رد کاخ یاه هدولآ
هیفص نسح
1داز
، مانهب یتلود
*2
نیسح و یطارخریپ
3
1 . یوجشناد یسانشراک دشرا نیمز یسانش تسیز
،یطیحم هورگ نیمز یسانش هاگشناد هیمورا hasanzadsafye@yahoo.com
2 . رایداتسا هورگ یسانشکاخ ةدکشناد
یزرواشک هاگشناد هیمورا
3 . رایشناد هورگ نیمز
،یسانش ةدکشناد
،مولع هاگشناد هیمورا h.pirkharrati@urmia.ac.ir
خیرات لوصو :هلاقم 63 / 16 / 1314 خیرات
شریذپ :هلاقم 11 / 11 / 1310
هدیكچ برس ب ه یکی ناونع زا
کانرطخ نیرت تازلف نیگنس
، تملاس ریاس و ناهایگ ،ناسنا تادوجوم
هدنز ار دیدهت یم دنک . نایا قایقحت هاب
روظنم یسررب أت ریث یژرنا
،یترارح و کهآ رد تافسف دحاو نامز رب نازیم تیبثت برس رد کاخ یاه هدولآ هب تازلف نیگنس ا ماجن .دش
نومن ة کاخ زا قطنم ة هدولآ ندعم ناروگنا تشادرب دش . یارب یسررب تیبثت
،برس لولحم کهآ رد حوطس رفاص و 0 ،داصرد لوالحم
دوک هتافسف رد حوطس رفص و 0 / 2 دصرد هیهت و اب کاخ طولخم دندش و رد یامد 20 ، 211
، 411
، 111
، 711
، 911 جرد ة یتناس داراگ
ترارح هداد دش . یزجت ة یراو سنا ناشن داد هک راثآ لقتسم ترارح و اهرامیت رد لوط رود ة ینامز نعم ا راد دوب ب ه یروط هک یاامد 111 و
711 جرد ة یتناس دارگ نیرتشیب أت ریث رد یزاساهر برس تشاد . نینچمه راثآ لباقتم اهروتکاف رد رود ة ینامز لوا و مود نعم ا راد دندش .
شیازفا ترارح ثعاب رییغت تهج رثا تافسف ب ر تیبثت برس هدش و شیازفا تیللاح و لاقتنا نآ رد کاخ ار ثعاب داش . هاب رواط یالک
دربراک کهآ تبسن هب تافسف یارب تیبثت برس رد کاخ یاه یدیسا و روش هیصوت هدشن و رتهب تاسا زا عباانم هتافاسف و رد یاامد
طیحم یارب یریگولج زا کرحت برس هدافتسا دوش
.
دیلك هژاو
کهآ
، تافسف
، تازلف
،نیگنس یناک یاه سر .
زاغآرس تازلف نیگنس هب یلد نتیاد یاهدوایپ کاوارطخ
یدویدهج
یدج یارب طیحو تسیب هب را ی یو دواور . بروس یوکی با
نیرتکاووارطخ تازوولف
نیگنووس دوووب و تولاووس
، اووهایگ
تادوجوو داب
و اساا ار دیدهج یو دنک . ًلاوو عو یگدوولآ برس
ییاا با عبانو یعیبط و یااساا توسا . عباونو یوعیبط
برووس یوویاا با نووس رتووسب و راووشتاا هووب رفووس جا با
اشفشجآ
،اه یرپسا ،اویرد داووو یکیایوویب و
شوجآ یبووس
گنج اه تسا . عبانو یااوساا زویا واوی ارختوسا ، داوعو
بوذ
،تازلف هااخراک
،اه دافتسا و عفد تلاوصحو یواوح
دنسیوا* و :لوئس Email: b.dovlati@urmia.ac.ir
برس تسا . برس رد تعیبط دنااو ریاس تازلف هوب ادوقو ر
مک و رد عاواا نس اه و کاخ اه توفای یوو دووی . نیگااویو
تظلغ برس رد ةتسوپ نیووب ًاوبیرقج
mg kg-1
12 نیو خج
دب دی ( تسا
Thoronton et al., 1995
.) دودب برس با
کاخ رایسب راوید دوب و یتسیاب اج دح اوکوا با دورو آ
هب کاخ یاه یبرواشک شیپ
یرویگ دروک . لاوقتاا بروس رد
شخب یحطس کاخ هب یلد دامیا داویپ یاه یوق هوب قروط
لتخو قوتو یو هکدوی وای دنیآرف یاه بذج
،یحطس
لدابج
،یاویجاک بووسر و یکوشج سکلپو ک اوب
داووو یولآ
.دنتووسه (
،یوو یرک 1390
.) یووکی با شور یاووه لرووتنک
کاووخ یاووه دووولآ دافتووسا با شور یاووه روویغ یباووسایوپ
ییای یی تازلف نیگنس رد حو ا تس . نیا شور اب شهاوک
تیللاح تازلف نیگنس هب یلد ةنیزه موک و تعروس و ع
ًاتبسا دایب تبسا هب شور یاه رگید تیحجرا دراد
. باختاا
یادوزفا سانو کروحج و یو هارف دونیلاآ
ار هوب تعروس
شهاووک داد و با ییوووشبآ و
بذووج هووب ةلیووسو اووهایگ و
تادوجوو ةداب
کاخ یریگولج یو
( دنک
Scheckel et al.,
کرحج .)2003
تازلف نیگنس رد کاخ بس تشا و ذووفا
اهاآ هب خاد بآ یاه ریب ینیوب و دورو عاواا دونیلاآ یاوه
ی س هب خاد ةریماب ییاذغ دهاوخ دی . هوب نیو ه ویلد
اققحو طیحو تسیب رد یومتسج نتفای
شور یاه سانو
یارب تیبرج و راهو تازلف نیگنس رد کاوخ دنتوسه . ًارویخا
ب ه روظنو تیبرج تازلف نیگنس رد یایاد یبوروا با تابیکرج
ییای یی لتخو دنااو
،کهآ ( تافسف
Kabata-Pendias &
Pendias, 2006; Lee et al., 2009
داوو .) دوئاب کوییولویب
وچ ه دوک یاه یلآ یااویح و یهایگ
(Misra 2007; Lee
et al., 2004)
رابرووس یاووه
،یزوولف رتووسکاخ یدوویلوج
با
ووک ر یاوه بوذ ( تازولف
Kabata-Pendias & Pendias,
و )2006
زیر یاوه وصاح با یروآروف بووچ
رد عیانوص
بوچ و ذغاک
(Lee et al., 2009)
دافتسا یو دوی . یرایوسب
با اووققحو دهاوووی
یووعطق یارووب ییاووااوج تافووسف
رد
یباوسایوپریغ بروس
کاوخ یاووه دوولآ با قویرط یکووشج
تابووووسر دیوووسکوردیه
تووویفروووریپ
،
،تووویفروووریپ تیفروووریپورلک
هئارا دادرک . با ییاماآ هک وی تافسف اوب
ویجاک ییاه رو و Pb
سکلپ ک Cd
یاه یرادیاپ ار یکشج
یو
،دنهد اذل ثعاب شهاک تیللاح و کرحج یریذپ روصانع
یو داوی . یارب لارو رپوس تافسف یپرج با هل ج دوک یاوه
یرفووسف تووسا
هووک توویللاح یبووسانو
رد بآ د هتوویا و
شنکاو یریذپ رفسف اب رصانع نیگنس ار شیازفا و رمنو هوب
یکشج سکلپ ک یاه رادویاپ یوو دووی . نیونچ ه شیازوفا
هتیدیسا
(pH)
و تیللاح
،تازلف شنکاو یریذوپ روصانع اوب
رفووسف ار شیازووفا داد و ثووعاب بوووسر ویجاووک - تافووسف
یو ( دوی
Han et al., 2001
.) با یوس رگید دربراک کهآ اوی
ووس ن کووهآ
(CaCO3)
ثووعاب بوووسر تازوولف نیگنووس
تروصب تانبرک یاه یزلف دی و تیلباق هباج ییاج یوخرب
با تازلف ار رد کاخ یاه دولآ شهاک یو دنهد
(Lee et al.,
2004)
. نینچ ه هفاضا درک داوو ییاویلق اوب شیازوفا و pH
شیازفا بذج تازلف هب ةلیسو شخب یاوه ولتخو کاوخ
تویللاح تازولف
نیگنوس ار شهاوک یوو ( دونهد
Mcbride
1997; Puschenreiter et al., 2005
.) ترارح زویا یوکی با
یاهروتکاف مهو
رد تیبرج رصانع توسا . تراروح ثوعاب با
نیب نتفر بآ هجاردیه فارطا ویجاک دی و لاقتاا اوهاآ هوب
یاهاضف یلاخ شخب ر کاخ ار یهسج یو دونک
(Dixon
,1995)
یسررب . تاعلاطو
تروص فرگ هت اشا داد هوک رورکا
نیا تاقیقحج رد
ةنیوب ریثأج مأوج ییراا یجرارح و تافوسف
رب یور ازیو تیبرج تازلف نیگنس رد کاخ اه و تابووسر
هلطاب هوب رووظنو ةدافتوسا ددومو با اوهاآ هوب اوونع حلاوصو
یاا تخاس دوب
تسا
(Axe, 2007)
. شخب یروگید با نویا
تاعلاطو مه
طوبرو هب دافتسا با اتا جی نیا تاقیقحج یاروب
عفد تلاوضف هتسه
یا تسا ( مرچ و
،یرفعج 1322 .) هتبلا
ایای رکذ تسا هک رد ةنیوب تیبرج رد روصنع وحو
یوووب
دوخ هک رتشیب رد کاخ یاوه ةولطاب یادوعو توی ها دواراد
ًاریخا تاعلاطو یدایب تروص هتفرگا تسا . اذل نیا قیقحج
رب یانبو هعلاطو و یسررب رثا مأوج نس
،کهآ دوک هجافسف
و ییراا یجرارح رب ریغ یباسایوپ رصنع
رد Pb
کاخ دولآ
رد ةباب یااوب تروص تفرگ
.
داوم و شور اه
کاخ دروو هعلاطو با کاخ دولآ هب رصانع نیگنوس وصاح
با یروآرف تکری بروس و یور ةوقطنو ارووگاا اوماب
توویادرب دووی
و سووپ با اوووه کووشخ درووک با کوولا 2
یلیو یروتو وبع رو داد دوی . سپوس یوخرب با تایوصوصخ
ویکیزیف ییای یی کاخ ریظا توفاب هوب شور یرتووردویه
(Bouyoue, 1969) pH
رد ویووسااپسوس 1:2
کاووخ و
لوولحو 01 / 0 دویرلکرلاوو ( میوسلک
Blakemore, 1991
،)
تانبرک میسلک لداعو
(CCE)
هب شور ویسارتیج
(Jackson,
1964)
، تیفرر لداوبج یاویجاوک
(CEC)
هوب شور تاتوسا
میدس لاورا
(Chap man, 1965)
، و ازیو تویلباق تیادوه
یکیرتکلا
(EC)
رد ةراصع عابیا ،کاوخ ازویو بروس وک
کاخ اب شور
HNO3
و
، HCl
عوا و رادقو یااک یوسر اوب
دافتسا با شارپ هعیا سکیا
(XRD)
رد اگوشیاوبآ موولع
کاخ اگشااد هیوورا باداا یریگ دادی . هوب رووظنو رب یوسر
دنیآرف تیبرج رصانع
،نیگنس شیاوبآ تروصب یروتکاف رد
لاق حرط ًلاواوک یفداوصج یوحارط
دوی . هوب نویا رووظنو
تسخا دوک هجافسف و کهآ نیوب یسانی
(CaCO3)
با کولا
2 یلیو یرتو روبع داد دی ره کی با اهرا یج رد ود حطوس
رفص و 2 / 2 دصرد یارب ،تافوسف رفوص
و 2 دوصرد یاروب
نس کهآ و طولخو نس کهآ ( رفص و 2 دصرد ) و دووک
هجافسف ( رفص و 2 / 2 دصرد ) رد فورر هوااگادج ترووصب
لولحو هب 300 مرگ کاخ هفاضا و رد لاق یاه صووصخو
رارق داد دادی . دعب با تیذگ ود بور هاو ا اه رد یاوهاود
22 ( یاووود دهاووی )
، 200
، 400
، 200
، 700 و 200 ةووجرد
یتااس دارگ ةلیسوب ةروک تکلا یکیر لدوو
(Shimiran F.47)
رد ود رارکج ترارح داد دادی . هواو ا یاوه تراروح داد
دی ار ردوپ درک و اب تبسا 1:10 کاخ هب بآ طوولخو و
رد فورر رد هتوسب هوب تدوو کوی هوتفه رد یاوود قاوجا
یرادهگا دی
. رد یط نیا تدو هاو ا اه ره بور 12 هوقیقد
اکج داد دی . هاو ا یرادرب رد هس اب ةب یااووب 7
، 30 و 20
بور تیادرب و با ذغاک یفاص روبع داد دی . اب دافتوسا با
اگتسد بذج ی جا لدو
(Shimadzu 6600)
تظلغ رد Pb
لولحو ییور باداا یریگ دی و اب دافتسا با ةوطبار را وی
( 1 ) هبساحو :دی
( 1
e )
s
C V q M
1
هک رد آ
q (mgkg-1)
رادقو ذجاو Pb
ب
، دی
(mgl-1) Ce
تظلغ
،برس ممحV
لولحو و مرج Ms
کاخ کشخ روب
سح مرگ تسا . ةیزمج ساایراو و ةسیاقو نیگاایو داد اه
اب دافتسا با مرا رازفا
SPSS
و
MSTAT C
زیلااآ .دی
جیاتن یخرب تایصوصخ وکیزیف
ییای یی و رادقو وک هواو ا Pb
کاخ دروو هعلاطو رد لودج ( 1 ) اشا داد دی تسا . روب
اسا جیاتا هب ع
، دوآ کاخ دروو روظا یدیوسا دووب و
یاراد یروی دایب ییاا با دوجو حلاوا وچ ه وCd
Pb
دنتسه . یدایب
،حلاوا تردق یاوی کاوخ ار شیازوفا داد و
یاهدنیآرف بذج
و بذجاو ار تحج ریثأج راروق یوو دوهد .
نینچ ه هب یلد مدع دوجو تانبرک رد کاخ ( 0 )%
، و ًلا توح
نیا حلاوا هب تروص تافلوس دوجوو دنویاب . ةواو ا کاوخ
یواح 23 دصرد ر دوب و یاراد لاک تفاب مول یتلیس
تسا . عوا و رادقو
، ر شقا یلصا رد تیبرج و یباوساهر
رصانع ار هب دهع دراد . یدایب ریداوقو وک روصانع بروس
( 12000 یوولیو مرووگ مرگووولیکرب )
یوویاا با سووپ یاهدووااو
ارختسا دوب )هلطاب(
و رگاایب تدی یگدولآ کاخ توسا .
اسارب درادااتسا اوباس
ترافح طیوحو توسیب ،اوکیروآ
دووح باوومو
Pb
رد کاووخ 100 یوولیو مرووگ رووب مرگووولیک
توسا
(Singh and Narwall, 1999)
. با نویا ور تووظلغ
رصنع رد کاخ دروو هعلاطو شیب با دح درادااتوسا دووب
و
هب اونع کاخ دولآ حرطو سا ت .
شارپ ةعیا سکیا ( )XRD
یارب کاخ دروو رظا یسررب
دی . جیاتا اشا داد هک یااوک ولاغ نویا کاوخ هوب ویجرج
،تینیلوئاک تیلیا
و تیتک سا دنتسه
( کوی 1 .) اوب دووجو
رادقو طسوتو ر ( 23 )%
و تیبلاغ یااک نلوئاک رد کاوخ
دروو هعلاطو هک یاراد حطس ژیو رایسب ینییاپ دنتسه ویلد
یلصا ک م دوب تیفرر لدابج یاویجاک کاخ تسا . اذول نویا
کاووخ یلدووب توویفرر یلداووبج یاویجاووک ( )CEC
و هتیدیووسا
یلیخ مک و دوب لاغ یااک
نلوئاک تردق بذج ینییاوپ ار
دووهاوخ توویاد .
ًلا تووحو یداوویب ردPb
،کاووخ یوویاا با
مسیااکو بذج یحطس دوبا و هب تروص بوسر رد حطس
تارذ کاخ و ای اونعب اک یا برس راد حرطو تسا
.
رثا اهرا یج تبسا هب بذجاو برس زیلااآ یراوآ دادی . ةیزمج
ساایراو اشا داد هک راثآ یلصا ترارح و ،اوهرا یج
رد ره هس رود رب ازیو یباساهر بروس
کاوخ رد حطوس
لا تحا 1 / 0 دصرد رادانعو دوب . نینچ ه راوثآ وباقتو اوهاآ
هب ریغ با ةرود 20 بور رادانعو دادی ( لودج 2 .) رثا اهرا یج
رب یور بذجاو برس رد یاهاود ولتخو رد
کوی یاوه
2 - 2 اشا داد دی تسا .
لودج 5 . تایصوصخ زا یخرب یکیزیف
ییایمیش و هعلاطم دروم کاخ
لکش 5 شارپ . (هعلاطم دروم کاخ یراگن ،زتراوک :Q
)تیتکمسا :Sm
لودج 2 ةیزجت . سنایراو ریثأت ترارح و اهرامیت رب بذجاو رادقم برس
تارییغج عبانو یدابآ هجرد
تاعبرو نیگاایو
20 بور 30
بور 7
بور
ترارح 2
302/2***
429/2***
1299/2***
را یج 3
7 / 79 **
122/7**
112/2***
را یج و ترارح 12
31/22ns 20/2**
92/2***
اطخ 24
13/20 19/23
9/77
( اطخ یرض )CV
- 3
/ 2 3
/ 4 1
/ 3
، **
یرادانعو رد حطس کی دصرد p≤ 0.01 ،
، ***
یرادانعو رد حطس 1 / 0 دصرد p≤ 0.001 ، ،ns یرادانعوریغ
تفاب لاک ر کاخ
میسلک تانبرک لداعو تیاده
یکیرتکلا
pH
یاویجاک لدابج تیفرر ( )CEC
ک برس
% dSm-1
meq 100g-1 mg kg-1
یتلیس مول 23
0 4
/ 20 2
/ 2 22
/ 2 12000
لکش 6 راثآ . لصا ی تافسفرامیت رد
یاهامد فلتخم هسرد ۀرود
ینامز ینامزۀرودهس رددهاشیورربترارحرامیتیلصاراثآ. 2لکش
لکش 1 . راثآ یلصا رامیت تافسف - کها رد یاهامد فلتخم رد هس ۀزاب
ینامز ینامزۀزابهسردفلتخمیاهامدردکهارامیتیلصاراثآ .4لکش
لکش 6 نیگنایم ةسیاقم . )یرادانعمریغ ۀدنهد ناشن کرتشم فورح( لوا ینامز ۀرود رد برس بذجاو یور رب ترارح و اهرامیت رثا
جیاتا یکاح با آ تسا هک را یج دهای رد ةو ه اوهاود
اب تیذگ اوب ثعاب شهاک بذجاو برس تبسا هب ةویقب
اهرا یج دی تسا . هتبلا ریثأج یوا ج اهرا یج رد یاوود 200 ةجرد
یتااس رگ دا رب بذجاو دواور یوشهاک هتویاد توسا .
جیاتا اشا داد کهآ رادقو یریثأج
رب ازیو شهاک بذجاو
برس هتیادا اوا شیازفا تافوسف ثوعاب شهاوک بذوجاو
0 10 20 30 40 50 60
25 200 400 600 700 800
هدش بذجاو برس(mg/kg)
ترارح ( دارگ یتناس هجرد )
تافسف
زور تفه لوا هام مود هام
0 10 20 30 40 50 60 70
25 200 400 600 700 800
هدش بذجاو برس(mg/kg)
دارگ یتناس هجرد ترارح دهاش
زور تفه لوا هام مود هام
0 10 20 30 40 50 60 70
25 200 400 600 700 800
هدش بذجاو برس(mg/kg)
ترارح ( دارگ یتناس هجرد )
کهآ - تافسف
زور تفه لوا هام
مود هام 0
10 20 30 40 50 60
25 200 400 600 700 800
هدش بذجاو برس(mg/kg)
ترارح ( دارگ یتناس هجرد )
کهآ
زور تفه لوا هام مود هام
g j
g ij
gh hi g ij
ef f def gh
bc cde cde ef
a bcd def
ab
g cdef
g f
0 10 20 30 40 50 60 70
دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ
25 200 400 600 700 800
هدش بذحاو برس(mg/kg)
ترارح - رامیت
لوا زور تفه
برس رد یاود 200 ةجرد یتااس دارگ دوی دووب . نیرتوشیب
رادقو بذجاو رد ةتفه لوا طوبرو هب را یج کوهآ و یاوود
700 هجرد و نیرت ک بذجاو وبرو طو هوب راو یج تافوسف -
کهآ و تافسف رد یاود 200 و 22 ةجرد یتااس دارگ تسا
و هب ظاحل یراوآ رادانعو دادوب ( کی 2 .)
رد نینچ ه ةرود
یااوب کوی اوو زویا نیرتوشیب رادوقو
بذجاو طوبرو هوب راو یج کوهآ و یاوود 200 و نیروت ک
رادقو طوبرو هب یاهرا یج تافسف
تسا ( کوی 7 .) رد ةرود یااوب
موس توافج یرادانعو نیب
نیگاایو یاهرا یج لتخو
دهاشو دشا و نیرتشیب بذجاو طوبرو هب دوخ دهای دووب
( کی 2 .) ةسیاقو هوس ةرود یااووب اوشا داد هوک بذوجاو
برس رد ةرود یااوب مود و موس ًاوبیرقج روت ک با ةرود لوا
دوب تسا . هب روط یلک تارییغج بذوجاو رد
ةو ه اوهرا یج
تبسا هب مه سکی ا دوبا ی ا و اوج کی ایب ار یلک داور
کی( درک 9
.)
لکش 7 )یرادانعمریغ ۀدنهد ناشن کرتشم فورح( مود ینامز ۀرود رد برس بذجاو یور رب ترارح و اهرامیت رثا نیگنایم ةسیاقم .
لکش 8 شم فورح( موس ینامز ۀرود رد برس بذجاو یور رب ترارح و اهرامیت رثا نیگنایم ةسیاقم . )یرادانعمریغ ۀدنهد ناشن کرت
ghi i defg hi efgh i ghi defg abcd efgh abcdef cdefg ab fgh a abcdef abc abcde efgh abcdef abcde abcdef defg bcdef
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
دهاش
تافسف ک
هآ تافسف-کهآ دهاش
تافسف ک
هآ تافسف-کهآ دهاش
تافسف ک
هآ تافسف-کهآ دهاش
تافسف ک
هآ تافسف-کهآ دهاش
تافسف ک
هآ تافسف-کهآ دهاش
تافسف ک
هآ تافسف-کهآ
25 200 400 600 700 800
بسحرب هدش بذجاو برس(mg/kg)
ترارح - رامیت
لوا هام
fghi hi hi ghi i ghi abcde efgh cdefg abcde abc bcdefg bcdefg abcd ab defgh a abc ab bcdef abcde abcde abcde defg
0 5 10 15 20 25 30 35 40
دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ
25 200 400 600 700 800
هدش بذجاو برس((mg/kg
ترارح - رامیت
هام ود
لکش 5 . ةسیاقم نیگنایم رثا اهرامیت و ترارح رب یور بذجاو برس هسرد ۀرود ینامز
ثحب و هجیتن یریگ
جیاتا اشا داد یباساهر برس
عباج تارییغج ییاود دوب و اب
شیازفا ةجرد ترارح زمب یاود 200 ةجرد یتااس داروگ رد
یوا ج یاهرا یج دروو
هوعلاطو اوهر یباوس بروس شیازوفا
تفای . اب هکنیا ترارح لااب ثوعاب نتوسکی ةکبوی
یروولب
یااک یاه یجاکیلیوس کاوخ
یوو اوب بروس یباوساهر دووی
شیازفا اج اود 200 هجرد رادانعو دوب یلو نیب 200 اوج 200
یتااس ةجرد فلاتخا دارگ
یرادانعو دهاشو
.دشا نیونچ ه
ثووعاب اووود شیازووفا شهاووک
یحطووس ةژوویو کاووخ دووی و
بذجاو ار شیازفا یو دهد . یاروب لاورو تویاوتنب یرادویاپ
ةکبی یرولب دوخ ار اج یاود 400 ةجرد یتااس داروگ وفح
یو ( دنک
Donat et al., 2007
شیازوفا اوب روگید یووس با .)
ترارح ةجرد تیفرر
لدابج شهاوک کاخ یاویجاک هوتفای
و
ًاتیاها ثعاب شهاک تیبرج تازلف رد راتخاس کاخ یو داووی
(
Giovannini et al., 1988
).
ریثأج کهآ رد تیبرج برس تبسا هب دهاوی رد ةولحرو
تسخا یااوب راداونعو
دووب و نیرتوشیب بذوجاو
رد یاوود
700 ةجرد یتااس دارگ دهاشو دی . نیا جیاتا با یکاح نویا
تسا هک کهآ شیازفا رد
تیبرج برس رد کاخ ریثأوج راذوگ
دوبا تسا . فتوسا هوک دوادرک شرازوگ اققحو دا
با داووو
یکهآ یارب تیبرج برس رد کاوخ یاوه یدیوسا و ییاویلق وسانو
( توسیا
Hejcman, 2013
دربراوک .) کوهآ
ثوعاب
یباساهر برس
با داوو یلآ دوجوو رد کاخ یو دووی ارویب
برس داویپ ژیو یا اب داوو یولآ دراد و ثوعاب وح دوی
داوو یلآ کاخ یو دوی بروس یباوساهر شیازفا ثعاب اذل
یوو دووی (
Yobouet et al., 2010; Tlustos et al., 2005
)
نیاربانب دافتسا با کهآ یارب تیبرج برس سانو .تسیا
جیاتا اشا داد هک شیازفا تافسف رب یور کاخ دوولآ
ثعاب تیبرج برس یو .دوی هتبلا رد نویا یوسررب نیرتوشیب
ریثأج رثا تافسف و تافسف - کهآ رد یاود 200 و 22 ةجرد
یتااس دارگ دهاشو دی .
ًلا تحو تافسف اب برس هب ترووص
تافسف برس ای ورلک تافسف برس یکشج بوسر داد و
ثعاب تیبرج دی تسا .
ًلاو عو شیازفا تافسف رد طیاروی
ًاتبسا یدیسا (
pH=5-7
) بذجاو برس با کاخ ار شهاوک
یو ( دهد
Stanfort, 2001
.) هب رظا یوو دوسر یدیوسا دووب
کاخ درووو هوعلاطو ثوعاب وفا شیاز تویللاح وویاآ
یاوه
تافسف دی و دووجوو Pb
رد لوولحو طوسوج تافوسف اوه
یکشج بووسر داد .دنویاب نیدوب ویجرج ثوعاب شهاوک
تظلغ
Pb
لولحو دوی . ریثأج مأوج تافسف و کوهآ تولاح
مسییرنیس
(Synergism)
هتیاد و ثعاب شیازوفا کاوخ pH
یو داوی هب هکیروط رد یاود 22 ةجرد یتااس داروگ وجوو
0 10 20 30 40 50 60 70
دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ دهاش تافسف کهآ تافسف-کهآ
25 200 400 600 700 800
هدش بذجاو برس((mg/kg
ترارح - رامیت
لک
هرود زور7 زور30 زور40
ک شها تظلغ
Pb
دی تسا . توحج نویا طیاروی شیازوفا
ةجرد ترارح اج 200 ةوجرد یتااوس داروگ وجوو شهاوک
تظلغ
Pb
دی تسا رد هکیلاح یرخج راتخاس یااک اه رد
یاود شیب با 200 ةجرد یتااس دارگ ثعاب شیازوفا راداونعو
یباساهر دی Pb
تسا
.
جیاتا اشا داد هک رذگ اوب رد تیبرج ای بذجاو انع رص
ریثأج یرادانعو هتیاد تسا . هوب هوکیروط اوب
تویذگ اووب و
دیسر هب ةطقا
،لداعج خساپ اهرا یج تبسا هب دنیآرف بذوج
و بذجاو رصانع یعقاو رج دی توسا . نویا دواور یویاا با
عف یجلااعفاا تسا هک نیب داو یادوزفا و کاخ خر یو دهد
هک با مهو نیرج واوع آ یو اوج هب تارییغج
pH
رایا دروک .
یتلود ( 1394 ) تارییغج کاخ رد pH
توحج ار ولتخو یاوه
ریثأج تویدرااوئل روییغج هوک داد اوشا و دروک یوسررب
pH
و
ًاووبقاعتو رادووقو بذووج و بذووجاو رووصانع
ةرود لوووط رد
ویسابوکاا هب
عوا داوو کاخ یرداو دراد یگتوسب
. نیونچ ه
دنیآرف بذج و بذجاو رصانع طوسوج یااوک یاوه ، ولتخو
فتو توا دوب و هب تایصوصخ ییای یی
روصانع زویا هتوسباو
( دنتسه
Pardo-Botello et al., 2004
)
.
هجیتن یریگ
جیاتا اشا داد هک راتفر کهآ و وی تافسف رد کرحتوریغ
درک کاخPb
یاه دوولآ تواوفتو دووب هوب هوکیروط ووی
تافسف ثعاب شهاک تیللاح و لاقتاا برس رد کاخ یاوه
دولآ دی یلو اک دربر کهآ یارب تیبرج ردPb
کاخ یاه هب
تدی دولآ وسانو دووبا . تراروح ثوعاب روییغج راتخاوس
یااک یاه یسر دی و شیازوفا یباوساهر روصانع
ار ثوعاب
نینچ ه .دی شیازوفا
تراروح ثوعاب روییغج توهج ریثأوج
تافسف رب تیبرج برس دی . هب روط یولک دافتوسا با عباونو
هجافسف یارب تیبرج برس رد کاخ یاه یدیسا و روی دولآ
رد رصانع هب یاود
طیحو سانو یخشج داد
دی .
تشاددای
اه
1. Calciuom carbonate equivalent (CCE) 2. X-ray diffraction (XRF)
3. Cation Exchange Capcity (CEC)
عبانم م ،مرچ . . ،یرفعج ، 1322
. ر رد میوداک و تلابک تیبرج جرارح ییراا ک ک هب کاخ یاه
و مولع هلمو ،ی ،یبرواشک ونف
2 ( 7 :) 29 - 22 .
.ب ،یتلود 1394
ریثأج . تیدرااوئل رب
رییغج کی یاه ییای یی میوداک و برس رد کاخ یاه هلصاح با داوو یرداو هیروشا .توافتو شوااد
بآ و
،کاخ 22 ( 1 :) 122 - 179 .
.ا ،ی یرک 1390
کاخ زبس شیلااپ . بورکیو یرای ه اب برس هب دولآ یاه
ه شنک ه رب :ا ،کاوخ یوبورکیو تیع ج و یبرس یگدولآ یاه
ایاپ ص .هیوورا اگشااد ،دیرا یسانیراک هواا 22
.
Blakemore, L.C. 1981. Methods for chemical analysis of soils. New Zealand soil bureau scientific report 10a.
Bouyoucos, G.J. 1962. Hydrometer Method Improved for Making Particle Size Analyses of Soils. Agronomy Journal. 54(5):
464-465.
Chapman, H. D. 1965. Cation-exchange capacity. In Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and microbiological properties, Soil Science Society of American Journal. 891-901.
Dixon, J. B. and Weed, S. B.1995. Minerals in Soil Environments. 2th, Soil Science Society of American Journal. Madison Wisconsin.
Donat, R., Yurtlu, M. and Aytas, S. 2007. Adsorption characteristic of U(VI) ion onto thermally activated bentonite. Journal of Hazardous Materials. 172: 667-674.
Giovannini, G., Lucchesi, S. and Giachetti, M. 1988. Effect of heating on some physical and chemical parameters related to soil fertility and plant growth. Soil Science. 146: 255-261.
Han, F. X., Kingery, W. L. and Selim., H. M. 2001. Accumulation, redistribution, transport, and bioavailability of heavy metals in waste-amended soils. In Trace Elements in Soil. 145-173.
Hejcman, M., Vondrackova, S. and Tlustos, P. 2013. Effect of Quick lime and dolomite application on mobility of elements (Cd, Zn, Pb, As, Fe and Mn) in contaminated soil. Pollution Journal of Environment Studied. (22) 2: 577-589.
Jackson, M. L. 1964. Soil Chemical Analysis (Advanced Course). Department of Soil Science University of Wisconsin, Maddison.
Kabata-Pendias, A. and Pendias, H. 2006. Trace Elements in Soils and Plants. CRC press, Boca Raton, Florida. 43-50.
Lee, S. H., Lee, J. S., hoi, Y. J., Kim, C. J. G. 2009. In situ stabilization of Cadmium, Lead and Zinc contaminated soil using various amendments. Journal of Chemosphere. 77 (8): 1069-75.
Lee, T. M., Lai, H. Y., Chen, Z. S. 2004. Effect of chemical amendments on the concentration of Cadmium and Lead in long- term contaminated soils. Chemosphere. 57 (10): 1459-1471.
McBride, M., Sauve, S. and Hendershot, W. 1997. Solubility control of Cu, Zn, Cd and Pb in contaminated soils. European Journal of Soil Science. 337-346.
Misra, V. and Chaturvedi, P. K. 2007. Plant uptake bioavailability of heavy metals from the contaminated soil after treatment with humus soil and hydroxyapatite. Environmental monitoring and assessment. 133(1-3): 169-176.
Ndiba, P., Axe, L. and Boonfueng, T. 2008. Heavy metal immobilization through phosphate and thermal treatment of dredged sediments. Environmental science and technology. 42(3): 920-926.
Pardo-Botello, R., Fernández-González, C., Pinilla-Gil, E. and Cuerda-Correa, M. 2004. and Gómez. Adsorption kinetics of zinc in multicomponent ionic systems. Journal of colloid and interface science. V: 277-292-298.
Pardo-Botello, R., Fernandez-Gonzalez, C., Pinilla-Gil, E., Cuerda-Correa, E. M. and Gomez-Serrano, V. 2004. Adsorption kinetics of zinc in multicomponent ionic systems. Journal of colloid and interface science. 277(2): 292-298.
Puschenreiter, M., Horak, O., Friesl, W. and Hartl, W. 2005. Low-cost agricultural measures to reduce heavy metal transfer into the food chain–a review. Plant Soil Environ. 51(1): 1-11.
Scheckel, K. and Rayan, J. 2003. In vitro formation of pyromorphite via reaction of Pb source with soft-drink phosphoric acid. Science of the Total Environment. 302: 253-265.
Singh, B. R. and Narwal, R. P. 1984. Plant Availability of Heavy Metals in a Sludge-Treated Soil. II. Metal Extractability Compared with Plant Metal Uptake. Journal of Environmental Quality. 13(3): 344-349.
Stanforth, R. and Qiu, J., 2001. Effect of phosphate treatment on the solubility of lead in contaminated soil. Environmental Geology. 41(1-2): 1-10.
Thornton, I., Rautiu, R. and Brush, S. 2001. Lead-the facts. London, Ian Allan Printing Ltd.
Tlustos, P., Szakova, J., Starkova, A. and Pavlíkova, D., 2005. A comparison of sequential extraction procedures for fractionation of arsenic, cadmium, lead, and zinc in soil. Central European journal of chemistry. 3(4): 830-851.
Yobouet, Y.A., Adouby, K., Trokourey, A. and Yao, B. 2010. Cadmium, copper, lead and zinc speciation in contaminated soils. International Journal of Engineering Science and Technology. 2(5): 802-812.
