تأثیر مراقبت خانواده ‌محور بر تبعیت از درمان در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو - مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند

(1)

Journal of Birjand University of Medical Sciences Original Article

The effect of family-centered care on adherence to treatment in patients with type 2 diabetes

Masumeh Hemmati Maslakpak¹ , Shahin Alipour² , Nader Aghakhani³ , Hamidreza Khalkhali⁴

1 Corresponding author; Maternal and Childhood Obesity Research Center, Urmia University of Medical Sciences, Urmia, Iran Tel: +9844132754961 Email: hemmati_m@umsu.ac.ir

2Student Research Committee, Urmia University of Medical Sciences, Uremia, Iran

3 Department of nursing, Urmia University of Medical Sciences, Uremia, Iran

4 Department of Biostatistics, Urmia University of Medical Sciences, Uremia, Iran

ABSTRACT

Background and Aim: The family can play an important role in adapting patients with diabetes to lifestyle changes, so that the family, as the most essential pillar of society, is responsible for the proper care of the patient with diabetes; Therefore, the present study was conducted to determine the effect of family-centered care on the adherence to treatment of patients with type 2 diabetes.

Materials and Methods: In this quasi-experimental study, 80 patients with type 2 diabetes and one member of their family were selected by convenience sampling method and randomly assigned to two of intervention and control groups. Adherence to treatment was assessed using a researcher-made questionnaire and laboratory values before and 3 months after the intervention. Data were analyzed using the Kolmogorov-Smirnov, Independent t-test, paired t-test, and Chi-square test.

Results: After the implementation of the family-centered care program, increased mean scores for patient adherence to treatment in the intervention group compared to the control group, this increase was statistically significant (p=0.0001). The results showed a decrease in the mean score of fasting blood glucose, random blood glucose and glycosylated hemoglobin in the intervention group compared to the control group. This decrease was statistically significant (P=0.0001).

Conclusion: Family-centered care can increase adherence to treatment, and decrease fasting blood glucose, random blood glucose and hemoglobin glycosylated levels. Therefore, it is recommended that family pay more attention to diabetic members.

Key Words: Adherence to Treatment; Blood glucose; Family-Centered Nursing; Type 2 Diabetes Mellitus

Citation Hemmati Maslakpak M, Alipour Sh, Aghakhani N, Khalkhali HR. [ The effect of family-centered care on adherence to treatment in patients with type 2 diabetes]. J Birjand Univ Med Sci. 2020; 27(2): 161- 71. [Persian]

http://doi.org/10.32592/JBirjandUnivMedSci.2020.27.2.104 Received:September 19, 2019 Accepted: February 22, 2020

DOI

(2)

ذنجریب یکشزپ مولع هاگشناد یملع هلجم یشهوژپ لیصا هلاقم

هداوناخ تبقارم ریثأت رد نامرد زا تیعبت رب روحم

ود عون تباید هب لاتبم نارامیب

کلسم یتمه هموصعم

1کاپ ، روپیلع نیهش ، 2

ناخاقآ ردان

3ی یلاخلخ اضرذیمح ،

4

هذیکچ

ٍىیمز فذَ ي ه ُزاًَبذ: ی وْه فمً سًاَت ی

ضبگظبؾ ضز ی ث ی ىاضبو ز ِث لاتجه ی تثب غت بث یی تاط ق ی

َُ

گسًظ ی سقبث ِتقاز

، ث

ِ یضَع

ِو

ِث ُزاًَبذ ىاٌَػ یؾبؾا يیطت

ِؼهبخ يوض

، ؿه ؤ لٍ

یاطخا حیحن تجلاطه ظا

ضبویث تثبیز ِث لاتجه یه

سقبث يیاطثبٌث ؛

ِؼلبغه طضبح بث

طیثأت يییؼت فسّ

ُزاًَبذ تجلاطه ضَحه

ؼجت طث ی ت ىبهضز ظا یث .سق مبدًا ٍز عًَ تثبیز ِث لاتجه ىاضبو

شير قیقحت

ِویً ِؼلبغه يیا ضز: یثطدت

، زاسؼت 80 ظا طفً

ىاضبویث ُزاًَبذ یبضػا ظا یىی ٍ ٍز عًَ تثبیز ِث لاتجه بًْآ

ـٍض بث

ًَِوً

یطیگ ةبرتًا ؼطتؾز ضز

ِث ٍ ضز یفزبهت تضَن 2

لطتٌو ٍ ِلذاسه ٍُطگ .سًسق ُزاز میهرت

ؼجت ی ت ىبهضز ظا ظا ُزبفتؾا بث

كمحه ِهبٌكؾطپ ٍ لجل یّبگكیبهظآ طیزبمه ٍ ِتذبؾ

3 سؼث ُبه .سق یؾضطث ِلذاسه ظا

ُزاز بّ

ظا ُزبفتؾا بث ىَهظآ

یضبهآ یبّ

فٍطگَولَو -

وؾا ی فًَط

، یت یت ،لمتؿه خٍظ

ی یبو ٍ

ٍز .سٌتفطگ ضاطل لیلحت ٍ ِیعدت زضَه

ٍتفاي اَ

اطخا ظا سؼث: ی

ُزاًَبذ تجلاطه ِهبًطث

َحه ه ،ض ی گًب ی ي ؼجت تاطوً

ی ت فیاعفا لطتٌو ٍُطگ ِث تجؿً ِلذاسه ٍُطگ ضز ىبهضز ظا

ی

ِتفب ا ِو زَث ی ي ضبهآ طظً ظا فیاعفا ی

ٌؼه ی ( زَث ضاز 0001 / 0

; .)P

طیزبمه ُطوً يیگًبیه فّبو طگًبیث حیبتً

،بتقبً ىَذ سٌل ىَذ سٌل

فزبهت ی ثَلگَوّ ٍ ی ي لگ ی ظَى ی

ِل تٌو ٍُطگ ِث تجؿً ِلذاسه ٍُطگ ضز زَث لط

فّبو يیا.

ٌؼه یضبهآ طظً ظا ی

زَث ضاز ( 0001 / 0

; ).P

ٍجیتو يریگ

ُزاًَبذ تجلاطه : ضَحه

یه سًاَت ىبهضز ظا تیؼجت ٍ فیاعفا اض

،بتقبً ىَذ سٌل طیزبمه ىَذ سٌل

ٍ یفزبهت يیثَلگَوّ

سّز فّبو اض ِلیظَىیلگ يیاطثبٌث ؛

یه زبٌْكیپ ززطگ

یبضػا ِث ُزاًَبذ ىاضبویث یتثبیز

ِخَت .سٌیبوً یطتكیث

ٌژاي يذیلك ياَ

ىَذسٌل ؛ىبهضز ظا تیؼجت:

؛ ضَحه ُزاًَبذ یضبتؾطپ

؛

ٍز عًَ تثبیز

دنجزيب يكششپ مولع هاگشناد يملع هلجم .

1311

؛ 22 ( 2 :) 161 - 121 .

:تفايرد 22 / 06 / 1312 :شزيذپ 13 / 12 / 1312

؛ليؤسم ٌذىسيًو1

محت عوطه ی تبم لبچ ی نزَو ٍ ضزبه

،

ِیهٍضا یىقعپ مَلػ ُبگكًاز ىاطیا ،ِیهٍضا ،

:ؼضزآ

ِیهٍضا - طتهَلیو 11

ٍطؾ ُزبخ -

َلظبً ؽیزطپ - ییبهبه ٍ یضبتؾطپ ُسىكًاز

:يفلت 32754961 - 98441 + ىیًٍطتىلا تؿپ ی

: hemmati_m@umsu.ac.ir

ییَدكًاز تبمیمحت ِتیوو2

، ضبتؾطپ ُسىكًاز ی

بهبه ٍ یی

،

ٍُطگ3

ضبتؾطپ ـظَهآ ی

،

ٍُطگ4

ظ ضبهآ ی تؿ ی

،

(3)

همذقم يضعث ظا یىی فلبچ يیطت

ٍ تؿیث ىطل ضز ِو ییبّ

نىی

نتؿیؾ یه ِخاَه ىآ بث یتقاسْث یبّ

یقبً ضبث فیاعفا ،سٌقبث

یضبویث ظا تؾا يهعه یبّ

؛ تؾبٌهبً یگسًظ هجؾ

، لَئؿه

ظا یضبیؿث عَلٍ

يیا یضبویث بّ

( تؾ 1 ؼَتیله تثبیز .)

،

غیبق یه ىبْخ ضز هیوتؿیؾ هیلَثبته للاتذا يیطت ِو سقبث

( تؾا فیاعفا لبح ضز ىآ عَیق 2

ضبهآ ؼبؾا طث .) ىَیؾاضسف

يیث لبؾ ضز ،تثبیز یللولا 2019

زٍسح 463 ضز طفً ىَیلیه

تثبیز ِث لاتجه ىبْخ طؾبتطؾ سًزَث

یه ُزظ يیورت ِو زَق

لبؾ بت تثبیز ِث لاتجه زاطفا زاسؼت 2045

ظا فیث ِث 700

( سٌو ظٍبدت طفً ىَیلیه 3

ضز تثبیز عَیق ظؾَته ىاعیه .)

غیطؾ ،ِؼؾَت لبح ضز یبّضَكو كو ظا طت

ِؼؾَت یبّضَ

ِتفبی

( تؾا فیاعفا لبح ضز 4

ىاعیه يیا عیً ىاطیا ضز .) 3

/ 10 سنضز

یه سقبث

؛

ًبجیطمت ِو تؾا یلبح ضز يیا ِث لاتجه زاطفا ظا یویً

( سٌتؿیً غلغه زَذ یضبویث ظا ،تثبیز 5

.)

ِث تثبیز یضبویث لز

لی ٍ طیه ٍ يطه ،وضاَػ ،عَیق

ٌِیعّ

ظا یقبً تفگٌّ ضبیؿث یبّ

ىآ ِخَت ، یتقاسْث نتؿیؾ -

تؾا ُزَوً فَغؼه زَذ ِث اض یًبهضز .

ٌِیعّ

ٍ تثبیز یبّ

یضبویث طیبؾ بث ِؿیبمه ضز ىآ وضاَػ ( تؾلابث ضبیؿث بّ

6 ضز .)

ٌِیعّ ىاطیا

ِث ییبٌیثبً ظا یقبً یىقعپ یبّ

ًبجیطمت تثبیز تلػ

2000 یَیلو ییبؾضبً ،لبؾ ضز ضلاز 45000

َضػ غغل ٍ

29500 لبؾ ضز ضلاز یه

بث سق ( 7 .)

ی ى ی بّضبتفض ظا ی

ث بث ظجتطه ی

ضبو ی مفَه ىبهضز ِو ی

ت هآ ی ع

پ اض ىآ ی ف ث یٌ

ی فٌه وضاَػ ظا ٍ ُزَوً

ی ث تسق ٍ ی

ضبو ی

ه ی ؼجت ،سّبو

ّی ت ث ی ىاضبو غض ظا ی ن

ًبهضز ی ( تؾا 8 .)

Restrepo

ىاضبىوّ ٍ (

2008 )،

ؼجت

ّی ت

ِث اض ىبهضز ظا ه تضَن

ی ىاع كثبغت

نَت بث زطف ضبتفض ی

ِ بّ

ی تهلاؾ ی ىبهضز ٍ بّ

ی

ٍضاز یی طؼت ی ف

ه ی ( سٌٌو 9 بّضبتفض .) ی

ؼجت ی ت ث ضز ىبهضز ظا ی

ضبو ی زی تثب

لهبق : ضبتفض بّ

ی غض بث ظجتطه ی

ن

ٍضاز یی

، نَت ی

ِ بّ

ی اصغ یی

،

لبؼف ی ت وؿخ ی

، زَذ لطتٌو ی ه بّبپ ظا تجلاطه ٍ ىَذ سٌل ی

سقبث

( 10 .) ؼجت مسػ ی ت غض ظا ی ن

ًبهضز ی ث ضز ی ىاضبو ز ِث لاتجه ی

تثب

،

طتؿث بث ی ق ىس بّ

ی ث ضز ضطىه ی

ىبتؾضبو

ٍ عّ

ی

ٌِ

بّ

ی

ًبهضز ی لابث ضز طبجتضا تؾا ( 11 ه .) ی ىاع ه ٍ يطه ی

ط ث ضز ی

ًاضبو ی ِث ِو

ىبهضز بّ

ی ىبك بپ ی سٌج ً ی

،سٌتؿ ث طثاطث ٍز ی

طتك ظا بؾ ی ط ث ی ىاضبو

تؾا ( 12 .) ه ی ىاع پ ی

ٍط ی

ًبهضز تاضَتؾز ظا ىزطىً

ی ث ضز ی ىاضبو

ز ِث لاتجه ی

تثب ث ی ي 23 بت سنضز 93

سنضز ( 13 ُسق ـضاعگ )

تؾا . تثبیز ِث لاتجه زاطفا ضز یًبهضز فسّ يیطتْث

، لیسؼت

تؾا ِلیظَىیلگ يیثَلگَوّ

. نّ

ُظاسًا ىٌَوا ظا ُزبفتؾا ٍ یطیگ

ِلیظَىیلگ يیثَلگَوّ ضاسمه ظؾَته

، فیپ یٌیث یثَلغه ُسٌٌو

یه یملت تثبیز وضاَػ یاطث ( زَق

14 .)

ؿث ی ضب ی تحبن ظا ىاطظً

، تجلاطه ٍ لطتٌو ز ظا

ی تثب اض

ظٍ

ی

ِف لنا ی ه ُزاًَبذ ٍ زطف ی

َخزسه سًسمتؼه ٍ سًٌاز ی

ىب بث ی س

لَئؿه ی ت ث لطتٌو ی ضبو ی صپث اض زَذ ی

زط ( 15 حه .) ی ظ ُزاًَبذ

ه ی وْه فمً سًاَت ی

ضبگظبؾ ضز ی

ث ی ىاضبو ز ِث لاتجه ی

تثب بث

غت یی تاط ق ی

َُ

گسًظ ی سقبث ِتقاز (

16 .) طخ ضز ی ىب ظا تجلاطه

ثی ضبو

،

ٍ ُزاًَبذ ی

ً یب سٌهظ حن نضز ی

ح ث ظا ی ضبو ی ٍ تؾا

ظٍ

ی

ِف ث تجلاطه ضبٌو ضز ضبتؾطپ ی

،ضبو ضز ُزاًَبذ ِث هوو

اعفا تْخ ی

ف ها ی س وّ ضز .تؾا زبوتػا ٍ ی

ي بتؾاض ی ى ی ظا

ُاض بّ

ی

ٌوًاَت س ظبؾ ی سلاٍ

ی

،ي اطخا ی

ه ی ضبىوّ ىآ ضز ِو سقبث ی

گٌتبگٌت طبجتضا ٍ ی

ث ی ي ٍ لٌؾطپ

ضاطلطث ُزاًَبذ ه

ی ( ززطگ 17 .)

مبدًا تبؼلبغه ضز

ُسق

، ثأت ی تاط

ِث تجثه گضبو ی ط ی

َگلا ی

ظبؾسٌوًاَت ی

ُزاًَبذ ضز ضَحه تثبیز ِث لاتجه ىاضبویث

اضاز ی

جلل للاتذا ی

( 18 ) أت ، تٍبفت ِث ِخَت بث بها ،تؾا ُسق سیی

ُزاًَبذ یگٌّطف بث ٍ یضشآ یبّ

ا ِث ِخَت ی

ِىٌ

یفعبػ طبجتضا

زعً ضبیؿث ی

ى ی ه ی ىب ث ی و ىاضب ٍ زضاز زَخٍ بًْآ ُزاًَبذ یبضػا ٍ

بهضز ضزبو ِخَت مٍعل عیً

ُزاًَبذ تجلاطه طها ِث ى ضَحه

ِث ىاٌَػ ی ه

ٍض ی زطى سخ ی س

ًبهضز ی

، ٌِیهظ يیا ضز ِؼلبغه

.سؾض یه طظً ِث یضٍطض يیاطثبٌث

ِو سًسق ىآ طث ىاطگكٍّػپ

ِؼلبغه مبدًا بث ا

ی

، ثأت ی ط

طث ؼجت ی ت ظا

ضز ىبه ث ضز ی ىاضبو ز ِث لاتجه ی

تثب ؼت اض ٍز عًَ

یی ي .سٌٌو

شور قیقحت

ای ي ِؼلبغه

ِویً

،یثطدت وو ظَده بث ی

ِت ُبگكًاز قلاذا

(4)

هداوناخ تبقازم زيثأت ود عون تبايد هب لاتبم ناراميب رد نامرد سا تيعبت زب روحم

لسم يتمه هموصعم ک

کاپ ناراكمه و

ىقعپ مَلػ ی

هٍضا ی

ِ ضبوق ِث ُ 1395.2247 .

IR.umsu.iric

ِث سؼث ٍ لجل تضَن لبؾ ضز

1395 - 1394 .سق مبدًا زاسؼت

80

ٍز عًَ تثبیز ِث لاتجه ضبویث

ِؼخاطه لو ِث ُسٌٌو یٌ

ی ه

زی تثب ث ی ىبتؾضبو

ًسه ی

َذ ىبتؾطْق ی

،

ِث ؼطتؾز ضز تضَن

ِث ىآ ظا ؽپ ٍ سًسق ةبرتًا فزبهت تضَن

ی ٍُطگ ٍز ضز 40

هرت ِلذاسه ٍ لطتٌو ُطفً

ی م .سًسق ُزاز بث ًَِوً ندح

ِؼلبغه ِث ِخَت یلزبن

( ىاضبىوّ ٍ 2013

)،

طض بث ی ت

وعا ی ىبٌ

95 ىَهظآ ىاَت ٍ سنضز 80

تًا سنضز ( سق ةبر 19

.)

ِؼلبغه ِث زٍضٍ یبّضبیؼه لهبق

: يتقاز لاتثا ُسًٍطپ ِث

یضبویث عًَ تثبیز 2

لجل لبؾ هی ظا للاسح ،

یضبویث يتقاسً

یحٍض - ت ِث یًاٍض یأ

مهرته هقعپ سی ،

يیث يؾ 30

بت 65

لبؾ ، یاطث ًِبّبگآ تیبضض ٍ لیبوت مسػ ،فٍّػپ ضز توطق

ِث لاتثا ضػ تلاىكه ٍ )یتبپٍطفً( ِضضبػ

یًلا - یتلىؾا

یگسًظ ،سیسق

ٍ ُزاًَبذ بث ىزطو ً

ٍ ینَهذ ضبتؾطپ يتقاس

ِؼلبغه ظا جٍطذ یبّضبیؼه لهبق

: ٍ ِؼلبغه لَع ضز ضبویث تَف

.زَث فٍّػپ ضز یضبىوّ ِهازا ِث لیبوت مسػ ضبیؼه

زٍضٍ یبّ

ؼف َضػ لهبق ُزاًَبذ لب :

تیبضض مطف لیوىت ضز توطق ِهبً

ِؼلبغه يؾ للاسح ، 18

سح ٍ لبؾ طثوا

60 يتقاز ،لبؾ

ت ،يتقًَ ٍ ىسًاَذ یاطث زاَؾ للاسح لیبو

ِث ضز توطق

سٌوًاَت تبؿلخ

ّاطوّ ٍ یظبؾ ی

بث ثی ضبو ، مسػ

َضػ تی ضز نیت

ؼلاو ضز توطق مسػ ،یىقعپ

ُضٍز ٍ بّ

سٌوًاَت یبّ

یظبؾ

ِثبكه فطح ، ظا ضبویث یٌَق یٍ

ضبویث بث یگسًظ ،

ٍ یبضػا ظا

ضبویث ُزاًَبذ ىزَث

سلاٍ ،طؿوّ(

)ضزاطث بی طّاَذ ،سًظطف ،يی ضز

سق ِتفطگ طظً

.

ِث فاسّا ،فٍّػپ یللاذا تبىً تیبػض ضَظٌه

توطق زاطفا ِث ِؼلبغه يیا ىبًآ ِث ٍ سق ُزاز حیضَت ُسٌٌو

یلبث ًِبهطحه بًْآ تبػلاعا ِو سق ُزاز طعبذ ىبٌیوعا يیا سًبه سّاَذ ةَتىه تیبضض بًْآ ظا ٍ

ِتفطگ .سق

فٍّػپ يیا ضز

، ضاعثا

ُزاز یضٍآزطگ

ِهبٌكؾطپ بّ

تیؼوخ ضبویث یاطث یتذبٌق

ٌِیهظ ضز یتلااؤؾ بث

،يؾ

،لغق

ؼضٍ ،ؽٌخ ی

ت ت أ ه ،لّ

ی ىاع

ُزاًَبذ سهآضز یٍ تلاطه یاطث ٍ

ُزاًَبذ ضز

ٌِیهظ ضز یتلااؤؾ بث ٍ تلایهحت ،يؾ ،ؽٌخ

.زَث ضبویث بث تجؿً

یاطث ؼجت فدٌؾ ی

ت ىبهضز ظا

، ظا

ِهبٌكؾطپ طگكٍّػپ

بفتؾا ِتذبؾ سق ُز

؛ بث ِهبٌكؾطپ يیا 64

ؾ ؤ لا طجتؼه تلابمه ٍ تتو ٍ ىَته ضٍطه ظا ُزبفتؾا بث ِتذبؾ

ٍ سق لهبق 5 ح ی

ِغ غض ی ن اصغ یی ( 17 ؾ ؤ غض ،)لا ی ن

ٍضاز یی

( 11 لاؤؾ لبؼف ،) ی ت بّ

ی گسًظ ُطهظٍض ی

( 5 لاؤؾ ظا تجلاطه ٍ )

( بپ 14 لاؤؾ بپ ٍ ) ی ف ( ىَذ سٌل 17

لاؤؾ ) زَث . ضز ای ي

ِهبٌكؾطپ

، ىاضبویث اض ىبهضز ظا زَذ تیؼجت ضز

ی ه ؼبیمه 5

ِغمً

ا ی تطىیل ظا

ّ ی چ ( تلٍ

1 وّ بت ) ی

ِك ( 5 ) سًزطو ىبیث .

تها عَوده ی

تاظب ؼجت لو ی ت ز ظا ىبهض ظا 64 بت 320 غته ی ط ُزَث

تها ٍ ی ظب ث طتلابث ی طگًب ه ی ىاع ؼجت ی ت طتْث ىبهضز ظا زَث

. یاطث

ؼت یی ي اٍض یی

َتحه

ِهبٌكؾطپ ،ی تذا ضز

ی ضب 6 ػا ظا طفً

بض ی

ّ یأ ت لػ و ی ضبتؾطپ ُسىكًاز ی

بهبه ٍ یی

، 2 هقعپ طفً

لذاز مهرته ی

ٍ 3 لذاز فرث ةطده ىاضبتؾطپ ظا طفً

ی

بًْ ضز ٍ سق ُزاز ضاطل ی

ت تاطظً لبوػا ٍ تاطظً ِخَت بث

حلانا ی پ ٍ ی زبٌْك ی تبؾا ی س ضَوصه

، ضٍآزطگ ضاعثا ی

ُزاز بّ

.سق طجتؼه مذبق

ییاٍض

َتحه ا

1ی

ِهبٌكؾطپ ؼجت

ی ت ىبهضز ظا

« 816 / 0

»

ٍ یاَتحه ییاٍض تجؿً

ىآ 2

« 936 / 0

» ِجؾبحه

.سق مذبق ییاٍض

َتحه

ِث ا تیتطت اطث ی ُث صغت سؼ ی

ِ

« 77 / 0

» ،

بپ ظا تجلاطه سؼث

« 85 / 0

» بپزَذ سؼث ، ی

ك ی ىَذسٌل

« 87 / 0

» ،

ؼجت سؼث ی ت غض ظا ی ن

ٍضاز یی

« 80 / 0

» لبؼف سؼث ٍ ی

ت ف ی ع ی ى ی

« 79 / 0

» ت أ سیی سق

ِث اَتحه ییاٍض تجؿً . تیتطت

اطث ی ث سؼ

صغت ی

ِ

« 97 / 0

» بپ ظا تجلاطه سؼث ،

« 96 / 0

» بپزَذ سؼث ، ی

ك ی

ىَذسٌل

« 89 / 0

» ؼجت سؼث ، ی ت غض ظا ی ن

ٍضاز یی

« 95 / 0

» سؼث ٍ

لبؼف ی ت ف ی ع ی ى ی

« 91 / 0

» ت أ سیی سق تیطض . بفلآ

ی خبجًٍطو

α( )

اطث ی صغت سؼث ی

ِ

« 794 / 0

» بپ ظا تجلاطه سؼث ،

« 780 / 0

» سؼث ،

بپزَذ ی ك ی ىَذسٌل

« 866 / 0

» ؼجت سؼث ، ی

ت ض ظا غی ن

ٍضاز یی

« 767 / 0

» لبؼف سؼث ٍ ی

ت ف ی ع ی ى ی

« 889 / 0

» اطث ٍ ی زبؼثا لو

ِهبٌكؾطپ

« 904 / 0

» زطگ ِجؾبحه ی

س .

ُظاسًا ُزبفتؾا بث )ففو ىٍسث ٍ ُزبتؿیا تیؼضٍ( سل یطیگ

طته ظا تلز بث یضاًَ

5 / 0 یتًبؾ طته للاسح بث ىاضبویث ىظٍ ٍ

یٍظاطت ظا ُزبفتؾا بث فقَپ

Nikura

تلز بث يپاغ تذبؾ 50

1Content validity index

2Content validity ratio

(5)

یًسث ُزَت مذبق .سق مبدًا مطگ

، تؿح طث ىظٍ نیؿمت ظا

« مطگَلیو

» تؿح طث سل ضٍصده طث

« غثطه طته »

ُظاسًا یطیگ

ِث ،بتقبً ىَذ سٌل .سق ـٍض

هیتبویعًآ بث ٍ

تیو یبّ

توطق

ؼضبپ

،ىَهظآ یتیث ضعیلابًآ َتا ُبگتؾز ظؾَت 3000

،ؼلاپ

یفاطگَتبهٍطو ـٍض ِث ِلیظَىیلگ يیثَلگَوّ

بث ٍ تیو

ضعیلابًآ تیلٍطتىلا ُبگتؾز ظؾَت لَهره

Decom

ُظاسًا

ِث ،یفزبهت ىَذ سٌل .سق یطیگ ـٍض

هیتبویعًآ بث ٍ

تیو یبّ

توطق ؼضبپ

،ىَهظآ ُبگتؾز ظؾَت

یتیث ضعیلابًآ َتا 3000

ؼلاپ

ُظاسًا يییؼت یاطث .سق یطیگ

یتیث ضعیلابًآ َتا ُبگتؾز ضبجتػا 3000

،ؼلاپ 20 ىَذ ًَِوً

ِث ضَع یتیث ضعیلابًآ َتا ُبگتؾز ٍ ُبگكیبهظآ ظؾَت ىبهعوّ

3000

ُظاسًا ؼلاپ ٍز طیزبمه یگتؿجوّ تیطض ٍ سق یطیگ

ىاعیه ِث ـٍض 97

/ 0 طجتؼه طگًبكً ِو سیزطگ ِجؾبحه r=

ىزَث

فیبهظآ مبوت .تؾا ُبگتؾز هی ظؾَت ،ىبؿىی ـٍض بث بّ

عًَ هی بث ٍ لٌؾطپ زاسؼت يیٌچوّ .سق مبدًا ُبگتؾز

20

ًَوً

ِتفبی ییبیبپ یؾضطث یاطث ِ یطگیز طجتؼه ُبگكیبهظآ ِث ،بّ

ُبگتؾز بث ٍ سیزطگ لبؾضا ىبؿىی تبویظٌت یاضاز ٍ ِثبكه یبّ

یلنا ُبگكیبهظآ بث )ىبؿوّ ىَیؾاطجیلبو(

یؾضطث زضَه ُضبثٍز ،

تفطگ ضاطل ت ییبیبپ طظً ظا ٍ

أ سیی سیزطگ مبدًا یاطث .

ىَیؾاطجیلبو

، وَلگ زضاسًبتؾا فطؼه هی ظا ِو سق ُزبفتؾا ع

ىآ ضز زَخَه عوَلگ ضاسمه 100

یلیه طث مطگ یؾز .تؾا طتیل

طوش ِث مظلا یطؾ طّ ضز ىَیؾاطجیلبو مبدًا تؾا

یّبگكیبهظآ

ىبٌیوعا ُبگتؾز زطىلوػ تحن ٍ تلز ظا بت سیزطگ مبدًا .زَق لنبح فیپ ظا سؼث ،ىَهظآ

80

ِث ضبویث یفزبهت ـٍض ٍز تؿحطث

تضبو عًَ

« فلا

» ٍ

« ة

» ةبرتًا ىبقزَذ ِو یه

سًزطو ضز

ٍُطگ ٍز .سًسق ُزاز میهرت ِلذاسه ٍ لطتٌو یٍبؿه

ضز

ِلذاسه ٍُطگ

، هی ِخضز َضػ هی ِو سق تؾاَذضز ضبویث ظا

ِو اض زَذ )ضزاطث بی طّاَذ ،سًظطف ،يیسلاٍ ،طؿوّ( ُزاًَبذ .سیبوً یفطؼه ،ِتقاز اض یٍ بث اض طبجتضا ٍ لهبؼت يیطتكیث تجلاطه

ُزاًَبذ ه ِلذاسه ٍُطگ یاطث ضَح یع

3 ُبه ضز مبگضبْچ

سق مبدًا یلنا .

ِو تؾا طوش لثبل زاطفا

لطتٌو ٍُطگ تجلاطه

زطو تفبیضز اض ُبگًبهضز يیتٍض یبّ

سً

. یبّظبیً استثا

جلاطه یقظَهآ يی

یث ٍ كیطع ظا تثبیز ِث لاتجه ىاضبو

هچ سق یثبیظضا یدٌؾظبیً تؿیل

؛ یقظَهآ ِؿلخ ِؾ ؽپؾ

ی ه

ً ٍ ی ن تػبؾ ِ بث یگٌّبوّ ظا ؽپ ِؼلبغه زضَه زاطفا

ضبویث(

.سق ضاعگطث ىبىه ٍ ىبهظ طظً ظا )ُزاًَبذ لبؼف َضػ ٍ لهبق لٍا ِؿلخ یقظَهآ یاَتحه :

تیوّا ،ییاصغ نیغض

ضاسمه ،ییاصغ ِهبًطث تیبػض ظبده

زاَه فطهه ییاصغ

ٍ

تیزٍسحه ییاصغ یبّ

.زَث مٍز ِؿلخ یقظَهآ یاَتحه

ُسًطیگطثضز تیلبؼف

یبّ

یگسًظ ُطهظٍض سًٌبه

: ىسیقَپ ؼبجل

،

مبوح ىزطو

، مَؾ ِؿلخ ضز .زَث يتفض تلاَت

ِهبًطث نیغض

یجًبخ وضاَػ ،بٍّضاز فطهه َُحً( ییٍضاز آ

عیَدت تلػ ،بًْ

)ِعَثطه هقعپ تاضَتؾز ِث ِخَت بث َُحً ٍ

سٌل یكیبپزَذ

ىَذ .سق ُزاز ـظَهآ

،سؼث ِلحطه ضز

ِلذاسه ٍُطگ ث )ُزاًَبذ لبؼف َضػ(

ِ 4

ٍُطگ 10 هچَو ٍُطگ طّ یاطث ٍ سق نیؿمت ُطفً

، 4 ِؿلخ

یٍّطگ ثحث هی

ٍ تػبؾ نیً

یبّضَحه ضز ِ 1

) ت أ طث سیو

ضبویث سٌیآطف ىاضبویث ییبًاَت ٍ ظبیً یثبیظضا طث یٌتجه یضَحه

ٍ

یػتاطتؾا ِؼؾَت یزطف یبّ

یگزاًَبذ ٍ ضبتفض طییغت یاطث

؛ 2 )

ِیصغت تیطیسه

؛ 3 ) ظاسًا َُحً طث تیؾبؿح

ُ ىَذ سٌل یطیگ ٍ

ـظضٍ مبدًا مٍعل ٍ

4 ) وضاَػ ىبهضز ٍ میركت ،یطیگكیپ

زبح

ِؿلخ طّ ضز .سق ضاطلطث ،

، تلبغه زضَه ضز یقظَهآ تضبو

ِث ِؿلخ طّ

یگزاًَبذ يیجلاطه زَذ ىاضبویث ِث ِو سق ُزاز

یگزاًَبذ يیجلاطه ظا .سٌٌو ِؼلبغه اض ىآ بت سٌّز لیَحت ىاضبویث ِث سق ِتؾاَذ زَذ

َگث ا سؼث سٌی ِچًآ ٍ تضبو ِؼلبغه ظ

ِتفگ ظا ِو

ِتفطگ زبی بوق یبّ

ٌِیهظ يیا ضز ِو یتلااؤؾ ٍ سًا

یه حطغه ىبكیاطث

ِث( سٌؿیٌَث ِگطث هی ضز اض سقبث ىاٌَػ

ِؿلخ ضز ٍ )یگًبذ فیلىت سؼث

لیَحت طگكٍّػپ ِث

ٌّز س .

تؾا طوش لثبل ضز

16

ِؿلخ ثحث یٍّطگ یبّ

، طث ٍُلاػ

ىاطگكٍّػپ

، طف هی زَث یلذاز مهرته ِو غلغه ز ضَضح

تقاز

ٍ یه ىثبیظضا ٍ لیلحت ٍ ِیعدت اض ثحث ٍ زطو

ضز

ثحث یههرت یبّ

یه لوػ زضاٍ مٍعل غلَه ضز طت بث ٍ سق

ییبوٌّاض

ِث یبّ

زَذ غلَه

، یه طتطثؤه اض ثحث زَوً

.

(6)

ىبٌیوعا ظا سؼث ٍ سٌیآطف یثبیقظضا مبوتا ظا سؼث یسٌوًاَت ظا

لبؼف َضػ ٍ ضبویث ُزاًَبذ

ُسّبكه ٍ دؾبپ ٍ فؾطپ كیطع ظا

ِغیح ضز يیجلاطه زطىلوػ یتوطح ٍ یًاٍض یبّ

تسه ، 3 ِث ُبه

لاطه بت سق ُزاز تنطف ُزاًَبذ لبؼف َضػ اض زَذ ضبویث ظا تج

طیگث ُسْػ ِث ز

،بتؾاض يیا ضز ؛ هچ

تؿیل ضز یتجلاطه یبّ

لاطه ضبیتذا ج

ٍ تفطگ ضاطل يی سق تؾاَذضز بًْآ ظا

ًِاظٍض

اطه تجل

ُزاز مبدًا یبّ

ُزظ هچ اض ضبویث یاطث یع ِتفّ طّ ٍ

ه تس 3

ُبه

ٌّز لیَحت طگكٍّػپ ِث اض ىآ ، .س

یاطث

ؾ ِث ییَگرؾبپ ؤ

تلاا یلبوتحا عیً

ضز يفلت ُضبوق هی ضبیتذا

توطق ضاطل ىبگسٌٌو زَث ِتفطگ

بت ضز ؼبوت مٍعل تضَن

ٍ ُزطو لنبح طگكٍّػپ

ؾ ِث ؤ تلاا آ بًْ

دؾبپ سّز . ظا ؽپ

تا ُضٍز مبو یطیگیپ

تسه ِث(

3 ،)ُبه زسده یبّسحاٍ ِیلو ظا

یَذ تثبیز عوطه ِث ِو سیزطگ تؾاَذضز فٍّػپ زضَه ٍ سٌیبوً ِؼخاطه

ُضبثٍز تیؼجت ِهبٌكؾطپ ٍ ُزاز ىَذ فیبهظآ

سٌیبوً لیوىت اض ىبهضز ظا .

غوخ ظا ؽپ یضٍآ

ُزاز بّ

، لیلحت ٍ ِیعدت بًْآ

ُزبفتؾا بث

طً ظا م ضاعفا طیٍ( SPSS

فیا 20 ) مبدًا سق . ظَت ی غ ضز لبهطً

ُزاز بّ

ی وو ی فٍطگَولَو ىَهظآ ظا ُزبفتؾا بث -

وؾا ی فًَط ؾضطث

ت ٍ ی أ سیی یزطگ س . یاطث ضز ٍُطگ ٍز تٍبفت یؾضطث

تیؼوخ تبهركه یتذبٌق

، یبو ىَهظآ ظا ِؿیبمه یاطث ٍ ٍز

ِغیح ضز ىبهضز ظا تیؼجت تاطوً يیگًبیه لو ٍ فلتره یبّ

َهظآ ظا ٍُطگ ٍز يیث یت ى

.سق ُزبفتؾا لمتؿه ىَهظآ ظا

یت یاطث عیً یخٍظ یٍّطگ ىٍضز ِؿیبمه

.سق ُزبفتؾا لیلحت

ُزاز یٌؼه حغؾ ضز بّ

یضاز 05 /

>0 مبدًا P

یزطگ .س

هتفای اه حیبتً

یبو یضبهآ ىَهظآ ٍز ضز ىاضبویث ِو زاز ىبكً ٍز

تیؼوخ تبهركه ضز ٍُطگ یتذبٌق

ؽٌخ ت تیؼضٍ ، أ

ّّ

،ل

ىاعیه ،یلغق تیؼلَه بث تجؿً ،ؽٌخ ضز يیجلاطه ٍ سهآضز

تلایهحت ٍ ضبویث

،

ٌؼه یضبهآ تٍبفت ی

سً یضاز سٌتقا

( 05 /

<0 .)P

یت یضبهآ ىَهظآ ضز لمتؿه

ٌِیهظ يؾ

، يیث

ٌؼه یضبهآ تٍبفت ٍُطگ ٍز ىاضبویث ی

زاسً ىبكً یضاز

( 05 /

<0 )P

؛ ضز ٍُطگ ٍز طّ یًسث ُزَت مذبق ُطوً يیگًبیه

ٍ تقاز ضاطل ىظٍ ِفبضا ُزٍسحه ٍز يیث یضبهآ ىَهظآ یل

ٌؼه یضبهآ تٍبفت ٍُطگ ی

ىبكً یًسث ُزَت مذبق طظً ظا یضاز

زاز ( 014 / 0

; ) P

لٍسخ(

1 )

ليذج 1 - کیفارگًمد تاصخشم يبسو ي قلطم يوايارف عيزًت

ٍعلاطم درًم دارفا

اَریغتم

ٍلخاذم ( 44

= )N لرتىك

( 44

= )N يىعم حطس

يراد

ياك يرامآ نًمزآ

يد )ذصرد(داذعت )ذصرد( داذعت

زطه ؽٌخ (

45 ) 18 (

5 / 47 ) 823 19

/

0 21)52/5( 22)55( ىظ

تیؼضٍ

تأ

ّّ

ل زطده

( 5 / 2 ) 1 (

5 / 7 ) 3 526

/

0 28)70( 31)77/5( لّبته

َُیث (

5 / 17 ) 7 (

15 ) 6

ِملغه (

5 / 2 ) 1 (

5 / 7 ) 3

لغق ضاز ًِبذ بی ضبىیث

( 65 ) 26 (

50 ) 20 152

/

0 7)17/5( 1)2/5( سٌهضبو

زاظآ (

30 ) 12 (

30 ) 12

ِتؿكًظبث (

5 / 2 ) 1 (

5 / 2 ) 1

سهآضز ىاعیه یفبوبً

( 8 / 23 ) 10 (

5 / 22 ) 9 129

/

0 20)50( 26)57/4( یفبو یزٍسح بت

یفبو (

8 / 18 ) 4 (

5 / 27 ) 11

(7)

کي ليذج ٍمادا

اَریغتم

ٍلخاذم ( 44

= )N لرتىك

( 44

= )N يىعم حطس

يراد يرامآ نًمزآ

ياك

يد )ذصرد(داذعت )ذصرد( داذعت

ه ؽٌخ زطه تلاط

( 55 ) 22 (

60 ) 391 24

/

0 16)40( 18)45( ىظ

ضبویث بث تجؿً

طؿوّ

( 5 / 22 ) 9 (

5 / 12 ) 5 391

/

0 31)77/5( 29)72/5( سًظطف

طیبؾ (

5 ) 2 (

10 ) 4

تلایهحت تلاطه نلپیز

( 45 ) 18 (

5 / 27 ) 104 11

/

0 19)72/5( 22)55( یّبگكًاز تلایهحت

ریغتم رایعم فارحوا

هیگوایم± رایعم فارحوا

هیگوایم± يىعم حطس

يراد

لقتسم يت نًمزآ

يؾ )لبؾ( ضبویث 76

/

±7 98 / 51 44

/

±6 28 / 50 290

/ 0

یًسث ُزَت مذبق )غثطهطته طث مطگَلیو(

79 /

±3 91 / 26 72

/

±3 02 / 29 014

/ 0

)لبؾ( تلاطه يؾ 725

/

±8 33 / 27 29

/

±4 43 / 25 220

/ 0

ليذج 2 - تارمو هیگوایم ٍسياقم

ٍليزًکیلگ هیبًلگًمَ

ي اتشاو نًخذىق فداصت

ي نيرد ،ي تبقارم يارجا زا ذعب ي لبق ٍلخاذم ي لرتىك ٌيرگ يد هیب

رًحم ٌداًواخ يىعم حطس

يراد

يت نًمزآ

لقتسم ٍلخاذم-لرتىك لضافت لرتىك ٌيرگ ٍلخاذم ٌيرگ

ریغتم فارحوا

رایعم

هیگوایم± هیگوایم±رایعمفارحوا 422

/

0 -0/46 9/51±2/335 9/15±1/577 ِلذاسه ظا لجلِلیظَىیلگ يیثَلگَوّ

0001 /

0 -1/85 9/07±2/496 7/22±1/516 ِلذاسه ظاسؼثِلیظَىیلگ يیثَلگَوّ

- ^- 0/372 0/001 يجيزيت نًمزآ يراديىعم حطس

154 /

0 19/9 219/65±57/539 239/55±65/913 ِلذاسه ظا لجل بتقبً ىَذ سٌل

0001 /

0 -53/27 206/80±60/775 153/53±53/770 ِلذاسه ظاسؼث بتقبً ىَذ سٌل

- - 0/061 0/007 يجيزيت نًمزآ يراديىعم حطس

676 /

0 11/6 358/63±107/554 347/03±138/024 ِلذاسه ظا لجل یفزبهت ىَذ سٌل

0001 /

0 105 /2 330/13±110/659 224/93±82/450 ِلذاسه ظاسؼث یفزبهت ىَذ سٌل

- - 0/018 0/009 يجيزيت نًمزآ يراديىعم حطس

یت یضبهآ ىَهظآ لمتؿه

زاز ىبكً

تاطوً ِو يیثَلگَوّ

ِلیظَىیلگ یفزبهت ىَذسٌل ٍ بتقبً ىَذسٌل ،

ظا لجل ىاضبویث

ُزاًَبذ تجلاطه فلاتذا لطتٌو ٍ ِلذاسه ٍُطگ يیث ضز ضَحه

ٌؼه یضبهآ ی

یضاز اسً

تق ( 05 /

<0 )؛P

یلبح ضز ظا سؼث ِو

ُزاًَبذ تجلاطه

ٍز يیث ،ضَحه ٍُطگ

ضز تاطوً

ثَلگَوّ

ی ي

لگ ی ظَى ی

ِل

، فزبهت ىَذسٌل ٍ بتقبً ىَذسٌل ی

یضبهآ فلاتذا

ٌؼه ی یضاز تقاز زَخٍ

( 0001 / 0

; ).P

یت یضبهآ ىَهظآ یخٍظ

زاز ىبكً

تاطوً ِو

ِلیظَىیلگ يیثَلگَوّ

ٍ بتقبً ىَذسٌل ،

یفزبهت ىَذسٌل لجل ىاضبویث

سؼث ٍ ضَحه ُزاًَبذ تجلاطه ظا

ضز ىٍضز ضبهآ فلاتذا ِلذاسه ٍُطگ

ٌؼه ی ی یضاز ز تقا

( 05 /

>0 ).P

یت یضبهآ ىَهظآ یخٍظ

زاز ىبكً

ِو ىَذسٌل

یفزبهت ىاضبویث

ِؼلبغه یبْتًا ٍ استثا عیً لطتٌو ٍُطگ ضز

( زَث تٍبفته 018

/ 0 )P=

لٍسخ(

2 )

یت یضبهآ ىَهظآ

،زاز ىبكً لمتؿه ،ِلذاسه ظا لجل

(8)

تیلبؼف سؼث تاطوً يیگًبیه یگسًظ ُطهظٍض یبّ

سٌل یكیبپزَذ ،

،ىَذ ىبهضز ظا تیؼجت ٍ ییٍضاز نیغض ،ییاصغ نیغض ضز

يیث ٍز

یٌؼه تٍبفت یضبهآ طظً ظا ِلذاسه ٍ لطتٌو ٍُطگ اسً یضاز

تق

( 05 /

<0 تیلبؼف سؼث تاطوً يیگًبیه .)P

یگسًظ ُطهظٍض یبّ

، بپزَذ ی ك ی

،ىَذ سٌل

،بپ ظا تجلاطه غض

ی ن اصغ

ٍ یی غض ی ن

ٍضاز یی

ُزاًَبذ تجلاطه ِهبًطث یاطخا ظا سؼث ضَحه

ِلذاسه ٍُطگ ضز

ِتفبی فیاعفا لطتٌو ٍُطگ ِث تجؿً

زَث طظً ظا فیاعفا يیا ِو

ٌؼه یضبهآ ی

( زَث ضاز 0001 / 0 )P=

لٍسخ(

3 )

ليذج 3 - تارمو هیگوایم ٍسياقم نآ داعبا ي نامرد زا تیعبت

ٌداًواخ تبقارم يارجا زا ذعب ي لبق ٍلخاذم ي لرتىك ٌيرگ يد هیب رًحم

يىعم حطس يراد

يت نًمزآ

لقتسم لرتىك-ٍلخاذم لضافت ٍلخاذم ٌيرگ لرتىك ٌيرگ

ّیغتم رایعم فارحوا ر

هیگوایم± هیگوایم±رایعم فارحوا 268

/

0 +0/6 11/40±2/50 10/80±2/30 ظا لجلیگسًظ ُطهظٍضیبّتیلبؼف

ِلذاسه 0001

/

0 +3/5 17/55±3/80 14/05±3/62 ظاسؼثیگسًظ ُطهظٍضیبّتیلبؼف

ِلذاسه 656

/

0 -0/85 33/75±8/64 34/60±8/38 ِلذاسه ظا لجلىَذ سٌلیكیبپ زَذ

0001 /

0 +10/05 53/40±13/35 43/35±10/61 سؼثىَذ سٌلیكیبپ زَذِلذاسه ظا 047

/

0 -2/4 38/22±5/81 40/62±4/75 ِلذاسه ظا لجل بپ ظا تجلاطه

0001 /

0 +10/925 56/52±6/11 45/60±7/89 ِلذاسه ظاسؼث بپ ظا تجلاطه

105 /

0 -2/275 40/17±5/28 42/45±7/01 ِلذاسه ظا لجلییاصغنیغض

0001 /

0 +6/65 52/60±8/64 45/95±7/27 ِلذاسه ظاسؼثییاصغنیغض

198 /

0 -1/475 29/57±5/13 31/05±5/02 ِلذاسه ظا لجلییٍضازنیغض

0001 /

0 +6/55 41/65±4/05 35/10±5/31 ِلذاسه ظاسؼثییٍضازنیغض

086 /

0 -7/6 152/52±18/05 160/12±20/97 ِلذاسه ظا لجل ىبهضز ظا تیؼجت

0001 /

0 +37/675 221/72±31/18 184/05±28/22 ِلذاسه ظاسؼث ىبهضز ظا تیؼجت

ثحب بتً ِث ِخَت بث ی

ح طضبح فٍّػپ

، هی گًب ی ي ؼجت تاطوً

ی ت ظا

ث ىبهضز ی ىاضبو

ُث ضز لبؼف سؼ ی ت بّ

، ظا سؼث

ُزاًَبذ تجلاطه لطتٌو ٍ ِلذاسه ٍُطگ ضز ضَحه

تٍبفت

ٌؼه ی ضاز

تقاز ا ِو ، ی ي وبح طها ی ثأت ظا ی ط

ُزاًَبذ تجلاطه تجثه ضَحه

هظ ضز ی

ٌِ

لبؼف سؼث ی ت بّ

ِلذاسه ٍُطگ ضز

ه ی ز ِث لاتجه زاطفا طثوا .سقبث ی

تثب

، لبؼف ی ت

ًبوؿخ ی فبو ی

لبؼف فّبو ٍ سًضاسً

ی ت

ًبوؿخ ی اعفا ثػبث ی

ف ِث تهٍبمه

لَؿًا ی ي ه ی زَق . ا ضز ی ي زضَه

، حیبتً

ؼلبغه

ِ یا ِو زاز ىبكً

ؼلاو ِئاضا بّ

ی قظَهآ ی

، ه ی ىاع ث تجغض ی ىاضبو ِث لاتجه

زی تثب لبؼف مبدًا ِث ی

ت بّ

ی خ

ًبوؿ ی اعفا اض ی ف ه ی سّز ( 20 ) .

بضػا توضبكه ی

ِث ُزاًَبذ ىاٌَػ

نْه طت ی ي خضبذ لهبػ ی

ضز

اعفا ی ف لبؼف حغؾ ی

ت بّ

بویث ِث لاتجه ىاض

تثبیز وّا عئبح ی ت .تؾا حن ـظَهآ ِو زاز ىبكً طضبح ِؼلبغه

ی ح تؾبٌته ٍ

ثی ضبو

ٍ ُزاًَبذ ٍ ی

هظ ضز ی

ٌِ

بػض ی ت غض ی ن اصغ یی ه ی سًاَت

اعفا ثػبث ی

ف صغت زطىلوػ ی

ِ ا ی ا ِو ززطگ ىبًآ ی

ي ی ى ی ظا

بؾ ضبٌو ضز ىَذ سٌل لطتٌو ضز طثؤه لهاَػ ی

ط ثأت لهاَػ ی

ضاصگط

ا .تؾا ی ي بتً

ی ح بث ی

ِتفب بّ

ی ظا لنبح ِؼلبغه

طفٌضغ ی ٍ

ىاضبىوّ

( 2007 ) ؾضطث فسّ بث ی

ثأت ی ط قظَهآ ِهبًطث ی

طث

گسًظ هجؾ ی

ث ی ىاضبو ز ِث لاتجه ی

تثب عًَ

2

ًاَروّ

ی زضاز

( 21 ).

بتً ِث ِخَت بث ی

، ه تٍبفت ی گًب ی ي تاطوً

ؼجت ی ت ث ىبهضز ظا ی

ىاضبو بپزَذ سؼث ضز ی

ك ی ظا سؼث ،ىَذ سٌل

جلاطه

ُزاًَبذ ت ث ضَحه

ی ي

ٌؼه لطتٌو ٍ ِلذاسه ٍُطگ ٍز ی

ضاز

ِؼلبغه ضز .زَث

Hortz

ً ی ع قظَهآ ِلذاسه ی

بمتضا ثػبث ی

ظٌتزَذ ی و ی ىَذ سٌل ( زَث ُسق

22 ) ی . ى ی زی طگ تبهاسلا ظا

ز لطتٌو ضز نْه ی

تثب

، ؼجت ی ت غض ظا ی ن

ًبهضز ی پ ی زبٌْك ی تؾا

طع ظا ِو ی

ك

ِث ٍ تؾضز ُزبفتؾا

ٍضاز غلَه ی

َدت ی ع ی

ٍ غت یی ط

(9)

ه مبدًا هقعپ طظً بث ىآ ی

بتً .زَق ی ح

ِث سهآ تؾز

ُ،

اعفا ی ف

ٌؼه ی ضاز ی ؼجت ضز اض ی

ت غض ظا ی ن

ًبهضز ی پ ی زبٌْك ی ث ضز ی ي

ثی ىاضبو اطخا ظا سؼث لطتٌو ٍُطگ ِث تجؿً ِلذاسه ٍُطگ ی

ُزاًَبذ تجلاطه ه ىبكً ضَحه

ی بتً بث ِو سّز ی

ح ؼلبغه

ِ

ئلاهبلآ ( ی 2005 )

ًاَروّ

ی زضاز ( 23 ) بث . بتً ِث ِخَت ی

ح لنبح

فٍّػپ ظا طضبح

بمه ٍ ی

ِؿ ىآ حیبتً بث طیبؾ ظجتطه تبؼلبغه

ُسق ُضبقا

، ه طظً ِث ی

َگلا سؾض ی

ظبؾسٌوًاَت ی

ُزاًَبذ ضَحه

یه سًاَت هظ ضز ی

ٌِ

بػض ی ت غض ی ن اصغ یی اعفا ثػبث ی

ف زطىلوػ

صغت ی

ِ ا ی ىاضبویث ززطگ .

بتً ِث ِخَت بث ی

، ه تٍبفت ی گًب ی ي تاطوً

ت ؼج ی ت ث ىبهضز ظا ی

ىاضبو هظ ضز ی

ٌِ

ظا سؼث ،بپ ظا تجلاطه سؼث

ُزاًَبذ تجلاطه

ٌؼه لطتٌو ٍ ِلذاسه ٍُطگ ضز ضَحه ی

،زَث ضاز

ا ِو ی ي وبح طها ی ثأت ظا ی ط

ُزاًَبذ تجلاطه تجثه هظ ضز ضَحه

ی

ٌِ

ه ِلذاسه ٍُطگ ضز بپ ظا تجلاطه سؼث ی

سقبث بث َؿوّ . يیا

بتً

ی ح

،

( ىاضبىوّ ٍ Şen

2015 ضز ) ِو سًزاز ىبكً زَذ ِؼلبغه

ث ـظَهآ ی

ىاضبو ز ِث لاتجه ی

تثب اضاز ی تبپٍضًَ

ی زضَه ضز

بپ ظا تجلاطه ی

زی تثب ی ه ی اعفا ثػبث سًاَت ی

ف

ّبگآ ی فًاز ٍ

ثی ىاضبو بّضبتفض ظٍطث ٍ ی

تجلاطهزَذ ی

بپ ظا ی زی تثب ی زَق ( 24 .)

بتً

ی ح زا ِؼلبغه ی

ت طلبث جبح ی یلػ ٍ یمً

ضَپ ( 2012 زاز ىبكً )

ظَهآ ِو تجلاطهزَذ ـ ی

ثػبث بپ ظا اعفا

ی ف

ّبگآ ی

، ٍ تضبْه

ث زطىلوػ ی

ىاضبو ز ِث لاتجه ی

تثب فّبو ،بّبپ ظا تجلاطه ضز

طتؿث ٍ بپ نذظ ِث لاتثا ی

ث ی ىاضبو ه بپ نذظ ىبهضز تْخ ی

ززطگ

( 25 ) . بتً ِث ِخَت بث ی

، ه ی گًب ی ي تاطوً لو

ؼجت ی ت ث ىبهضز ظا ی

،ىاضبو ه ُزاًَبذ تجلاطه ظا سؼث ٍُطگ ضز ضَح

ِلذاسه زَث ِتفبی فیاعفا ا ِو

ی ي ه طها ی

ِث سًاَت لز ی ل ثأت ی ط

ُزاًَبذ تجلاطه بّسحاٍ طث ضَحه

ی ٍُطگ ضز فٍّػپ زضَه

.سقبث ِلذاسه ِث ِخَت بث

ی

ِتفب بّ

ی طضبح ِؼلبغه

، ه ی ىاَت

تً

ی

ِد تفطگ

ِو اطخا ی تجلاطه

ُزاًَبذ ه ضَحه ی طث سًاَت

ؼجت ی ت ظا ثأت ىبهضز ی

ضاصگط سقبث .

حیبتً

تاطوً يیگًبیه ِو زاز ىبكً طضبح فٍّػپ سٌل

يیوّ ٍ یفزبهت ،بتقبً ىَذ

ِلیظَىیلگ يیثَلگَوّ ضَع

ثی ىاضبو

ُزاًَبذ تجلاطه ظا سؼث ، ٍ ِلذاسه ٍُطگ ٍز يیث ضَحه

یٌؼه تٍبفت لطتٌو تقاز ضاز

ا ِو ی ي ه طها ی

ِث سًاَت لز ی ل طیثأت

.سقبث ِلذاسه ٍُطگ ضز ِؼلبغه يیا ظا

یهطث يیٌچ

ِث ِو سیآ ىاضبویث تیطیسه ٍ لطتٌو فیاعفا ضَظٌه

تثبیز ِث لاتجه

،

یه سًاَت یػتاطتؾا هی

كفَه .سقبث ِؼلبغه ،حیبتً يیا بث َؿوّ

Wysocki

ٍ

ىاضبىوّ

( 2007 )

ِو نتؿیؾ طثا يییؼت فسّ بث ضبتفض یبّ

ضز ُزاًَبذ یًبهضز تثبیز یضبویث

مبدًا

،زَث ُسق

ِو زاز ىبكً

ُزبفتؾا ٍُطگ نتؿیؾ ظا ُسٌٌو

ض یبّ

ضبتف ُزاًَبذ یًبهضز ضز

لَوؼه تجلاطه بث ِؿیبمه ِلیظَىیلگ يیثَلگَوّ زَجْث ثػبث

تثبیز ِث لاتجه سًظطف بمتضا ٍ

ی ُسق ىبهضز ظا تیؼجت یبّضبتفض

زَث ( 26 ) . ِؼلبغه حیبتً يیٌچوّ

ا یه س ىاضبىوّ ٍ ی (

2014 )

زاز ىبكً

یبوؾلاپ سٌل ،لعٌه ضز تجلاطه ـظَهآ ظا ؽپ ِو

ظا لطتٌو ٍُطگ ِث تجؿً ىَهظآ ٍُطگ ىاضبویث یبتقبً ىَذ یٌؼه فلاتذا یضبهآ طظً

یضاز تقاز . ـظَهآ ِدیتً ضز

ىاضبویث ضز لعٌه ضز تجلاطه ِث لاتجه

یه تثبیز تخَه سًاَت

ٍ زَق بًْآ ىَذ سٌل لطتٌو ٍ زَذ ظا تجلاطه یبّضبتفض مٍاست ػا یه ُزاًَبذ یبض

ِهبًطث یاطخا ضز ىاضبویث ضٍبی سًٌاَت یبّ

یلهبػ ٍ لعٌه ضز زَذ ظا تجلاطه یاطث

ییبًاَت تیَمت یبّ

( سٌقبث ىبًآ 27

) .

تیزٍسحه ظا یبّ

یحٍض تبینَهذ فٍّػپ يیا -

یًاٍض

،

ٌِیهظ یگٌّطف یبّ

یهرق كیلاػ ٍ ُعیگًا ضز تٍبفت ،

ُزاًَبذ ٍ ىاضبویث یبّ

ىبًآ طث ِو زَث ىبًآ زطىلوػ ییبًاَت

یه تؿًاَت تأ تقاز طیث سقبث ِ یفزبهت میهرت كیطع ظا ِو

.سق لطتٌو ٍُطگ ٍز

ُبتَو یطیگیپ ىبهظ ِؼلبغه يیا ضز تسه

تیزٍسحه ظا طگیز یىی زبٌْكیپ ِو زَث ِؼلبغه يیا یبّ

یه ق سٌلث یطیگیپ ىبهظ بث یتبؼلبغه زَ

تسه .ززطگ مبدًا یطت

هجیتن يریگ بغه يیا حیبتً

ىاضبویث تیبوح ٍ تجلاطه ِو زاز ىبكً ِؼل

ز ِث لاتجه ی

تثب

ُزاًَبذ ظؾَت متضا ثػبث ىبكیبّ

یب بّضبتفض ی

تقاسْث ی نَت ی

ِ ُسق ٍ لطتٌو طتْث ی ىَذ سٌل حغؾ طظً ظا

یه ىاضبویث ضز .زَق