جات ریثات ششوپ
هایگ یکتشلاب سرپسا
رادراخ (
Onobrychis cornuta )
رب یناکم شنکارپ کاخ رذب کناب
یناتسهوک عتارم رد زوح
ۀ زاو
مانکین اسیرپ
؛ سردم تیبرت هاگشناد ،یرادعترم هورگ ،دشرا یسانشراک یوجشناد
هدازنافرع اضر
؛*
سردم تیبرت هاگشناد ،یرادعترم هورگ رایشناد
این چیلق نسح دمحم
؛ شخب ،یشهوژپ رایداتسا تاقیقحت
عبانم زکرم ،یعیبط تاقیقحت
و شزومآ یزرواشک و
عبانم ط یعیب ،ناردنزام
نامزاس شزومآ ،تاقیقحت و
جیورت ناریا ،یراس ،یزرواشک ،
یراس یعیبط عبانم و یزرواشک تاقیقحت زکرم
هدیکچ گ رثا یسررب فده اب هعلاطم نیا
های یکتشلاب رادراخ سرپسا (
Onobrychis cornuta
) یناتسهوک عتارم رد کاخ رذب کناب یناکم شنکارپ رب
ۀزوح نیدب .دش ماجنا ناردنزام ناتس ا زاو ،روظنم
20 هیاپ زا رد هبل( هیاپ ره تیعقوم راهچ رد .دندش باختنا فداص ت هب رادراخ سرپس ا
هب نوریب و زکرم ،نییاپ هب ور بیش رد هبل ،لااب هب ور بیش ناونع
ۀقطنم ،)دهاش ۀنومن کاخ قمع زا 5 - 0 و 10 - 5 یتناس .دش تشادرب رتم
روذب بپپپس هناوج
ۀدز هنومن لخاد هنوگ یانو و عبرمرتم رد کاخ رذب کناب کارت و ییاپپسانپپش هناخاگ یعیبی طیارپپش رد کاخ یاه
یا
یارب .دندش هبس احم ۀس یاقم
یناکم تیعقوم رثا ۀکل
نآ لباقتم رثا و قمع ،یکتش لاب کاخ رذب کناب تایص وص خ رب اه
نومزآ زا یاه ت ۀیزج
و هفری ود بنایراو حطسرد کارت رب قمع و تیعقوم رثا هک داد ناشن جیاتن .دش هدافتسا یتفجt
01 / 0 ینعم کناب کارت نینچمه .دوب راد
تیعقوم رد رذب یاه
ۀبل نیگنایم اب بیترت هب( زکرم و لااب هب ور بیش 5437
و 5 / 4099 هب )عبرمرتم رد رذب ینعم روی
ب یراد کارت زا رتش ی
تیعقوم رد یاه
ۀبل ،نیگنایم اب بیترت هب( نوریب و نییاپ ور بیپپپش 5
/ 2685 و 8 / 2413 هنوگ یانو نینچمه .دوب )عبرمرتم رد رذب رد یا
تیعقوم یاه ۀبل نیگنایم اب بیترت هب( زکرم و لااب هب ور بیش 7
/ 9 و 5 / 9 هب ) ینعم روی هنوگ یانو زا رتش یب یراد تیعقوم ود یا
ید .دوب رگ
هن وگ یان و و کارت هب کاخ یحطپپپس قمع کاخ رذب کن اب یا
ینعم روی شیب یراد قیقحت نیا .دوب ینییاپ قمع زا رت
ریثأت ینعم راد
جات تباث ار کاخ رذب کناب یانو و کارت شیازفا رد یکتشلاب ناهایگ ششوپ درک
.
ناگژاو دیلک :
رادراخ سرپسا (
Onobrychis cornuta
) ، ،کاخ رذب کناب ۀزوح
هنوگ یانو ،زاو یکتشلاب هایگ ،یا
.
1 . همدقم
یگ یو اب یناتپپپسهوک قیانم دننام ییاه
ۀجرد ترارح
یاهرتپپپسب ،یوق یاهداب ،لااب یدیپپپشروخ شبات ،نییاپ
:لوئسم هدنسیون * سامت هرامش
: 3 - 981144553201 +
Email: rezaerfanzadeh@modares.ac.ir
یم صخشم هاتوک دشر لصف و رادیاپان [ دنوش
9 .]
ششوپ
هکل عماوج زا ًلاومعم عفترم قیانم رد یهایگ لیکپپپشت یا
پپسیناکم .تپپسا هدپپش لماوع حیپپضوت یارب یفاتخم یاه
رات خی وصت بی : 23 / 09 / 1396
ص 78 10 - 67 10
لرتنک ۀدننک طیحم رد .تسا هدش نایب اهراتخاس نیا ه
یا
رپ ،تخپپپس یناتپپپسهوک دوجو لیلد ،نپپپشخ و سرتپپپسا
راتخاس هکل یاه دوجو یا ۀدیدپ
لیهس ت تس ا هدش نایب1
[ 7 ، 17 .]
رد ری کت و دپپپشر یارب یهایگ یپپپشیور مرف نیدنچ طیحم هدش راگزاس یناتس هوک تخس یاه اب ناهایگ .دنا
یکتپپشلاب یپپشیور مرف نیرتدوهپپشم و نیرتراگزاپپس زا2
هاگتسیز رد دوجوم ناهایگ [ دنتسه یناتسهوک یاه
8 ، 9 .]
هجوت اب هب
ناهایگ ، ک گافترا و هدرپپپشف یپپپشیور مرف
یم یکتپپشلاب ،یطیحم تپپسیز طیارپپش ش پپصا اب دنناوت
درخ هاگتس یز
3ییاه هدرک داجیا دوخ فاریا طیحم زا ازجم
هکل لیکش ت و
4یاه [ دنهدب ار یهایگ 2
، 29 ناهایگ نیا .]
طیحم رد دوخ یتظافح تارثا اب یناتس هوک یاه
یم دنناوت
راتپپسرپ هایگ شقن هنوگ رگید یارب ار5
[ دننک یزاب اه 12
،
22 ] کی هک تسا تب م ت ماعت زا یعون یراتسرپ تارثا .
یم هارف ار یهاگتسیزدرخ طیارش )راتسرپ( هنوگ ک دنک
ه
هنوگ رگید رارقتس ا ار )عفنیذ( اه
یم لیهس ت دنک
[ 1 ، 33 .]
یایهپپست تارثا نیا تاریثأت
هظح م لباق گونت یور رب یا
هقطنم سایقم رد یناتپپپسهوک یهایگ عماوج یناهج و یا
یم یزاب [ دننک 10 ، 25 بیس آ لیلد هب .]
لاهن یریذپ هب اه
سرتپپپسا طیارپپپش ز
هنوگ ،ا دوبهب و لیدعت اب راتپپپسرپ یاه
لاهن رارقتس ا ،سرتس ا شیازفا ار اه
یم یدوبهب نیا .دنهد
ب سیناکم ود قیری زا ه
یم تسد :دیآ
1 پپپسیناکم . زا یخرب ریعپپپضت هامج زا یکیزیف یاه
راع دننام یطیحم یاهروتکاف یدیپپپشروخ شبات ،یراوخ
،هی لاریز تک رح زا یریگواج ،بوپپپسر دادپپپپسنا ،لااب هیاپپپس دوبهب ،راکپپپش و داب هاگهانپ ،یزادنا ۀجرد
ترارح
هاگتسیز درخ طیحم کاخ تبویر شیازفا و کاخ و
.
2 پپسیناکم . و یندعم داوم دوبهب دننام یکیژولویب یاه
هنوگ ریز رد سرتپپپسد عبانم شیازفا ،یلآ ،راتپپپسرپ یاه
و نژورتین و بآ دننام یدیاک عبانم شیازفا ۀئارا
کیام ازیرو
1Facilitation
2Cushion plant
[ 1 ، 6 ، 8 ، 12 ، 16 ، 22 ، 30 ، 33 ، 39 .]
نپ ناونع هب ناشدرکامع اب یکتشلاب ناهایگ هاگها
و داب
ریثأت ناونع هب هوقلاب تروص هب بوسر تکرح یوگلا رب ت
ۀا
یم لم ع رذب [ دن نک
22 هت وب .]
،عنام کی ناونع هب اه
یم رییرت ار بوپپپسر یوگلا و داب کیمانید هتوب .دنهد
ا اه ز
رجنم ًلاامتحا هک هداد شهاک ار داب تعرپپس یکیزیف ظاحل رد داب طس وت هدش هدنکارپ یاهرذب طوقس هب شش وپ جات
یم هتوب یکیدزن و رد یکتپپپشلاب ناهایگ نینچمه .دوپپپش
بیپپش شوطپپس ریپپسم رد یکیزیف عنام کی ناونع هب راد
تپپشادهگن هب رجنم هک دنتپپسه بوپپسر و باناور تکرح رد بآ اب هدپپش لمح یاهرذب و بوپپسر تارذ ۀبل
رد هایگ
یم لااب تمس هب ور بیش و رذب عمجت رب ًلاامتحا هک دوش
هن رارقتسا رد لا
ۀبل نییاپ تمس هب ور بیش رد هایگ ت
ریثأ
یم یفنم [ دراذگ
22 ، 32 نیا زا .]
یم ور تشاد راظتنا ناوت
هکل هک هنوگ نیا زا لپپپصاح یهایگ شپپپشوپ یاه ثعاب اه
یم کاخ رذب کناب رد دایز یناکم تارییرت شرتسگ و دوش
رذب بی کرت و کارت رد نای دارگ کی ،فاریا هب هک ل رثا یم داجیا ک
[ دن 5 ، 7 رب هتفرگ تروپپپص تاقیقحت جیاتن .]
تحت کاخ رذب کناب ریثأت
ششوپ رتلااب زا یکاح ینیمزور
هنوگ یانو و کارت ندوب جات ریز یا
تبس ن ناهایگ شش وپ
[ تسا فاریا طیحم هب 34،16،8،7
.]
اب .تسا یهایگ عماوج ییایوپ زا یشخب کاخ رذب کناب هب کاخ رذب کناب یلااب تیمها هب هجوت زا ددعتم لیلاد
دیدج دارفا ندوب اراد ،هنوگ ریاخذ ناونع هب درکامع هامج تیعمج زا یرایپپسب رد [ یهایگ یاه
3 ،لااب یکیتنژ گونت ،]
هنوگ موادت ظفح [ اه
20 هنوگ نتپپپشاد هگن ناما رد ،]
یاه
بیپپسآ [ [ارقنا رطخ زا نیمز حطپپس ریذپ 28
و ] ۀعپپسوت
تیاس یزاس زاب لوی رد یهایگ شش وپ رخت یاه
هدش بی
[ 26 هب و رذب کناب تس یز طیحم زا یهاگآ ،]
زا یهاگآ ه یو
ریثأت هکل نیا رایپپپسب اهرذب ینامز و یناکم شنکارپ رد اه
.تسا تیمها زئاح
3Microclimate
4Patch
5Nurse species
زربلا یناتپسهوک عتارم رد زب و دنفپسوگ دیدپش یارچ یاراد ۀقباپپپس ینلاوی
تپپپسا داجیا بجوم رما نیمه و
ناکم ا هدش یهایگ شش وپ نودب و زاب یاه نیاربانب .تس
ایحا ء تیاپپپس ناریدم یارب ینارگن کی هدپپپش بیرخت یاه
دوجوم یاه راک هار زا یکی .تپپپسا قیان م نیا رد عتارم ندنادرگرب یارب کاخ رد هدپپپش نوفدم روذب زا هدافتپپپسا لیسناتپ قیقد یسررب و هعلاطم .تسا ششوپ قطنم یاه
ه
یم کاخ رذب کناب هامج زا ایحا تهج دناوت
ء کمک هقطنم
یاش .دیامن ینا یس ررب فده اب رض اح قیقحت نیاربانب ریثأت
هنوگ یاه
و کارت رب )یکتپپشلاب ناهایگ نوچمه( هتپپسب راتخاپپس اب نآ شقن یبایزرا و کاخ رذب کناب گونت هریخذ رد اه
یزاس
هک اجنآ زا .تفرگ تروپپپص اهرذب ۀقطنم
هپت هعلاطم دروم
بیش یاراد و یروهام تس ا
یم راظتنا دور
رد هک ناهایگ
بیش نیا رد یکتشلاب اه
، تیعقوم نآ ۀبل
اه ب ور بیش رد ه
هن وگ یان و و کارت یاراد لااب هب تب پپپسن یرتپپپشیب یا
زا نوریب تیعقوم و نییاپ هب ور بیپپپش رد هبل تیعقوم نینچمه .دنش اب یکتش لاب ناهایگ زکرم اس ب هچ و ناهایگ هب یم رظن هتوب ریز رد اهرذب یناوارف دسر هب تبسن اه
ف یاض
نیب ینایم هتوب
اه نیا زا .تسا رتشیب ور
لاقم ناگدنراگن رب ه
جات هک دنرواب نیا هنوگ
بذج ثعاب اهنت هن یکتپپپشلاب یاه
نآ یزادنا هات هب و روذب گونت و کارت شیازفا هجیتنرد و اه
کاخ رذب کناب یم
تمسق هکاب ،دنوش ره راتخم یاه
اپ ۀی
ذب شیازفا رد یتوافتم ناوت یکتش لاب نوفدم رو
ۀدش خ کا
نیاربانب .دنراد هیپپپضرف
تروپپپص نیدب قیقحت یاه هئارا
ًلاوا :دیدرگ یکتپپپشلاب هایگ شپپپشوپ جات ریز رذب کناب
( رادراخ سرپپپپسا
Onobrychis cornuta
) و کارت یاراد
تسا ششوپ جات نوریب هب تبس ن رتش یب گونت
؛ ناث
ًای بیش
یلااب هب ور نیا
شیازفا رد یرتپپشیب ناوت یکتپپشلاب هایگ
بیپپش و زکرم اب هپپسیاقم رد کاخ رذب کناب گونت و کارت .دراد نآ نیئاپ اب ور
2 . شور و داوم اه
2 . 1 . یفرعم ۀقطنم هعلاطم دروم
رد زربلا ینات پپپسهوک عتارم رد هع لاط م نیا ۀزوح
،زاو
رب لاب یتحاپپپسم اب زاو یق یی عتارم .دپپپش ماجنا ناریا 5150 رد رات که هن ماد
اب یزکرم زربلا یلام پپپش یاه
ییایفاررج تاصتخم 15˝
12΄ 52˚
˝-
΄15
˚ 55 51 لوی
و یقرپپش 15˝
30΄ 36˚
˝-
΄30
˚ 12 36 یلامپپش [رع
یاقا .تپپپسا هتفرگ رارق هقطنم
نترامود شور ساپپپسا رب
هنارتیدم و درس یا درس ارف
تس ا [ 24 رد یمومع بیش .]
یاراد هقطنم نیا ۀنماد
25 ات 35 گافترا .تپپپسا دپپپصرد
هقطنم 2439 طپپپسوتم .تپپپسا ایرد حطپپپس زا رتم ۀجرد
هنلااپپپس ترارح 5
/ 15 جرد ۀ یتناپپپس زا دارگ
8 / 0 ۀجرد
یتناس ات هام ید رد دارگ 2
/ 30 ۀجرد یتناس دادرم رد دارگ
هام تپپسا دودح هنایلاپپس شراب طپپسوتم . 500
یایم رتم
.تسا
2.2 . هنومن یرادرب
هنومن زییاپ لیاوا رد کاخ رذب کناب یرادرب 1394
دعب
هناوج زا لبق و اهرذب شزیر و دپپپشر لپپپصف مامتا زا ینز
و تقوم یاهرذب لماپپش اهرذب نیاربانب .دپپش ماجنا هزییاپ یمئاد [ دن دوب 7 .] گومجم رد 20
ۀی اپ های گ یکتپپپشلاب
Onobrychis cornuta
هب دش باختنا هناگادج تروص دن
.
ره لخاد رد ۀکل
،یکتپپشلاب هپپس
لماپپش یناکم تیعقوم
،زکرم ۀبل و لااب بیپپپش هب ور ۀبل
و نییاپ بیپپپش هب ور
تیعقوم زا نوریب
ۀدودحم هب یکتپپپشلاب هایگ
ناونع طنم ۀق
هنومن تپپپشادرب روظنم هب دهاپپپش هتفرگرظن رد کاخ یاه
تهج بپپپسانم رارکت ساپپپسا رب هیاپ دادعت باختنا .دپپپش و یرامآ زیلانآ ثیح زا دانتپپپسا لباق جیاتن لاپپپصحتپپپسا هب ای فذح تهج نینچمه .دمآ لمع هب هنیزه نینچمه ندناس ر لقادح ریثأت
،رذب کناب تایص وص خ رب یفارگوپوت
هیاپ باختنا ناکم رد یفداص ت تروص هب اه
جنا ییاه دش ما
ناسکی بیش دصرد و لامش هب ور یمومع بیش یاراد هک ( 100
% تروص هب تیعقوم راهچ نیا زا مادک ره رد .دندوب )
یفداص ت 6
قمع هب کاخ هتس ه 10
یتناس هب رتم ۀایس و
رطق اب رگوا کی 5
یتناپپپس قمع ود رد رتم
5 - 0 و 10 - 5
یتناپپس رتم عمج [ دپپش یروآ 11
هنومن بپپپس .]
کاخ یاه
تیعقوم زا مادک ره هب طوبرم دندش ماودا ه اب قامعا و اه
لکش(
1 .)
لکش 1 حرط . هنومن ،هایگ ره رد تیعقوم ره زا .یکتشلاب هایگ زا یرادرب 6
ریز نومن ۀ دندش ماغدا مه اب تشک زا لبق هک دش تشادرب کاخ
(
،لااب هب ور بیش رد هبل =
،نییاپ هب ور بیش رد هبل =
=
،زکرم )دهاش هقطنم ناونع هب نوریب =
2 . 3 شور . هناخلگ تشک یا
هنومن طیارپپش اب هناخاگ طیحم رد کاخ رذب کناب یاه
بسانم ییامد 18
ات 25 ۀجرد یتناس یفاک تبویر و دارگ
ینیپپپس لخاد رد داعبا اب( تپپپس پوتراک یاه
7
× 15
× 25
یتناس ره لخاد رد .دندش تش ک بس انم رتس ب رد )رتم
هنومن ینیس یور رب کاخ یاه
ۀیلا زا یکزان ۀسام
لیرتسا
تماخض ( 3
یتناس هنوگ هب )رتم تماخض ات دش شخپ یا
نآ زا رتشیب اه 2
یتناس ات دشابن رتم ۀیاک
[رعم رد اهرذب
هناوج یلااب بناش زا و دنریگب رارق اوه و رون رادروخرب ینز
.دنشاب ینیس هس فق رد یفداص ت تروص هب اه رون یژر اب ییاه
هداد رارق یعیبی م ظنم یپپپشاپ بآ اب و دندپپپش
بویر
یرادهگن رذب یلامتحا یگدولآ صیخش ت یارب .دندش
،اه هب
ره یازا 10 طقف هک دهاپپش ناونع هب ینیپپس کی ،ینیپپس
یاراد ۀپپسام هنومن نیب رد دوب لیرتپپسا بپ .تفرگ رارق اه
لاهن هناخاگ رد تپپپشک زا لپپپصاوف رد روهظ لاح رد یاه
ینیس زا تیاهن رد و ییاس انش ،شرامش ظنم فذح اه
ات دندش [ دش ن زبس یرذب رگید
11 هک هام شش زا بپ .]
ینیس لخاد زا یرذب رگید ود تدم هب یرایبآ دشن زبس اه
کاخ رد یحطپپپس شارخ کی زا دعب و دیدرگ عطق هتفه ینیس ات دیدرگ زاوآ شرامش و دش گورش هرابود یرایبآ ،اه
[ دشن زبس یرذب رگید 15
، 16 ، 24 .]
2 . 4 هیزجت . و
یرامآ لیلحت
دادعت هنوگ تیعقوم ره رد یلاصحتسا کاخ زا هک ییاه
هنوگ یانو ،دش ییاس انش و دز هناوج هناخاگ رد نآ رد یا
هب تیعقوم رد هنوگ دادعت بپپسح رب زین کارت .دمآ رامپپش
ندوب لامرن .دمآ تپپپسد هب تی عقوم ره یارب عبرم رتم هداد و فونریمپپپسا فرگوملوک نومزآ زا هداف تپپپسا اب اه
اب بنایراو ینگمه رارق یسررب دروم نول نومزآ زا هدافتسا
.تفرگ یارب ۀس یاقم یناکم تیعقوم رثا ۀکل
قمع ،یکتش لاب و
نآ لپپباپپقت م رث ا نوم زآ زا کاپپخ رذپپب کپپناپپب رب اپپه
GLM(Repeated Measures)
تروپپص رد .دپپش هدافتپپسا
35˚
ینعم نومزآ نیا جیاتن ندوب راد یارب
ۀپپپسیاقم یود هب ود
تیعقوم نیب نومزآ زا اه
دپپپش هدافتپپپسا یجوز تپپپستt
.
نینچمه یارب
ۀسیاقم هنوگ یانو و کارت ،قمع ود نیب یا
هب تیعقوم ره رد نومزآ زا هناگادج تروص
یجوز تس تt
.دش هدافتسا
3 جیاتن .
گومجم رد 6911
زا لاه ن 50 ۀن وگ هب قاعتم یهای گ
22 هنومن زا هداوناخ نیا زا .دندز هناوج کاخ رذب کناب یاه
دادعت 2578 قاعتم رذب هب
46 رد هنوگ ۀبل هب ور بیپپپش
،لااب 1265 هب قاعتم رذب 43
رد هنوگ ۀبل
هب ور بیپپپش
،نییاپ 1931 هب قاعتم رذب 38
و زکرم رد هن وگ 1137
هب قاعتم رذب 36
ا نوریب تی عقوم رد هن وگ هک ل ز
یاه
دن دز هن اوج یکتپپپشلاب .
29 تی عقوم راه چ ره رد هن وگ
لودج( دندوب کرتشم 1
.)
یدنب یس قت ساس ا رب
Dreber
،ناراکمه و 2011
هک
هب هناخاگ رد هدز هناوج رذب دادعت هب هجوت اب ار رذب کناب ( کچوک هورگ هس 15
>رذب ( طس وتم ،) –120
16 و )رذب
( گرزب 120
< رذب درک یدنب یپپپسقت ) [ دن
13 نیا رد ،]
هن اوج رذب دادع ت شرام پپپش قیقحت تی عقوم رد هدز
یاه
هنومن هنومن تیعقوم راهچ ره رد داد ناپپشن یرادرب ،یرادرب
هنوگ ر کا ( دندوب یکچوک رذب کناب یاراد اه
15
>رذب رد )
یلاح هن وگ زا یمک دادع ت طقف هک اب رذب کن اب یاراد اه
( طپپپسوتم ۀزادن ا – 120
16 ( گرزب و )رذب 120
< رذب )
لکش( دندوب 2
.)
لکش 2 زادنا عیزوت . ۀ
؛یرادرب هنومن تیعقوم راهچ ره رد کاخ رذب کناب
>15 ،کچوک رذب کناب = –120
16 طسوتم رذب کناب =
و
<120 بل :لااب .گرزب رذب کناب = ۀ
بل :نییاپ ،لااب هب ور بیش رد یکتشلاب ناهایگ ۀ
،نییاپ هب ور بیش رد یکتشلاب ناهایگ
دودحم :نوریب ،یکتشلاب ناهایگ زکرم :زکرم ۀ
یکتشلاب ناهایگ زا نوریب ۰
۵ ۱۰ ۱۵ ۲۰ ۲۵ ۳۰ ۳۵ ۴۰
<
۱۵ ۱6-۱۲۰ ۱۲۰>
هنوگ دادعت
رذب دادعت
لااب نییاپ زکرم نوریب
لودج 1 . هنوگ ره یاهرذب مکارت نیگنایم عبرم رتم رد
تیعقوم رد ،لااب تمس هب ور بیش رد هبل :لااب یاه
:نوریب و زکرم ،نییاپ تمس هب ور بیش رد هبل :نییاپ قطنم
ۀ دهاش
یهایگ هنوگ مان لااب
نییاپ زکرم
نوریب
Acantholimon erinaceum Bioss.
024 / 1036 204
/ 314 402
/ 369 418
/ 352
Achillea millefolium L.
198 / 55 722
/ 29 460
/ 42 000
/ 0
Achillea wilhelmsii C. Koch 214
/ 38 968
/ 33 492
/ 8 246
/ 4
Adonis aestivalis Boiss.
070 / 191 086
/ 174 166
/ 89 952
/ 50
Allium christophii Trautv.
872 / 135 738
/ 12 984
/ 16 214
/ 38
Alyssum minus L. Rothm 600
/ 424 348
/ 161 472
/ 560 824
/ 186
Apium graveolens subsp. dulce (Mill.) Schübl. & G. Martens 952
/ 50 246
/ 4 738
/ 12 246
/ 4
Arabis hirsuta L. Scop.
246 / 4 984
/ 16 722
/ 29 198
/ 55
Brachypodium sylvaticum (Huds٫) Beauv.
984 / 16 246
/ 4 230
/ 21 000
/ 0
Bromus stenostachya Boiss.
904 / 101 936
/ 67 086
/ 174 198
/ 55
Bromus tomentellus Boiss.
444 / 59 674
/ 80 760
/ 254 738
/ 12
Capsella bursa-pastoris (L.) Medik.
248 / 798 712
/ 305 622
/ 666 926
/ 343
Cirsium arvense (L.) Scop. 246
/ 4 492
/ 8 230
/ 21 000
/ 0
Cynodon dactylon (L.) Pers.
738 / 12 738
/ 12 984
/ 16 246
/ 4
Erodium cicutarium (L.) L'Hér. ex Aiton 984
/ 16 000
/ 0 230
/ 21 000
/ 0
Festuca ovina L.
936 / 67 984
/ 16 000
/ 0 230
/ 21
Ficaria verna Huds.
214 / 38 722
/ 29 230
/ 21 000
/ 0
Galium verum L.
300 / 212 904
/ 101 214
/ 38 722
/ 29
Helianthemum nummularium (L.) Mill.
680 / 339 626
/ 131 792
/ 220 182
/ 72
Hypericum scabrum L.
968 / 33 000
/ 0 000
/ 0 492
/ 8
Lamium album L.
674 / 80 000
/ 0 444
/ 59 476
/ 25
Lathyrus roseus L.
874 / 929 958
/ 309 182
/ 72 626
/ 131
Lathyrus pratensis L.
000 / 0 182
/ 72 722
/ 29 000
/ 0
Marrubium vulgare L.
246 / 4 000
/ 0 246
/ 4 000
/ 0
Medicago lupulina L.
246 / 4 246
/ 4 000
/ 0 000
/ 0
Medicago minima L.
722 / 29 984
/ 16 428
/ 76 984
/ 16
Nonea caspica Wild. G٫Don.
000 / 0 492
/ 8 000
/ 0 000
/ 0
Oxalis corniculata L.
444 / 59 428
/ 76 230
/ 21 936
/ 67
Phlomis olivieri Benth.
514 / 250 674
/ 80 568
/ 458 674
/ 80
Plantago lanceolata L.
428 / 76 000
/ 0 000
/ 0 738
/ 12
Plantago sp.
380 / 127 722
/ 29 476
/ 25 722
/ 29
Poa annua L.
492 / 8 738
/ 12 000
/ 0 000
/ 0
Polygonum aviculare L.
246 / 4 476
/ 25 476
/ 25 246
/ 4
Portulaca oleracea L.
094 / 1227 168
/ 883 554
/ 1269 820
/ 721
Potentilla reptans L.
362 / 1473 092
/ 433 400
/ 1698 612
/ 942
Prunella vulgaris L.
724 / 823 926
/ 343 654
/ 632 648
/ 373
Reseda lutea L.
230 / 21 230
/ 21 000
/ 0 492
/ 8
Rumex chalepensis Mill.
246 / 4 246
/ 4 246
/ 4 738
/ 12
Sanguisorba minor Scop.
738 / 12 690
/ 63 246
/ 4 000
/ 0
Sedum sp.
792 / 220 952
/ 50 476
/ 25 936
/ 67
Silene conoidea L.
000 / 0 984
/ 16 000
/ 0 000
/ 0
Stachys byzantina Koch. 984
/ 16 000
/ 0 984
/ 16 000
/ 0
Stellaria media (L.) Vill.
336 / 1766 784
/ 1290 778
/ 1031 072
/ 985
Taraxacum officinale (L.) Weber ex F.H. Wigg 722
/ 29 214
/ 38 412
/ 93 246
/ 4
Thymus fedtschenkoi Ronniger 738
/ 12 230
/ 21 738
/ 12 492
/ 8
Tragopogon brevirostris DC.
000 / 0 492
/ 8 000
/ 0 738
/ 12
Tragopogon dubius Scop.
246 / 4 000
/ 0 000
/ 0 000
/ 0
Trifolium dubium Sibth.
492 / 8 246
/ 4 000
/ 0 460
/ 42
Trifolium repens L.
492 / 8 492
/ 8 000
/ 0 492
/ 8
Urtica dioica L.
904 / 101 214
/ 38 952
/ 50 722
/ 29
3 . 1 . ریثیأأت یاأأنا و وکارت رب بمع و تأأیعقوم
هنوگ کاخ رذب کناب یا نومزآ جیاتن
GLM (Repeated Measures)
داد ناشن
هنوگ یانو و کارت رب قمع و تیعقوم رثا هک رذب کناب یا
ینعم کاخ لودج( دوب راد
2 .)
لودج 2 . ت أ ریث هنوگ یانغ و مکارت رب قمع و تیعقوم کاخ رذب کناب یا
تاعبرم نیگنایم F df تاعبرم نیگنایم F df
842 /
114 16/533** 3 6/7E430 17/094** 3 تیعقوم
625 /
1380 89/720** 1 1/8E465 64/535** 1 قمع
875 /
4 4/875ns 3 5524943/895 4/836** 3 قمع×تیعقوم
ینعم ف تخا **
حطس رد راد 01
/ 0 ns ینعم ف تخا دوجو مدع راد
نومزآ جیاتن رذب کناب کارت هک داد ناش ن یجوز تس تt
رد کاخ ۀقطنم
( دهاش ای نوریب 581
/ 2413 )عبرمرتمردرذب
هب ینعم روی تی عقوم زا یراد
( لااب یاه 094
/ 5473 رد رذب
( زکرم و )عبرم رتم 513
/ 4099 تسا رتمک )عبرم رتم رد رذب
ینعم تواپفت یلو تپیعقوم نیب یراد
نییاپپ و نوریب یاپه
( 2685 تپپپپشادپن دوجو کارت رظن زا )عبرم رتم رد رذپب
لودج(
3 ، لکپپپش 2 نومزآ جیاتن نینچمه .) یجوز تپپپستt
هنوگ یانو هک داد ناپپپشن تیعقوم رد یا
و لااب یاه زکرم
هب ( ،بی ترت 775 / 9 و 500 / 9 هب ) ینعم روی شیب یراد
زا رت
تی عقوم هب ( نوریب و نییاپ یاه
،بی ترت 025 / 7 و 450 / 6 )
تپپپسا یتروپپپص رد. هنوگ یانو هک
تیعقوم نیب یا و لااب یاه
ینعم توافت نوریب و نییاپ ای و زکرم تپپپشادن ه اب یراد
لودج(
3
، لکش 3 .) نومزآ جیاتن ناشن تستt
ۀدنهد شهاک
ینعم هنوگ یانو و کارت راد تیعقوم راهچ ره رد قمع اب یا
لودج( دوب 4
، لکش 2 و 3 .)
لودج 3 . ۀسیاقم هنوگ یانغ و مکارت تیعقوم نیب یا
قمع رد فلتخم یاه 10
- 0 یتناس رتم
df t زا هابتشا
رایعم نیگنایم df t زا هابتشا
رایعم نیگنایم
19 3/533** 0/835 2/950 19 5/875** 949/000 5574/998 نییاپ-لااب 19 -0/170ns 0/589 -1/100 19 2/137* 1285/712 2747/162 زکرم-لااب 19 4/134** 0/992 4/100 19 5/340** 1145/807 6118/486 نوریب-لااب 19 -3/799** 0/803 -3/050 19 -3/820** 740/241 -2827/836 زکرم-نییاپ 19 1/168ns 0/985 1/150 19 0/933ns 582/554 543/488 نوریب-نییاپ 19 4/077** 0/030 4/200 19 3/651** 923/333 3371/324 نوریب-زکرم ینعم ف تخا **
حطس رد راد 01
/ 0 ینعم ف تخا دوجو مدعns راد
لودج 4 . ۀسیاقم هنوگ یانغ و مکارت یا
نیب تیعقوم ره رد رذب کناب ( قمع ود
5 - 0 و 10 - 5 یتناس )رتم
df t زا هابتشا
رایعم نیگنایم df t زا هابتشا
رایعم نیگنایم
19 6/956** 0/985 6/850 19 5/079** 1188/766 6037/812 لااب
19 9/566** 0/591 5/650 19 7/068** 416/307 2942/478 نییاپ
19 7/050** 0/823 2/800 19 6/145** 658/459 4046/438 زکرم
19 7/449** 0/698 5/200 19 5/193** 533/937 2772/638 نوریب
ینعم ف تخا **
حطس رد راد 01
/ 0
لکش 3 عبرم رتم رد دادعت( کاخ رذب کناب مکارت طسوتم . هنومن قمع کیکفت هب یکتشلاب هایگ لوح تیعقوم راهچ نیب )درادناتسا یاطخ±
یرادرب
یتناس(
ناشن کرتشم ریغ کچوک فورح .)رتم دنهد
ۀ ینعم فلاتخا قمع نیب راد
هنومن یاه د یرادرب گرزب فورح و تسا تیعقوم ره ر
ریغ ناشن کرتشم دنهد
ۀ ینعم فلاتخا تیعقوم نیب راد
لاب هایگ توافتم یاه یکتش
( رادراخ سرپسا Onobrychis cornuta
) تسا .
لکش 4 هنوگ یانغ طسوتم . کاخ رذب کناب یا
هنومن قمع کیکفت هب یکتشلاب هایگ لوح تیعقوم راهچ نیب درادناتسا یاطخ± یتناس( یرادرب
.)رتم
ناشن کرتشم ریغ کچوک فورح دنهد
ۀ ینعم فلاتخا قمع نیب راد
هنومن یاه ره رد یرادرب ریغ گرزب فورح و تسا تیعقوم
کرتشم
۰ ۱۰۰۰ ۲۰۰۰ ۳۰۰۰ ۴۰۰۰ ۵۰۰۰ 6۰۰۰ ۷۰۰۰ ۸۰۰۰ ۹۰۰۰ ۱۰۰۰۰
لااب نییاپ زکرم نوریب
کاخ رذب کناب کارت نیگنایم(م رتم رد رذب دادعتعبر)
یکتشلاب ناهایگ فاریا یرادرب هنومن تیعقوم
قمع 5-0 a
a
a
a b
b b
b
A C B C
۰ ۲ ۴ 6 ۸ ۱۰ ۱۲ ۱۴ ۱6
لااب نییاپ زکرم نوریب
یا هنوگ یانغ نیگنایم
یکتشلاب ناهایگ فارطا یرادرب هنومن تیعقوم
قمع 5-0
قمع 10-5 a
a
a
a
b
b b
b
A B A B
ناشن دنهد ۀ ینعم فلاتخا تیعقوم نیب راد
یکتشلاب هایگ توافتم یاه ( رادراخ سرپسا
Onobrychis cornuta )
تسا .
4 هجیتن و ثحب . یریگ
رذب کناب یناکم عیزوت هک داد ناپپشن قیقحت نیا جیاتن تی عقوم رد کاخ تواف تم یاه
یکتپپپشلاب های گ فاریا
رادراخ سرپپپسا (
Onobrychis cornuta
) نوگمهان ً ماک
هب .دوب یروی هنوگ یانو و کاخ رذب کناب کارت هک رد یا
هکل زکرم هب تبس ن لااب هب ور بیش رد هبل و یکتش لاب یاه
تیعقوم هکل نوریب یاه هب ور بیش رد هبل و یکتشلاب یاه
هب نییاپ ینعم روی ب رتشیب یراد
.دو
هداد ناپپپشن یددعتم تاعلاطم رذب کناب کارت هک دنا
هنوگ یانو و کاخ هکل لخاد رد یا
تحت و یکتپپشلاب یاه
هتوب شش وپ [ تس ا رتلااب فاریا طیحم هب تبس ن یا
2 ، 7 ،
12 ، 16 ، 27 ، 32 ، 35 .]
یم داب درکامع کارت ندوب رتلااب لی لاد زا یکی دن اوت
هکل لخاد رد رذب هتوب یاه
ب تبپپسن یا اریز ،دپپشاب جراخ ه
هتوب ریز و یکیدزن رد داب تعرپپپس و هدرک ادیپ شهاک اه
هتوب ناونع هب یکیزیف ظاحل زا اه ۀات
یم لمع رذب ننک
و د
لخاد و فاریا رد داب طپپپسوت هدپپپش هدن کارپ یاهرذب جات هتوب شش وپ یم طوقس اه
[ دننک 2 ، 16 ، 27 ، 32 نیا .]
هکل لخاد رد رذب کارت نتفر لااب بجوم رما هتوب یاه
یا
یم نآ فاریا طیحم هب تبس ن رذب شنکارپ مود زاف .دوش
ییاجباج و تکرح رد ۀیوناث
اراد رایپپپسب اهرذب تیمها ی
یاهروتکاف و داب و بآ دننام هدنز ریو یاهروتکاف .تپپپسا هدننک نییعت هامج زا تاناویح دننام هدنز تکرح یاه
یاه
زاف رد هک ییاهرذب .دنتپپپسه رذب یبناج ۀیلوا
رد شنکارپ
ناکم هدش رقتسم یلاخ یاه هب شنکارپ مود زاف یی رد دنا
ۀایپپسو ناکم نیا زا باناور ای داب ج یلاخ یاه
و هدپپش اجبا
هتوب ریز رد هب اه
یم ماد هب ناوارف گربپپپشلا هایپپپسو دنتفا
[ 32،27،2 .]
هب یان و و کاخ رذب کن اب کارت تواف ت یاک روی
هن وگ هت وب ناه ای گ نوریب و لخ اد نیب یا ها مج زا یا
یکتپپشلاب یم اه
دناوت هب ۀایپپسو رد رذب یدورو یلااب ریداقم
جات لخاد رذب دیلوت قیری زا( شپپپشوپ
نتخادنا ماد هب و
،)رذب یناوارف شیازفا( رذب عبنم ناونع هب های گ درکامع هایگ تیفرظ و )ینیمزور یهایگ شش وپ و کاخ رذب کناب
هب یارب هداد حیپپپضوت فاریا طیحم زا اهرذب نتخادنا ماد
[ دوش 16 .]
نام ه قیقحت رد هک روی
Haussmann
،ناراک مه و
2011 دش شرازگ ،
، اد ناشن زین ام جیاتن و رذب کارت هک د
هنوگ یانو رد یا
ۀبل هب تبسن لااب هب ور بیش ۀبل
د بیش ر
ور نییاپ هب نوریب و ینعم روی
رد نینچمه .دوب رتلااب یراد
لکش 1 یم ناش ن هک دراد دوجو صخش م یوگلا کی دهد
هنوگ دادعت لااب تمس هب ور بیش رد هبل تیعقوم رد یاه
ی
بسن دنراد یکچوک کاخ رذب کناب هک تیعقوم ریاس هب ت
اه
هنوگ دادعت و رتمک تبپپسن دنراد یگرزب رذب کناب هک ییاه
تیعقوم ریاپپس هب ناپپشن وگلا نیا .تپپسا رتپپشیب اه
ۀدنهد
تبسن لااب تمس هب ور بیش رد هبل تیعقوم رتهب درکامع تیعقوم ریاس رب هو ع اریز .تسا رذب نتخادنا ماد هب رد اه
هدپپش لمح یاهرذب شزیر هب
ۀایپپسو ،تیعقوم نیا رد داب
بیپپش شوطپپس رد یکتپپشلاب ناهایگ عنام کی ناونع هب راد
هدپپپش داجیا باناور و بوپپپسر تکرح ریپپپسم رد یکیزیف هب ۀایسو یم ثعاب هک دنتسه فرب بوذ و ناراب تارذ دوش
گرزب و رتشیب یکتشلاب یلااب بیش رد یرت
بوسر اه دنک
یم یبوپپسر دپپس کی داجیا و روپپص هب رما نیا هک دوپپش
ت
رد لاهن رارقتسا و اهرذب نداتفا ماد هب لیهست ثعاب هوقلاب یلااب هب ور بیش تمس ۀنوگ
یم یکتشلاب ر رب هک دوش
یو
نییاپ ور بیپپش رد لاهن رارقتپپسا و رذب عمجت ریثأت
فنم ی
یم [ دراذگ 22 .]
ناونع هب یکتپپپشلاب ناه ای گ درکامع یفری زا ۀا ت
گتس یزدرخ بواطم طیارش اب بیکرت رد گربش لا د یها
ر
هکل لخاد هب ثعاب یکتشلاب یاه
رایسب طیارش ندمآ دوجو
تیلاعف یارب بپپپسانم هیزجت تادوجوم و یبورکیم یاه
یم هدننک هدش دازآ ییاذو داوم شیازفا هب رجنم هک دوش
یکتش لاب ریز رد یم اه
ًاص وص خم رثا نیا .دوش قیانم رد
هاگتپپپسیز دننام ییاذو داوم رظن زا ریقف یناتپپپسهوک یاه
عیاش نژورتین .تس ا هم رایس ب نیرت
ۀدام دودحم ۀدننک
دپپشر کیرحت ثعاب و تپپسا یناتپپسهوک قیانم رد دپپشر
یم ناهایگ [ دوش
39 لاهن رارقتس ا و دش ر نیاربانب .]
یاه
هب تبپپسن یکتپپشلاب ناهایگ لخاد رد و فاریا رد ناهایگ رد ناهایگ تظافح هب هجوت اب .تس ا رتش یب فاریا طیحم راع ربارب اوخ
هنوگ رد یر رد رقتس م ناهایگ ،یکتش لاب یاه
هنوگ لخاد رد .دنراد ری کت و دپپشر ییاناوت یکتپپشلاب یاه
دیلوت هجیتن و
هکل نیا رد رذب ریاخذ عمجت یم اه
ب دناوت لاا
دشاب [ 1 ، 34 .]
شخب روپپپضح ۀدمع
رد اهرذب ۀیلا
رد کاخ یحطپپپس
[ تپپسا هدپپش شرازگ کاخ رذب کناب تاعلاطم باوا 14
،
23 ، 24 ، 26 ، 31 ، 36 و رذب کارت زین قیقحت نیا رد .]
هنوگ یانو اد ناپپپشن قمع اب ار یپپپشهاک دنور کی یا
د دن ؛
هب یروی زا شیب هک 70
% رد کاخ رذب کن اب لک رادق م
قمع –5 0 یتناس رد یدومع عیزوت اب هک تشاد رارق رتم
.تپپپسا طابترا تاع هب تپپپسا نکمم رذب یدومع عیزوت
ییاناوت [ دپپپشاب کاخ هب ذوفن رد اهرذب راتخم یاه 26
.]
،رذب لکپپش ،رذب نپپس هب کاخ رد رذب شنکارپ قمع ۀزادنا
تپیلاپپعف نینچمه و رذپپب کپپیژولویزیف یاپپهزاپپین ،رذپپب [ دراد یگتس ب کاخ هدنز تادوجوم 4
، 19 ، 24 ، 37 ، 38 .]
ییاجنآ زا یمیدق یاهرذب هک
امز رت قیمع یارب یرتشیب ن رت
زا بپپسانم یپپصخاپپش رذب یقمع عیزوت ،دنراد ندپپش نفد [ تسا رذب رمع لوی 18
.]
یدومع عیزوت زین کاخ راتخاس
تحت ار رذب ریثأت
یم رارق لا م ناونع هب .دهد
Tessema
لاپپس رد 2012
شیازفا اب رذب کارت شهاک لیلاد زا یکی
نس یارچ تاع هب کاخ راتخاس رییرت ار قمع تسناد نیگ
[ 36 .]
ناه ای گ درکامع هک داد ناپپپپشن قیقحت نیا جیات ن یکتپپپشلاب ( رادراخ سرپپپپسا
Onobrychis cornuta
) هب
ناونع ۀات نآ یراتپپسرپ تارثا و رذب یم ثعاب اه
هک دوپپش
ناه ای گ نیا ریثأت
ینعم و تب م یان و و کارت رب یراد
هنوگ هنوگ ناونع هب و دنش اب هتش اد کاخ رذب کناب یا اه
ی
هاگتسیز رد یدیاک ،یناتسهوک یاه
ظفح رد کمک دنناوتب
یهایگ گونت دنیامنب
رد هدش هریخذ روذب . و بوکشاریز
ل ۀب
یئلااب یکتپپپشلاب ناهایگ رادبیپپپش طاقن رد
یم ب دنناوت ه
یهایگ شپپپشوپ زا تظافح ای و یزاپپپسزاب تهج ناریدم .دننک کمک هدش بیرخت قیانم
References
[1] Acuña Rodríguez, I.S., Cavieres, L.A. and Gianoli, E. (2006). Nurse effect in seedling establishment: facilitation and tolerance to damage in the Andes of central Chile.
[2] Aguiar, M.R. and Sala, O.E. 1997. Seed distribution constrains the dynamics of the Patagonian steppe. Ecology, 78(1), 93-100.
[3] Anderson, T.M., Schütz, M. and Risch, A.C. (2012). Seed germination cues and the importance of the soil seed bank across an environmental gradient in the Serengeti. Oikos, 121(2), 306-312.
[4] Bakker, J.P. and Berendse, F. (1999). Constraints in the restoration of ecological diversity in grassland and heathland communities. Trends in Ecology & Evolution, 14(2), 63-68.
[5] Braz, M.I.G., Rodin, P. and Mattos, E.A. (2014). Soil seed bank in a patchy vegetation of coastal sandy plains in southeastern Brazil. Plant Species Biology, 29(3), E40-E47.
[6] Bullock, J.M. and Moy, I.L. (2004). Plants as seed traps: inter-specific interference with dispersal. Acta Oecologica, 25(1), 35-41.
[7] Caballero, I., Olano, J.M., Escudero, A. and Loidi, J. (2008). Seed bank spatial structure in semi-arid environments:
beyond the patch-bare area dichotomy. Plant Ecology, 195(2), 215-223.
[8] Cavieres, L., Arroyo, M.T., Peñaloza, A., Molina‐Montenegro, M. and Torres, C. (2002). Nurse effect of Bolax gummifera cushion plants in the alpine vegetation of the Chilean Patagonian Andes. Journal of Vegetation Science, 13(4), 547-554.
