لیلحت و
بات یبایزرا یروآ
دوسرف تفاب یعامتجا ة
قطنم ة 21 رهش
نارهت یعیبط حناوس اب ههجاوم رد
نایوضر یقتدمحم
،1
یلکوت هلیمج
2این شاتهب دازرف اضردمحم ، ییازخ یفطصم ،3
4
1 . ناریا ،نارهت ،یتشهب دیهش هاگشناد ،نیمز مولع ةدکشناد ،داتسا
2 . ناریا ،نارهت ،یتشهب دیهش هاگشناد ،نیمز مولع ةدکشناد ،رایشناد
3 . یرتکد ناریا ،زیربت ،زیربت هاگشناد ،یزاسرهش
4 . همانرب و ایفارغج یرتکد یوجشناد ناریا ،نارهت ،یتشهب دیهش هاگشناد ،یرهش یزیر
( یرات تفایرد خ : 21 / 90 / 2901 شریذپ خیرات ؛ :
90 / 21 / 2901 )
هدیکچ
بیسآ ،هزورما هب و اهرهش یریذپ
هژیو تفاب هب ،يعیبط حناوس ربارب رد هدوسرف و يمیدق یاه هلئسم ناونع
یور ِشیپ يناهج یا ناصصختم
هتشر تسا هتفرگ رارق نوگانوگ یاه .
دوسرف تفاب هک يتیعقوم و طیارش هب هجوت اب ة
قطنم ة 21 عهسوت رد نارههت یرادرههش ة
و یداهصتقا
نلاک يگنهرف اهت يعاهمتجا دهعب رد طیارهش ،بسانم يگدیسر و هجوت مدع و ،دراد نارهت رهش
هقطنم رد یروآ ة
تیعهیو رد رهرن دروهم
يناماسبان
،تسا ات نازیم شجنس هب يعامتجا یروآ
هجاوم رورنم ة يعیبط حناوس یاهدمایپ اب ولطم تهسا یروری
. هیقحت زا رهیاح
فده ررن
، زا و یدربراک يسررب ِشور ررن
، يفیصوت - تسا يلیلحت .
نومن مجح ه زین ساسارب نارکوک لومرف
، 099 ههب هک دش دروآرب رفن
دش اختنا يفداصت شور دن
. هب هیزجت رورنم هداد لیلحتو
نومزآ زا اه یرامآ یاه کتیت
هنومن و یا لدم یزاس هرههب یراتااهس تداهعم
هتفرگ دش . تیعیو داد ناشن جیاتن ات
قطنم رد يعامتجا یروآ ة
21 ،دراد رارق يبولطمان طیارش رد نایاش
و لهیلحت اهب رهما نیا تسا رکذ
فلؤم هس يبایزرا ة
يناکم لعت سح و يعامتجا تکراشم ،یدنورهش شزومآ ماجنا
فلؤم هک تفرگ ة
رد ههقطنم نهیا رد يناهکم لعت سح
ناماسبان تیعیو یرت
تسا .
اودیلک ناگژ
،هدوسرف تفاب ات
،یروآ ات يعامتجا یروآ يعیبط حناوس ،
.
همانایار ،لوئسم ةدنسیون :
mo_khazaee@sbu.ac.ir
دم ی ر ی ت یعامتجا ةیامرس
ةرود 4 ةرامش ، 4 ناتسمز ، 6931
تاحفص 166 ـ 535 Print ISSN: 2423-6071
Online ISSN: 2423-608X http://jscm.ut.ac.ir
هلئسم نایب و همدقم هب اهرهش هدیچیپ ناونع
تخاس نیرت ة
کسیر اب ،رشب تسد هدرتکسس اکه
هکب که ، ا یایکزا کیلد
هب ه و تارطاخم بیسآ یلد
هناسدنچ ریذپ اب و دنتسه هجاوم ناش
رواکنز تزرکشیپ دوجو اکه
م ،نیون هثداح زونه ناهج اهرهش زا رایسب رد یطیحم تارطاخ نارحب و زاس
تساز . لم نامزاس
رد یشرایس رد ةراب
عسوت و یعیبط ثداوح ة
سرپ ،رادیاپ هب ار ییاه
تکسا هدرکر ناکیب حضاو روط :
عسوت ایآ ة یکحم تکتااح و رکقز هار فده اب رادیاپ
یکم ،تکسیز نتزرکسرگنرد نودکب دکناوت
و یعیبط تارطاخم راثآ
نآ تیقزوم اه یم نیمز ایآ ؟دشاب ییمآ
هکنییه یایکزا دناوت تاراکسخ و اکه
محت ار ثداوح زا یشان ؟دنر
(
U.N. Commission on Sustainable Development, 2001, p.14
.)
هاتور سرپ باوج نیرت تکسا رکیخ ،هدکشدای اه
. داکعبا و نایکیم منکس و یکسررب ،نیارباکنب
بات ز و اهرهش روآ اهاکض
نآ یکعبت تاعوکضوم و یکطیحم تارطاکخم اکب هکهجاوم رد رهکش
تسا رورض .
ثداوح خر ریخا نایلاس رد هداد یم ناشن
دکهد هکب دارکزا و کماوج
روکط هدکنیایز ا
بیسآ هدش ریذپ دنا
سیر و یایزا یین اه
تسا هتزای .
بات نییبت ک او رد ،حناوکس رکبارب رد روآ
،
وحن تخانش ة
رت راذسریثأت تیز
یکسایس ، داکهن ، داکات ا ،یعاکمتجا اه
، کماوج و یکیارجا
بات فلتخم داعبا ییاسانش و یایزا رد رهش تساهرهش رد روآ
. نایم نیا رد
، هکب رکگن عون
وحن و عوضوم نیا ة
زا ،نآ یلحت ی
فرط
، بات تخانش یگنوگچ رد لع و دوجوم ضو روآ
رگید فرط زا و دراد دیلر قن نآ
، تسایس وحن و رطخ یلقت تاماد ا و اه ة
ار نآ اکب ییورایور
یم رار یساسا ریثأت تحت دهد
. زا نیا ور
، طبار نییبت ة
بات هار و حناوس ربارب رد روآ راثآ
،نآ
بات دعب رب یلحت نیا هر دیرأت و تشاد دهاوخربرد هر یمیاتن هب هجوت اب روآ
یم نر تیمها ،د
دراد دایز .
او رد
، ا فده بیسآ هار ،درکیور نیا ز ییاکناوت تکیوقت و اهرهکش ریذکپ
اکه
تادیدهت زا یشان تارطخ اب هلباقم ارب نادنورهش دننام ی
تسا یعیبط حناوس عو و .
، اکح نکیا اکب
بیسآ و سیر هار یکم هتشاگنا هدیدان حناوس عو و زا دعب ات بلغا ، ریذپ
دنوکش . یطیارکش رد
تیعط دوبن و سیر هر اح رد اه
بات ،دنتسه دشر هب روآ
،ت،تتکخا اکب ههجاوم موهام ناونع
ریگلزاغ یم یزرعم تارییغت و اه
دوش .
تسه رب متشم نارهت رهش یررم خب ة
یمید و یخیرات
، دکنریسربرد یین و ة
هکعوممم زا ا
تزاب و اهاضز نایم رد ًابیرقت هر تسا رهش نوسانوس اه
ة و امکش مریکب کسس ود ییاکیزارغج
دراد رار تشد نیا ینایم خب رد و نارهت بونج .
تزاب نکیا رد ک او رهکش و ینوککسم اکه
یم دوخ یخیرات تلاخ هب انب ، خب داکعت مدع ربارب رد دناوت
راکچد هکلیلز زورکب زا یکشان اکه
یناماسبان اه
هب ار رهش تایح نارحب و دوش داح یکیییز دروآ دوجو
. رکطخ یتیعکضو نیکنچ رد
ه ،هلیلز هب و رهش ةقطنم نیا ةم هب ار نآ یررم و هدوسرز تزاب هژیو
یم دیدهت تدش دنر
(
JICA,
2001, p.142
.)
تزاب دوسرز ة قطنم ة 21 ییاسران و اهدوبمر نارهت رهش هنیمز رد دج ِ اه
یعاکمتجا اه دراد
.
اکهم دورو ،رهکش رکگید گاکقن هکب بطاکنم نکیا زا یلصا نینراس ترجاهم یب زا یلماوع اکب ینارج
هاگیاپ نآ ینییگیاکج و یکگنهرز و داات ا عونتم اه یگتکسبمه دوکبمر ،تکزاب نکیا رد اکه
اکه
رد دنورهش حیحص زومآ نادقز ،یعامتجا ةمه
هزوح هب اه کهجاوم هژکیو ة
اکب یکقطنم و وکقعم
نراکس رد یناککم ِبلعت سح دوبمر همیتن رد و یعیبط حناوس ا
تکسا دوهکشم ًتماکر بطاکنم نکیا ن
( هش ،ناراکمه و یرر 2931
، ص 39
؛
،ییاضر 2933
، ص 241 )
؛ هلیلز عو و اب متحم هر برخم ا
یم یین دش دهاوخ یمحت نارهت رهش رب دایز یلام و یناج تاالت و تاراسخ ،دشاب .
زورکب زا ب
ثداح نینچ ة
همانرب رب یرانتشهد
،وئسم و ناییر هتکسیاب هر تسا رهش تیریدم ن
یتیلوئکسم اکه
ار دوخ د هاکر ناککما دکح ات ار تراسخ نیا ناییم یناوتب ات هداد مامنا دکنه
. ،نیارباکنب نکیا رد
بات بیقحت دوسرز ِتزاب یعامتجا روآ
ة قطنم ة 21 هب یعیبط حناوس اب ههجاوم رد نارهت رهش ناونع
لئسم و عوضوم ة
رگن دم بیقحت تسا
بیرط زا ، هم نیا هر سرپ
اه یبایزرا و یلحت ریز هدکش
ا تس .
2 . بات دوسرز تزاب رد یعامتجا روآ ة
قطنم ة 21 یتیعضو هچ رد نارهت رهش تسا
؟
1 . هم قطنم رد ،تیعضو نیا زورب رد ماع نیرت ة
21 ؟تسا مادر نارهت رهش
یرظن ینابم بات موهفم یروآ
بات هب روآ تسیس تیزرت
،اکهدروخزاب بکاح ارکب یین و ت،تتخا بذج ارب یکیژولورا اه
ز تسیس یتاذ و مز، اهراتخاس و اهدنیار (
Adger et al., 2005, p.5
) یم قتطا دوش
یایرعت هب ای.
یم تسیس ی هر یلتتخا تدش ،رگید تارییغت بیرط زا نآ راتخاس هکنیا زا ب ،دنر بذج دناوت
دوکش یدبت رگید راتخاس هب ،نیداینب (
Holling & Gunderson, 2002, p.24
) . ورکما هز باکت روآ
یهار ارب تیوقت ماوج اب هدااتسا زا تیزرت اه نآ اه تسا (
Karrholm, 2014, p.121
.)
بات روآ یم دناوت یموهام رامنه و یایصوت دشاب ، رد یلاح هکر رادکیاپ هکب
ناوکنع یموکهام
رامنه تسا هر اورد زا دکیا ة یکساسا تلادکع نورد یلکسن و ورکب ن یلکسن کشن أ ت هکتزرس تکسا
(
Speranza et al., 2014, p.114
.) بات روآ رد زاسرهش رد
هد ة 233۱ ینعی
ًادودح ود ههد سپ زا
حرطم ندش نآ
، رهات دش هتبلا بات روآ رهش زونه دک از فکیرعت نکشور تکسا و رد هکهجاوم اکب
تارییغت
، داات ا یناهج
ندش
،
،یکیژولونکت یگنهرز
و هب روط یلر ةمه نارحب ییاه حرطم یم دوکش
هر رهش اب نآ اه هجاوم یم دوش (
La & Stead, 2013, p.201
.) هب روط یلر یم ناوت موهام رهش بات روآ
ار یبسن یقلت رر
،د مه ة اهرهش رد اح دنرییغت یلو ، یخرب تارییغت هب روط یمیردت و یخرب هب روکط
یناهسان زورب یم دننر . صیخشت ماگنهدوز
تارییغت و راثآ نآ اه رب ور رهش و ب همانر ییر و یکحارط
رب ا ساس نیا صیخشت یم
دناوت هب ناییم با یهجوت ببس اقترا بات روآ رهش رد رکبارب تارکییغت
ب ه دوجو دشاب هدمآ (
Desouza & Flanery, 2013, p.93
.)
ةمادا لودج 1 . فیرعت یاه بات یروآ
بحاص
رظن ( نا )
فیرعت
یتلیام ( 2333 ) بات اج هر تسانعم نیا هب روآ تسا دیدش یعیبط حناوس محت هب ردا هعم
، راچد هکنآ نودب
بیسآ ،هدمع تاراسخ مر تزایرد نودب و دوش یسدنز تیایر هار ای دیلوت رد ف وت ،اه
هعماج نوریب زا دایز .
رسدا ( 1۱۱۱ هورس ترد )
بیرخت و یجراخ اهراشز اب قابطنا ارب ماوج و اه رد هر تسا ییاه
میتن ة
تجا تارییغت و یسایس ،یعام
...
هب یم دوجو دیآ .
جیلپ ( 1۱۱9 ) لماع ییاناوت ی
نت اب قابطنا ای هلباقم ارب یعامتجا هرطاخم اه
ییمآ .
نوتسناج و نوتاپ ( 1۱۱1 ) بات لیسو روآ ة هزادنا و هتزایرییغت یتیع او اب زاس رد ماوج و دارزا درکلمع یگنوگچ ریس
هرهب تسا دیدج تاناکما زا ریس .
ناراکمه و ادنپ ( 1۱۱1 ) بات راشز و رطخ باقم رد هر رهش ای ، تسیسورا ،هعماج ،درز هب ،دراد روآ
یارش هب تعرس
داعتم یمزاب
،ددرس هب هکنیا ای هب ار دوخ یارش یناسآ هنوس
یم رییغت دیدج ا دهد
.
ةمادا لودج 1 . فیرعت یاه بات یروآ
بحاص
رظن ( نا )
فیرعت
ناراکمه و رترار ( 1۱2۱ ص ، 1 ) بات روآ هب تیزرت بذج و یساسا اهدرکلمع و
هژیو یط حناوس و یین یبایزاب تیزرت
« تشسرب هب داعت
» سپ زا قتطا هحناس یم
دوش .
و مربوم نسنومیس ( 1۱22 ؛
1۱۱1 ) رب تیمها زومآ بات رد روآ دیرأت دنراد . هب ترابع رگید بسر ییاناوت هبرمت
زا یارش
ینارحب و هدااتسا زا هنیهب نیا برامت رد هدنیآ تسا .
ناراکمه و نوب ( 1۱2۱ ) بات روآ دنیآرز ییایوپ تسا و رد هب دارزا دوجو یم دیآ هر یم دنناوت اب تشذس دوخ نامز ار اب
یارش ببطنم و هب یارش دنهد خساپ . نیا دنیارز هب اهنآ نیا ناکما ار یم هر دهد دنناوتب اپرس
دتسیاب و درکلمع لاس دوخ باح ار دنر .
رنرت ( 1۱29 دنیآرز )
ینوسرسد تیوقت تیزرت
، ماوج ،تیعمج نامزاس
اه و یپ
،ینیب یبایزاب ،یسدنرادزاب و
ینوسرسد اهروشر سپ زا کوش عو و
،اه سرتسا و تارییغت ار بات روآ یم دنمان .
ناراکمه و لهرار ( 1۱24 ) تدش یت،تتخا هر تسیس یم دناوت نآ بذج ار
،دنر ب زا هکنیا راتخاس تسیس بیرط زا رییغت
اهریغتم و ییاهدنیارز هر
راتزر ار نآ رتنر یم
،دنر هب راتخاس یتوااتم دوش یدبت .
رباملا و موتویر ( 1۱22 ) بات روآ هب تیزرت تسیس اه ارب یکیژولورا بذج
ت،تتخا و یین ارب
،اهدروخزاب باح
اهدنیارز و اهراتخاس مز،
و تسیس یتاذ قتطا
یم دوش .
بنم : ،ییاضر 2931 ص ، 13
بات روآ دنیارز ایوپ و رد اح دشر فیصوت هدش تسا هر هن اهنت هب تیزرت و ییاناوت هعماج
رد هلباقم اب یامز یشان زا زورب حناوس هتسباو تسا
، هککلب ییاکناوت درککلمع و
ییاراکر تکسیس رد
یحطس رت،اب زا ب ار اب هجوت هب برامت بسر
،هدش حیضوت یم دهد . ،نیارباکنب باکت
روآ د ر نکیا
،فیرعت یتیزرت زا ی تسیس تسا هر یسناتپ بیبطت اب حناوس ار هب روگنم یبایتسد و ای باح حطس
با یلوب زا درکلمع و راتخاس دامیا یم دنر . نایاش هجوت تسا تیزرت و ییاناوت
،بیبطت هم نیرکت
صخاش تسیس اه بات روآ بوسحم دش
ه و یناوتزاب و
،ایحا تیزرت محت و بذج ز
،راش تعرس
تشسزاب هب
یارش
، داع تیبثت و اقترا تیع وم تسیس و درککلمع نآ
رد هدر اکه دکعب رارک
یم دنریس ( ،ناراکمه و نایعیزر 293۱
، ص 91 .)
بات یروآ یعامتجا
رسا هجوت هب هبنج اه یعامتجا رد
بات روآ رتشیب زا هجوت هب تخاسریز اه
دبلار و یکیییز رد
تیریدم نارحب مها تی هتشادن
،دشاب تسد ر هب نامه هزادکنا تکیمها دراد (
Lucini, 2013, p.255
.)
ییاج رد هر
،تیانج یب
،ینامناخ راکیب
و ثحب اه گوبرم هب هکیذغت بکسانمان و
زوکمآ یزاکران
نایامن
،تسا رگید یمن ناوت ارب ئاسم ریگشیپ زا
ایتب تیمها داکیز کئا دکش (
Cutter et al.,
2008, p.7
.)
،نیاربانب موهام بات روآ ماس هب ماس ماکت تزای و هجوت زا موهام کیلوا ة یکیژوکلورا نآ
هب تمس موهام یعامتجا یکیژولورا
و سسکس
، هکب تمکس موکهام یعاکمتجا بکلج
کش د (
Keck &
Sakdapolrak, 2013, p.9
.) حتطصا بات
روآ یعاکمتجا نیکلوا
راکب کسوت رکسدا حرکطم دکش . و
بات روآ یعامتجا ار
هب ناونع ییاناوت هورس اه ای ماوج ارب هلباقم اب نت اه یجراخ و ت،تتخا
رد ههجاوم اب تارییغت ،یعاکمتجا یکسایس
و یتکسیز یکحم فکیرعت
یکم دکنر (
Adger, 2000, p.1
.)
بات روآ یعامتجا ماش
یطیارش تسا هر تحت نآ دارزا و هورس اه یعامتجا اب
تارییغت یکطیحم
قابطنا یم ی دنبا . هب
،یلر روط تیلبا
بات روآ
،یعامتجا ناوت
ی عامتجا ارب تشسرب هب داعت اکی
خساپ تبثم هب تبیام اه تسا (
Keck & Sakdapolrak, 2013, p.13
.)
اب هکنآ زونه رد فیرعت و صخاش زاس نکیا موکهام تاکماهبا داکیز
دوکجو دراد (
Sapirstein,
2006, p.4
) یلو ، مه ة ت فیرع اه جوم دو ةرابرد بات روآ یعامتجا هب
تیزرت اه
،دارزا نامزاس اه
ای ماوج ارب محت
،ندرر بذج
،ندرر بیبطت و یدبت رد ربارب تادیدهت یعامتجا
زا ره
،عون هجوت
یم ننر د . بات روآ یعامتجا حارم
یالتخم دراد و هب روط با هگحتم ا ثکعاب ماود و ماکحتکسا
عامتجا یم دوش . حطس ا فاطعن ریذپ هورس اه فلتخم رد ی عامتجا تواات راد ن د و سکع کمعلا
نآ اه یین رد دراوم ینارحب توااتم تسا (
Maguire & Hagan, 2007, p.16
.)
اب سیاقم ة تاعامتجا نوسانوس
هب نیا همیتن یم یسر هر یلماوع دکننام تکیوه هکر ثکعاب داکمیا
خساپ اه توااتم رد ماوج نوسانوس تبسن
هب ایتب هباشم یم
،دنوش ببس دامیا حوطس فکلتخم
بات روآ رد هعماج یم دنوش (
Cumming, 2011, p.142
.) دوجو هورکس اکه یعاکمتجا اکب
یارکش
،یعامتجا داات ا
و ناییم بیسآ ریذپ توااتم رد ی عامتجا هب نیا کنعم ا تکسا هکر باکت روآ
هورس اه فلتخم رد ی هعماج تبسن هب ی هثداح اتم توا تسا . هورس اه بیکسآ ریذکپ عاکمتجا
دننام
،ناسدروخلاس هچب
اه ای دارزا اب یارش دعاسمان یعامتجا نکمم
تسا بانم و تاکناکما رکتمر
هب روگنم هلباقم اب ایتب رد سرتسد هتشاد دنشاب . یارش یعامتجا ثعاب
یکم دوکش دادکعت زا
اکضعا
هعماج رد رثا تبیام اه هدراو رتمر ذپریثأت ری دنشاب و یضعب اه رتشیب (
Oxfam, 2005, p.1
.) رد نیا
تلاح دامیا یارش دعاسم هب روگنم اکناوت ندرر هورکس اکه بیکسآ ریذکپ یعاکمتجا یعوکن
تکی تخ
بوسحم یم
دوش و ثعاب اقترا بات روآ یعامتجا یم
دنوکش (
Yee & Meli char, 2014, p.453
.)
ارب اثم
، دوجو هکبش اه یعامتجا یدین
و یمیمص ببس اقترا بات روآ مریب ن،اس رد ربارب
هبنج اه یانم ریپ یم دوش . اب هکنآ رد یخرب دراوم ماع ییاه هر ثعاب بیسآ ریذپ یکم دنوکش اکب
نآ ییاه هر ثعاب بات روآ یم
،دنوش یناشوسمه دنراد
؛ یلو نیا هلئسم هر کی کعماج ة بیکسآ ریذکپ
بات روآ
،درادن تیمومع درادن
. مم نک تسا رد هعماج ا بیسآ ریذپ ،اکب دکشاب
، یکلو تاکطابترا
یعامتجا هب
رد و دشاب هر تشسرب زا تلاح بیسآ هدید رتدوز خر
،دهد
،نیاربانب رد نیا تکلاح
دوجو اب بیسآ ریذپ
،اب بات روآ تس،اب (
Shaw et al., 2014, p.194
.)
دعب بات روآ یعامتجا دیرأت
رب بقحت
« رادیاپ ا یعامتج
» رد ربارب
،حناوس زا ی
،وس رب و
کش ریس و باح هورس اه یعامتجا و
ماوج یلحم زا وس
،رگید رد دنیارز یناوتزاب دعب
زا
حناوس زا بیرط اقترا یامرس ة یعامتجا تسا
و هب اقترا سح
« یگتسبلد هب
ناکم
»
، سح هعماج
،یلحم یایزا ترراشم نینراس
رد
، زاسزاب و
کش ریس اهدنویپ یعامتجا
مر یم دنر و
یناوتزاب و زاسزاب عماج
ة یلحم اب باح ماگن اه یعامتجا دوجوم
ار رد نامز هحناس و یین رد
ی هعماج یلحم دعب زا هحناس یهست یم دنر (
، ل 2931
، ص 34 .)
ریوسام و ناساه ( 1۱۱1 ) رب ا ساس مج دنب رگن اه دادعت زا نادنمشیدنا ییاهرایعم
ار ارکب
منس بات روآ یعامتجا یزرعم
دندرر هر ترابع دنا زا
،دامتعا
،تیریدم یامرس
ة
،یعامتجا نایکیم
کارتشا اه
،نانراس یگتسویپ یعامتجا
و سح
،عامتجا یسقت رار و
، راکمه زرا
اه
، رگن اه و
اهرامنه
،رضاح تاطابترا و
،تاعتطا بانم
زاین دروم (
Maguire & Hagan, 2007, p.19
.)
صخاش یاه شجنس بات یروآ یعامتجا زا
نادنمشناد یخرب رظن
رسدا ( 1۱۱۱ ) دقتعم تسا یعماوج هر رد نآ اه اب عونت بانم یهجاوم
، هب یلد فاکطعنا ریذکپ ،رت،اکب
بات دنرتروآ وا.
ترجاهم و
سرتسا باج ه ییاج نایاش هجوت تکیعمج ار
بکلغا هناکشن ا زا تکسکش
بات روآ یعامتجا یم
ناد د اریز ، ترجاهم بلغا
رب تخاسریز اه
یعامتجا رکه
هکعماج رکثا یکانم
یم دراذس . زا ریاس رصانع رثؤم رب بات روآ
،یعامتجا رب
ببط تشادرب زا تایرگن ،رکسدا راککمه و
ترراشم
،نادنورهش یگتسبمه
،یعامتجا نتشاد
تیوه
،دحاو سح
،بلعت دوجو تینما و رکیسارز
یعامتجا ار
یم ناوت ارختسا ج رر د (
Adger, 2000, p.18
.) گنیلپ و گکیاه ( 1۱۱2 ) دکندقتعم کباور
یعامتجا یمسرریغ
نیرتهب بنم ارب باح تیزرت اه هب روگنم داکمیا باکت روآ یعاکمتجا و
رکییغت
تهج یعمج تسا (
Pelling & High, 2005, p.31
.) رتار ( 1۱۱3 ) یم دکسیون باکت روآ یعاکمتجا
یم دناوت زا بیرط
،تورث
،همیب یسرتسد هب
بانم
،یلام هکبش اکه ،یعاکمتجا ترراکشم
یعاکمتجا و
کرد رطخ زا وس هعماج یایکزا دکبای (
Cutter et al., 2008, p.9
.) رننیکس و ناراککمه (
1۱۱3 ) رد
یشهوژپ راهچ
رانع ناییم
،ییاراد فاطعنا ریذپ
، تیزرت ارب یهدنامزاسدوخ و
تیزرت ریسدای
ی هعماج ار هب ناونع ایجا دیلر باکت روآ یعاکمتجا یکزرعم
یکم دکننر و دکندقتعم باکت
روآ
یعامتجا رد
هس سایقم
،یلحم هقطنم ا و یلم با یسررب
،تسا رد یلاکح هکر نکیا هکس حطکس هکب
رگیدکی بترم دنا (
Cinner et al., 2009, p.3
.)
بات یعیبط حناوس و یعامتجا یروآ
ًاریخا ناققحم هس تیزرت ارب بات رعت روآ فکی
هدرکر دکنا : ،تکمواقم راسزاکس
و ریذکپرییغت
.
تمواقم ای
ِتیزرت
،هبلغ گوبرم هب ییاناوت تسیس بات اه روآ
هبلغ ارب رب
کوش اه و تشسزاب هب
بسانم یارش رد
حارم سپ زا هع او تسا .
ِتیزرت گوبرم راسزاس هب
یتاماد ا تسا هر دارزا ای
هعماج زا هب ریسرار برامت
هتشذس ارب هار راثآ یپ یکنیب هدکش کوکش ،اکه ماکمنا یکم دکنهد .
ییاناوت اه و تراهم مز، اه ارب
، راسزاس باکنم اکب
و ییاکناوت اکه ارکب مز،
هکلباقم تواکاتم
یم دنشاب . ریذپرییغت یین
هب گوبرم ییاناوت
اه دارزا ارب رییغت اهراتخاس و
تسیس یکسو اکه رکت
تسا . هتبلا دیاب هب قن یمهم هر یامرس ة یعامتجا رد
،نتخاس باح و تیوقت نیا تیزرت هس اکایا
یم دنر
، هجوت درر (
Bernier & Meinzen-Dick, 2017, p.6
.)
هیضرف شهوژپ یاه
هیضرز یم نایب ریز حرش هب هوژپ اه دوش
.
یضرف ة
یلصا
1 بات: روآ دوکسرز تکزاب رد یعامتجا ة
کقطنم ة 21 تیعکضو رد نارکهت رهکش
تسا یناماسبان .
- یعرز ةیضرز 2
- 2 : سح ناکم بلعت ةقطنم ةدوسرز تزاب رد ی
21 تیعضو رد نارهت رهش
تسا یناماسبان .
- یکعرز ةیضرز 2
- 1 : عاکمتجا ترراکشم ةکقطنم ةدوکسرز تکزاب رد ی
21 رد نارکهت رهکش
تسا یناماسبان تیعضو .
- یعرز ةیضرز 2
- 9 : زومآ دنورهش ةقطنم ةدوسرز تزاب رد 21
یعضو رد نارهت رهش ت
تسا یناماسبان .
یضرف ة
یلصا
2 ناکم بلعت سح دوبمر: ی
کهم رکت نی عکضو رد کماع ی
ت باکت ناماکسبان روآ
عامتجا ی دوسرز تزاب رد ة
قطنم ة 21 نارهت تسا .
شور شهوژپ
رضاح بیقحت رگن زا
فده
، زا و دربرار یسررب ور رگن
، یایکصوت -
تکسا یکلیلحت .
نکیا رد
ت فده و هلئسم هب هجوت اب هوژپ تکزاب رد دوکجوم تتکحم رد راوناکخ ، کیلحت دکحاو ،بیقح
ةقطنم ةدوسرز 21
تسا . هلحم رد نراس اهراوناخ ةمه هوژپ نیا رامآ ةعماج ،ور نیا زا اه
ةقطنم ةدوسرز تزاب رد دوجوم 21
نتر تسا نارهت رهش .
بکبط ،بیقحت نیا رامآ ةعماج تیعمج
اس رد رامشرس نیرخآ 2932
، 12۱233 دوب ران
وکمرز ساکسارب هکنومن مح ،نیاربانب ،تسا ه
،ناررور 4۱۱ هدش باختنا یزداات ور هب هر دش دروآرب ران دکنا
. کمج زا سکپ هداد روآ
زا اکه
هب ینادیم تادهاشم و همانشسرپ بیرط هییمت روگنم
هداد یلحتو مرن زا اه
راکمآ اهرایزا وSPSS
دش هتزرس هرهبPLS
.
دودحم ة هعلاطم دروم
نم قط ة 21 تعسو اب 21۱۱
راتکه ، 9 1/
دودحم دصرد ة
یم شوپ ار نارهت دهد
. هب هقطنم نیا کش
و هیحان 19 یم یسقت هلحم دوش
قطنم.
ة 21 بطانم هب امش زا 1
و 1 ( بتقنا نابایخ )
هکب قرش زا ،
بطانم 29 و 24 ( نابایخ 21 رویرهش ) بطانم هب بونج زا ، 22
و 21 ( وش نابایخ )
هکب برغ زا و
نم هقط 22 ( نابایخ اه یمتسا تدحو و بزاح )
یم دودحم دوش
. نیرکخآ رد هکقطنم نکیا تیعمج
رامشرس (
2932 ) داعم 12۱233 ران
تسا . 32 یم یسدنز هقطنم نیا رد راوناخ رایه زا هکر دکنر
نیا
،دادعت 291114 و درم
221414 نز
دندوب .
قطنم ة 21 یلع یسژیو زا رادروخرب غر ییاه
دننام تمدک ک او ،یخیراکت زرا و رد ندکش
نورد تاطابترا قث یررم دانتکسا هکب ،نارهت ید رازاب ینعی رهش ترامت بل نتزرسربرد و رهش
هنیمز نیا رد هر یالتخم تاعلاطم هب مامنا
ور نکیا زا ،تکسا هدننککش رایسب ،تسا هتزرس
، نکیا رد
بیقحت
، قطنم ة 21 ب دش باختنا هعلاطم ار (
،ناراکمه و یررهش 2931
؛ ،ییاضر 2933
؛ ناساس روپ
ناراکمه و
، 2931 قطنم یلیاات حرط زا سابت ا و ة
21 ،نارهت رهش 2932
) .
لکش 1 . ةشقن دوسرف تفاب تیعقوم ة
قطنم ة 11 نارهت رد
هداد لیلحت و یروآدرگ شور اه
هداد دانسا بیرط ود زا هوژپ نیا اه هناخباتر–
همانشسرپ و ا مج ا
روآ کسا هدکش ت
. اکب
هجوت هب تیهام همانشسرپ و
هالؤم اه دروم رگن راهتا ارب ترکیل فیط ،یسررب اه
نادنورهکش
هب دش هتزرس رار نشور و
تسا رسا دارکزا هکنییس اکه یکلیخ فلاکخم و فلاکخم ار همانکشسرپ رد
تمتع دننیب ( رادقم ددع 2 و رادقم ددع 1 )
، ینعی بات روآ یعامتجا رد
تزاب دوسرز ة قطنم ة
21 رهش نارهت رد تیعضو یناماسبان تسا
و رسا نییس ة سوتم یکنعی رادکقم ددکع 9 ار تکمتع
دننیب
، چیه همیتن ا گابنتسا یمن دوش
؛ هب یترابع ددع 9 ی زرم نیب یناماکسبان و
یناماکسب تکسا
و
رسا دارزا هنییس اه بزاوم و یلیخ بزاوم هب بیترت
، ریداقم ددکع 4 و 2 ار تکمتع دکننیب
، ی یکنع
بات روآ یعامتجا رد
تزاب هدوسرز قطنم ة 21 رهش نارهت رد تیعضو یناماسب
تسا . نشور تسا
رامآ ة نومزآ نیا هیضرز رامآ ة یت ت هنومن ا اب ددع تباث 9 تسا
، ینعی رسا نیگنایم رادقم ددکع
بات روآ یعامتجا زا
رگن رامآ زا ددع 9 چور رت
،دشاب بات روآ یعامتجا رد
تکزاب رز دوکس ة
قطنم ة 21 رهش نارهت رد تیعضو یناماسبان تسا
. نینچمه
، دکم هکر درکر هراکشا دکیاب ت،داکعم
راتخاس لیلحت
ی ریغتمدنچ رایسب
و زا هداوناکخ نویکسرسر
ریغتمدکنچ هدوکب
و نمکض ناکیب
بی د رت سب دم
،یطخ هب بقحم ناکما یم دکهد هکعوممم ا
زا ت،داکعم نویکسرسر
ار هکب روکط
ه نامز آ نومز دننر و زا امنآ هر بیقحت نیا زا
عون یگتسبمه دم ،تسا
زاس ت،داعم راتخاس
هب دش هتزرس رار .
هتفای اه نومزآ ارب ضرز
هی بیقحت اه
، نومزآ یت ت هنومن ا اب نومزآ زرا 9
دش ارجا . هب روط رسا هر
ریغتم نیگنایم ناکم هب بلعت سح
زومآ ،یعامتجا ترراشم ، و دنورهش
بات روآ یعامتجا زا
ددع زا رامآ رگن 9
چور رت دشاب
، و اهریغتم نیا رد
اهن تکی
، باکت روآ تیعکضو رد یعاکمتجا
دراد رار یناماسبان .
لودج 1 . خساپ رایعم فارحنا و نیگنایم ا هب اه
ناکم هب قلعت ساسح
عون دادعت
نیگنایم درادناتسا‌فارحنا
ناکم هب بلعت سح 2۱۱
2111 1/
3211۱ ۱/
عامتجا ترراشم ی
2۱۱ 4312
1/
32399 ۱/
زومآ دنورهش 2۱۱
/1413
1 12323
۱/
بات روآ یعامتجا 2۱۱
/423۱
1 12112
۱/
لودج 3 . کت یت نومزآ جیاتن هنومن
یت‌ةرامآ یدازآ‌هجرد
حطس نعم یرادا
ناکم هب بلعت ساسحا
/342
4 - 33
/۱۱۱
۱
عامتجا ترراشم ی
/212
2 - 33
/۱۱۱
۱
زومآ ش دنوره 213
2۱/
- 33
۱۱۱ ۱/
بات روآ یعامتجا 139
1/
- 33
۱۱۱ ۱/
حطس نعم ا نومزآ راد یت
یم ناشن دهد نیگنایم ندوبربارب ناککم هکب بکلعت ساسحا
ترراکشم ،
زومآ ،یعامتجا
و دنورهش بات
روآ یعامتجا ددع اب
9 در م ی دوش ( زا رتمر ۱2 ۱/
) . هکجوت اکب
ودج هب اه
9 و 4 ، نیگنایم ساسحا ناکم هب بلعت
ربارب اکب 21 1/
، نیگناکیم یعاکمتجا ترراکشم
ربارب اب 43 1/
، نیگنایم ربارب دنورهش زومآ اب
14 1/
، و نیگنایم بات روآ ددکع رکبارب یعاکمتجا
42 1/
، ددع زا و 9
چور رت دن . هب روط لر ی
، جیاتن زا یراح ییأت
د و وا یلکصا ةیضرز کضرز
هی اکه
یعرز تسا نآ هب گوبرم .
ارب دم مود یلصا ةیضرز نومزآ تزرس مامنا راتخاس ت،داعم زاس
. دکم زارکب ادکتبا
هزادنا دش یسررب ریس .
اب دم ی دح هچ ات هر تسا نیا دم زارب زا روگنم هداد
اه هطوبرم
دراد بزاوت و راسزاس .
یکم یکسررب هوژکپ ورکام دم زارب همادا رد ،نیاربانب زا اکت دوکش
اب نآ راسزاس هداد
اه صاح نانیمطا هوژپ دوش
تکیاهن رد و
، خکساپ کسرپ اکه هوژکپ
جاتنتسا دوش . هلحرم ود رد دم ِیموهام دم زارب یسررب مامنا
هتزرس تسا . تکسخن
، یباکیزرا
خب زارب هزادنا
س مود و دم ری
، همادا رد هر ، دم راتخاس خب زارب یبایزرا هکب
کاات ی
رد ةراب نآ اه ا هدش ثحب تس
.
دم هب هجوت اب کش
1
، یلماع راب ره
ی زا هیوس اه زا رتشیب 2 ۱/
،هدوب ناشن هر دکنهد ة راکبتعا
همانشسرپ تسا
نینچمه و
، ثأت ناکم هب بلعت ساسحا ری ،
دنورهش زومآ
، و یعاکمتجا ترراشم
بات رب بکیترت هب یعامتجا روآ رکبارب
اکب 31۱ ۱/
، 321 ۱/
و ، 31۱ ۱/
،تکسا هکجوت اکب بیارکض هکب
ا ناکم هب بلعت ساسحا ،درادناتس هم
رت ماع نی رب رثؤم
بات روآ یعامتجا تسا
.
لکش 1 . لدم یراتخاس درادناتسا بیارض
لکش 3 . داقم ری یرادانعم بیارض
کش ساسارب 9
، زا راداکنعم بیارض بلطم رد هر امنآ زا 31
2/
رتکشیب تکسا ، ةکمه کباور
رادانعم تسا
.
لودج 4 . ،خابنورک یافلآ هرامآ و ارگمه ییاور و ییایاپ
( نوتسا -
1رسیگ )
اهریغتم خابنورک‌یافلآ‌بیرض
(
/7
<0 Alpha
)
یبیکرت‌ییایاپ‌بیرض
(
/7
<0 )CR
یجارختسا‌سنایراو‌نیگنایم
(
/5
<0 )AVE
ناکم هب بلعت ساسحا 394
۱/
393 ۱/
12۱ ۱/
423 ۱/
عامتجا ترراشم ی
/323
۱
/314
۱
/1۱9
۱
/411
۱
زومآ ش دنوره 3۱1
۱/
3۱9 ۱/
192 ۱/
432 ۱/
بات روآ عامتجا ی
/319
۱
/311
۱
/2۱2
۱
/993
۱
هکنیا هب هجوت اب ریداقم
و یبیررت ییایاپ ،خابنورر االآ یجارختکسا سناکیراو نیگنایم
زاکب رد ة
وب با رار
هتزرس دنا ، م ی ناوت بسانم دم ینوریب باور ارگمه ییاور و ییایاپ تیعضو ندوب
هوژپ ار ت یأ ی د درر . نینچمه
، رامآ رادقم ة
( نوتسا - رسیس ) بکسانت فرعم هر کپ
ی دکم نیکب
تسا
، ارب ةمه اهریغتم تبثم رادقم
،تسا هر تبثم ریداقم نیا ندوب ناشن
دنهد ة بسانت پ ی نیب
نیا ارب هزاس
اه تسا . هب روط لر ی
، جیاتن ناشن ةدنهد رب ت یأ دم دی هزادنا س ری بات روآ ا یعاکمتج
تسا .
هب روط لر ی
، دم درادناتسا بیارض هب هجوت اب ،
یضرز ة بیقحت مود یم دییأت
دوش . یکنعی دوکبمر
ناکم بلعت سح ی
هم رت نی عضو رد ماع ی
ت بات ناماسبان روآ
عامتجا ی دوسرز تزاب رد ة
کقطنم ة
21 نارهت تسا .
هجیتن یریگ تارییغت ،یملع نوتم رد دایز
رد رگن هب حناوس عیبط ی هدید یم
؛دوش هب روط هر هاسدید بلاغ
زا فرص یررمت رب
هار بیسآ ریذپ هب یایزا بات روآ رد باقم حناوس رییغت هتزای تسا . دیاب
هجوت درر ناد هر دودحم
رد کنیمز ة باکت روآ یعاکمتجا دوکجو
دراد . رد تاکعلاطم فکلتخم
فیصوت اه یتوااتم زا موهام بات روآ یعامتجا نایب
هدش تسا
؛ هکب اکما روکط ،یکلر باکت روآ
1. Stone-Geisser
یعامتجا هب
ناونع ییاناوت ی داهن یعامتجا (
ی هورس ای هعماج ) رد تشسزاب هب
بکقع اکی خکساپ
تبثم رد باقم یگتاشآ اه و
،ایتب فیرعت هدش تسا . رد نیا ،هکنیمز باکت روآ یعاکمتجا رد
هکس
رتشیب ،دعب دروم
دیرأت تسا : 2 . تهج
؛تمواقم هر
هراکشا هکب ت ییاکناو هکعماج کی ارکب
هاکر
تتخا دراد
، 1 : تهج
؛یبایزاب هر یررمت رب تعرس و ییاناوت یباکیزاب یکشان زا کماوع سرتکسا از
یم
،دنر و 9 : تهج
؛تی تخ هر
هب ییاناوت ی تسیس یعامتجا ارب
باح دکنور هراکشا تاروکما
یم دنر
، هب روط هر هعماج هن اهنت هب یگتاشآ اه خساپ
،دهد هکلب رد مامنا نداد نکیا ،راکر هکب حطکس
درکلمع رت،اب دسرب یین .
بات منس و یبایزرا هر بیقحت نیا فده هب هجوت اب دوسرز تزاب ِیعامتجا روآ
ة قطنم ة 21
دوب نارهت رهش
، ضرز هی ییاه نیودت و یحارط روگنم نیا هب ندیسر ارب دش
. یضرز یسررب زا سپ ة
یضرز و وا یلصا ه
اه بترم یعرز نآ اب
، همیتن نیا دش صاح
بات تیعضو هر یعاکمتجا روآ
دوسرز تزاب رد ة
قطنم ة هکالؤم اکب هکر دراد رار یناماسبان تیعضو رد رگن دروم بکلعت سکح اکه
دش هدیمنس دنورهش زومآ و یعامتجا ترراشم ،یناکم .
همادا رد
، یکضرز نوکمزآ مود یلکصا ة
هر ؛دش یناکم بلعت سح دوبمر داد ناشن جیاتن هم
باکت ناماکسبان تیعکضو رد کماع نیرت روآ
دوسرز تزاب رد یعامتجا ة
قطنم ة 21 رهش تسا . همانرب رب یارش نیا رد
،وئسم و ناییر تیریدکم ن
هب اتسار رد هر تسا رهش ریسرار
یرکس و رتهب تیعکضو ،یتاکیلمع و یکملع اکهراکهار رکت
بات ناماسبان قطنم یعامتجا روآ
ة دروم ماس ار رگن نا
نر یهد دن هب میلتسم رما نیا و ریسرار
ةکمه
تیزرت قطنم یگنهرز و یعامتجا اه ة
21 نارهت رهش تسا
. تسخن ماس رد
، نراس جورخ زا دیاب ا
ن
نورد ترجاهم بلا رد هر هقطنم یلصا تسا رهش
، تعنامم ؛هدکش اتکسار رد دکعب ماکس رد و
همانرب هقطنم حطس رد یعامتجا رتشیب تتماعت ییر
ش دو بکلعت سکح و یعاکمتجا ترراکشم اکت ،
دبای یایزا هقطنم نیا نانراس رد یناکم .
ذخآم و عبانم 2 .
،ییاضر اضردمحم (
2931 .) یبایزرا بات روآ داات ا داهن و
ماوج رهش رد ربارب حناوس
یعیبط دروم ةعلاطم :
لیلز ة هلحم اه رهش نارهت ةلمم . نارحب تیریدم
، ةرامش 9 تاحاص ،
93 - 11 .
1 .
،نایعیزر
،یبتمم
،ییاضر
،اضردمحم
، رگسع وایس ،نایاش ،ربرا ،رارییهرپ ،یلع
( 293۱ .)
نییبت یموهام بات
روآ صخاش زاس
نآ رد تیریدم حناوس
عامتجا روحم از . ةمان
همانرب ر اضز یامآ و یی ةرامش ،
4 تاحاص ، 42
- 23 .
9 . ناساس یجاح و ،دیون ، رگنهآ ،هنازرز ،روپ قداص ،داژن
( 2931 .) یبایزرا بات روآ ةقطنم 21
نتر رهش نارهت رد ربارب تارطاخم یعیبط
ةیرشن . یلحت ییاضز تارطاخم یطیحم
، اس 4
،
ةرامش 9 تاحاص ، 33
- 32 .
4 . تمارر ، رایز ،دیعس ،یررهش و ،هلا
مرراروپ دمحم ،ی (
2931 .) ناییم یلحت و یبایزرا
بات روآ لز ربارب رد نارهت رهش ةقطنم دبلار دم زا هدااتسا اب هلی
روکیو وFANP
از . ةمان
ناریا ییایزارغج نممنا اس ،
22 ةرامش ، 21 تاحاص ، 2۱1
- 32 .
2 . هدازآ ، ل (
2931 .) بات رهش یحارط روآ
از . هاص ةمان ةرامش ، 1۱ تاحاص ، 2۱4
- 31 .
6. Adger, N. (2000). Social and ecological resilience: Are they related?. Progress in human geography,24(3), 347-364.
7. Adger, W. N., Hughes, T. P., Folke, C., Carpenter, S. R., & Rockström, J. (2005).
Social-ecological resilience to coastaldisasters. Science, 309, 1036-1039.
8. Beatley, T., & Newman, P. (2013). Biophilic cities are sustainable, resilient cities.
Sustainability, 5, 3328-3345.
9. Bernier, Q., Meinzen-Dick, R. (2017). Building resilience for food and nutrition, Resilience and social capital. IFPRI (International Food Policy Research Institute) and 2020 Vision.
10. Boon, H. J., Cottrell, A., King, D., Stevenson, R. B., & Millar, J. (2012).
Bronfenbrenner’s bio ecological theory for modelling community resilience to natural disasters. NaturalHazards, 60, 381-408.
11. Brown, K. (2014). Global environmental change IA social turnfor resilience?. Progress in Human Geography, 38, 107-117.
12. Carpenter, S. R., Arrow, K. J., Barrett, S., Biggs, R., Brock, W. A., Crépin, A.-S., Engström, G., Folke, C., Hughes, T. P., & Kautsky, N. (2012). General resilience to cope withextreme events. Sustainability, 4, 3248-3259.
13. Centre for Earthquake and Environmental Studies of Tehran, Japan International CooperationAgency (JICA), 2001, The Study on Seismic Micro zoning of the Greater TehranArea in the Islamic Republic of Iran.
14. Cinner, J., Fuentes, M. M. P. B., & Randriamahazo, H. (2009). Exploring social resilience in Madagascar’s marine protected areas. Ecology and Society, 14(1), Available at http://www.ecologyandsociety.org/vol14.
15. Cumming, G. (2011). Spatial resilience in social–ecological systems. Landscape Ecol, 26(10), 900-908.
16. Cutter, S. L., Burton, C. G., & Emrich, C. T. (2010). Disaster resilience indicators for benchmarking baseline conditions. Journal of Homeland Security and Emergency Management,7(1), 1-24.
17. Desouza, K. C., & Flanery, T. H. (2013). Designing, planning, and managing resilient cities:A conceptual framework. Cities, 35, 89–99.
18. Folk, C. (2006). Resilience: The emergence of a perspective for social ecological systems analyses. Global Environmental Change, 16(3), 253-267.
19. Holling, C. S., & Gunderson, L. H. (2002). Resilience andadaptive cycles. Panarchy:
Understanding transformationsin human and natural systems. Island Press.
20. Kärrholm, M., Nylund, K., & De La Fuente, P. P. (2014).Spatial resilience and urban planning: Addressing theinterdependence of urban retail areas. Cities, 36, 121-130.
27. Karrholm, M., Nylund, K., & Prieto de la Fuente, P. (2012). Spatial resilience andurban planning: Addressing the interdependence of urban retail areas. Cities, 36, 121-130.
21. Keck, M., & Sakdapolrak, P. (2013). What is social resilience? Lessons learned and waysforward. ERDKUNDE: Scientific Geography, 67(1), 5-19.
28. Lu, P., & Stead, D. (2013). Understanding the notion of resilience in spatial planning: A case study of Rotterdam, The Netherlands. Cites, 200–212.
22. Lucini, B. (2013). Social capital and sociological resilience in megacities context, Catholic University of Sacred Heart, Milan, Italy. International Journal of Disaster Resilience in the BuiltEnvironment, 4(1), 58-71.
23. Maguire, B., & Hagan, P. (2007). Disasters and communities: understanding social resilience. TheAustrallian Journal of Emergency Management, 22(2), 16-19.
29. Oxfam (2005). The tsunami’s impact on women. Oxfam International, Oxfam Briefing Note, March (pp.1-14).
30. Pelling, M., & High, C. (2005). Understanding adaptation: what can social capital offer assessmentsof adaptive capacity?. Global Environmental Change, 15(4), 308–319.
24. Pourezzat, A. A., Nejati, M., & Mollaee, A. (2010). Dataflow model for managing urban disasters: the experience of Bam earthquake. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment, 1, 84-102.
31. Sapirstein, G. (2006). Social Resilience: The forgotten element in disaster reduction.
Available at http://acds.co.za/Jamba/Sapirstein.pdf.
32. Shaw, D., Scully, J., Hart, T. (2014). The paradox of social resilience: How cognitive
Strategies and coping mechanisms attenuate and accentuate resilience. Global EnvironmentalChange, 25, 194–203.
33. Speranza, I. C., & Wiesmann, U., & Rist, S. (2014). An indicator framework for assessing livelihood resilience in the context of social–ecological dynamics. Global EnvironmentalChange, 28(2), 109-119.
34. U.N. Commission on Sustainable Development (2001). Natural disasters and sustainable Development-understanding the links between development, environment, and natural disasters. Background Document for the World Summit on Sustainable Development.
35. Yee-Melichar, D., Renwanz, B., Andrea, J., Wanek, L. B., & Pawlowsky, S. (2014).
Geriatric rehabilitation and resilience from a cultural perspective. Geriatric Nursing, 24(3), 347-364.
