بررسی مفاهیم جامعه‏ شناختیِ سکون فرهنگی پیرسالاری و قوم مداری در ادبیات دده قورقود

(1)

مهانلصف يملع – يشهوپژ يعامتجا تاقيقحت و تاعلاطم

نایرا در / هرامش ،لوا هرود 4 ،

ناتسمز 1931 : 101 - 190

هعماج میهافم یسررب یگنهرف نوکس ِیتخانش

دوقروق هدد تایبدا رد یرادم موق و یرلااسریپ

هداز سابع دمحم روپ ریشب میحر

تفایرد خیرات :

91 / 8 / 19 شریذپ خیرات :

20 / 3 / 12

هدیکچ ناتساد یم ار دوقروق هدد یاه هخاش یگنهرف ـ یخیرات یاهتشاددای زا یشخب ناوت

زا یا

گرزب ماوقا کرت

( زوغوا لیابق )

تسناد . ناتساد نیا یعامتجا طیارش زا یساکعنا اه

هعماج تیمکاح تهج هب هک تسا یا

« تنس تاعامتجا فیدر رد ،یعامتجا تابسانم رب »

ییادتبا اب مه یکیناکم یگتسب اب یعامتجا زج ،رگید ریبعت هب و

« یعیبط ۀدارا »

تسا .

ناتساد یم هک دراد یمیهافم و نیماضم دوخ رد دوقروق هدد یاه زا یشخب ار اهنآ ناوت

هقلح درک دادملق ناسنا ِیناهج و کرتشم گنهرف یاه .

ۀعلاطم هعماج یتخانش ناتساد یاه

امزاس عون هکنآ نمض دوقروق هدد باتک یم ار زوغوا لیابق یعامتجا ِن

اب ار ام ،دنایامن

هشیر شزرا ،تاداقتعا ،اهرواب ،ینعی یرکف یاهراتخاس ِیعامتجا ـ یخیرات یاه و اه

هویش یفرع ریغ و یفرع راتفر یاه (

ینید و یویند )

یناهج ناسنا ۀعماج زا یشخب ـ ناکرت

یم انشآ ـ دنک

. تجا تخاس تخانش رانک رد ،هلاقم نیا رد تیعضو ،زوغوا لیابق یعام

ریپ تنس تیمکاح و یدنواشیوخ طباور عون ؛نآ ییاتسیا و ییایوپ ،یگنهرف موق ؛یرلااس

-

هدیدپ زا رگید یخرب و یرادم یشنیب ،زوغوا یلیابق عامتجا رد دوجوم یعامتجا یاه

یم لصاح دوش

.

یدیلک تاملک :

موق ،یگنهرف نوکس ،یرلااسریپ ،یعامتجا تخاس یرادم

.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــ

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

،زیربت هاگشناد یعامتجا مولع هورگ رایشناد m.abbaszadeh1@yahoo.com

هعماج ۀتشر دشرا سانشراک زیربت هاگشناد زا یسانش

(2)

201 همانلصف يعامتجا تاقيقحت و تاعلاطم ناریا رد

، ،لوا هرود هرامش 4 ، ناتسمز 2932

همدقم

هناسفا ناتساد و اه یمن ار هتشذگ ناراگزور زا هدنام زاب یاه

و ناسنا نهذ تلایخت ۀتخاس ناوت

یب ،درک یقلت یعامتجا تایعقاو زا یهت تقیقح زا یرصانع ۀدنراد ربرد اهنآ کش

رگا هک دنا

یمن زگره ،دندوبن نینچ هدوت ۀرطاخ هب دنتسناوت

روخرب یتایح یورین نانچ زا و دنبای هار اه راد

لسن هک دنوش یب روسناس زا و هدیدرونرد ار اه

دنرب رد هب ناج خیرات ناما .

زا داقتنا اب هتوگ

ناتساد هک یناسک یم فیفخ و راوخ ار ناتساب مور ینامرهق یاه

یم دنرمش دیوگ

:

« یمور رگا اه

نآ ناتساد نینچ هک دنتشاد یگرزب ردق نآ لقالا دیاب زین ام ،دنیارسب ار ییاه

زب ردق هتشاد یراوگر

مینک رواب ار اهنآ هک میشاب

» ( سیئر ،این 631 : .)

شنیرفآ و هشیدنا و رنه یاهراکهاش هیاپ ره رب یبدا یاه

کیتامارد هاوخ ،دنریگب لکش هک یا

هدیدپ زا هتفرگ ماهلا ای دنشاب دنمزاین حور یارب ینامرد و نیکست ،یعامتجا یگدنز یعقاو یاه

دنتسه عامتجا و دارفا .

یم ینامز قافتا نیا اما نآ لیخت و روصت هک دتفا

عامتجا و درف یارب ردق

دوش تیعقاو نیزگیاج شرظن رد هک دشاب یدوخ و سونأم .

و تاروصت یطیارش نینچ رد

هناسفا یزادرپ یم یقاب نامز لوط رد اه دننام

.

هناسفا یمدرم دض و یمدرم نانامرهق لادج رد ،یگدنز ۀصرع رد هزرابم مسجت اه

یم دبای .

شنیرفآ نرق یط هک ماوقا بوتکم و یهافش ِیبدا یاه ظفاح رد اه

ه هدوت نایم رد و مدرم یاه

هنیجنگ دیدپ یونعم و یدام لماکت اب ماگمه و هدیسر تبث هب یبدا یاه نامز هب ناشناگدنروآ

هدیسر رصاعم ،تلایامت باتزاب ،ناگتشذگ یعامتجا یگدنز یونعم تلاوصحم هباثم هب ،دنا

نامرآ هک دنتسه یتاعامتجا و نامدرم یدام یاهراتخاس و اهدرواتسد ،ننس و مسارم ،اهرواب ،اه

هدش هدرورپ و هتشرس اهنآ نایم رد یبدا راثآ نآ تشذگ زا ناشن و دنا

ه تیلباق نیا اهنآ ،دنراد اهنآ

هاگدید زا هک دنراد ار هدوت ،یخیرات فلتخم یاه

موق ،یسانش نابز ،یسانش

اج ،یسانش هعم

یسانش

و ...

دنریگ رارق یسررب و هجوت دروم .

یم هراشا ینایب رد یگروگ میسگام هک دنک

: خیرات ،مدرم یهافش شنیرفآ زا یهاگآ نودب

هدوت یقیقح تمحز یاه

یمن ار شک تفایرد ناوت

. یگنهرف ثاریم تخانش نودب تقیقح رد

لسن دوب میهاوخن اهنآ یگدنز مسجت هب رداق ،هتشذگ یاه .

یطاسا ناتساد و ر زا هدنام زاب یاه

هتشذگ هدنام زاب اهنآ نیشیپ خیرات زا هک دنتسه یعبانم اهنت ،للم و ماوقا رود یاه دنا

. هناسفا ییاه

(3)

تیوه رصانع يسانشزاب همانرفس رد يرهش شخب

اه ...

209

هرود رد ،دنراد ماوقا خیرات قامعا رد هشیر هک و هداد همادا دوخ تایح هب یعون هب زین دعب یاه

شنیرفآ یارب یماهلا عبنم یم هزات یبدا یاه

نوش د .

دا یاهراکهاش زا یکی ناونع هب دوقروق هدد باتک یمیدق لماش ؛ناهج کیرولکلوف ـ یب

نیرت

ناتساد هروطسا یاه تسا ناجیابرذآ و زوغوا ناکرت یسامح و یا

. نیا نیخروم یخرب رظن هب انب

ناتساد نرق دودح رد اه 1

هدمآ رد بوتکم تروص هب م دنا

. نآ شراگن خیرات و باتک ۀدنسیون

ب تسین مولعم قیقد تروص ه .

یم رب نینچ باتک ۀمدقم زا نارود رد دوقروق هدد باتک هک دیآ

یلوتانآ رد ینامثع نادناخ تیمکاح (

نرق 1 م ) تسا هدش بوتکم .

هدع ،لاح نیا اب هجوت اب یا

یگژیو هب گیفارگولاپ یاه

( طخ یسانش ) ناتساد ،نتم نرق طساوا هب قلعتم ار دوقروق هدد یاه

3 یم م د دننا (

،تئیه 633 : 3 .)

و همدقم کی زا هعومجم نیا

ناتساد ( یوب ) تسا هدش لیکشت .

ناتساد رثن و مظن هب اه

هدش هتشون برض ،همغن ،یتایاب دننام یهافش یبدا راثآ فلتخم عاونا اهنآ للاخرد و دنا

و لثملا

یم هدید هیثرم یتح شزرا ،یگدنز زرط رگنایب هک دوش

آو بادآ و اهرواب ،اه نیئ

یعامتجا یاه

تسا کرت فیاوط .

هروطسا یتیصخش باتک نیا یلصا یوار مان هب تسا یا

« دوقروق هدد »

ره هک

یم نایاپ هب وا زومآدنپ و زغن نانخس اب ناتساد دسر

. هرود رد هک دراد یهاتوک ۀمدقم باتک یاه

ناتساد هعومجم بتاک و هدنروآدرگ ،رترخأتم تسا هتشون ار نآ اه

. همدقم رثن ناتساد نتم اب

اه

تسا توافتم .

ناتساد کبس ناتساد زا مادک ره و هدوب یسامح اه

یرولاد ۀرابرد اه زا یکی یاهارجام و اه

ینامرهق تسا هدش شزادرپ و هتخاس اه .

ره طابترا رد یعون هب رگیدکی اب ناتساد دنا

. دنچره

هلابند و مظنم طابترا نیا تیصخش یخرب روضح اما ،تسین راد

ه لیمکت و رارکت و یناتساد یا

تسا کیتامتسیس ریغ طابترا یعون زا یکاح ثداوح .

هب یطخ ۀخسن هس اهنت کیسلاک رثا نیا زا

هناخباتک رد اهنآ زا هخسن ود هک تسا هدنام اج ۀناخباتک رد یرگید و ناملآ نیلرب و ندسرد یاه

یم یرادهگن ناکیتاو دوش

. تسد ۀخسن اهدعب سیون

یپ ناکیتاو رد تسا صقان هک هدش اد

. ود ره

هدش هتشون یبرع فورح اب هخسن دنا

.

ناتساد مان قلاطا ناتساد رب قلخ یاه

و یگدنز اب ناشقیمع دنویپ لیلد هب دوقروق هدد یاه

ناتساد نیا هک ارچ ،تسا بسانم مدرم یاهوزرآ و لامآ و ایاجس ،لامآ ِیامن مامت ۀنییآ هباثم هب اه

هتشذگ رد ینامدرم لیاصخ تسا رود یاه

. ناتساد نیا یعامتجا داعبا یسررب نیماضم فشک و اه

(4)

یم اهنآ ِیشزرا و یراجنه میهافم و هعماج دعُب زا دناوت

ماوقا یعامتجا تایح زا یشناد یتخانش

دنک لصاح نآ اب طبترم روما و اهنآ یعامتجا نامزاس ،شرگن عون ،کرت .

رد هتفر راک هب نیماضم

ناتساد نیا دننام ؛اه

نیمزرس دننامه ،نانامرهق یایاجس و صیاصخ هدروخن تسد و رکب ،ناشیاه

هزومآ و میهافم زا هدنکآ و یتسه هاگدید زا هک تسا ییاه

ناسنا ،یتخانش هعماج ،یتخانش

یتخانش

و ...

تسا هعلاطم و یسررب لباق .

یم تاعلاطم هنوگ نیا هچیرد دناوت

و هتخانشان یایند هب ون یا

ار و زمر رپ تایح عماوج ز

« کرُت » عونتم و ددعتم داعبا هب تبسن ار ام شرگن ،عومجم رد و زاب

لماک عماوج نیا یعامتجا دنک رت

.

ناتساد نیا زا ینامدرم کنیا مه هک تسا زوغوا ناکرت یدام ریغ گنهرف زا یشخب لماح اه

شخب رد رابت نیا مه روشک دنچ و ناریا زا یعیسو یاه

یم یگدنز راوج دننک

. مها ترورض و تی

ناتساد نیا ۀعلاطم هیلا رد هتفهن نیماضم و میهافم رد لمأت هک تسا نیا رد اه

و ،اهنآ ینورد یاه

،رگید ترابع هب

« کیتونمره تئارق »

ناتساد فشک یارب یهاگدید داجیا نمض ،دوقروق هدد یاه

هشیر شزرا ِیخیرات یاه یم ،یناسنا کرتشم یاهرواب و اه

هنیمز دناوت لکش زاس

یعون یریگ

هشیدنا زا ندش اهر و ناسنا هب تبسن یناهج و هچراپکی شرگن ادج یاه

کیکفت و زاس راذگ

گنهرف نایم هشیدنا گنت ۀریاد رد ندش سوبحم زا ار ام ۀشیدنا و ام ،هدش یناسنا یاه

یاه

دهد تاجن رصاعم یایند قرفتم .

یم قیرط نیدب ،رماداگ نایب هب یراذگ هلصاف زا ناوت

یاه

هناگیب دروآ مهارف ار تکراشم تابجوم و هتساک زاس .

ناوت تاعلاطم هنوگ نیا هکنیا همه زا رترب

مایپ و میهافم لاقتنا یم ناغمرا هب ار اه

ود نیب هلیسو نادب و دروآ

« یگدنز ناهج »

ود ای

« قفا

یخیرات » هلصاف هب هک هتفرگ رارق رگیدمه زا رود یا

یم لپ ،دنا دنز

. ادیدپ هک یعوضوم ر

یسانش

نوچ

« لرسوه دنومدا »

کیتونمره و نوچ یسانش

« رماداگ گروئگ سناه »

اب تیعضو نیا زا

حلاطصا

« قفا جازتما اه

» یم دای دننک (

،یریرح 611 : 81 .)

یم تسد نیا زا یتاعلاطم اب هک تسا هدش نیودت هیاپ نیا رب راتشون نیا زا ییایاوز ناوت

اهرواب و تاداقتعا ،تایقلخ ،ننس و بادآ هشیر هک ناجیابرذآ نامدرم یعامتجا تابسانم رگید و

و نتخانش اب قیرط نیا زا و هدرک ادیوه و فوشکم دراد نانآ گنهرف و خیرات و هتشذگ رد یخیرات ،یعامتجا تایح تیفیک و یتسه زا یدومن یبدا رثا نیا هک ینامدرم و هعماج ندناسانش و شیوخ یملع دید و شرگن رب تسا نانآ یگنهرف و هقلاع

،خیرات زا شخب نیا هب نادنم

هیلا و هدوزفا نآ لماکت ریس و یناسنا ندمت و گنهرف ناهج ،یعامتجا روعش یادیپ ان یاه

و ینیب

میبایرد ار نانآ یرکف عضاوم .

عضاوم ،اهدادخر ،روما هب هک تسا نآ رب یعس هعلاطم نیا یط رد

(5)

اه ...

201

شنک ،یداقتعا ـ یشزرا هدیدپ ۀیلک و اه

امتجا یاه ناتساد نیا رد هدش هتسجرب یع

ناونع هب ،اه

ناتساد رگشنیرفآ نامدرم یعامتجا تایح سوملم تایعقاو زا یشخب دوش هتسیرگن اه

.

عوضوم تیمها

هصیصخ زا یکی دشر متسیب نرق یگنهرف یاه

هعماج شنیب ۀعسوت و یعامتجا مولع یتخانش

تسا . هعماج ریسفت درواتسد ِیتخانش

ا یکی یگنهرف یاه هعماج شنیب ذوفن داعبا ز

رد یتخانش

تسام راگزور .

یم کمک ام هب شنیب نیا ،میسانشب ار یگنهرف و یرنه راثآ یرتهب وحن هب ات دنک

لح یارب یرنه راثآ زا هجو نیرتهب هب و میروآ تسد هب راثآ نیا زا یدربراک و یلمع یریسفت نارحب و لئاسم مینک هدافتسا یزورما ناسنا یاه

. هتشر اه هعماج فلتخم ی هعماج دننام یسانش

-

هعماج ،نید یسانش هعماج ،هفسلف یسانش

هعماج و ملع یسانش تلامأت لوصحم رنه یسانش

هعماج یماظن تروص هب اهنآ زا مادک ره هک تسا گنهرف ۀزوح رد متسیب نرق ناسنا ۀناسانش

شور و فده ،عوضوم اب یملع هدش هتخانش نآ صاخ یاه

ن اهنآ ۀعومجم و دنا یملع ماظ

هدرتسگ هعماج مان هب یرت گنهرف یسانش

یم لیکشت ار دهد

.

هعماج رظن زا و شرورپ و شزومآ ،تموکح ،هداوناخ دننام زین تایبدا و رنه ،یسانش

...

تسا یعامتجا یداهن .

دراد ناسنا یعامتجا یگدنز رد هشیر زین تایبدا و رنه ینعی .

نیاربانب

هدش هئارا فیرعت ساسارب عماج زا

ه یم یسانش هعماج ناوت

هخاش ار تایبدا و رنه یسانش زا یا

نیناوق و رنه و هعماج نایم ۀطبار و تایبدا و رنه یعامتجا درکراک و تخاس هک تسناد ملع نیا یم یسررب ار اهنآ رب مکاح دنک

.

هعماج یم زاغآ ضرف نیا شریذپ اب تایبدا و رنه یتخانش یبدا و یرنه رثا کی هک دوش

هدروارف هدیدپ ًلاومعم تایبدا و رنه ،یتنس تفایهر رد اما ،تسا یعامتجا دیلوت ای ،کیتنامر یا

هدیدپ ار تایبدا و رنه ًاساسا درکیور نیا و تسا ناگبخن و اهدمآرس ۀدیرفآ ،زیمآزار زا رترب یا

یم نامز و هعماج یتسه درامش

. هعماج رنه ینامز و یناکم داعبا نییبت یپ رد هک رنه یسانش

ا ییابیز رصانع و اهشزرا رب ًافرص هک یتنس درکیور ِفلاخ رب ،تس یاوتحم و لکش رد یتخانش

راثآ لکش ای اوتحم عون و یگنوگچ و یعامتجا لماوع مهس رب ،دنتسه میهس یبدا و یرنه راثآ دراد دیکأت یرنه .

1 Sociology of culture

(6)

گنهرف نازیم هچ هب و هنوگچ هکنیا کرد یارب دنراد توافت رگیدکی اب یرشب یاه

نیا ایآ و

توافت هعومجم نتخاس رد ای دنرگیدکی یفانم اه یم تکراشم گنهامه یا

دیاب تسخن ،دننک

هقبط ار اهنآ ات میشوکب مینک یدنب

. یوزنم و اهنت زگره یرشب تاعامتجا هک تشاد هجوت دیاب

هعماج مه رگا و دنتسین هورگ دشاب رگید عماوج زا ادج ًلاماک یا

تعامج و اه خ رد ار ییاه

دو

دنتسه رگیدکی اب طابترا رد هک دراد .

نسح ای یلخاد ربج ۀداز تاداع و بادآ زا یرایسب

هنیمز رد رواجم هورگ مسر زا ات تسا یرشب ۀدارا ۀداز هکلب ،تسین فداصت زونه دوخ هک ییاه

دنامن بقع ،هدرکن عضو یدعاوق نآ یارب .

گنهرف ینوگانوگ نیاربانب هب ار ام دیابن یرشب یاه

نیا ییادج ار اهنآ هک دزادنا هابتشا هکنآ زا شیب ینوگانوگ نیا اریز ،مینادب هدش ادج ای هاوخ

هورگ یاوزنا ۀجیتن رگیدکی هب ار اهنآ هک تسا یطباور لصاح ،دشاب اه

یم دنویپ دنز .

هناسفا ناتساد و اه هدمع شخب اه

للم یبدا و یرنه راثآ زا یا لیکشت ار

یم دنهد . هناسفا اه

عقاو ی نئمطم و رت یم مسجم ار مدرم تایحور و دیاقع ،راکفا ؛خیرات زا رت

دننک . زا مه هک ارچ

تیعقاو زا رتمک مدرم ۀتشذگ لاوحا و راوطا نایب رد مه و دنراد تیاکح دوجوم و هدنز یاه

هدش ناخروم ضارغا شوختسد خیرات ۀحیرق و قوذ فرصت زا هنیس هب هنیس لقن رد هکنآ اب و دنا

اگدیرفآ یب نار یمن رانکرب شیوخ ناشن و مان نوصم ملق بابرا فرصت و لخد زا نوچ اما ،دننام

هدنام کیدزن تقیقح و تعیبط هب ،دنا یم رظن هب رت

دنسر ( ،وشلاد رفول 613

: 11 .)

نامه یم نایب هدایلا اچریم هک هنوگ هشیدنا تلاصا ،دنک

ناسنا نیرید یاه رد هک ار نیشیپ یاه

هروطسا سفا و اه هنا طوبضم اهنآ ۀماع گنهرف و اه یمن دنا

و درمش زیچان ای و درک راکنا ناوت

هشیدنا نیا هک درک روصت نینچ درفنم قیداصم و دراوم ۀمه اه

« یشحو یرگ

» لابند هب هک دنا

« ندمتم » تفر دنهاوخ ای و هتفر نیب زا ًلاماک ،لیابق ندش .

رد زونه یریطاسا یاهراتفر یضعب

هب ام نامشچ ربارب یم همادا دوخ تایح

دنهد . قیتع دهع ۀیحور و نهذ یایاقب دوصقم هتبلا

تسین . ۀدنزاس لماوع زج یریطاسا رکفت یاهدرکراک و تاهج یخرب هک تسا نیا ضرغ هکلب

هنومن هک دندیدج یایند رد ناسنا تیمها نآ زا یا

« أشنم رس و لصا هب عوجر »

دهع عماوج رد

تلزنم نیا مه زونه هک تسا قیتع

« زاغآ و لصا »

تسا هدنام یقاب رصاعم ناهج فلتخم للم نیب

( ،هدایلا 63 : و 11 .)

هیلا رد ذوفن اب ییوس زا ات تسا نآرب یعس هلاقم نیا رد رد لمأت و یناتساد میهافم یاه

ۀتفهن نیماضم هعماج یراتخاس لکش ،اهنآ

ناتساد هک یا تیاور اه

تابسانم زا یشخب رگ

شزرا ،یعامتجا اه

هویش و یراتفر یاه (

یاهراجنه )

دنتسه نآ نیشیپ (

هب و زوغوا ناکرت هژیو

(7)

اه ...

201

ناجیابرذآ نامدرم )

هقادم و یسررب دروم ، هتفرگ رارق

ِیتسیچ و ییارچ تخانش هب یریبعت هب و

هدیدپ تشپ ناهنپ ییانعم یاهراتخاس و نارگشنک ِشنک ،دوش هتخادرپ نآ یعامتجا و یناسنا یاه

یعس ،رگید یوس زا و یم

و زوغوا لیابق رب ییادتبا عماوج یعامتجا طیارش قابطنا اب ات دوش

یگژیو یسررب دومن و اه

رظن زا هچ و یگنهرف ظاحل زا هچ ـ عماوج هنوگ نیا ۀتسجرب یاه

لیابق نیا دزن رد اهدومن نیا زا یخرب حیرشت و نییبت هب ـ یعامتجا تاروصت یتح و تابسانم دوش هتخادرپ .

هدیدپ و اهدومن نوچ ییاه

« یرلااسریپ »

شقن و هاگیاج و و روما تیشمت رد ناریپ

تاعوضوم و یگنهرف ۀعسوت دنور و گنهرف تیفیکو حطس ،یعامتجا ماجسنا تارییغت اب طبترم

ۀدیدپ یسررب نینچمه و یگنهرف موق

ترورض و یروحم لکش یعامتجا یاه

نینچ ِیریگ

دوش هتخادرپ ییاهراتخاس .

یاهناتساد ۀعلاطم رد ناتساد تیلک ،دوقروق هدد

هدیدپ هارمه هب اه یاهریغتم و یعامتجا یاه

هتفرگ رظن رد زوغوا ماوقا یعامتجا یگدنز تایعقاو زا یباتزاب و ساکعنا ناونع هب رظن دروم لیوأت و نییبت هب هنایارگ عقاو یدید اب دش دهاوخ یعس و هدش (

کیتونمره )

هنیمز و للع یاه

آ یلجت و زورب یعامتجا دوش هتخادرپ اهن

.

،رگید ترابع هب یخیرات ،یعامتجا ۀنیشیپ هب دانتسا اب

زوغوا لیابق و ماوقا یداقتعا و (

تسا سرتسد رد یخیرات دانسا و نوتم رد هک )

درکیور اب و ،

هعماج عقاو ِیتخانش ارگ

هبنج و داعبا تخانش نمض کرد و هعلاطم دروم یبدا رثا یعامتجا یاه

نورد یانعم و یتسه شنک یارو رد هتفهن یعامتجا ِنیماضم ِی

تیصخش یاه هب ،یناتساد یاه

شنک قابطنا و یعامتجا راتخاس لیلحت ناتساد نانامرهق درکلمع و اه

یعامتجا تایعقاو اب اه

خساپ ۀئارا اب قیرط نیا زا ات ،دوش هتخادرپ هعلاطم دروم ۀرود رد دوجوم شسرپ هب ییاه

یاه

جا یتخانش ،هلاقم ِیشهوژپ ناتساد نطوم زا یعامت

یشنیب و دیآ لصاح اه هروکفم هب تبسن

یاه

دوش داجیا هعلاطم دروم ۀعماج یعامتجا .

شسرپ لیبق زا ییاه :

ناتساد رد هچ دوقروق هدد یاه

؟تسا هدش میسرت هعلاطم دروم هعماج یرکف و یعامتجا نامزاس و راتخاس عون زا یریوصت جا یاهرواب رد ناریپ یعامتجا هاگیاج موادت و ماکحتسا رد نانآ شقن و یعامت

یعامتجا نامزاس

ناتساد هب دانتسا اب ؟تسا هتفای ساکعنا هنوگچ دوقروق هدد تایبدا رد زوغوا لیابق هدد یاه

ای و نوکس تهج زا یگنهرف طیارش دروم رد یمکح هچ دوقروق هعماج یگنهرف ییایوپ

هک یا

ناتساد یم تسا نآ قولخم اه

؟درک رداص ناوت

1 realistic Sociology

(8)

شور قیقحت

تسا هتفرگ لکش کیتونمره یرظن ۀویش ۀیاپ رب هعلاطم نیا .

شور یدماراکان کرد زا سپ یاه

هدیدپ لماک نییبت و یلیلحت رد یبرجت هشیدنا ،یناسنا یاه

رد نآ ۀیاپ رب هک تفرگ لکش یا

یسررب شهوژپ و اه هزوح رد هک ییاه

یم تروص یعامتجا و یناسنا مولع نوگانوگ یاه

،دریگ

شور هب یرتشیب تبغر و تیانع یم هدهاشم یکیتونمره یاه

دوش . شور هب هجوت یاه

یم یشان اجنآ زا ـ یرنه و یبدا یاهراک رد هژیو هب ـ یکیتونمره شور نیا هک دوش

زا شیب اه

شور یم یرای راثآ رد هتفهن یناعم کرد رد ار ام رگید یاه دهد

. ناتساد کیتونمره ۀعلاطم یاه

ب دوقروق هدد یم ار ناکما نیا ام ه

هشیر و اپدر هک دهد یروئت زا یرایسب یاه

یایند یعامتجا یاه

شنک و تایح رد ار رصاعم هشیر وا یاهرواب و نیرید ناسنا یعامتجا یاه

مینک یبای .

« هلصاف هناگیب ِیراذگ زاس

» ترورض هلمج زا یاه

شور تسا یبرجت یشهوژپ یاه .

هلصاف م نیا هب زاس هناگیب یراذگ هژبا و هژوس ای نیع و نهذ لباقت ساسا رب تینهذ هک تسا ینع

یم لمع دنک . یم لیدبت هژبا کی هب ار نآ دوخ عوضوم زا نتفرگ هلصاف و ییادج اب یهاگآ دنک

.

،تسا یکیزیف تایعقاو لیلحت و یسررب رد یعیبط مولع شور نآ أشنم رس هک لصا نیا طرش

ندوب یملع نیتسخن شناد بسک هار اهنت و

یم رامش هب ینیع دور

. مولع ۀنیمز رد نآ دربراک اما

هژبا هب ار مولع نیا عوضوم ،دراد راک و رس وا تینهذ و ناسنا اب هک یناسنا یا

لباق ریغ و هناگیب

یم لیدبت کرد هجیتن هک دنک

عوضوم زا ققحم تینهذ اریز ،تسا یفنم یناسنا مولع یارب شا

یم هناگیب و ادج فده هک یلاح رد دوش

،یکیدزن مولع نیا یلصا هب عوضوم مهف و تکراشم

هدیدپ ۀلزنم تسا یونعم و یناسنا یا

.

اسیوِنان ماوقا یعامتجا راتخاس و هشیدنا لکش و فینصت خیرات ۀرابرد هچرگا ناتساد یریگ

دوقروق هدد نایم رد دوقروق هدد یاه ناسانش

فتا هتکن نیا رب ًامومع اما ،دراد دوجو ییاهرظن فلاتخا ناتساد نیا هک دنراد رظن قا

یلع اه مغر

هناشن یخرب دوجو هرود هب طوبرم یماسا و اه

رخأتم یاه (

1 - 3 م ) هتفای ساسا رب و ، یاه

ناسنا ،یخیرات شزرا و طیحم نینچمه و یتخانش

هرود هب ،نتم رد یراج یعامتجا یاه ییاه

لبق نورق زا رت 1

و 3 دنراد قلعت .

هرود ناوتب دیاش هک یا میسقت یانبم رب

تنک تسوگوا یدنب

رد

« هس لحارم نوناق ناسنا یعامتجا ۀشیدنا لوحت هناگ

» میکرود ریبعت هب ای و ینابر ۀرود ار نآ

یگتسبمه ۀرود تسناد هداس عماوج وزج ای و ناسنا یکیناکم یاه

. روموتاب ۀدیقع هب دنچ ره

(9)

اه ...

203

« هقبط هنوگنیا یدنب

یم رظن هب نآ زا رتاسران اه هک دنسر

هچ و دوجوم هچ ـ یناسنا عماوج ۀمه

دریگ رب رد ار ـ هتشذگ »

( ،روماتاب 613 : 1 .)

نامه ناتساد نانامرهق شنیب و شرگن عون ساسا رب دش هراشا هک روط تایح و یتسه هب اه

هدیدپ ۀرکیپ رب یعمج نادجو و حور تیمکاح نینچمه و یعامتجا یم ،یعامتجا تایح یاه

-

اتساد هک تفایرد ناوت ن

تیاور دوقروق هدد یاه هعماج رگ

یا هعماج ،تسا ییادتبا راتخاس اب یا

ریبعت هب نآ یراتخاس یازجا هک میکرود

لکش هب

« یکیناکم » دنویپ مه هب یدوخ هب دوخ و

ۀیاس رد و هدروخ

«

ِیعمج نادجو »

تسا رادروخرب ماجسنا نیرتلااب و زیامت نیرتمک زا مکاح .

رد

مه هک یعامتجا راتخاس نیا عون زا نآ یعامتجا یگتسب

« یکیناکم یگتسبمه »

هعماج دارفا ،تسا

شزرا هب و دنراد یدحاو تاساسحا ،هدوب رگیدکی دننامه دنتسه هتسباو زین یدحاو یاه

.

تسا یدننامه هار زا یگتسبمه ،یکیناکم یگتسبمه .

هعماج رب یگتسبمه زا لکش نیا یتقو

کی اب یتوافت نادنچ هعماج دارفا ،دشاب طلسم دنرادن رگید

. دحاو عامتجا کی اضعا هک نانآ

شزرا هب اریز ؛دندحاو تاساسحا یاراد و مه دننامه ،دنتسه هتسباو یدحاو یاه

موهفم و هدوب

دنراد سدقت زا یکرتشم .

ادیپ یعامتجا زیامت زونه نآ دارفا هک تسا مجسنم ور نآ زا هعماج

هدرکن دنا ( ،نورآ 63 : 611 .) ریوصت ۀعماج نامدرم ناتساد رد هدش

موهفم دوقروق هدد یاه

یم هدهاشم اهنآ نیب رد ییلااب یگتسبمه و ماجسنا ،لیلد نیمه هب و دنراد سدقت زا یکرتشم -

تساهنآ نیب یعامتجا تازیامت زورب زا عنام هک دوش .

ناتساد رد یلجتم یعامتجا مظن ور نیا زا -

تهابش زا یشان اه هب زوغوا لیابق دارفا ۀمه یساسا یاه

تسا رگیدکی .

هداد ساسارب تاعلاطا و اه

ناتساد نتم رد دوجوم شنک لیلحت اب و اه

یراتفر و یملاک یاه

دروم ۀعماج دارفا نایم یتلاماعت و تابسانم عون رد قمعت اب نینچمه و ،یناتساد نارگشنک یم ،هعلاطم ست و ضامغا اب ـ ار اسیونان و ییادتبا ۀداس عماوج ِیراتخاس یوگلا ناوت

رب ـ لها

ناتساد هک زوغوا لیابق یعامتجا نامزاس د دوقروق هدد یاه

ینیرفآ زاب و هتفرگ لکش نآ ر

هدش داد قیبطت ،دنا .

یوجتسج ،نآ رب نوزفا و زوغوا لیابق رب اسیونان ۀعماج ناونع قلاطا دنچره

یگژیو و طیارش مامت د ،زج هب زج تروص هب مه نآ اسیونان و ییادتبا عماوج یمسا یاه

لیابق ر

هعماج دید زا هچ و یخیرات ظاحل هب هچ زوغوا تیعقاو هب نورقم یتخانش

دوب دهاوخن .

مدرم هعماج و ناسانش ناونع زا ،عماوج و ماوقا یخرب یور رب دوخ تاعلاطم رد ناسانش

« اسیوِنان ماوقا »

هدرک هدافتسا هتفایان طخ ای مان نیا تلع ،دنا

هک تسا نآ یراذگ رد ماوقا یخرب

(10)

هرود تنس اهنآ زا یلسن ره ،ور نیا زا و ،دنتشادن یتباتک و باتک خیرات زا ییاه ار دوخ یاه

هناسفا تطاسو هب و ًاهافش هنارت و اه

لثم و اه ماوع گنهرف لماوع ریاس و اه

یدعب لسن هب

یم دناسر . یب ینامرهق زین و تسدورف مدرم تایبرجت لاقتنا و طبض یارب ماوع گنهرف نامگ یاه

هرود زا یرایسب رد ،همه نیا اب ،تسین هدنسب هعماج ناتسدارف هلیسو ،خیرات یاه

نیا زا رتهب یا

تسا هدوبن تسد رد .

شزرا لاقتنا نمض قیرط نیدب لسن هب شیوخ یموق یاهراجنه و اه

یم ،دوب یرورض نانآ یعامتجا و یدرف یگدنز موادت یارب هک ار هچنآ ،دیدج ار هچنآ و دنتخومآ

ام هک هعماج ار نآ زورما یریذپ

یم یغ یلکش هب نانآ میمان ماجنا یهافش نایب اب و یمسر ر

یم دنداد . ناتساد هک یلیابق و ماوقا فیرعت نیا اب یعامتجا تایح زا یشخب رگتیاور دوقروق هدد یاه

نرق رد هک ینامدرم ینعی ،تساهنآ یاه

1 ات 1 تشد رد یدلایم رد اهدعب و یزکرم یایسآ یاه

ف تلا یم یلوتانآ و ناجیابرذآ یاه یریبعت هب ای و ،اهنآ نایم رد تباتک جاور مدع تلع هب ،دنتسیز

قیقد هرهب مدع ،رت شزومآ و شرتسگ و یعامتجا تایح رد تباتک زا دنمداهن و کیتامتسیس یدنم

تراهم یم یقلت اسیوِنان ینامدرم یعامتجا تسیز یاه دنوش

. هقبط نیا یریگراک هب رد یدنب

دروم

خیرات رظن زا ،زوغوا لیابق و ماوقا یم ناسانش

هکنآ هژیو هب ،دریگرارق هشقانم و دیدرت دروم دناوت

تموکح ،هعلاطم دروم ۀرود زا یشخب رد ماوقا نیا هک ار نایقوجلس نوچ یگرزب یروطارپما و اه

هدرتسگ ِیناوید و یتموکح هاگتسد یاراد رد نآ زا لبق ای و هداد لیکشت ،دوب یا

یروطارپما یاه

تموکح و نیچ یروطارپما نوچ یگرزب دنتشاد روضح نایونزغ و نایناماس نوچ ییاه

. رب نوزفا

دنچره ـ هتشون گنس تروص هب تباتک رما ،دوجوم یخیرات دانسا و کرادم هب دانتسا اب نآ هرود رد یتح ـ دودحم یاه

هلاقم نیا رد ۀعلاطم دروم ۀرود زا لبق (

ق 1 ـ 1 م ) یم رد ناکرت نا

لکش زگره رما نیا هک ییاجنآ زا یلو ،تسا هتشاد جاور عیاش یرما هب و هتفرگن دوخ هب یداهن

و یمومع تیبرت و میلعت رد یدربراک نینچمه و ،دوب هدشن لدب ماوقا نیا یعامتجا یگدنز رد ب نانچمه یعامتجا ننس و گنهرف و ،تسا هتشادن ماوقا نیا یگنهرف ثیراوم لاقتنا و ظفح ه

یم لقتنم و ظفح یهافش لکش هدش

یانبم رب و هتشاد بوسحم اسیوِنان ماوقا وزج ار نانآ ،دنا

یم هتخادرپ اهنآ لیلحت هب یماوقا نینچ یعامتجا راتخاس دوش

. هعماج لیلحت رد رگا یتخانش

ناتساد هعماج یبدا شنیرفآ لوصحم ار اهنآ ،دوقروق هدد یاه فرعم اسیوِنان و ییادتبا ،هداس یا

ی

1 Folklore

2 Socialization

(11)

اه ...

222

هدرک کیکفت روظنم هب ًافرص ،دنا لکش أدبم ناونع هب زوغوا لیابق نایم زیامت داجیا و یراذگ

یریگ

ناتساد عماوج اب اه هب هچ و یخیرات ظاحل هب هچ لاحره هب هک تسا رصاعم یتعنص و هدیچیپ

توافت ،اهنآ رد رقتسم یاهداهن و یعامتجا نامزاس عون ظاحل د نیا نایم یشحاف یوهام یاه

و

دراد دوجو هعماج عون .

هعماج هعماج ،ییادتبا راتخاس اب یا هب یگداتفا رود رثا رب و ،تسارگ تنس ای سدقم یا

تابث و ینهذ نوکس راچد و هدمآ رد اتسیا تروص تسا هدش ییارگ

. تنس ۀعماج سدقم ای ارگ

هعماج اتسیا و هدنام ادج یا تسارگ

. یم تخس هناگیب و ون روما زا دساره

. یسا یدنواشیوخ دویق ر

تنس عبات و درات ِحلاطصا هب ای ،یعامتجا یاه

تسا موسر دیلقت دنبیاپ .

و هداس یماظن یاراد

تسا سناجتم .

و یصوصخ تیکلام دروم رد و تسا یربهر هرف هب دقتعم ،دراد یموق بصعت

تسین ریگتخس نید .

هعماج ،زیتس تنس ای ددجتم ۀعماج ،نآ فلاخرب و گرزب تسا یا

تمان هعماج اب هراومه هک یرهش و سناج تسا رادروخرب ینهذ کرحت زا و طابترا رد رگید یاه

.

تسا بولطم تخس یصوصخ تیکلام .

هورگ هقبط و اه ه

و یراکمه رگیدکیاب یعامتجا یا

مه یم یزیتس دننک

. نوناق زین و یراذگنوناق دراد تیمها ینکش

. طباور و کچوک ۀداوناخ

تسا تیمها مک یدنواشیوخ .

ب هاگتسد هب هداوناخ نیرید فیاظو زا یرایس رگید یعامتجا یاه

تسا هدش راذگاو .

یمن دوخ ۀعماج هب باجعا و بصعت اب مدرم هب و دنرگن

« ینهیم ناهج »

یم دنیارگ . ناتساد هعماج دومن دوقروق هدد یاه شیارگ و راکفا هک تسا یا

هعماج یاضعا کرتشم یاه

و راکفا زا تّدش و تیمک رظن زا شیارگ

تسا رتشیب نآ یاضعا یصخش یاه .

هعماج نیا رد

نایم یگتسبمه تاشیارگ و دارفا

تسا سوکعم یعامتجا عفانم و یم یگتسبمه اهنت ینعی ؛

دناوت

دبای شیازفا ،تیدرف شهاک تبسن هب .

هک دراد جاور ییاج رد یکیناکم یگتسبمه یترابع هب

توافت لقادح اضعا و دنشاب هتشاد دوجو یدرف یاه

هب یگتسبلد رظن زا هعماج ی ،یناگمه ریخ

دنشاب ناسمه رایسب .

یم دوخ جوا هب ینامز ،یدننامه زا یشان یگتسبمه یدرف نادجو هک دسر

دوش یکی نآ اب رظن نآ زا و دبای شرورپ یعمج نادجو اب قبطنم هعماج یاضعا کیاکی .

یدننامه زا هن کیناگرا یگتسبمه ،سکعرب هکلب ؛هعماج دارفا یاه

توافت زا یم شرورپ ناشیاه

1 Tarde

2 cosmopolitism

(12)

دبای . نیا تسا راک میسقت ۀدروارف یگتسبمه هنوگ .

یرتشیب توافت هعماج کی یاهدرکراک هچره

توافت ،دنبای نوزف زین نآ یاضعا نایم

دش دهاوخ رت (

،ییاهنت 631 : 66 ـ 61 .) ،میکرود

ییادتبا عماوج (

یودب ) هیلوا ، ( یتنس ) نیرید ، ( یب طخ ) یعاطق و (

هریت ا ی ) یگتسبمه یاراد ار

یم یگتخاس ای یکیناکم هب ؛دناد

هک تسا نامه سکره و دنسابرک کی هت و رس دارفا یترابع

دنتسه نارگید .

یم یکیناکم یگتسبمه یاراد ار ییادتبا تاعامتجا وا دناد

( ،نورآ 63 : 63 .)

پیت ساسا رب میهاوخب رگا یسانش

عماوج تلصخ صیخشت رد هک رگید جیار یاه د

ۀرو

هرود عماوج اب یتعنص نردم یم هتفرگ راک هب نآ زا شیپ یاه

ۀعماج تلصخ تخانش هب ،دنوش

هعلاطم دروم (

زوغوا لیابق )

یم ،میزادرپب هعلاطم دروم یخیرات ۀرود رد زوغوا لیابق هک تفگ ناوت

( ق 1 ـ 1 م ).

پیت ساسا رب سینوت دنانیدرف یسانش

، تفاشنیامگ زوغوا لیابق (

عامتجا ) رد لباقم

تفاشلزگ (

هعماج ) یم باسح هب دیآ

.

پیت اب سینوت دلانیدرف یدنب

« تفاشنیامگ »

و

« تفاشلزگ » ینعی ،هدارا هنوگ ود نایم یزیامت

“Wesenwille”

و

“Kurwille”

تسا هدرک رارقرب .

تسا یدارا یعامتجا یایند سینوت رظن هب .

هتساوخ رثا رب یعامتجا یایند هک تسا نیا یو دارم رفا یاه

راتفر نارگید اب گنهامه هک یدا

یم یم دیدپ ،دننک دیآ

. یم سینوت هچنآ هجوت هدارا عون ود نیا نایم زیامت یرارقرب اب دیشوک

،دشاب طلسم ینیعم نامز ره رد هدارا مادک هکنیا هب هتسب هک دوب نیا ،دنک بلج نآ هب ار ناگمه دش دهاوخ رادیدپ هعماج نوگانوگ عاونا

“Wesenwille”.

« را یعیبط ۀدا »

یم فیرعت دوش

. -شنک

یم باختنا هناهاگآ رتمک دنراوتسا هدارا عون نیا ۀیاپ رب هک ییاه ای تداع ،تنس هب رتشیب و دنوش

یم هداد تبسن ساسحا دنوش

. تسین یرازبا دنمفده تینلاقع هچرگا هدارا هنوگ نیا

“Kurwille”اب ۀدارا یعون هک تسا توافتم

لاقع هب کیدزن ا دنمفده تین

یرازب ( ـ لیاسو

فده اه ) تسا . هورگ عاونا یدنب

تسا کیدزن تفاشنیامگ یوگلا هب رتشیب هک یعامتجا یاه

زا دنترابع :

،ناگیاسمه ،زارتمه هورگ ،هداوناخ هقرف

هورگ مامت ،رگید ترابع هب و یبهذم یاه و اه

هیلوا تاعامتجا هک یا

شنک و یمسر ریغ نآ یاضعا نایم طباور ردور ًلاومعم اه

تسا و . ورنیازا

یم ناوت تاعامتجا هنوگ نیا زا زین ار زوغوا لیابق درک دادملق

(

،وتسیویک 613 .)

ناتساد یاج یاج رد هب یگتسباو و تاساسحا یدننامه و یگتسبمه حور ،دوقروق هدد یاه

شزرا لباق حوضو هب یکیناکم یگتسبمه اب یعامتجا رب مکاح یعامتجا طیارش و دحاو یاه

تسا هدهاشم .

تنس تداع و اه یساسا یعامتجا یاه

یعامتجا شنک و لمع بوچراچ نیرت

تسا . هلیبق و یموق عفانم ۀیاس رد یدرف عفانم و تینلاقع دنمهرف یربهر ۀرطیس تحت و یا

(13)

اه ...

229

مک رایسب هلیبق تسا گنر

. ادیپ ینعم هلیبق نارس و هلیبق تینما و ماجسنا اب دارفا گرم و یگدنز

یم دنک . یبق تمدخ رد همه هلیبق نارس و هل

ناتساد رد رما نیا ،دنا ًلاماک متشه و مراهچ ،مود یاه

تسا دوهشم .

ناتساد رسارس رد یلع ،اه

ناتساد نانامرهق هکنیا مغر و تبث هب دنمقلاع رایسب اه

یرولاد طبض تداشر و اه

یم و دنتسه شیوخ یاه و تراسج زا یناشن و مان دنهاوخ

رنه

دنراذگب یقاب شیوخ یرواگنج یرولاد نیا تباتک و طبض و تبث زا یرثا اما ،

تداشر و اه اه

ۀویش اهنت و تسین تلصخ نیا لاقتنا و تبث

لاقتنا و هنیس هب هنیس لقن یعامتجا و یدرف یاه

تساهنآ یهافش .

هویش زا هدافتسا هعماج و شزومآ رما رد یلمع یاه

هدید زین دیدج لسن یریذپ

یم دوش . ک اجنآ ،مراهچ ناتساد رد نازاق ه

تراهمو نونف شزومآ دصق ناخ رب یگدنز یاه

یم ار شدنزرف هویش هب هکنآ یاج هب ،دنک

ار وا دیوج لسوت کیمداکآ تیبرت و میلعت موسرم یاه

یم ناتسهوک و تشد هب شیوخ هارمه هب رد تمواقم و عافد و مزر نونف یلمع لکش هب ات درب

دزومایب وا هب ار یتخس .

تجا لیلحت رد هچرگا یازجا نایم یکیناکم یگتسبمه و ییادتبا راتخاس ،زوغوا لیابق یعام

هدیدپ لیلحت و تخانش یارب یلک یراتخاس ناونع هب نآ هتفرگ رظن رد هعماج نآ یعامتجا یاه

یگدیچیپ هک تشاد هجوت دیاب ،لاح نیع رد اما ،تسا هدش ینامزاس عونت و یعامتجا تایح یاه

ز ۀویش هک تسا نیا زا عنام نآ ای موق ِیعامتجا یگدن

یتلم یلکش هب و ،قلطم روط هب ،

فاطعنا هقبط ساسا رب و ،ریذپان یدنب

ناسنا رد موسرم یرظن یاه هعماج و یسانش

رد ،یسانش

دوش هدناجنگ صاخ ۀلحرم و هرود بوچراچ .

هعماج یعامتجا طیارش لیلحت رد رگا و رظن زا یا

یم هدافتسا یصاخ ۀدیا تشاد هجوت دیاب ،دوش

ناونع هب هدیا نآ هک

« ینامرآ ۀنومن »

هتفرگ رظن رد

یم یگژیو و طیارش اب یلک قباطت نیع رد تسا نکمم هک دوش هب رداق ،هعلاطم دروم ۀعماج یاه

هدیدپ و تایئزج ۀمه نییبت دشابن هعلاطم دروم یعامتجا یاه

. ناتساد لیلحت رد لصا نیا یاه

ساکعنا هک یبدا ینتم ناونع هب ،دوقروق هدد ،تسا زوغوا ماوقا یگنهرف ـ یعامتجا طیارش زا ی

یم قداص زین دشاب

.

ینهذ نوکس و یگنهرف یگدنام ادج ناسنا رد هعماج و یسانش هعماج رد هک هچنآ ره زا تسا ترابع گنهرف ،یسانش

بسک نیعم یا

یم یم ،مینک یم و ،میزومآ میهد لاقتنا میناوت

. زا یعامتجا تایح عومجم گنهرف رد ،سپ ریز

(14)

نامزاس و ینف یاهانب یم رارق رظن حمطم یناور تایح نایب روص و لاکشا ات هتفرگ یداهن یاه

-

یم یقلت یشزرا مظن کی نوچمه اهنآ یمامت و دنریگ یلاعت و تیفیک یعون هورگ هب و دنوش

یم یناسنا دنشخب

. یم گنهرف ۀعلاطم و هدهاشم ،ینف ،یرنه ۀتفای ققحت راثآ هب هجوت اب دناوت

دا و یب ...

ناسنا نیب تابسانم روص و لاکشا و اهراتفر ای دربراک نتفرگ رظن رد اب هرخلااب و اه

شزرا دریگ تروص اه .

ناشن اهنآ لاقتنا و یگنهرف رهاظم رد تکراشم ۀوحن ذوفن نازیم ۀدنهد

تسا مدرم نیب رد گنهرف .

صخشم هجو ،یگنهرف ۀنیمز گنهرف عاونا

لماش و تساه

هعومجم م زا ییاه هشیدنا ،حجرم فراع

شزرا ،لوبقم یاهراجنه ،هتفریذپ تاداقتعا ،جیار یاه اه

یم گنهرف رد صاخ یاهرادرک و دوش

(

،وریب 631 : 31 .)

ناسنا هعماج و ناسانش یگژیو یسررب رد ناسانش

موهفم زا اسیوِنان ماوقا یگنهرف یاه

« یگنهرف یگدنامادج »

یم هدافتسا دننک

. د اب یطابترا هک یموق ره ،دشاب هتشادن ماوقا رگی

تسا یگنهرف یگدنام ادج شوختسد .

ییایفارغج ییادج مزلتسم ًامازلا یگنهرف یگدنام ادج

یم خر زین عماوج و ماوقا یگنهرف ۀعسوت و روطت زا عنام موادت تروص رد هکلب ،تسین دهد

. نیا

یمن زاب تفرشیپ زا ار خیرات زا شیپ مدرم ای ییادتبا ماوقا طقف رما دراد

ار دیدج رصع مدرم هکلب ،

یم دوکر هب زین دناشک

. اب یعون هب یگنهرف یگدنامادج

« یگنهرف یرادم موق »

دراد تمزلام .

یب یرکف ۀیامرس زا رگا یتح هعماج ،دشاب دودحم گنهرف دروخرب هک یماگنه رادروخرب ینایاپ

یم یرکف رقف راچد ،دشاب دوش

. ینهذ یگدنام ادج زا نانآ لایخ تیدودحم و

و ررکم یاهزاجم

ینهذ یاهراگن یم راک هب ریطاسا و خیرات و تعیبط فیصوت رد هک یتباث

نرب یبوخ هب ،د

یمرب دنیآ . یم خر ون یبیکرت تردن هب یتح و تسین یربخ یگزات زا دهد

. شلابلاود لادیو

6

یم رسیم کدـنا یتفرشیپ هدنام ادـج تاعامتجا رد هک تسا نآرب ییازان یعون سـپس و دوش

یعامتجا یم تسد 1

یم دوکر هب عامتجا ،دنیاین نایم هب یجراخ لماوع رگا و دهد دتفا

. رظن

یمن یلو ،تسا تسرد ًاساسا شلابلا هب ناسنا هک تفرگ هجیتن نینچ نآ زا ناوت

یدوجوم عبط

تسا بنج رید .

نانچ تسا هتشون نرب گآ هک :

ناسنا دارفا رییغت راتساوخ طیارش یضعب رد

یم رد و دنوش یم رییغت زا رگید یطیارش

دنزیهرپ ( ،رکب و زنراب 611

: 3 .) هک یطیارش زا یکی

یمن رییغت اب تسا یگنهرف یگدنامادج ،دزاس

. ،دنمورحم یگنهرف تاطابترا زا هک یتاعامتجا

1 mental isolation

2Mental images

3Vidal de la Blache

4Ocial impotence

(15)

اه ...

221

تابث یم ییارگ دندرگ

. یگدنامرود تلع هب اسیوِنان عامتجا هک تسا نشور تروص نیا رد

رف یگدنامریسا ،یگنهرف یگنه

یم ینهذ نوکس راتفرگ ،نآ رثا رب و دوش

. عامتجا رگید نایب هب

هدنسب دوخ ای تاذ هب مئاق ،یداصتقا ظاحل زا و کچوک تسا یعامتجا ،اسیوِنان ور نیا زا

تسین رگید تاعامتجا دنمزاین .

سناجتم یتایح ،دوخ یداصتقا تیدودحم ببس هب نیا رب هولاع

افلاتخا شوختسد و دراد مارآ و هقبط و یفنص داح ت

یمن یا دوش . راک میسقت عامتجا نیا رد

تنس مکح هب و دراد هداس یهجو یم تروص اه

دریگ . تنس مدرم سدقم ار دوخ عامتجا یاه

یم یم کولس اهنآ قفاوم و دنرامش دننک

. رشت و یفرع دویق هیاس یگدنز رسارس رب نهک تافی

یم دننکفا . تنس زا فارحنا نگ ینکش راجنه ای اه

تسا میظع یها .

زین یروآون و ییوجون

نینچمه . تساتسیا ای نکاس تهج ره زا عامتجا .

عامتجا دومن اب تدش هب اتسیا ون یاه

یم ینوگرگد ثعاب ایوپ عامتجا رد هک ون دومن کی اریز ،دزیتس یم دودحم یاه

رد دناوت یم ،دوش

متجا ماظن و دنک نوگرگد ار یعامتجا یگدنز رسارس اتسیا عامتجا رطخ هب ار عا

دزادنا . نانچ هک

مدرم زا یرایسب هدرک رکذ ناسانش

تابث للع زا یکی ،دنا بیسآ نیمه اسیوِنان ماوقا ییارگ

یریذپ

تساهنآ عامتجا دیدش .

هتفگ یب رثا رب هعماج هک دنا تلوهس هب یگنهرف یگدنام ادج ای یگیاسمه

تنس قفاوم یم لمع اه

یم نمیا یگتفشآ و فارحنا زا و دنک یگدنامادج ور نیا زا و ،دنام

یگنهرف تابث زین و یگنهرف بولطم یروما 6

دنا . دروم نیا رد هتشون نینچ شلابلاود لادیو

تسا : ینهذ نوکس هب یگنهرف یگدنامادج رثا رب اسیوِنان ماوقا ۀمه هک تفگ دیاب مه یور رب

یم راتفرگ هویش رییغت هب تبسن و دنوش

یب دوخ یگدنز یاه ان ای لیم

یم ناوت دنوش . اسیوِنان ماوقا

عنام هک یتاداع تراسا هب ینلاوط یگدنامادج ۀجیتن رد طقف هکلب ،دنتسین تسرپ هنهک ًاتاذ یم رد دنرییغت دنیآ

.

مزلتسم یشومارف و یریگارف نیا و ؛تسا هنهک رما یشومارف و ون رما یریگارف مزلتسم رییغت تسا ینهذ یگتسخ و شلات .

ۀجیتن رد هک یتفلا یم دوجو هب ینلاوط یریگوخ

یگتسب دجوم دیآ

یم یفطاع یم راوتسا راتفر لاکشا زا یخرب ،یفطاع یگتسب رثا رب و ،دوش

و ون روما و دنوش

یم رظن زا سونأمان دنتفا

. شزرا و اهراک یخرب زا سرت و یرازیب ساسحا زا یعامتجا یاه

1Cultural inertia

2Self-Sufficient

3Cultural fixity

(16)

تابث ضراوع تسا ییارگ

. ک و سونأم روما هک تسا ببس نیدب رامش هب سدقم و ززعم هنه

هتفر دنا . یم بیترت نیدب تنس عامتجا نیا رد ،دیمان سدقم عامتجا ار اسیوِنان عامتجا ناوت

ای اه

مارتحا یفطاع ۀلاه نایم رد ناکاین ثیراوم هتفرگ رارق یزیگنا

نا یهانگ اهنآ درط ای ریییغت و د

ان تسا یندوشخب .

یاهدـمایپ و یگـنهرف یگدنامادـج طیارش و ماوقا دروم رد ار نآ یگنهرف ـ یعامتجا

ناتساد نامدرم یاه

یم یبلس و یباجیا هجو ود زا دوقروق هدد درک یسررب ناوت

. رد نکاس ماوقا

تشد فرص یزکرم یایسآ یاه هریت عونت و ددعت زا رظنِ

طیارش تهج هب هچ ،لیابق و فیاوط ،اه

تبارق تهج هب هچ و یطیحم ـ یتسیز وخ و یداژن یاه

مه یاراد ین ییارگ

یگنهرف یاه

دندوب یریگمشچ .

مه نیا ثعاب ماوقا نیا نایم رد یناکم ترواجم و هدرتسگ یگنهرف ییارگ

یم ترورض لیلد هب اهنآ هک دش بصعت ،یتشیعم یاه

،کیژتارتسا عفانم ساسا رب ای و یموق یاه

و تابسانم نیا هچرگ ،دننک داجیا مه اب ینوگانوگ یعامتجا تابسانم تملاسم طباور

زگره زیمآ

یمن نآ زا عنام هاگ ماوقا نیا هک دش

و تموصخ هب رگید لماوع ای و عفانم داضت رطاخ هب یرادگ

دنزادرپن رگیدکی اب زیتس .

سامت هب رجنم ،تیاهن رد ،تبسانم لکش ود نیا لاح ره هب رد ییاه

یم اهنآ نایم دش

. تهباشم لیلد هب ،همه نیا اب ناسمه ،یگنهرف یاه

و یعامتجا یاهراتخاس ی

تسیز سامت نیا ،ناهج تایح رد یساسا لوحت ثعاب هک یریگمشچ و نیون یاهدرواتسد اه

تشادن یپرد ،دوش اهنآ یعامتجا .

زا نیا ناتساد نتم رد ،ور هدیدپ و رصنع اب هاگچیه دوقروق هدد هناگدزاود یاه

ـ روهظون یا

یمه دنور زا جراخ هک ـ یگنهرف هچ و یدام هچ نآ ناوتب و دشاب عامتجا موسرم و یعیبط ،یگش

یمن هدهاشم درک یقلت ولج هب ور تکرح یارب یکرحم لماع یعون هب ار دوش

. رد ًامامت تداوح

هلیبق یگدنز ِیتنس و تباث ییاضف یم لابند یا

ناتساد زا کی چیه رد و دنوش فرص اه

زا رظنِ

توافت یخرب هناشن ،یتیاور یاه

غت رگنایب هک ییاه شرگن و نامزاس رد یساسا لوحت و ریی

یمن هدهاشم ،دشاب یعامتجا دوش

. نییآ هب یگتسبلد و ناکاین زا هدنام یاجرب ننس و یموق یاه

یاج رد هک تسا یعوضوم اهنآ لاقتنا و تشادساپ یارب شلات ناتساد یاج

هدید حوضو هب اه

یم دوش . هویش نامه هب ناردپ یم رکفت و تسیز یا

کاین هک دننک یم نا

هدرک هب نادنزرف و دنا

یم تیبرت و نومنهر یقیرط هتخومآ دوخ زا شیپ ناگرزب زا ناردپ هک دنوش

دنا . یاپ یاج اپ

1Cultural convergence