋ ﺲﻧﺎـﺳا ةﺪﻨﻫد
P-Cymene ،
O-Cymene
، à- Pinen ß –Pinene ،
، Linalool ،
Limonene ،
P-Mentha-1,3-dian- 7-al و
Cuminyl
aldehyde هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﮥﯾﺰﺠﺗ .
ةدﻮـﺗ ﺮـﺛا ﻪـﮐ داد نﺎـﺸﻧ ﺎﻫ رد ﺮﺛﺆـﻣ داﻮـﻣ ﺪﺻرد ﺮﺑ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز
à- Pinen ß –Pinene ،
،
Linalool ، Limonene ،
P-Mentha-1,3-dian- 7-al و
Cuminyl aldehyde ﺮـﺑ ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ ﺮـﺛا و ،دﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ
هزاﺪـﻧا و ﺮﺛﺆـﻣ ةدﺎﻣ ﺖﺸﻫ ﯽﻣﺎﻤﺗ يﺮـﯿﮔ
ـﺷ رادﺎـﻨﻌﻣ هﺪـﺷ ﺪ
لوﺪﺟ) 6 .(
ﻦﯿﻣﻮـﮐ و ﻦﯿـﻨﯿﭘ ﺎﻔﻟآ ﺮﺑ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز ةدﻮﺗ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﺛا ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ ﺮـﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ رد .دﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﺪﯿﺋﺪﻟآ
لوﺪﺟ) 7 رد هﺪـﺷ ﯽﯾﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺮﺛﺆـﻣ داﻮـﻣ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ (
) لوا ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ 25
ﻪـﺑ (ﻦﻤﻬﺑ ﺖـﺷﺎﮐ ﺎـﺑ و ﺪـﻣآ ﺖـﺳد
مﺎﮕﻨﻫﺮﯾد ﻧ ار يرادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺛﺆﻣ داﻮﻣ ﺪﺻرد ﺮﺗ ،داد نﺎـﺸ
ﻪﺑ ﺦﯾرﺎـﺗ ﻦﯾﺮـﺧآ رد داﻮـﻣ ﻦـﯾا ﺪـﺻرد ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ ﻪﮐ يرﻮﻃ
ﺖﺷﺎﮐ 25 ﻪﺑ ﺪﻨﻔﺳا .ﺪﻣآ ﺖﺳد
تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪـﺻرد ﻦﯾﺮﺘـﺸﯿﺑ ﺰـﯿﻧ هدﻮﺗ ود ﻦﯿﺑ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﯽﭘ - ﺎﺘﻨﻣ 1 و 3 - نﺎﯾد 7 ةدﻮـﺗ رد ﻦﻨﯿﭘ ﺎﻔﻟآ ،لﻮﻟﺎﻨﯿﻟ ،ﻦﻧﻮﻤﯿﻟ ،
ﺖـﺷاد رﻮﺑﺎـﺸﯿﻧ ةدﻮـﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﺻرد راوﺰﺒﺳ لوﺪﺟ) 7 .(
ﯾﺎﻘﻣ رد هدﻮـﺗ رد ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎـﺗ ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺴ
ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻦﻨﯿﭘ ﺎﺘﺑ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ 25
ةدﻮـﺗ رد ﻦﻤﻬﺑ
لوﺪﺟ) دﻮﺑ راوﺰﺒﺳ 7
.(
ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﮓﻨﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ رد و ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يرﺎـﻤﯿﺗ ﺐـﯿﮐﺮﺗ ،لﻮﻟﺎـﻨﯿﻟ ﺮﺛﺆﻣ ةدﺎﻣ ﺪﺻرد ﺮﺑ
مﺪﻋ ﺘﺸﯿﺑ لوا ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ود ﺮﻫ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﻦﯾﺮ
لوﺪﺟ) ﺪﻨﺘﺷاد ار ﺮﺛﺆﻣ ةدﺎﻣ ﻦﯾا 8
.(
ﯽـﭘ ،ﺪـﯿﺋﺪﻟآ ﻦﯿﻣﻮﮐ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد -
ﺎـﺘﻨﻣ 1 و 3 -
نﺎﯾد 7 ﯽﻠﺻا زا ﻦﻨﯿﭘ و ﻞﯿﮑﺸﺗ داﻮﻣ ﻦﯾﺮﺗ
هﺮﯾز ﺲﻧﺎﺳا ةﺪﻨﻫد
] دراد ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷ شراﺰﮔ 17
.[
ﻪﻧﻮﮔ ،نﺎﯾﺮﺘﭼ ةداﻮﻧﺎﺧ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآزا ﺮﻈﻧ زا ﻒﯿﻌﺿ ﯽﯾﺎﻫ
اﻮﺟ ﻪﻧ ﻪﺑ ،راﺮﻘﺘﺳا و ﯽﻧز ،ﺖـﺳا ﺪﺷر ﯽﯾاﺪﺘﺑا ﻞﺣاﺮﻣ رد هﮋﯾو
ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺦﯾرﺎﺗ رد ار نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﺖﺷﺎﮐ ﺪﯾﺎﺑ ] ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﯽﻔﯿﮐ و ﯽﻤﮐ بﻮﻠﻄﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ 32
.[
لوﺪﺟ 8 . ﺴﯾﺎﻘﻣ ﮥ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ رد
ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﺑ
ناﺰﯿﻣ ﺰﺒﺳ ةﺮﯾز لﻮﻟﺎﻨﯿﻟ
يرﺎﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ
Linalool (%)
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ
مﺪﻋ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ 25
ﻦﻤﻬﺑ 99
/ 11 a
10 ﺪﻨﻔﺳا 89
/ 10 b
25 ﺪﻨﻔﺳا 18
/ 8 d
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺮﻠﮐ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ 4
ﺪﺻرد 25
ﻦﻤﻬﺑ 20
/ 12 a
10 ﺪﻨﻔﺳا 09
/ 10 c
25 ﺪﻨﻔﺳا 51
/ 9 c
ﻪﺠﯿﺘﻧ ﯽﻠﮐ يﺮﯿﮔ ﺲﮑﻋ ،ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ هدﻮﺗ ود ﻞﻤﻌﻟا
ﻢﯿـﺳﺎﺘﭘ ﺪـﯾﺮﻠﮐ ﺎـﺑ ﮓـﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ 4
ﺦﯾرﺎـﺗ و ﺪـﺻرد
.دﻮـﺑ توﺎـﻔﺘﻣ ﯽـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ تﺎﻔـﺻ ﺮـﺜﮐا ﺮـﻈﻧ زا ﺖﺷﺎﮐ ﺪﺻرد و ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ةدﻮﺗ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﯿﻤﯾاﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد ،ﺪﯿﻣﺎﺠﻧا ﺲﻧﺎﺳا ةدﻮـﺗ رد ﮓـﻨ
.ﺪﺷ ﺲﻧﺎﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ راوﺰﺒﺳ داﺪـﻌﺗ ﺮﻈﻧ زا ار ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﯽﻔﻨﻣ رﺎﺛآ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﯽﻣ ناﺮﺒﺟ ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ و ﻪﺗﻮﺑ رد ﺮﺘﭼ رد ﺮﯿﺧﺄـﺗ .ﺪﻨﮐ
زا ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ 10
ﻪﺑ ﺪﻨﻔﺳا 25 رد راوﺰﺒـﺳ ةدﻮـﺗ رد ﺪﻨﻔﺳا
ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﻢﯾاﺮﭘ نوﺪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ 1
/ 40 ﺪﺻرد و ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ي
3 / 37 رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﯿﻣﺎﺠﻧا ﯽﺘﺴﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ يﺪﺻرد ةدﻮـﺗ رد ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺖﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﻦـﯾا رد ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ يﺮﺛا ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ .ﺪﯾدﺮﮔ رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ﺖـﺸﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ هدﻮﺗ ود ﻦﯾا ،ﻞﮐ رد .ﺖﺷاﺪﻧ هدﻮﺗ
ﻂﯾاﺮـﺷ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺶﻨﮐاو نﺎـﺸﻧ ﯽـﻄﯿﺤﻣ
ﺪـﺻرد ﯽـﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮـﺷ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﯾﺪﺑ ؛ﺪﻧداد هدﻮـﺗ ود ﻦـﯾا نﺎـﯿﻣ رد رﻮﮐﺬـﻣ تﺎﻔـﺻ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺪـﺻرد ﺶﻫﺎـﮐ ﺚـﻋﺎﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ .دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ هدﻮﺗ ﻦﯿﺑ رد و ﺪﺷ ﺲﻧﺎﺳا ةﺪﻨﻫد
درﻮـﻣ يﺎﻫ
ﻞﯿﮑـﺸﺗ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮـﻈﻧ زا راوﺰﺒـﺳ ةدﻮـﺗ ﺰﯿﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ةﺪـﻨﻫد
ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ياراد) يرﺎـﻣآ ظﺎـﺤﻟ زا ﺮﺗﻻﺎـﺑ هوﺮـﮔ رد ،ﺲﻧﺎﺳا .ﺖﺷادراﺮﻗ (ﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻊﺑﺎﻨﻣ 1 . ) ك نﺎــﯿﻣاﺮﺘﺣا 1381
دﻮــﮐ ﻒــﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄــﺳ ﺮﯿﺛﺄــﺗ .(
اﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ و نژوﺮﺘﯿﻧ ي
دﺮـﮑﻠﻤﻋ
ﺮﯾز ة ﻘﻄﻨﻣ رد ﺰﺒﺳ ﮥ
نﺎـﯾﺎﭘ .سرﺎـﻓ نﺎﺘﺳا ﮏﮑﺷﻮﮐ ـﻣﺎﻧ
ﮥ
ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ .زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد .ﺪﺷرا
81 ص .
2 . نﺎﯿﻣاﺮﺘﺣا ﯽﻧاﻮـﺿر و ج ﯽﻧاﺮﺤﺑ ،ك ) پ مﺪـﻘﻣ
1386 .(
ﺦﯾرﺎـﺗ و نژوﺮـﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ يﺎـﻫ
ﺮﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺖﺸﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ ة
ﺰﺒـﺳ
ﻘﻄﻨﻣ رد ﮥ ﺶﻫوﮋﭘ .سرﺎﻓ نﺎﺘﺳا ﮏﮑﺷﻮﮐ ﯽـﻋارز يﺎـﻫ
.ناﺮﯾا 5 ) 1 :(
8 - 1 .
3 .
يﺮــﺒﮐا و ج نﺎﯿــﺸﻧاد ،م يدﺎﺑآﺪــﻟو ،م يرﺎــﺸﻓا ا ﺎــﯿﻧ
) 1387 ﻌﻟﺎﻄﻣ .(
ﮥ ﯿﺻﻮﺼﺧ هدﻮﺗ ﯽﻋارز تﺎ ﯽـﻠﺤﻣ يﺎـﻫ
ﺮﯾز ة .نژوﺮـﺘﯿﻧ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎـﻘﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺰﺒﺳ
ﻪﺘﻓﺎﯾ يزروﺎﺸﮐ ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻫ .
2 ) 3 :(
223 - 213 .
4 . س ﯽــﻌﻗﺮﺑ ) د ﯽﻠــﺻاﺪﻨﻤﺗدارا ،ا ﯽــﻤﯿﺣر ،ف
1391 .(
رﺎﮐ دﻮﺒﻬﺑ رد نآ ﺖﯿﻤﻫا و ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ا
ﺮـﯾز ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﯾ ة
) ﺰﺒﺳ Cuminum cyminum L.
ﯽـﻠﻣ ﺶﯾﺎـﻤﻫ ﻦﯿـﻟوا .(
و ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ
ﻂﯿـﺤﻣ يﺰـﯾر دازآ هﺎﮕـﺸﻧاد .ﺖـﺴﯾز
ﯽﻣﻼﺳا
، .ناﺪﻤﻫ ﺪﺣاو
5 . ماﺮﻬﺑ ) م يرﺎﻔـﺻ و ر داﮋﻧ 1393
ﺶﯿـﭘ ﺮـﺛا .(
يﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ
ﯽـﮔﮋﯾو ﺮﺑ رﺬﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ،دﺮـﮑﻠﻤﻋ ،ﮏـﯾژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ يﺎـﻫ
) ﻪــﻧﺎﯾزار ﺲﻧﺎــﺳا و دﺮــﮑﻠﻤﻋ ياﺰــﺟا Foeniculam
vulgar Mill.
و يرﺎﯿﺑآ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ .بآ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد (
.بآ 5 ) 17 :(
29 - 14 .
6 . ﺰﭘ ﮏﺷ ع يﺪﻤﺣا ،پ رﻮﭘ ) م رﻮﺸﻧاد و ر
1384 ﺮﯿﺛﺄـﺗ .(
و ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ياﺰـﺟا و دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺮـﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﻒـﮐ رد رﻮـﻧ ذﻮـﻔﻧ ناﺰـﯿﻣ و گﺮـﺑ ﻞـﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺺﺧﺎﺷ ﻪﯾﺎﺳ ﺻﻼﺧ .ﯽﻫﺎﯿﮔ زاﺪﻧا ﮥ
ﯽـﻠﻣ ﺶﯾﺎـﻤﻫ ﻦﯿﻟوا تﻻﺎﻘﻣ
ﺪﮑﺸﻫوﮋﭘ .تﺎﺑﻮﺒﺣ ة
ﯽـﺳودﺮﻓ هﺎﮕـﺸﻧاد ﯽﻫﺎـﯿﮔ مﻮﻠﻋ
ﺪﻬﺸﻣ : 210 - 211 .
7 . ،ا ﯽﻣﺎﻈﻧ ،ز ﯽﻧﺎﺳاﺮﺧ يﺮﯿﺼﻧ
يدﺎﺑآﺪـﻤﺤﻣ و م ﯽﺗﻼﺤﻣ
ع ) ا 1391 ﺰﯿﯾﺎـﭘ ﺖﺷﺎﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا .(
ة ﭗـﯿﺗﻮﮐا
ﺮـﯾز يﺎـﻫ ة
بآ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺰﺒﺳ ﺶﻫوﮋﭘ .ﺪﻬﺸﻣ ﯽﯾاﻮﻫو
ﯽـﻋارز يﺎﻫ
.ناﺮﯾا 10 ) 1 :(
52 - 43 .
8 . ا ﯽﻤﯿﺣر ) 1391 .(
يرﺎﯿﺑآ رود و رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘﻮﻤﺳا ﺮﺛا
ﻤﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺮﯾز ﺲﻧﺎﺳا ناﺰﯿﻣ و ﯽ
ة تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ .ﺰﺒـﺳ
ﻌﻣ و ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ .ناﺮﯾا ﺮﻄ
) 1 ( 28 : 141 - 131 .
9 . ) ح يﺪﻬﺸﻣ نﺎﯿﻤﯿﺣر 1370
ﻢﯾژر و ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﺛا .(
ﺮﯾز دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﺪﺷر ﺮﺑ يرﺎﯿﺑآ ة
.يزروﺎـﺸﮐ ﺶﻧاد .ﺰﺒﺳ
) 3 :(
61 - 46 .
10 . ق مﺎﺳر نﺎـﺑﺮﻗ ،ع ع هاﻮـﺧداد و م هداز ) ر
1385 ﺮﯿﺛﺄـﺗ .(
دﺮـﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﻧاد ﮥ ﻘﻄﻨﻣ رد ﺪﯾﻮﺷ ﮥ
ﻋ .ناوﺮﯿﺷ ﻊﺑﺎـﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠ
.ﯽﻌﯿﺒﻃ 13 ) 3 :(
9 - 1 .
11 . ق مﺎﺳر ) ف ﻦﮐﺪﯿﻔﺳ و م فاﺪﻧ ،ع 1386
ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ .(
دﺮـﮑﻠﻤﻋ ياﺰـﺟا و دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻢﮐاﺮﺗ و ﺖﺷﺎﮐ ﻧاد
ﮥ .ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد ﯽﮔﺪﻧزﺎﺳ و ﺶﻫوﮋﭘ .نﻮﺴﯿﻧآ 75
:
127 - 133 .
12 . ﯽﻧاﻮﺿر ) ر يداﺮـﻣ و پ مﺪﻘﻣ 1391
ﺦﯾرﺎـﺗ ﯽـﺳرﺮﺑ .(
و ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﻮﮐ ،ﺖﺷﺎﮐ و دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﮐ
ﺮﯾز ﺲﻧﺎﺳا ﺖﯿﻤﮐ ة
ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ مﻮﻠﻋ .ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ و ﺰﺒﺳ
،ناﺮﯾا 43 ) 2 :(
230 - 217 .
13 .
ح ﯽـﻋاﺰﺧ ،ا ﯽﻣﺎـﻈﻧ ،ر ﯽﻠﯿﻬﺳ يﺮﯿـﺼﻧ و ر
م ﯽـﺗﻼﺤﻣ
) 1389 ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ .(
و دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺮـﺑ ﺖـﺷﺎﮐ يﺎﻫ
دﻮــﺗ رﺎــﻬﭼ دﺮــﮑﻠﻤﻋ ياﺰــﺟا ة
ﺮــﯾز ﯽﻣﻮــﺑ ة
ﺰﺒــﺳ .
ﺶﻫوﮋﭘ .ناﺮﯾا ﯽﻋارز يﺎﻫ 8
) 5 :(
783 - 772 .
14 . ﯽﻌﯿﻔﺷ يﺪﯿﻌﺳ ،ح رﻮﭘ ف ﯽﻠﻋدﺎﻧ ،س رﺎﺳ
يﺪـﻤﺤﻣ و ا
ع ) ر 1390
ﺶﯿـﭘ و ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﺛا .(
ﺮـﺑ رﺬـﺑ رﺎـﻤﯿﺗ
و ﮏــﯾژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ تﺎﯿــﺻﻮﺼﺧ ،ﮏــﯾژﻮﻟﻮﻨﻓ ﻞــﺣاﺮﻣ ﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﮥ
ﺶﻫوﮋﭘ .نادﺮﮕﺑﺎﺘﻓآ ﻪﺑ يﺎﻫ
،ﯽـﻋارز 3 ) 1 :(
133 - 103 .
15 . ﯽــﻨﯿﻣا ،ش ﯽــﻣﻼﻏ كز اﻮــﺸﯿﭘ و د ﯽﻌﻟﺎــﻃ ،م ﯽــﻘﻫد
) 1392 ور ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﯽﺳرﺮﺑ .(
ش ﺮـﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘﻮﻤـﺳا يﺎـﻫ
ﻪﻧاﻮﺟ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
ﺮـﯾز رﺬـﺑ ﯽـﻧز ة
) ﺰﺒـﺳ Cuminum
cyminum L.
.رﺬـﺑ يژﻮـﻟﻮﻨﮑﺗ مﻮﻠﻋ ﺶﯾﺎﻤﻫ ﻦﯿﻣﻮﺳ .(
.ناﺮﻬﺗ ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد 16 . يﺮﺒﮐا ،ح ﯽﯾﺎﻨﻓ ا ﯽﻟﺎـﻋ و م يرﺎـﻔﻏ ،غ ﺎـﺨﯿﮐ ،ح مﺪﻘﻣ
) 1385 ﻣ داﻮﻣ و ﯽﻋارز يرﺎﮔزﺎﺳ ﯽﺑﺎﯾزرا .(
ﺆ ﺮﺛ ة نﺎﻫﺎﯿﮔ
ﺮﯾز ﯽﯾوراد ة
ـﻘﻄﻨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻪﻧﺎﯾزار و ﻪﻧاﺪﻫﺎﯿﺳ ،ﺰﺒﺳ ﮥ
.نﺎﺘــﺴﯿﺳ ناﺮــﯾا ﺮــﻄﻌﻣ و ﯽــﯾوراد نﺎــﻫﺎﯿﮔ تﺎــﻘﯿﻘﺤﺗ
.
22 ) 1 :(
41 - 34 .
17 . ع ﯽﮑﭼﻮـــﮐ ،ر ﯽﻧﺎـــﺑﺮﻗ ،آ ﯽﻨﯿـــﺴﺣ ،م ﯽﻧﺎـــﻬﺟ ،ر
ع يدﺎﺑآﺪﻤﺤﻣ ﺖﺑﺎﺛ و ا
) م يرﻮﻤﯿﺗ 1388
ﺮـﺛا ﯽـﺳرﺮﺑ .(
شور و نﺎـﻣز ،ﺖـﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺖﯾﺮﯾﺪـﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
ﻒﻠﻋ ﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد زﺮﻫ يﺎﻫ و دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺮـﺑ
