مزاس گنهرف رثا یسررب یجنایم شقن اب یعامتجا ةیامرس رب ینا
هفرح قلاخا یراس یربارت و هار ةرادا رد یا
یلقماما دیعس
1هداز حلاف داهرف ،
2روپ یئارسکچوک ربجنر ناشوک ،
2
1 . ناریا ،لمآ ،لامش هاگشناد ،یعامتجا و یناسنا مولع ةدکشناد ،رایداتسا
2 . یسانشراک یوجشناد ا و یناسنا مولع ةدکشناد ،دشرا
ناریا ،لمآ ،لامش هاگشناد ،یعامتج
( تفایرد خیرات :
/02 20 / 6931 شریذپ خیرات ؛ :
60 / 23 / 6931 )
هدیکچ
ًاریخا موهفم ینامزاس گنهرف و
یعامتجا ةیامرس تتسا هتفای یرایسب تیمها هعماج رد
و تتیاعر یهاتفم تیا تتیزم
یتباتقر وتسحم
یم دوش . هب یمه
،روظنم فده قیقحت رضاح یسررب رثا هرف ینامزاس گن رب
یعامتجا ةیامرس اب
شقن ییناتیم هتفرح قتخا رد یا
ةرادا
یراس یربارت و هار تسا
. عون قیقحت یدربراک هک هب شور یفیصوت - یگتسبمه تسا هتفرگ ماینا .
ةعماج یرامآ ةمه اتنکراک هار ةرادا
یراس یربارت و دادعت هب
662 رفن هدوب هک دنا ساسارب یسجرک و
، اگروم 20 رفن هب شور یفداصت هداس دندتش اتاتنا هتنومن اونع هب .
رازبا
،شهوژپ ةمانشسرپ درادناتسا قخا هفرح یا
« ریزوداک
»
، ةمانشسرپ درادناتسا گنهرف ینامزاتس
« وتسیند
» و ةمانتشسرپ درادناتتسا
یعامتجا ةیامرس
« تیپاهان و لاشوگ
» دوب . هداد اب اه شور لدم یزاس تلاداعم یراتخاس و هب کمک ن مر رازتفا هتیزیتPLS دتش تیلحتو .
جیاتن اشن داد هفرح قخا شقن یا یینایم تبثم و یرادانعم ار رد رثا ینامزاس گنهرف رب
یعامتجا ةیامرس افیا
یم دنک .
ناگژاودیلک
هفرح قخا ینامزاس گنهرف ،یعامتجا ةیامرس ،دامتعا ،یا .
سیون همانایار ،لوئسم ةدن Kooshan.192@gmail.com :
دم ی ر ی ت یعامتجا ةیامرس
ةرود 4 ةرامش ، 3 زییاپ ، 6331
تاحفص 424 ـ 404 Print ISSN: 2423-6071
Online ISSN: 2423-608X http://jscm.ut.ac.ir
همدقم هغدغد زا یکی هزورما تکرش ناریدم یاه
اه نامزاس رد یهورگ ةیحور تیوقت و رثؤم طابترا داجیا
تسا . نهیا ههک ؛دنهد شیازفا ار نامزاس رد دارفا تیعبت و دامتعا نازیم دیاب ناریدم روظنم نیمه هب
یعامتجا ةیامرس قیرط زا رما تسا نکمم
. نایب یعامتجا ةیامرس و اههراجنه تهیاعر نازهیم ةدننک
سا نامزاس رد دارفا نایم دامتعا نایم طباور لیهست رب و ت
یم دیکأت یهورگ دنک
. نازهیم ههب ههجوت اب
یم دادملق مهم رایسب یلماع یعامتجا ةیامرس رب راذگریثأت لماوع یسررب ،عوضوم نیا تیمها دوش
.
ههغدغد زا یهکی ،تسا هدش داجیا یقلاخا روما رد هزورما هک یتلاوحت و رییغت هب هجوت اب یاهه
نامزاس مهم کی داجیا اه
تسا بسانم یگنهرف رتسب .
ینامزاس گنهرف تهسا یمهم لماوع زا یکی
نامزاس تسکش ای تفرشیپ رد هک یم ییازسب ریثأت اه
دراذگ . شیازهفا ینامزاس گنهرف یلصا فده
قابطنا ،یریگدای رد نامزاس تردق زا اهت ،تهسا یتباهقر طیهحم اب ندشراگزاس ،تیاهن رد و یریذپ
ب نامزاس اهدربهار نیا قیرط دسرب یشخبرثا ینعی دوخ ییاهن فده هب دناوت
( ،ییاهباباقق و یهمیحر
93 ص ، 1 .) یرما ،دوش نانکراک رد قلعت ساسحا بجوم هک نامزاس رد بسانم گنهرف دوجو
یم یقلت مهم یم دوبهب نانکراک طباور قیرط نیا زا اریز ،دوش
نق نیب دامتعا سح و دبای تهیوقت اهه
یم دوش . بلاق حور ار گنهرف لکش و نامزاس رب
یهم یهیرعت نق یدوهجو تیهصخش ةدنهد دهننک
. رهگا
ههجیتن رد و ییاراهک ،دشاب راگزاس نامزاس فادها اب هچراپکی و مجسنم تروص هب ،دوجوم گنهرف یم ادیپ شیازفا نامزاس یشخبرثا دنک
( ،ییاهباباقق و یهمیحر 93
ص ، 1 .) نامزاهس ،نیارباهنب اهه
یوق گنهرف کی داجیا اب دنددصرد زا اهت دهننک دنبیاپ بسانم یراجنه لوصا هب ار نانکراک دنناوتب ،
نق نیب ار یگچراپکی و تابث قیرط نیا دننک داجیا اه
. ینامزاهس گهنهرف کهی داجیا اب تسا یهیدب
شزرا نق قیرط زا هک یوق نامزاهس هاهگیاج و نأش ،دوش تیاعر هعماج لوبق دروم یاهراجنه و اه
1. Social capital
2. Organizational culture
یم ادیپ شیازفا هعماج رد نک
یم رما نیا هک د دراذهگ رهثا نامزاس رد یعامتجا ةیامرس نازیم رب دناوت
.
مانتوپ ( 339 ) هب تسا دقتعم هکبش طباور طسوت یعامتجا ةیامرس یلک روط
نازهیم و اههراجنه ،اهه
یم ییرعت لباقتم طباور رد دامتعا دوش
(
Hunecke et al., 2017, p.221
.)
مزاس یلاعت رد رثؤم لماوع زا رگید یکی ههفرح قلاهخا تهیاعر ینا
تهسا یا .
یرهظن نوهتم رد
ییرعت زا اما ،تسا هدشن نایب قلاخا زا یدحاو ییرعت یتیریدم یم نوگانوگ و ددعتم یاه
هب ناوت
ههعومجم ههب یدهنبیاپ ههک بهیترت نهیا هب ،دیسر قلاخا هب عجار یلک ییرعت کی
و لوهصا زا یا
شزرا ههفرح قلاهخا ار یهقلاخا یاه دهنیوگ یا
(
Bunting & Glyean, 2015, p.309
.) یهلک فدهه
هفرح قلاخا هفرح راتفر میظنت ،یا
تیلاعف رد دارفا یا تسا راک طیحم و یصخش یاه
.
یهم راهظتنا ،یعاهمتجا ةیامرهس رب ینامزاس گنهرف ریثأت هب هجوت اب ،یفرط زا زا ریثأهت نهیا دور
هفرح قلاخا قیرط دشاب نکمم زین یا
. شهوژپ یرظن نوتم یسررب اه
یهم ناهشن نوگاهنوگ ی دههد
هفرح قلاخا رب ینامزاس گنهرف یم رثا یا
دراذگ ( ،ییاهباباقق و یهمیحر 93
ص ، 1 .) ،نیهنچمه
هفرح قلاخا یم ریثأت یعامتجا ةیامرس رب یا
دراذهگ ( ،ناراهکمه و نارجاههم 931
.) ههب ههجوت اهب
نایب بلاطم یم راظتنا ،هدش
هفرح قلاخا قیرط زا ینامزاس گنهرف دور یا
ریثأهت یعامتجا ةیامرس رب
دراذگب . یم ناشن شهوژپ یرظن نوتم یرگنزاب ههتخادرپن عوهضوم نهیا ههب یهشهوژپ نونک ات دهد
رضاح شهوژپ ،نیاربانب ،تسا هدشن یسررب عوضوم نیا زین یربارت و هار ةرادا رد ،نینچمه ،تسا تسا رادروخرب یعوضوم یروقون زا .
یهم راظتنا ،نینچمه ههتفای دور
هپ یاهه ناریدهم یارهب شهوژ
هرادا نق هب ار ینیون راکهار و شناد دناوتب و دشاب دیفم یربارت و هار یاه دههد هههارا اهه
. ،نیارباهنب
یم حرطم حرش نیدب ور شیپ شهوژپ یلصا شسرپ ههفرح قلاهخا ایق هک دوش
رهب یجناهیم رهثا یا
؟دراد یعامتجا ةیامرس و ینامزاس گنهرف ةطبار ینابم زا سپ ،همادا رد ههتفای ،سپهس ،هدش یسررب قیقحت شور ،شهوژپ ةنیشیپ و یرظن
و ،اهه
یم نایب جیاتن دوش
.
یرظن ینابم یعامتجا ةیامرس نیهلوا یارهب یعاهمتجا ةیامرس حلاطصا ههلاقم رد راهب
یناهه طهسوت یا ناهف
( 3 1 ) دهش حرهطم .
اج نیج کیسلاک رثا رد ،ییاکیرمق گرزب یاهرهش یگدنز و گرم ناونع اب،نینچمه بوک
( 31 )
هب تسا هتفر راک .
هکبهش ارهیز تهسا یعاهمتجا طهباور یاقب لماع یعامتجا ةیامرس ،یو رظن زا اهه
لماکت لاح رد هتسویپ تهسا دارهفا رد یراهکمه و داهمتعا سح تیوقت دنمزاین شرتسگ نیا و دنا
( ،یرفعج و دنوهپس 931
ص ، 1 .) ههیرظن اهب ،لمع رد یعامتجا ةیامرس ةیرظن لاح ره هب یاهه
ویدروب نملک ، تهسا ههتفای لهماکت مانتوپ و (
،یناهث هدازهیلع و یدههاق 931
ص ، 106 .) ةیامرهس
ییانهشق اهب و تسا رگیدکی اب دارفا ندشانشق و ندوبانشق لوصحم و شنکاو و شنک ةداز یعامتجا یم ناج رگیدکی اب دارفا یم شرتسگ نامز رورم هب عقاوم رثکا رد و دریگ
دبای ( اهکمه و یرهظتنم نار
931 ص ، 189 .) قبط تاراهظا ویدروب
( 380 ) ار یعامتجا ةیامرس یم
ناوت
« لک عباهنم یهقیقح اهی
هوقلاب تسناد یا هک
هب کی ةکبش ماوداب لصتم
،تسا نانکراک نایم لباقتم طباور و تیمسر نازیم و
یم ناشن ار دهد
» (
Younsi & Chakroun, 2017, p.1
.) قبط ةتفگ مانتوپ ( 339 )
« ةیامرهس یعاهمتجا
رداق هب هلومرف ندرک یژتارتسا یاه
دیدج یارب هعسوت هک تسا نیا
رما یراکمه و
یگنهامه مدرهم
رد ندیسر هب فده بولطم و عفانم کرتشم ار لیهست یم دنک
» (
Hunecke et al., 2017, p.221
.)
ههعومجم و یعاهمتجا تاهیح یهساسا لماع یعامتجا ةیامرس ،رگید یفیرعت رد اههراجنه زا یا
هنیزه نق دوجو هک ،تسا هدش ییرعت تلالاتهخا زورهب زا و هداد شهاهک ار نامزاهس یطابترا یاه
یم یریگولج دنک
. یهم دهیدپ یناهمز و تسا هتفهن یتورث و ییاراد یعامتجا ةیامرس دارهفا ههک دهیق
دنوهش یهعمج عفاهنم رهیگرد و دنهشاب هتشاد ار دوخ یصخش عفانم زا نتشذگ ییاناوت (
و دنوهپهس
1. Hanifan
2. Jane Jacob 3. Bourdieu 4. Coleman
،یرفعج 931
ص ، 1 .) یل کلا یراتخاهس ةکبهش و تهیفیک ةهفلؤم ود رد ار یعامتجا ةیامرس ،
یم هصلاخ هب دامتعا و تسا دامتعا و لباقتم طباور لماش تیفیک دعب هک دنک
شهخب ود ههب ییاههنت
یم میسقت یعامتجا و یداهن دوش
. مانتوپ مه ةفلؤم ود زا دوخ لدم رد زین یدهنویپ
یلاهصتا و داهی9
یم دنک . مه ةیامرس ةیامرهس و دراد یگتهسب دارفا نایم دامتعا حطس و کرتشم یاهراجنه هب یدنویپ
هورگ رد دارفا نایم تلاماعت و طباور هب یلاصتا یم طوبرم اه
دوش ( یدیمح ،ناراهکمه و هداز 931
،
ص 61 .) لاشوگ و تیپاهان لدم شهوژپ نیا رد (
338 ) ههب یعامتجا ةیامرس یسررب یارب ههتفرگ راهک
تسا دعب هس لماش هک تسا هدش (
لودج .)
لودج ةمادا 1
. یعامتجا ةیامرس داعبا
دعب حرش
یراتخاس یم نارگید اب طابترا یارب یدرف ییاناوت هب یراتخاس دعب
نامزاس رد تیزم داجیا بجوم و دزادرپ
یم دوش ( Lee, 2017, p.39 )
. لاناک لماش طباور نیا ،لاشوگ و تیپاهان ةتفگ هب یاه
هک تسا یطابترا
عمج هب یظوم تاعلاطا یروق
دنا ( ،هروت و یدمحا 931
ص ، 96 ) هکبش لماش هک تسا طباور و اه
.
یم یرایسب کمک شناد قیفلت و بذج رد نامزاس یاقترا هب یراتخاس دعب دنک
.
یتخانش دعب
یتخانش هب یناعم و بوچراچ ییاه هراشا یم دنک هک دارفا ار رداق یم دنک رد لدابت تاعلاطا و
،تاطابترا هب عفانم و شزرا ناشیاه تسد دنبای ( Lee, 2017, p.397 .)
لاشوگ و تیپاهان تاراهظا قبط
هب نامزاس یبایتسد ات ،دنشاب هتشاد فادها زا یکرتشم مهف و هتشاد کرتشم عفانم دیاب نامزاس دارفا یم لیهست ار فادها دنک
( ،هروت و یدمحا 931
ص ، 96 .) مهم صخاش نیرت لماش دعب نیا یاه
شزرا و یراکمه تسا اه
.
1. Luck Lee
2. Joining capital 3. Connectivity capital 4. Nahapiet & Ghooshal
لودج ةمادا 1
. یعامتجا ةیامرس داعبا
دعب حرش
یطابترا دعب
یطابترا رب
،دامتعا
،مارتحا یتسود و هبنج یاه تاراظتنا طباور یصخش هک مدرم زا قیرط
ناشتلاماعت هعسوت
یم
،دنهد زکرمت یم دنک ( Lee, 2017, p.397 .)
مهم دامتعا دعب نیا رد لماع نیرت
دنویپ نامزاس اب ار دارفا هک تسا یم
دهد . یم دوجوم لماوع رگید زا و یعامتجا یاهراجنه هب ناوت
درک هراشا دهعت .
هاگدید رد دارفا هک ار ناکما نیا یعامتجا یاهراجنه ،دنسرب کارتشا هب رگیدکی یاه
یم شیازفا دنروق تسد هب ار یدیدج براجت دنناوتب قیرط نیا زا ات ،دهد .
رسل هاگدید زا تادهعت
نامزاس هب دنمراک و یدرف فادها ،تادهعت نیا دوجو ،تسا نامزاس اب درف تبثم تاطابترا لصاح
یم وسمه ار ینامزاس دنک
( ،هروت و یدمحا 931
ص ، 96 .) و دامتعا ،لباقتم مهف لماش دعب نیا
تسا دهعت .
ینامزاس گنهرف گنهرف ینامزاس موهفم یهجودنچ هب و تسا
ناونع هعومجم یا زا اهرواب و شزرا یاه شم
،کرت رهب
راتفر و ةشیدنا یاضعا نامزاس رثا یهم دراذهگ (
Barney, 1986; Cameron& Quinn, 2005; Hindi,
2007; Hofstede, 1990; Schein, 1990
.) نیاش ( 0 0 ) نیا موهفم ار هب ناونع عهفر یارهب یرازهبا
فاطعنا لکشم تفرگ رظن رد هدیچیپ طیحم اب ههجاوم رد یریذپ
هک هب رد یفاهک ةزادنا ههنیمز نهیا
اراک تسا . موهفم نیا هب
یاضعا
،دیدج هار ندیسر هب کرد شزومق ار گنهرف زا بسانم یهم
دههد .
هب ههشیدنا یارهب تهسا ییاهمنهار ینامزاهس گهنهرف ،یلک روط میمهصت و اهه
یرهیگ و ،دارهفا یاهه
هعومجم ار یریگدای و هژورپ هب طوبرم شناد دارفا هکنیا یارب ار یتاعلاطا عبانم زا یا مهارف ،دننادب
یم دنک (
Wei & Mirgalia, 2017, p.571
.)
نامز رایسب یدایز تسا هک ناسنا ناسانش هب لابند نیا دنتسه هک اهب ههجوت ههب گهنهرف دهنناوتب
هورگ یاه یلتخم ار رد رسارس ناهج ییاسانش دننک
. اب نیا
،لاح ناققحم ینامزاس هب یگزات عورهش
1. Lesser
2. Shein
هب یشک یطابترا کیدزن نیب
،گنهرف ع درکلم نامزاس اه و راهتفر و شرهگن مدرهم رد نامزاهس اهه
هدرک دنا . گنهرف یلماع مهم رد تیقفوم نامزاس اه ییاسانش هدش
تسا (
Warrick, 2017, p.10
.)
نوسیند لدم شهوژپ نیا رد (
000 ) هب ینامزاس گنهرف یسررب یارب هک تسا هدش هتفرگ راک
تسا هفلؤم راهچ لماش (
لودج .)
ةمادا لودج 2 . نوسیند ینامزاس گنهرف یاهدعبریز و داعبا
دعب حرش
تکراشم ینامزاس نامزاس
یاه رثؤم و روقون هراومه یعس یم دننک نامزاس ار ساسارب راک یهورگ لکش دنهد .
هب نیا بیترت نانکراک دوخ ار یشخب زا نامزاس روصت یم دننک . نیا قافتا ثعاب یم دوش
نانکراک رد ةمه حوطس ساسحا شقن دننک یمهم رد میمصت یریگ افیا یم
،دننک هک رد هجیتن
تیفیک راک نق اه دوبهب یم دبای و هار نامزاس یارب ندیسر هب شفادها راومه یم دوش .
یزاسدنمناوت نانکراک
تردق و ییاناوت لرتنک ندرک ناشیاهراک ار
،دنراد هک نیا هلئسم ثعاب داجیا سح
تیکلام و تیلوئسم یریذپ نق اه تبسن هب نامزاس یم دوش .
میت یروحم رد
ره
،ینامزاس راک یهورگ یعوضوم رایسب مهم یارب یبایتسد هب فادها کرتشم تسا . هب
نیا بیترت نانکراک زین دننام ناریدم ساسحا تیلوئسم یریذپ تبسن هب درکلمع نامزاس هب
یم تسد دنروق .
هعسوت تیلباق نامزاس
اه یارب هکنیا دنناوتب رد یحم ط یتباقر هب یبوخ هزرابم
،دننک دیاب یعس رب نیا هتشاد
دنشاب هک تیلباق هعسوت یریذپ ار رد نانکراک و نامزاس هنیداهن دننک . یارب نیا مهم نق اه دیاب
یعس هتشاد دنشاب یروقون ار رد روتسد راک دوخ رارق دنهد ات هراومه درکلمع هبور ولج رد
شیپ هتفرگ و دنناوتب زا ابقر یشیپ دنریگ .
تابث شزرا
اه و اهراجنه متسیس یاه ینمض و یدودحمان دنا هک ساسارب شزرا یاه دروم لوبق
نانکراک داجیا هدش
،دنا نق اه یرازبا رایسب دنمتردق یارب داجیا
،یگنهامه تقادص و تابث
یم دنشاب .
شزرا یداینب یاه نانکراک
کی نامزاس رد هعومجم یا زا شزرا اه هک تیوه و ظتنا تارا نق اه ار لکش یم
،دهد
تکراشم یم دننک .
1. Denison
ةمادا لودج 2 . نوسیند ینامزاس گنهرف یاهدعبریز و داعبا
دعب حرش
قفاوت نادنمراک
کی نامزاس یم دنناوت رد فادها و لهاسم توافتم دوجوم رد نامزاس تقفاوم
،دننک
هک نیا قفاوت یم دناوت لصاح لماعت حوطس یتایلمع و یلاع دشاب .
یگچراپکی یاهدحاو
یلتخم ینامزاس اب یاهدرکلمع
،توافتم یم دنناوت ارب ی ندیسر هب یفادها
کرتشم اب رگیدکی یراکمه دننک .
فاطعنا یریذپ نامزاس
یاه هچراپکی هراومه هب یتخس راتخاس دوخ ار شوختسد رییغت
هدرک
،دنا رد
هجیتن یگچراپکی یلخاد
و فاطعنا یریذپ یجراخ یم دناوت یتیزم دشاب هک نامزاس هب
ةلیسو نآ دناوتب راتخاس دوخ ار رد لوط نامز ظفح دنک .
هب ندروقدوجو رییغت
یهدنامزاس ثعاب
یم دوش نامزاس اه ییاناوت داجیا رییغت ار رد دوخ شرتسگ دنهد و اب
ییاسانش قیقد
،طیحم زا تارییغت یلامتحا هدنیق یارب ندیسر هب ناشفادها هدافتسا دننک .
زکرمت رب یرتشم نامزاس
اه نایرتشم ار کرد یم دننک و هب زاین نق اه خساپ یم دنهد . رد
،تقیقح زکرمت رب
یرتشم ناشن ةدنهد هجرد یا تسا هک نامزاس هب تمس بلج تیاضر نق اه تکرح یم دنک .
یریگدای ینامزاس نیا
راثق نازیم دعب ار یطیحم
هک نامزاس تفایرد یم هزادنا ،دنک یریگ و ریسفت یم دنک و رد
بلاق تصرف یاه سرتسدرد رد
رایتخا ناریدم رارق یم ات دهد نامزاس زا نیا تصرف یاه
دوجوم نیرتشیب هرهب ار دربب .
یتیرومأم یم
ناوت تفگ مهم نیرت ةصیصخ گنهرف
،ینامزاس تیرومأم و فده نآ تسا . نامزاس اه
یارب هکنیا دنناوتب هب تیقفوم
،دنسرب دیاب شنیب ینشور زا ناشفادها هتشاد دنشاب .
تیاده یدربهار میسرت
حیحص
،یژتارتسا فادها و هار ندیسر هب نق اه ار هب روط لماک ناشن یم
؛دهد هک
،نق ساسارب ره
یدرف یم دناوت یارب تیقفوم نامزاس رد هاگیاج یبسانم رارق دریگ .
فادها فادها
اب یژتارتسا و هاگدید کی نامزاس ماغدا یم دوش و هب راک نانکراک تهج یم دهد .
دیدارف شنیب
و هاگدید کرتشم کی
،نامزاس ناشن ةدنهد ةتسه یزکرم نق ةرابرد هدنیق تسا .
عبنم : ،ناراکمه و یدمحا 0 1
ص ، 986
هفرح قلاخا یا
دراد یتوافتم میهافم ،دوخ یاوتحم هب هجوت اب قلاخا .
ههب قلاخا یهاگ شزرا تهیاعر یاهنعم
یاهه
1. Professional ethic
تیدودحم هب یهاگ و تسا یونعم هم ریبعت هعماج یاهدرادناتسا و دارفا راتفر رب ینوناق یاه
ی دوهش
(
Ashrafi & Hosseinnia, 2017, p.1
.) هفرح قلاخا هب یا
ههعومجم ناوهنع شزرا زا یا
لوهصا و اهه
ههفرح دارهفا طسوت یشزرا و یقلاخا یاهدک تیاعر هب و تسا هدش ییرعت یقلاخا طیهحم رد یا
یم هراشا راک دنک
(
Bunting & Galyne, 2015, p.309
.) ههفرح ههنوگچ راهک طیحم رد دارفا هکنیا یا
یم و یوق درکلمع ،تراهم ،صصخت ،یگتسیاش نازیم هب ،دنوش ...
یمرب ددرگ . یعاهمتجا ةهصرع رد
هفرح قلاخا زا ینامز یم تبحص یا
هژهیو یقلاخا تلاکشم هک دوش حرهطم نامزاهس حطهس رد یا
هفرح قلاخا یلصا فده ،نیاربانب ،دوش هفرح راتفر میظنت یا
نهیا اهب ات تسا راک طیحم رد درف یا
مع هب زا ل دوش یریگولج نامزاس رد یقلاخا تلاکشم ندمقدوجو (
Breaky & Hugh, 2016, p.14
)
ریزوداک ةمانشسرپ شهوژپ نیا رد (
00 ) هب تهسا دهعب تشه لماش هک دش هتفرگ راک (
لودهج
9 .)
لودج ةمادا 3
. هفرح قلاخا داعبا یا
دعب حرش
تیلوئسم یریذپ تیلوئسم
یریذپ هب یانعم تنامض و تساهدهعت .
سیکوکلاس (
381 ) کی هک تسا دقتعم
تسا یدرف تلالاتخا عفر تهج رد مهم رایسب یلماع ،یوق ةنلاوئسم راتفر (
Kennedy &
Simond, 2017, p.198 )
.
قداص ندوب قداص عماوج رثکا
هفرح قلاخا رد بولطم یصخش یگژیو کی ار ندوب یم یا
دنناد . اب دارفا
یارب دوجوم طیارش هب هجوت غورد
هجرد هب ،نتفگ قداص رد یفلتخم یاه
یم میسقت ندوب دنوش
( ،درمدار 931 ص ، 3 .)
فاصنا و تلادع گربنیرگ رظن قبط
( 330 ) هب تلادع هک تسا نق یانعم
« میمصت هک دنبایرد نانکراک نورد یاه
تسا هنافصنم نامزاس
» . یم یقلت مهم نامزاس رد تلادع مزاس هنافصنم راتفر اریز ،دوش
هب ار نا
هرهب تمس یم قوس یرو دهد
( Akram et al., 2017, p.134 ).
1. Cadozir
2. Sulkocase 3. Greenburg
لودج ةمادا 3
. هفرح قلاخا داعبا یا
دعب حرش
یرادافو تسا هدیچیپ یموهفم یرادافو
. هدع ای تلیضف ،یگژیو ،راتفر کی یرادافو هک دنرواب نیا رب یا
تلیضف و تافص زا یبیکرت ناور یاه
تسا یتخانش .
تییوس نم ( 00 ) تسا دقتعم
« دنمراک
فوم داجیا بجوم رادافو یم تیق
هفاضا ،هدرک راک تخس تسا رضاح وا ،دوش نامزاس و دنک راک
دهد ناشن تیلاعف یارب بسانم یطیحم هیقب رظن رد ار »
( Masakure, 2016, p.274 ).
تباقر یبلط تباقر
بسک رد یبلط هبرصحنم تیزم کی هک تسا شزرا دیلوت تیفرظ نامه راکو
داجیا ار درف
یم روقدوس و دشر ساسارب و دنک یم ییرعت رادیاپ ی
دوش . هیداحتا یرایسب هجوت ییاپورا یاه
یم نانکراک یدرف دشر و لغش قلخ بجوم اریز ،دنراد موهفم نیا هب دوش
( Fleaca et al.,
2017, p.928 ).
نارگید هب مارتحا تمرح
،نداهن
،تشادوکن گرزب
،نتشاد جرا نداهن یناعم مارتحا دنتسه . هعسوت نیا ناگدنهد
ده موهفم هدایپ زا ف یریگرد و تاضراعت لح ار نارگید هب مارتحا گنهرف یزاس ینامزاس یاه
یم دنناد ( Smith & Kelloway, 2016, p.395 ).
نارگید اب یدردمه هب
هار زا یکی یدردمه یمومع روط نامزاس نورد دارفا هک تسانعم نادب و تسا یلدکی یاه
اد رگیدکی ساسحا و یطاوع زا یبسانم کرد دیاب دنشاب هتش
( Wang et al., 2017, p.168 ).
یاهراجنه تیاعر یعامتجا یاهراجنه
یعامتجا دعاوق یفرع دنتسه هک راتفر رد هورگ اه ای عماوج ار لرتنک یم دننک .
هبرصحنم و یعامتجا راتفر داجیا بجوم اهراجنه نیا تیاعر یم نانکراک رد درف
دوش ( House,
2017, p.1 ).
مزاس گنهرف زنیبار هتسد ار ینا
شرگن زا یا یم نایب و هدرک ییرعت جیار یاه
موههفم نهیا دهنک
هدیا نامه نق راتفر هک تسا نانکراک نهذ رد دوجوم یاه
زا جراهخ دارهفا و رگیدکی هب تبسن ار اه
یم لکش ،نامزاس دهد
(
Robbins & Judge, 2011
.) ناسنا راتفر نق یعامتجا طباور رد اه
روههظ اهه
یم ق تاذ و دنک ن
یم لیکشت ار اه دهد
. ناراهکمه و یودهم ،لصا نیا قبط (
0 9 ) ههتکن نهیا ههب
یم هراشا یم افیا دارفا نایم رثؤم لماعت داجیا رد یمهم شقن ،بسانم ینامزاس گنهرف هک دننک
دهنک .
1. Sweetman
یم رارق نامزاس گنهرف ریثأت تحت ،تسا دارفا نایم لماعت زا لصاح هک دامتعا ،ور نیا زا درهیگ
. زا
اجنق یم لیکشت ار یعامتجا ةیامرس یتخانش دعب دامتعا هک داهعبا دهندقتعم ناققحم زا یرایسب ،دهد
هب یعامتجا ةیامرس یم نامزاس گنهرف ریثأت تحت تدش
دنشاب (
Zhao & Zhang, 2008, p.3
.) یارهب
نیاهش ههک درک هراشا هتکن نیا هب دیاب ،اعدا نیا دییأت (
0 0 ) حطهس ههس ههب ار ینامزاهس گهنهرف
شزرا ،تاعونصم ینابیتشپ یاه
ضرف و هدش درک میسقت یساسا یاه
. ضرهف ههک درک راهظا وا یاهه
نیدهب ،دراد دوهجو هاهگقدوخان ریمهض زا ییلااهب حطهس رد ههک تسا گنهرف یلصا ةتسه ،یساسا یهم رهییغت شوختهسد ار طاهبترا و داهمتعا دهننام ناهنکراک یدرف لاعفا هک تروص دهنک
. زهییور و
ناراکمه (
0 0 ) رتارف یعامتجا ةیامرس داعبا دندوب دقتعم زا
نابز یاه کرتهشم تهسا
و نیهنچمه
،اهراصتخا تفارظ
اه و تاضورفم یگنهرف یساسا
ار دروم هجوت رارق یهم دههد (
Ramazan, 2016,
p.411
.) یم راظتنا هدشدای دراوم هب هجوت اب دراذگ ریثأت یعامتجا ةیامرس رب ینامزاس گنهرف دور
.
رف یفرط زا یهم تههج راهک طیحم رد نانکراک قلاخا و راتفر ،شرگن هب ینامزاس گنه
و دههد
شزرا و لوصا هب دنبیاپ یدارفا یم شرورپ ار نامزاس یقلاخا یاه
دهد . نامزاس هرههب اب اه زا یرهیگ
بوچراچ ،بسانم گنهرف یم ناشن دارفا زا کی ره هب ار ینامزاس یاهراجنه و یقلاخا یاه
دهنهد .
یم ،عقاو رد ت
لکهش اهضعا ةهمه یلدکی و تکراشم اب هک بولطم ینامزاس گنهرف نییعت تفگ ناو
یم ،دریگب تیلوئسم ،تلادع ،قلاخا دناوت
شزرا هب داقتعا و مارتحا ،یریذپ ار دارهفا رد کرتشم یاه
دنک تیوقت .
هقف و مجنا جیاتن اب جیاتن نیا (
939 ) ینامیلس و یدابقرصن یقاب ، (
93 ) ییرش ، هداز
اکمه و نار ( 93 ) نامیلس ، دار و هداز (
931 ) هاکق و ، ( 339 ) دراد یناوخمه .
نینچمه
، نامزاس شزرا هب هک ییاه یم مارتحا یقلاخا یاه
یم ،دنراذگ و دامتعا زا یرتسب دنناوت
دننک داجیا دارفا نایم ار لباقتم طابترا .
نامزاس نورد شزرا یعون و یعامتجا راجنه کی قلاخا اهه
ب انب هک تسا ماجنا هب یظوم نانکراک ،ریدم رظن ه
دنتسه نق نداد .
لاهمعا و یهقلاخا لوصا تیاعر
یم ریثأت دارفا نایم دامتعا رب قیرط ود زا کین دراذگ
. رارهق داهمتعا دروهم دراد وزرق درهف هکنیا لوا
1. Ruiz
دنک لمع یقلاخا تروص هب دیاب درف ،روظنم نیدب هک دریگ .
راهتفر دراد لهیامت درف دوخ هکنیا مود
یهقلاخا لااهحل زا رهظن دروهم درهف هب دیاب ،روظنم نیدب هک دنک هدهاشم یرگید درف رد ار یقلاخا دنک دامتعا (
Brien, 1998, p.401
.) یم ،نیاربانب شزرا داهجیا هک تفرگ هجیتن ناوت
و یهقلاخا یاهه
هفرح قلاخا هب یدنبیاپ یم دوبهب ار یعامتجا ةیامرس حطس ،یا
دشخب . ا نیا تسا رکذ نایاش رد اعد
دنلبرس و یهانپ تاقیقحت (
93 ) یناعم و یسابع ، روپ
( 931 ) ناراهکمه و نارجاههم ، (
931 ) و ،
نایرب ( 338 ) تسا هدش دییأت زین .
تسا قیقحت یرظن نوتم یسررب دنمزاین قیقحت شور و لدم یحارط .
رد یرهظن نوتم یرگنزاب
لودج تسا هدش هداد ناشن
.
لودج 4 . جراخ و یلخاد ةنیشیپ قیقحت ی
نارگشهوژپ شهوژپ ناونع
جیاتن
ییاباباقق و یمیحر (
93 هفرح قلاخا و ینامزاس گنهرف ةطبار ) ؛یا
ناشاک هاگشناد یملع تئیه یاضعا و تبثم رثا ینامزاس گنهرف داد ناشن جیاتن
هفرح قلاخا رب یرادانعم یم یا
دراذگ .
ناراکمه و نارجاهم ( 931 ) فرح قلاخا نیب ةطبار نییبت
ه ینامزاس و یا
تیلوئسم و یعامتجا ةیامرس اب یریذپ
لوا عطقم ناریدم نایم رد یعامتجا هدقن ناتسرهش ةطسوتم هفلؤم نیب داد ناشن جیاتن
قلاخا یاه
هفرح ةطبار یعامتجا ةیامرس داعبا و یا
دراد دوجو یرادانعم و تبثم .
یزگرس ایرآ یدمحم و
( 93 ) گنهرف اب یعامتجا ةیامرس ةطبار
ینامزاس
ناتسلگ ناتسا یلاع شزومق زکارم رد ینامزاس گنهرف و یعامتجا ةیامرس نیب
دراد دوجو یرادانعم و تبثم یگتسبمه .
ناراکمه و یلویوپ (
0 6 ) و یگنهرف یراگزاس شقن یسررب
لکش ةعسوت رد یعامتجا ةیامرس یریگ
نامزاس هناگدنچ یاه لکش
یریگ یعامتجا ةیامرس شقن
مهم و
یساسا رد ةعسوت نامزاس یگنهرف یاه
هناگدنچ دراد .
ناراکمه و دازهش (
0 6 درکلمع رد ینامزاس گنهرف شقن یسررب )
مرن تعنص ةناروقون
ناتسکاپ رازفا جیاتن
شهوژپ ناشن یم دهد گنهرف
ینامزاس رب درکلمع یروقون ینامزاس ریثأت
یم دراذگ .
یج سکوک و اه (
0 1 تیلوئسم نایم ةطبار یسررب ) یعامتجا
یعامتجا ةیامرس و تکرش بجوم نامزاس رد لااب یعامتجا ةیامرس
یم یعامتجا تیلوئسم هب دهعت شیازفا دوش
.
میسرت بوچراچ هب هجوت اب یهسررب رضاح قیقحت فده ،هنیمز نیا رد هتشذگ تاقیقحت و هدش
هس گنهرف هک انعم نیدب ،تسا یعامتجا ةیامرس رب ینامزاس گنهرف میقتسمریغ رثا قهیرط زا ینامزا
هفرح قلاخا یم ریثأت یعامتجا ةیامرس رب یا
دراذگ . و یموههفم لدهم ،دهش ههتفگ ههچنق هب هجوت اب
هیضرف تسا ریز حرش هب شهوژپ یاه :
لکش 1 . شهوژپ یموهفم لدم
یم ریثأت یعامتجا ةیامرس رب ینامزاس گنهرف دراذگ
.
هفرح قلاخا رب ینامزاس گنهرف
یثأت یا یم ر دراذگ .
هفرح قلاخا
یم ریثأت یعامتجا ةیامرس رب یا دراذگ
.
هفرح قلاخا دراد یعامتجا ةیامرس و ینامزاس گنهرف ةطبار رب یجنایم رثا یا
.
شهوژپ شور یفیصوت قیقحت شور -
تسا یگتسبمه .
هداد شهوژپ نیا رد ههناخباتک شور ود هب اه
ینادهیم و یا
عمج هدش یروق دنا
. ت یرامق ةعماج لماهش ههک ،تهسا یراهس هار ةرادا نانکراک ةمه قیقح
0 رهفن
یم دنشاب . ةهعماج ههب هجوت اب هک هدش هدافتسا ناگروم و یسجرک لودج زا هنومن مجح نییعت یارب
0 هنومن ییاهن مجح ،یرفن 8
هنومن شور هب دارفا نیا باختنا و دش نییعت رفن ههقبط یرهیگ
یا
تسا هدوب .
یعامتجا ةیامرس هفرح قلاخا
یا
ینامزاس گنهرف
عمج رازبا هداد یروآ
ه ا
هفرح قلاخا شجنس یارب رضاح شهوژپ رد ریزوداک ةمانشسرپ یا
( 00 ) گنهرف شجنس یارب ،
نوسیند ةمانشسرپ ینامزاس (
000 ) هب و ، لاهشوگ و تهیپاهان لدم یعامتجا ةیامرس شجنس روظنم
( 338 ) هب دش هتفرگ راک .
لودج 1 یهم ناهشن ار همانشسرپ داعبا یارب خابنورک یافلق بیرض دههد
.
ییاور دش دییأت صصختم دارفا و ناگربخ رظن اب زین اوتحم .
لودج 5 . همانشسرپ یاهریغتم خابنورک یافلآ بیرض
ریغتم هیوگ دادعت
اه خابنورک یافلآ بیرض
هفرح قلاخا یا
1 81
0/
یعامتجا ةیامرس 8
/39 0
ینامزاس گنهرف 91
/39 0
هتفای قیقحت یاه هداد یفیصوت یسررب م هعلاطم دروم یاه
هب طوبر 8
لودج رد دنمراک 1
تسا هدش هداد ناشن .
لودج 6 . هداد یفیصوت رامآ عمج یاه
یروآ هدش
اهریغتم نیگنایم
رایعم فارحنا لقادح
رثکادح
یعامتجا ةیامرس
/16 9
/1 0
/08
/63
هفرح قلاخا یا
/33 9
/1 0
/11
/8
ینامزاس گنهرف
11 /
0/
99
/
لودج هب هجوت اب 1
ا اب ربارب یعامتجا ةیامرس رایعم فارحن 1
0/
هفرح قلاخا ، اب ربارب یا
1 0/
اب ربارب ینامزاس گنهرف و 11
0/
یم ناشن هک تسا هفرح قلاخا دهد
یعامتجا ةیامرس و نیرتمک یا
دنراد نیگنایم زا یگدنکارپ نیرتشیب .
یم ریغتم هس نیگنایم هب هجوت اب ،نینچمه هس ره تفایرد ناوت
ا ریغتم هرهب تکرش رد یبولطم حطس ز دندنم
.
لودج رد 6
یگژیو تیعمج یاه نازهیم ،تلایهصحت نازهیم ،تیهسنج یناوارف نازیم و یتخانش
تسا هدش هداد ناشن نایوگخساپ نس و هقباس .
لودج 7 . یگژیو تیعمج یاه نایوگخساپ یتخانش
ریغتم یناوارف
دصرد
تیسنج نز
98
/9 1
درم
6 19/
- -
-
- -
-
تلایصحت نازیم ملپید
3
/
قوف ملپید 1
9 6/
یسانشراک
/ 96 1
یسانشراک رتلااب و دشرا 91
6 /
هقباس نازیم زا رتمک
1 لاس 9
3 1/
1 ات 0 لاس
/ 0
0 ات 1 لاس 91
/6
1 لااب هب لاس
9 3/
نس 0
ات 90 لاس 9
3 1/
90 ات 0 لاس 93
/1 6
0 ات 10 لاس 8
10 لااب هب لاس
1 /
هیضرف نومزق یارب دش میسرت یراتخاس لدم شهوژپ یاه
. رثکادهح شور زا لدم دروقرب یارب
هب و لامتحا یهخ تبهسن صخاهش لدم شزارب یسررب روظنم
یدازق ةهجرد رهب ود
( )
صخاهش ،
یقیبطت شزارب (
)CFI
یگدهنزارب صخاش ، (
)GFI
دهعت صخاهش ، یگدهنزارب لی
( )AGFI
صخاهش ،
مرن یگدنزارب ةدش (
)NFI
مرن صخاش ، یگدنزارب ةدشن
( )NNFI
تاروذهجم نیگنایم ةشیر یاطخ و
بیرقت (
RMSEA
) هب دش هتفرگ راک .
لودج رد جیاتن 8
تسا هدش نایب .
لودج 8 . جیاتن یسررب ییوکین شزارب لدم یراتخاس قیقحت
صخاش شزارب نماد
ة دروم لوبق رادقم
جیتن ه
(
یخ تبسن صخاش یدازق ةجرد رب ود
9 ) 19 >
/ بسانم
(CFI یقیبطت شزارب صخاش )
3 /
<0 9
/ بسانم
(GFI یگدنزارب صخاش )
3 /
<0 3
/ 0 بسانم
(AGFI یگدنزارب لیدعت صخاش )
3 /
<0 38
/ 0 بسانم
(NFI مرن صخاش یگدنزارب ةدش
) 3
/
<0 31
/ 0 بسانم
(NNFI مرن صخاش رب ةدشن
یگدنزا ) 3
/
<0 9
/ بسانم
RMSEA ( بیرقت تاروذجم نیگنایم ةشیر یاطخ )
08 /
>0 001
/ 0 بسانم
صخاش یسررب جیاتن ناشن قیقحت یراتخاس لدم شزارب ییوکین یاه
تهسا لدم شزارب ةدنهد
( لودج 8 .)
لکش 2 . درادناتسا تلاح رد قیقحت یراتخاس لدم
لکش 3 . م تلاح رد قیقحت یراتخاس لدم یرادانع
نامه یم هدهاشم هک روط رارهق لوهبق لهباق ةدودحم رد یرادانعم بیارض و یلماع یاهراب دوش
دراد . لودج حرش هب شهوژپ یاهریغتم نیب یرادانعم و ریسم بیارض 3
تسا .
لودج 9 . نآ یرادانعم و ریسم بیارض اه
حرش ریسم بیرض
یرادانعم بیرض نومزآ ةجیتن
ینامزاس گنهرف ةیامرس
یعامتجا
/1 0
/90 دییأت
ینامزاس گنهرف هفرح قلاخا
یا
/ 1 0
/1 1 دییأت
هفرح قلاخا
یا یعامتجا ةیامرس 91
0/
86 دییأت /
ینامزاس گنهرف هفرح قلاخا
یا یعامتجا ةیامرس 1
0/
= 91 0/
× 1 0/
18 یجنایم رثا دییأت /
زا رتلااب یت ةرامق هک یتروص رد 31
راداهنعم ،دشاب /
ناهنیمطا حطهس رد هیهضرف و ریثأهت ی 31
یم دییأت دصرد دوش
. نامه لودج رد هک روط 3
اههریغتم ةهمه ههب طوهبرم یت ةرامق تسا صخشم
زا رتشیب 31
ناشن نیا و هدوب /
بسانم ةدنهد
تسا یراتخاس لدم ندوب .
جیاتن هداد لیلحت ناهشن اهه
