صیصخت نژورتین و نبرک
رد مادنا ینیمزریز و ییاوه یاه
نوگ Artemisia austriaca Jacq. ۀ
رد تدش یارچ فلتخم یاه
ماد
علاطم(
ۀ :یدروم عتارم
شیورد یاچ
)نلابس
یدیفس ثرمویک
؛ یلیبدرا ققحم هاگشناد رایداتسا
یدسا میرم
؛ شناد ۀتخومآ یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یرادعترم دشرا یسانشراک
یرمعم یدهم
؛*
یلیبدرا ققحم هاگشناد رایداتسا
هدیکچ شهوژپ نیا رد
تدش رثا رب ماد یارچ فلتخم یاه صیص خت
مادنا رد نژورتین و نبرک و ییاوه یاه
نیمزریز ی
Ar. austriaca
لاس رد
1394 یقلایی عتارم رد شیورد
یاچ ( نلابس اتسور اه بسا و نیشدلآ ،سراولآ ی زرم
) یسررب .دش نم ۀقط ساسارب هعلاطم دروم نازیم
یراذگماد ، عترم تیعضو ،
هتشذگ تاعلاطم
، ۀرادا تاعلاطا لک
عبانم یعیبط ینادیم یاهدیدزاب و رد
و طسوتم ،کبس ییارچ تدش هس
نیگنس .دش باختنا هنومن
ره رد یرادرب ییارچ تدش
، هب یفداصت شور -
لوط رد کیتامتسیس هس
لوط هب یزاوم تکسنارت 200
رتم
بلاق رد و 12
تلاپ 1
× 1 لللصاوف اب یعبرم رتم 50
رتم ۀقطنم رد فرعم
.دللش ماجنا ز
ی ت ۀدو هایگ ی نیزوت و عطق شور هب هزادنا
یریگ
.دش هتوب نیا یاپ رد لیفورپ رفح زا دعب هشیر یمامت ،اه
یاه لیفورپ رد هایگ تشادرب
دش دن . نازیم سپس صیصخت
مادنا رد ییاوه یاه
.دش نییعت هایگ ینیمزریز و صیصخت رادقم
اب نومزآ زا هدافتسا یزجت
ۀ سنایراو هفرطکی نیگنایم نیب فلاتخا و اه
ت نومزآ اب یکو ماجنا
.دش تدش هک داد ناش ن جیاتن ماد یارچ فلتخم یاه
دنفس وگ ًابلاغ(
م داژن غ ینا ) رب ز ی ۀدوت نوگ ۀ
Ar. austriaca
دص رد کی حطس رد
ریثأت ینعم .تشاد یراد ۀسیاقم جیاتن
هک داد ناشن نیگنایم مادنا رد نژورتین صیصخت رادقم نیرتشیب
ییاوه یاه
Ar. austriaca
تحت
طس وتم یارچ (
2 / 2 یلیم هش یر رد نبرک صیص خت رادقم نیرتش یب و )مرگولیک رب مرگ نآ یاه
طس وتم یارچ تحت (
22 یلیم رب مرگ
.داتفا قافتا )مرگولیک هب
هب هجوت یلکروط تارثا
تدش رب ماد یارچ فلتخم یاه یاهروتکاف
و نبرک صیص خت هلمج زا یهایگ شش وپ
،نژورتین رد عتارم تظافح و حیحص تیریدم یرما
.تسا یرورض
ژاو دیلک ناگ
:
صیصخت ،ارچ تدش نژورتین و نبرک
،
Artemisia austriaca
، یز .هدوت
1 . همدقم
:لوئسم هدنسیون * سامت هرامش
: 989151895892 +
Email: moameri@uma.ac.ir
مهم زا یکی ماد یارچ لوادتم و نیرت
یربراک عون نیرت
ناهج یعترم یض ارا رد نیمز پ یاراد و تس ا
لااب لیس نات
رات خی وصت بی : 02 / 10 / 1396
ص 908 - 895
ریخذ نازیم رییغت رد ۀ
متللسیللسوکا نینچ رد نبرک یاه
ی
یم بولللسحم ریخذ نازیم رد تارییغت نیا .دولللش
ۀ نبرک
نازیم رد رییغت قیرط زا کاخ یز
هدوت یلآ یبس ن مهس و
هریخذ یز رد هدلللش دوت
ۀ ینیمزریز و ییاوه مادنا [
11 ] ،
سرتلللسد لباق ییاذغ داوم و بآ و امیلکورکیم رد رییغت [ 40 و 29 ] تی اه ن رد و ریثأت
نبرک تی فیک و تی مک رب
هنوگ بیکرت رییغت قیرط زا متلللسیلللسوکا هب یدورو یا
و
یم ماجنا یهایگ عماوج عونت دریذپ
[ 39 .]
نازیم ریثأت ارچ
متلللسیلللسوکا رب هک دراد یددعتم لماوع هب یگتلللسب اه
مهم نآ نیرت یم ارچ تدش اه دش اب
[ 15 .]
زا دیدش یارچ
متس یس وکا بیرخت یلص ا لماوع تس ا یعترم یاه
[ 14 ] و
یهایگ شللشوپ راتخاللس رد یدایز رایللسب تارییغت ثعاب یم دولللش [ 41 .]
رد رییغت ثعاب تاناویح یارچ یفرط زا
تمللسق رد ییاذغ داوم صاللصتخا یوگلا کی فلتخم یاه
یم هایگ کی یزتنلللسوتف تادیلوت تاناویح یارچ اب .ددرگ
هایگ ب رتلللشی هب
مادنا یاه ییاوه تفاب یایحا یارب زا یاه
تلللسد هتفر یم صالللصتخا یوگلا و دبای
صیلللصخت داوم
تملللسق هب ییاذغ هایگ کی فلتخم یاه
، نازیم لمحت
هنوگ ار فلتخم یاه ب تبسن
ارچ ه یم ناشن دهد
[ 35 .]
شهاک یز ۀدوت مادن ا ناه ای گ ینیمزریز و ییاوه یاه
مادنا زا تش ادرب مجح و ارچ تدش اب میقتس م طابترا ه
یا
عس وت و دش ر و دراد هایگ ییاوه ۀ
نیگنس یارچ اب هش یر
هب دللش دهاوخ دودحم تدللش [
5 .]
مادنا ییاوه ناهایگ هب
ناون ع ءزج دلللوم تاردللیه یالله
،نب رک مه م و نی رت
ساللسح نیرت شخب زا کی متللسیللسوکا تللسا
هک هب روط
میقتلللسم تحت
ریثأت ارچ رارق یم دریگ . مادنا یارچ یاه
یم هفولع تشادرب ای ماد طسوت ناهایگ ییاوه بجوم دناوت
زا یلل عب رد درکلمع شهاک هجیتن رد و زتنللسوتف شهاک دولللش ناهایگ [
43 .]
نامه ماد یارچ مادنا هک هنوگ
یاه
تحت ار ییاوه ریثأت
یم رارق عللسوت و دللشر یور رب دهد ۀ
مادنا زین ینیمزریز یاه رثؤم
یم یتروللص ره هب ارچ .دللشاب
لوباتم یور نیگنللس ای کبللس دللشاب هک ی
هایگ مللس ثأت
ری
مک اب و هتشاذگ هشیر دشر یدنق داوم زاس و تخاس ندش
یم شهاک ار دهد
[ 34 .]
کلللشخ قطان م رد هلللشیر
اه
رزب گ ییاذغ رصانع و یلآ داوم یدورو عبنم اهنت هاگ و نیرت متلللسیلللسوکا هب
شخب ریالللس هب نآ صیلللصخت و اه یاه
هدش یقلت متسیسوکا [
22 ] نیا زا و مهم رظن زج نیرت رد ء
متسیسوکا کی یم بوسحم
دنوش [ 39 .]
هدلللش ماجنا جراخ و لخاد رد هنیمز نیا رد یتاقیقحت .تسا ا هلمج ز رد هعلاطم ریخذ رب ارچ تدش رثا یا ۀ
نبرک
ۀجیتن رد کاخ لگنج
لگنج رد ییادز یاه
ییاوتسا قطانم
یسررب ییاواه دش
جیاتن و ارچ تدش شیازفا هک داد ناشن
شهاک ثعاب یز
ۀدوت مادنا و ییاوه یاه هدلللش ینیمزریز
تللللسا [
5 ].
للعلاللطم رد ۀ
رگید للنوگ یور رب ارچ رثا ۀ
Barbarea vulgaris
داد ناللشن جیاتن و دللش یللسررب هک
شنت یاه یطیحم دننام
ارچ ماد ی یپیتونف تارییغت ثعاب
هاتوک یم تدمدنلب ای تدم .دنوش
نینچمه مادنا یارچ
یاه
،ییاوه یز ۀدوت ن وگ رد ار هلللشیر ۀ
Barbarea vulgaris
و هداد شهاک قیقحت نیا جیاتن سالللسا رب
هریخذ عبانم
مادنا رد هدلللش هب یزالللسزاب هزاجا هایگ هب ینیمزریز یاه
تفاب داد ار هتفر تسد زا یزتنسوتف یاه [
46 ].
هعلاطم یا
ناق قحم تدلللش رثا
رب ارچ فلتخم یاه یز
ۀدوت ،ییاوه
یگژیو و ینیمزریز یرات خالللس یاه
3 نای مدن گ زا هن وگ
لللمالللللش
Bromus tomentellus
،
Stipa barbata
و
Festuca ovina
ار فلع رد ابراهچ یناتلللسهوک یاهراز
یللسررب ناتللسلگ ناتللسا دندرک
هجیتن و هک دندرک یریگ
ینعم تواف ت نیب یراد
یز ۀدوت هللللس ینیمزریز و ییاوه
نوگ ۀ هدهاش م قوف دیدرگ
مک هک ش یب و نیرت ت
نیر یز ۀدوت
هب طوبرم ینیمزریز و ییاوه نوگ
ۀ
Br.tomentellus
و هدوب
ینلاوط و طرفم یارچ یفرط زا قمع شهاک ببلللس تدم
هنوگ عافترا و هلللشیر تلللسا هدلللش اه
[ 2 .]
نینچمه رد
یللشهوژپ [
28 ] ریثأت ریخذ نازیم رب ارچ ۀ
عتارم رد نبرک
یراس ناتسرهش یلاکخرس قرقریغ و قرق یقلاشق دروم
هعلاطم رارق و تفرگ داد ناشن جیاتن شهاک بجوم ارچ هک
ینعم ریخذ راد ۀ
ره رد ینیمزریز هب ییاوه مادن ا زا نبرک
ود قطنم ۀ تسا هدیدرگ قرق و ارچ تحت .
ن وگ ۀ ن مرد ۀ یرذآ ۀن مرد(
هرقن )یا
Ar. austriaca
زا
ۀداوناخ هتوب ینللساک سناللسا و امرللس هب مواقم ،یا
رد راد
ناتسهوک عتارم نوگ تروص هب بلغا هک تسا ی
ۀ د و بلاغ ر
هنوگ ریاس اب هارمه یدراوم هب یگدرتس گ اب ،اه
ایز تبس ن د
یم هدهاشم یقلایی عتارم یهایگ بیکرت رد تسیس .دوش
م
هشیر ،هدرتسگ یا شیر
ۀ تبسن هب ششوپ جات ،قیمع یلصا
،عیسو هقاس عافترا هب یاه 20
ات 55 یتناس کرک ،رتم یاه
،یرتس کاخ یمش یربا رات و ناوارف رذب دیلوت
ایح دیدجت ت
تسا هایگ نیا یگژیو زا ناسآ [
8 .]
زا اجنآ ارچ ،روللشک طاقن زا یرایللسب رد هک ماد ی
لماع
یم کاخ و یهایگ ششوپ بیرخت یلص ا مزلا نیاربانب دشاب
سکع تلللسا لمعلا
ناهایگ دروم ارچ لباقم رد رارق هعلاطم
دریگ [ 33 ] . نونکات یدودحم تاقیقحت مز رد
ۀنی صیص خت
ییاذغ رصانع نژورتین و نبرک هلمج زا
مادنا رد فلتخم یاه
ناهایگ تدلللش رد یارچ توافتم یاه
ماد ماجنا عتارم رد
تلللسا هدلللش .
رثا یلللسررب فده اب شهوژپ نیا نیاربانب
تدش صیص خت رب ماد یارچ فلتخم یاه نژورتین و نبرک
رد مادن ا ینیمزریز و ییاوه یاه ۀن وگ
Ar. austriaca
رد
نماد عتارم ۀ
نلابللس یقرللش بونج ماجنا
دللش
، ناوتب ات اب
تخ ان لللش نازیم رب ماد یارچ تدللللش ریظن یلماوع رثا
صیص خت رص انع نیا
رد ۀنوگ
،هعلاطم دروم هب
زا یکی ناونع
هنوگ و مهم یاه هقطنم بلاغ
، نآ زا تظافح یاتلللسار رد
تامیملللصت رد یتیریدم رادیاپ و تلللسرد
نیا عتارم ذاختا
.دومن تدلللش توافتم تارثا هب هجوت نینچمه فلتخم یاه
یهایگ شش وپ رب ماد یارچ یارچ زا یش ان تارثا یبایزرا و
مهم زا هک نلابللس عتارم رد ماد ناتللسا یقلایی عتارم نیرت
هب لیبدرا یم رامش
نیا حیحص تیریدم هب کمک یارب ،دنور
متسیسوکا هب یرورض یرما اه
یم رظن .دسر
2 . شور و داوم اه
1.2 . قطنم ۀ دروم هعلاطم
قطنم ۀ هعلاطم دروم لاملللش رد
یبرغ رد ناریا عتارم
نماد ۀ بونج یقرللش نلابللس ۀزوح رد
شیورد زیخبآ یاچ
تسا هدش عقاو لکش(
1 ).
شهوژپ نیا لاس رد
1394 رد
یقلایی عتارم هک
یگژیو یاراد ،ماد ددرت راث آ ریظن ییاه
دلللش ماجنا ،تلللسا یفاک یلللسرتلللسد و ییارچ نایدارگ .
ه نینچم هس آ فرعم یاتسور بسا و نیشادلآ ،سراول
زرم زوح رد
ۀ شیورد زیخبآ تدلللش اب یاچ
یارچ فلتخم یاه
رب ماد ساسا هزادنا یریگ هصرع یاه زا هدافتسا اب یا
تدش
یراذگماد [
45 ] ، تیعض و عترم
( راهچ شور زا هدافتس ا اب
روتکاف ی ) [ 6 ،]
هت لللشذگ تاع لاط م [
42 ] و تاع لاطا و
حرط یرادعترم یاه رادا
ۀ یعیبط عبانم لک لیبدرا
باختنا
دللش . ۀرادا تاعلاطا ساللسا رب ماد دادعت یعیبط عبانم لک
یاتلسور هلس رد دوجوم بلسا و نیلشادلآ ،سراولآ
زرم هب
بیترت 3379 ، 1966 و 2180 هدافتسا بلاغ ماد .دوب هدننک
نزو طلللسوتم اب( یناغم داژن دنفلللسوگ عتارم نیا زا 50
یم )مرگولیک دللشاب
هک
ًادودح تللشهبیدرا زا هامرذآ ات هام
هنماد عتارم زا )فرب ات فرب زا ًاحلاطلللصا(
نلابلللس یاه
یم هدافتس ا دنک
. عتارم تحاس م نینچمه هقطنم هس نیا
هب بیترت 1372 ، 585 و 481 یم راتکه .دللشاب
ساللسا رب
یراذگماد تدلللش شور رگا
نازیم زا رتمک یراذگماد 2
رد دنفسوگ راتکه
ۀقطنم ،دشاب س یارچ
کب نیب رگا 2
ات
5 راتکه رد دنفللسوگ ۀقطنم ،دللشاب
رگا و طللسوتم یارچ
نیب 5 ات 8 راتکه رد دنفسوگ ۀقطنم ،دشاب
یارچ نیگنس
یم بوللسحم دوللش
یارب ریداقم نیا هک تللسا رکذ لباق .
همین عتارم عافترا اب نیچ یایلوگنوم ناتلللسا رد کلللشخ
دودح 1200 حطللس زا رتم ایرد
، یگدنراب 346 یلیم و رتم
هن وگ بل اغ یاه
Stipa grandis
و
Leymus chinensis
نییعت تللسا هدللش [
45 ] . نییعت یارب تدللش
ماد ،یراذگ
ۀفولع دیلوت لباق
سرتلللسد اب یتاعلاطم دحاو ره رد عترم
تلاپ زا هدافتللسا یاه
1 نیزوت و عطق شور هب یعبرم رتم
هزادنا دش یریگ [
4 ].
ب هفولع لک دیلوت ادتبا رما نیا یارب ه
هرهب دح هب هجوت اب سپلللس و دمآ تلللسد و زاجم یرادرب
فولع رادقم ،ناهایگ یکاروخللشوخ ۀ
نییعت سرتللسد لباق
دش . ۀفولع نییعت یارب دح رد دیلوت رادقم ،سرتس د لباق
هرهب ( یکاروخلللشوخ ای زاجم یرادرب هک مادک ره
رتکچوک
دللشاب ) یم برللض دوللش
[ 6 ] . هرهبدح ًلاومعم زاجم یرادرب
هنوگ هب تبللسن یم نییعت عترم بوغرم یاه
دوللش هکارچ ،
هرهب ،زاج م دح رد بوغرم ناه ای گ رگا ،دن ولللش یرادرب
دح زا رتمک ،دن راد یرتمک تی بوغرم هک رگید ناه ای گ هرهب یکاروخش وخ دح رد و یرادرب یم هدافتس ا ناش
دنوش
[ 36 .]
نییعت رد هرهب دح
یرادرب ماوع هب دننام یفلتخم ل
،عترم تیعضو
،عترم شیارگ ،شیاسرف هب کاخ تیساسح
ارچ لص ف ،یفارگوپوت ،میلقا تارییغت ،ناهایگ یش یور مرف یم هجوت کاخ طیارلللش و [ دولللش
6 و 33 .]
دح رثکادح
هرهب شیارگ ،بوخ عترم تیعللضو هک یطیارللش رد یرادرب قطانم یارب ،دللشاب شیاللسرف هب مواقم کاخ و تبثم نآ
بوطرم هللمین و
،بوطرم 50
قطاللنم یارب دللللصرد
همین ،کللشخ 40
ینابایب و کللشخ قطانم یارب و دللصرد
یلخاد هدننکلللش میلقا اب ناریا هب رت
ربارب بیترت 30
و 20
تللسا هدللش هیللصوت دللصرد [
6 و 36 .]
نیمه رب نیاربانب
هرهب دح ،هع لاط م نیا رد ساللللسا عتارم زاج م یرادرب
همین ره رد عترم تیعللضو هب هجوت اب هعلاطم دروم یپتللسا
.دش نییعت طیارش ریاس و هقطنم رب ناهایگ یکاروخشوخ
ۀب رجت ،یعترم ناه ای گ دک ۀچ رتفد سالللسا م
و ناق قح
و نییعت ینادیم تادهاشم تیاهن رد
نایب دصرد بسح رب
.دللش سلاک ناهایگ یکاروخللشوخ ماد یارچ لباق هکIII
.دش صخشم زین ،دندوب تیعضو ،ییارچ قطانم نییعت تحص زا نانیمطا یارب
راهچ شور اب قطانم نیا عتارم روتکاف
ی لمالللش اهروتکاف(
،یهایگ بیکرت ،کاخ تظافح و شیاسرف ،یهایگ ششوپ )ناهایگ یباداش و هینب یاراد طاقن و دش نییعت
یعض و ت
هب ،بوخ ۀقطنم ناونع هب طلسوتم تیعلضو کبلس یارچ
ۀقطنم ناونع هب ریقف تیعلللضو و طلللسوتم یارچ
ناونع
ۀقطنم .دلللش هتفرگ رظن رد نیگنلللس یارچ لودج رد
1
لماع هب طوبرم تازایتما هدش هئارا ناکم ره تیعض و و اه
.تلللسا نیا
3 لی بق زا تای لللصولللصخ مام ت رد هق طنم
،عافترا ،یفارگوپوت(
تفاب
،یگدنراب نازیم ،امد ،کاخ ش
بی
)تهج و ًابیرقت
نگمه هدوب ( لودج 2 ) و نآ توافت اهنت اه
لماع رد عترم تیعلللضو
و ییارچ تدلللش زوح .دوب
ۀ دروم
هعلاطم
" نیب ' 22
°48 47
" ات ' 22
°08 48 یقرللش لوط
" و '07
°06 38 و ات
"
'44
°15 38 ملللش ضرع عقاو یلا
زوح نیا تعس و .تس ا هدش ۀ
زیخبآ 11643 .تس ا راتکه زوح رد
ۀ هعلاطم دروم مک ،
شیب و نیرت هب عافترا نیرت
بیترت
1465 و 4808 للشیب و تللسا رتم شنکارپ نیرت
بیللش ار
سلاک 60 - 30 هداد صالللصتخا دوخ هب دلللصرد .تلللسا
دودح هقطنم نیا رد هنلااس شراب نیگنایم 450
یلیم رتم
دودح هن ای هام یامد طلللسوتم و 7
جرد ۀ یتنالللس دارگ
یم رب .دش اب ساس ا
شور میلقا یامن نترامود
، ۀقطنم دروم
هعلاطم همین میلقا یاراد میسقت رد و هدوب درس کشخ
ب یدن
تس یز قطانم ناریا یمیلقا
ءزج قطنم ۀ همین درس یپتس ا
یم دش اب [ 19 ].
م رد بلاغ پیت ۀقطن
یارچ و کبس یارچ
طلللسوتم
Artemisia austriaca -
Festuca ovina
رد و
ۀللللقللللطللللنللللم نللللیللللگللللنللللللس یارللللچ
Artemisia austriaca
دوب . ( لودج رد 3
مهس ) مهم نیرت
هنوگ ییارچ فلتخم قطانم یهایگ بیکرت رد هارمه یاه
.تسا هدش هئارا 2.2 . قیقحت شور دودحم نییعت و یتامدقم ییاللسانللش زا سپ ۀ
قطنم ۀ
،یلللسررب دروم هنومن هب مادقا فرعم ۀقطنم ره رد
یرادرب
.دش هنومن شور زا هعلاطم نیا ماجنا یارب یفداصت یرادرب
-
.دش هدافتس ا کیتامتس یس هس ،)اتس ور( هقطنم ره رد
.دللش هتفرگ رظن رد ییارچ تدللش ییارچ تدللش ره رد
نیگنس و طس وتم ،کبس یگدرتس گ و تعس و هب هجوت اب
هاگشیور
،اه دادعت 3 لوط هب تکسنارت 200
ب رتم ه تروص
انم زا کی ره رد یزاوم رقتلللسم هعلاطم دروم ییارچ قط
تکللسنارت ره دادتما رد .دندللش 4
تلاپ یعبرمرتم کی هب
لللصاوف 50 دللش رقتللسم رتم [
19 و 20 .]
ره رد ،نیاربانب
دادتما رد ،)اتلللسور( هقطنم 9
زا و تکلللسنارت 36
تلاپ
هنومن دادتما رد ،ییارچ تدش ره نینچمه .دش یرادرب 3
زا و تکللسنارت 12
هنومن تلاپ ،نیاربانب .دللش ماجنا یرادرب
زا هقطنم لک رد 108
هنومن تلاپ .دش ماجنا یرادرب
دادعت
تلاپ هزادن ا و ا تاع لاط م سالللسا رب اه
ی لو ۀ زاغ آ زا لب ق
هنومن .دش نییعت هقطنم رد یرادرب
لودج 1 . ناکم رد لماع ره هب طوبرم تزایتما و عترم تیعضو هعلاطم دروم یاه
هقطنم مان اهنآ هب طوبرم تازایتما و اهروتکاف
عمج زایتما تا هقبط
تیعضو
عترم تظافح و شیاسرف یهایگ ششوپ
یهایگ بیکرت کاخ ناهایگ یباداش و هینب
بسا زرم )نیگنس یارچ(
6 ششوپ(
28
% ) 12
هقبط(
3 ) 5 هقبط(
3 ) 4
هقبط(
4
* ) 27 ریقف
نیشادلآ )طسوتم یارچ(
7 ششوپ(
45
% ) 15
هقبط(
2 ) 7 هقبط(
3 ) 6
هقبط(
3 ) 35
طسوتم
)کبس یارچ( سراولآ 9
ششوپ(
54
% ) 18
هقبط(
2 ) 9 هقبط(
2 ) 8
هقبط(
2 ) 43
بوخ
راهچ شور ساسا رب :*
زا رتشیب اهروتکاف تازایتما عمج رگا یروتکاف 45
تیعضو دشاب عترم
،یلاع 45 - 38 ،بوخ تیعضو ، 37
- 31 ،طسوتم تیعضو ، 15
- 30
زا رتمک و ریقف تیعضو 15
،دشاب ریقف یلیخ تیعضو دوب دهاوخ
[ 6 .]
لودج 2 . هعلاطم دروم قطانم یکیزیف تایصوصخ یخرب
هقطنم مان طسوتم عافترا
( )m تحاسم
)راتکه(
تهج )%( بیش
طسوتم هنلااس یگدنراب
( )mm ( امد
ۀجرد یتناس دارگ تفاب )
کاخ تیاده
یکیرتکلا (ds/m) pH
بسا زرم
*1900 1372
یبونج 20
450 6
یسر یمول 53
/ 0 67
/ 0
نیشادلآ 2000
585 یبونج
25 450
6 یسر یمول
4 / 0 69
/ 0
سراولآ 2200
481 یبونج
30 450
6 یسر یمول
6 / 0 66
/ 0
[ و هعلاطم نیا جیاتن :عبنم :*
19 ]
لکش 1 . وم قطنم ییایفارغج تیعق ۀ
دروم هعلاطم
لودج 3 . و دیلوت ،کاخ حطس یاهروتکاف مهس
مهم هنوگ نیرت هارمه یاه قطانم یهایگ بیکرت رد
فلتخم ییارچ
هقطنم مان
)%( تخل کاخ
( گربشلا%)
گنس و گنس)%( هزیر
)%( لک ششوپ جات
ششوپ جاتA. austriaca)%(
دیلوتA. austriaca (kg/ha)
مهم هنوگ نیرت هارمه یاه مهم مهسهنوگ نیرت هارمه یاه A. austriaca )%(
یکاروخشوخ
هرهب دحزاجم یرادرب
( دیلوتkg/ha) بسا)نیگنس یارچ( زرم
5 / 41 3 / 2 5 / 19 28 7 / 8 4 / 75 Eryngium thyngium
10 0
15 -
Bromus tecterum 1
/ 7 30
2 / 23
Alyssum bracteatum 5
/ 3 20
5 / 12
Astragalus cordatus 5
/ 12 30
2 / 45
Geranium tuberosum 3
/ 5 15
5 / 13
Euphorbia aelleni 9
/ 8 0
-
Centurea virgate 1
/ 7 0
-
Phlomis orientalis 5
/ 3 0
-
Circium echinus 7
/ 10 0
-
)طسوتم یارچ( نیشادلآ
5 / 29 5 / 8 1 / 15 45 9 / 75 1 / 2
3 Festuca ovina
44 / 26 60
20 9 / 286
Eryngium thyngium 44
/ 4 0
-
Bromus tecterum 44
/ 4 30
3 / 46
Salvia nemerosa 11
/ 1 15
25
Astragalus cordatus 44
/ 22 30
1 / 130
Verbascum Thapsus 44
/ 4 0
-
Euphorbia aelleni 33
/ 3 0
-
Phlomis orientalis 33
/ 3 0
-
Nepeta menthoides 44
/ 0 15
12
Thymus kotschyanus 77
/ 17 15
6 / 249
Salvia verticillata 77
/ 1 15
15
Stachys lavandulifolia 66
/ 0 15
9 / 14
Teucrium polium 44
/ 0 0
-
Centurea virgate 44
/ 4 0
-
)کبس یارچ( سراولآ
5 / 20 11 5 / 10 54 25 4
/ 4
4 Dactylis glomerata
1 / 10 70
35 3 / 199
Festuca ovina 7
/ 28 60
7 / 321
Achillea millefolium 7
/ 3 0
-
Eryngium thyngium 85
/ 1 0
-
Bromus tecterum 7
/ 3 30
4 / 24
Onobrychis cornuta 25
/ 9 0
-
Medicago sativa 7
/ 3 70
3 / 32
Galium verum 85
/ 1 0
-
Capssela bursa-pastris 37
/ 0 20
4 / 37
Verbascum Thapsus 03
/ 2 0
-
Euphorbia aelleni 85
/ 1 0
-
Thymus kotschyanus 25
/ 9 15
1 / 241
Teucrium polium 85
/ 1 0
-
Trifolium montanum 7
/ 3 70
21
Agropyron desertorum 92
/ 5 50
6 / 12
Ziziphora clinopodioide 85
/ 1 20
2 / 7
Tanacetum chiliophyllum 77
/ 2 0
-
تلاپ زا هعلاطم نیا رد .دللش هدافتللسا یعبرمرتم کی یاه
و سیتروک شور هب هج وت اب تلاپ داع با شات نیکم
[ 1
13 ،]
تیاس رد دوجوم یهایگ شش وپ راتخاس هنومن یاه
و یرادرب
هتللشذگ تاعلاطم زین [
19 و 20 ] ار یعبرم رتم کی تلاپ هک
هزادنا یارب ناونع بلللسانم نلابلللس یهایگ شلللشوپ یریگ
هدرک .دللش باختنا ،دنا هب
،تلاپ داعبا نییعت یارب هولاع ب
عون ه
وحن و ۀ هنوگ شنکارپ یهایگ یاه
و ب ینادیم یلللسرر ۀزادنا و
ینعی هقطنم ۀن وگ نیرتگرزب
Astragalus gossypinus
زین
دودح نآ داعبا هک دش هجوت 5
/ 0 یم عبرمرتم نیاربانب ،دشاب
.دش هتفرگ رظن رد نآ ربارب ود تلاپ داعبا سپللس لخاد رد تلاپ
شللشوپ اه یجات
و مکارت ۀنوگ
Ar. austriaca
.دندش نییعت هب تلاپ ره رد
نییعت روظنم
یز ۀدوت هن ومن هب مادق ا ینیمزریز و ییاوه مادن ا یرادرب
میقتلللسم زا
یز ۀدوت .دیدرگ ینیمزریز و ییاوه مادنا یارب
دادعت تیاس ره 12
.دش هتفرگ رظن رد تلاپ روظنم نیدب
تلاپ ره رد هیاپ یمامت
یهایگ یاه هنومن یارب
زا یرادرب
مادنا جات ،ییاوه یاه شللشوپ
هایگ هب نیمز حطللس ات روط
.دلللش نیزوت و عطق لماک
،کاخ لیفورپ رفح اب نینچمه
هللنومن زا یرادرب یز
ۀدوت قمع رد هللیاللپ ره ینیمزریز
هشیر یناود [ 25 ] .تفرگ ماجنا
زا اهنآ ندرک ادج و کیکفت هب مادقا ادتبا ،دعب ماگ رد هب و هدش کاخ هاگشیامزآ
،سپس .دندش لقتنم هنومن
اه ی
هب و یهایگ هللشیر صوللصخ
تللسللش اه .دللش نیزوت و وللشو
هنومن سپس یامد رد نوآ رد رت یاه
65 یتناس هجرد دارگ
تدم هب 72 دیدرگ کشخ لماک روط هب تعاس [
32 ] نزو .
هب هنومن ره کشخ تقد اب ساسح یوزارت اب هناگادج روط
01 / 0 تبث و نییعت دش
. هب ،سپس صیصخت نییعت روظنم
مادنا هب نژورتین و نبرک ،هایگ ینیمزریز و ییاوه یاه
ب یار
هزادن ا کل ب یکلاو شور زا نبرک یریگ [
44 ] زا نژورتین و
هدافتسا لادلجک شور دش
[ 10 .]
عمج زا سپ یروآ
هداد هللللصرع یاه یا
هزادن ا و یریگ
یهاگلللشیامزآ یاهروتکاف هداد ،
و دراو یتاعلاطا کناب رد اه
ندوب لام رن یرام آ زیلان آ هن وگره زا لب ق .دن دلللش هریخذ هداد آ زا .دش شیامزآ فونریمسا فورگوملوک نومزآ اب اه ن
اج
هداد هک یم تیعبت لامرن عیزوت زا اه کیرتماراپ رامآ زا دندرک
رب ارچ رثا هللسیاقم یارب .دللش هدافتللسا یرامآ زیلانآ یارب و نبرک صیلللصخت نژورتین
مادنا رد ییاوه یاه ینیمزریز و
تدلللش اب قطانم رد فلتخم یاه
،ییارچ یزجت نومزآ زا ۀ
سنایراو هفرطکی .دیدرگ هدافتسا نیگنایم ۀسیاقم
ت صیصخ
و نبرک نژورتین نینچمه و نیگنایم ۀلللسیاقم
دیلوت ا مادن
تدللللش رد ینیمزریز و ییاوه اب ماد یارچ فلتخم یاه
یکوت نومزآ زا هدافتلللسا هب .تفرگ ترولللص
یزجت روظنم ۀ
مرن زا یرامآ رازفا
SPSS22
و
Excel
هدافتسا دیدرگ .
لکش 2 . هنوگ زا ییامن
Artemisia austriaca
رد بسا ،سراولآ عتارم نیشدلآ و زرم
1
( نیا دادرخ رد سکع 1394
دودح هایگ عافترا و هدش هتفرگ 20
یتناس )تسا رتم
3 . جیاتن
1 Curtis& McIntosh
جیاتن م ۀللسیاق نیگنایم یز
ۀدوت نوگ ۀ رد یللسررب دروم
( لودج رد ینیمزریز و ییاوه مادنا 4
.تللسا هدللش هئارا )
یز ۀدوت
Ar. austriaca
فلتخم حوطس رد ییاوه مادنا رد
هب ییارچ کبس یارچ رد بیترت
25 / 44 طسوتم یارچ رد ،
75 / 23 نیگنلللس یارچ رد و 4
/ 75 راللتکه رد مرگولیک
.دیدرگ دروآرب سامویب ماد یارچ تدش شیازفا اب
مادنا یاه
ینعم شیازفا کبس یارچ هب تبس ن هنوگ نیا ییاوه اد
یر
.تسا هتشاد لک نزو نیگنای م یز
ۀدوت ینیمزریز و ییاوه مادن ا
ن وگ ۀ
Ar. austriaca
تدلللش رد رد ییارچ فلتخم یاه
( لودج 4 جیاتن .تسا هدش هئارا ) سنایراو ۀیزجت
داد ناشن
هک یز ۀدوت مادنا نوگ ینیمزریز و ییاوه ۀ
Ar. austriaca
تدش رد کی حطس رد ییارچ فلتخم یاه
توافت دص رد
ینعم ش یب .دنراد یراد صیص خت نازیم نیرت
یز ۀدوت نا ماد
نیگنس یارچ رد ییاوه هدهاش م
تدش شیازفا اب هک دش
ارچ یز ۀدوت مادن ا شیازفا ییاوه قلطم
.تللللسا هت فای
هبالللشم نینچمه یز
ۀدوت ییارچ یاهرامیت ،ییاوه مادنا
ینعم شیازفا بجوم راد
یز ۀدوت هدش ینیمزریز مادنا .دنا
لودج 4 . سیاقم جیاتن ۀ
رب ماد یارچ تدش رثا نیگنایم یز
ۀدوت نوگ ینیمزریز و ییاوه مادنا ۀ
austriaca .
A
غتم ری کبس یارچ
طسوتم یارچ نیگنس یارچ
ینعم حطس F یراد
یز ۀدوت )راتکه رد مرگولیک( ییاوه مادنا 29b
±/ 11 25 /
c 44 64
±/ 1 75 /
a 23 05
±/ 21 4 / 75 752 /
** 6 003 / 0
یز ۀدوت )راتکه رد مرگولیک( ینیمزریز مادنا 46b
±/ 5 8 2 /
c 22 9
±/ 1 4 /
a 18 44
±/ 13 46 / 44 270 /
** 6 005 / 0
- ( کرتشم ریغ فرح اب ریغتم ره نیگنایم a, b, c
نایب ) ینعم فلاتخا وجو رگ و راد
ینعم فلاتخا دوجو**
حطس رد راد 1
دصرد
لللسیاقم جیاتن ۀ
نیگنایم یز
ۀدوت لللشیر و ییاوه ۀ
نوگ ۀ
austriaca
. نومزآ زا هدافتلللسا ابA
( لودج رد یتفجt
5 )
هئارا رب .تسا هدش هب جیاتن ساسا
تسد یگنایم نیب هدمآ ن
یز ۀدوت هب تبللسن ییاوه یز
ۀدوت تدللش رد هللشیر یاه
ییارچ فلتخم کبلس و طلسوتم ،نیگنلس یارچ هلمج زا
ینعم فلاتخا دراد دوجو یراد
یز و ۀدوت مادنا ییاوه یاه
ارچ تدش هس ره رد تشیب
یز زا ر ۀدوت دوب هشیر .
لودج 5 . سیاقم ۀ نیگنایم یز ۀدوت نوگ ینیمزریز و ییاوه مادنا ۀ
austriaca .
نومزآ زا هدافتسا ابA
یتفجt تدش رد یاه ییارچ فلتخم
ریغتم کبس یارچ
طسوتم یارچ نیگنس یارچ
رایعم فارحنا + نیگنایم
نزو یز هدوت ییاوه مادنا 29
/
±11 21 / 44 65
/
±7 10 / 23 05
/
±21 20 / 75
هشیر نزو 46
/
±5 12 / 22 10
/
±1 5 / 18 45
/
±13 17 / 44
نومزآ هجیتن
** t 509 /
** 3 292 /
** 2 138 / 3
سیاقم جیاتن ۀ
تدش رثا نیگنایم یاه
ماد یارچ فلتخم
نوگ شلللشوپ دلللصرد رب ۀ
austriaca
. هک داد نالللشنA
للشیب نیرت نوگ شللشوپ نازیم ۀ
austriaca
. قطنم ردA ۀ اب
مک و نیگنس یارچ قطنم رد نازیم نیرت
ۀ یارچ اب سوتم ط
دوب لکش(
3 .) 1.3
رد نژورتین و نبرک صییییصخت . مادن ا
یاه
ییاوه austriaca .
A
یزجت زا لص اح جیاتن ۀ
رب ماد یارچ تدش رثا سنایراو
مادللنا رد نژورت ی ن و نب رک صی لللصخت یی اوه یالله
austriaca
. ( لودج ردA
6 .تسا هدش هئارا )
لکش 3 . سیاقم جیاتن ۀ
یگنایم نوگ ششوپ دصرد رب ارچ تدش رثا ن austriacaۀ
A.
یزجت جیاتن ۀ
تدلللش ریثأت سنایراو یارچ فلتخم یاه
نازیم رب ماد صیلللصخت
مادنا نژورتین هنوگ ییاوه یاه
austriaca
. ینعم دصرد کی حطس ردA
یلاحرد .دش راد هک
رب ماد یارچ صیلللصخت
رد هنوگ نیا ییاوه مادنا رد نبرک
ریثأت دصرد جنپ حطس ینعم
.تشادن یراد
لودج 6 . یزجت جیاتن ۀ
تدش رثا سنایراو مادنا رد نژورتین و نبرک صیصخت رب ماد یارچ یاه
ییاوه یاه austriaca
A.
ریغتم ریغت عبانم
جرد ۀ یدازآ تاعبرم نیگنایم
رامآ ۀ ینعم حطس F
یراد
یلیم( نبرک )مرگولیک رب مرگ
تدش ارچ 2
363 / 10 951
/
ns 2 069 / 0
اطخ 27
512 / 3
یلیم( نژورتین )مرگولیک رب مرگ
ارچ تدش 2
345 / 0 392
/
** 5 011 / 0
اطخ 27
064 / 0
- ینعم :**
حطس رد یراد 1
ینعم :* ،دصرد حطس رد یراد
5 ،دصرد ینعم فلاتخا دوجو مدع :ns راد
جیاتن سیاقم ۀ تدش رثا نیگنایم ماد یارچ فلتخم یاه
مادنا رد نژورتین صیلللصخت رب ه
هک داد نالللشن ییاوه یا
ریخذ رادق م ۀ
ییاوه مادن ا رد نژورتین رد های گ
ق طنم ۀ اب
قطنم هب تبلسن طلسوتم یارچ ۀ
نیگنلس یارچ تدلش اب
تلللسا هتفای شیازفا لکلللش(
4 .) ۀلللسیاقم جیاتن نیگنایم
ۀریخذ نیگنلس و طلسوتم ،کبلس یارچ تدلش رد نبرک
هب بیترت 72 / 21 ، 71 / 21 و 11 / 20 دوب و رثا تدلللش یاه
ریخذ رب ماد یارچ فلتخم ۀ
ینعم تواللفت نبرک ار یراد
دادن ناشن لکش(
5 ).
2.3 رد نژورت ی ن و نب رک صی ییییصخت . مادیینا
ینیمزریز austriaca
. A
رب ماد یارچ تدش رثا سنایراو ۀیزجت زا لص اح جیاتن مادللنا رد نژورتین و نبرک صیلللصخت ینیمزریز یالله
austriaca
. ( لودج ردA
7 ۀیزجت جیاتن .تس ا هدش هئارا )
تدللللش ریثأت سنای راو نازیم رب ماد یارچ فلتخم یاه
مادن ا نبرک ۀریخذ ن وگ ینیمزریز یاه
ۀ
austriaca
. ردA
ینعم دصرد کی حطس یلاحرد .دش راد
رب ماد یارچ رثا هک
ریخذ ۀ جنپ حطس رد هنوگ نیا ینیمزریز مادنا رد نژورتین
ینعم ریثأت دصرد .تشادن یراد
a
b
ab
0 2 4 6 8 10 12
نیگنس یارچ طسوتم یارچ کبس یارچ
هنوگ ششوپ دصردA.aucheri
لکش 4 . جیاتن نیگنایم ۀسیاقم صیصخت رادقم رب ارچ تدش رثا
مادنا رد نژورتین ییاوه یاه
A. austriaca
لکش 5 . جیاتن نیگنایم ۀسیاقم صیصخت رادقم رب ارچ تدش رثا
ک نبر
مادنا رد ییاوه یاه
A. austriaca
لودج 7 . جیاتن سنایراو ۀیزجت تدش رثا
مادنا رد نژورتین و نبرک صیصخت رب ماد یارچ یاه ینیمزریز یاه
austriaca .
A
ریغتم عبانم
رییغت یدازآ هجرد
تاعبرم نیگنایم هرامآ
ینعم حطس F یراد
یلیم( نبرک )مرگولیک رب مرگ
ارچ تدش 2
671 / 24 596
/
** 8 001 / 0
اطخ 27
870 / 2
یلیم( نژورتین )مرگولیک رب مرگ
ارچ تدش 2
007 / 0 431
/
ns 0 654 / 0
اطخ 27
017 / 0
- ینعم :**
حطس رد یراد 1
ینعم :* ،دصرد حطس رد یراد
5 ،دصرد ینعم فلاتخا دوجو مدع :ns راد
جیاتن نیگنایم ۀسیاقم تدش رثا
ماد یارچ فلتخم یاه
مادنا رد نبرک صیلللصخت رب هک داد نالللشن ینیمزریز یاه
رادقم نوگ ینیمزریز مادنا رد نبرک ۀریخذ ۀ
austriaca
.
A
قطنم رد ۀ قطنم هب تبللسن طللسوتم یارچ اب ۀ
تدللش اب
تللسا هتفای شیازفا نیگنللس یارچ لکللش(
6 .) نیگنایم ۀریخذ
نیگنس و طسوتم ،کبس یارچ تدش رد نژورتین ۀلللشیر رد های گ
هب بی ترت 48 / 1 ، 47 / 1 و 43 / 1 دوب و رثا
تدلللش ریخذ رب ماد یارچ فلتخم یاه ۀ
مادنا رد نژورتین
ینعم توافت ینیمزریز دادن ناشن ار یراد
لکش(
7 ).
لکش 6 . جیاتن نیگنایم ۀسیاقم نبرک صیصخت رادقم رب ارچ تدش رثا
رد A. austriacaۀشیر لکش
7 . جیاتن نیگنایم ۀسیاقم صیصخت رادقم رب ارچ تدش رثا
نژورتین رد A. austriacaۀشیر
b a ab
0 0.5 1 1.5 2 2.5
نیگنس یارچ طسوتم یارچ کبس یارچ
نژورتین صیصخت ییاوه مادنا رد (mg/kg)
a a
a
0 5 10 15 20 25 30
کبس یارچ یارچ طسوتم
یارچ نیگنس مادنا رد نبرک صیصخت ییاوه(mg/kg)
b a a
0 5 10 15 20 25
نیگنس یارچ طسوتم یارچ کبس یارچ
نبرک صیصخت هشیر رد(mg/kg)
a a a
0 0.5 1 1.5 2
کبس یارچ یارچ طسوتم
یارچ نیگنس هشیر رد نژورتین صیصخت (mg/kg)
