ريثأت ش تهج ي
صخاش و درکلمع رب ب اه
ي حطس ي عتارم رد کاخ يي
قلا ي
( ةعلاطم دروم
ي عتارم : يي
قلا ي غابراهچ ناتسا
)ناتسلگ
يراي اضر ؛
رایداتسا ةدکشناد یزرواشک
، دنجریب هاگشناد ،
خ یبونج ناسار ناریا ،
.
باتناهج رايدنفسا ؛*
رایداتسا دکشناد ،یرادزیخبآ و عترم هورگ ة
،اسف هاگشناد ،یزرواشک سراف
ناریا ، .
يتمشح يلعملاغ ؛
یرادعترم هورگ داتسا
، یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هاگشناد هاگشناد ،
ناگرگ ، ناریا ،ناگرگ .
هديکچ مها هب هجوت اب
ي گ ششوپ تاعلاطا نتشاد ت ي
ها ي ش فلتخم تاهج رد کاخ و ي
قحت زا فده ،ب ي
زرا رضاح ق ي
با ي ريثأت ش تهج ي رب ب
س ناتپ ي ل اه ي درکلمع ي صخاش و اه ي حطس ي عتارم رد کاخ يي
قلا ي م ناتس لگ ناتس ا غابراهچ ي
ا تهج .دش اب ي
س ررب ن ي زا شور
لحت ي ل درکلمع مشچ زادنا
1 ( لصا تاهج رد و )LFA ي
ش ي دب .دش هدافتسا ب ي
لصا تهج راهچ رد روظنم ن ي
تکسنارت هس 100
رتم ي اب
تکسنارت لوط رد و رقتسم صخشم لصاوف هکل ضرع و لوط ،عون اه
و اه ةلصاف بي ن هکل ا ي هزادنا گ ي ر ي تهج .دش ةبساحم
سناتپ ي ل اه ي
درکلمع ي ،يريذپذوفن ،يرادياپ(
ةخرچ داوم يياذغ اظن صخاااش و ي
گتفا ي گ شااشوپ ي ها ي ااش فلتخم تاهج رد ) ي
زا هدافتااسا اب ب 11
لمعلاروتس د زا کاخ حطس صخاش Excel, LFA
رادانعم يس ررب تهج .دش هدافتس ا ي
س ناتپ ي ل اه ي رن زا يدرکلمع رازفا
وSAS
نومزآ ةيزجت هقبط يارب و سنايراو اااسناتپ نيگنايم يدنب
ي ل اه ي درکلمع ي هورگ نومزآ زا نب
ارب .داااش هدافتاااسا نکناد يد ي
اااسررب ي
صخاش اه ي حطس ي تکس نارت ره دادتما رد کاخ (
100
،)رتم 5 و رقتس م تلاپ 11
ک تروص هب صخاش ي
ف ي لوادج زا هدافتس ا اب و
تما هطوبرم ي
هدزا ي ارب و ي سررب ي لامرن هداد ندوب فورگوملک نومزآ زا اه -
مسا ي سررب تهج .دش هدافتسا فونر ي
رادانعم ي صوصخ ي تا
حطس ي غ نومزآ زا کاخ ي
رتماراپر ي لاو لاکسورک ي
هقبط و س صخاش يدنب
هورگ نومزآ زا اه اتن .دش هدافتسا نکناد يدنب
ي داد ناشن ج
سناتپ ي ل اه ي درکلمع ي اراد فلتخم تاهج رد ي
تسا رادانعم فلاتخا (
05 /
>0 ب ،)P ه روط ي ب هک ي رتش ي سناتپ دصرد ن ي
ل اه ي درکلمع ي
رتمک و لامش تهج رد ي
رادقم ن اظن صخاش .دش دروآرب قرش تهج رد نآ ي
گتفا ي گ ششوپ ي ها ي ارب ي و قرش ،بونج ،لامش تاهج
ترت هب برغ ي
ب 53 / 0 ، 43 / 0 ، 38 / 0 و 51 / 0 .داااش دروآرب هب داد نااااشن جياتن نينچمه
صخااااش زج و اگوتگيرک شاااشوپ ياه
يفارگوپوتورکيم
، صخاش يمامت هج رد يس ررب دروم ياه
ا عم فلاتخا ياراد فلتخم ت يم رادان
ش اب ن د ( 05 /
>0 .)P رض اح قيقحت جياتن
زا يکاح ريثأت کاخ و يهايگ شااشوپ تايااصوااصخ رب تهج هنيهب و حيحااص تيريدم لامعا تهج
يم .دااشاب هنماد تهج نينچمه اه
يم ليسناتپ رب يمهم ريثأت دناوت .دشاب هتشاد يعترم متسيسوکا يدرکلمع ياه
ناگژاو ديلک :
يرادياپ ، يريذپذوفن ،
صوصخ ي شور ،کاخ تا . LFA
سامت هرامش :لوئسم هدنسيون * :
989171485406 +
Email: e.jahantab@fasau.ac.ir 1
- Landscape Function Analysis
:بیوصت خیرات 24
/ 11 / 1397
ص 1121 - 1111
1 . همدقم
هب روظنم تيريدم حيحااص
متااسيااسوکا ياه
و يعترم
قت و ظفح و
ي گ شاااشوپ ت ي
ها ي
، دياب طابترا نيب لماوع
وب يتخانش دوجوم
رد تعيبط هلمج زا ياهرتماراپ يتسپ
و
،يدنلب
،ميلقا
،کاخ شش وپ يهايگ و تادوجوم هدنز
ار
.تخانش اريز
تيريدم حيحص
كي عترم رب يانبم لوص ا
كيژولوکا تس ا
و کرد ياهدنيارف كيژولوکا
شيپ طرش
يلص ا تيريدم يم دش اب [ 13 .]
عض و ي حطس ت ي
ف و ي ز ي ک ي
زرا رد کاخ ي
با ي ک ي ف ي اه درکلمع و ت ي
مها زا کاخ ي
ت
لااب يي تااااسا رادروخرب [
4 ينارگاااشهوژپ يخرب .]
ط ي
قحت ي رد دوخ تاق ي
ره هک دن تفا ي
ژولوفروم لم اوع زا ك ي
تهج اااش ي ب ، ةجرد اااش ي عافترا و ب رد حطاااس زا
يا رب
اهرتماراپ ي گ ي ها ي شااشوپ دااصرد(
جات ي شااشوپ ، ي
،هق
)گربشلا ريثأت
ب ه ازس يي م هک دنراد ي
ا ناز ي ن ريثأت هب هتسب
گ عون ي ها
، توافتم تس ا ا و ي ن ع ص وص خ لماو ي
حطس تا ي
اهرتماراپ و کاخ ي
تاذ ي کاخ ذپذوفن دننام ي
ر ي اپ و ي راد ي
هنادکاخ تحت ار اه ريثأت
م رارق ي دنهد [ 16 و 21 يخرب .]
نيققحم زرا هب
ي با ي اااسناتپ ي ور ل ي زا هدافتاااسا اب هاگاااش
ااصوااصخ ي
حطااس تا ي
( کاخ )SSA
شور زا هدافتااسا اب
لحت ي ماااشچ درکلمع ل ( زادنا
)LFA
نآ .دنتخادرپ اه
ريثأت
اهروتکاف ي دننام فلتخم ةجرد
ش ي ش تهج ،ب ي
عافترا ،ب
رد حطااس زا ي
گ شااشوپ عون و ا ي
ها ي ااسناتپ رب ار ي
ل اه ي
درکلمع ي اپ( عتارم ي
راد ي ذپذوفن ، ي ر ي ، ةخرچ داوم اذغ يي
اظن صخاااش و ي
گتفا ي ااسررب ار ) ي
دندرک . نينچمه نآ
اه
هک دنداد شرازگ ةجرد
ااش ي گ شااشوپ عون و ب ي
ها ي ةيلک
اااسناتپ ي ل اه ي درکلمع ي تحت ار ريثأت تهج و هداد رارق
ااش ي طقف ب ريثأت رادانعم ي اپ رب ي راد ي ذپذوفن و ي ر ي کاخ
و دراد ريثأت رادانعم ي رب ةخرچ داوم اذغ يي درادن
، ب ه روط ي
ب هک ي رتش ي ن ةخرچ اذغ داوم يي تهج رد لامش
ي ( 42 / 28
رتمک و )دااصرد ي
رد نآ رادقم ن ةنماد
بونج ي ( 57 / 25 ) رد
نآ قيقحت هقطنم دش دروآرب
تسا ه . تهج لامش ي ب ي رتش ي ن
خلاااصاح ي
ز ي د تاهج هب تباااسن ار کاخ ي
دراد رگ [ 18 .]
نيققحم يخرب زين
قحت رد ي ق ي هک رج رازه عتارم رد ي
ب
ناردنزام ناتااسا دنداد اجنا
دنتفايرد هک
شااشوپ دااصرد جاات
ي هانوگ مکارت و ااه
ي گ اي ها ي تاحت ريثأات لاماوع
ف ي ز ي فارگو ي ته ج و تاااسا هقطنم را ،
اااش و عافت ي
رب ب
غت يي جات شاااشوپ تار ي
هن وگ مکارت و اه
ي گ ي ها ي دروم
هعلاطم ريثأت م ي م هتبلا و دنراذگ ي
ناز ريثأت عون هب هتاااسب
ششوپ يهايگ تسا توافتم .
نچمه ي ن نآ دنتشاد راهظا اه
ره هک ي ك هنوگ زا اه ي گ ي ها ي اراش رد ي ط تاسپ ي دنلب و ي
اااصاخ ي ح همادا و داااشر هب رداق ي
تا دنتاااسه [
22 .]
نارگااشهوژپ صخاااش يااسررب اب
و کاخ يحطااس ياه
س ناتپ ي ل اه ي متس يس وکا رد يدرکلمع قطانم يعترم ياه
هاچ راااس كااااشخ رد هک دن تفاي رد دن جريب يرام ع
رثا
تيلاعف لامعا يتيريدم ياه صخااااش عتارم رد هداااش
ياه
يگژيو و کاخ يحطاااس يم رييغت يدرکلمع ياه
و دن ک
تيريدم يبايزرا يارب لامعا ياه
عترم درکلمع رد هداااش
شور يمLFA
لامعا تارييغت و هدوب يبااسانم شور دناوت
يبوخ هب ار هدش دهد ناش ن
[ 25 .]
نينچمه نارگش هوژپ
رد ةقطنم ناسارخ ناتسا ،تلاک دابآريما يوضر
تفايرد هک
هنماد راد لامااش هب ور ياه ا
شااشوپ زين و بيکرت ي يهايگ
يرتهب هنماد هب تباااسن بونج هب ور ياه
هقطنم نآ رد
هدوب دنا . داد شرازگ نااااشيا دن
هک هنماد تهج يم اه
دناوت
رب يمهم ريثأت س ناتپ
ي ل اه ي درکلمع ي متس يس وکا عترم
ي
ب .داشاب هتاشاد ه
يروط زين و کاخ يرادياپ ،يريذپذوفن هک
ةخرچ داوم يياذغ رد هنماد بيترت هب لاماااش هب ور ياه
52.8 ، 78.3 و 9 / 43 داااصرد و
رد هنماد بونج هب ور ياه
37.3 ، 36.6 و 6 / 16 دص رد ب ه يرامآ رظن زا هک دمآ تس د
يم ناااااشن رگيدک ي اب ار يرادان عم فلاتخا ن هد
د [ 1 .]
نارگااشهوژپ زين
رد ي دنتفا ،نااش دااصرد( کاخ تفاب هک
اااس ي رادانعم فلاتخا فلتخم تاهج رد )سر و تل ي
دراد .
اتن ي ج ناشيا ب هک داد ناشن ي
رتش ي رد هسام و نش دصرد ن
هنماد اه ي لامااش ي برغ و ي هنماد هب تبااسن اه
ي قرااش ي و
بونج ي م ي ا و دشاب ي غت ن يي اس رب هسام و نش دصرد رد ر ي
ر
ااصوااصخ ي
حطااس کاخ تا ي
و و ي گژ ي اه ي مومع ي کاخ
ذپذوفن دننام ي
ر ي اپ و ي راد ي کاخ هناد اه ريثأت م ي .دراذگ
نچمه ي اتن ن ي ب داد ناش ن ج ي
رتش ي دص رد ن ةدام
يلآ کاخ
رد ةنماد برغ هب ور يم
دااشاب اااس اب هک ي
فلاتخا تاهج ر
رادانعم تاااسا هتاااشاد [
20 .]
ف ي ز ي فارگو ي عترم هب روط
ميقتااسم هار زا
رييغت و يتلايدعت رب
يور لماوع يطيحم
لقا لماوع و کاخ(
ي م ي ) و هب ميقتااسمريغ روط اب
ريثأت رب
ليکااشت
،کاخ يور عماوج تاريثأت يتابن هدمع
يا .دراد
نتسناد تاصخشم يفارگويزيف
يضارا لامعا تهج يعترم
دم ي ر ي بس انم ت يرورض
تس ا و هب تيريدم نيا
يض ارا
كمک يم ديامن [ 13 و 15 نارگاشهوژپ .]
شرازگ دنداد هک
فارگوپوت ي ثع اب خبت ي ر راااس ي ع رد ته ج ياه بونج ي
هب ةليسو غت يي ر رد م ي ورک لقا ي م حان ي ه م ي .دوش نچمه ي ن رد
ازفا ي ش م ي ناز آرف ي ياهدن کاااشت ي ل کاخ تهج رد ياه
لاماااش ي هک ياراد داوم لآ ي بي رتاااش شاااشوپ و گ
ي ها ي
باااسانم رت
دنتاااسه رثا
م ي دراذگ [ 6 ].
نارگاااشهوژپ رد
هعلاطم ا ي اااش تهج رثا ، ي
اراااش رب ب ي
حم ط ي ط ي ، و کاخ
گ شااشوپ ي
ها ي ااسررب ار ي ا هب و درک ي
تن ن ي ااسر هج ي هک د
ااش تهج ي
ور ب ي لقا لماوع ي
م ي لحم ي شااشوپ و کاخ ،
گ ي ها ي ريثأت م ي ،دراذگ هب يروط اااش هک ي ب اه ي لاماااش ي و
بونج ي کرت رظن زا ي
گ شاااشوپ ب ي
ها ي صخااااش و اه
ي
حطس ي م( کاخ ي فارگوپوتورک ي
)شش وپ دص رد و ا
فلاتخ
رادان عم ي اب گ و دن راد مه ي
تخرد ناه ا ي
ب ي رد رتاااش
ش ي ب اه ي هتوب و لامش هب ور ا
ي ب اه ي ش رد رتش ي
ب اه ي ور
بونج هب رد
ةقطنم هعلاطم دروم شا
د ي م هد ي دنوش [ 10 .]
هولاع نيا رب نارگاااشهوژپ يم
دنيازفا و عافترا لماع ود هک
هنوگ عونت رب هنماد تهج ا
ي ص وص خ و ي
حطس تا ي
کاخ
ريثأاات رادااانعم ي ا و دراد ي غت ن يي اااااس ر ي و ر ي گژ ي اااه ي
درکلمع ي اهدرکراک و ي
تحت ار رظن دروم عتارم ريثأت
رارق
م ي دهد [ 9 .]
نارگشهوژپ يخرب سررب رد
ي اه ي ا هب دوخ ي ن
تن ي اااسر هج ي
قم رد هک دند ي
سا حم و اه ي ط ي اه ي رتکچوک
ريثأت فارگوپوت لماوع ي
اااش و عافترا ،هنماد تهج(
ي )ب زا
مهم رت ي اااصواااصخ رب لم اوع ن ي
گ شاااشوپ تا ي
ها ي و
و ي گژ ي اه ي حطااس کاخ ي
ا .تااسا ي زا بتارم هب لماوع ن
ناسنا لماوع ي
ب شقن ي رتش ي غت رد يي صوصخ ر ي
ششوپ تا
اربانب و دراد کاخ و ي
ن ريثأت فارگوپوت لماوع ي
قم رد ي سا
غت رب كچوک يي
اااسناتپ ر ي
ل اه ي درکلمع ي ب ي تاااسا رتاااش
[ 12 .]
هنماد بلغا هدش اجنا تاعلاطم ساسا رب هب ور ياه
ليلد هب اوتاااسا طخ ةيواز
عاعاااش اب هک يمئاق هب كيدزن
يم داجيا ديااشروخ يااشبات يژرنا نازيم زا دننک
يتفايرد
دنتاااسه رادروخرب يرتاااشيب .
يم ثعاب رما نيا ات دواااش
بيش هنماد نيا هب طوبرم ياه هتفاي بيرخت بلغا اه
هدوب رت
شاااشوپ و کاخ و نآ يور رد يهايگ
هعاااسوت زا اه يگتفاي
.دنااشابن رادروخرب يفاک شااشوپ رقف
ب کاخ و يهايگ ه
روط
يم ميقتسم متسيسوکا نينچ ياهدرکراک رب دناوت
رثا يياه
دااشاب هتااشاد يفنم [
5 و 17 .]
مها هب هجوت اب ي
زرا ت ي با ي
ااسناتپ ي ل اه ي درکلمع ي اپ( عتارم ي
راد ي ذپذوفن ،کاخ ي
ر ي
و ةخرچ اذغداوم يي صخاش و )کاخ اه
ي حطس ي و کاخ
نچمه ي اااشقن هب هج وت اب ن ي
ف لم اوع هک ي
ز ي فارگو ي و
ب ه ش تهج صوص خ ي
غت رد ب يي دعت و ر ي ا ل ي س ناتپ ن ي ل اه
قحت زا فده ،دراد ي
رااضاح ق زرا
ي با ي ريثأت ااش تهج ي
رب ب
ااسناتپ ي ل اه ي درکلمع ي و صخاااش اه ي حطااس ي رد کاخ
عتارم يي قلا ي ن تهج ناتس لگ ناتس ا غابراهچ ي
لامعا هب ل
دم ي ر ي حص ت ي لوصا و ح ي م ي .دشاب
2 . شور يسانش
1.2 . ةقطنم يفرعم هعلاطم دروم
ةقطنم اب ناتااسلگ ناتااسا غابراهچ عتارم هعلاطم دروم
تعااسو ي دودح رد 9
رد راتکه رازه ةلااصاف
45 ک ي رتمول ي
بونج قرااش ي هنماد رد و ناگرگ ناتااسرهااش اه
ي بونج ي
هتش ر فارغج تاص تخم .دراد رارق زربلا هوک ي
ا يي هقطنم 54°
"
' 28
39 ات
'36
° 40 39 ضرع لامااش ي
" و
' 36 35
°44 ات
"
'36
40
°39 قرش لوط ي
م ي ا .دش اب ي عتارم ءزج هقطنم ن
يي قلا ي ب رذگ رد هک هدوب ي
ن ةي حان ور ي اااش ي ه ي ناکر ي و
ةقطنم ور ي اااش ي ن ي هم گتاااسا ي م .دراد رارق ي
طاااسوتم ناز
گدنراب ي 348 م ي ل ي ب هک هدوب رتم ي
ر رتاااش ي لاااصف رد شز
م فرب لکااش هب و ناتااسمز ي
م .دااشاب ي امد ناز ي طااسوتم
هنلااس 5 / 6 ةجرد تناس ي حطس زا عافترا لقادح .تسا دارگ
رد ي ا 2000 رد حطااس زا عافترا رثکادح و رتم ي
ا 3218 رتم
و نچمه ي هقطنم طاااسوتم عافترا ن 2609
م رتم ي .داااشاب
ناتااسهوک هقطنم تحاااسم بلغا ي
هگت اب و اه ي و كچوک
مز رظن زا ،گرزب ي
ن س انش ي دنزاس زا هقطنم رتس ب گنس
ل اب کرابم ي
ژولوت ي گنااس اه ي کهآ ي ت ي هر ات هااساترک گنر
رنرتاوک ي قا .تس ا ي شور ساس ا رب هقطنم مل اه
ي و هژربمآ دم و درس نترامود
ي هنارت ا ي م ي گ ششوپ .دشاب ي
ها ي بلغا
کتشلاب ي سرا هارمه هب سارگ و اه
ي م هدنکارپ ي
.دشاب
لکش 1 ناريا و ناتسلگ ناتسا رد هعلاطم دروم ةقطنم تيعقوم .
2.2 . راک شور
رد ا ي ن قحت ي ق تهج اااسررب ي ريثأت تهج اااش ي ب رب
ص وص خ ي تا حطس ي کاخ ( شش وپ
،کاخ شش وپ ي هق و
جات ي
، گربااشلا (
،دااصرد ةجرد
يگتخيمآ و
موب ي ندوب )،
شش وپ رک ي
، اگوتگ گدننکش
ي حطس
،کاخ تدش و عون
اااسرف ي
،ش داوم اااسرف ي ش ي
،هتفا م ي فارگوپوتورک ي
بط ، ي تع
حطس
،کاخ تس ت خ ي س روخ ي و تفاب ) و س ناتپ ي ل اه ي
درکلمع ي ( اپ ي راد ي ذپ ذوفن ، ي
ر ي ، ةخ رچ داوم اذغ يي و
اظن صخاااش ي
گتفا ي زا ) شور لحت ي ل درکلمع مااشچ زادنا
( رد )LFA
راهچ تهج لااصا ي (
،لامااش
،بونج قرااش و
برغ ) هدافتسا دش . 3.2
. شور ليلحت درکلمع مشچ
( زادنا )LFA
لاااس رد 1995
وگنات ي لمعلاروتااسد ي
ارب ار ي زرا ي با ي
عض و ي لارتس ا عتارم رد کاخ حطس ت ي
رد .دناس ر پاچ هب ا
اي لمعلاروتس د ن ي
رس ك ي ص وص خ زا ي
هص خش م تا ا
ي
م اب کاخ حطااس ي
ااشخبرثا ناز ي
عم ي رعت رد ن ي
ک ف ي ف ي ت
فرعم کاخ ي
درگ ي ا رد .د ي زا هداف تاااسا اب بوچراچ ن
صوصخ ي هصخشم هس کاخ حطس تا سناتپ و
ي ل رد هدمع
عت يي زرا ن ي با ي عااضو ي ااسوکا درکراک ت ي
زرا دروم متااس ي
با ي
م رارق ي گ ي ا .در ي هب لمعلاروتاااسد ن زرا لمعلاروتاااسد
ي با ي
مزرااس درکراک ي
ااسناتپ .تااسا فورعم ن ي
ل اه ي درکلمع ي
ااسررب دروم ي
ااسناتپ )ا :لماااش ي
ذپذوفن ل ي
ر ي فرظ هک : ي ت
ذپ ي گدن راب زا لاااصاح بآ شر ي
ار کاخ رد بآ ذوفن و
سررب ي م دروآرب و ي
.دنک 2 سناتپ ) ي اپ ل ي راد ي تمواقم هک ،
ااااسرف لماوع لباقم رد کاخ ي
اااسررب ار هدن ي
م ي .دن ک
3 سناتپ ) ي خلصاح ل ي
ز ي ي ا ةخرچ اذغ داوم يي سناتپ هک ، ي
ل
ةخرچ اذغ داوم يي ي خلاااصاح ا ي
ز ي صخاااشم ار هاااصرع
م ي .دنک 4 اظن صخاش ) ي
گتفا ي گ ششوپ ي
ها ي لودج رد .
1 صخاش اه ي حطس ي نآ طابترا ،تاقبط دادعت ،کاخ اه
ااسناتپ اب ي ل اه ي درکلمع ي نچمه و ي ااضوت ن ي رااصتخم ح ي
ةرابرد ره ي ا زا ك ي صخااش ن اه
ي حطاس ي اسررب تهج ي
اااسناتپ ي ل اه ي درکلمع ي اپ لمااااش ي
راد ي ذپذوفن ، ي ر ي و
ةخرچ اذغ داوم يي خلاااصاح(
ي ز ي شور سااااسا رب )کاخ
لحت ي مشچ درکلمع ل تسا هدش هدروآ زادنا
[ 24 .]
دب ي عت زا دعب روظنم ن يي
لصا تاهج ن ي
زا هدافتسا اب ةشقن
وDEM
هاااشقن ةيهت رن طاااسوت تاهج
رازفا راهچ رد ،GIS
لص ا تهج ي
تکس نارت هس 100
رتم ي و صخش م لص اوف اب
ااش دادتما رد ي
لااصا ب ي لوط رد و دااش رقتااسم تهج ره
تکسنارت رتم زا هدافتسا اب اه
، هکل ضرع و لوط اه
ي گ ي ها ي و
لوط ةلاااصاف بي ن هکل ا ي هزادنا گ ي ر ي تهج .داااش ةباااساحم
سناتپ ي ل اه ي درکلمع ي ش فلتخم تاهج رد ي
زا هدافتسا اب ب
11 خاش حطس ص هنادکاخ يرادياپ لماش ،کاخ
کاخ ياه
،يريذاپذوفن ،شياااااسرف لابااقم رد ةاخرچ
يياذاغ داوم
خلاااصاح(
ي ز ي اظن صخااااش و ) ي
گتفا ي گ شاااشوپ ي
ها ي زا
لمعلاروتااسد
Excel, LFA
يارب نينچمه و دااش هدافتااسا
ينعم ياااسررب دع و يراد
ينعم اااسنات پ نيب يراد ي
ل اه ي
رن زا عترم يدرکلمع رازفا
و سنايراو هيزجت نومزآ زا وSAS
هقبط يارب نيگنايم يدنب
اااسناتپ ي ل اه ي درکلمع ي نومزآ زا
هورگ ارب .دااش هدافتااسا نکناد يدنب ي
ااسررب ي صخاااش اه ي
حطس ي دادتما رد کاخ ره
تکسنارت 5
بسانتم داعبا اب تلاپ
دوااش رکذ گ شااشوپ عون اب
ي ها ي و رقتااسم 11
هب صخاااش
ک ترواااص ي
ف ي تما هطوبرم لوادج زا هدافتاااسا اب و ي
هدزا ي و
ارب ي اااسررب ي لااامرن هداد ندوب فورگوملک نومزآ زا اااه
-
ماااسا ي اااسررب تهج .داااش هدافتاااسا فونر ي
رادانعم ي و
دع رادانعم ي صوصخ ي حطس تا ي
رن زا کاخ رازفا
زا وSAS
غ نومزآ ي رتماراپر ي لاو لاکسورک ي
هقبط و س صخاش يدنب
اه
هورگ نومزآ زا د يدنب
.دش هدافتسا نکنا
لودج 1 صخاش . نآ طابترا و کاخ يحطس ياه ليسناتپ اب اه
( عترم رد يدرکلمع ياه Tongway & Hindly, 2004
)
در ي ف صخاش
اه اپ
ي راد ي ذپذوفن ي ر ي خلصاح ي ز ي تاقبط دادعت ضوت
ي تاح
1 کاخ ششوپ
6 * زرا ي با ي ششوپ ي ناراب تارطق دروخرب زا عنام هک يم
دوش
2 ششوپ ي جات و هق ي
*
* 5
زرا ي با ي ششوپ ي راج زا عنام هک ي
ناراب بآ ندش يم
دوش
3 گربشلا
*
* 6
لحم ،گربشلا دصرد ي
جرد و ندوب ه
مآ ي گتخ ي گربشلا
4 رک ششوپ ي اگوتگ
* 4
عت يي زرا و ن ي با ي رک ششوپ ي )... و گنسلگ ،هزخ( اگوتگ
5 گدننکش ي کاخ حطس 4 *
زرا ي با ي گدننکش ي س ل ة کاخ حطس
6 اسرف عون و تدش ي
ش
* 4
زرا ي با ي اسرف عون و تدش ي
کاخ ش
7 اسرف داوم ي ش ي هتفا
* 4
م ي اسرف داوم ناز ي
ش ي رد بوسر و هتفا طقن
ة د ي رگ
8 م ي فارگوپوتورک ي
*
* 5
زرا ي با ي تسپ ي دنلب و ي اه ي کاخ كچوک
9 بط ي کاخ حطس تع
* 5 *
حطس اکحتسا اد مس راشف دننام هدراو تابرض لباقم رد کاخ
10 خ تست ي س روخ
* ي
* 4 *
زرا ي با ي اناوت يي تبوطر لباقم رد کاخ حطس هلس
11 تفاب
* 4
عت يي قمع ات کاخ تفاب ن 5
تناس ي رط زا رتم ي ندرک سمل ق
3 . اتن ي ج
لودج 2 عون ةکل گ ي ها ي لوط طس وتم و ةکل
گ ي ها ي رد
100 برغ و قرش ،بونج ،لامش تاهج رد تکس نارت رتم م نااااشن ار
ي لودج هب هجوت اب .دهد 2
ب ي رتاااش ي ن ةلاااصاف
بي ن هکل ا ي ( قراااش تهج رد 6
/ 59 رتمک و )رتم ي
ن ةلاااصاف
بي ن هکل ا ي ( لاماااش تهج رد 3
/ 41 هزادنا )رتم گ
ي ر ي .داااش
نچمه ي ترت هب ن ي هب برغ و قرش ،بونج ،لامش تاهجرد ب ترت
ي ب 6 ، 7 ، 5 و 7 عون يهايگ ةکل )هيحان(
.دش هدهاشم
لودج 2 هکل عون . هکل لوط طسوتم و )هيحان( يهايگ ياه رد يهايگ ياه
100 تکسنارت رتم
گ هکل ان ي ها ي )نوز عون(
ش تهج ي
ةلصاف بيهکل ناي گنس-سارگ گنس هتوب-گنس هتوب- سارگ-گنس يفلع گرب نهپ هتوب-سارگ يمدنگ هتوب ب
3 /
41 7/1 6/9 --- --- 5/8 9/5 2/9 26/5 لامش
9 /
52 5/7 4/2 1/8 2/4 12/3 2/2 18/5 بونج
6 /
59 12/2 5/6 5/2 7/6 9/8 قرش
2 /
48 1/3 4/6 --- 5/3 4/1 8/9 2/1 25/6 برغ
لودج 3 اااش تهج ي
،ب اااسناتپ داااصرد ي
ل اپ ي راد ي ،
ذپذوفن ي ر ي ، ةخرچ داوم اذغ يي خلصاح(
ي ز ي
،)کاخ هابتشا
عم زا ي را نچمه و ي ن اظن صخاش ي
گتفا ي گ ششوپ ي
ها ي ار
م نااااشن ي
اااسناتپ هب هجوت اب .دهد ي
اپ ل ي راد ي کاخ
، بي ن
رادان عم فلاتخا فلتخم تاه ج ي
دراد دوجو (
05 /
>0 )P
.
بي رتش ي س ناتپ دص رد ن ي
اپ ل ي راد ي لامش تهج رد کاخ ي
( 4 / 61 رتمک و )دص رد ي
( ن 2 / 38 رد )دص رد تهج
قرش ي
دش دروآرب
؛ نچمه ي س ناتپ ن ي
ذپذوفن ل ي
ر ي م ناش ن ي دهد
بي ذپذوفن ن ي
ر ي رادانعم فلاتخا فلتخم تاهج رد کاخ ي
ب و دراد دوجو ي
رتاااش ي رتمک و ن ي
ذپ ذوفن داااصرد ن ي
ر ي
هب ترت ي ( لامااش تاهج رد ب 3
/ 47 ( قرااش و )دااصرد 2
/ 34
لودج هب هجوت اب .دااش دروآرب )دااصرد 3
دااصرد و ةخرچ
اذغداوم يي کاخ اب فلتخم تاهج رد فلتخم دادعا دوجو
ااش ي دااصرد ،ب ةخرچ
داوم اذغ يي خلااصاح(
ي ز ي رد )کاخ
اااش فلتخم تاهج ي
رادانعم فلاتخا ب ي
صخااااش .درادن
اظن ي گتفا ي گ شااشوپ ي
ها ي ارب ي مااش تاهج ،بونج ،لا
ترت هب برغ و قرش ي
ب 53 / 0 ، 43 / 0 ، 38 / 0 و 51 / 0 دروآرب
.دش
لودج 3 رايعم زا هابتشا و يياذغ داوم ةخرچ ،يريذپذوفن ،يرادياپ دصرد ،يگتفاي ماظن صخاش ،بيش تهج .
سناتپ ي ل اظن ي گتفا ي
ةکل يهايگ )%(
سناتپ ي ل ةخرچ
اذغ داوم يي )%(
سناتپ ي ل ذپذوفن ي ر ي
کاخ )%(
سناتپ ي ل اپ ي راد ي
کاخ
)%( بيش تهج
53 /
0 35/7a ±0/4 47/3a ±0/4 61/4a ±0/9 لامش
42 /
0 33/1a±1/7 36/9b ±1/4 47/7b ±1/2 بونج
38 /
0 34/8a±0/78 34/2b ±1/21 38/2c ±0/76 قرش
51 /
0 32/1a±0/94 46/2a±0/97 59/2a ±1/04 برغ
نوتس اه يي اراد هک ي حطس رد رادانعم فلاتخا دقاف دنتسه هباشم فورح 5
م دصرد ي .دنشاب
لکش 2 س ناتپ رادومن ي
ل اه ي درکلمع ي غابراهچ عتارم
لاااصا تاهج رد ي
اااش ي نچمه و ب ي
هورگ ن دنب ي م ي گنا ي ن
سناتپ ي ل اه ي درکلمع ي م ناشن ار ي
رادومن هب هجوت اب .دهد ره فورح و
ب نوتااس ي ااسناتپ ن ي
ل اه ي درکلمع ي اپ ي راد ي
ذپ ذوفن و کاخ ي
ر ي رادان عم فلاتخا کاخ ي
دراد دوجو
،
ب ه روط ي ب هک ي رتاااش ي اپ ن ي راد ي ذپ ذوفن و ي
ر ي رد کاخ
لامااش تهج ي
تمک و ر ي قرااش تهج رد ن ي
درگ دروآرب ي
هد
هب طوبرم نوتااس .تااسا ةخرچ
اذغداوم يي خلااصاح(
ي ز ي
م ناااشن )کاخ ي
ا هک دهد ي
ااسناتپ ن ي
رد ل فلتخم تاهج رادانعم فلاتخا
ي اراد نوتس هس ره( درادن دوجو ي
فرح
.)تسا هباشم
لکش 2 . سناتپ رادومن ي
ل اه ي درکلمع ي لصا تاهج رد غابراهچ عتارم ي
ش ي ب
لودج 4 ات ن ي لاک اااسورک نومزآ ج لاو
ي م( س ي گنا ي ن
)تاعبرم
،رارکت ، راااض و اطخ ي
غت ب يي تار صخااااش اه
ي
حطاس ي کاخ ( 11 حطاس روتکاف ي
)کاخ تهج راهچ رد
مومع ي ش ي عتارم رد ب يي
قلا ي راهچ ار ناتسلگ ناتسا غاب م ناشن
ي اتن .دهد ي لاکسورک نومزآ ج لاو
ي م ناشن س ي
دهد
بي صخاش رتش اه
ي حطس ي ش فلتخم تاهج رد کاخ ي
ب
حطاااس رد 5
اراد داااصرد ي
رادانعم فلاتخا ي
دنتاااسه
( 05 /
>0 )P
.
لودج 4 صخاش )تاعبرم نيگنايم( سيلاو لاکسورک نومزآ جياتن . کاخ يحطس ياه
ناتسلگ ناتسا غابراهچ يقلايي عتارم رد بيش يمومع تهج راهچ رد
تفاب خ تستيروخ سي بطيکاخ حطس تع ميفارگوپوتورکي اسرف داومي شيهتفا اسرف عون و تدشيش گدننکشي کاخ حطس رک ششوپي اگوتگ گربشلا ششوپيجات و هقي کاخ ششوپ هجرددازاي رارکت
00 /
0 0/00 0/07 0/0/5 0/00 0/0 0/2 0/17 0/05 0/07 0/07 3 رارکت
7/58* 4/58** 1/11** 2/05 n.s 3/33** 5/00** 2/26** 0/4n.s 7/13** 4/53** 3/11** 4 رامتي
00 /
0 0/00 0/07 0/05 0/00 0/00 0/1 0/1 0/05 0/07 0/07 12 اطخ
00 /
0 6/59 9/12 0/00 0/00 0/0 12/16 8/28 8/28 8/05 7 /5 CV%
،*
و **
حطس رد يرادانعم بيترت هبn.s
1
% ، 5
% يم يرادانعم دع و دشاب
لودج هب هجوت اب 4
صخااااش ، ،کاخ شاااشوپ ياه
،گربااشلا ،يجات و هقي شااشوپ ،کاخ حطااس يگدننکااش
شياس رف داوم ،شياس رف عون و تدش حطس تعيبط ،هتفاي
حطس رد يروخ سيخ تس ت و کاخ 5
رد تفاب و دص رد
حطااس 1 فلاتخا ياراد بيااش فلتخم تاهج رد دااصرد ( تسا يرادانعم
01 /
>0 )P
رد فلاتخا ثعاب بيش تهج و
صخاش نيا نيب ،لودج هب هجوت اب نينچمه .تسا هدش اه
صخااااش وپ ياه
رد يفارگوپوتورکيم و اگوتگيرک شاااش
درادن دوجو يرادان عم فلاتخا بي اااش فلتخم تاه ج ( 05 / 0
P>
.)
لودج 5 هورگ( نکناد نومزآ جياتن . صخاش )اهراميت نيگنايم يدنب
بيش يمومع تهج راهچ رد کاخ يحطس ياه
ناتسلگ ناتسا غابراهچ يقلايي عتارم رد
تفاب تستخيروخ سي بطيکاخ حطس تع ميفارگوپوتورکي اسرف داومي شيهتفا اسرف عون و تدشيش گدننکشي حطس کاخ رک ششوپي اگوتگ گربشلا ششوپيجات و هقي کاخ ششوپ تهج
4a 3a 2/5a 2/4a 2b 3a 2/8a 1/8ab 3/8a 3/6b 4/6a لامش
3 b 2 b 1/6 b 1/8 ab 2 c 1 b 1/6 b 1/4 ab 1 c 2 c 3 c بونج
3b 3a 2/1a 3a 3b 3a 3 a 2a 3/5 a 4 a 4 b برغ
4 a 1 c 1/8 b 2 ab 4 a 1 b 3 a 2 a 3 b 4 a 3 c قرش
حطس رد رادانعم فلاتخا دقاف دنتسه هباشم فورح ياراد هک يياه نوتس 5
يم دصرد .دنشاب
4 . تن و ثحب ي
هج گ ي ر ي
ااسررب ي ب طباور ي گ شااشوپ ن ي
ها ي حم لماوع و ي
ط ي و
نچمه ي اسانش ن يي
ريثأت حم لماوع ي
ط ي غت رب يي ششوپ تار
گ ي ها ي اااصواااصخ و ي
دم تهج ،کاخ تا ي
ر ي هب ت ي عتارم هن
رورااض ي ژولوکا فلتخم لماوع .تااسا ي
لکااش رد ك گ
ي ر ي ،
اپ و هع اااسوت ي
راد ي گ عماوج ي
ها ي هق طنم کاخ و ريثأت
ب ه ازاااس يي ا رد و دنراد ي
م ن ي فارگوپوت نا ي
ب مه ه ترواااص
قتس م ي غ و م ي قتس مر ي ب م ي رتش ي گ شش وپ رب ار رثا ن ي
ها ي و
دراد کاخ [
22 .]
عتارم يي قلا ي لد هب غابراهچ ي
رادروخرب ل ي
لقا زا ي هب و م ارااش نآ عبط ي
زاااسکاخ تهج بااسانم ط ي
زا
عض و ي گ ششوپ ت ي
ها ي لباق و بسانم لوبق
ي هدوب رادروخرب
صخاااش و اه
ي حطااس ي و و ي گژ ي اه ي درکلمع ي اپ(
ي راد ي ،
ذپذوفن ي ر ي خلاااصاح و ي
ز ي عاااضو رد کاخ ) ي
اراااش و ت ي
ط
باااسانم ي لکروط هب اما .تاااسا ي
فارغج تهج ي
ا يي ا رب ي ن
صخاش و و اه ي گژ ي اه ي درکلمع ي ريثأت رادانعم ي و هتش اد
رادانعم فلاتخا ثعاب ي
هک تااسا هدااش فلتحم تاهج رد دم تهج
ي ر ي هب و باااسانم ت ي
اب هن ي گ رارق هجوت دروم د ي
.در
اتن ي ااسررب ج ي صخاااش اه
ي حطااس ي هک داد ناااشن کاخ
تهج اه ي لامش ي برغ و ي اراد ي ب ي رتش ي رض ن ي صخاش ب اه
تهج و هدوب اه
ي بونج ي قرااش و ي اراد ي رتمک ي رااض ن ي ب
م ي دش اب . ام تلع هب ي
ل ندوب ةيواز ش روخ شبات ي
قطانم رد د
لدتعم مين ةرک لامااش ي ااش ، ي ب اه ي بونج ي قرااش و ي رادقم
بي رتاش ي ژرنا زا ي نارون ي اشروخ ي اش هب تباسن ار د ي
ب اه ي
لاماااش ي برغ و ي حان نامه رد ي
رد ه ي م تفا ي دننک [ 14 .]
اربانب ي روط هب ن لک
ي نچ رد ي ااش ن ي ب اه يي امد ي کاخ و اوه
بي گ ششوپ و رتمک تبوطر ،رتش ي
ها ي كنت رت .تسا فلاتخا
بي فلتخم تاهج ن ااش
ي گ شااشوپ رد بلغا ب ي
ها ي و زورب
و ي گژ ي اااصواااصخ و اه ي
تحت ار کاخ تا ريثأت
م رارق ي دهد
[ 14 .]
تهج بيش زا يک ي وع ا لم يطيحم ريثأت
ذگ را رب
رپ ا شنک ششوپ يهايگ تس ا ود . تهج فلتخم رغج ا ييايف
رب زيم نا د رد بآ رتس
س ايگ
،ه د ام ي اخ ک و زيم نا ون ر
رد يتفاي طسوت ايگ ه ريثأت ذگيم درا زا . وس ي د رگي افت تو رد
دش ت شبات ون ر رد اهتهج ي فلتخم ثعاب هب وجو د آ دم ن
رييغت تا زم و يياميلک وشيم
د [ 14 .]
،يلک روط هااب وع
ا لم
رغج ا ييايف دننام اهتهج ي فلتخم بيش رب زيم نا رد بآ
د رتس س ايگ
،ه د ام ي اخ ک و زيم نا ون ر رد يتفاي طسوت ايگ ه
ريثأت ذگيم را دن . زا وس ي د رگي افت تو رد دش ت شبات ون ر رد
اهتهج ي فلتخم كي اد هنم ببس هب و وج د آ دم ن رييغت تا
زم و يياميلک اد نآ رد
هنم وشيم د . رب يا اثم ل بيش يبونج
ومه هرا رگ رت زا اهبيش ي يلامش دنتسه
، ربانب ا ني ر تبوط
رتمک ي تبسن هب اد اههنم ي يلامش راد دن ا و ني ا رم ببس
وشيم د هک يياههنوگ هک
اد ود رد هنم ا رقتس را دنباييم
، زا رظن
و اهيگژي ي وب يتخانش اب
مه افت تو اد هتش دنشاب [ 7 .]
نارگااشهوژپ يخرب نايب
دنتااشاد ريثأت
دااصرد ،تهج
ش ي صوصخ رب عافترا و ب ي
گ ششوپ تا ي
ها ي و هدوب رادانعم
نچمه ي غت ن يي ش تهج تار ي
لوت رب ب ي ور رف ،هفولع د ي
ش ي
هن وگ عونت و ا
ي اااش و رادان عم ي
ب اه ي لام اااش ي برغ و ي
بي رتش ي ناوارف ن ي لوت و هنوگ ي
هتشاد ار هفولع د دنا
[ 19 ]،
هک
اب ي هتفا اه ي ا ي قحت ن ي ناوخمه ق ي
. دراد اتن ي هک داد ناشن ج
بي رتش ي اپ دص رد ن ي
راد ي ذپذوفن و ي ر ي تهج رد کاخ اه
ي
لاماااش ي برغ و ي رتمک و ي اپ داااصرد ن ي
راد ي ذوفن و پ ذ ي ر ي
قراااش تاهج رد کاخ ي
بونج و ي .تاااسا هداااش دروآرب
اااش ي ب اه ي لاماااش ي برغ و ي لد هب ي رد ل ي رون رتمک تفا
ااشروخ ي اراد د ي ب تبوطر ي رتااش ي ااش هب تبااسن ي
ب اه ي
بونج ي قراااش و ي اربااانب و هدوب ي
گ شاااشوپ زا ن ااي
ها ي
باااسانم رت
ي اراد و هدوب رادروخرب ي
لآ داوم داااصرد ي
و
ب گرباااشلا ي
رتاااش ي ا هک هدوب ي
اپ ثعاب دراوم ن ي
راد ي و
ذپذوفن ي ر ي ب ي ش رد کاخ رتش ي
ب اه ي لامش ي برغ و ي هدش
ا .تس ا ي ن ي تن اب هتفا اي ج نيققحم يخرب [
1 ] باطم ق دراد ت .
خلصاح ي ز ي ( کاخ ةخرچ اذغ داوم يي تهج رد )کاخ اه
ي
اراد فلتخم ي
عم فلاتخا ن
رادا ي من ي لد هک دش اب ي
لص ا ل ي
رک شااشوپ رادانعم فلاتخا دوجو دع تلع هب نآ ي
اگوتگ
دنوآ نادازناهن شاااشوپ(
ي م و ) ي فارگوپوتورک ي
تاهج رد
م فلتخم ي
.داااشاب نيققحم يخرب
ب ي م نا ي نک ن د ي ک ي زا
لاااصا لماوع ي
خلاااصاح رد ي
ز ي نچمه و ي ن ةخرچ داوم
اذغ يي
، م دوجو ي فارگوپوتورک ي
دازناهن شاااشوپ و نا
دنوآ ي
م کاخ رد ي
لد هب و داااشاب ي
رادانعم فلاتخا دوجو دع ل داانوآ دازناااهن شاااشوپ
ي م و ي فارگوپوتورک ي
تاااهج رد
،فلتخم ةخ رچ
اذغ داوم يي
فلاتخا فلتخم تاه ج رد
رادانعم ي ن ي تاااس [ 2
،]
ا ي ن ي هتفا اتن اب ي ج نيققحم يخرب
[ 18 ] دراد تقباطم .
،اتسار نيمه رد دش نايب يقيقحت رد
روااضح هتوب ىا ىاه رتااشيب رد مااشچ اهزادنا ي ىبونج و
هنيمارگ رد ماااشچ ىاهزادنا ىلاماااش
نکمم تاااسا هب
تايااصوااصخ ىکيژولوکا
توافتم هنوگ اه و تباقر نآ اه اب
رگيدکي و طيارش ىتبوطر توافتم ود مش چ زادنا ىگتس ب
هتشاد دشاب [ 23 .]
اتن ي ج س ررب ي اظن صخاش ي
گتفا ي ش هک داد ناش ن ي
ب
لامااش ي اراد ي ب ي رتااش ي رااض ن ي اظن صخاااش ب ي
گتفا ي
( 53 / 0 ش و ) ي بونج ب ي اراد ي رتمک ي اظن صخاش ن ي
گتفا ي
( 38 / 0 م ) ي ش .دشاب ي ب اه ي لامش ي لد هب ي ب تبوطر ل ي
رتش
اراد ي شاشوپ ي تخاونک ت ر ي اش هب تباسن ي
ب اه ي بونج ي
م ي دااشاب مه و ي ثعاب رما ن ات هدااش
صخاااش اظن
ي گتفا ي
گ شااشوپ ي
ها ي ااش رد ي لامااش ب ي
ب ي رتااش ي دااشاب ن اب هک
ي هتفا اه ي [ نيققحم يخرب 1
] دراد تقباطم .
اي ب نااااش ي نا
م ي هنماد هک دنک راد لاماااش هب ور ياه
ا زين و بيکرت ي
ششوپ يگتفاي اظن صخاش( يرتهب يهايگ 93
/ 0 تبسن )
هنماد هب صخااااش( بونج هب ور ياه اظن
يگتفاي 23 / 0 )
يم نچمه ،دنش اب ي
هنماد تهج ن يم اه
رب يمهم ريثأت دناوت
س ناتپ ي ل اه ي درکلمع ي عترم متس يس وکا ي
.دش اب هتش اد
جياتن يقيقحت ،يرادياپ صخااااش هاااس ره داد نااااشن
و يريذپ ذوفن ةخ رچ
رد يياذغ داوم هن ماد
و يبرغ ياه
ينعم فلاتخا يقرش دصرد جنپ حطس رد يراد
(
p<0/05
،)
اب .دنراد مهاب ةااسياقم
اظن هک دااش صخااشم هنماد ود
يگتفاي ةنماد دوب رتلااب يقرش هنماد هب تبسن يبرغ [
11 .]
ي ک ي زا اهروتکاف ي مهم و ساسا ي راذگريثأت رب
غت يي تار
ششوپ گ ي ها ي و صوصخ ي تا و و ي ژ گ ي اه ي کاخ تهج
فارغج ي ا يي م ي .دشاب تهج دم ي ر ي ت لوصا ي و هب ي هن و
نچمه ي ن لامعا شور اه ي دم ي ر ي ت ي ششوپ گ ي ها ي و کاخ
هب ا ي ن لماع اب ي د هجوت .دوش سناتپ ي ل اه ي درکلمع ي رد
تاهج فلتخم اراد ي فلاتخا رادانعم دنتسه ( 05 /
>0
،)P
ب ه روط ي هک ب ي رتش ي ن دصرد ليسناتپ ياه درکلمع ي رد
