شیپ زا هدافتسا اب کاخ یحطس قفا یلآ نبرک یناکم ینیب
یفیطریغ و یفیط لماوع علاطم(
ۀ سآ یقلایی عترم ؛یدروم و
)نانمس ناتسا ،نار
هدیعس یقطان
؛*
رایداتسا
،یشهوژپ شخب
تاقیقحت
،عترم م ؤ سس ۀ تاقیقحت لگنج
اه و عتارم
،روشک نامزاس
،تاقیقحت شزومآ
و
جیورت
،یزرواشک
،نارهت ناریا .
متسر هفیلخ هداز
؛
،ققحم شخب تاقیقحت
،عترم م ؤ سس ۀ تاقیقحت لگنج
اه و عتارم
،روشک نامزاس
،تاقیقحت شزومآ
و جیورت
،یزرواشک
،نارهت ناریا .
دیشهم یروس
؛ رایداتسا
،یشهوژپ شخب
تاقیقحت
،عترم م ؤ سس ۀ تاقیقحت لگنج
اه و عتارم
،روشک نامزاس
،تاقیقحت شزومآ
و
جیورت
،یزرواشک
،نارهت ناریا .
یضترم یلقادخ
؛ رایشناد
،یشهوژپ شخب
تاقیقحت
،عترم م ؤ سس ۀ تاقیقحت لگنج اه و عتارم
،روشک نامزاس
،تاقیقحت شزومآ
و
جیورت
،یزرواشک
،نارهت ناریا .
هدیکچ
لآ نبرک ی کاخ مهم زا یکی خاااش نیرت
یاه ک تیفی کاخ تااسا ا ماجنا زا فده . نی
اهراتفر ةعلاطم شهوژپ ی
ط یفی غ و یفیطری روظنم هب کاخ
لآ نبرک دروآرب ی
طااس کاخ ی
ور زا ادافتااسا اب یاه
ل ت لی لماع ی ر و ویااسرگ ن عتارم رد هناگدنچ همی
ی تااسا ااسآ و انمااس اتااسا ار تااسا
.
هنومن یرادرب هنومن ور زا ادافتس ا اب ،کاخ زا یرادرب
فداص ت ی هقبط یدنب .تفرگ تروص ادش ش قن داجیا زا سپ
ة ره رد ،هقطنم نگمه یاهدحاو
طقن نیدنچ ، آ تحاااحم اب بااسانتم نگمه دحاو ة
هنومن دادعت دومجم رد .دااش .اشتنا یفداااصت ت ماک تروااص هب یرادرب 145
طقن ة هنومن یرادرب
هنومن طاقن زا کی ره رد .دش تش ادرب نومن کی ،یرادرب
ة زا یطولشم( یبیکرت کاخ 9
.دش تش ادرب )ادهاش م لآ نبرک
ی اخ ور زا ادافتس ا اب ک
ت ویس ارتی لکلاو –ی ک ب ازادنا یریگ دش . تاع طا 114 هنومن ارب ی جنس او ی تاع طا و لدم 31
هنومن ارب ی تعا یجنس راب ب آ ه .دش هتفرگ راک
دنجنس زا لص اح یفیط یاهریغتم یگتح بمه ازیم داد اش ن جیاتن ۀ
تس دنلOLI 8 یفیطریغ یاهریغتم هب تبح ن ی طس کاخ یلآ نبرک اب
هش قن زا لص اح یفارگوپوت یاه
1:25000 .تس ا رتش یب نچمه
نی اتن جی ل ت لی لماع ی زجت ور هب ةی
هفلؤم یاه لص ا ی داقم اب ری و ۀژی زا رتگرزب کی
راو لک داد اش ن ای
عمجت سن ی بت نیی ادش ب ه س و ةلی 14 غتم ری ربارب ، 2 / 90 دوب دص رد ا هک
نی م ازی راو سنای ب ه س و ةلی ض وت لماع هس حی
.دش اداد
س رگر ةلداعم وی
لوت دی اب ادش 3 ح ناتپ زا ،ادش جارشتس ا لماع لی
بس انم ی ارب ی پ شی ینیب لآ نبرک ی طس کاخ ی
( دوب رادروخرب 59
/ 0 = .)R2
ر ةش ی ( اطخ تاعبرم طس وتم پ لدم )RMSE
یداهنش ی ربارب 3 / 0 بترا هب هجوت اب .دش هبس ا م قتح م طا
می لآ نبرک ی شلص اح لماوع اب کاخ یزی
و
اااسرف لباقم رد کاخ تمواقم
،شی زوت لدم عی ناکم ی لآ نبرک ی م کاخ ی دناوت ب ه اونع کی ز لدمری حارط روظنم هب مهم ی
اااس ری لدم یاه پ ادیچی
لوت وچمه دی اب(
سموی سوکا ) متحی اه ی کشخ ی لدم و یاه اسرف شی .دوش عقاو ادافتسا دروم کاخ
دیلک ناگژاو : لآ نبرک ی
، کاخ ی طس تسدنل ، 8 ل ت ، لی لماع
،ی سرگر وی طخ ی .هناگدنچ
:لوئحم ادنحیون * سامت ارامش
: 989126953796 +
Email: nateghi@rifr-ac.ir
:بیوصت خیرات 19
/ 10 / 1399
ص 188 - 177
1 . همدقم
لآ نبرک ی زا یکی رتمهم نی خاااش اه ی ۀدننک نییعت
ک تیفی کاخ یم .وااح م دوااش
قم رد . سای ناهج
،ی لک
خذ نبرک اری
کاخ رد ادش 5
/ 1 رت ویلی ا هک تس ا نت نی
رقت رادقم تابی
ب ربارب هس رتش ی
گ رد دوجوم نبرک زا اهای
و
ب ربارب ود رتااشی
تااسا رفااحمتا رد دوجوم نبرک زا 6]
اب .[
ت هجو ا هب هکنی لآ داوم ی حب رد یرای صوصخ زا تای
زا کاخ
شلااصاح هلمج یزی
،کاخ دوبهب امتخاااس ،کاخ
شیازفا
فرظ تی یرادهگن .آ
اوه و کاخ رد و
دوبهب لاعف تی یاه
م یبورکی کاخ
شقن ،دراد ازورما هب خاااااش اونع
اپ یرادی هتخانااش کاخ تااسا ادااش
23]
زوت و رادقم .[
عی
لآ نبرک ی حب کاخ رد رای
غتم ری اربانب تسا نی
عت یی قد ن قی
م آ ی ز کمک دناوت یدای
دم هب تیری بط عبانم یعی
امن دی
19]
ا زا ،[
نی اااحب ور یرای قق م زا نی ب اب ه گراک یری ونف
لدم و رود زا شجنس زاس
ی پ هب شی ب ینی نبرک لآ ی کاخ
ادومن مادق ا .دن ا
یقیق ت رد 1]
روان ف زا اداف تاااسا اب ،[
ی
ب و رود زا شجنس ه
گراک یری واصت ری راوهام ۀ
Quick Bird
،
سررب هب ی ثأت ری لگنج راک ی رهش ی عقاو کشخ قطانم رد
لامش رد .رغ
رهش اهفصا رب ازیم سرت نبرک بی
ادش رد
قمع ود 15
- 0 و 30 - 15 تنااس ی یرتم رب .دنتخادرپ کاخ
اتن سااااسا
،جی م ازی اااسرت بی لا رد کاخ نبرک هی
یاه
طس ی ح ب کاخ رای
ز رتدای ازفا اب و ادوب شی
شهاک قمع
م ی دبای . رگید یقیق ت رد 20]
، [
وااااصت زا ادافتاااسا اب ری
راوهام ۀ
IRS-AWIFS
ور و اااسرگر ینوی غتم دنچ اری
،
اااشقن ة قطنم رد کاخ یلآ نبرک یناکم عیزوت ة
اقاهد ار
هک دندیسر هجیتن نیا هب و دندومن هئارا ب زمرق دناب
نیرتشی
م اب ار هطبار ازی
لآ نبرک ی طاااس کاخ ی
قطنم ة دروم
.تاااسا هتاااشاد هعلاطم نینچمه
19]
دنتاااشاد راهظا ،[
اوت م ی لآ داوم ی لآ نبرک و ی
داااش کاخ تادی
لماوع هب ی
ربراک دون وچمه ی
اااضارا
،ی شاااشوپ گ
،یهای لقا می و
اهرتماراپ ی مز لکش نی هتحباو م هک تسا ی
اوت ادافتسا اب
اداد زا یاه اراوهام یا و هئارا لدم تروااص هب ار آDEM
.درک هع لاط م رد رگید یا
15]
ور دن تاااشاد راه ظا ،[
کدلااحت یارب
هتااحجرب یزاااس
داونا یگژیو یاه حطااس
،نیمز هب روط ادرتاااحگ دروم
ادافتاااسا عقاو
یم دواااش .
کدلح ت زا
هس خاش
،ییانش ور یگنیزبس
و تبوطر
حطس یکیزیفویب تایص وص خ هب هجوت اب هک ادش لیکش ت ددعتم یاهدناب اب ریواصت رد دوجوم یفیط تاع طا ،نیمز یم ادراااشف اه دن اب شهاک اب ار دن ک
. 18]
،[
اب قیفلت
ور اه ی ااسرگر وی مز و نی رامآ ااش هب وی ۀ رک گنیجی رد
ااششب ی زوح زا ۀ حاون رد ادامران هناخدور ی
رم یزک هب ،دنه
ئ ارا ة لدم ی پ روظنم هب شی
ینیب دام رادق م ۀ
لآ ی کاخ
آ .دنتخادرپ ا رد اه
نی ق ت قی غتم تاااشه زا ری
پ شی نیب
لماش خاش هس یاه ناگ ة ( کدلحت لیدبت گدنشخرد
،ی
زبااس یگنی و تبوطر ) شااشوپ خاااش ، گ
یهای ،NDVI
عااضو خاااش تی
ترارح ی شااشوپ گ
،یهای تاقبط لدم
عافترا
،ی اش بی فارگوپوت خااش و ی
هب و دندرک ادافتاسا
اتن جی اضر تی یششب تسد دنتفای . رگید یقیق ت رد 21]
،[
اااسررب هاب ی
خذ طاابترا ری
ۀ لآ نبرک ی خرب ااب کااخ ی
اهرتماراپ ی ف یکیزی ااش و ییایمی ور زا ادافتااسا اب کاخ
ل ت لی ریاااحم اااسرگر و وی
ماگ هب ماگ رد عتارم اتاااسا
اجیابرذآ یقرااش
اتن .دنتخادرپ جی
م داد اااشن ازی
ثأت ری
و یگژی یاه ف یکیزی نبرک رب کاخ یلآ
اااحب رای ب رتاااشی زا
و یگژی یاه ش ییایمی نچمه .تس ا آ نی
اتن جی س رگر وی
ماگ هب ماگ لک یاهریغتم هب روظنم هب کاخ
تس د دروآ
لدم ییاهن مشت نی نبرک یلآ اهروتکاف ،داد اش ن کاخ ی
اااس ،سر
،تلی اااسا ،تبوطر ظفح اوت هت یدی
اده و تی
رتکلا یکی دودح رد 57
غت داصرد تاریی
ک نبر یلآ ار کاخ
بت نیی م ی دن نک . هع لاط م رد رگید یا
9]
، [
پ هب شی ب ینی
لآ نبرک ی لدم زا ادافتاااسا اب کاخ
LiDAR
اپ رب هک ی ة
لدم یموقر تخادرپ تس ا دافترا .
اتن جی هس هک داد اش ن
و یگژی ااش بی بااحن
،ی دافترا ناک رد درادناتااسا دافترا و لا
پ شی ب ینی نبرک یلآ دنراد یمهم شقن کاخ .
نینچمه 3]
،[
علاطم رد ة لگنج اه ی مشک ری لامش
،ی نیدنچ زا ادافتسا اب
شیپ لقتح م ریغتم نیب
ی خاش ،بیش ،دافترا هلمج زا
شاااشوپ یهای گ
ب اب و اریغ و NDVI
ه ور یریگراک
( گنیجیرک ویس رگر ) RK
شیپ هب یلآ نبرک یناکم ینیب
.دندرک مادقا ی طاااس کاخ رد دوجوم تزا و هب هجوت اب
شقن متاااحیاااسوکا رد یلآ نبرک ددعتم یاه یعترم یاه
کاخ یزیشلااصاح(
، شیازفا ازیم حطااس دحاو رد دیلوت
عترم رد .آ یرییپذوفن شیازفا ،کاخ امتخااااس دوبهب ،
،کاخ یوهت دوبهب ة
،کاخ یاوه و .آ شیااااسرف لرتنک
،کاخ هن اش لگ یاه زاگ تارثا شهاک و لی دع ت )... و یا
،
ازورما ب لماع نیا ه
هتخانش کاخ تم س خاش اونع
ادش 17]
نیا زا و[
یش ور هب یبایتس د ور یملع
اوتب هک
دروآرب نمض ، آ ةیاپ رب بس انم
)راک سایقم هب هجوت اب(
رئاخ ذ ازیم کاخ ی طاااس قفا رد دوجوم یلآ نبرک
،
اداد دیلوت اکما ش قن بلاق رد هتس ویپ یاه
ة یناکم عیزوت
دنچ ای هنلااااس شیاپ و آ هنلااااس
دیامن ایهم ار رب او ع و
متحیسوکا عیسو حوطس رد ارجا تیلباق آ ار یعترم یاه
،دشاب هتشاد .انتجا یترورض
.تسا رییپان رض اح شهوژپ
هااصرع رد مهم زاین نیا هب ییوگشااساپ یاتااسار رد یاه
همین قطانم یعترم ا
ی تس سآ و ماجنا هب انمس اتسا ار
.تسا ادیسر
2 . یسانش شور
2 1.
یفرعم.
قطنم ۀ هعلاطم دروم
قطنم ة ااسآ هب موااسوم ،هعلاطم دروم و
زا یااششب ، ار
تحاح م اب هک تس ا انمس اتس ا یق یی عتارم 5642
رد ،راتکه 12
اتاااسرهاااش یرتمولیک رهاااشیدهم
رد و
لوط ۀدود م یقراااش یاه
53 و هجرد 16
هقیقد ات 53
و هجرد 24 هقیقد ضرع و یلاماااش یاه 35
و هجرد 48
هقیقد ات 35 و هجرد 52 هقیقد تسا ادش عقاو لکش(
1 ).
بیترت هب ایرد زارت حطس زا هقطنم دافترا رثکادح و لقادح 1910 و 3110 یم رتم یامد و یگدنراب طااسوتم .دااشاب
ق طنم هن ای لااااس ة
لداع م بی ترت هب هع لاط م دروم 212
یلیم و رتم 8 / 11 جرد ة یتناس یم دارگ هقطنم میلقا .دش اب
همین ،نترامود ور اب همین اژربمآ ور اب و کشخ
کشخ
.تسا ادش یبایزرا درس
لکش 1 . تیعقوم قطنم ۀ نانمس ناتسا رد هعلاطم دروم روشک و
2 2.
قحت شور.
قی
ا رد نی اهدناب تاع طا زا شهوژپ ی
2 ات 7 ۀدنجناااس
تااسدنل ۀراوهامOLI
8 لودج(
1 ریگ ۀرامااش اب ) 163
و در ۀرامااش
فی 35 هب طوبرم 25
تااسوگآ 2019
( 3 دادرم
1398 هااااشقن و ) یاه
فارگوپوت ی 1:25000 هب هق طنم
ارامااش اه ی
SE 6661
،
NW 6661
،
SW 6661
ادافتااسا
.دش
لودج 1 . اهدناب تاصخشم ی
ةدنجنس تسدنلOLI
8 قحت رد هدافتسا دروم قی
فیدر رامش
ۀ دناب دناب مان
یناکم کیکفت تردق )رتم(
یفیط ۀدود م )رتم ورکیم(
1 دناب
2 )یئرم( یبآ
30 512
/ 0 - 452 / 0
2 دناب
3 )یئرم( زبس
30 590
/ 0 - 533 / 0
3 دناب
4 )یئرم( زمرق
30 673
/ 0 - 636 / 0
4 دناب
5 ( زمرق ودام
)NIR 30
879 / 0 - 851 / 0
5 دناب
6 ( ااتوک جوم لوط زمرق ودام
SWIR1 ) 30
651 / 1 - 566 / 1
6 دناب
7 ( ااتوک جوم لوط زمرق ودام
SWIR2 ) 30
294 / 2 - 107 / 2
هنومن اب یرادرب هقبط یفداااصت ور زا ادافتااسا
یدنب
( ادش
Stratified random sampling pattern
دش ماجنا )
16]
هک بیترت نیدب [
ادتبا هاااشقن ،یعافترا تاقبط یاه
تهج و بیش هنماد یاه
شقن و دیدرگ قیفلت رگیدکی اب یا ة
یلوا ة هنومن نگمه یاهدحاو یرادرب
هیهت فیح زا سپ .دش
ریغ یربراک اب یض ارا ارشص یض ارا ،یعترم
و بیش رپ ،یا
ش قن تیاهن رد ،سرتس د لباقریغ ة
نگمه یراک یاهدحاو
زا لکاااشتم 17
.داااش داجیا نگمه دحاو زا کی ره رد
)تحااااحم اب باااسانتم( نگمه یاهدحاو
، طقن نیدنچ ة
هنومن یرادرب یفداااصت ت ماک تروااص هب دااش .اشتنا
. رد
دومجم دادعت 145 طقن ة هنومن یرادرب
، تااشادرب ااش
رد .د
زا کی ره 145
ط قن ة هن ومن یرادرب ن ومن کی ، ة
کاخ
زا لکش تم یبیکرت 9
طقن( ادهاش م ة
مامض نا هب یلص ا 8
داعش هب هطقن 20
طقن زکرم زا رتم ة
)یلص ا رفص قمع زا
ات 20 یتنااااس هنومن .داااش تاااشادرب کاخ یرتم
یاه
تشادرب طقن ره هب طوبرم ادش ة
هنومن طولشم مه اب یادرب
ومن کی و دندش ن
ة ت آ زا یمرگولیک ود زا سپ هک دش هیه
طقن تاصتشم تبث و هطوبرم بحچرب بصن ة
هنومن
،یرادرب
.دش لقتنم یس انش کاخ ااگش یامزآ هب اوه زا سپ
کش خ
هنومن دومن کلا زا اهنآ روبع و اه
2 یلیم یاوت م ،یرتم هنومن یلآ نبرک
یلکلاو ویسارتیت ور زا ادافتسا اب اه –
دیدرگ نییعت ک ب 24]
.[
.2 .2 .1 یفیط یاهریغتم مرن زا ادافتااسا اب ،یفیط یاهریغتم ةبااسا م زا شیپ
رازفا
ENVI 5.1
شیپ تای لمع ، و دااااش ماج نا زادرپ
یاهدناب زا کی ره رفاااحمتا یلااب یفیط شباتزاب ود
ات
ۀدنجنس تفه تس دنلOLI
8 زا ادافتس ا اب .دش لص اح
یودیبلآ لماش یفیط خاش تشه ،ادش ح صا ریواصت حطااس 14]
سر خاااش ،[
10]
تانبرک خاااش ،[
5]
،[
تارذ ۀزادنا خااااش 25]
، 23 و 19 یهایگ خااااش ،[
( راجنهب یلاااضافت خااااش و ،)NDVI
،ییاناااشور یاه
کدلحت لیدبت تبوطر و یگنیزبس 2]
، [
.دش هبسا م
.2 .2 .2 یفیطریغ یاهریغتم اداد هب یس رتس د مدع هب هجوت اب شهوژپ نیا رد یاه
هش قن امزاس یعافترا یموقر لدم ،روش ک یرادرب
DEM
هشقن زا ادافتسا اب هقطنم سایقم اب هقطنم یفارگوپوت یاه
1:25000 بعج زا ادافتسا اب ادتبا ،روظنم نیدب .دش هیهت
ة
رازب ا
Arc Hydro
مرن طی م رد رازف ا
ArcGIS 10.3
،
شیپ تای لمع ینیمز زادرپ
(
Terrain Preprocessing
)
و ماجنا هب باااحتنم تاداریا ،نکمم دح ات فرطربDEM
ااب و آ زا ادااافتاااسا اااب و دااااش ه
مرن یریگراااک رازفا
ArcGIS 10.3
، شش یبحن دافترا لماش یفیطریغ ریغتم
Relative Relief
( )RR
تهج( بیاااش تومیزآ ،بیاااش ،
لکش ،)هنماد هنماد یان نا یمومع
(
landscape General
Curvature
یقفا یان نا ،)حطاااحم ای و .د م ،رعقم( )
(
Planform Curvature
تارییغت تداااش نیبم( هن ماد ،)
زا روبع رد .آزره هک تااسا آ رگنایب و ادوب هنماد تهج یم لمع ارگاو ای ارگمه تروص هب رظن دروم حطس و )دنک
( یدومع یان نا
Profile Curvature
) تدش نیبم( هنماد
ایرج تعرااس هک تااسا آ رگنایب و ادوب بیااش تارییغت یم ادوزفا رظن دروم حطاااس زا روبع رد .آزره ای دواااش
یم شهاک .دش دیلوت )دبای
یارب ( ةط بار زا ،بی اااش تومیزآ رتماراپ لی دب ت 2
)
دش ادافتسا 7]
.[
( ةطبار 2 )
.2 .2 .3 هف لؤم ۀی زجت شور هب یلماع ۀی زجت یاه
یلصا تاع طا ةی زجت یارب یرام آ یکینکت یلماع لی ل ت
اداد ةعومجم رد دوجوم هعومجم نیب هک تسا اه
اوارف یا
یب رهاظ هب هک ییاهریغتم زا یص اخ ةطبار ،دنتح ه طابترا
یم رارقرب یاااضرف لدم کی ت ت ار دنک
8]
لیل ت رد .[
هفلؤم ةیزجت ور هب یلماع لماع داجیا یارب ،یلصا یاه
اه
ا هیلوا یاهریغتم تاع طا و ادش ادافتس ا اهریغتم مامت ز
یم هئارا لماوع ةلیسو هب تافلت نیرتمک اب یاوت م و دنوش
یمن تااسد زا یلااصا یاهرتماراپ یتاع طا ةیزجت رد .دور
اداد باااسانت لرتنک یلماع هنومن دادعت( اه
تیمها زا )اه
اقق م زا یرایاااحب رظن هب انب و ادوب رادروخرب یدایز ،
هنومن دادعت نیب یمیقتاااحم طابترا یاهریغتم دادعت و اه
روظنم هب ،رض اح شهوژپ رد ور نیا زا .دراد دوجو لقتح م اداد بسانت لرتنک و لقتح م یاهریغتم لیلقت
زا شیپ ،اه
وس ریپ یگتح بمه سیرتام داجیا اب ،یلماع ةیزجت یارجا نیب 19 آ ،کاخ یلآ نبرک و هیلوا لقتحمریغتم هتسد
زا
ینعم یگتاااحبمه هک ییاهریغتم کاخ یلآ نبرک اب یراد
( دنتااشادن
p>0.05
ةیزجت و دندااش فیح و ییاااسانااش ،)
ینعم یگتاااحبمه دجاو یاهریغتم سااااسا رب یلماع راد
(
P<0.05
کاخ یلآ نبرک اب ) طرااش هک اجنآ زا .دااش ماجنا
اداد تیافک ینعم یلماع لی ل ت رد اه
ومزآ داااش راد
مأوت تلتراب تیورک لواااصح اب
لقادحKMO
6 / 0 تاااسا
11]
ینعم تلتراب تیورک ومزآ هک یدراوم رد و[
ادوب راد
رادقم یلو زا رتمکKMO
6 / 0 تاکارتااشا یااسررب ،تااسا
زا رتمک تاکارتاااشا ازیم اب یاهریغتم فیح و اهریغتم 4 / 0 تاااسا یمازلا یلماع ةیزجت ددجم یارجا و 11]
ایل ،[
م ود رد یلماع ةیزجت شهوژپ نیا رد هب داااش ماجنا هلحر
ینعم نماااض هک یروط ،تلتراب تیورک ومزآ داااش راد
زا شیبKMO
6 / 0 .دوش لصاح
.2 .2 .4 یداهنشیپ لدم یجنسرابتعا
زا لدم یجنس رابتعا یرب ود
یگتح بمه بیرض رایعم
شیپ و یعقاو ریداقم نیب یلآ نبرک ادش ینیب
و مود ةشیر
اااطخ تاااعبرم نیگنااایم
Root Mean Square Error
(RMSE)
ةطبار(
3 .دش ادافتسا )
( ةطبار 3 )
RMSE = √1
𝑛∑𝑛𝑖=1(𝑂𝑖− 𝑃𝑖)2
رد هک طبار ة ،قوف
Oi
ادااش ادهاااشم یلآ نبرک ازیم
ازادنا(
و )ادش یریگ
Pi
شیپ یلآ نبرک رادقم و ادش ینیب
.تسا تادهاشم دادعتn
. 3 جیاتن
جیاتن ومزآ یگتااحبمه وااسریپ
رب یور یاهریغتم
لقتااحم لودج رد
( 2 ) اب .تااسا ادااش اداد اااشن ماجنا
ومزآ لی ل ت یلماع رب یور 20 ریغتم هی لوا و یاااسررب
ریداقم ۀزادنا تقد هنومن یریگ ( )MSA
و فیح یاهریغتم
اب کچوکMSA
رت زا 5 / 0 و رارکت ومزآ روکیم ات لوص ح
جیتن ة
،بس انم رد
تیاهن دادعت 14 ریغتم لماش یاهدناب
ود ات تفه ادنجناااس راوهامOLI
ۀ تاااسدنل 8
، یودیبلآ
،حطس خاش
،سر خاش یاه 3 هناگ لیدبت
، کدلحت
، NDVI
دافترا و
،بیش هب اونع یاهریغتم بسانم
و دجاو
تیح ص یارب
دورو هب لدم لیل ت یلماع .اشتنا دیدرگ .
لودج 2 . یحطس کاخ یلآ نبرک اب لقتسم یاهریغتم یگتسبمه نومزآ جیاتن
فیدر ریغتم دون
ریغتم مان وسریپ یگتحبمه بیرض
1 یفیط
دناب 2 -0/581**
2 یفیط
دناب 3 -0/573**
3 یفیط
دناب 4 -0/577**
4 یفیط
دناب 5 -0/479**
5 یفیط
دناب 6 -0/522**
6 یفیط
دناب 7 -0/559**
7 یفیط
(ودیبلآ
Albedo
) -0/546**
8 یفیط
( سر خاش )CI
0/340**
9 یفیط
( تانبرک خاش )CaI
0/022ns
10 یفیط
( تارذ ازادنا خاش )GSI
0/029ns
11 یفیط
( راجنهب یلضافت یهایگ خاش )NDVI
0/419**
12 یفیط
( کدلحت لیدبت ییانشور خاش )BI
-0/532**
13 یفیط
لیدبت یگنیزبس خاش ( کدلحت
)GI
0/347**
14 یفیط
( کدلحت لیدبت تبوطر خاش )WI
0/461**
15 یفیطریغ
( یبحن دافترا
Relative Relief
) 0/351**
16 یفیطریغ
بیش 0/247**
17 یفیطریغ
هنماد تهج 0/042ns
18 یفیطریغ
( هنماد یان نا یمومع لکش
General Curvature
) 0/020ns
19 یفیطریغ
یان نا ( هنماد یدومع
Profile Curvature
) 0/048ns
20 یفیطریغ
( هنماد یقفا یان نا
Planform Curvature
) 0/015ns
* ینعم انیمطا حطس رد راد 95
دصرد
**
ینعم انیمطا حطس رد راد 99
دصرد
ینعم ف تخا مدعns راد
ازیم
KMO
لص اح زا ماجنا لیل ت یزیمم رب ساس ا
14 ریغتم
،ریخا لداعم 76 / 0 ب ه تاااسد دمآ
هک رتگرزب زا
6 / 0 ادوب و نیا رما دیؤم تیافک اداد اه و دوجو باااسانت
لب اق لوبق نیب یاه ریغتم یدورو
و دادع ت هن ومن اه یارب
ماجنا لیل ت یلماع تااسا نینچمه.
ةجیتن ومزآ تیورک
تاالتراااب ینعم
راد ادوب ( 01 /
<0 )p
و زا نیا ور یم اوت
تف گ ضرف رفاااص ومزآ روکیم ینبم رب مدع دوجو
کارتش ا و
یگتح بمه ایم
یاهریغتم یدورو
در یم دوش . هب
تراب ع رگید نیب یاه ریغتم یدورو
هج و کارتاااشا
( یگتاااحبمه )
دوجو هتاااشاد و
اکما ماجنا لیل ت یلماع
راااحیم تاااسا ادوب .
ةیزجت ور هب یلماع لیل ت جیاتن
هفلؤم ( یلاااصا یاه )PCA
( ۀژیو ریداقم اب
eigenvalue
)
نییبت یعمجت سنایراو لک داد ااشن کی زا رتگرزب ،اداش
لم اع شخرچ زا سپ ( سکمیراو ور هب اه
Varimax
)
ربارب 2 / 90 ب سنایراو ازیم نیا هک تس ا دص رد ه
ةلیس و 3
یم اداد حیضوت لماع لودج( دوش
3 .)
لودج 3 . هفلؤم ۀیزجت شور هب یلماع لیلحت طسوت هدش نییبت سنایراو لک یلصا یاه
لماع اژیو ریداقم
تارویجم دومجم جارشتسا یلماع یاهراب یلماع یاهراب تارویجم دومجم
سکمیراو شخرچ زا سپ
دصرد لک سنایراو دصرد
سنایراو یعمجت دصرد لک
سنایراو دصرد
سنایراو یعمجت لک
1 074 / 10 161 / 67 161
/ 67 074
/ 10 161 / 67 161
/ 67 763
/ 9
2 334
/ 2 581 / 15 742
/ 82 334
/ 2 581 / 15 742
/ 82 362
/ 5
3 122
/ 1 48 / 7 22
/ 90 122
/ 1 48 / 7 22
/ 90 642
/ 2
4 723
/ 0 823 / 4 045
/ 95
5 352
/ 0 348 / 2 393
/ 97
6 215
/ 0 435 / 1 828
/ 98
7 104
/ 0 696 / 0 524
/ 99
8 026
/ 0 170 / 0 694
/ 99
9 019
/ 0 13 / 0 824
/ 99
10 011
/ 0 072 / 0 896
/ 99
11 008
/ 0 052 / 0 948
/ 99
12 004
/ 0 024 / 0 972
/ 99
13 003
/ 0 019 / 0 991
/ 99
14 001
/ 0 009 / 0 100
هااس لماع جارشتااسا ادااش
لااصاح زا
لیل ت
،یلماع
ب ه اونع یاهریغتم لقتااحم
ونکم رد لیل ت ینویااسرگر
هناگدنچ هب
ور
Enter
دروم ادافتسا عقاو دش ( ةطبار 3 .)
زیلانآ سنایراو ةلداعم
ویااسرگر روکیم
هک زا ادافتااسا اب
زا لصاح تاع طا 114
( کاخ هنومن 80
لک دصرد دادعت
هنومن ب )اه ه تسا ادمآ تسد لودج رد
( 4 ) .تسا ادش هئارا
( ةطبار 3 ) 315SOC
/ 0 - 071 / 1
= 15 PC1
/ 0 + 09 PC2
/ 0 +
PC3 R2 = 0/59
لودج 4 . زیلانآ سنایراو ۀلداعم نویسرگر
تارییغت عبانم یدازآ هجرد
تاعبرم دومجم اطخ تاعبرم نیگنایم
F
ویسرگر 3
719 / 14 9
/ 4 84
/ 21 **
ادنامیقاب 110
71 / 24 225
/ 0
لک 113
43 / 39
**
: ینعم راد رد حطس لامتحا 1 دصرد
ةط بار( اداااش هئ ارا لدم یجناااسراب تعا یارب 3
زا )
زا لااصاح تاع طا 31
( کاخ هنومن 20
دادعت لک دااصرد
هنومن ادش ماجنا تابسا م قباطم .دش ادافتسا )اه بیرض
شیپ ریداقم یگتااحبمه نبرک یعقاو ریداقم اب ادااش ینیب
ربارب یلآ 76
/ 0 ادوب ( 59 / 0
2=
)R
تاعبرم طس وتم ةش یر و
( اطخ )RMSE
ربارب 3 / 0 یم .دشاب
لکاش ( 2 ) ریداقم ازادنا یریگ اداش و شیپ ینیب داش ۀ
نبرک یلآ کاخ ی طس ار رد 31 هنومن دروم ومزآ اشن یم
دهد . رادومن کی هب کی ریداقم ازادنا یریگ و شیپ ینیب
ۀدش ریغتم فوصوم زین رد لکش ( 3 ) هئارا ادش تسا .
لکش 2 . هزادنا ریداقم رادومن شیپ و هدش یریگ
دش ینیب ة رد ار یحطس کاخ یلآ نبرک 31
نومزآ دروم هنومن
لکش 3 . رادومن طخ کی هب کی ریداقم هزادنا یریگ هدش و شیپ ینیب ةدش نبرک یلآ کاخ یحطس
4 ثحب
.هجیتن و یریگ
قفا رد دوجوم یلآ نبرک طاااسوتم هک داد ااااشن جیاتن کاخ ی طس قطنم عتارم یاه
ة ربارب هعلاطم دروم 02
/ 1 دصرد
.تسا ازیم هب یلآ نبرک رئاخذ نیرتمک 73
/ 0 کاخ رد دصرد یهایگ یت ی طاااس
Rosa persica - Stachys inflate
نوگ هک یهایگ یت نیا رد .دش ادهاشم ة
کرو ار آ بلاغ
(
Rosa persica
لیکاااشت ) یم
دهد نییاپ تاعافترا رد و
تاااسد ( 2000 ات 2200 )رتم زا رتمک( مک بیاااش اب 20
،تااسا ادااش عقاو اداج راوج رد و )دااصرد یارچ لیلد هب
یب ششوپ ،هیور بیرشت تدش هب کاخ و یهایگ
.تسا ادش
بیرشت تدش تس ا یدح هب یت نیا یحاون یخرب رد اه
شاااشوپ هک کاخ و هتفر نیب زا ت ماک یهایگ
ت ماک یاه
کاخ( ادش بیرشت ینامتخاس اب تشل دیفس یردوپ یاه
.تس ا اداهن یاج رب ار )گنر هب یلآ نبرک رئاخذ نیرتش یب
ازیم 25 / 1 یت ی طاااس کاخ رد داااصرد یهایگ یاه
Artemisia Aucheri - Astragalus verus - Bromus tomentellus
،
Onobrychis cornuta - Astragalus
verus - Acantholimon sp.
و
Artemisia Aucheri -
Astragalus verus
یااشیور مرف رظن زا هک دااش ادهاااشم
هتوب تاتدمع هلااااسدنچ ای و ایاپ یتاااحیزرید رظن زا و یا
یت .دنتاااحه رد روکیم یهایگ یاه
تاااسدلااب تاعافترا
( 2700 ات 2900 )رتم بیاااش اب قطانم رد و 20
ات 40
ادااش عقاو دااصرد دراوم هب هجوت اب .دنا
یم قوف تفگ اوت
عترم )بیش و دافترا( یفارگوپوت طیارش رد یتخاونکی مدع تارییغت زورب بج وم هع لاط م دروم ینعم
راد یاوت م رد
رد کاخ یلآ نبرک .تس ا هتش اد لابند هب ار ی طس قفا
تاق یق ت جیات ن اب قوف دراوم 18]
، 19 .دراد تق باط م [
و یفیط یاه ریغتم یگتاااحبمه ومزآ جیات ن یاااسررب یم ااااشن کاخ یلآ نبرک اب یفیطریغ طاب ترا هک دهد
اب هااااحیاق م رد کاخ یلآ نبرک اب یفیط یاه ریغتم یروط هب .تسا رتشیب یفیطریغ یاهریغتم م زا هک
ای 14
تانبرک خاااش ریغتم ود اهنت ،هعلاطم دروم یفیط ریغتم ینعم یگتااحبمه تارذ ۀزادنا خاااش و یراد
نبرک اب ار
دندادن ااااشن کاخ یلآ .
،هطبار نیا رد تااااشیامزآ جیاتن
ازیم رد دایز ف تخا دوجو دیؤم ادش ماجنا یسانش کاخ کهآ (
T.N.V
) قطنم کاخ ی طس قفا رد دوجوم ة
دروم
زا ازیم نیا و تااسا هعلاطم 6
/ 0 یهایگ یت رد دااصرد
Artemisia Aucheri – Astragalus verus
ات 6 / 39 دصرد
یهایگ یت رد
Bromus tomentelus – Stipa arabica
– Psathyrostachys fragilis
،تااااسا ریغتم نیاربااانب
یم تفگ اوت تیااساااحح ازیم
تانبرک خاااش (
) CaI
اداد زا لااصاح ۀدنجنااس یاه
تااسدنلOLI
8 هب تبااحن تارییغت
هق طنم رد دوجوم که آ و ادوب مک
خاااااش
هقطنم رد دوجوم کهآ تارییغت داد اشن یارب یبسانم تااحین . یااسررب ،تارذ ۀزادنا خاااش صوااصخ رد جیاتن
( نش دص رد یس انش کاخ تاش یامزآ ( یلا ،)sand
و )silt
( سر کاخ هنومن )clay
لاقتنا و ادااش تااشادرب یاه آ
اه
زا شیب هک داد ااااشن ،کاخ تفاب ثلثم هب 65
داااصرد
کاخ قطنم یاه ة
تفاب یاراد هع لاط م دروم
clay loam
،
15 تفاب یاراد داااصرد
Sandy clay loam
، 10 داااصرد
تاافاااب یاراد
Sandy loam
تاافاااب یاراد یااقاابااام و
Silty clay loam
یم رگید ترابع هب .دنتاااحه تفگ اوت
کاخ ۀدمع تارذ ۀزادنا رظن زا هقطنم یاه
قبط رد ة تاتبح ن
طس وتم ات طس وتم یم رارق
ریداقم لیلد نیمه هب و دنریگ
( تارذ ۀزادنا خاش هب طوبرم و ادوب کیدزن مه هب )GSI
ینعم ف تخا .دندادن اش ن ار یراد
هک تس ا یلاح رد نیا
13]
قطنم رد[
ة اوکزوریف روزل بس انم ییاناوت هب
خاش
( تارذ ۀزادنا )GSI
هنماد کیکفت رد یاه
ازیراو یاراد یاه
یگنااس تااشرد
گنردیفااس و رطق طااسوتم اب
5 ات 15
یتناااااس رتم
نمچداایفاااس ةاانوگ هاالیاااسو هااب هااک
(
Leucopoa sclerophylla
) مک مکارت اب ادااش ادیااشوپ
دندوب یعترم یحاون ریااااس زا کاخ یاراد هک
اب یاه تفاب
نیگنس تاتبحن ات نیگنس دندوب
.دنتشاد اراشا جیاتن
ومزآ
یگتح بمه یاهریغتم
یفیطریغ اب
نبرک یلآ
،کاخ یایوگ
آ تاااسا هک
زا ای م 6 ریغتم یفیطریغ دروم
،هع لاط م
یاهریغتم دافترا
یبح ن ( 351 / 0
= )r
بیش و (
247 / 0
= )r
اب نبرک یلآ یگتاااحبمه تب ثم
و ینعم یراد راد ن د و اب
شیازفا داافترا رب ازیم رئااخذ نبرک یلآ کااخ ادوزفا
یم دوش . دوجو ف تخا دافترا نیب تحپ نیرت و عفترم نیرت
ةطقن دوجوم رد قطنم ة دروم ببااس ،هعلاطم زورب
تارییغت
دوهااشم رد
مرف یااشیور اهایگ
هقطنم ادااش تااسا هب
یروط هک ره هچ زا یحاون تااحپ هب فرط تاعافترا شیپ
یم
،میور رب تیمها یبحن هنوگ یاه هتوب یا وچمه نمرد
ة
یااهوااک (
Artemisia Aucheri
)،
سراا ااااسا یااهوااک
(
Onobrychis cornuta
) و وااگ یاایاااه راایااظاان
Astragalus verus
ادوزفا یم دواااش هک نیا لیبق هنوگ اه
رد هح یاقم اب مرف یاه یش یور سارگ و نهپ اگرب یفلع زا
اوت بیاااسرت نبرک
یرتلااب دنرادروخرب 12]
، 13 و 22
، [
و
نیمه رما یگتاااحبمه تبثم
و ینعم راد دافترا یباااحن اب
نبرک یلآ کاخ ار هب اارمه هتشاد تسا .
اب هجوت هب تعاااسو دایز
ن عتارم همی ی تاااسا
،رواااشک
ادافتاسا زا
ور یاه یتناس رد دروآرب نبرک یلآ کاخ هب
لیلد زاین هب فرص تقو و نیزه ة
،دایز بعص روبعلا دوب و مدع
یسرتسد هب
یمامت یحاون دروم
،هعلاطم تخاونکیریغ
دوب یگژیو یاه کیفارگوپوت و
زین مدع ییایوپ نیا لیبق
،تاع طا اکما
رییپ ادوبن و رد نینچ یطیارش یم
اوت اب
ادافتاسا زا
تاع طا یفیط
لاصاح زا اداد یاه اراوهام
،یا
اب فرص تقو و هنیزه یا
،مک یتاع طا کیمانیاد
و ایوپ زا
تارییغت نبرک
یلآ رد قفا ی طس کاخ عتارم همین ی تسا
روشک ب ه تسد دروآ .
References
[1] Abbas Nejad, B. and Khajedin, S. J. (2013). Effect of urban reforestation on carbon sequestration in arid soils using remote sensing technology. Journal of Applied RS & GIS Techniques in Natural Resource Science, 3(4): 57-71. (In Persian)
[2] Baig, M. H. A., Zhang, L., Shuai, T. and Tong, Q. (2014). Derivation of a tasseled cap transformation based on Landsat 8 at satellite reflectance. Remote Sensing Letters. 5 (5): 423-431.
[3] Bangroo, S.A., Najara, G.R., Achin, E. and Truongc, P.N. (2020). Application of predictor variables in spatial quantification of soil organic carbon and total nitrogen using regression kriging in the North Kashmir forest Himalayas, Journal of Catena, 193: 104632.
[4] Beven, K. and Kirkby, N. (1979). A physically based, variable contributing area model of basin hydrology. Hydrolog.
Sci. Bull. 24 n (1), 43–69.
[5] Boettinger, J. L., Ramsey, R. D., Bodily, J. M., Cole, N. J., Kienast_Brown, S., Nield, S. J., Saundes, A.M. and Stum, A. K. (2008). Landsat spectral data for digital soil mapping. 193–203. In: Hartemink, A. E., McBratney, A. B., Mendonca Santos, M. L. (Eds.), Digital Soil Mapping With Limited Data. Springer science, Australia.
[6] Cotrufo, M. F., Conant, R. T. and Paustian, K. (2011). Soil organic matter dynamics: land use, management and global change.Journal of Plant soil, 338:1-3.
[7] Franklin, J., McCullough, P. and Gray, C. (2000). Terrain variables used for predictive mapping of vegetation communities in Southern California. In Wilson J, Gallant J (Eds,) Terrain analysis: principles and applications.
Wiley, New York, Chichester, Torono and Brisbane, 331-353.
[8] Goldasteh, A., Agha Mir Karimi, S., Khoda Rahmi, M., Torabi, M. and Asghari, R. (2000). User guide of SPSS 6.0 for windows. Hami press, 533 p.
[9] Guo, Z., Adhikari, K.,Chellasamy, M., Greve, M.B., Owens, P.R. and Greve, M.G. (2019). Selection of terrain attributes and its scale dependency on soil organic carbon prediction. Journal of Geoderma, 340: 303-312.
[10] Hengle, T., 2009. A Practical Guide to Geostatistical Mapping. Amesterdam University Press, 293 p.
[11] Howard, M. C. (2016). A Review of Exploratory Factor Analysis Decisions and Overview of Current Practices:
What We Are Doing and How Can We Improve?, International Journal of Human-Computer Interaction, 32 (1): 51- 62.
[12] Jafarian, Z., Tayefeh Seyyed Alikhani, L. and Tamartash, R. (2012). Investigation of Carbon Storage Potential of Artemisia Aucheri, Agropyron elongatum, Stipa barbata in Semi-arid Rangelands of Iran (Case study: Peshert Region, Kiasar). Journal of Range and Watershed Management, Iranian Journal of Natural Resources, 65 (2): 191- 202.
[13] Khalifehzadeh, R., Tamartash, R., Tatian, M. R. and Sarajian Maralan, M. R. (2018). An estimation of topsoil organic carbon by combining factor analysis and multiple regression in semi-steppe rangelands of Lazour, Firouzkooh.
Iranian Journal of Range and Desert Research, 25 (3):699-712.
[14] Liang, S., Shuey, C. J., Russ, A. L., Fang, H., Chen, M., Walthall, C. L. and Hunt, R. (2003). Narrowband to broadband conversions of land surface albedo: II. Validation. Remote Sensisng of Environment, 84 (1): 25-41.
[15] Liu, Q., Liu, G., Huang, C., Xie, C. (2015). Comparison of tasselled cap transformations based on the selective bands of Landsat 8 OLI TOA reflectance images. International Journal of Remote Sensing, 36(2): 417-441.
[16] McCoy, R.M. (2005). Field Methods in Remote Sensing, The Guildford press, New York, 159 p.
[17] Mirza Shahi, K. and Bazargan, K. (2015). Management of soil organic matter. Soil and Water Research Institute (SWRI) press, Technical Journal No. 535, 20 p. (in persian).
[18] Mondal, A., Khare, D., Kundu, S., Mondal, S., Mukherjee, S., Mukhopadhyay, A. (2017). Spatial soil organic carbon (SOC) prediction by regression kriging using remote sensing data. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences, 20(1): 61-70.
[19] Piccini, C., Marchetti, A. and Francaviglia, R. (2014). Estimation of soil organic matter by geostatistical methods:
use of auxiliary information in agriculture and environment assessment. Ecol. Ind. 36: 301-314.
[20] Purghaumi, H., Khagehedin, S.J., Jaafari, R. and Purghaumi, A. (2013). Mapping Soil Organic Carbon Using IRS- AWIFS Satellite Imagery (Case Study: Dehaghan Rangeland, Isfahan, IRAN). Journal of Rangeland Science, 3(3):
200-212.
[21] Sheidaye Karkaj, A., Sepehri, A., Barani, H. and Motamedi, J. (2017). Soil organic carbon reserve relationship with some soil properties in East Azerbaijan. Journal of Rangeland, 11(2): 125-138.
[22] Tamartash, R., Tatian, M. R. and Yousefian, M. (2012). The effect of the different vegetative species on the carbon sequestration in Miankaleh Plain Rangelands. Journal of Environmental Studies, 38 (62): 45-54.
[23] Tarkalson, D. D., Brown, B., Kok, H. and Bjorneberg, D. L. (2009). Irrigated small-grain residue management effects on soil chemical and physical properties and nutrient cycling. Journal of Soil Science, 174:303-311.
[24] Walkley, A. and Black, I. A. (1934). An examination of the digeston method for determining soil organic matter, and a proposed modification of the chromic acid thtration method. Soil Sciences, 37: 29-38.
[25] Xiao, J., Shen, Y., Tateishi, R. and Bayaer, W. (2006). Development of topsoil grain size index for monitoring desertification in arid land using remote sensing. International Journal of Remote Sensing, 12(27): 2411–2422.
