طبار یسررب ة
تيّلع رجنرگ
صخاش نيب ةعسوت
دشر و یلام
اب :ناریا رد يداصتقا زا هدافتسا
لدم یطخريغ فوکرام
-
گنيچيیوس يرادرب حيضوتدوخ
MS-VAR
روپرغصا نيسح ولیدهم یلع ،1
2
1 . داصتقا هورگ ،زیربت هاگشناد رايشناد
، asgharpurh@yahoo.com
2 . داصتقا هورگ ،زیربت هاگشناد ،يرتکد يوجشناد
، mehdiloo_ali@yahoo.com
خیرات :تفایرد 15 / 6 / 1393 ، :شریذپ خیرات 14
/ 7 / 1394
هديکچ لصا فده ی ا ی م ن هعلاط طبار یسررب ة
نیب یطخریغ تیّلع ةعسوت
دادر یلاام یای دااصتقا
لاس اه 1352 ا 1391 ب .تسا د ی روظنم ن
، نكت زا ی ك فوكرام - وس یی چ ی رد .داد دااتاسا گن
ای غتم ناونع هب هنارس یلخاد صلاخان دیلوت زا هعلاطم ن ی
اج ر ی زگ ی داصتقا ددر ن صخااد زا
لام ی كرت ی ب ی ا قمع صخاد لماد لام
ی تباسن ،یاصوصخ صا ب هاب ییااطعا تارابتعا تبسن ،
نیمأت تارابتعا سپ یكناب ص ب طسوت دد
یالخاد صلاخان دیلوت هب یلخاد صلاخان زادنا ا
هاب
عسوت صخاد ناونع ة
لام ی .دد دااتسا ی
هتفا اه برجت ی قحت ی م ناشن ق ی
رد دهد ر د لوی ا
لااب داصتقا ددر هك تس
میژر(
1 طبار ) ة
ّلع ی ی ك تمس هب داصتقا ددر زا هفری ةعسوت
یلاام
دوج دراد
، ل ی رد ر د ا نییاپ داصتقا ددر هك تسا
( میژر 2 ه ) ی طبار چ ة
ّلع ی نایم ةعسوت
اربانب .درادن دوج داصتقا ددر یلام ی
ژر د ره رد ،ن ی
عسوت م ة لاام ی اه ی ات چ أث ی ر رد دادر
داصتقا ادن در .
هقبط يدنب :
، G92
، C34
.C58
هژاو اه ي لک ي د ي : صخاد ، داصتقا ددر یلام ةعسوت
كرت ی ب ی
، ،یطخریغ تیّلع لدم
فوكرام -
گنیچییوس .
دنسیون
ة : ارمه نالت ،لوئسم 09370667675
1 م . همدق تسایس نانادداصتقا زا رایسب ههد یی ناراذگ
هب ریخا اه دااصتقا دادر نایم طابترا
عسوت ة هجوت یلام رك
د دنا تخاند . یّلع
نایم ت عسوت ة دااصتقا ددر یلام ،
هاب باس
ریثأت تسایس ذا تا رد نآ ت ااتم ًلاماك اه
عسوت ة داصتقا
، هن ناناددااصتقا اراب ااهنت
نارگشه ژپ
، تسایس ارب هكلب نا ارف تیمها زا زین ناراذگ
ی تاسا رادروخرب
؛ ایترت نیداب
هاك هیا رف نایا تاابثا ااب هك عاسوت
ة تایول ا تاسا دااصتقا دادر رواتوم یلاام ااه
تسایس داصتقا ددر ارب راذگ دیاب
زكرمتم یلام اهداهن تیوقت داجیا رب دود
نایا .
هاك تاسا یلاح رد
، ترواص رد ناداقف
اطبار ة زا یاّلع عاسوت ة دااصتقا دادر هاب یلاام
،
تسایس فده اب هك ییاه عسوت
ه اقترا عسوت
ة هطسا یام ترواص یلاام ااه رد دریذاپ
دنیارف داصتقا ددر یمن
دناوت یتدعاسم كمك دنك
، عقا رد
، لااتا هاب عباانم ف راجنم
یم ود ( د ،ناراكمه نسح 2011
: 100 ).
ماجنا تاعلاطم
تفای رد ه ةراب طبار ة عسوت ة یام ار داصتقا ددر یلام ناوات
هاب رااهچ
تسد ه :درك میسقت ینانادداصتقا تاعلاطم لماد ل ا رگ ،تسا
كم هلمج زا نونیك
(1
1973 گانیك ،)
2نیول ( 1993 ) ناراكمه كب (3
2000 ).
نانادداصتقا نیا نآ رب
هك دنا اطبار ة ایّلع زا ت
عسوت ة داصتقا ددر هب یلام
؛تسا ب د تسایس هك انعم نی اب ناراذگ
عسوت ة یلام ص ب
هیامرس كسیر تیریدم اب راذگ
یم دنناوت م د رگ .دنبای تسد داصتقا ددر هب لماد
تاعلاطم ناناددااصتقا
ی نواچمه تاسا ااد
(4
1973 تیماسادلگ ،) (
1969
5) گاناج
6
( 1986 ).
نانآ رب نآ هب داصتقا ددر هك دنا عسوت
ة یلام رجنم یم هاك یترت نیدب .دود
دراد یپ رد ار یلام تامدخ ارب ا اقت داصتقا ددر
هاب تامداخ نایا عاسوت
ة یلاام
رجنم یم ود
ِموس رگ .د تاعلاطم
هك تسا ینانادداصتقا ارآ لماد اطبار هاب
ة یواس د ة
اصتقا ددر د
عسوت ة كیرتاپ .دنراد داقتعا یلام (7
1966 ) نآ رب تاسا هاك لاحارم رد
1. Mackinnon 2. King & Levine
3. Beck, Demirgüc - Kunt & Levine 4. Shaw
5. Goldsmith 6. Jung 7. Patrick
یل ا ة عسوت ة مهارف شرتسگ اب یلام ص ب داصتقا دااصتقا ددر ثعاب هیامرس ندر آ
یم دود دعب لحارم رد
، ددر لاح رد داصتقا هك تسا
رد یلاام تامداخ ارب ا اقت ،
یم صیازفا نآ هب دبای
عسوت ة یلام رجنم یم .دود ،مرااهچ رگ یناناددااصتقا لمااد
نوچمه
،ساكول رب نآ دنا رد نانادداصتقا هك ةراب
دراك قارغا یلام اهرازاب تیمها دانا
لقتسم مه زا ریغتم د نیا .دنا
بلاطم هب هجوت اب ی
هك طبار یسررب ،دد رادا ة
یّلع عسوت ة رایاسب دااصتقا دادر یلام
هجوت دروم تسا
رد رتشیب تاعلاطم ماجنا هاتفای یاسررب اراب ایّلع
لدام زا راجنرگ ت ااه
َا ایVAR
میمعت لاكد تفای
ة دد دااتسا نآ
ینما روای هاب .تاسا
، یام راف هاك دواد
ر د لوی رد لدم نیا اهرتماراپ ة
تباث یسررب دروم نااكما تااق ا رتشیب رد هك یلاح رد .دنا
رس رد راتخاس تسكد راد دوج ینامز اه
د . ر نیا زا
، رد لدام اهرتماراپ رییغت ناكما
ر د لوی ة یابرجت تااعلاطم راركا رد لكاشم نیا اب هلباقم ارب .تسا لمتحم رایسب یسررب
رتشیب نامز تسكد م نیم ت تادهاشم ساسا رب ار راتخاس اه ی
دننز ترواص هاب ار نآ ای
ن رب یم لدم درا از دننك
. اما
، هجوت دیاب دراك
اه ینیماضت چی نایا ناامز هاك درادان دواج
تسكد
ِرییغت اب راتخاس اه طبار
ة یّلع كی ت ناس .دداب
طبار یسررب ارب هعلاطم نیا رد ة
یّلع نیب رجنرگ ت عاسوت
ة زا دااصتقا دادر یلاام
داد كرم صخاد یتان دمآرد ن دب داصتقا ددر اه عسوت
ة یلاام لااس یای رد1
ااه
1352 ا 1391 لدم اه فوكرام - گنیچییوس رادرب حی وتدوخ
(
MS- VAR
دااتاسا )
یم دود
، اریز لدم نیا ظاحل تیلباق
وحن رد رییغت ندرك ة
دااجیا ااب ار ریغتم د نیا نیب طابترا
میژر اراد ت ااتم اه تس
یم مایژر رد ار رایغتم د نیب طبا ر یگنوگچ دناوت الت م ااه
لدم رب ینتبم ش ر نیا ساسا .دهد ناشن اه
تساVAR
، یل ناامز هب اهرتماراپ یگتاسب
دنراد یم میژر رد دنناوت دندابن تباث ت ااتم اه
.
،نیاربانب تاراییغت اطبار
ة ایّلع یای رد ت
ر د ة یم ار یسررب دروم هب ناوت
صیپ چیه ن دب یتحار .درك جار تسا ی رف
م نیا هعلاط صد رد ص ب
هئارا یم :دود رظن ینابم یسررب هب م د ص ب رد اطبار
ة
یّلع ت عسوت ة یم هتخادرپ داصتقا ددر یلام دود
. ماجنا تاعلاطم موس ص ب رد فای
هات
1 صخاد رگید زا دااتسا اب كرم صخاد . عسوت اه
ة یام لصاح یلام دواد
؛ واحن ة باساحم ة صا ب رد نآ ااه
یم هئارا دعب ود
.د
رد ةراب یم در آ عو وم نیا دود
. لدام مراهچ ص ب رد
MS-VAR
یافرعم رد
صا ب
لدم یج رخ یسررب هب مجنپ هاتخادرپ
یام .دواد ماشد صا ب رد زاین
عامج دانب
هجیتن یم هئارا ریگ .دود
2 . بدا ي تا قحت ي ق
2 . 1 . ینابم يرظن
بی
ِرتش روئت اه هئارا دد ةراابرد لاام صا ب طاابترا ی
دااصتقا دادر رد
وچرااچ
لدم اه ن رد ددر م رارق از
ی گ ی ا هب هجوت اب .دنر ی
ا رد هكن ی اهوگلا ن ااهن دزااب ددر
یی
امرس ی عسوت ،تسا تبرم ه ة
لام ی م ی ری زا دناوت ای
ازافا ق ی امراس ص ی
ه دااصتقا دادر ار
مهارف زاس د ( راصع ناراكمه
، 1387 : 26 ).
یلك روی هب
، كس م د ر یلام ص ب ة
رد رزاب صا ب كای نردم اهداصتقا
مه رد ددر لاح ة
زا معا ،ز رما ناهج اهداصتقا عسوت
ه لاح رد هتفای عاسوت
،ه تاسا
ز رما عسوت ة تیلاعف لت م عاونا نآ یاسرتسد هب داصتقا اه
یلاام تامداخ هاب ااه
یگتسب دراد
؛ ب د نی ، بس لاس رد ریخا اه
، هب نارگشه ژپ طابترا
عسوت ة دادر یلاام
هجوت زین داصتقا درك
دنا شیدنا دنچره . ة
راثآ عسوت ة دااصتقا دادر راب یلام رد
كای
اهراك زا رایسب رد تسین دیدج ركات روشك داد در آ یابرجت راظن
،تاسا
طبار راثآ یسررب ة
نایم یلولعم تلع عسوت
ة لاس رد داصتقا ددر یلام رایخا ااه
نانادداصتقا ارب رایسب تیمها زا
دوب رادروخرب
.تسا
رد ةراب طبار ة عسوت ة لام ی داصتقا ددر د
ای اگد ااه االت م ی دراد دواج :
یاخرب
نانادداصتقا نآ رب
ا دن عسوت هك ة لام ی هب داصتقا ددر راجنم
ام ی .دواد الك روای هاب ی
،
د ی اگد اه حرطم ا رد دد ی
ن هنیمز ز حرد هب ی
:تسا ر
اگدید ل ا ةرابرد طابترا ةعسوت یلام ددر
، داصتقا مواسوم
هاب اگداید رابهار
،ه رع تسا . ای ن د ی اگد ار رتاپ ی ك ( 1966 ) حرطم درك تاسا . رد ا ای ن د ای اگد ةعاسوت
لام ی پ ی ص طرد مزلا ارب ددر داصتقا
؛تسا دب ی ن ترت ی هك دركلمع وخ تااسسؤم
لام ی م ی دناوت ثعاب راحت ،یگنیداقن شرتاسگ قالخ ،دااصتقا لاك ییارااك ااقترا
سپ صا ب زا عباانم لااقتنا ،هیامراس صیازفا ،اهزادنا یتناس ااه
( هاب ) دانا دادر ااب
ص ب نیا نانیرفآراك اقترا نینچمه نردم اه ص ب
راف اگداید نیا رد .دود اه
یم راك یلام اهرازاب دود آ
دم رع ة صیازفا ار یلام تامدخ یم
هد ن د شرتاسگ باس
یم یعقا ص ب ارب ا اقت ود
ن د . ول ی
1ن ( 1997 امراس تادابنا لااناك د ) ی
تاعادابا ه
ژولونكت راذگرثا رد ار
لام ددر ی عسوت رب ة داصتقا ب ی م نا ی .دنك وال رظن زا ی
ن
، دادر
لام ی م ی دناوت
، غت اب یی ر نازیم سپ اص ت زادنا ی
ص ساپ زادانا
، د ژوالونكت دادر ر رد
تن ی عسوت هج ة
داصتقا رایسب
ریثأت راذگ .دداب انچمه ی ن
، ژوالونكت دادر تاعادابا هاب
تاعارتخا یم رجنم
دود ، لدم ساسا رب اه
داصتقا ددر تابجوم ،ددر لب
ن ار تدامد
م مهارف ی امن ی .د ا رد ی ن د ی ، اگد ةعسوت لام ی رب ةعسوت قح ص ب ی
ق ی دراد مداقت دااصتقا .
،نارگشه ژپ یخرب كم دننام
ك ی نوان ( 1973 ( ااد ،) 1973
روام ،) (2
1986 ) وال ی
3ن
ناراكمه ( 2000 )،
ا زا ی د ن ی امح اگد ی
م ت ی دننك ( ناراكمه راصع ،
1387 : 39 .)
ب ه رع فری اگدید ه
تمه كام نواچمه یناناددااصتقا نوانیك
( 1973 گانیك ،)
( نیول 1993 ( ناراكمه كب ،) 2000
) .تسا هتفای شرتسگ صیاپ
،ناناددااصتقا نایا زا
4سكیه ( 1969 ) هك دوب نآ رب هاك دراد عو وم نیا رب تللاد ددراكدآ ی یرات قیاقح
نرق یتعنص لاقنا مهدجه
تاسا دوابن یكیژوالونكت تاعادبا لیلد هب ناتسلگنا
، هاكلب
لماع یلام تاحلاصا دوب ناتسلگنا یتعنص لاقنا یلصا
.تسا
دننام نانادداصتقا یخرب رتاپ
ی ( ك 1966
،) نوسنیبار (5
1952 ( اد ،) 1973 تیماسادلگ ،)
( 1969 ) ای
6دنلر ( 1994 ) گناج ( 1986 نایا سااسا راب .داندرك تاالا م روبزم اگدید اب )
اهنت یلام قمع ، دیقع ةجیتن
سااسا راب .تسا داصتقا یعقا فری ددر ِراییغت ، اگداید نایا
نیاربانب .تسا داصتقا ددر هب یلاعانا صنكا یلام اهرازاب
، یاعقا صا ب شرتسگ ددر
رهب اقترا ای ژولونكت تفرشیپ لیلد هب(
اراب ار دایدج ا اقت صیازفا )راك رین ر
ناوانع ااب لغا ، اگدید نیا .تداد دهاوخ یپ رد یلام تامدخ
« هالابند اگداید ر
اا اقت
»
یم هتخاند ،ساسا نیا رب .دود
عسوت ه اراب اا اقت صیازفا زا یدان یلام اهرازاب تفرشیپ
1. Levin 2. Moor 3. Levin 4. Hicks 5. Robinson 6. Ireland
شن داصتقا یعقا ددر زا هك تساهرازاب نیا تامدخ ئ
ت یم گ ی ر د ،یلعداان یناجیمك(
1386 :
28 .) موس اگدید رد
، مان اب هك
« ی رف ة كیرتاپ
» حرطم تسا تهج ، یّلع ت تاسا هافری د
؛ هاب
روی
ّلع تهج هك ی
ت ریسم لوی رد عسوت
ة زا داصتقا عاسوت
ة دااصتقا دادر هاب یلاام
رییغت سكعرب یم
دنك . یم هنومن ارب تیمسا دونیرگ تاعلاطم هب ناوت
(1
1997 لاتنیئول )
ناخ (2
1999 .درك رادا ) دب
ی نعم ن ی لام ص ب هك ی
ری زا ای ااهرازاب شرتاسگ ق لاام
ی
ای داج تاسسؤم لام
ی رع ة اراد یی اه لام ی مهم صقن ی
داصتقا ددر رد ا
ی م اا ی دنك ااب
د ی ه رع اگد .تسا راگزاس روحم
هك یماگنه اما دنیارف
عسوت ة یام خر داصتقا یلام داهد
،
هب جیردت
، دیدپ ة مك ه رع ربهار یم گنر
ود د ماجناراس دایدپ
ة هالابند طلاسم اا اقت ر
یم ود هجیتن رد .د
، مان رظن اب قباطم لوای رد درب
دانیارف عاسوت ة تاهج دااصتقا ایّلع
زا ت
هلابند هب ه رع ربهار هب ا اقت ر
یم لصاح یترت
ود د ،یتسار(
1388 : 62 ).
یااخرب نانادداااصتقا
، ساااكول هاالمج زا (3
1988
،) م اای ااس ر ی
4زر ( 1984
،) نرتااسا
5
( 1989 ( دنلریآ ) 1994
طبار ،) ة نیب عسوت ة یم یان ار داصتقا ددر یلام .دننك
نایا
ناالا م نآ رب
هك دنا تسایس اقترا تهج رد هك ییاه عسوت
ة یلام تسا فلااتا اجوم
یم ایمك عبانم رب ر ر ریغ دیكأت دود
عسوت ة یلام جوم ریااس زا هاجوت فاراحنا
تسایس ییاه یم دود ر ر رتهب داصتقا لااب ددر ارب تسا نكمم هك ،داداب رات
راك رین شزومآ اقترا دننام رهب ندربلااب ارب
تیاداه اراب یتایلام تاحلاصا ، ر
هیامرس .تارداص اقترا راذگ لاد هلمج زا
ی حرطم ل ا رد دد ای
ن هانیمز ام ی هاب ناوات
ز دراوم ی :درك رادا ر
1 . اپان ی راد گتادآ ی تاذ ی رف ای دن تمیق راذگ اهرواشك رد ماهاس رازاب رد
لااح
امنهار هعسوت بسانم
ی ارب ناشن ص ت نداد ی
هب ص ی ن ة هیامرس راذگ ن ی تس
؛
2 . ب لباقتم طابترا ی
امرس لوپ رازاب ن ی
واد لاباقم رد ه ااه
دااصتقا ولطماان
ب هب تسا نكمم ی
تابث ی داصتقا دود رجنم
ا ی رما ن زین تدمدنلب ددر ثعاب یم
دود .
1. Greenwood & Smith 2. Luintel & Khan 3. Lucas
4. Meier & Seers 5. Stern
2 . 2 . نيشيپ قيقحت ة
رد رتشیب نیب تیّلع یجراخ یلخاد تاعلاطم عسوت
ة ترواص هاب دااصتقا ددر یلام
یسررب یطخ دد
قباس تسا ة
طبار یطخریغ یسررب ة
ترواص تاعلاطم رد یّلع هاتفرگ
م نیا رد .درادن دوج هعلاط
ارب نیتس ن دد هتخادرپ عو وم نیا هب راب
ل داج .تاسا
1 تاعلاطم ماجنا
ای هنیمز نیا رد هتف ار
یم ناشن دهد
:
لودج 1 . تاعلاطم ماجنا ی هتفا رد مز ي ن ة
ّلع ي ت ةعسوت لام ی و دشر داصتقا ي
مان ناققحم رود و یناکم ورملق
ۀ
هعلاطم دروم ینامز دروم شور و کينکت
شهوژپ رد هدافتسا هجيتن
تاعلاطم يريگ
( نیول گنیك 1993
) 80
روشك صخاد راهچ نایم تبرم وق طابترا VAR
عسوت ة داصتقا ددر یلام
گنا دنروم (1
1998 ) روپاگنس
نایم هفری د میقتسم طابترا VAR عسوت
ة
داصتقا ددر یلام دراد دوج
نیسح سدایرتمد
2
( 1996 ) 16
لاح رد روشك عسوت VAR ه
داصتقا ددر نایم هیوس د طابترا عسوت ة یلام دراد دوج
لچا ویسر (3
1998 اهروشك )
-OECD 1871 ا VAR 1929
طبار ة كی یّلع نایم هفری عسوت ة یلام
داصتقا ددر دراد دوج
یلوس زل وه نم (4
2004 زلام ، رك ،یلید )
نیپیلیف ییاراك ندربلااب اب ماهس رازاب شرتسگ VAR
رهب یم ددر صیازفا بس ر دود
روبروین ناراكمه 5
( 2006 كیژلب )
طبار ARDL ة داصتقا ددر نیب هفری د یّلع
عسوت ة یلام دراد دوج
رقابا ردبابا
6ن ( 2008 ) ،رصم 1960 ا 2001 طبار VAR
ة عسوت نیب هفری د یّلع ة
یلام
داصتقا ددر دراد دوج
گناچ یل
7
( 2009 ) 37
،روشك 1970 ا Panel Date 2002 ددر هب یلام ةعسوت تمس زا وق ةطبار
دوج داصتقا دراد
1. Murinde & Eng 2. Demeriades & Hussein 3. Rouseau & Wachtel 4. Soliman & Howells
5. Nieuwerburgh, Buelens & Cuyvers 6. Abu-Bader & Abu-Qarn
7. Lee & Chang
ةمادا لودج 1 . تاعلاطم ماجنا ی هتفا رد مز ي ن ة
ّلع ي ت ةعسوت لام ی و دشر داصتقا ي
ناققحم مان ۀرود و یناکم ورملق
هعلاطم دروم ینامز دروم شور و کينکت
شهوژپ رد هدافتسا هجيتن
تاعلاطم يريگ
ناراكمه وسه (1
2013 ) 32
روشك Panel Date
داصتقا ددر رب یلام ةعسوت ریثأت
یبرع ریاخ
2
( 2014 نادوس )
ددر رب یلام ةعسوت تبرم ریثأت VECM داصتقا
یتدر نیما ناراكمه 3
( 2014 ) لاح رد اهروشك
هعسوت GMM OECD
یانم ریثأت هیامرس رازاب تبرم ریثأت داصتقا ددر رب لوپ رازاب
تفارد ناراكمه 4
( 2014 ناتسكاپ )
رجنرگ تیّلع مه یگتدابنا ةعسوت
یب تبرم ریثأت یلام رب ینعم
یّلع ةطبار اما .تسا هتداد ددر ینعم ددر رب یلام ةعسوت زا راد
تسا رارقرب داصتقا
( یلعدان یناجیمك 1386
ناریا ) 1352 ا 1384 دحا ةشیر نومزآ
مه لدم یگتدابنا
BVAR قیمعت صیازفا جوم داصتقا ددر
یم یلام دود
( ربجنر ی سار 1388
) سنارانك اهروشك
،یملاسا 1980 ا
2004 تاعبرم لقادح لنپ ر
هلحرم د ر اتشگ ا
میمعت هتفای داصتقا ددر رب یلام ةعسوت تبرم رثا
اهروشك نیا
( یتسار 1388 ) كپ ا وضع اهروشك رثؤم صقن تسا هتسناوتن یلام ص ب VAR
دداب هتداد ددر دنیارف رد
یایس ( روپ 1389 ) 85
اب روشك داد زا دااتسا اه
ییولبات لااب دمآرد اب ییاهروشك رد یلام ةعسوت
اب ییاهروشك رد تسا ددر تلع دراد ددر رب یانم ریثأت نییاپ دمآرد
( ناراكمه ینیسح 1390
) ،ناریا 1967 ا 2007 ددر یلام ةعسوت نیب یانم ةطبار VAR
دراد دوج داصتقا
( ناراكمه صنم 1392
) اهروشك رگ
د ،تشه 1990 ا
2010 اب یلناپ رجنرگ تیّلع
توب دركی ر پرتسا رد ددر یلام ةعسوت نیب تیّلع تهج
صخاد یتح اهروشك یلام اه
.تسا ت ااتم
1. Hsu, Tian &Yan 2. Khater Arabim 3. Amin Rashti 4. Sharafat
ةمادا لودج 1 . تاعلاطم ماجنا ی هتفا رد مز ي ن ة
ّلع ي ت ةعسوت لام ی و دشر داصتقا ي
ناققحم مان ۀرود و یناکم ورملق
دروم ینامز هعلاطم
دروم شور و کينکت شهوژپ رد هدافتسا هجيتن
تاعلاطم يريگ
( رومیت رونوبا 1392
اهروشك ةسیاقم ) OECD داد UMI
ییولبات اه ددر رب یانم ریثأت یلام ةعسوت
دراد تنم اهروشك داصتقا
یحلاف یبارتوبا ( 1392 انم ةقطنم )
داد ییولبات اه یكناب متسیس ةعسوت
یانم ریثأت
ینعم ریثأت هیامرس رازاب متسیس راد
یب یل تبرم داصتقا ددر رد ینعم
دراد
یمیهاربا ( 1393 ) 39
لاح رد روشك هعسوت هعسوت هتفای
GMM عسوت
ة تبرم رثا داصتقا ددر رب یلام
ینعم دراد راد . رثا نیا اهروشك رد
رد زا صیب روهظون هعسوت لاح
هعسوت اهروشك تسا هتفای
یمیلس یقارع یلیلخ ( 1393 16 )
ییایسآ روشك داد
ییولبات اه هیامرس ریثأت یلام ةعسوت
یجراخ راذگ
یم صیازفا ار داصتقا ددر رب دهد
ناراكمه دمحم ( 1393 ژ رن ناریا )
VECM نیب هفری د یّلع ةطبار تدمدنلب رد
دوج یلام ةعسوت داصتقا ددر یل ،دراد اتوك رد یّلع ةطبار تدم
كی ةعسوت هب یلام ةعسوت زا هفری
دراد دوج داصتقا
نامه ل دج هك روی 1
یم ناشن م جیاتن ،دهد لاط
تاع ةطبار یّلع دااصتقا ددر نیب
عسوت ة ماجنا تاعلاطم رد یلام
فای تسا لت م هت
؛ هك روی هب تااعلاطم یخرب
، داننام
ةعلاطم ناراكمه روبروین (
2006 رقابا ردبابا ) ن
( 2008 )،
طبار ة یّلع نیاب هفری د
داصتقا ددر عسوت
ة ار یلام ییأت د یم دننك . تاعلاطم یخرب رد ةطبار
یّلع كی زا هفری
هب داصتقا ددر عسوت
ة یلام ،تسا یاگی ز نواساالیگ تااعلاطم دننام (
2000 ).
رد
یلوس دننام تاعلاطم رگید ( زل واه نم
2004 ) اطبار ة یاّلع زا عاسوت ة دادر هاب یلاام
داصتقا دییأت
م نیا .تسا دد عو و
یم دناوت داد عوان زا یادان ، دااتاسا دروام ااه
ش ر ماجنا تاعلاطم یناكم رملق یجنسداصتقا اه لااح راه هاب .داداب دد
، قبااطم
ل دج 1 نیمز رد دایز تاعلاطم ، ة
داصتقا ددر طابترا عسوت
ة ،دراد دواج یلام ااما
م نیا رد هعلاط ارب نیتس ن د ر زا دااتسا اب راب
ی نوامزآ هاب یاطخریغ ایّلع
ناایم ت
یلام ةعسوت هتخادرپ داصتقا ددر
دد .تسا
3 . لدم و شور قحت ي ق
3 . 1 . صخاش بکرم عسوت ة یلام
سكوگریمد زا ریپ هب -
( نیول تنوك 1996
صخااد ،) زا دااتاسا ااب راظن دام ااه
لومرف 1 كی هب یم لیدبت دحا صخاد :دنود
( 1
, )
M
j M
j j
FI F
M F
1
1 100
نآ رد هك صخاد𝐹𝐼
عسوت ة ، كرم یلام
𝐹𝑗,𝑀
صخاد ،رظندام یلاام اه
𝐹̅𝑗
نیگناایم
صخاد رظندم اه صخاد دادعت𝑀
هتفرگ رظنرد اه دد
.تسا
صخاد اه عسوت ة هب یلام ریز یترت هب صه ژپ نیا رد هتفرراك تسا
:
تبسن تارابتعا اطعا
یی هب ص ب صوصخ ی هب لوت ی د صلااخان الخاد
ی : نایا ندوبلاااب
تبسن
، هیامرس لااب حطس رب لاع یلخاد راذگ
، ناشن دنهد ة عسوت ة كای یلام متسیس
زین روشك تسا
یلاام متاسیس طسوت یصوصخ ص ب هب لوپ تخادرپ هك ییاهروشك رد .
یم رارق دیكأت دروم هنیزه دریگ
،هلدابم اه كسیر تیریدم لرتنك
مك تسا راحت
سپ اهروشك ریاس هب تبسن زادنا دایز
.تسا
تبسن تارابتعا مأت
ی ن دد طسوت ص ب كناب ی هب لوت ی د صلاخان لخاد ی : صخااد نیا
ِییاطعا تارابتعا لك صا ب هب یكناب ماظن
یام نااشن ار یاتل د یاصوصخ ااه .داهد
ناشن صخاد نیا رتلااب ریداقم دنهد
ة جرد كی ة اراب یكنااب صا ب هاب یگتسبا رتلااب
كناب نوچ .تسا یلام نیمأت دركلمع جنپ دایز لامتحا هب اه
ا ،یگنیداقن كاسیر صهااك
عمج هیامرس تاعلایا ر آ ساپ زاكرمت ،ناریدام راب لراتنك تراظن ، راذگ
اهزادانا
هلدابم لیهست ا
یم هئارا ار دنهد
( ما . بك ی ر ،ناراكمه 2011
: 101 .) یفری زا
، هاجوت اب
لااح رد اهروشك یكناب ریغ ص ب رد هكنیا هب عاسوت
ه رد ر آوان تااعلایا عاسوت
ة
مشچ یلام ریگ
روخرد یم صخاد نیا ،تسین هظحلام ارب یبسانم رایعم دناوت
عسوت ة
دداب یلام (
،ربجنر ی سار 1388
: 9 ).
صخاد قمع ی ا اافرژ لاام ی (
M2
هاب ترواص داصرد زا
:)GDP
صخااد نایا
یم ناشن ارب یبسانم رایعم دناوت نداد
عسوت ة یلاام داداب دااصتقا رد ،یاایظن(
1383 :
12 ( نیوال گنیك تاعلاطم رد .) 1993
صخااد اا تنا اراب ) ةطاسا
یلاام هاجوت
رتشیب یراعت هب
M3
M2
دد لوپ زا
ااب تایول ا تااعلاطم زا لایبق نیا رد .تسا
یرعت
M3
یم یسرتسد مدع تروص رد هك تسا لوپ زا زا ناوت
M2
.درك دااتسا
سپ زادنا صلاخان لخاد ی هب لوت ی د صلاخان لخاد ی : راهب خرن كی ة
یتبااقر اجوم صیازافا
سپ زادنا یم صیازفا اب .دود لیامت رهب خرن
سپ زادنا ارب ناگدننك سپ
زادنا نازایم صیازافا
درپس كناب راذگ صیازفا اه
یم دبای ، تیاهن رد
، نیا اجوم عوا وم یام
دواد اات ترداق
ما اب یهد كن هیامرس هب اه صیازفا ناراذگ
دبای
؛ ایترت نیداب
، ةانیمز قا دادر دااصت مهاراف
یم دود اما . لااب مروت طیارد رد
، یتق خرن ةرهب یانم یعقا یم
لایامت دواد هیامراس
راذاگ نا
صیازفا تلایهست ما تساوخرد ارب یم
نكیل ،دبای
، یكنااب تاراابتعا تید داحم لایلد هب
درپاس لیامت صهاك زا یدان هاب ناراذاگ
درپاس راذاگ ،كاناب رد هاب تلایهاست تاخادرپ
هیامرس راذگ د دحم نا یم
نیا .دود هلئسم
ُك ار داصتقا ددر تیاهن رد دن
یم دنك .
روكذم صخاد راهچ ِمهس
هتداد یبرجت تاعلاطم رد رتشیب ر نایا زا .دنا
، نایا رد
زین هعلاطم
، صخاد راهچ نیا زا دااتسا اب
، زا اكرم صخااد ا
ِلاصاح هاك رااهچ نایا
صخاد تسا ا یم دااتسا دود
ناونع هب زین یتان اهدمآرد ن دب داصتقا ددر ریغتم .
یم هتفرگ رظن رد داصتقا ددر ارب رایعم داد .دود
حوال زا هاعلاطم نیا اه ةدراشف
د جار تسا یناهج كناب د
تسا .
3 . 2 . لدم ینويسرگردوخ يرادرب
فوکرام - وس ی گنيچي (
MS-VAR
)
ررب دروم ینامز رس هك دداب نیا رب روصت رگا ِراییغت ااب مأوت نامز یی رد یس
تیعا
تباث رف تروص نآ رد ،تسا )میژر(
لدم رد اهرتماراپ ندوب اه
ّجومVAR
ه تاسین
یم ناوت لدم زا اه
MS-VAR
نیزگیاج ناونع هب ی
دااتسا سانم درك
دیا . ة نیا یلصا
لدم اهرتماراپ هك تسا نیا ش ر میژر ریغتم هبVAR
𝑠𝑡
لااح نیع رد ،دراد یگتسب
،
𝑠𝑡
ن دهاشم لباق تسی
یم طقف هاب ار نآ هاب طوبرم لامتحا ناوت
نایا رد .در آ تاسد
تروص
، لباق ینامز رس ییرد یلاگچ عبات دهاشم
𝑦𝑡 ة تروص هب لومرف
2 :دوب دهاوخ
( 2
)
| ,
| ,
| ,
t t t
t t t
t t n t
f y Y if s
p y Y s
f y Y if s n
1 1
1
1
1
هااب رواای هااك
n
رادرااب اااهرتماراپ لداام
ژر ردVAR
اای م اااه االت م
Yt1
ناشن ةدنهد
t j j
Y
1
تسا ارب . ی ك ژر ی م ص شم
st
،
yt
م ار ی ناوت هب س ی ةل لدم
VAR(p)
ز ی ر ( لومرف 3 ) :داد ناشن
( 3
)
t t t t p t t p t
y v s A s1 y 1A s y u
هك
~ ,
t t
u NID0
s تسا ارب . ك ا لم ندرك ارف ی دن ا ی داج داد اه ن ی زا تسا هك واحن ة
غت یی
ِر ژر ی
st م سانشب ار ی م
؛ رد لدم اه ام رافMS
ی دواد
𝑠𝑡
اس هاب ی ل ة جنز ای ر ة
بترم ة فوكرام ل ا (
لومرف 4 ) یم داجیا :دود
( 4
t| t j j , t j j
t| t ; )Pr s s Y Pr s s
1 1 1
هك نآ رد رادرب
اهرتماراپ زا لكشتم ژر هب طوبرم تلاامتحا
ی م تاساه سااسا راب .
ای ن رف
، م ی ناوت ب لاقتنا لامتحا ی
ن ژر ی م اه ار لت م هب
تروص لومرف 5 هاب تاسد
:در آ ( 5
)
, | , , , , , ,
n
i j t t i j
j
p Pr s j s i p i j n
1
1
1 1 2
سیرتام كی رد تلاامتحا نیا ندادرارق مه رانك اب
n n
، رتام ی س تلاااقتنا لامتحا
هب 𝑝
تسد م ی آ ی د ره نآ زا رصنع
,
pi j
ژر عوق لامتحا ی
م ژر زا دعب j
ی م نااشن ار i
م ی دهد .
( 6 )
n
ij
n nn
p p
p p
p p
11 1
1
0 1
ظاحل اب میژر رد اهرتماراپ رییغت ناكما ندرك لدم ، لت م اه
اطخVAR
ی دابت ی ل
لدم هب
MS-VAR
( لومرف 7 ) یم :دود
( 7
)
t t t t p t t p t
y v s A s1 y 1A s y u
هك ا رد ی ن لدم ةمه اهرتماراپ ع هب
ی ت غتم ی ر ژر ی
st م هتاسبا دانا . ارباانب ی ن
، لدام
روكذم م ار ی ناوت لكد هب لومرف
8 :داد ناشن مه
( 8 )
n
t p t p t t
t
n
n n t pn t p t t
v A y A y u if s
y
v A y A y u if s n
1
1 11 1 1
1
1
1 1
1
1
رد تاعلاطم رایسب
لدم نیا زا دااتسا داصتقا نوگانوگ تاعو وم یسررب ارب اه
د د تسا رد . لدم رادا میژر رد ، دد هااق اب اهریغتم راذگرثا نازیم لت م اه
ت ااتم رگید یحی وت اهریغتم نینچمه تسا
هجیتن رد ،
، یم لدم نیا زا ناوت اراب اه
نیب تیّلع یسررب دااتسا اهریغتم
درك ،گیزل رك(
2002 : 238 .)
3 . 3 . نومزآ تيّلع رجنرگ رد لدم ياه
MS
طبار میهاو ب دینك رف ة
رایغتم د نیب تیّلع
x1 x2
نااكما نتفراگ راظن رد ااب ار
یم مهارف ار ناكما نیا میژر رییغت .مینك یسررب میژر رییغت اطبار هاك دنك
ة نیاب تایّلع
ك ادیپ یگتسب میژر هب اهریغتم ن
.دداب ریغتم د
،نیاربانب لدم نیا رد
اه هب راف تاباث
ندوب طبار ة
ّلع ی ت ب ی ن غتم ی اهر ن ی زا دوج دهاو ن تداد . ارب ا ی ن راك م ی ناوت اب رف
ای هكن دادعت ژر ی م اه نكمم 2 لدم زا ،دداب
MS-VAR
لكد هب لومرف
9 دااتسا دراك
حلاف(
ی مداه ی د ی
،جز 1389 :)
( 9 )
, , , ,
, , , ,
, ,
, ,
, , ,
k
t t t t
t t t t
h t t
t t t
x s s s
x s s s
s u
z t T
s u
1 10 11 1 10 11 1 1 1
2 20 22 2 1 2 2 20 21 2
10 11 1 1
1 20 21 2 2
1
زا
zt
یم لدام رد .دراك فذح ار نآ ای دااتسا لدم رد لرتنك ریغتم ناونع هب ناوت
قوف s1,t
s2,t
دهاشم لباق ریغ یفداصت اهریغتم رگنایب دنا
نآ ریداقم یم اه
دناوت 0
ای 1 دداب . مه للاخا ازجا دنیارف
دیاس للاتخا اه
1تسا سم میژر زا لقت دانا
اراب .
تسرد رركادح ش ر زا لدم نیا نیم ت ییامن
یم دااتسا(ML)
دود
؛ یارا رب لاع
یم ،لدم لاامتحا زا دااتاسا ااب ناوات
هباساحم ااه لاامتحا( داد
دادراومه ااه
میژر هب دهاشم ره لعت ) ددرتلیف 0
ای 1 لامتحا .درك نییعت زین ار ااب ددرتلیف اه
دااتسا تادهاشم زا 1
ات طقن(t
ة لاك زا دااتسا اب ددراومه تلاامتحا )یسررب دروم
یم هبساحم تادهاشم .دود
نیم ت اهرتماراپ ساسا رب دز
دد ة لدم روكذم
، یم رد ناوت ةراب طبار ة یّلع د نیب ت
رایغ .درك ثحب ریغتم راه ندواب رااص
ای ااهرتماراپ زا ك
1 1
....
k
1 یارا (
اهریغتم x2,t
یم ناشن ) هك دهد
x2
رجنرگ تیّلع
𝑥1
تسا ، هاك ینامز s1,t 1
تاسا .
ارب رجنرگ تلع
x1
هك ینامز ،تسین s1,t 0
ایترت نیمه هب .تسا
، راه راگا ای
زا ك
اهرتماراپ
2 1
...
k
2 ااهریغتم یارا ( x1,t
،دناداب رااص رایغ )
x1
تایّلع
ارب رجنرگ
x2
هاك ینامز ،تسه s2,t 1
راجنرگ تالع
x2
راگا ،تاسین s2,t 0
،نیلرپ( دداب 2012
.)
طبار یسررب ارب ة
یّلع هبرصحنم تیزم نیدنچ اراد قوف لدم ،ت درف
تسا :
ًلا ا
، نیا
یم مهارف ار ناكما طبار هك در آ
ة زاب رد او لد دادعت هب تاعفد هب تیّلع ة
دروام یناامز
دنك رییغت هعلاطم .
،نیاربانب ییاهریغتم لیلحت هیزجت ارب وق رازبا ش ر نیا
تاسا
درك هبرجت ار راتخاس تسكد نیدنچ هك دنا
. هب نایا عواق قایقد نامز هك یتق ژی
تسكد ددابن ص شم لبق زا راتخاس اه
؛
ًایناث یغت ، ِرای اطبار ة یام ار تایّلع ااب ناوات
لدم اهریغتم تّلق لصا تیاعر اب ش ر نیا زا دااتسا درك زاس
؛ ،ًارلاث جیااتن ساسا رب
ش ر نیا
، یم
ِرییغت نامز ناوت طبار
ة ن رد تروص هب زین ار تیّلع یحلاف( درك نییعت از
،جزید یمداه 1389
.)
4 . ی هتفا اه ي برجت ی قحت ي ق
لدم در آرب رد هلحرم نیتس ن ییاانام راظن زا اهریغتم تیع یسررب ینامز رس اه
تسا ر نیا زا .
،
، ذاك نویسرگر زا زیهرپ روظنم هب هعلاطم نیا رد تیع یسررب ارب
1. white noise
زویردنا تویز نومزآ زا اهریغتم ییانام
، ل ادتم هك شیر نومزآ نیرت
ة راظن رد ااب داحا
تخاس تسكد ناكما نتفرگ را
تسا یم دااتسا ، .دود
4 . 1 . نومزآ اپ ی ا یی ز ی تو و ردنا ی زو
داد زا هعلاطم نیا رد نلااس ینامز رس اه
ة ناوانع هاب هناراس یالخاد صلااخان دایلوت
ناشن ریغتم دنهد
ة صخاد كرم ریغتم زا داصتقا ددر عسوت
ة یلاام
، رد هاك صا ب
نیشیپ وحن ة بساحم ة لاس یی ،دد نایب نآ اه
1352 ا 1391 یم دااتسا دواد
نایا ؛
تاعلایا دد جار تسا یناهج كناب رامآ زا
تسا . زا ریغتم نیا رد یمتیرااگل تروص هب اه
یسررب یم دااتسا اه
دود هب اب یترت LFD
یم داد ناشنLGR
.دنود
صیپ طبار یسررب زا ة
یّلع نیب ت عسوت ة ، دااصتقا ددر یلام تاس ن
نایا ییاایاپ
اب اهریغتم شیر نومزآ زا دااتسا
ة زویردانا توایز داحا (1
1992 یاسررب ) یام
اد و .د
سپس
، لدم زا دااتسا اب
MS-VAR
نییعت اهریغتم تیّلع تهج یم
دود دااتاسا لیلد .
تاسكد لااس نوامزآ نایا هاك تاسا نایا ییایاپ نومزآ ارب زویردنا تویز نومزآ زا رد تروص هب ار زرا خرن راتفر رد راتخاس ن
از یم نییعت دنك
؛ نوامزآ هاك یلاح رد ااه
یكید فراعتم -
میمعت رلوف سپلیف هتفای
- رااتفر رد ار راتخااس تاسكد لااس ن راپ
یمن رظن رد ینامز رس اهریغتم نینچمه .دنریگ
، هاب ار تسكد لاس زین ن رپ نومزآ
ن رب تروص رظن رد از
یم گ ی ر د
؛ م نیا عو و هجیتن هب غتم ییااپان زا تسردان ریگ ااهری
ینامز رس رجنم
یم ن رد نییعت ارب زویردنا تویز .دود راتخاس تسكد لاس از
لدم ریز اه (
لومرف اه 10
، 11 12 ) یم هئرا ار
دنك :
( 10 )
k
t t t j t j t
j
y μ αy βt θDU c y ε
1
1
( 11 )
k
t t t j t j t
j
y μ αy βt γDT c y ε
1
1
( 12 )
k
t t t t j t j t
j
y μ αy βt θDU γDT c y ε
1
1
1. Zivot & Andrews
