ُزٍد
22 ُزاوش
1 زاْت 1399
ِحفص یاّ
179 - 165
یسررب رثا
دادعت تاعفد لولحم یهد و لولحم یشاپ اب تافلوس میساتپ
رب یخرب تافص
،یشیور
،یشیاز یکیشولویسیف
و رصانع یندعم رد هایگ توت یگنرف مقر
سوراپ رد
تشک نودب کاخ
اضردمحم کلم هداس سمش
1دابآ
، دیجم یلیعامسا
2هداس
، *
اضردیمح اتسور
، 3
همطاف یروظان
4
1 . یوجشناد یسانشراک
،دشرا هوزگ مولع
،ینابغاب هدکشناد
،یسرواشک هاگشناد یلو زصع )جع(
،ناجنسفر
،نامزک .نازیا
2 .
،رایشناد هوزگ مولع
،ینابغاب هدکشناد
،یسرواشک هاگشناد یلو )جع(زصع
،ناجنسفر
،نامزک .نازیا
3 .
،داتسا هوزگ مولع
،ینابغاب هدکشناد
،یسرواشک هاگشناد یلو )جع(زصع
،ناجنسفر
،نامزک .نازیا
4 .
،رایداتسا هوزگ مولع
،ینابغاب هدکشناد
،یسرواشک هاگشناد یلو )جع(زصع
،ناجنسفر
،نامزک .نازیا
خیرات تفایرد :هلاقم 24 / 12 / 1331 خیرات
شزیذپ :هلاقم 12 / 1 / 1331
هدیکچ سد نبخ ٖٚذث تـو
ْذع تیشیذٔ
َّٛحٔ حیحك یٞد
ٝث
ُیِد
ٖدٛثدٚذحٔ
ٓدح
ٝـیس
ٚ
ٓو یساذٍٟ٘ تیفشغ ةآ
شتؼث ثعبث دبدیا ؾٙت سد
ٜبیٌ
یٔ
سد .دٛؿ
َّٛحٔ تیشیذٔ ؾٞٚظپ ٗیا
َّٛحٔ ٚ یٞد تٛت شث نبخ ٖٚذث تـو سد ٓیػبتپ تبفِٛػ بث یؿبپ
ٝث .تفشٌ ساشل یػسشث دسٛٔ عٚسبپ ٓلس یٍ٘شف سٛػٙٔ ٗیا
ٝث یـیبٔصآ
َّٛحٔ تبعفد داذعت ُٔبؿ سٛتوبف ٚد بث ُیسٛتوبف تسٛك
ٝ٘بجؿ سد یٞد ٚ سبٟچ ،هی حطػ ٝػ سد صٚس
10
ٚ صٚس سد سبث
َّٛحٔ
تبفِٛػ بث یؿبپ
َّٛحٔ ٖٚذث حطػ ٝػ سد ٓیػبتپ
َّٛحٔ ،)ذٞبؿ( یؿبپ ًلأبو حشط تِبل سد شتیِ شث ْشٌ ٚد ٚ هی یؿبپ
ساشىت ٝػ بث یفدبلت
ٖبدٙؼفس )حع(شلع یِٚ ٜبٍـ٘اد سد
.تفشٌ ْبد٘ا داد ٖبـ٘ حیبت٘
ٝو
َّٛحٔ تبعفد داذعت ؾیاضفا یٞد
صٚس سد سبث سبٟچ بت عٔ ؾیاضفا تخٛٔ
یٙ
ییاٛٞ ْاذ٘ا هـخ ٖصٚ ساد ٖاضیٔ ،ٜٛیٔ داذعت ،ٝـیس ٚ
ُیفٚشّو ،a .ذیدشٌ يشث ٓیضیٙٔ ٚ ٓیؼّو ٖاضیٔ ٚ يشث ةآ یجؼ٘ یاٛتحٔ ،ُو ٚb ؾیث
ٗیشت
ٌُ داذعت ،ٜٛیٔ ٖصٚ ،يشث حطػ
ٝـیس ٚ يشث ٗٞآ ٚ ٓیػبتپ ٚ ٗیرآ
َّٛحٔ سد یٞد
ٜد
ٝث صٚس سد سبث
ذٔآ تػد .
َّٛحٔ
تپ تبفِٛػ یؿبپ ٓیػب
هی ؾیث شتیِ شث ْشٌ
يشث حطػ شث اس شیثأت ٗیشت
، ییاٛٞ ْاذ٘ا هـخ ٖصٚ
ٚ
ٝـیس ٖصٚ ٚ
ٜٛیٔ
تؿاد .
َّٛحٔ ٖبٞبیٌ بث ٝؼیبمٔ سد یٍٙیضجػ قخبؿ ؾیاضفا تجػ ٓیػبتپ تبفِٛػ شتیِ شث ْشٌ ٚد دشثسبو یؿبپ
َّٛحٔ طیاشؿ ْبٕت سد ٜذـ٘
.ذیدشٌ یٞد
ؾیث تاسذیٞٛثشو ٖاضیٔ ٗیشت
ٔ یبٞ
هی بث ٖبٞبیٌ سد يشث َّٛح
َّٛحٔ سبث
َّٛحٔ ٚ صٚس سد یٞد
ٝث ٓیػبتپ تبفِٛػ شتیِ شث ْشٌ ٚد یؿبپ .ذٔآ تػد
هشاودیلک :اه
ٓیػبتپ
،
ٝیزغت
،یٌشث
،ضتٙػٛتف
َّٛحٔ
،ییازغ هی٘ٛپٚسذیٞ
.
The Effect of Fertigation Frequency and Foliar Application of Potassium Sulfate on some Vegetative, Reproductive, Physiological Characteristics, and Nutrient Elements of Strawberry
Cv. Paros in Soilless Culture System
Mohammad Reza Malekzadeh Shamsabad1, Majid Esmaeilizadeh2*, Hamid Reza Roosta3, Fatemeh Nazoori4 1. M.Sc. Student, Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Vali-E- Asr University, Kerman, Iran.
2. Associate Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Vali-E- Asr University, Kerman, Iran.
3. Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Vali-E- Asr University, Kerman, Iran.
4. Assistant Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Vali-E- Asr University, Kerman, Iran.
Received: March 15, 2019 Accepted: October 4, 2019 Abstract
In soilless culture, lack of correct management in fertigation causes stress in plants due to restricted root volume and low water holding capacity of the substrate. The present study tries to assess management of fertigation practice and foliar application of potassium sulfate in a soilless culture of strawberry cv. paros. For this purpose, a factorial experiment has been conducted with two factors, namely fertigation frequency at three levels (1, 4, and 10 times per day) and foliar application with potassium sulfate at three levels of concentration (0 as control, 1,and 2 g/L). The experiment has been carried out based on a complete randomized design with three replications in Vali-e-Asr University of Rafsanjan. Results show that increasing the fertigation frequency up to four times a day leads to a significant increase in dry weight of shoot and root, number of fruits, concentration of chlorophyll a and b, leaf relative water content, and leaf Ca and Mg content. The highest values of leaf area, fruit weight, number of inflorescences, as well as potassium and iron content of leaf and root have been obtained by 10 times of fertigation per day. Application of potassium sulfate foliar with a concentration of 1 g/L has had the greatest impact on leaf area as well as shoot, root, and fruit dry weight. Vegetation index has increased in plants, treated with 2 g/L potassium sulfate, compared with those without any foliar application treatment. The highest content of leaf soluble carbohydrates belongs to the plants, treated with once-a-day fertigation and foliar application of 2 g/L potassium sulfate.
Keywords: Foliar application, hydroponics, nutrient solution, photosynthesis, potassium.
1 . همدقم
ٝٔب٘شث یضیس یسبیثآ
ٚ تیشیذٔ
َّٛحٔ
یٞد یٔ
ذ٘اٛت شث
ٜشٟث یسٚ
،ةآ دشىّٕع
ٚ تیفیو
ٜٛیٔ
شیثأت دسازٍث
(
Saleh, 2018
) بث .
ٗیا
،َبح سد ذیِٛت ذٕٙفذٞ
هی
،َٛلحٔ
تیشیذٔ
یسبیثآ
ٚ
َّٛحٔ
یٞد ضی٘
یٔ
ذ٘اٛت
ٝث
ٖاٛٙع هی ساضثا یاشث ؾیاضفا
ٜشٟث یسٚ
،ةآ یاشث
ٝث
شثواذح
ٖذ٘بػس
َٛلحٔ
بی
ٜدصبث یدبلتلا
ٜدبفتػا دٛؿ
(
Saha, 2008
) ؾٞبو .
سٚد یسبیثآ یاشث تثبث
ٚ
ٝٙیٟث
ٍٝ٘
ٗتؿاد یاٛتحٔ
ةآ
ٝیحب٘
ٝـیس
ٗىٕٔ
تػا
ٝو
تب٘بػٛ٘
تػّغ شكبٙع ییازغ اس ؾٞبو
ٜداد
ٚ
ٝث تخٛٔ
ٖآ سد عشتػد
ٖدٛث شكبٙع ییازغ اس یاشث
ٜبیٌ
ؾیاضفا
ذٞد
ٚ ع٘بٔ
تؼؿ
ٛؿٚ
ی بٟ٘آ صا
ٝیحب٘
ٝـیس دٛؿ
ٓٞ
ٗیٙچ
ٚ ی
ٌظ ی بٞ
ی ػ ی
ٓتؼ تـو
ٚ ساذمٔ
ثآ ی سب ی بث
َّٛحٔ
ازغ یی
شث
ٌ طػٛت شكبٙع ةزخ ی
ٜب
ٔ شثا ی دسازٌ
(
Roosta, 2013
.)
ٝث یٔ ثعبث ییازغ داٛٔ ٚ ةآ سشىٔ ٖدشثسبو سد ٝو دٛؿ
سد ٜصبت ییازغ داٛٔ صا یثٛخ عجٙٔ ٖآ فاشطا ٚ ٝـیس حطػ ،یسبیثآ ساشىت ٗیا .ذؿبث ٝتؿاد دٛخٚ ٕٛ٘ ٚ ذؿس ٜسٚد َٛط ةزخ ٚ ٝـیس حطػ تسٚبدٔ سد هـخ ٝیحب٘ ُیىـت ع٘بٔ
ٚ ةآ یٔ یسبیثآ دٛو ْٚاذٔ ساشىت بث ییازغ داٛٔ
( دٛؿ
Silber
et al., 2005
یدیسذت یسبیثآ داد ٖبـ٘ ؾیبٔصآ هی حیبت٘ .)
ٝ٘صٚس تٔٚبمٔ ؾٞبو ،شتؼث تثٛطس دٛجٟث ثعبث صٚس سد یا
تٛت دشىّٕع ؾیاضفا ٝدیت٘ سد ٚ يشث ةآ ُیؼ٘بتپ دٛجٟث ٚ
( تفبی دٛجٟث ةآ فشلٔ ییاسبو ٚ ذیدشٌ یٍ٘شف
Delshad et
al., 2008
حیبت٘ .) شٍید یـٞٚظپ
ٖبـ٘ ضی٘
یٔ
ذٞد
ٝو طیؼمت
ساذمٔ
ٜبیٌ صبی٘دسٛٔ ةآ
ٝ٘بجؿ َٛط سد
ٚ صٚس
ٖداد
ٖآ سد
ٜبیٌ ٝث دذعتٔ تبعفد ثعبث
ؾیاضفا
ٚ عفح تثٛطس شتؼث
ٜذؿ
ٚ
ٜبیٌ
سد تػبٙٔ تیعضٚ
یضتٙػٛتف
ٚ ذؿس ساشل
ٝتفشٌ
ٚ
ٖاضیٔ
دشىّٕع
ٖآ یٔ ؾیاضفا ذثبی
(
Ismail et al., 2008
).
ٟٓٔ صا یىی ٓیػبتپ فشلٔشپ ٚ ٗیشت
سد یزغٔ داٛٔ ٗیشت
یبمث ٚ ٓؼیِٛثبتٔ ،ذؿس سد اس یٕٟٔ ؾم٘ ٝو تػا ٖبٞبیٌ
یٔ بفیا بٟ٘آ
ٓیض٘آ تیِبعف سد شلٙع ٗیا .ذٙو تخبػ ،بٞ
ٗیئتٚشپ
ٝ٘صٚس تیِبعف ،یضٕػا ٓیػٙت ،ضتٙػٛتف ،بٞ
تخبػ ،بٞ
تاسذیٞٛثشو َبمت٘ا ٚ
ٚ بٞ
دساد تِبخد ؾٙت ُٕحت
(
Marschner, 2012
) ُیؼ٘بتپ ٓیػٙت كیشط صا ٓیػبتپ دشثسبو.
ٖٚسد یضٕػا
ٓیػٙت عٕدت شث شیثأت بث یِّٛػ
ٜذٙٙو یضٕػا یبٞ
ٜبیٌ تفبث یضٕػا ُیؼ٘بتپ ؾٞبو تجػ َّٛحٔ یبٞذٙل شیػ٘
یٔ
ؾیث ةآ ٜبیٌ ٝـیس طیاشؿ ٗیا سد ،ددشٌ
ةزخ اس یشت
یٔ
ٚس دٛجٟث تجػ ٚ ذٙو یٔ ٜبیٌ یثآ طثا
( دٛؿ
Wang et al.,
ٝث ٓیػبتپ تبفِٛػ .)2013
ٓٞ ٚ ی٘ٛی یٕیػٙت ؾم٘ ُیِد
ٗیٙچ
ةزخ ؾٞبو ٚ ةزخ سد تثبلس دبدیا ٚ یضٕػا سبـف ٓیػٙت هٕ٘ شثا ٚ
ٌُ سد ٌُ داذعت ؾیاضفا تجػ ،بٞ
ٚ ٜٛیٔ ،ٗیرآ
ٝتٛث ییبٟ٘ دشىّٕع تٛت
یٔ یٍ٘شف ( دٛؿ
Ercisli et al.,
.)2005
َّٛحٔ دشثسبو بث ًلأبو ٓیػبتپ اشیص تػا سبٌصبػ یؿبپ
َّٛحٔ صا غپ ٝو تػا ٜذؿ ٜداد ٖبـ٘
يشث یٚس یؿبپ بٞ
ٝث یٔ َبمت٘ا ٜبیٌ ْبٕت سد ٚ ةزخ تعشػ ذثبی
(
Mengel,
)2002
َّٛحٔ ٝو داد ٖبـ٘ ؾٞٚظپ هی حیبت٘ . تبفِٛػ یؿبپ
یٌظیٚ ٓیػبتپ تخسد سد اس ییبیٕیؿٛیث ٚ یىیطِٛٛیضیف یبٞ
،ُیفٚشّو ٖاضیٔ ؾیاضفا تجػ ٚ داد ساشل شیثأت تحت ٖٛتیص ؾٞبو ٚ ٜٛیٔ َّٛحٔ تاسذیٞٛثشو ٚ ٗی٘بیػٛت٘آ ،يشث ٓیػبتپ
ٝ٘صٚس تیاذٞ
ذیدشٌ یا (
Zivdar et al., 2016
) یـیبٔصآ سد .
َّٛحٔ شیثأت شٍید تٛت شث ٓیػبتپ یؿبپ
ؾٙت طیاشؿ سد یٍ٘شف
ّٛحٔ ٝو داد ٖبـ٘ حیبت٘ ٚ ذؿ یػسشث یسٛؿ
َ ٓیػبتپ یؿبپ
،ُو ُیفٚشّو ،يشث ٚ ٝـیس هـخ ٖصٚ ؾیاضفا تجػ سد ٖبٞبیٌ يشث ٚ ٝـیس ٓیػبتپ ٖاضیٔ ٚ ةآ یجؼ٘ یاٛتحٔ
ذیدشٌ ذٞبؿ ٖبٞبیٌ ٝث تجؼ٘ یسٛؿ ؾٙت طیاشؿ
(Yildirim
et al., 2009)
سد .
ٓتؼیػ نبخ ٖٚذث تـو یبٞ
ْذع
تیشیذٔ
َّٛحٔ حیحك یٞد
ٝث
ُیِد دٚذحٔ
ٖدٛث
ٓدح
ٝـیس
ٚ
ٍٝ٘ تیفشغ یساد
ةآ
ٓو شتؼث ثعبث دبدیا ؾٙت سد
ٜبیٌ
یٔ ؾیاضفا اس ییازغ شكبٙع تػّغ تب٘بػٛ٘ ٚ ٜذؿ
ٚ ذٞد
َّٛحٔ تیشیذٔ ٚ یسبیثآ سٚد ٓیػٙت ٗیاشثبٙث یٞد
یٔ
ذ٘اٛت
ددشٌ یِبٕتحا تلاىـٔ ؾٞبو تجػ ٟٓٔ تاشثا ٝث ٝخٛت بث .
َّٛحٔ تبعفد
ٍٝ٘ ٝٙیٟث ٚ تثبث شث یٞد ةآ یاٛتحٔ ٗتؿاد
ٝث ٚ ییازغ شكبٙع تػّغ ٚ ٝـیس ٝیحب٘
ٖآ تخٛٔ
ؾیاضفا
یٌظیٚ دٛجٟث تٟخ ٜبیٌ یاشث ییازغ شكبٙع یػشتػد یبٞ
شث ٓیػبتپ شلٙع یٌشث ٝیزغت شثؤٔ ؾم٘ ٚ ٜٛیٔ یفیو ٚ یٕو یٌظیٚ
یـیبٔصآ ،ی٘بجغبث تلاٛلحٔ یفیو ٚ یٕو یبٞ
َّٛحٔ تبعفد داذعت شیثأت ٖآ سد ٝو ذؿ یحاشط ٚ یٞد
َّٛحٔ
یؿبپ ،یـیٚس تبفك یخشث شث ٓیػبتپ تبفِٛػ بث
تٛت ٜبیٌ سد ی٘ذعٔ شكبٙع ٚ یىیطِٛٛیضیف ،یـیاص یٍ٘شف
.ددشٌ یػسشث نبخ ٖٚذث تـو سد عٚسبپ ٓلس
2 . داوم و شور اه
ٝث ؾیبٔصآ ٗیا
ٝ٘بخٌّ تسٛك سد یا
ٜبٍـ٘اد
یِٚ
ٖبدٙؼفس )حع(شلع َبػ سد
1396 ٚ ضییبپ ُلف یط
ذث تـو ٓتؼیػ سد ٚ ٖبتؼٔص
ٝتٛث .ذؿ ْبد٘ا نبخ ٖٚ
بٞ
سد ٜبٔذٙفػا طػاٚا بت ٚ ذ٘ذؿ تـو ٜبٔشٟٔ شخاٚا سد تٛت ٓلس .ذٙتؿاد ساشل تؿبو شتؼث ٜدبفتػادسٛٔ یٍ٘شف
یٚبح تـو شتؼث .دٛث عٚسبپ 70
ٚ تیپٛوٛو ذكسد 30
ٝتٛث ٚ دٛث تیلاشپ ذكسد .ذ٘ذؿ تـو ،تـو ٝؼیو سد بٞ
ٝث تؿ ٚ صٚس َٛط سد ٝ٘بخٌّ یبٔد ػٛتٔ سٛط
ٝث ط تیتشت
22 ٚ 14 یت٘بػ ٝخسد
ٝث ؾیبٔصآ .دٛث داشٌ
تسٛك
ًلأبو حشط تِبل سد ساشىت ٝػ ٚ سٛتوبف ٚد بث ُیسٛتوبف
ٝث .تفشٌ ْبد٘ا یفدبلت صبی٘دسٛٔ َّٛحٔ ساذمٔ سٛػٙٔ ٗیا
ٜبیٌ قشعت ٚ شیخجت ٖاضیٔ ٝجػبحٔ بث صٚس ٝ٘بجؿ سد ٝتٛث شٞ
یٔ ٝجػبحٔ ٜبیٌ ذؿس ٜسٚد َٛط سد سد ٚ ذیدشٌ
حطػ ٝػ
هی ٚ ةآ پٕپ صا ٜدبفتػا بث صٚس ٝ٘بجؿ سد سبث ٜد ٚ سبٟچ ،
ٝ٘بجؿ سد َّٛحٔ ٓدح .ذؿ ٜداد ٖبٞبیٌ ٝث شٕیبت یاشث صٚس
ٓدح ٗیا ٝو یتبعفد داذعت بٔا دٛث ٖبؼىی بٞسبٕیت ْبٕت یٔ ساشل ٖبٞبیٌ سبیتخا سد َّٛحٔ
سبٕیت ٝث ٝتؼث تفشٌ
َّٛحٔ
َّٛحٔ سٛتوبف ٚ دٛث تٚبفتٔ یٞد تبفِٛػ بث یؿبپ
َّٛحٔ ٖٚذث حطػ ٝػ سد ٓیػبتپ
َّٛحٔ ،یؿبپ هی یؿبپ
َّٛحٔ .ذیدشٌ َبٕعا شتیِ شث ْشٌ ٚد ٚ تبفِٛػ یؿبپ
هی صٚس تفٞ شٞ ٓیػبتپ
ٝث حجك َٚا سد سبث ؾؿبپ تسٛك
يشث یٚس یٔ ْبد٘ا بٞ
ٝٔادا ؾیبٔصآ ٖبیبپ بت ٚ ذیدشٌ
دٛث ٝتفبی شییغت ذٌّٙٛٞ ٜدبفتػا دسٛٔ ییازغ َّٛحٔ .تؿاد َٚذخ(
1 .) ییازغ َّٛحٔpH
8 / 6 ٚ ٖآEC dSm-1
1900
هی بٞسبٕیت َبٕعا .دٛث
ٝتٛث تؿبو صا ذعث ٜبٔ
ساشمتػا ٚ بٞ
ٖصٚ .تفشٌ تسٛك تؿبو شتؼث سد بٟ٘آ ٚ ییاٛٞ ْاذ٘ا شت
ٝتٛث تؿادشث صا غپ ٚ ؾیبٔصآ ٖبیبپ سد ٝـیس ٜدبفتػا بث بٞ
ٝتٛث غپػ ٚ ذؿ ٗییعت ٚصاشت صا بث ٖٚآ سد ٗتفشٌساشل بث بٞ
یبٔد 70 یت٘بػ ٝخسد
ٝث داشٌ
تذٔ
48 ٜذؿ هـخ تعبػ
ٝث ٝـیس ٚ ییاٛٞ ْاذ٘ا هـخ ٖصٚ ٚ بث ٗیصٛت ّٝیػٚ
ت
ٝث عبؼح یٚصاش
ٜبٍتػد بث يشث حطػ .ذٔآ تػد
ؾدٙػ حطػ يشث (
Leaf Area meter
)
َذٔ
CI202
ٗىػا
ٚ حطػ يشث عبػاشث یت٘بػ عثشٔشتٔ
.ذؿ ٝجػبحٔ
ٌُ داذعت ؾیبٔصآ ٖبیبپ سد
ٌُ داذعت ؽسبٕؿ بث ٗیرآ ٗیرآ
ٜٛیٔ داذعت .ذؿ قخـٔ ٝتٛث شٞ سد ٜذؿذیِٛت صا غپ بٞ
ٚ ذیدشٌ ؽسبٕؿ تؿادشث شٞ
ٜٛیٔ ٖصٚ
شٞ صا غپ ضی٘ بٞ
ٜصاذ٘ا یاشث .ذؿ ٗیصٛت كیلد یٚصاشت بث تؿادشث یشیٌ
ُیفٚشّو ،a
يشث صا ُو ُیفٚشّو ٚ b
ٕٝ٘ٛ٘ غِبث یبٞ
یشیٌ
ٜسبلع ٖٛتػا بث ٚ ْبد٘ا ساذمٔ ٝو تیتشت ٗیا ٝث .ذؿ یشیٌ
25 / 0 بث یٙیچ ٖٚبٞ سد ٜصبت يشث ٕٝ٘ٛ٘ صا ْشٌ
10
یّیٔ
ٖٛتػا شتیِ
80 ذییبػ ذكسد
ٝث بت ذؿ ٜ َّٛحٔ تسٛك
ِِٝٛ سد ُكبح طّٛخٔ غپػ .ذیآسد یتخاٛٙىی یبٞ
ٖٛىِبف 10 یّیٔ
یشتیِ
ٝتخیس ذؿ
ٚ
ٝث تذٔ
10
ٝمیلد بث
سٚد ( )rpm
3500 طٛیفیشت٘بػ ذ٘ذؿ
سٛ٘ ةزخ ٖاضیٔ .
َٛط سد شتٔٛتفٚشتىپػا ٜبٍتػد صا ٜدبفتػا بث َّٛحٔ
جٛٔ
یبٞ
646
ٚ 663 شتٔٛ٘ب٘
ٜذ٘اٛخ ذؿ ٖبیبپ سد ٚ
ٝجػبحٔ ُیفٚشّو تػّغ ذیدشٌ
(
Arnon, 1949
.) قخبؿ
ُیفٚشّو ٜبٍتػد طػٛت )یٍٙیضجػ( SPAD
( شتٔ
Minolta
SPAD-502
ٜصاذ٘ا بٞسبٕیت َبٕعا صا غپ ٜبٔ هی ) یشیٌ
.ذیدشٌ
یاشث
ٜصاذ٘ا یشیٌ
یاٛتحٔ
یجؼ٘
ةآ يشث ( )RWC
تؼخ٘
صا شٞ
يشث ذٙچ هؼید
ٝث شطل هی یت٘بػ شتٔ
صا
ٜصبت يشث هٟٙپ
ٝیٟت یشتپ ُخاد غپػ ٚ ذؿ ٖصٚ ٚ ؾید
َّٛػ بت ذؿ ٜداد ساشل شطمٔ ةآ یٚبح یبٞ
يشث
ٝث تِبح
غ٘بػطسٛت .ذٙیآسد
تؿزٌ صا غپ 6
ٖآ تعبػ شث اس بٞ
ٖآ یفبضا تثٛطس بت ٜداد ساشل یفبك زغبو یٚس ٝتفشٌ بٞ
ٖآ غپػ .ذؿ
ٕٝ٘ٛ٘ ٖآ صا غپ ٚ ٜدشو ٖصٚ اس بٞ
بٞ
اس سد
ٖٚآ بث یبٔد 70
ٝخسد عٛیؼّػ
ٝث تذٔ
48 ساشل تعبػ
ٖآ ٖصٚ ٜسبثٚد ٚ ذ٘ذؿ هـخ بت ٜداد بث ٚ ذؿ ٝجػبحٔ بٞ
یِسذیٚ ؽٚس صا ٜدبفتػا ( 1
1950 یاٛتحٔ شیص َٛٔشف ٚ )
ٝث يشث ةآ یجؼ٘
:ذٔآ تػد
( ٝطثاس 1 )
RWC = (Wf – Wd/ Wt – Wd) × 100
:ٖآ سد ٝو ،یجؼ٘ ةآ ٖاضیٔ :RWC
،يشث شت ٖصٚ :Wf
،يشث هـخ ٖصٚ :Wd
غ٘بػطسٛت تِبح سد يشث ٖصٚ :Wt
یٔ ُٔبو .ذٙؿبث
سد بپ ی
ٖب بٔصآ ی ؾ غپ صا
ٟت ی
ٝ
ٜسبلع
ٌ ی
ٞب ی صا
ْاذ٘ا
اٛٞ
یی
ٚ س ی
ٝـ هـخ
،ٜذؿ شكبٙع
ٙٔ
ی ض ی
ٓ
ٚ
ٗٞآ طػٛت
ٜبٍتػد ةزخ
ٕتا ( ی
٘بپٕو ی
ِاشتػا یب یی
،
Version 1/33
GBC Avanta
)
ٚ شلٙع ػبتپ ی
ٓ طػٛت
ّٝعؿ حٙػ ( توشؿ
٘بِٕآ ی
،
َذٔ
JENWAY, PFP7
)
ٚ شكبٙع
ٓیؼّو
ٚ
ٓیضیٙٔ
ٝث ؽٚس یدٙػشتیت
ٜصاذ٘ا یشیٌ
ذؿ .ذ٘
ٝیضدت
ٚ
ُیّحت
ٜداد بٞ
بث
ٜدبفتػا صا
ْش٘
ساضفا یسبٔآ
ٚ SAS
ٝؼیبمٔ
ٗیٍ٘بیٔ
بٞ
سد حطػ
َبٕتحا 5 ذكسد
طػٛت
ٖٛٔصآ
ْبد٘اLSD
.ذؿ
لٍدج 1 زد ُدافتسادزَه ییارغ سصاٌع تظلغ . ییارغ لَلحه
یلصا سصاٌع یرغهصیز
اّ
تظلغ سصٌع
(mg/L, ppm)
تظلغ سصٌع
(mg/L, ppm)
ىضٍستیً
128 (N)
يّآ 5 (Fe)
سفسف 58 (P)
صٌگٌه 2 (Mn)
نیساتپ 211 (K)
یٍز 25 (Zn)
/ 0
نیسلک 104 (Ca)
زَت 7 (B)
/ 0
نیصیٌه 40 (Mg)
سه 07 (Cu)
/ 0
دسگَگ 54 (S)
ىدثیلَه 05 (Mo)
/ 0
1. Weatherely
3 . جیاتن و ثحب
3 . 1 . تافص یشیور و یشیاز
حیبت٘
ٝؼیبمٔ
ٗیٍ٘بیٔ
ٗیث بٞسبٕیت
َٚذخ(
2 )
ٖبـ٘
داد
ٝو
َّٛحٔ
یٞد سبٟچ سبث سد صٚس سد
ٝؼیبمٔ
بث
ٖبٞبیٌ
هی
ٚ
10 سبث
َّٛحٔ
یٞد
ٜذؿ سد صٚس صا ؾیث شت
ٗی
ٖصٚ
هـخ
ْاذ٘ا ییاٛٞ
سادسٛخشث ذ٘دٛث
ٚ دشثسبو هی
ْشٌ
شث شتیِ
ٝث سٛط یٙعٔ
یساد تجػ ؾیاضفا
ٖصٚ
هـخ
ْاذ٘ا ییاٛٞ
ٖبٞبیٌ
تٛت یٍ٘شف .ذیدشٌ
ٓٞ
ٗیٙچ
ٖصٚ
هـخ
ٝـیس
ٖبٞبیٌ
تٛت یٍ٘شف
ٝو سبٟچ
ٚ 10 سبث سد صٚس
َّٛحٔ
یٞد
ٜذؿ ذ٘دٛث تجؼ٘
ٝث ی٘بٞبیٌ
ٝو هی سبث سد صٚس
َّٛحٔ
یٞد
ٜذؿ ذ٘دٛث
ٝث تیتشت دٚذح 80
ٚ 52 ذكسد صا
ٖصٚ
هـخ ؾیث شت ی سادسٛخشث .ذ٘دٛث
حیبت٘
ٓٞ
ٗیٙچ
ٖبـ٘
داد
َّٛحٔ
یؿبپ تبفِٛػ
ٓیػبتپ سد تػّغ هی
ٚ
ٚد یّیٔ
ْشٌ
شث شتیِ
سد طیاشؿ
َّٛحٔ
یٞد سبٟچ سبث سد
صٚس شیثأت ی شث
ٖصٚ
هـخ
ٝـیس تؿاذ٘
یِٚ
دشثسبو
تبفِٛػ
ٓیػبتپ سد طیاشؿ
َّٛحٔ
یٞد
ٜد سبث سد صٚس
تجػ ؾیاضفا
ٖصٚ
هـخ
ٝـیس .ذیدشٌ
قخبؿ سد شییغت تٛت ٜبیٌ یذؿس یبٞ
طبجتسا سد یٍ٘شف
َّٛحٔ تبعفد داذعت بث یٔ اس یٞد
عشتػد سد ٝث ٖاٛت ٖدٛث
ٓٞ .داد تجؼ٘ ییازغ شكبٙع
قخبؿ ؾیاضفا ٗیٙچ یبٞ
َّٛحٔ تبعفد داذعت ؾیاضفا شثا سد یذؿس یٔ اس یٞد
ٝث ٖاٛت
ةزخ ؾیاضفا تیبٟ٘ سد ٚ يشث ةآ یجؼ٘ یاٛتحٔ ؾیاضفا كبٙع یـٞٚظپ سد .داد تجؼ٘ يشث ُیفٚشّو ساذمٔ ٚ ییازغ ش ذیدشٌ ٜذٞبـٔ ٚ ذؿ یػسشث ٖادشٍثبتفآ سد ةآ دٛجٕو شیثأت
یٙعٔ ؾٞبو ةآ دٛجٕو طیاشؿ سد يشث حطػ ٝو تؿاد یساد
ؾٞبو كیشط صا دشىّٕع ؾٞبو یاشث یٕٟٔ ُیِد اس ٖآ ٝو ( ذ٘دٕٛ٘ ؽساضٌ ضتٙػٛتف
Metin et al., 2010
ٓیػبتپ دشثسبو .)
ؾیث ةزخ ٚ ٜبیٌ یثآ طثاٚس دٛجٟث كیشط صا
ییازغ شكبٙع شت
دٛجٟث تجػ تـو شتؼث ٗییبپ یضٕػا ُیؼ٘بتپ طیاشؿ سد قخبؿ یٔ یذؿس یبٞ
( ددشٌ
Kaya et al., 2002
حیبت٘ .)
تجػ ٓیػبتپ تبفِٛػ دشثسبو ٝو داد ٖبـ٘ ؾیبٔصآ هی
ٝػ سد َٛلحٔ ٖاضیٔ ٚ يشث حطػ ،ٝلبػ شت ٖصٚ ؾیاضفا تٛت ٓلس ( ذؿ یٍ٘شف
Tohidloo et al., 2018
قخبؿ .) یبٞ
تٛت ٜبیٌ یذؿس ٝث اس ٓیػبتپ تبفِٛػ دشثسبو شثا سد یٍ٘شف
ٜضیٍ٘س شث ٓیػبتپ تبفِٛػ شیثأت ؾیاضفا ،یضتٙػٛتف یبٞ
سد ییازغ شكبٙع تػّغ ؾیاضفا ٚ يشث ةآ یجؼ٘ یاٛتحٔ
یٔ ٜبیٌ تفبث .داد تجؼ٘ ٖاٛت
تبعفد داذعت ؾیاضفا بث
َّٛحٔ
یٞد ؾیث ییازغ شكبٙع ،سبث سبٟچ ٝث سبث هی صا
یشت
یٔ ساشل ٜبیٌ سبیتخا سد ؾیاضفا تجػ شٔا ٗیا ٝو دشیٌ
قخبؿ یٔ ٜبیٌ یذؿس یبٞ
شٍید فشط صا ددشٌ
10 سبث
َّٛحٔ
طیحٔ سد ی٘ذعٔ حلأا عٕدت كیشط صا صٚس سد یٞد ؾٞبو ٖبٔص یط سد ٝـیس فاشطا ةآ ُیؼ٘بتپ ،ٝـیس فاشطا
یٔ
ٗیا ٝو ذثبی
ٓو ةزخ ؾٞبو تجػ شٔا
تیبٟ٘ سد ٚ ةآ شت
یٔ ذؿس ؾٞبو .ددشٌ
ی٘بٞبیٌ
ٝو 10 سبث سد صٚس
َّٛحٔ
یٞد
ٜذؿ ذ٘دٛث سد
ٝؼیبمٔ
بث ی٘بٞبیٌ
ٝو سد صٚس سبٟچ
ٚ هی سبث
َّٛحٔ
یٞد
ٜذؿ ذ٘دٛث صا داذعت
ٌُ
ٗیرآ ؾیث شت ی سادسٛخشث .ذ٘دٛث
حیبت٘
ٓٞ
ٗیٙچ
ٖبـ٘
داد
ٝو
َّٛحٔ
یؿبپ هی
ْشٌ
شث شتیِ
تبفِٛػ
ٓیػبتپ سد
ْبٕت طیاشؿ
َّٛحٔ
یٞد سد
ٝؼیبمٔ
بث
ٖبٞبیٌ
ذٞبؿ تجػ ؾیاضفا داذعت
ٌُ
ٗیرآ سد
ٜبیٌ
.ذیدشٌ
حیبت٘
ٝؼیبمٔ
ٗیٍ٘بیٔ
بٞ
ٖبـ٘
داد
ٝو دشثسبو سبٟچ سبث
َّٛحٔ
یٞد سد
ٝؼیبمٔ
بث دشثسبو هی سبث
َّٛحٔ
یٞد تجػ
ؾیاضفا داذعت
ٜٛیٔ
سد
ٜبیٌ
تٛت یٍ٘شف ذیدشٌ
یِٚ
تٚبفت
یٙعٔ
یساد صا ظبحِ
داذعت
ٜٛیٔ
ٗیث
ٖبٞبیٌ
َّٛحٔ
یٞد
ٜذؿ
ٜد سبث سد صٚس
ٚ هی سبث سد صٚس
ٜذٞبـٔ
ذـ٘
ٓٞ
ٗیٙچ
َّٛحٔ
یؿبپ تبفِٛػ
ٓیػبتپ تجػ ؾیاضفا داذعت سد ٜٛیٔ
تٛت ٜبیٌ
َّٛحٔ سبث سبٟچ ٚ هی طیاشؿ ْبٕت سد یٍ٘شف یٞد
بث یطیاشؿ سد ٝو ی٘بٞبیٌ .ذیدشٌ
10
َّٛحٔ سبث ساشل یٞد
ؾیث ٜٛیٔ ٖصٚ صا ذٙتفشٌ
ٚ هی ٝو ی٘بٞبیٌ ٝث تجؼ٘ یشت
َّٛحٔ سبث سبٟچ حیبت٘ .ذ٘دٛث سادسٛخشث ذ٘دٛث ٜذؿ یٞد
ٓٞ
َّٛحٔ ٝو داد ٖبـ٘ ٗیٙچ تبفِٛػ شتیِ شث ْشٌ هی یؿبپ
ُثبل ؾیاضفا تجػ ٓیػبتپ ْبٕت سد ٜٛیٔ ٖصٚ سد یٟخٛت
َّٛحٔ طیاشؿ
ٚذخ( ذیدشٌ یٞد َ
2 .)
لٍدج 2 لَلحه تاعفد دادعت لتاقته سثا . لَلحه ٍ یّد
یگًسف تَت یشیاش ٍ یشیٍز تافص شا یخست ست نیساتپ تافلَس ات یشاپ سٍزاپ نقز
تاعفد دادعت لَلحه یّد نیساتپ تافلَس
( gr.lit-1 ) مادًا کشخ ىشٍ
( ییاَّ
)gr کشخ ىشٍ
( ِشیز )gr گست حطس
( cm2 ) لگ دادعت يیذآ
)ُایگ سّ زد(
َُیه دادعت )ُایگ سّ زد(
َُیه ىشٍ
( )gr
شٍز زد زات کی دّاش
57 / 4 d 5
/ 1 d 42
/ 6 e 4 e
65 / 9 f 109 e
1 82
/ 7 bc 91
/ 2 b 5
/ 10 b 3
/ 5 d 6
/ 12 e 154 bcd
2 6 cd
91 / 1 cd 25
/ 7 de 25
/ 4 e 13 de
138 d
شٍز زد زات زاْچ دّاش
32 / 8 b 5
/ 3 ab 3
/ 7 de 25
/ 4 e 5
/ 14 c 113 e
1 3
/ 12 a 4 a
8 / 10 ab 8
/ 5 d 4
/ 17 b 163 bc
2 5
/ 9 b 9
/ 3 a 3
/ 8 c 65
/ 5 d 19 a
148 cd
10 شٍز زد زات دّاش
5 d 16
/ 2 c 8 cd
5 / 7 c 13 cde
158 bcd
1 5
/ 9 b 9
/ 3 a 4
/ 11 a 8
/ 10 a 8
/ 13 cde 210 a
2 57
/ 7 bc 75
/ 3 a 5
/ 8 c 9
/ 9 b 3
/ 14 cd 171b
يیگًایه یاّ
یازاد لقادح کی فسح
ِتاشه زد سّ
،ىَتس ساساست ىَهشآ
،LSD
زد حطس لاوتحا 5 دصزد تٍافت یٌعه یزاد .دًزادً
ییبد٘آصا
ٝو 10 سبث
َّٛحٔ
یٞد سد صٚس یٔ
ذ٘اٛت تجػ
عٕدت هٕ٘
یبٞ
ی٘ذعٔ
سد طیحٔ
فاشطا
ٝـیس ددشٌ
ٗیا
شٔا یٔ
ذ٘اٛت تجػ ؾیاضفا طیحٔ EC
فاشطا
ٝـیس
ٚ سد
تیبٟ٘
ؾٞبو
ُیىـت
ٜٛیٔ
.ددشٌ
سد هی یػسشث یٚس
ٜبیٌ
تٛت یٍ٘شف
ٖبـ٘
ٜداد ذؿ
ٝو بث ؾیاضفا تػّغ شكبٙع
ییازغ ؾیاضفا(
َّٛحٔ EC
،)ییازغ داذعت
ٜٛیٔ
اذتثا
ؾیاضفا
ٚ غپػ ؾٞبو تفبی
ٚ
ٖبـ٘
ذ٘داد
ٝو یلابثEC
طیحٔ
فاشطا
ٝـیس صا
ُیىـت
ٜٛیٔ
ٚ سد تیبٟ٘
ٓیؼمت
یِّٛػ
ٜٛیٔ
یشیٌّٛخ یٔ
ذٙو (
Lee et al., 2013
.)
ٝث شػ٘
یٔ
ذػس
ٝو سد طیاشؿ 10 سبث
َّٛحٔ
یٞد طیاشؿ یاشث
یثبیضیبٕت
ٌُ
ٓٞاشف تؼٞ
یِٚ
ٝث
ُیِد ؾٞبو یخشث صا
شكبٙع
ٚ بی
ٗىٕٔ
تػا
ٝث
ُیِد ؾٞبو تاسذیٞٛثشو ذٙیاشف
ُٔبىت
ٌُ
تسٛك یٕ٘
دشیٌ
ٚ سد تیبٟ٘
ٌُ
بٞ
ؽضیس
یٔ
.ذٙٙو ؾیث شت
ٗی
ٖصٚ
ٜٛیٔ
سد
ٖبٞبیٌ
سبٕیت
ٜذؿ 10 سبث
َّٛحٔ
یٞد سد صٚس
ٜذٞبـٔ
ذیدشٌ
ٝو
ٗیا ؾیاضفا
ٖصٚ
ٜٛیٔ
سد
ٗیا طیاشؿ اس یٔ
ٖاٛت
ٝث ؾٞبو داذعت
ٜٛیٔ
ٚ
فبلتخا داٛٔ
ییازغ ؾیث شت
ٝث
ٜٛیٔ
.ذؿبث سد
ٗیا
ٝطثاس
یٚس
ٚد
ٓلس تٛت یٍ٘شف
ٖبـ٘
ٜداد ذؿ
ٝو
ٖبٞبیٌ
تٛت یٍ٘شف
ٝو سد طیاشؿ فّتخٔ
صا داذعت
ٜٛیٔ
ؾیث شت ی
سادسٛخشث ذ٘دٛث
صا
ٖصٚ
ٓو شت ی سادسٛخشث ذ٘دٛث
ٚ بث
ؾٞبو داذعت
ٜٛیٔ
سد
ٝتٛث
ٖصٚ
ٜٛیٔ
ؾیاضفا تفبی (
Lee et
al., 2013
.) یط یـٞٚظپ دٛجٟث
ییاسبو فشلٔ
ةآ بث
تیشیذٔ
ٖبٔص
َّٛحٔ
یٞد سد تٛت یٍ٘شف یػسشث ذؿ
ٚ
ٖبـ٘
ٜداد ذؿ
ٝو
َّٛحٔ
یٞد یدیسذت سد
َٛط صٚس تجػ
ؾیاشفا
َٛط
،ٜٛیٔ
داذعت
ٜٛیٔ
ٚ دشىّٕع سد شٞ
ٝتٛث
ذیدشٌ
(
Delshad et al., 2008
ا .) ؾیاضف ذكسد یٞذٌّ
ٚ
ؾیاضفا قخبؿ یبٞ
یدشىّٕع
ٜبیٌ
تٛت یٍ٘شف سد شثا
َّٛحٔ
یؿبپ
ٓیػبتپ اس یٔ
ٖاٛت
ٝث ؾم٘
ٓیػبتپ سد هیشحت
ذؿس
،ٜبیٌ
ؾیاضفا ةزخ شكبٙع ییازغ
ٚ ؾیاضفا یخشث
صا یبٞذٙیآشف تخٛػ
صبػٚ
ٚ یشیٌسبث تاسذیٞٛثشو بٞ
ٝث
ذ٘ٚآ ؾىثآ
ٚ
َبمت٘ا
ٖآ بٞ
ٝث تٕػ
ْاذ٘ا یبٞ
یـیاص .ذؿبث
ٓیػبتپ سد یثبیضیبٕت
ٝ٘اٛخ
ٌُ
ؾم٘
یٕٟٔ
دساد
ٚ تجػ
هیشحت
ُیىـت
ٌُ
سد
ٖبٞبیٌ
یٔ
ددشٌ
ٚ ییبد٘آصا
ٝو
یىی صا ؾم٘
یبٞ
ٓیػبتپ سد یشیٌسبث تاسذیٞٛثشو
بٞ
سد
ذ٘ٚآ ؾىثآ یٔ
ذؿبث ،
ٗیاشثبٙث یٔ
ذ٘اٛت سد قیلخت
تاسذیٞٛثشو بٞ
ٝث تفبث یبٞ
ٜبیٌ
ضی٘
ٔ ؤ شث ذؿبث (
John,
.)2005
یط یـٞٚظپ دشثسبو
تبفِٛػ
ٓیػبتپ سد
ٝػ
ٓلس
تٛت یٍ٘شف تجػ ؾیاضفا
،َٛط
،شطل داذعت
ٚ
ٖصٚ
ٜٛیٔ
ذیدشٌ
(
Tohidloo et al., 2018
.)
3 . 2 . هسیگنر یاه یستنسوتف و
طباور یبآ
حیبت٘
َٚذخ
ٝیضدت غ٘بیساٚ
َٚذخ(
3 )
ٖبـ٘
داد
ٝو
تاشثا
ُمتؼٔ
داذعت تبعفد
َّٛحٔ
یٞد
ٚ
َّٛحٔ
یؿبپ
تبفِٛػ
ٓیػبتپ شث ساذمٔ
ُیفٚشّو
،a
ٚ b
ُیفٚشّو
ُو
يشث
ٜبیٌ
تٛت یٍ٘شف یٙعٔ
ساد دٛث ، یِبحسد
ٝو شثا
ُثبمتٔ
ٗیا بٞسبٕیت سد حطػ
َبٕتحا حٙپ ذكسد شث ساذمٔ
ُیفٚشّو
، a
ٚb
ُیفٚشّو
ُو يشث یٙعٔ
ساد .ذـ٘
حیبت٘
ٖبـ٘
داد
ٝو
ساذمٔ
ُیفٚشّو
،a
ٚ b
ُیفٚشّو
ُو يشث سد ی٘بٞبیٌ
ٝو
سبٟچ سبث سد صٚس
َّٛحٔ
یٞد
ٜذؿ ذ٘دٛث سد
ٝؼیبمٔ
بث
ی٘بٞبیٌ
ٝو هی سبث
َّٛحٔ
یٞد
ٜذؿ ذ٘دٛث ؾیث شت .دٛث
َّٛحٔ
یؿبپ تبفِٛػ
ٓیػبتپ بث تػّغ
ٚد
ْشٌ
شث شتیِ
ضی٘
تجػ ؾیاضفا 6 / 27 یذكسد ساذمٔ
ُیفٚشّو
،يشث a
سد
ٝؼیبمٔ
بث
ٖبٞبیٌ
ذٞبؿ .ذیدشٌ
حیبت٘
ٓٞ
ٗیٙچ
ٖبـ٘
داد
ٝو
بث ؾیاضفا تػّغ تبفِٛػ
ٓیػبتپ ساذمٔ
ُیفٚشّو يشث b
ؾیاضفا تفبی
ٝث یسٛط
ٝو دشثسبو هی
ٚ
ٚد
ْشٌ
شث شتیِ
تبفِٛػ
ٓیػبتپ سد
ٝؼیبمٔ
بث
ٖبٞبیٌ
ذٞبؿ
ٝث تیتشت تجػ
ؾیاضفا 8 / 20
ٚ 6 / 33 یذكسد ساذمٔ
ُیفٚشّو يشث b
ذیدشٌ
ٚ
ٓٞ
ٗیٙچ
َّٛحٔ
یؿبپ تبفِٛػ
ٓیػبتپ بث تػّغ
هی
ٚ
ٚد
ْشٌ
شث شتیِ
ٝث تیتشت تجػ ؾیاضفا 6 / 21
ٚ 45 / 6
یذكسد ساذمٔ
ُیفٚشّو
ُو
،يشث سد
ٝؼیبمٔ
بث
ٖبٞبیٌ
ذٞبؿ ذیدشٌ
ُىؿ(
1 .)
تٔلاػ
ٜبیٌ
ٝث سٛط
ٓیمتؼٔ
بث یاٛتحٔ
ُیفٚشّو يشث
سد طبجتسا تػا
ٚ سد تسٛك شییغت سد ساذمٔ
،ُیفٚشّو
تٔلاػ
ٜبیٌ
ضی٘
تحت شیثأت ساشل یٔ
دشیٌ
(
Zarco-Tejada
et al., 2000
).
حیبت٘
كیمحت شضبح
ٖبـ٘
داد
ٝو بث ؾیاضفا
داذعت تبعفد
َّٛحٔ
یٞد صا هی
ٝث سبٟچ
ٝجتشٔ
سد صٚس
یاٛتحٔ
ُیفٚشّو يشث
تٛت یٍ٘شف ؾیاضفا تفبی یِٚ
بث
ؾیاضفا داذعت تبعفد
َّٛحٔ
یٞد
ٝث 10 سبث سد صٚس ساذمٔ
ُیفٚشّو
ٚ a
ُیفٚشّو
ُو ؾٞبو .تفبی ؾٞبو سد ساذمٔ
ٜضیٍ٘س یبٞ
یضتٙػٛتف سد
طیاشؿ 10 سبث
َّٛحٔ
یٞد سد
صٚس اس یٔ
ٖاٛت
ٝث ؾٞبو ةزخ شكبٙع ییازغ
ٚ تیِبعف
ٝـیس
ٝث
ُیِد
ُیؼ٘بتپ یضٕػا
ٗییبپ طیحٔ
فاشطا
ٝـیس
ٚ
ؾٞبو ةزخ شكبٙع ییازغ تجؼ٘
.داد یط یـیبٔصآ
ٖبـ٘
ٜداد ذؿ
ٝو
َّٛحٔ
یؿبپ تبفِٛػ
ٓیػبتپ سد
ٝػ
ٓلس
ٖٛتیص تجػ ؾیاشفا
ٖاضیٔ
ُیفٚشّو يشث
سد
ٕٝٞ
ٓلس بٞ
ذیدشٌ
(
Zivdar et al., 2016
).
لکش 1 . سثا دادعت تاعفد لَلحه یّد
ٍ لَلحه یشاپ ات تافلَس نیساتپ ست
ُصیگًز یاَتحه
ُایگ گست یصتٌسَتف یاّ
تَت یگًسف نقز
سٍزاپ زد طیاسش تشک ىٍدت کاخ
ىَتس(
یه کستشه فٍسح یازاد ِک ییاّ
حطس زد دٌشات 5
ىَهشآ دصزد یٌعه فلاتخاLSD
).دًزادً یزاد
b
a ab
0 0.5 1 1.5 2 2.5
سبجىی سبث سبٟچ سبث ٜد
لیفٍسلکa (ست ىشٍ مسگ ست مسگ یلیه)
یّد لَلحه تاعفد دادعت (
شٍز زد (
b b
a
0 0.5 1 1.5 2 2.5
ذٞبؿ 1 2
لیفٍسلکa (ست ىشٍ مسگ ست مسگ یلیه
نیساتپ تافلَس (
ستیل ست مسگ (
b
a ab
0 1 2 3 4 5
سبجىی سبث سبٟچ سبث ٜد
لک لیفٍسلک (ست ىشٍ مسگ ست مسگ یلیه)
یّد لَلحه تاعفد دادعت (
شٍز زد ) b
a a
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4
ذٞبؿ 1 2
لک لیفٍسلک (ست ىشٍ مسگ ست مسگ یلیه)
نیساتپ تافلَس (
ستیل ست مسگ )
b
a
b
0 0.5 1 1.5 2
سبجىی سبث سبٟچ سبث ٜد
لیفٍسلکb (ست ىشٍ مسگ ست مسگ یلیه)
یّد لَلحه تاعفد دادعت (
شٍز زد ) c
b a
0 0.5 1 1.5 2
ذٞبؿ 1 2
لیفٍسلکb (ست ىشٍ مسگ ست مسگ یلیه)
نیساتپ تافلَس (
ستیل ست مسگ ) 5
/ 2
2 5 / 1
1 5 / 0
0
5 / 2
2 5 / 1
1 5 / 0
0
2 5 / 1
1 5 / 0
0
8 / 1
6 / 1
4 / 1
2 / 1
1 8 / 0
6 / 0
4 / 0
2 / 0
0
5 / 4
4 5 / 3
3 5 / 2
2 5 / 1
1 5 / 0
0 4
5 / 3
3 5 / 2
2 5 / 1
1 5 / 0
0
2 1
2 1
لٍدج 3
ِیصجت . سًایزاٍ
سثا دادعت تاعفد لَلحه یّد لَلحه ٍ نیساتپ تافلَس ات یشاپ ست
ُصیگًز ،یصتٌسَتف یاّ
تازدیَّتسک یاَتحه ٍ لَلحه یاّ
یثسً
بآ گست تَت یگًسف نقز سٍزاپ
تاسییغت عتاٌه ِجزد
یداشآ تاعتسه يیگًایه
لیفٍسلک لیفٍسلک a
لیفٍسلک b لک صخاش
یگٌیصثس یثسً یاَتحه
گست بآ تازدیَّتسک
یاّ
گست لَلحه
لَلحه تاعفد دادعت یّد
2 (I) 40*
/
* 0 15 /
* 0 02 /
* 1 03 /
** 8 95 /
** 270 25 / 3
نیساتپ تافلَس 2 (K)
53**
/
** 0 38 /
* 0 21 /
** 1 07 /
** 68 01 /
** 133 25 / 0
4 I*K 10ns
/ 0 02ns
/ 0 09ns
/
** 0 66 /
* 12 71 /
** 36 17 / 0
اطخ 18
086 / 0 011
/ 0 23
/ 0 23
/ 0 23
/ 0 02
/ 0
)دصزد( تاسییغت ةیسض 32
/ 8 80
/ 7 50
/ 14 61
/ 2 20
/ 4 06
/ 5
* ،
**
ٍ :ns
فلاتخا یٌعه لاوتحا حطس زد زاد 5
ٍ 1 ىَهشآ دصزد یٌعه فلاتخا دَثً ٍLSD
.زاد
ؾیاضفا بث ٝو داد ٖبـ٘ بٞسبٕیت ٗیث ٗیٍ٘بیٔ ٝؼیبمٔ حیبت٘
َّٛحٔ تبعفد داذعت قخبؿ یٞد
ٚ تفبی ؾٞبو یٍٙیضجػ
،هی طیاشؿ سد صٚس سد ٓیػبتپ تبفِٛػ شتیِ شث ْشٌ ٚد دشثسبو ٚ سبٟچ 10
َّٛحٔ سبث یٞد
یٍٙیضجػ قخبؿ ؾیاضفا تجػ
َّٛحٔ ٖبٞبیٌ بث ٝؼیبمٔ سد یؿبپ
ٓٞ .ذیدشٌ ٜذـ٘
حیبت٘ ٗیٙچ
َّٛحٔ ٝو داد ٖبـ٘ بٞسبٕیت ٗیث ٗیٍ٘بیٔ ٝؼیبمٔ
ٚ سبٟچ یٞد
10
ٔ ٚ صٚس سد سبث
َّٛح ٓیػبتپ تبفِٛػ شتیِ شث ْشٌ ٚد یؿبپ
یاٛتحٔ ؾیاضفا تجػ یجؼ٘
ةآ دشثسبو بث ٝؼیبمٔ سد يشث
ذیدشٌ ذٞبؿ سبٕیت ٚ صٚس سد ییازغ َّٛحٔ ّٝحشٔ هی ُىؿ(
2 .)
اٛتحٔ
ی جؼ٘
ی
ٝث يشث ةآ
ٖاٛٙع یعٔ
سب ی دبٕتعا ُثبل
اشث ی
ٜصاذ٘ا یٌ
ش ی عضٚ
ی ت تفبث سد ةآ یبٞ
ٌ ی
ٞب ی ةٛؼحٔ
ا صا ٚ ٜذؿ ی
ٗ ث ٚس ش ؼ٘بتپ ی
ُ شتشث َّٛػ ةآ ی
دساد (
Dkhil et
al., 2011
ٝث حیبت٘ عبػا شث .)
تػد یاٛتحٔ ٜذٔآ یجؼ٘
ةآ
َّٛحٔ طیاشؿ سد يشث بث ٝؼیبمٔ سد صٚس سد سبث هی یٞد
ٚ سبٟچ طیاشؿ 10
ٗییبپ صٚس سد سبث
ٝث .دٛث شت یٔ شػ٘
ٝو ذػس
َّٛحٔ سبث هی طیاشؿ سد تٛت ٜبیٌ یٞد
دٛجٕو بث یٍ٘س ةآ
یٔ ٝخاٛٔ
دساذ٘ دٛخٚ ةزخ یاشث یفبو ةآ ٝدیت٘ سد دٛؿ
ٚ سبٟچ طیاشؿ سد یِٚ
10
َّٛحٔ سبث سد یفبو ةآ یٞد
ٖبـ٘ ٛٞبو ٜبیٌ یٚس یػسشث هی سد .دساد دٛخٚ ٜبیٌ سبیتخا
َّٛحٔ تبعفد داذعت ؾیاضفا بث ٝو ذؿ ٜداد صا ةآ ةزخ یٞد
ٝث ٜبیٌ شتؼث
ٚ ؾیاضفا اذتثا ٛٞبو ٜبیٌ ٝـیس ّٝیػٚ
غپػ
ٝث ( تفبی ؾٞبو یجؼ٘ سٛط
Silber et al., 2003
یػسشث یط .)
یٌظیٚ شث ییازغ َّٛحٔ ٓیػبتپ تػّغ شیثأت ٚ یـیٚس یبٞ
تٛت ٓلس ٝػ سد ٜٛیٔ ییبیٕیؿٛیث ٝو ذؿ ٜداد ٖبـ٘ یٍ٘شف
قخبؿ دٛجٟث تجػ ،ییازغ َّٛحٔ ٓیػبتپ تػّغ ؾیاضفا
ٓلس سد یٍٙیضجػ ؿ سبٕیت ٝث تجؼ٘ عٚسبپ ٚ اّٛػ یبٞ
ذٞب
( ذیدشٌ
Tohidloo et al., 2018
.)
ٖٚسد یضٕػا ُیؼ٘بتپ ٓیػٙت بث ٓیػبتپ دشثسبو صا یِّٛػ
ٓیػٙت عٕدت شث شیثأت كیشط
ٜذٙٙو یبٞذٙل شیػ٘ یضٕػا یبٞ
یٔ ٜبیٌ تفبث یضٕػا ُیؼ٘بتپ ؾٞبو تجػ َّٛحٔ
سد دٛؿ
ؾیث ةآ ٜبیٌ ٝـیس طیاشؿ ٗیا
یٔ ةزخ اس یشت تجػ ٚ ذٙو
یثآ طثاٚس دٛجٟث یٔ ٜبیٌ
ٝث .دٛؿ ٓیػبتپ یّوسٛط
ٝث
ٖاٛٙع هی
یضٕػا ٜدبٔ
ٟٓٔ
سد
ُئٛواٚ
یٔ
ذ٘اٛت تجػ
ٓیػٙت صبث
ٚ
ٝتؼث
ٖذؿ
ٝ٘صٚس بٞ
ٚ
ٓٞ
ٗیٙچ عفح
َدبعت ةآ یٔ
بث .ددشٌ
سد ٓیػبتپ تبفِٛػ دشثسبو شضبح ؾٞٚظپ حیبت٘ ٝث ٝخٛت
َّٛحٔ سبث هی طیاشؿ یضٕػا ُیؼ٘بتپ ٓیػٙت كیشط صا یٞد
بیٌ تفبث ؾیاضفا تجػ شفػٚضیس طیاشؿ بث ٖآ َدبعت ٚ ٜ
یٔ ةآ ةزخ كیشط صا ٓیػبتپ دشثسبو شٍید فشط صا .دٛؿ
َّٛحٔ سبث هی طیاشؿ سد ٝـیس ذؿس ؾیاضفا صٚس سد یٞد
یاٛتحٔ ؾیاضفا تیبٟ٘ سد ٚ ةآ ةزخ ؾیاضفا تجػ یجؼ٘
ةآ یٔ يشث .ددشٌ
