رادیو و شهروندی؛ رابطة محتوای برنامه‌های رادیویی و آگاهی از حقوق شهروندی

(1)

يعامتجا تاقيقحت و تاعلاطم

نایرا در / هرود 2 ، ةرامش 3 ، زيياپ 2332 : 963 - 303

همانرب ياوتحم هطبار ؛يدنورهش و ويدار زا يهاگآ و ييويدار ياه

يدنورهش قوقح

*

ینایش هحیلم دنوهپس میهاربا

تفايرد خيرات :

81 / 81 / 21 شريذپ خيرات

: 12 / 4 / 22

هدیکچ

یگژیو رظن زا ،ویدار ،راشتنا ةزوح تموادم ،تعرس ینعی ،هناسر و یعمج طابترا لیاسو یاه

هب یعمج طابترا ةلیسو نیرترب ،اوتحم ینوگانوگ و یناوارف و ،ناسآ یسرتسد یم رامش

دور . ریثأت

همانرب اه علاطا رب یلحم و یلم ییویدار ی اگآ و یناسر

ه تابثا نابطاخم شزومآ و یزاس و هدش

لاناک زا یکی هب ار نآ یهاگآ بسانم رایسب یاه

هزوح رد شزومآ و یشخب

اه ،یعامتجا ی

تسا هدرک لیدبت یسایس و ،یداصتقا ،یگنهرف .

ویدار زا هدافتسا نایم ةطبار ةعلاطم هنیمز نیا رد

همانرب یاوتحم و یعامتجا مهم لئاسم زا یکی یبایدر ْیدنورهش قوقح زا یهاگآ و نآ یاه

ب ه رامش یم لاس رد هک دور اه

همانرب و نلاوئسم و ناققحم هجوت ریخا ی فوطعم دوخ هب ار نازیر

تسا هدرک . هرهب اب ،هعلاطم نیا رد هیرظن زا یریگ

هعماج یاه هیرظن و ناسانش

مولع نازادرپ

ید و چیکور لاب نوچ ،تاطابترا یروآدرگ هب نآزج و ،سکلاف ،لاشرام ،زتاک ،رنرت ،رولف

علاطا دش هتخادرپ یشیامیپ شور اب تا .

مرخ رهش نانکاس یرامآ ةعماج اب هک دوب ناتسرل دابآ

زا نارکوک لومرف 483

دش لاؤس رفن .

هتفای ناشن شهوژپ یاه نیب عومجم رد هک تسا نآ ةدنهد

همانرب یاوتحم و ویدار زا هدافتسا هس داعبا رد یدنورهش قوقح زا یهاگآ نازیم و نآ یاه

ةناگ

س ،یندم هطبار یعامتجا و ،یسای دراد دوجو رادانعم یا

. همانرب و نیودت ،نیاربانب عماج یزیر

هاگآ همانرب زا هدافتسا اب ویدار قیرط زا یدنورهش قوقح ةنیمز رد یزاس ،ددعتم و عونتم یاه

تهج رد یعامتجا ةعسوت ةکبش داجیا هفلؤم ةنیمز رد هعماج دارفا یهاگآ هب نداد

،یدنورهش یاه

جیا و هکبش دا اب فلتخم قطانم مدرم نیب یدنورهش گنهرف ةعسوت یارب ییویدار یلحم یاه

یم هقطنم نآ مدرم یموب گنهرف هب هجوت یهاگآ نتفرلااب رب دناوت

و دراذگب ریثأت هعماج مدرم یاه

هعماج و یسارکومد ققحت یارب ار هنیمز دزاس مهارف رادمدنورهش یا

.

هژاو يدیلك ياه :

همانرب لحم یاه یهورگ ةناسر ،ویدار ،یدنورهش قوقح ،ی

ــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

شهوژپ زا هتفرگرب هلاقم نیا*

« دنورهش و ویدار »

لاس رد هک 43

تسا هتفرگ ماجنا دابآ مرخ رهش رد .

. همانرب هورگ رایشناد هاگشناد یعامتجا مولع ةدکشناد یزیر

نارهت ( لوئسم ةدنسیون )

mshiani@ut.ac.ir

. سانشراک هعماج دشرا نارهت دهاش هاگشناد یسانش

(2)

074 يعامتجا تاقيقحت و تاعلاطم ناریا رد

، هرود 2 ، ةرامش 3

، زيیاپ 2332

همدقم یروانف هک یرصع هب ؛تسا هدش دراو موس ةرازه هب زورما ناهج یتاعلاطا و یطابترا نیون یاه

دروآ ناغمرا هب ار یناهج ةدکهد هتسناوت .

هدنیآ رد عماوج گنهرف دنیارف نیا رد رود نادنچ هن یا

مان هب یتیعقاو اب

« هکبش ةعماج یا

لاطا ـ یتاع » تمس هب رییغت نآ ةمزلا هک دش دهاوخ هجاوم

هکبش لیلحت هویش و یژولودتم یرگنزاب و تاعلاطا یروانف رب ینتبم یعامتجا یاه

لاقتنا یاه

تسا یگنهرف رصانع .

یناهج رصع یعامتجا طیحم هناسر طیحم ای هدش

مامت یا ار هنیمز رایع

ات هک هتخاس مهارف دیدج تارییغت ندمآدیدپ یارب یم رتمک ار نآ ریظن زورما

تفای ناوت .

نایب هب

یروانف نامز نیا رد رگید فلتخم روما رد ار راک ةویش و یهاگآ یطابترا و یتاعلاطا دیدج یاه

هدرک نوگرگد یگنهرف و یعامتجا و یداصتقا دنا

. ،ویدار زا یبیکرت ،نارگشهوژپ ناعذا هب

و رگید و ،هراوهام ،تنرتنیا ،هنایار ،نویزیولت مه یکینورتکلا لیاس

رد یتارییغت بجوم نونکا

تسا هدش ناهج مدرم یگدنز شور (

،رووتسا 431 : 1 .)

هناسر هبنج رد هک یتلاوحت اب اه هتشاد شور و ،اوتحم ،مجح ،یروانف دعب زا نوگانوگ یاه

دنا

لاقتنا مایپ ناگدنهد یهاگآ داجیا رد یهجوت لباق ریثأت و دنا

تشاذگ یاج رب یمومع یاه ه

دنا . نآ اه

همه رد روضح ناکما اب هتسناوت ،ییایفارغج یاهزرم نتفرگرظنرد نودب ،اج

رب یرتشیب رثا دنا

لکش رد و دنراذگب ناهذا قفوم نآ هب یهد

دننک لمع رت .

هناسر نایم ریظن ،بطاخم رپ یاه

یهاگآ یاقترا و داجیا رد ویدار ،نویزیولت و تاعوبطم دراد هژیو یهاگیاج یمومع یاه

اریز ؛

هنوگ هب ویدار رد مایپ لاقتنا لکش و روضح ذوفن یم هک تسا یا

عاونا اب ار بطاخم دناوت

شور و اهدرگش یمومع یهاگآ ینوگرگد ةوحن رد بیترت نیا هب و دنک بلج دوخ تمس هب اه

دشاب لماع نیرترثؤم و نیرتذوفنرپ .

نامه ،بیترت نیا هب یم نیورد هک هنوگ

هناسر ،دیوگ ر هار اه

ا

یم راومه نآ زا هدافتسا اب ات دنزاس

میبای یهاگآ دوخ نوماریپ ناهج ةرابرد اه (

،نیورد 433 :

37 .) یم رگید یرظنم زا لهس ویدار تفگ ناوت

جیار و نیرت یعمج طابترا لیاسو نیب هلیسو نیرت

هب یم رامش دور . کم معز هب

ناهول

« یم یصوصخ شناگدنونش اب ًلاماک ویدار یعون و دوش

ةطبار

یم دیدپ هدنونش و همانرب یرجم نیب درف اب درف بسک تاعلاطا یدایز رادقم نآ یط هک دیآ

یم تسا یصوصخ ةبرجت کی ویدار میقتسم هجو نیا هک دوش .

نیمه نتم رد و قامعا زا

سامت قوب یادص هک تساه لبط و اه

هب اه یم شوگ هک یساسا و یلصا تیصاخ عقاو رد و دسر

سر نیا تعیبط رد نیمه دراد دوجو هنا

یم رادیدپ اج یم بجوم و دوش

هعماج اب درف ات دوش

(3)

همانرب ياوتحم هطبار ؛يدنورهش و ویدار يدنورهش قوقح زا يهاگآ و يیویدار ياه

072

کی همه و دوش نیجع ةمانرب رتمک هک یروط هب ؛دنوش ادص

هک دراد دوجو ییویدار

هیهت دننکن لابند ار فده نیا شناگدننک .

» ( کم ،ناهول 433 : 41 .)

هاگآ و شزومآ ةنیمز رد ،یدنورهش گیاج ،ویدار قیرط زا یزاس

دوخ هب ار هژیو یها

یم صاصتخا دهد

. یسایس مهم رایسب میهافم زا یدنورهش هب خیرات لوط رد هک تسا یعامتجا ـ

تسا هتفر راک هب یفسلف و یسایس و یقوقح فلتخم ریباعت اب و نوگانوگ لاکشا .

بحاص ینارظن

هدز قرو ار خیرات باتک یدنورهش موهفم لوحت یگنوگچ یسررب دصق هب هک ی رد دنا

هتکن ک

قافتا زا یرادروخرب یارب ار دارفا هاگیاج مه هک تسا یتیعقوم یدنورهش هکنیا نآ و دنراد رظن

یم تیمسر هب قوقح نآ رب روما تابثاب ةرادا هک ار نادنورهش یعمج تیلوئسم مه و دسانش

اه

تسا ینتبم .

هبنج رب یدنورهش موهفم فلتخم فیراعت رد هچرگا یم دیکأت نآ یقوقح یاه

وش ،د

ةدنریگربرد ْقوقح رب هولاع و درادن یگتسب درف یقوقح هاگیاپ هب طقف یدنورهش ةبرجت هعومجم تسا فیلاکت و تادهعت زا یا .

نیا قبط هک تسا تهج نآ زا بلطم نیا تیمها

نامه یدنورهش تیلوئسم فیرعت

« یناگمه زاین ساسحا و یدنورهش قوقح زا مدرم یهاگآدوخ

تسا قوقح نیا یارجا یارب »

( ،یزورون 481

: 8 .) یدنورهش قوقح زا ات دارفا هک انعم نیدب

اریز ،درک دنهاوخن لمع نآ هب و دش دنهاوخن علطم دوخ فیاظو زا دنشاب هتشادن یهاگآ دوخ تیلوئسم رب قوقح یم تللاد اه

یمن لکش لأخ رد و دنک دریگ

. یدنورهش ققحت یارب سپ

و دنسانشب ار رگیدکی قوقح دیاب نادنورهش نآ

دنرامشب مرتحم ار اه .

هناسر ناهج رد یا

مهم رایسب لیاسو زا یکی ویدار ،زورما ةدش اب هک تسا یعمج طابترا

مایپ و تاعلاطا لاقتنا لکش رد نابطاخم اب راکفا و تاعلاطا ةیوسود لدابت و فلتخم یاه

یریگ

تهج و دارفا یهاگآ دراد زراب یریثأت نآ هب نداد

. اب ،ایوپ ةناسر نیا ناکما و یگدرتسگ هب هجوت

هصرع هب شدورو و نآ هب مدرم ةمه یسرتسد و یشزومآ و یصصخت یاهویدار نوچ ییاه

یم ،یلحم اقترا ناکرا زا ینکر دناوت

دشاب عماوج رد یدنورهش قوقح ةنیمز رد یهاگآ ةدنهد

( ،ناراکمه و رگرب 48

: 31 .)

نیا زا ت لاح رد یاهروشک زا یرایسب رد هزورما ،ور همانرب زا هعسو

هب ،ویدار یاه هژیو

یم هدافتسا یدنورهش قوقح ةنیمز رد یهاگآ یارب ،یلحم یاهویدار یهاگآ شیازفا دننام ؛دوش

تیلوئسم تاطابترا ،نانز تیلوئسم ،ریذپ

ةعسوت ،یمومع گنهرف زا یهاگآ و نیدلاو یریذپ

نآزج و ،یعامتجا (

نوی ،میک 481 .) عقوم رد مه ویدار ،نیاربانب رد مه و دوخ فراعتم تی

(4)

، زيیاپ 2332

شزومآ ْیدنورهش قوقح یاقترا و دربشیپ رد یصصخت و یلحم تیعقوم و اشگهار و هدنهد

یهاگآ تسا شخب .

یهاگآ و هعماج رد ویدار ةتسجرب هاگیاج هب هجوت اب رد دارفا هک ییاه

هزوح هب هناسر نیا قیرط زا یندم و ،یعامتجا ،یگنهرف ،یسایس فلتخم یاه یم تسد

نروآ ،د

تسا مهم رایسب هنیمز نیا رد هعلاطم .

هب دانتسا اب دش شلات راتشون نیا رد ،ساسا نیمه رب

هتفای مرخ رد یدنورهش قوقح زا یهاگآ ریوصت یشهوژپ یاه زا هدافتسا ریثأت و هئارا ناتسرل دابآ

همانرب دوش لیلحت و نییبت نآ رب یلحم یویدار یاه .

ادح یسرتسد هب تیانع اب عوضوم نیا یرثک

مرخ ناتسرهش مدرم همانرب هب دابآ

یشخب صیصخت نینچمه ،ناتسا یلحم و یلم ینویزیولت یاه

همانرب زا دش باختنا یدنورهش قوقح هب یلحم و یلم نویزیولت یاه .

شهوژپ نیا فده

یم دح هچ ات ناتسرل زکرم یویدار زا هدافتسا هک دوب شسرپ نیا هب ییوگخساپ یهاگآ دناوت

خ رهش نانکاس مر

هب ار یدنورهش قوقح زا دابآ دشاب هتشاد لابند

.

يرظن ينابم هکبش نورد ار دوخ یانعم و اوتحم هک تسا مهم رایسب یعامتجا میهافم زا یدنورهش یاه

یخیرات رتسب رد و یموهفم تسا هتخاس راکشآ یعامتجا ـ

. هب و یخیرات دنیارف رد ،موهفم نیا

وگرگد ،عماوج رد هدمآدیدپ تلاوحت عبت بحاص و بتاکم هک نانچ ؛تسا هدش ن

فلتخم نارظن

هنیمز رد ار موهفم نیا هدرک دیکأت نآ زا یداعبا ای دعب رب کی ره و یسررب توافتم یاه

دنا .

طخ و ارآ رد یشم

یروهمج یاه یروهمج تنس ای ناهاوخ

یموهفم یدنورهش ،یندم یهاوخ

تسا یدیلک .

یس عامتجا کی ربارب و لماک یاضعا نادنورهش یسا

تیلوئسم اب نانآ تیوه و دنا اه

فیرعت فیاظو و یم لکش یسایس عامتجا نآ رد هدش

دریگ . یروهمج رد لمع یدنورهش ،یهاوخ

یمن یقلت دنورهش دوشن ریگرد لمع رد هک یسک و تسا عامتجا لماک تیوضع ینعی ؛دوش

ماجنا اب یسایس ناکما یدنورهش فیاظو و فیلاکت نداد

یم ریذپ دوش .

مجم رد عامتجا ،عو یروهمج نایارگ

دنتشاد قفاوت هدمع لصا دنچ رب هاوخ .

کی زا ،وس

یندم فیاظو یاراد نادنورهش نآ زا تیامح و نیناوق تیاعر اب تلود هب رادافو ینعی ؛دنا

. زا و

تموکح هب فظوم تلود ،یوس رگید یداهن نیناوق قبط ندرک

یدادبتسا ةویش هب هن ،تسا هدش .

دازآ لماعت نیا رد یعامتجا عفانم و ریخ لابق رد یدرف عفانم شهاک ةدامآ دارفا

دنا ( و رویلوا

،رتیه 333 : 7 .) یروهمج بتکم یلصا ةغدغد و لاعف ینادنورهش شرورپ یندم یهاوخ

تسا یسایس .

(5)

073

یم فیرعت یدرف قوقح ةعومجم یدنورهش ،لاربیل تنس رد دوش

. یم هتفگ نیا هک دوش

دراد درکراک دنچ قوقح .

مهم ت هب ار یدرف للاقتسا هک تسا نیا یدرف قوقح درکراک نیر هارمه

یم یم تیاضر دارفا و دروآ یدازآ یضعب دنهد

تلود یوس زا تینما نیمأت یازا رد ار ناشیاه

دننک راذگاو (

،سکلاف 48 : 33 .)

لماک وضع هک تسا یناسک هب هدشاطعا یهاگیاپ یدنورهش ،یدنورهش زا لاشرام فیرعت رد امتجا کی ع

دنا . اب هاگیاپ اب طبترم فیاظو و قوقح رد دنرادروخرب هاگیاپ نیا زا هک یناسک ةمه

دنربارب مه .

دشاب دیاب هچ هدشدای فیاظو و قوقح دنک نییعت هک درادن دوجو یماع لصا چیه .

یم صیخشت یدنورهش دشر اب طابترا رد ار قوقح عون هس لاشرام دهد

: فلا ) ؛یندم قوقح

یارب دارفا یدازآ یم باختنا هک ییاج ره رد یگدنز

تیکلام قح و بهذم و نایب یدازآ و دننک

نوناق ربارب رد ناسکی یسرداد قح و .

ب ) و تاباختنا رد تکرش قح ؛یسایس قوقح

باختنا ندش . ج ) هرهب یارب درف ره یعیبط قح ؛یعامتجا قوقح درادناتسا لقادح زا ندشدنم

هب یایازم لماش ،تینما و یداصتقا هافر یعامتجا نیمأت و ینامرد و یتشاد

( ،لاشرام 333 : .)

یکسوناژ (

338 : 8 ) ورملق رد دارفا لاعف تیوضع ار یدنورهش ،لاشرام ةیرظن طسب اب ،

تلود یم تلم ـ دنرادروخرب ربارب تادهعت و قوقح زا نادنورهش نآ بجوم هب هک دناد

. یو

یم یرتشیب هجوت یدنورهش یقوقح دعب هب لاشرام نوچمه دنک

. قوقح ،یکسوناژ رظن هب

هورگ هک تسا یقوقح یدنورهش نآ زا فلتخم یاه

یم تیامح و تیبثت ار نآ تلود و دننک

یم دییأت تسارجا تنامض یاراد و دنک .

و ،یعامتجا ،یسایس ،ینوناق قوقح عون راهچ یو

یم زیامتم مه زا ار تکراشم دنک

.

د و هتینردم ةعسوت ةجیتن ار یدنورهش زنوسراپ کیتارکوم

یم عماوج ندش دناد

. ،یو رظن هب

و راشقا ةمه یرادروخرب یانعم هب ،یعامتجا ضیعبت هنوگ ره زا رود هب ،لماک یدنورهش هورگ تسا دوخ قوقح زا نانآ یهاگآ و یدنورهش تادهعت و قوقح زا یعامتجا یاه .

،نیاربانب

ا و عبانم فلتخم عاونا نیمأت دنمزاین یدنورهش قوقح زا یهاگآ تصرف داجی

و بسانم یاه

شزرا دیلوتزاب کی زا ماع یاه

تسا رگید یوس زا قوقح نیا هب بسانم شرگن و فرط .

رظن زا

لاعف بلاق رد ار ماع یاهراجنه دیاب یدنورهش ماع تیوه هب یبایتسد یارب ،زنوسراپ ،ییارگ

ماع تاواسم ،یگدازآ ،ییارگ داد شرتسگ یباستکا یاهرایعم و ،یبلط

( ،ینایش 48 : 77 .) رظن زا

هب نآ لیکشت یانبم و یندم ةعماج کفنیلا ءزج یدنورهش یو یم رامش

تکراشم ناکما هک دور

(6)

، زيیاپ 2332

هصرع ةمه رد ار دارفا ةمه ةنابلطواد یم مهارف یعامتجا یاه

دزاس . هورگ وا رظن زا هک ییاه

شزرا رب نانچمه یم دیکأت دوخ نهک یاه

طیارش و نامز تایضتقم اب ار دوخ و دننک یعامتجا

یمن قفو دنرادن یدنورهش تازایتما و قوقح زا یکرد دنهد

( ،ماسح 48 : .) هک یدارفا

صاخ شرگن یاراد هنایارگ

دنراد دوخ یدنورهش قوقح زا یرتمک یهاگآ دنا .

قوقح زا یهاگآ

تصرف داجیا و عبانم فلتخم عاونا نیمأت دنمزاین یدنورهش شزرا دیلوتزاب و بسانم یاه

یاه

ماع تسا رگید یوس زا قوقح نیا هب بسانم شرگن و فرط کی زا .

رظن زا یم ادیپ یندم ةعماج و یمومع ةزوح تفاب رد ار یدنورهش شقن دارفا سامرباه دننک

.

مامت وضع درف یدنورهش شقن رد هژیو یقوقح نأش و تسا دوخ ةعماج رایع

دراد یا . یو

یم یدنورهش یلصا فرعم ار تکراشم ب ار نآ و دناد

هنوگ ه یم لیلحت فلتخم یاه دنک

. نیمه هب

تسا مهم رایسب وا رظن زا یتکراشم قوقح هب ربارب یسرتسد لیلد .

هب هجوت اب هعماج یاضعا

شقن یافیا هب یندم ةعماج و یمومع ةزوح تفاب رد دوخ یعامتجا تایح رییغت ییاناوت یم یدنورهش شیپ هک دنزادرپ

لاکشا رد رثکت و ددعت نآ روهظ طرش ،یمومع تاطابترا ،یگدنز

تسا یدنورهش قوقح تیلوئسم و (

،سامرباه 333

: 431 ـ 433 ،ینایش زا لقن هب 483

: 73 .)

نگروی یم یتمس هب ار ناهج تکرح سامرباه کیتارکومد لکش هب دیاب نادنورهش ةمه هک دناد

اب هتشاد یهاگآ دوخ قوقح زا دیاب ،نیاربانب ؛دننک شقن یافیا نآ رد لاعف و دنش

( ،یراصنا 483 :

33 .) هتشاد دهعتم و هاگآ نادنورهش شرورپ رد یساسا شقن دیاب زین تموکح یو ةدیقع هب

دنک مهارف یدرف یاهدادعتسا لماک دشر یارب ار هنیمز و دشاب .

و تکراشم ةطبار رظنم نیا زا

هطبار یدنورهش قوقح زا یهاگآ تسا هفرطود یا

. اگآ شیازفا ببس تکراشم فرط کی زا یه

یم دوخ قوقح زا نادنورهش تسا یکرحم یدنورهش قوقح زا یهاگآ رگید فرط زا و دوش

هعماج رد دارفا تکراشم شیازفا یارب .

نآ لیدبت رد طیارش نیا هب نآ عبت هب و رتهب ینایمدآ هب اه

لکش هعماج یریگ یم کمک دشر هب ور یا

دنک .

سکلاف ( 48 : 3 ) یم تیوضع تیعقوم ار یدنورهش دناد

هعومجم لماش هک قوقح زا یا

دراد تللاد للاقتسا و تلادع و یربارب رب و تسا تادهعت و فیاظو و .

زورما ناهج یو رواب هب

هنوگ هب یم نردماسپ هدنیازف یا دوش

. و قوقح لماش نردماسپ نارود رد یدنورهش یازجا

تیلوئسم دراد ترورض ناسنا روما ةرادا یارب و تسا یسایس تکراشم و اه .

یدنورهش رد یو

یم ناعذا دوخ نردماسپ یمن روبجم ار ام هک تسا نیا یدنورهش تیباذج دنک

ار تیوه کی دنک

یتاذ تیوه ةباثم هب قیوشت نارگید اب تیدودحم نودب طباور هب ار ام هکلب ؛مینک باختنا نام

(7)

074

یم دنک . ءوس شیازفا لامتحا نیرتشیب هورگ رب ینتبم یدنورهش هب ار لباقتم نظ

وجو یم د و دروآ

هورگ نورد رد ار فرحنم دارفا قوقح یم هرطاخم هب اه

دزادنا .

یم بلط نردماسپ یدنورهش هچنآ هب هچ ،یسایس عماوج نایم یاهزرم هک تسا نیا دنک

تیلوئسم و قوقح زا یرایسب و دنامن هتسب دبا ات ،یگنهرف هچ و یدام ظاحل یدنورهش یاه

دبای شرتسگ یتلود یاهزرم زا رتارف (

،سکلاف 48 : .) یماگنه طقف یدرف قوقح ،نیاربانب

هب ار ام قوقح مه هک ینارگید ؛دوش تیامح نارگید هب دهعت ساسحا اب هک تسا رادانعم یم تیمسر داجیا رد ام هب مه و دنسانش

ققحت هک ،یعامتجا یاهداهن نتخاسرادیاپ و ندرک

یم نکمم ار قوقح یم یرای ،دنزاس

دنناسر ( ،سکلاف 48 : 13 .) زا یهاگآ اب یدنورهش ،سپ

نآ تیاعر هب دهعت اب و نارگید و دوخ قوقح یم ققحت اه

دبای . هب طونم دیابن قوقح نایم نیا رد

دنیاهزرم لخاد هک دشاب یدارفا .

فرص دیاب دارفا یقوقح زا گنهرف و تیموق و تیسنج زا رظن

تسا ناشقوقح زا یهاگآ نآ ةمدقم هک دنشاب رادروخرب .

ف تسینم یم زکرمتم یدنورهش قوقح زا ددجم فیرعت رس رب ار دوخ ثحب ةدمع زین اه دننک

یعامتجا و یسایس و یندم قوقح زا رتارف قوقح مزلتسم ار لماک یدنورهش هب یبایتسد و یم دنناد . ،تسا طوبرم یسایس طیارش هب یدنورهش قوقح زا نانز درط ةلئسم زا یشخب هچرگا

ب دراوم زا یرایسب رد یم طوبرم نانز دوخ شریذپ و مکاح یگنهرف طیارش ه

دوش . قوقح

و ،یداصتقا ،یندم ،یعامتجا داعبا رد نانز هیلع ضیعبت هنوگ ره فذح روحم رب یتیسنج یم هتفرگ رظنرد یسایس دوش

( ،ینایش 48 : 3 .) تسینمف هکنیا یارب نانز هک دنتفایرد اه

یگدنز لماع یدنورهش نوچمه و دنوش دنمتردق هاگآ شیوخ یدنورهش قوقح زا دیاب دننک

هصرع ةمه رد تیلاعف هب ار شیوخ یهاگآ و دنوش دننک فوطعم یگدنز یاه

. یم ،عقاو رد ناوت

زا نانآ یرادروخرب نادقف و هعماج رد ناشتیعقوم زا نانز یهاگآ ةجیتن رد یتسینمف شبنج تفگ دوب نادرم اب هسیاقم رد یدنورهش قوقح .

اپ یهاگآ زا یشخب یشان یدنورهش قوقح زا نانز نیی

شقن و یگناخ ورملق رد نانآ هاگیاپ زا هشیلک یاه

هب هعماج فرط زا مه هک تسا یتیسنج یا

نآ یم لیمحت اه شقن نیا رد ندشدودحم دوخ مه و دوش

یم ار اه دنریذپ

( ،سلااو و توبآ

481 : 4 .)

تسینمف نییاپ تیعقوم لاربیل یاه تمک زا یشان ار نانز رت

تصرف ندوبر ای نادقف ،اه

کدنا شزومآ نازیم ندوب تیدودحم و ،شرورپو

یم یگداوناخ طیحم یاه دنناد

. یم اعدا نانآ دننک

(8)

، زيیاپ 2332

و ،ییاراد ،کلمت ،مادختسا ،لیصحت قح زا دیاب و تسا ربارب نادرم اب نانز قوقح هک تیامح دنشاب رادروخرب ینوناق یاه .

تسینمف ج هک دنرواب نیا رب لاربیل یاه دیاب هتسیاش ةعما

تصرف نیرتشیب دادعتسا ةعسوت یارب ار اه

تصرف نیا و دنک ایهم یدرف یاه سرتسد رد دیاب اه

دشاب ناگمه .

هیرظن رد شزرا لاربیل یسایس یاه یربارب و یدازآ تساوخرد رد یدرف یاه

یم یلجتم دوش

( ،ناراکمه و یباتک 48

: 8 .)

تسپ نارکفتم رگید زا گنای سسگ اب نردم

لاربیل یاعدا هک تسا نآ رب لاربیل تنس زا ت اه

تیلقا بوکرس هب یدنورهش قوقح ةرابرد توافت یفن و اه

یم رجنم اه دوش

. رب دیکأت اب ،یو

یم یعامتجا دادرارق یعون ار یدنورهش ،یهورگ قوقح و تینما یاقترا نآ یلصا فده هک دناد

یم عوضوم نیا هب ًاترورض و تسا هعماج رد هافر درپ

دننک راتفر دیاب هنوگچ هعماج دارفا هک دزا

دنسرب فده هب ات (

،دلفیرم 333 ،ناراکمه و یحتف زا لقن هب 48

: .)

هناسر شقن هب ،اه

یهاگآ رد ،ویدار هژیو شزومآ و ندیشخب

نیا یدنورهش نداد هتسجرب هنوگ

یم دوش . یم یگدنز یرصع رد هناسر هک مینک

یرقت یعمج طابترا لیاسو و اه نوئش ةمه رب ًاب

هدنکفا هیاس ام یگدنز دنا

. هلئسم ای عوضوم چیه یمن ار یا

هناسر هک درک روصت ناوت نآ رد اه

دنشاب هتشادن شقن .

هداوناخ هتشذگ رد رگا مهم

هعماج داجیا و یهاگآ بسک رد ار شقن نیرت یا

هناسر نونکا ،تشاد هدهعرب ملاس و نما تفرشیپ اب اه

مرن یاه یرازفا س ـ تخ روط هب و یرازفا

ار شقن نیا یروانف یلک هدرک فرصت

دنا ( ،رگنابایب 48 : 3 .) ،یگتسباو ةیرظن هب هجوت اب

هناسر تشونرس هعماج یارب نانچ یعمج یاه یعامتجا یاهدرکراک یارب بطاخم هک دنزاس

نآ هب ینیعم یم هتسباو اه

دوش . یم تئشن هعماج ةنایارگدرکراک هاگدید زا هیرظن نیا و دریگ

یم شزرا تفایرد ،طیحم ةرابرد تاعلاطا بسک یارب بطاخم دیوگ یتح و ،یگنهرف یاه

هناسر هب یمرگرس تسا هتسباو اه

. لاب ار هیرظن نیا ید و چیکور

لاس رد رولف 373

دندرک حرطم

(

،نراکمه و لادنیو 483

.) هناسر تاعلاطا هب نابطاخم یتعنص و یرهش دیدج ةعماج رد یاه

او یعمج هتسب

تسا توافتم رگید یگنهرف زا و رگید یصخش زا هک دنا .

لیلد هب یگتسباو نیا

تسا تاعلاطا نتسناد هب زاین .

هناسر ماظن یتاعلاطا تیمها و درکراک شیازفا هب ار بطاخم رتشیب یگتسباو یا

دراد لابند .

خانش رییغت و یگتسباو شیازفا ثعاب زین بطاخم یاهزاین عون و عونت و یگدرتسگ ت

و ،راتفر ،

یم وا ساسحا دوش

. یارب ات دنراد زاین یهاگآ و تاعلاطا هب عماوج ةمه رد مدرم هیرظن نیا قبط

دننک هعجارم نآ هب ،لاغتشا و نکسم دننام ،ددعتم تاعوضوم .

یمدرم زا یرهش عماوج ،نینچمه

(9)

077

یم لیکشت یگژیو و دنتسین مه هباشم هک دوش

د توافتم یصصخت و یلغش و یداژن یاه و دنرا

یگژیو زا یهاگآ یارب بطاخم هناسر هب نارگید یاه

تسا هتسباو .

هناسر هب یگتسباو ،سپ ود اه

دراد یدرف و یعامتجا دعب .

هناسر یعامتجا حطس رد ییادج ءزج اه

،یعامتجا یاهداهن ریذپان

نآزج و ،یشزومآ ،یسایس ،یداصتقا یهاگآ و تاعلاطا زا نابطاخم یدرف حطس رد و دنا

یاه

یم دوس رایسب دوخ ةرمزور یگدنز رد یعمج طابترا لیاسو دنرب

( ،ناقهد 487 : 3 3 .)

همانرب تدمزارد راثآ یطابترا یوگلا قبط یزیر

کم هک ،هدشن هناسر ،درک هئارا لیاوک

یاه

هعماج عبانم هناگدنچ مایپ و دنا

یم عیزوت ار ییاه مک هک دننک

ماظن یراتخاس شیبو لکش ار دنم

یم دنهد . ا یم یاجرب ار رثا نیلوا عوضوم نی دراذگ

: یهاگآ زا یشخب شزرا و اه

هک دیاقع و اه

تسا سرتسد رد .

سرتسد هچنآ نایم لباقت زا تسا ترابع دعب ةلحرم هچنآ و تسا ریذپ

یمرب بطاخم شنکاو ةفاضا هب دنیزگ

تسا هدش باختنا هک ییاوتحم هب بطاخم یاه .

لمع نیا

م هلحرم نیرخآ و نیموس هب یم یهتن

یهاگآ داجیا ینعی ؛دوش دننام ،تدمزارد راثآ و اه

یعامتجا ندش . فاکش هناسر ینعی زیامتم راتفر و یهاگآ یاه یعمج یا

مظنم روط هب 

مایپ

ییاه یم دیدپ ار نآزج و یهاگآ زا سرتسد لباق شخب عبانم مکح رد هک دنروآ

یعامتجا تیاهن رد و دنا یعامتجا زیامتم راتفر 

،ندش نآزج و ،یهاگآ .

همانرب یم زین زیر دناوت

یهاگآ زا ینیعم عاونا یوس هب بطاخم تیاده اب ای تسا سرتسد رد طیحم رد هک تاعلاطا و اه

دنک تلاخد درگارف رد تاعلاطا هب یفنم ای تبثم ةراشا زا .

مادقا نیا هبنج زا یکاح اه ددعتم یاه

همانرب همانرب طابترا درگارف رد یزیر یزیر

دشن تسا ه .

همانرب یلصا و مهم یاهدرکراک زا شزرا قیرزت نویزیولت و ویدار تاغیلبت و اه

و اه

یهاگآ تسا هعماج هب دیدج یاه .

شزرا هعماج هک یطیارش رد ،دراد ینیعم و صخشم یاه

همانرب شزرا و فادها ْتاغیلبت و اه یم شرتسگ ار یباذج و دیدج یاه

ناسنا هک دنهد یپ رد اه

اقم دنیارف یم ادیپ لیامت نآ هب یعامتجا ةسی

هب ناهاوخ و دننک تسد

یم نآ ندروآ دنوش

. نیا زا

یهاگآ هک تسا قیرط شزرا و اه

یم هتفریذپ هعماج تیرثکا قیرط زا دیدج یاه شرتسگ و دوش

یم دبای . هیرظن شزرا رییغت نازادرپ زاین و یهاگآ داجیا هعماج هک دنرواب نیا رب یعامتجا یاه

یم و دنک نآ یم هدروآرب و لرتنک ار اه یهاگآ اریز ؛دزاس

هعماج رد ینامز دیدج یاهزاین و اه

یم لکش نآ هب یسرتسد یعامتجا یاهرتسب هک دریگ

شزرا نینچمه ،اه میظنت یاه

و هدننک

لرتنک یهاگآ نیا ةدننک هب هعماج رد اهزاین و اه

هب ،یعمج طابترا لیاسو و دشاب هدمآ دوجو هژیو

(10)

، زيیاپ 2332

هناسر یاه تهج رد میقتسمریغ ای میقتسم روط هب ،نویزیولت و ویدار دننام یریوصت و یتوص

دنرادرب ماگ صاخ یشزرا ماظن کی .

یهاگآ و اهوگلا هئارا یاه

هناسر رد هدش یناگمه یاه

( ویدار

نویزیولت و )

هزات و ون راتفر یم ار یا

دننازومآ . هب یاهوگلا ،نینچمه رد هدش هتشاذگ شیامن

لت و ویدار هناشن و دامن نوچمه نویزیو

یم لمع ییاه نیعم ییاهراتفر و یهاگآ تحص هک دننک

یم ناشن ار یم بیترت نیدب و دنهد

تیوقت و دنهد هعاشا هعماج رد ار یشزرا و یهاگآ دنناوت

دننک ( ،نوسندآ و سیلاکتارپ 481

: 3 .)

رظن دروم یمومع ةزوح ةویش هب دارفا نآ رد هک تسا ییاضف سامرباه

ثحب دنناوتب ینلاقع

دنسرب قفاوت هب و دننک .

یم طیحم نیا رد دارفا دننک تکرش ربارب روط هب دنناوت

. نیا رد تردق

ثحب درادن تلاخد اه .

یم یعوضوم ره ثحب نیا رد دناوت

دوش حرطم اه .

ثحب نیا نادیم اه

یم هشیمه و تسا زاب هشیمه درک ثحب نآ ةرابرد و درک عوجر نآ هب ناوت

. یحم یم ویدار ط دناوت

رظن دروم یمومع ةزوح طیارش و دنک مهارف ار اضف نیا دراد یدودح ات ار سامرباه

. ةزوح

یمومع هصرع سامرباه درگ ینلع و زاب ثحابم رد تکراشم روظنم هب دارفا نآ رد هک تسا یا

یم مه تفگ و نایب زا یطابترا شنک و دنیآ یم ققحت وگو

دبای ( ،یماما و یکمرادازآ 484

: 71 .)

دازآ ًلاماک دارفا ةمه هک دراد دوجو ینیعم لیصا ای یساسا یاهزاین هک تسا رواب نیا رب سامرباه تفگ دراو هنامیمص هک یسک یاهزاین و دنراد ار اهزاین نآ یم یلمع ییوگو

بیترت نیا هب دوش

دش دهاوخ فشک .

همانرب بلاق رد هکنیا هب هجوت اب هب ،ییویدار یاه

ق رد هژیو همانرب بلا

یاه

هب دارفا ،ییویدار یلماعت یم یتحار

ثعاب اهزاین حرط نیا و دننک حرطم ار دوخ یاهزاین دنناوت

لکش تفگ یاضف یریگ یم هثحابم و وگو

لکش یدیدج راکفا و یهاگآ هثحابم نیا رد و دوش

یم همانرب ،دریگ یم ار ویدار یلماعت یاه

ب ناگدنونش هک تفرگ رظنرد ییاضف ناوت ه

نآ رد یتحار

تفگ یم وگو همانرب رد تیمیمص و دننک یم لکش ییویدار یلماعت یاه

کی زا دارفا و دریگ رگید

یم ریثأت یم حرطم ار دوخ تلاکشم و لئاسم و دنریذپ یهاگآ هب و دننک

یتسرد و دیدج یاه

یم تسد دنبای .

هناسر روهظ هناسر ماظن زا راظتنا ْیمومع شخب یاه

درب لااب ار یا هب رواب نیا و

هک دمآ دوجو

یهاگآ ینلاوط دنیارف رد دنراد روخرد یشقن یکیتارکومد ینوگرگد و یعامتجا حلاصا و یشخب

بلاقنا اب هک دش زاغآ مهدزون نرق یسایس و یداصتقا یاه

. تکراشم ةیرظن یروحم ةتکن

یهاگآ کیتارکومد تفایرد یاهوزرآ و قیلاع و زاین دروم یاه

اج رد لاعف ةدننک هعم

یسایس یا

یم طوبرم و تسا هدافتسا قح و ،ییوگخساپ قح ،طوبرم تاعلاطا و یهاگآ نتشاد قح هب دوش

(11)

073

هورگ ،کچوک تاعامتجا رد لباقتم شنک یارب یطابترا یاهرازبا زا مه یاه

هدرخ و عون گنهرف

اه

کچوک سایقم ،یگناگدنچ رادفرط و ةمه رد یقفا یطابترا یاهدنویپ ،ندوب یلحم و رت

طس ح یدازآ هلمج زا یرظن رصانع زا یبیکرت ًلامع و دهعت و لباقتم شنک ،هعماج یاه ،یهاوخ

نامرآ یربارب ،ییارگ تسیز ،

یلحم و ،طیحم ییارگ دوب دهاوخ نایم رد ییارگ

( کم ،لیاوک 481 :

38 ـ 33 .) هناسر یاهداهن یم هتخاس هیرظن نیا ساسا رب هک ،یا

مدرم یعامتجا یگدنز اب ،دنوش

خ تصرف و دوب دنهاوخ ریگرد لاح زا یرتشیب یلی تکراشم و یسرتسد یارب ار ییاه

هدافتسا دروآ دنهاوخ مهارف ناگدننک .

یم هیرظن نیا هورگ دیوگ

نامزاس ،اه هناسر دیاب یلحم تاعامتجا و ،اه

هتشاد ار دوخ یاه

هناسر و دنشاب یاه

( کچوک ) هناسر زا رتهب یتکراشم و یلماعت نهپ یاه

نماد کی ة هیوس دنا .

هناسر یدننامه ةیرظن هیرظن زا ،درک حرطم سانوزویر هک ،یا

یم هک تسا ییاه اب دشوک

هویش و مدرم ةرمزور یگدنز زا یریگوگلا یشخبرثا طیارش نییبت هب نآ رد طابترا یرارقرب یاه

هب ،همانرب همانرب هژیو هناسر یشزومآ یاه

دزادرپب ،اه .

نورد ننامه ةیرظن لصا ةیام هناسر ید

نآ یا

نآ هناسر اب نابطاخم هک تسا یم هجاوم هنوگ

نارگید اب هرمزور یعقاو یگدنز رد هک دنوش .

نیدب

یگژیو نینچمه ،تسا مکاح اهراتفر رب هک یعامتجا نیناوق هب ،ببس ناور یاه

و یتخانش

یم هجوت رایسب لباقم فرط یتیصخش دننک

. هناسر اب نابطاخم ،نخس رگید نآ

تفر هنوگ یم را دننک

نآ ییوگ هک ناسنا زین اه

دنا ( ،گنیملف 483 .)

هناسر یدننامه ةیرظن رد یم دیکأت ینوناک لئاسم رب یا

،یعامتجا نیناوق نوچ یلئاسم ؛دوش

شقن ،تکازن و بدا ،مدرم یاهراتفر نوناک رد هک نآزج و ،طابترا مرف و لکش ،یعامتجا یاه

رد و دنرادرارق هیرظن نیا ناعدبم هجوت همانرب ةصرع رد بسانم دربراک

یزیر و اه

همانرب یزاس یم یگتسجرب ویدار یشزومآ یاه دنبای

.

تشرب ( 383 ) هیرظن زا ، یم داهنشیپ ،یداقتنا نازادرپ

هلیسو هب عیزوت رازبا زا ویدار دنک یا

دوش لیدبت طابترا یارب .

یم ویدار ،تشرب رظن هب دناوت

« تفگش باق یطابترا ماظن نیرتزیگنا ل

دشاب روصت ...

هن هک دشاب هتشاد ار تیفرظ نیا رگا هتبلا و دنک تفایرد هکلب ،دهد لاقتنا اهنت

هن ار هدنونش نخس هب هکلب ،ندینش هب اهنت

لصتم و طبترم هکلب ،دنکن یوزنم ار وا و دراداو نتفگ

دنادرگ . » نیچتسد نمض رگرب نزنا سونگم سناه هیرظن ندرک

یم تشرب یاه هچنآ دیوگ

زا شیب

همانرب رظن رد زیچ ره یم بلاج زیر

لباقتم شنک هب بطاخم دارفا هک تسا ضرف نیا دیامن

(12)

، زيیاپ 2332

یم دنراد دنویپ مه اب و دنزادرپ .

لمع هاگدید ،نیاربانب دعب کی اب لاعف بطاخم ةرابرد هنایارگ

یم تیوقت مه یژولوئدیا دوش

(

،ناراکمه و لادنیو 483

.)

قیقحت ةنیشیپ فیک و مک ییاسانش هک تسا یشهوژپ ناریا ةعماج رد نآ ققحت عناوم و یدنورهش تیعضو

یم ناشن نآ جیاتن هدیدپ ناریا رد یدنورهش دهد

نآ هار رس عناوم و تسا ققحت لاح رد و ون یا

شیپ لباق شیپ دنمزاین نآ لماک ققحت و ینیب

طرش تسا صاخ یتامازلا و اه .

هتفای قبط اه

یلصا یدنورهش ققحت عناوم نیرت تصرف و عبانم نادقف وس کی زا ناریا رد

رد یعامتجا یاه

هتساوخ و اهزاین هب ییوگخساپ یارب هعماج یدنمناوت هب هک تسا نلاک حطس دوخ یاضعا یاه

یمزاب تراهم ،تخانش ،یهاگآ ِدوبن رگید یوس زا و ددرگ ،بسانم هافر ،یتکراشم و یرکف یاه

تیلاعف رد روضح و تکراشم و ،هنابلطواد یاه

شزرا عون شرگن و اه

رب هک تسا یدارفا یاه

دراد تللاد هعماج یاضعا ییاناوت (

،ینایش 48 .)

و قوقح زا نادنورهش یهاگآ شجنس ققحم فده دش ماجنا نارهت رهش رد هک یشهوژپ رد تیلاعف عون و یدنورهش تادهعت ناشتادهعت یارجا و قوقح ققحت یارب نادنورهش هک دوب ییاه

فلتخم حوطس رد یم ماجنا

دنداد . تیلاعف نیا عون و نازیم رب رثؤم لماوع و نلاک حطس هس رد اه

دوب درخ و ینایم .

هتفای تادهعت و مک یدنورهش قوقح زا نادنورهش یهاگآ نازیم داد ناشن اه

تسا رتمک نآ زا یدنورهش .

یحطس رد نادنورهش یندم تکراشم و یریگرد نازیم ،نینچمه

یم و تسا نییاپ نآ ناوت

یریگرد بلاق رد ار یریگرد و یطابترا و یدروخرب یاه

یضارتعا یاه

هقبط درک یدنب .

تسا هدش دییأت نادنورهش یریگرد عون و نازیم اب ینلاقع باختنا نازیم ةطبار

( ،یدمحا 484 .)

همانرب زا جدننس نادنورهش ةدافتسا نازیم یسررب ،ناتسدرک یلحم نویزیولت و ویدار یاه

تیاضر نینچمه نآ

همانرب هب دامتعا و اه هکبش نیا یاه

تسا یرگید شهوژپ اه .

عون ققحم

هب اهدادیور و عیاقو زا یهاگآ یارب بطاخم هک ار یعبنم و هناسر یم راک

یم مهم رایسب دریگ دناد

.

یگژیو اب ار ویدار و نویزیولت ،نیاربانب علاطا تعرس و نابطاخم مجح نوچ ییاه

و یناسر

هناسر ةدرتسگ ششوپ یم یقلت مهم رایسب یا

دنک . یشیامیپ تروص هب هک ،شهوژپ نیا جیاتن

جدننس رهش رد داد ناشن ،تفریذپ ماجنا 31

و اهزور رثکا و زور ره نایوگخساپ دصرد 38

هب و اهزور یضعب دصرد همانرب تردن

یم اشامت ار یلخاد نویزیولت یاه دننک

. ،نینچمه 4

(13)

042

هزور رثکا و زور ره نایوگخساپ دصرد و ا

13 هب و اهزور یضعب دصرد ةکبش ةدننیب تردن

یناتسا و دنا 4 هتفگ نایوگخساپ دصرد همانرب زا ًلاصا دنا

یمن هدافتسا یناتسا ةکبش یاه دننک

. رد

هورگ ،عومجم همانرب زا هدافتسا رد یریثأت یلیصحت و ینس یاه

،یسنج ظاحل زا ،اما ؛درادن اه

همانرب زا نادرم زا رتشیب نانز اه

یم هدافتسا دننک

. نازیم رد تلایصحت و نس ریغتم ود ،نینچمه

همانرب زا تیاضر دراد ریثأت اه

. همانرب شخپ اب ،جیاتن قبط بلج و دیفم و بسانم و عونتم یاه

هناسر هب مدرم هجوت یم یلخاد یاه

یهاگآ ناوت شزرا و بسانم یاه

ار رظن دروم یاهراجنه و اه

داد لاقتنا نانآ هب (

ایتخب ،یر 483 .)

و هدافتسا ةیرظن ود زا هدافتسا اب نارهت رهش ناناوج و ناوج ویدار یشیامیپ قیقحت جیاتن هناسر هب یگتسباو ةیرظن و یدونشخ داد ناشن اه

43 1/

ناوج ویدار ةدنونش نایوگخساپ دصرد دنا

مهم و نآ ةزیگنا نیرت تسا زاین دروم تاعلاطا و لئاسم زا یهاگآ اه

. وضوم ،نینچمه دروم تاع

و حرطم ناناوج لد فرح نآ رد هک تسا یملع و یگنهرف ،یعامتجا ،یشزرو لئاسم نانآ ةقلاع تلاکشم نآ

هشیر اه یهاگآ و دوش یبای هب تاعلاطا و اه

نآ هب دیفم و زور دوش هئارا اه

. تکراشم

هقباسم یارجا و همانرب رد ناگدنونش لاعف مرگرس و یگنهرف و یملع یاه

رب رد هدننک زا همان

تسا ناناوج ةقلاع و دیکأت دروم ینفلت سامت ای کمایپ لاسرا قیرط (

،یناکرسیوت ناوخا

431 .) هب یعامتجا ةیامرس و ،یدنورهش ،تکراشم ،یعامتجا ةعسوت یموهفم فیراعت اب هعلاطم نیا و هوحن زا ار مدرم و تخادرپ تکراشم یزاسدنمفده و اقترا و داجیا رد هناسر شقن حیضوت

لد نآ یگنهرف و یعامتجا تکراشم لی درک هاگآ اه

. و قوقح رب زین یدنورهش ةفلؤم رد

تیلوئسم و قوقح زا یهاگآ یارب هکنیا و درک دیکأت نادنورهش و ناریدم نایم لباقتم یاه

تیلوئسم هناسر قیرط زا شزومآ هبناجود یاه تسا یساسا نکر اه

. اب زین یعامتجا ةیامرس

هفلؤم یراذگریثأت یاه مهم نآزج و ،تکراشم ،لماعت ،یگتسبمه ،دامتعا نوچ

و اقب لماع نیرت

هب هعماج یگتسبمه یم رامش

دور . هناسر هعماج رد یعامتجا ةعسوت تیریدم یارب قیمعت رد اه

دنراد یمهم شقن یساسا داعبا نیا .

و دش نییبت یعامتجا ةعسوت رد ویدار ةژیو مهس ،اهتنا رد

هناسر ویدار هکنیا ایوپ یا

دراد یعامتجا ةعسوت تیریدم رد یصاخ مهس و تس .

یاهویدار دوجو

یم رتراکشآ ار مهس نیا نآزج و ،یشزومآ ،یلحم ،یتعامج ،یصصخت ،یصاصتخا دنک

. رد

فده و میهافم زا یعامتجا ةعسوت هدمآ جیاتن زا یشخب همانرب هب هک تسا ییاه

تیریدم و یزیر

(14)

، زيیاپ 2332

رت و شزومآ و دراد زاین یهاگآ و شزومآ و هناسر یوس زا جیو

بحاص و اه ةعسوت تهج نارظن

هناسر ینعی ؛تسا یرورض ،قیمع تروص هب ،فلتخم داعبا رد هعماج هب ،اه

یم ،ویدار هژیو دنناوت

دنشاب هتشاد یعامتجا ةعسوت رد تیمهارپ یشقن (

نابرق ،داژن 431 .)

ناد لاه ( 1 ) اشم رد لوحت و رییغت عبانم یسررب هب هدحتم تلاایا رد و یسایس تکر

شرگن تیوقت و یسایس یهاگآ تاریثأت یسررب هناسر قیرط زا دارفا یاه

تخادرپ اه .

جیاتن

ناشن هکبش تیمها ةدنهد هناسر و اه

و یهاگآ و یسایس تلاخد شقن نییعت رد یعمج یاه

دوب هعماج دارفا شرگن تیوقت .

هکبش ،هعماج اب طابترا یرارقرب رد شقن رگید یعامتجا یاه

یدایز یم افیا دننک . هکبش یوق ریثأت هب ،تیاهن رد هناسر یاه

هدش هراشا نویزولت و ویدار یاه

یم یسایس لئاسم ةرابرد وگتفگ و ثحب هب هک تسا دنزادرپ

. هناسر نیا همانرب رد اه

دوخ یاه

یهاگآ و یسایس تیلاعف رد یزراب شقن دنراد مدرم یسایس یاه

. همانزور زا هدافتسا ،نینچمه اه

ار یم تیوقت لماع ناوت درک یفرعم هدننک

(

،رگرب 388 .)

کیرک تاعلاطم (

338 ) یم ناشن رثؤم دنورهش یارب ار ریسم هس ناتسلگنا روشک رد دهد

:

و ناتسدریز اب هنلاوئسم راتفر و سفن هب دامتعا لماش ،یقلاخا و یعامتجا تیلوئسم یکی هسردم هب تامدخ لماش ،عامتجا رد تکراشم مود ؛رگیدکی گرزب عماوج و یلحم ةعماج و

و رت

نآ تاظحلام یریگدای شزرا و لئاسم و یسارکومد زا یهاگآ لماش ،یسایس داوس موس ؛اه

یاه

تراهم و یسایس داوس اب طبترم لاعف وضع یارب زاین دروم یاه

یسارکومد ةعماج کی رد ندوب .

یلم ةناسر شقن یسررب (

نویزیولت و ویدار )

رد

« شزومآ یشخبرثا یاه

رب یدنورهش

نادنورهش »

لاس رد یلابقا لوبقم هک تسا یبرجت یشهوژپ ناونع 483

اب نارهت رهش حطس رد

تیعمج رد همانشسرپ زا هدافتسا و یشیامیپ شور 11

دنداد ماجنا یرفن .

زا یشخب رد ناشیا

هتفگ جیاتن هناسر دنا

یم اه شقن و اهدرکراک زا هدافتسا اب دنناوت رد دوخ عونتم یاه

،شزومآ ةنیمز

هاگآ هدامآ ،یزاس رد نامکاح زا یدنورهش قوقح ةبلاطم گنهرف داجیا و ،یمومع راکفا ندرک

دنرادرب ماگ نآ میکحت تهج .

يرظن بوچراچ یم عماوج ندش کیتارکومد و هتینردم ةجیتن ار یدنورهش زنوسراپ دناد

. ندادرارق انبم اب یو

ماع ییوگلا یاهریغتم رهش زا یریوصت ییارگ

هب فوطعم یعامتجا رادرک یعون ةلزنم هب ،یدنو

یم هضرع ،یعامتجا ماجسنا و تیوضع دنک

. تیوه هب یبایتسد روظنم هب زنوسراپ زا لقن هب

(15)

043

تیوقت اب هک ؛داد شرتسگ هعماج رد ار ماع یاهراجنه دیاب تسا ماع یتیوه هک یدنورهش یربارب ،ییارگدرف یم رسیم نآزج و ،یدازآ ،یبلط

دوش . نه وا شیازفا رب رثؤم لماع ار ماع یاهراج

یم یدنورهش قوقح زا یهاگآ دناد

. و راشقا ةمه یرادروخرب لماک یدنورهش یو رظن زا

هورگ تسا دوخ قوقح زا نانآ یهاگآ و یدنورهش تادهعت و قوقح زا یعامتجا یاه .

،نیاربانب

یم ویدار همانرب رد دناوت شرتسگ هعماج رد ار ماع یاهراجنه دوخ یاه

یلماع دوخ نیا هک دهد

یدنورهش قوقح زا هعماج دارفا یهاگآ دشر تهج رد دوب دهاوخ .

یم لئاق رصنع هس یدنورهش یارب لاشرام دوش

: قوقح ،یسایس قوقح ،یندم قوقح

قوقح ؛نوناق ربارب رد یربارب و تسا نایب و عمجت یدازآ رب رظان یندم قوقح هک ؛یعامتجا ر رد تکراشم قح رب رظان یسایس یعیسو فیط لماش یعامتجا قوقح و ؛تسا یسایس یاهدنو

یداصتقا تینما و هافر ةنیمز رد قوقح زا .

ار تکراشم قوقح یکسوناژ یو ةیرظن طسب رد هتبلا

یم قوقح زا هتسد هس نیا هب دیازفا

.

رظن هب یدنورهش شقن زا یندم ةعماج و یمومع ةزوح رد ًافرص هعماج یاضعا سامرباه

یم رادروخرب وش

دن . یم یتمس هب ار رضاح ناهج تکرح سامرباه هب دیاب نادنورهش ةمه هک دناد

دنشاب هاگآ دوخ قوقح زا دیاب نیاربانب ،دننک افیا شقن نآ رد لاعف و کیتارکومد لکش .

سامرباه

یم یمومع ةصرع دوجو رب دیکأت نمض و ثحب یارب یناکم ةلزنم هب هصرع نیا دوجو دیوگ

تفگ هنیمز دازآ یوگو یم مهارف یدنورهش قوقح زا یهاگآ شیازفا یارب ار

دروآ .

لیکشت یازجا سکلاف تیلوئسم و قوقح ار یدنورهش ةدنهد

و یسایس تکراشم و اه

مهم یم کیتارکومد یسایس ةعماج رد تکراشم قلاخا ار نآ ققحت رتسب نیرت دناد

. قوقح یو

تیمسر مزلتسم ار یدنورهش تیلوئسم و قوقح هب ندیشخب

یاه ةعماج و لاعف نادنورهش

یم رگیدکی لابق رد یسایس دناد

. ةمه یعامتجا قوقح نیمأت ار یدنورهش یاقترا هار سکلاف

فرطرب قیرط زا نادنورهش نآ یساسا یاهزاین ندش

یم اه دناد . تسینمف هنادرم هب زین اه ندوب

هدرک هجوت یدنورهش یاضف دودحم اب و دنا

یم یسایس دعب هب یهاگآ ندرک یوگ

یهاگآ نازیم دن

تسا نادرم زا رتمک یدنورهش قوقح زا نانز .

ةرابرد تاعلاطا و یهاگآ بسک یارب یزورما عماوج مدرم ،یگتسباو ةیرظن هب هجوت اب تراهم بسک ،نارگید یگژیو زا یهاگآ ،تشادهب نوچمه یددعتم لئاسم فلتخم یاه

( ،یسایس

نآزج ،یعامتجا ،یندم ،یگنهرف )

هناسر هب یمرگرس و ، هتسباو اه

دنا . و یگدرتسگ هب هجوت اب

(16)

، زيیاپ 2332

هناسر زا هدافتسا رد نابطاخم یاهزاین عونت هب ،اه

یم هناسر نیا ،ویدار هژیو همانرب اب دناوت

یاه

رد نانآ یهاگآ قیدصت هب نابطاخم رب یراذگریثأت نمض یدنورهش قوقح ةنیمز رد دوخ عونتم دزرو تردابم هنیمز نیا .

کم تارظن هب هجوت اب وک

همانرب تدمزارد راثآ یوگلا رد لیا یزیر

هناسر ،هدشن یلیاسو اه

یم یفرعم یهاگآ و تاعلاطا هعماج ةتشذگ و لاح گنهرف هب هجوت اب هک دنوش

حطس رد ار اه

یم رشتنم هعماج یم رارق نابطاخم سرتسد رد و دننک

دنهد . هناسر ،نیاربانب هب ،اه

اب ،ویدار هژیو

نورهش قوقح گنهرف هب هجوت هب دوخ ةرمزور یگدنز رد دارفا هک ،ید

یم راک ةراشا اب و ،دنریگ

همانرب رد گنهرف نآ هب یفنم و تبثم یم ،دوخ عونتم یاه

تهج هب دنناوت شنک و یهاگآ یهد

دنزرو تردابم یدنورهش قوقح ةنیمز رد هعماج دارفا .

همانرب یلصا یاهراک زا یکی شزرا قیرزت ویدار تاغیلبت و اه

اگآ و اه یه رد دیدج یاه

تسا هعماج .

شزرا رییغت ةیرظن ساسا رب هب ،یعمج طابترا لیاسو ،یعامتجا یاه

رد ،ویدار هژیو

همانرب یم دوخ یاه قوقح زا یهاگآ تیعضو دوبهب تهج رد میقتسمریغ و میقتسم روط هب دنناوت

دنرادرب ماگ یدنورهش .

دش هدارا اهوگلا هیرظن نیا قبط .

یهاگآ و راتفر ویدار هزات

دای ار یا

یم هناشن و دامن نوچمه و دهد

یم لمع یا دیکأت نیعم یراتفر و یهاگآ تحص رب هک دنک

یم دنک . همانرب ،نیاربانب یم ویدار نازاس

هفلؤم زا هدافتسا اب دنناوت همانرب رد هیرظن نیا یاه

یاه

شزرا دوخ یهاگآ و هعاشا ار یدنورهش یاه

هش قوقح ةنیمز رد ار دیدج یاه شرتسگ یدنور

دنهد . یم ویدار همانرب بلاق رد دناوت یمومع ییاضف داجیا هب یلماعت یاه

( یمومع ةزوح هب هجوت اب

سامرباه ) و ینورد یاهزاین قداص و یمیمص ییاضف رد دنناوتب هعماج دارفا ات دزرو تردابم

همانرب ناسانشراک و ناگدنیوگ اب ار هعماج تیعضو و دارفا و دوخ ینوریب اه

دنراذگب نایم رد .

یم ویدار همانرب رد اضف نیا داجیا اب دناوت ببس ،نابطاخم ةمه هجوت بلج نمض ،دوخ یاه

نآ طابترا شرتسگ همانرب اب اه

دوش اه . ةنیمز رد دوخ یاهزاین زاربا نمض ،دارفا ییاضف نینچ رد

تیلوئسم اب ندشانشآ و نآزج و یعامتجا و یسایس قوقح هنیمز نیا رد دوخ یاه

یگنوگچ ،

تسد یم نایم رد ناسانشراک و ناگدنیوگ و هعماج دارفا رگید اب ار قوقح نآ هب نتفای و دنراذگ

نآ ققحت تهج رد یمرب ماگ اه

دنراد .

مهارف کیتارکومد تکراشم یطابترا ةیرظن یروحم ةتکن یهاگآ ندروآ

،قیلاع ،زاین دروم یاه

تفایرد کی یاهوزرآ و س ةعماج کی رد لاعف ةدننک

یم طوبرم و تسا یسای نتشاد ِقح هب دوش