حیله و تقلب نسبت به قانون از طریق عقد صلح

(1)

ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ رود ، ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 3 ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1398 تﺎﺤﻔﺻ ، –462 445

) ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﺔﻟﺎﻘﻣ (

زا نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻖﻳﺮﻃ

ﺳ ﻴ ﺪ ﺪﻬﻣ ي يزﺮﻣداد 

رﺎﻳدﺎﺘﺳا هوﺮﮔ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺪﻜﺸﻧاد

ة قﻮﻘﺣ ﻢﻗ هﺎﮕﺸﻧاد

ﻢﻬﻓﺎﺑ ﺪﻤﺤﻣ

ﻢﻗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد

) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

18 / 6 / 1397 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :

31 / 4 / 1398 (

هﺪﻴﻜﭼ

قﻮﻘﺣ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ رد ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ هﺎﮕﻳﺎﺟ و وﺮﻤﻠﻗ ،ناﺮﻳا

ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ دﺮﻓ ي ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﻪﻛ دراد

؛ﺖﺳا هدارا يدازآ هﺎﮕﻧﻻﻮﺟ و هﺪﻣآ ﻢﻫاﺮﻓ هدارا ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ﻪﺑ

ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﻦﻳا زا ﻪﻛ ﺮﻈﻧ

مﺎﻈﻧ ،

ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ زا ار ناﺮﻳا ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻣ

ﻲ دزﺎﺳ . ﻪﺑ ﺮﻫﺎﻇ ، راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ صﺎﺨﺷا ،ﺖﺳا هداد هزﺎﺟا

زا ﻪﻛ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺐﻟﺎﻗ رد مﺎﻜﺣا

ةﺮﻣآ ﻪﻛ نﻮﻧﺎﻗ درﻮﻣ رد دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ ﭘﻴ

ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ

،ﺪﻧور هﺮﻔﻃ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﺻﺎﻘﻣ ﻪﺑ

ﺰﻴﻧ دﻮﺧ بﻮﻠﻄﻣ ﺖﺳد

ﻳ ﺪﻨﺑﺎ . ﺚﺤﺑ ،ﻪﻄﻘﻧ ﻦﻴﻤﻫ زا

» و ﻪﻠﻴﺣ

ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻖﻳﺮﻃ زا نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ

« حﺮﻄﻣ ، ﻣ ﻲ دﻮﺷ . شﺮﻳﺬﭘ ،ﺖﺴﺨﻧ هﺎﮕﻧ رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ

،ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ

ﮔدﺎﺳ ﻲ ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻦﻜﻤﻣ

، ﺎﺑ ار نﻮﻧﺎﻗ ﻪﻛاﺮﭼ ﺔﻬﺒﺷ

ﻪﺟاﻮﻣ ﺖﻳﻮﻐﻟ ﻣ

ﻲ دزﺎﺳ ﻪﻘﻓ ﺎﻣا ،

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ار عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻞﺻا ،ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ و ﻪﻴﻣﺎﻣا .

و ﻲﺳرﺮﺑ مﺎﻘﻣ رد ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ

،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﺳو ﻴ ﻪﻠ ا ي ،نآ وﺮﻤﻠﻗ و نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ياﺮﺑ

ﺖﺳا .

يﺪﻴﻠﻛ نﺎﮔژاو

هﺮﻣآ نﻮﻧﺎﻗ ﺾﻘﻧ ،ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ،هدارا ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ .

لﻮﺌﺴﻣ ةﺪﻨﺴﻳﻮﻧ

Email:dadmarzism@yahoo.com

(2)

446 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ

تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ

، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 3 ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1398

1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ ،نﻮﻧﺎﻗ ﻊﻳﺮﺸﺗ زا فﺪﻫ مﺎﺠﺴﻧا

ﻲﺸﺨﺑ ﺖﺳا نﺎﺴﻧا ﻲﮔﺪﻧز ﻪﺑ .

زا ﺲﭘ ﻪﻜﻧآ ار دﻮﺧ نﺎﺴﻧا

ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ

يو لﺎﻴﻣا و فاﺪﻫا ﻖﺑﺎﻄﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻢﻜﺣ ،دراﻮﻣ ﻲﺧﺮﺑ رد نﻮﭼ ،دﺮﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﺎﻈﻧ دﻮﺒﻧ

دﺪﺻرد ،

هار ود ،ﻪﺘﺧﺎﺳدﻮﺧ ِرﺎﺼﺣ ﻦﻳا زا راﺮﻓ ياﺮﺑ و ﺪﻣآﺮﺑ نﻮﻧﺎﻗ زا راﺮﻓ ﺶﻴﭘرد

ورِ

ﺖﺷاد : ار نﻮﻧﺎﻗ ﺎﻳ

ﺾﻘﻧ ًﺎﺘﺣاﺮﺻ ﻨﻛ

ﺪ ﺎﻳ ؛ ﻪﻜﻧآ ﻪﺑ يﺎﺟ هدﺎﻔﺘﺳا ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ زا ،نﻮﻧﺎﻗ ﺢﻳﺮﺻ ﺾﻘﻧ و نﺎﻴﻐﻃ ﻨﻛ

ﺪ ﺎﺗ ،

و ﮓﻧﺮﻴﻧ هار زا ﻪﺑ

ترﻮﺻ ﺪﻳآ ﻞﺋﺎﻧ دﻮﺧ فاﺪﻫا ﻪﺑ و ﺪﻬﻧ رﺎﻨﻛ ار ﻢﺣاﺰﻣ ﺪﻋاﻮﻗ ،ﺢﻳﺮﺻﺮﻴﻏ .

ياﺮﺑ

،نﻮﻧﺎﻗ ،لﺎﺜﻣ ﺐﻟﺎﻗ

ﻲﻳﺎﻫ ﺶﻴﭘ زا ﻦﻴﻴﻌﺗ هﺪﺷ ، ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ ﺶﻴﭘ

ﻲﻨﻴﺑ ﺮﻛ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ،داﺮﻓا ﺎﺗ ،هد

ﺮﻫ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﺑ ،دﻮﺧ زﺎﻴﻧ ﺎﺑ زا ﻚﻳ

ﺎﻬﻧآ فﺮﻃﺮﺑ ار دﻮﺧ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ، ﻨﻛ

ﺪﻨ . ﻦﻳا ﺐﻟﺎﻗ ﺎﻫ ،ﻂﻳاﺮﺷ ،

ﻪﻛ ،دراد ار دﻮﺧ صﺎﺧ رﺎﺛآ و مﺎﻜﺣا ا

ﺪﻧدازآ ،ﺪﻘﻋ و ﺐﻟﺎﻗ عﻮﻧ بﺎﺨﺘﻧا رد داﺮﻓا ﻪﭼﺮﮔ

، زا ﺲﭘ

ﺖﻳﺎﻋر ار ﺪﻘﻋ نآ دﺎﻘﻌﻧا ﻂﻳاﺮﺷ ًﻻوا ﺪﻧﺮﻳﺰﮔﺎﻧ ،ﺪﻘﻋ عﻮﻧ بﺎﺨﺘﻧا ﻨﻨﻛ

ﺪ ،ﺪﻘﻋ دﺎﻘﻌﻧا زا ﺲﭘ ًﺎﻴﻧﺎﺛ و

،نآ زا ﻲﺷﺎﻧ رﺎﺛآ و مﺎﻜﺣا ﻪﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ

ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﻳﺎﻋر ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻣ ﺎﻳ ردﺎﻗ ،صﺎﺨﺷا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ

ﺪﻨﺷﺎﺒﻧ دﻮﻘﻋ ﻦﻳا مﺎﻜﺣا زا ﺖﻴﻌﺒﺗ و

، و ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳا زا ،ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ ﻲﻫار زا ﺎﺗ ﺪﻧدﺪﺻرد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﻞﻤﻋ ،لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ و ﺪﻧﺰﻳﺮﮕﺑ مﺎﻜﺣا ﺎﻬﻧآ

ﻂﺳﻮﺗ و ﺪﺷﺎﺑ عوﺮﺸﻣ نﻮﻧﺎﻗ

ﻪﺑ ﺖﻴﻤﺳر دﻮﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ .

زا ﻲﻜﻳ ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺐﻟﺎﻗ

يﺎﻫ ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ هﺪﺷ نﻮﻧﺎﻗ يﻮﺳ زا ﺖﺳا

ِﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ

ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ دﺮﻓ ﺖﻴﻤﻫا ،ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ رد نآ هﮋﻳو

يا دراد . ﻖﺑﺎﻄﻣ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ رد ةدﺎﻣ

758 ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ،ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻣ

ﺪﻧاﻮﺗ ﺑ ،دﻮﺷ ﺮﮕﻳد ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ ﻦﻴﺸﻧﺎﺟ نوﺪ

ﻪﻜﻨﻳا و ﻂﻳاﺮﺷ

مﺎﻜﺣا ﻪﻛ ار يﺪﻘﻋ ﻪﺑ

يﺎﺟ ؛ﺪﺷﺎﺑ اراد ،ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ نآ ﻪﺑ

ﻦﻳا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻲﺒﻟﺎﻗ ﺢﻠﺻ ، ﻊﻴﺳو

ﺮﺗ ﻤﻫ زا ﺔ

هﺪﻣآ ﻢﻫاﺮﻓ هدارا ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ

) ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1376 : 299 و 300

و (

هﺎﮕﻧﻻﻮﺟ

ﺎﻫدادراﺮﻗ يﺎﻗآ و هدارا يدازآ

) يﺮﻔﻌﺟ يدوﺮﮕﻨﻟ ، 1370 : 134

و (

مﺎﻜﺣﻻاﺪﻴﺳ

) ﻲﻨﻳوﺰﻗ ﻲﻧﺎﺠﻧز ، ﻲﺑ ﺎﺗ : 28

ﺖﺳا (

.

ﻪﺑ ﺮﻫﺎﻇ ، راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ﺖﻴﻌﺒﺗ و اﺮﺟا زا ﻪﻛ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺐﻟﺎﻗ رد داﺮﻓا ﺖﺳا هداد هزﺎﺟا

ﺮﻣآ مﺎﻜﺣا و تارﺮﻘﻣ زا ة

ﻪﻛ نﻮﻧﺎﻗ رد

درﻮﻣ دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ ﺶﻴﭘ

ﻲﻨﻴﺑ

،ﺪﻧور هﺮﻔﻃ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺑ

ﺪﺻﺎﻘﻣ و رﺎﺛآ ﻲﻗﻮﻘﺣ دﻮﺧ بﻮﻠﻄﻣ ﺖﺳد

ﺪﻨﺑﺎﻳ . زا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ﺚﺤﺑ ،ﻪﻄﻘﻧ ﻦﻴﻤﻫ

حﺮﻄﻣ ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻖﻳﺮﻃ زا نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻣ

دﻮﺷ . ﻪﺑ ﻦﻳا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺎﺑ داﺮﻓا ﻪﻛ ﻪﻠﻴﺳو

يا ﺪﻘﻋ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ

ﻞﺋﺎﻧ ،دﻮﻘﻋ نآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ،دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ مﺎﻜﺣا و ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﻳﺎﻋر نوﺪﺑ ،ﺢﻠﺻ ﻲﻣ

ﺪﻧﻮﺷ .

وﺮﻤﻠﻗ و ﺶﻘﻧ ،ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ مﺎﻘﻣ رد ،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ

ﻪﻠﻴﺳو يا نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ ياﺮﺑ ﺖﺳا

. ﻪﺑ ﻞﻴﻧ ياﺮﺑ ﻦﻳا

رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻠﻴﺣ مﻮﻬﻔﻣ ًاوﺪﺑ ﺖﺳا مزﻻ

دﻮﺷ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺐﻠﻘﺗ و .

(3)

ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻖﻳﺮﻃ زا نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ

447

2 .

» ﻪﻠﻴﺣ « و

» نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ «

طﺎﺒﺗرا و ﺎﻬﻧآ

دﺎﻣ ﻞﻳذ ،ﺖﻐﻟ بﺎﺘﻛ رد ﻪﻠﻴﺣ ة

» لﻮﺣ « ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻌﻣ

» ﺖﺤﻠﺼﻣ ،ﺐﻳﺮﻓ و ﮓﻧﺮﻴﻧ ،ترﺎﻬﻣ ،ﻲﺘﺳدﺮﺗ

ﺪﻣآ ﺖﺳا ه

«

) ﻦﺑا رﻮﻈﻨﻣ

، 1414 ق : 188

؛ ﻲﻔﺻ رﻮﭘ

، ﻲﺑ ﺎﺗ : 292

.(

ًازﺎﺠﻣ ،ﻪﻠﻴﺣ هﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﺑ

يﺎﻨﻌﻣ

» هرﺎﭼ « و

» ﻪﻠﻴﺳو « ﻪﺑ رﺎﻛ ﻲﻣ دور

) ﻦﺑا ،ﻢﻴﻗ 1416 ق ج ، 3 : 253

.(

ﻦﻳا هرﺎﭼ ﻲﻳﻮﺟ و ﺪﺷﺎﺑ ﺐﻠﻘﺗ ﺎﺑ مأﻮﺗ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ

تﺎﺠﻧ و ﻲﻋﺮﺷ دﻮﺼﻘﻣ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ؛ﺖﺤﻠﺼﻣ و ﺮﻴﺧ ،نآ بﺎﻜﺗرا زا فﺪﻫ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ هﺎﮔ

زا

ﺪﺷﺎﺑ ﺪﺳﺎﻔﻣ ﻲﺧﺮﺑ ﻊﻓر و ﻪﻜﻠﻬﻣ

)

،شوﺮﻓرﺎﺑ 1312 ق : 417

.(

ﻠﻴﺣ ﻪﺑ ،ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﻪﻠﻴﺣ ﺔ

ﻠﻴﺣ و عوﺮﺸﻣ ﺔ

ﻢﻴﺴﻘﺗ عوﺮﺸﻣﺎﻧ ﻲﻣ

دﻮﺷ .

ﺐﺟﻮﻣ ،ﻪﻠﻴﺣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﮔا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا عوﺮﺸﻣﺎﻧ زا عوﺮﺸﻣ ﻞﻴﺣ ﻚﻴﻜﻔﺗ كﻼﻣ

» ﺾﻘﻧ

سﺪﻘﻣ عرﺎﺷ ﻲﻫاﻮﻧ و ﺮﻣاوا «

ِﺐﺒﺳ و

» لﻼﺣ ﻢﻳﺮﺤﺗ ﺎﻳ ماﺮﺣ ﻞﻴﻠﺤﺗ «

ﺎﻳ

» تﺎﺒﺛا و ﻖﺣ طﺎﻘﺳا

ﻲﻠﻃﺎﺑ « ؛ﺖﺳا ﺰﻳﺎﺟ و عوﺮﺸﻣ ،ددﺮﮕﻧ رد

ﺮﻴﻏ ﻦﻳا ترﻮﺻ ﺖﺳا ﻞﻃﺎﺑ و عوﺮﺸﻣﺎﻧ ،

) ،قوﺪﺻ ﺦﻴﺷ

1413 ق : 32 ،ﻲﻠﺣ ﻖﻘﺤﻣ ؛ 1403

ق : 482 ؛ ﻲﻌﺒﺟ ﻲﻠﻣﺎﻋ ) ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ ( ، ﻲﺑ ﺎﺗ ] ﻒﻟا [ ج ، 2

، : 26 ،ﻲﺴﻟﺪﻧا ؛ ﻲﺑ ﺎﺗ ج ، 8 : 289 و 513 ؛

ﻲﺴﻟﺪﻧا

، ج 9 : 14 و 15

.(

،ﻞﻤﻋ مﺎﻘﻣ رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ

ﺿ ﺔﻄﺑﺎ ﺪﺷﺎﺒﻧ ﺎﺸﮕﻫار هراﻮﻤﻫ ،فﻮﺻﻮﻣ .

ﺔﻄﺑﺎﺿ يﺮﮕﻳد ﻪﻛ

ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ، ﻲﻨﻴﻋ ﺮﺗ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ زا و و ﺎﻬﻘﻓ ﻲﺧﺮﺑ يﻮﺳ نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ

ﻦﻴﻴﺒﺗ و ﻪﺋارا ﺷ

هﺪ ﺖﺳا :

» يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ

ﺖﺳا ﻒﻴﻠﻜﺗ يدﻮﺟو ﻂﻳاﺮﺷ ﺶﻳاﺪﻴﭘ و ﻖﻘﺤﺗ زا «

)

،ﻲﻧﺎﺷﺎﻛ 1352 : 55

.(

ﻪﻛ ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ ﺔﻠﻴﺣ

وﺮﻤﻠﻗ رد ﻂﻘﻓ ،عوﺮﺸﻣ

» مﺎﻜﺣا ِعﻮﺿﻮﻣ «

ﻖﻘﺤﺗ رﻮﺼﺘﻣ ﻪﻠﻴﺣ ،ﻢﻜﺣ ﺲﻔﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ و دراد

ﺖﺴﻴﻧ . ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ،ﺮﮕﻳد ﺔﻠﻴﺣ دﺎﺠﻳا ﺮﻴﻴﻐﺗ ،ﻢﻜﺣ ِعﻮﺿﻮﻣ رد ،عوﺮﺸﻣ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ ﺎﻋدا ناﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺮﻛ

د ﺮﺑ

ﻲﻤﻜﺣ ﻪﻧ و ﺖﺳا ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ،جوﺮﺧ ؛ﺖﺴﻴﻧ قدﺎﺻ ،ﻲﻣاﺰﻟا ﻢﻜﺣ ِعﻮﺿﻮﻣ ،ﺎﻣ درﻮﻣ

، ﻪﻛاﺮﭼ

زا ًﺎﺗاذ مﺎﻜﺣا ﺔﻄﻠﺳ

و ﺖﺳا جرﺎﺧ نﺎﺴﻧا ﭻﻴﻫ

ﺲﻛ ﻲﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻢﻜﺣ رد ﻲﻬﻟا ماﺮﺣ و لﻼﺣ ﻲﻨﻌﻳ ،

ﻦﻳا ﻪﺑ ؛ﺖﺳا ﻢﻜﺣ ِعﻮﺿﻮﻣ رد فﺮﺼﺗ ،دراد نﺎﻜﻣا نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ ﻪﻛ يﺰﻴﭼ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﻨﻛ فﺮﺼﺗ ﺎﻨﻌﻣ ﻪﻛ

ِعﻮﺿﻮﻣ ﻚﻳ زا ار دﻮﺧ نﺎﺴﻧا جرﺎﺧ ﻲﻋﺮﺷ

ﻛ ﺪﻨ دﻮﺷ دراو ﺮﮕﻳد ﻲﻋﺮﺷ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ و

) ،ﻲﻧﺎﻬﺒﻬﺑ ﻲﺑ ﺎﺗ : 135

.(

،ﻞﻤﻋ ﻦﻳا زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﺑ

يﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ،عوﺮﺸﻣ ﻪﻠﻴﺣ ﺮﻴﺒﻌﺗ

» ﻬﻣ عوﺮﺸﻣ ترﺎ «

دﺎﻳ

هدﺮﻛ ﺪﻧا

) ،ﻲﻧﺎﺷﺎﻛ 1352 : 61

.(

،ﺖﻐﻟ رد ﺐﻠﻘﺗ ﻪﺑ

ﻲﻧﺎﻌﻣ

» دﻮﺧ دﻮﺳ ﻪﺑ يرﺎﻛ رد و ﺮﻴﻴﻐﺗ ،لﻮﺤﺗ ،شدﺮﮔ ،ﺎﻫرﺎﻛ رد فﺮﺼﺗ

ندﺮﻛ فﺮﺼﺗ و شﻼﺗ يﺮﮕﻳد نﺎﻳز و «

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ

) ،اﺪﺨﻫد 1373 ج ، 4 : 34

.(

» نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ «

) Fraude A la Loi

،(

ﻪﺑ ﻲﮔزﺎﺗ تﺎﻴﺑدا ﻪﺑ ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ زا يﻮﺳ زا و ﻪﺘﻓﺎﻳ هار ﺎﻣ ﻲﻗﻮﻘﺣ

راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ

و هﺪﺸﻧ ﻪﺋارا ،نآ زا ﻲﻔﻳﺮﻌﺗ رد

ﺖﺳا ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺖﻘﻴﻘﺣ ﺪﻗﺎﻓ حﻼﻄﺻا .

ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ ﻒﻳﺮﻌﺗ رد

هﺪﺷ نﺎﻴﺑ ،نﻮﻧﺎﻗ ﺖﺳا

:

» مﺎﺠﻧا ،ﻒﻴﻠﻜﺗ ﻚﻳ ياﺮﺟا زا راﺮﻓ ﺪﺼﻗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﻤﻋ ﺮﻫ ﻲﻣ

دﻮﺷ ،ﻦﻳا و

ﺣ زا راﺮﻓ ﺎﻳ ماﺮﺣ زا ﺺﻠﺨﺗ ﻪﺑ نآ زا ﺎﻬﻘﻓ ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻤﻫ ﺮﻴﺒﻌﺗ ماﺮ

هدﺮﻛ ﺪﻧا «

) ،ﻲﻧﺎﺷﺎﻛ 1352 : 39

.(

ﻲﺴﻛ ﺐﻠﻘﺗ ،نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻛ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ ﻞﺳﻮﺘﻣ ﻲﻠﻳﺎﺳو ﻪﺑ ، ﻲﻣ

دﻮﺷ و ًﺎﺗاذ ﻪﻛ ﻪﺑ

يدﻮﺧ دﻮﺧ ،

(4)

448 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ

، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 3 ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1398

ِﻦﻴﻧاﻮﻗ زا ﻲﻜﻳ ﺎﺑ ضاﺮﻏا نآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺿاﺮﻏا ﻪﺑ لﻮﺻو ،وا رﻮﻈﻨﻣ ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ و عوﺮﺸﻣ دراد ضرﺎﻌﺗ ،هﺮﻣآ

) يﺮﻔﻌﺟ يدوﺮﮕﻨﻟ ، 1343 : 19 ،ﻲﻤﻠﻳد ؛ 1389 : 167

.(

ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ رﻮﻛﺬﻣ

رﺎﻴﺴﺑ ،ﻪﻠﻴﺣ و ﺐﻠﻘﺗ ،ﻲﺣﻼﻄﺻا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و يﻮﻐﻟ ﺮﻈﻧ زا ، ﻪﺑ

ﻢﻫ

ﻚﻳدﺰﻧ ﺪﻧا

، هدﺎﻔﺘﺳا ﺐﻠﻘﺗ حﻼﻄﺻا زا ،قﻮﻘﺣ رد و ﻪﻠﻴﺣ حﻼﻄﺻا زا ،ﻪﻘﻓ رد ﻪﻛ توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ

ﺖﺳا هﺪﺷ .

ﺮﺑ ﻦﻴﻤﻫ رد ،نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ِحﻼﻄﺻا ود ،ﺰﻴﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ،ﺎﻨﺒﻣ

هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﻫ رﺎﻨﻛ ﻲﻣ

دﻮﺷ . دﻮﺟو ﺎﺑ ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﻲﺧﺮﺑ ، ﻦﻳا

ود ،حﻼﻄﺻا توﺎﻔﺗ

ﻲﻳﺎﻫ ﻞﺋﺎﻗ هﺪﺷ ﺪﻧا

1.

3 . ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻪﺑ

ﺔﺑﺎﺜﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ﻞﻳﺎﺳو زا ﻲﻜﻳ

دﻮﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﺳا مزﻻ ،نآ وﺮﻤﻠﻗ و نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ﺖﺧﺎﻨﺷ زا ﺲﭘ :

ﺎﻳآ ﻲﻣ ناﻮﺗ

،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ زا ﻪﺑ

ﻨﻋ ناﻮ ؟ﺮﻴﺧ ﺎﻳ دﺮﺑ هﺮﻬﺑ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ﻞﻳﺎﺳو زا ﻲﻜﻳ

،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،ﻪﻣادا رد ﻪﺑ

ﺔﺑﺎﺜﻣ ﺔﻠﻴﺳو ﺐﻠﻘﺗ و ﻦﻴﻴﺒﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ نآ وﺮﻤﻠﻗ ﻲﻣ

ﻮﺷ د .

1 . 3 . ﻲﺳرﺮﺑ

» نﺎﻜﻣا

« ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺐﻠﻘﺗ

ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ دﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻴﺟﻮﺗ ياﺮﺑ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ،نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ﻞﻳﺎﺳو زا ﻲﻜﻳ ﻲﻣ

ناﻮﺗ زا

ﻪﺳ ﺖﺴﺟ هﺮﻬﺑ لﻻﺪﺘﺳا ِﺐﻳﺮﻘﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ :

3.1.1 .

» عﻮﺿﻮﻣ ﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ «

و

» لﻼﻘﺘﺳا « ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ

ﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ تﺎﺒﺛا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ نﺎﻜﻣا تﺎﺒﺛا ياﺮﺑ ،ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻦﻳا ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ لﻼﻘﺘﺳا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﺖﺳا

.

،ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻦﻳا ﻖﺑﺎﻄﻣ رد

ترﻮﺻ ود دﻮﺟو

ﺔﺼﻴﺼﺧ

،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ رد ﻞﻳذ ﻲﻣ

اﻮﺗ ن ار ﺪﻘﻋ ﻦﻳا ﺶﻘﻧ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻪﻠﻴﺳو يا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ ياﺮﺑ

ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ نﻮﻧﺎﻗ :

ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﺷﺎﺒﻧ اﻮﻋد ﻪﺑ نداد ﻪﻠﺼﻴﻓ و عاﺰﻧ ﻊﻓر ﺺﺘﺨﻣ ،ﺢﻠﺻ ًﻻوا ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ دﺎﻘﻌﻧا ﺖﻬﺟ ﻲﺒﻟﺎﻗ

نآ ﺮﻴﻏ ﺎﻳ عاﺰﻧ ﻊﻓر زا ﻢﻋا ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﺮﻫ ﺎﺑ ﺪﻘﻋ )

ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ مﺎﻘﻣ رد ﺎﻳ ﻲﻳاﺪﺘﺑا ﺢﻠﺻ (

و دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ

ﻮﻣ ﺪﻗﺎﻓ ،ﺪﻘﻋ ﻦﻳا رﺎﺛآ ﻲﺘﺣ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺮﺛا عﻮﻧ ﺮﻫ ،نآ ﺎﺑ ناﻮﺘﺑ و ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺻﺎﺧ عﻮﺿ

ﻲﻗﻮﻘﺣ يا ﻪﻛ

دﺎﺠﻳا ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ ﺎﺑ ﻲﻣ

دﻮﺷ ءﺎﺸﻧا ، ﺮﻛ د ؛

ًﺎﻴﻧﺎﺛ يﺪﻘﻋ ،ﺢﻠﺻ دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ ﺮﺑ عﺮﻓ و ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ

ﺪﺷﺎﺒﻧ

؛ ﻦﻳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺚﺤﺑ درﻮﻣ قﻮﻘﺣ و ﻪﻘﻓ رد ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻋﻮﺿﻮﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ

ﺴﻣ يﺪﻘﻋ ،ﺢﻠﺻ ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﺳا دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ ﺮﺑ عﺮﻓ ﺎﻳ ﺖﺳا ﻞﻘﺘ

. ﺢﻠﺻ ،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ﻪﺑ

ِرﻮﻈﻨﻣ

ﺢﻠﺻ و ﻊﻴﺑ ﺮﺑ عﺮﻓ ،ضﻮﻋ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻦﻴﻋ لﺎﻘﺘﻧا ﻪﺑ

ِرﻮﻈﻨﻣ ﺮﺑ عﺮﻓ ،ضﻮﻋ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺖﻌﻔﻨﻣ لﺎﻘﺘﻧا

دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ هرﺎﺟا .

،ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ ﺎﻳ ﻲﻗﻮﻘﺣ لﺎﻤﻋا ﺮﻳﺎﺳ ﺮﺑ عﺮﻓ و ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻞﻘﺘﺴﻣ ،ﺢﻠﺻ

1 . ر . ك : ﻖﻠﺑا ،راد 1386 : 97

؛ ،ﻲﻤﺳﺎﻗ و ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 1390

: 145 و 146 .

(5)

449

ار ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ،ﺪﺷﺎﺑ رد

ﻲﭘ ﺪﻫاﻮﺧ ﺢﻠﺻ ﻪﻛ يﺪﻘﻋ ﻂﻳاﺮﺷ و مﺎﻜﺣا زا ﻪﻛ ﺖﺷاد ﻪﺑ

يﺎﺟ ﻊﻗاو نآ

ﻲﻣ دﻮﺷ يوﺮﻴﭘ ، ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و مزﻻ ،دﻮﻘﻋ نآ ﺖﺤﺻ و ﻞﻴﻜﺸﺗ ياﺮﺑ نآ دﻮﺟو ﻪﻛ ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﺮﻫ و

ﺖﺳا يﺪﻘﻋ رﺎﺛآ نﺎﻤﻫ نآ رﺎﺛآ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ؛ﺖﺳا يروﺮﺿ نآ دﻮﺟو ﺰﻴﻧ ﺢﻠﺻ رد ،ﺖﺳا يروﺮﺿ ﻊﻗاو نآ مﺎﻘﻣ رد ﺢﻠﺻ ﻪﻛ ﻲﻣ

دﻮﺷ .

ا ،ﺖﻨﺳ ﻞﻫا ﻪﻘﻓ رد ﺢﻠﺻ و مﺎﻘﻣ رد ًﻻو

ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ يرﺎﺟ اﻮﻋد و ﺖﻣﻮﺼﺧ ﻞﺼﻓ ﻲﻣ

دﻮﺷ و

ﺮﮕﻳد دﻮﻘﻋ ﺮﺑ عﺮﻓ و ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻠﻘﺘﺴﻣ ﺪﻘﻋ ،ًﺎﻴﻧﺎﺛ )

اﺮﺑا ،ﻪﻳرﺎﻋ ،ﻪﺒﻫ ،هرﺎﺟا ،ﻊﻴﺑ (

ﺖﺳا

) ،ﻲﻠﻴﺣز 1407 ق :

298 ،ﻲﻃﻮﻴﺳ ؛ 1415 ق : 306

رد ؛(

دﻮﺟو ﺖﺳا نآ ﺮﺑ عﺮﻔﺘﻣ ،ﺢﻠﺻ ﻪﻛ يدﻮﻘﻋ ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﺳا مزﻻ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ

ﺛآ و مﺎﻜﺣا و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺢﻠﺻ ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻘﻋ رﺎﺛآ و مﺎﻜﺣا نﺎﻤﻫ ،نآ رﺎ

ﻪﺑ يﺎﺟ ﺪﻘﻌﻨﻣ نآ

ﻲﻣ ددﺮﮔ

؛ رد ﻦﻳا ترﻮﺻ مﺎﻜﺣا زا راﺮﻓ ياﺮﺑ ﺮﮔا ، ﺔﺻﺎﺧ

ﻲﻠﻘﺘﺴﻣ ﺪﻘﻋ نﻮﭼ ﺪﻨﻛ ﺢﻠﺻ ،ﻊﻴﺑ

ﺖﺴﻴﻧ

، ﻮﺨﻧ ﻲﻋﺮﺷ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ دﻮﺑ ﺪﻫا

.

قﻮﻘﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ

ﻲﻣﻼﺳا ﺰﻴﻧ زا داﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ 549

ﺮﺼﻣ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ

، 517 ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ

ﻪﻳرﻮﺳ

، 548 ﻮﻧﺎﻗ ﻲﺒﻴﻟ ﻲﻧﺪﻣ ن

، 698 قاﺮﻋ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ

، 1035 و نﺎﻨﺒﻟ دﻮﻘﻋ و تﺎﺒﺟﻮﻣ نﻮﻧﺎﻗ

زا ،ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫرﻮﺸﻛ قﻮﻘﺣ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻠﻤﺟ

ةدﺎﻣ 2044 يﺪﻘﻋ ﺢﻠﺻ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ

ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا

» عاﺰﻧ ﻊﻓر « ﻊﺿو ﻲﻣ دﻮﺷ ﻊﻓر ار اﻮﻋد ،ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻲﺿاﺮﺗ ﺎﺑ و ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ ار ﺖﻣﻮﺼﺧ و

ﻪﻠﺼﻴﻓ ﻲﻣ ﺪﻫد . ﻫا ﻪﻘﻓ رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻨﻣ ﺢﻠﺻ دﺮﺑرﺎﻛ ،ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا قﻮﻘﺣ و ﺖﻨﺳ ﻞ

ﻊﻓر ﻪﺑ ﺮﺼﺤ

عاﺰﻧ و اﻮﻋد ﺖﺳا

. ﻪﺑ ﻦﻳا ﺐﻴﺗﺮﺗ

، ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ قﻮﻘﺣ و ﺖﻨﺳ ﻞﻫا ﻪﻘﻓ رد ﻪﻜﻨﻳا

ﺪﻗﺎﻓ ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻲﮔﮋﻳو

يﺎﻫ فﻮﺻﻮﻣ ﺖﺳا

، ﻲﻤﻧ ناﻮﺗ ،ﺪﻘﻋ ﻦﻳا زا ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻪﻠﻴﺳو يا ﻪﻠﻴﺣ ياﺮﺑ

ﺖﺴﺟ هﺮﻬﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و .

ﺎﻣا ﺎﻳآ ،ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ رد ﻲﻣ

ناﻮﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ رﻮﻛﺬﻣ

ار ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ،

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﻠﻴﺳو يا

؟ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ﺖﻬﺟ

ﺢﻠﺻ ﺶﻘﻧ شﺮﻳﺬﭘ ﻒﻟﺎﺨﻣ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺪﻴﺗﺎﺳا زا ﻲﻜﻳ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻪﻠﻴﺳو يا ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ياﺮﺑ

نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺳا

. ﻪﺑ دﺎﻘﺘﻋا ﺘﺴﺟﺮﺑ ناﺪﻗﻮﻘﺣ ﻦﻳا ﻪ

،

» ﻲﻋﻮﻧ ،ﺢﻠﺻ ﺮﻫﻮﺟ و مﻮﻬﻔﻣ رد

» ﻢﻟﺎﺴﺗ «

،ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﻪﺑ و

» ﺖﺷﺬﮔ يﺎﻫ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ « ﻪﻛ ﺖﺳا زﺎﻴﺘﻣا ﻦﻴﻤﻫ و دراد دﻮﺟو نآ

ار دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ زا

زﺎﺘﻤﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ يا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻲﻣرد دروآ

؛ رد ﻲﻨﻌﻳ ﺮﻫ درﻮﻣ ود ﻦﻴﺑ ﻲﻘﺣ دﻮﺟو ﻪﻛ

ﺪﻫ ﺎﻳ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ عاﺰﻧ درﻮﻣ ﺎﻳ هدﻮﺑ ﻪﺒﺘﺸﻣ ﺮﻔﻧ ﺰﻴﻫﺮﭘ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا عزﺎﻨﺗ زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ف

و ﺎﻨﺒﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻪﻛ يﺪﻘﻋ ،دﻮﺷ ﺖﺷﺬﮔ

يﺎﻫ ﻊﻗاو ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻲﻣ

دﻮﺷ ﺖﺳا ﺢﻠﺻ ...

ِﻲﻘﻠﺗ ﻦﻳا

ﺎﻫدادراﺮﻗ ﺮﻳﺎﺳ زا ار ﺪﻘﻋ ﻦﻳا زﺎﻴﺘﻣا ،ﺢﻠﺻ زا ﻲﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ

ﻲﺑﻮﺧ نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد نﻮﻧﺎﻗ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺎﻣا ،

داﻮﻣ ﻲﻧﺪﻣ 752

و 758 و 762 ﻢﻴﻈﻨﺗ نﺎﻨﭼ ار هدﺮﻛ

ﻧا ﺪ مﺎﺠﻧا مﺎﻘﻣ رد ﺮﻔﻧ ود ﻪﻛ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ

يا ﺪﻨﻧﺎﻣ

نوﺪﺑ و ﻊﻴﺑ ﻦﻳا

ﻪﻛ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺰﻴﻧ ﺢﻣﺎﺴﺗ ﺪﺼﻗ ﻲﻣ

ﺪﻨﻧاﻮﺗ مﺎﻧ

» ﺢﻠﺻ « ﺮﺑ ار ﺔﻠﻣﺎﻌﻣ و ﺪﻨﻬﻧ دﻮﺧ

ﺪﻧﺰﻳﺮﮕﺑ ﻊﻴﺑ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ مﺎﻜﺣا مﺎﻤﺗ ياﺮﺟا زا ...

رد ﻦﻳا ترﻮﺻ ،هدﺮﺘﺴﮔ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا رد ﺢﻠﺻ ،

(6)

450 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ

، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 3 ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1398

ﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ ﻞﻴﻬﺴﺗ و ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻢﻈﻧ ندرﻮﺧ ﻢﻫﺮﺑ ﺚﻋﺎﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖ

ﻲﻣ دﻮﺷ «

) ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1376 : 302 و

303

.(

ﺢﻠﺻ ﺶﻘﻧ ،رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳا دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ ﺎﻣا ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻪﻠﻴﺳو يا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ عوﺮﺸﻣ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ﺖﻬﺟ

نﻮﻧﺎﻗ

، رﺎﻜﻧا ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ﺖﺳا

، وﺮﻤﻠﻗ ًﻻوا ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ رد ﺢﻠﺻ ﻪﻛاﺮﭼ ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ

يدﺮﻓ

ﻴﻏ ﺎﻳ ﺖﻣﻮﺼﺧ ﻞﺼﻓ زا ﻢﻋا ،ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﺮﻫ و دراد نآ زا ﺮ

ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ عﻮﺿﻮﻣ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ًﺎﻴﻧﺎﺛ ؛ﺪﺷﺎﺑ

يرﺎﺟ نآ رد دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ رﺎﺛآ و مﺎﻜﺣا ،ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺪﻘﻋ

،ﺖﺴﻴﻧ ياﺮﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

،لﺎﺜﻣ ﻲﻣ ناﻮﺗ

،ﺢﻠﺻ ﺐﻟﺎﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﺑ

نﺎﻤﻫ ﺔﺠﻴﺘﻧ نوﺪﺑ ،ﺪﺷ ﻞﺋﺎﻧ ﻊﻴﺑ ﺪﻘﻋ ﻪﻜﻨﻳا

ﻦﻴﻓﺮﻃ

ﺎﺧ رﺎﺛآ و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻊﻴﺑ ﺪﻘﻋ صﺎﺧ ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﻳﺎﻋر ﻪﺑ مﺰﻠﻣ ﺻ

ﺔ ﻪﺑ ﺪﻘﻋ ﻦﻳا ﺎﻬﻧآ

دﻮﺷ ﻞﻴﻤﺤﺗ .

،ﻪﻣادا رد ﺔﻟدا ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺖﻴﺻﻮﺼﺧ ود زا ﻚﻳﺮﻫ تﺎﺒﺛا )

نآ لﻼﻘﺘﺳا و عﻮﺿﻮﻣ ﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ (

ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ

، نﺎﻴﺑ ﻲﻣ دﻮﺷ :

ﻒﻟا ( ﻦﻴﻌﻣﺎﻧ و ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ ِعﻮﺿﻮﻣ زا ﻢﻋا يﺮﻣا ﺮﻫ ًﻻوا ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ عﻮﺿﻮﻣ ﻲﻣ

ﺪﺷﺎﺑ و

ﺖﺤﺗ يﺮﺼﻨﻋ ،ﺪﻘﻋ ﻦﻳا رد ًﺎﻴﻧﺎﺛ ناﻮﻨﻋ

،

» ا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺖﺷﺬﮔ ﻦﻴﻓﺮﻃ يﻮﺳ ز

«

؛ﺖﺴﻴﻧ طﺮﺷ

ﻪﻛاﺮﭼ زا ،ﻪﻘﻓ رد ﻚﻳ

ﻮﺳ زا ،ﺢﻠﺻ ﻒﻳﺮﻌﺗ رد نﺎﺸﻳا زا ﺪﻌﺑ يﺎﻬﻘﻓ و يرﺎﺼﻧا ﺦﻴﺷ ، ةژاو

» ﻢﻟﺎﺴﺗ « هدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﻛ ﺪﻧا ﻢﻟﺎﺴﺗ ،ار ﺢﻠﺻ ﺖﻘﻴﻘﺣ و ﻲﻠﺻا يﺎﻨﻌﻣ و ﻪﺘﺴﻧاد

ﺪﻧا

) ﻔﺠﻧ ﻲ ، 1404 ج ،ق 26 :

211

،يرﺎﺼﻧا ؛ 1415 ق : 13

،ﺮﻔﻈﻣ ؛ ﻲﺑ ﺎﺗ : 38

،ﻲﻨﻴﺋﺎﻧ ؛ 1413 ق : 125

، 127

، 197

، 200

، 201

، 206

، 218

؛ يﻮﺳﻮﻣ ﻲﻧﺎﻬﻔﺻا ،

1394 ق : 82 ،يرﺎﺴﻧاﻮﺧ ؛ 1364

: 392 ؛ ﻲﻨﻴﻤﺧ يﻮﺳﻮﻣ ، ﻲﺑ ﺎﺗ : 561 ،ﻲﻳﻮﺧ ؛ ﻲﺑ ﺎﺗ : 62 و 63 ،ﻲﻧﺎﺘﺴﻴﺳ ؛ 1413 : 293

و(

ﻢﻟﺎﺴﺗ

ﻲﻨﻌﻳ نآ يﻮﻐﻟ يﺎﻨﻌﻣ رد ار

» ﻖﻓاﻮﺗ و ﺢﻟﺎﺼﺗ

«

)

،اﺪﺨﻫد 1373 ج ، 9 : 13248

،فﻮﻠﻌﻣ ؛ 1362 : 347 ﻦﺑا ؛ رﻮﻈﻨﻣ ،

1414 ق

، ج 6 : 344

و(

» ﻲﺿاﺮﺗ « ﻪﺑ رﺎﻛ هدﺮﺑ ﺪﻧا

)

،ﻲﻔﺠﻧ 1404 ج ،ق 26 : 211

؛ يﻮﺳﻮﻣ ﻲﻧﺎﻬﻔﺻا

، 1394 ق

؛ ﻲﻨﻴﻤﺧ

يﻮﺳﻮﻣ

، ﻲﺑ ﺎﺗ : 561

،ﻲﻳﻮﺧ ؛ ﻲﺑ ﺎﺗ : 62

؛(

،ﺢﻠﺻ رد ﻢﻟﺎﺴﺗ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﺑ

يﺎﻨﻌﻣ ﻖﻓاﻮﺗ و ﻲﺿاﺮﺗ ﺖﺳا

و

ﺪﻘﻋ ﻦﻳا عﻮﺿﻮﻣ

، ﺮﻫ يﺰﻴﭼ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ نوﺪﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻜﻨﻳا

طﺮﺷ نآ رد ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺖﺷﺬﮔ ﺎﻳ عاﺰﻧ

ﺪﺷﺎﺑ . زا ﺢﻠﺻ ياﺮﺑ ًﺎﻤﻴﻘﺘﺴﻣ ،ﻢﻟﺎﺴﺗ ﺮﻴﺒﻌﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا نوﺪﺑ ﺰﻴﻧ ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺎﻬﻘﻓ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا

يﺎﻨﻌﻣ

» ﻲﺿاﺮﺗ « هدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﻛ ﺪﻧا

) ،ﻲﻠﺣ ﻪﻣﻼﻋ ﻲﺑ ﺎﺗ : 177 ﻦﺑا ؛ ،ﻪﻣاﺪﻗ 1416 ق : 3 ،ﻲﺴﻠﺠﻣ ﻪﻣﻼﻋ ؛ ﻲﺑ

ﺎﺗ : 102 ،ﻲﻧﻼﻴﮔ ؛

1413 ق : 207 و 208 ،ﻲﺤﻳﺮﻃ ؛ 1362 : 388

.(

، ﻣ ﻲ ناﻮﺗ رد ﺢﻠﺻ ﺖﻔﮔ ﺮﻫ

درﻮﻣ ﺐﺴﺣﺮﺑ ، ﻪﭽﻧآ

ﺎﻀﺘﻗا نآ ﻖﻠﻌﺘﻣ

ﻲﻣ ﺪﻨﻛ

، ﺮﺛا ﺄﺸﻨﻣ ﻲﻣ

دﻮﺷ . ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد

، زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﻪﻛ ﻲﻣﺎﻋ يﺎﻨﻌﻣ ﺢﻠﺻ :

و ﻢﻟﺎﺴﺗ

ﻪﺑ و رﺎﻴﺘﺧا رد نآ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ و دراد ،ﻲﺿاﺮﺗ ةدارا

ﻲﻜﻳ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳﺪﻗﺎﻌﺘﻣ

ﻣ و ﻦﻴﻋ ﻚﻴﻠﻤﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ زا ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻦﻴﻨﭼ ﺎﻳ ،ﺖﻌﻔﻨ

، ﻪﻛ ﻲﺘﻴﻌﺿو تﺎﺒﺛا ﺪﻨﻧﺎﻣ

ﺪﻧراد راﺮﻗ نآ رد ﻦﻳﺪﻗﺎﻌﺘﻣ

) ،يرﺎﺼﻧا 1415 ق : 13 و 78

. (

ﻦﻳازا ور ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ :

لﺎﻤﻋا ﻲﻗﻮﻘﺣ يا

ﻪﻛ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ زا ﻲﺘﺣ ،دﻮﺷ ﻊﻗاو ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ عﻮﺿﻮﻣ ﺔﻤﻫ

لﺎﻤﻋا ﻲﻗﻮﻘﺣ يا ﻪﻛ ﻲﻣ ناﻮﺗ دﻮﻘﻋ ﺎﺑ

،داد مﺎﺠﻧا ﺮﮕﻳد ﺮﺘﺸﻴﺑ

ﺖﺳا

) ﺖﻤﻌﻧ ﻲﻬﻠﻟا ، 1393 : 153

؛(

ﻦﻳازا ور ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ،ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ رد ﺢﻠﺻ

(7)

451

ﺖﺳا راﻮﺳ هدارا يدازآ ﺐﻛﺮﻣ ﺮﺑ

) يﺮﻔﻌﺟ يدوﺮﮕﻨﻟ

، 1370 : 267

يﺎﻗآ ،هدارا يدازآ هﺎﮕﻧﻻﻮﺟ و (

ﺎﻫدادراﺮﻗ

) نﺎﻤﻫ : 134

و (

مﺎﻜﺣﻻاﺪﻴﺳ

) ﻲﻨﻳوﺰﻗ ﻲﻧﺎﺠﻧز ، ﻲﺑ ﺎﺗ : 28

ﺖﺳا (

.

ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ رد ﻪﺑ

ﻊﺒﺗ ﻮﺿﻮﻣ ،ﺢﻠﺻ ياﺮﺑ ،ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ زا ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲﻋ

. ةدﺎﻣ 754

ﺎﻨﺑ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﺮﻫ ﺎﺑ ﺢﻠﺻ ﺮﻫ ﺖﺤﺻ ﺮﺑ ار ﻞﺻا هدﺎﻬﻧ

؛ﺖﺳا ةدﺎﻣ 758 دﻮﻘﻋ مﺎﻘﻣ رد ﺢﻠﺻ ﺰﻴﻧ

ار ﻦﻴﻌﻣ ﻪﺑ ﺖﻴﻤﺳر ﻲﻣ ﺪﺳﺎﻨﺷ دﺮﺘﺴﮔ وﺮﻤﻠﻗ و ة

؛ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ رد

ةدﺎﻣ 752 رد

عاﺰﻧ مﺎﻘﻣ رد ﺢﻠﺻ رﺎﻨﻛ )

دوﺪﺤﻣ نآ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﻛ و

عاﺰﻧ ﻊﻓر ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﺖﺳا

( ﺻ ، مﺎﻘﻣ رد ﺢﻠ

ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ﻪﺑ ترﻮﺻ ،ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﺮﻫ ﺎﺑ و ﻖﻠﻄﻣ ﻪﺑ

ﺖﻴﻤﺳر ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ .

رد درﻮﻣ ةدﺎﻣ ﺮﻛﺬﻟاﺮﻴﺧا ﻪﺘﻜﻧ

يا رد و ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻛ ﺔﺠﻴﺘﻧ

ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا

دراد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺘﻛ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ، ﺎ

ب يﺎﻫ هدﺎﻣ ﻦﻳا ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻪﺑ

ود ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻘﻧ ترﻮﺻ :

1 . دﺎﻣ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ رﺎﺛآ ﻲﺧﺮﺑ رد ه

ﻦﻳا ﻪﻧﻮﮔ هﺪﺷ ﻞﻘﻧ :

» عزﺎﻨﺗ ﻊﻓر درﻮﻣ رد ﺎﻳ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺢﻠﺻ

،ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا عزﺎﻨﺗ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺎﻳ و دﻮﺟﻮﻣ

» ﺎﻳ رد« درﻮﻣ ﻊﻗاو نآ ﺮﻴﻏ و ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ﻲﻣ

دﻮﺷ «

) ،لﺪﻋ 1389 :

403 ،ﻲﻣﺎﻣا ؛ 1375 : 315 و 317 ؛ يﺮﻔﻌﺟ يدوﺮﮕﻨﻟ

، 1370 : 134 نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ ؛ ، 1370 : 299

ﺖﺋاﺮﻗ ﻦﻴﻤﻫ سﺎﺳاﺮﺑ ؛(

، ﻪﻛ

آ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﻤﻳﺪﻗ ِﻲﻗﻮﻘﺣ رﺎﺛ

ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ زا ﻞﺒﻗ ،

» رد درﻮﻣ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ...

« فﺮﺣ ،

» ﺎﻳ « و هﺪﺷ ﺮﻛذ

رد ﺮﻴﻏ رد ِﺢﻠﺻ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ عاﺰﻧ مﺎﻘﻣ رد ِﺢﻠﺻ ﻢﻴﺴﻗ ،عاﺰﻧ مﺎﻘﻣ

) ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ﺎﻳ دﻮﺟﻮﻣ زا ﻢﻋا (

ﻲﻣ دﻮﺷ

دراد قاﺪﺼﻣ ود ،يوﺪﺑ ﺢﻠﺻ و :

ِﺢﻠﺻ ﺎﻳ

ِﻲﻳاﺪﺘﺑا رد مﺎﻘﻣ ﺮﻴﻏ رد ِﻲﻳاﺪﺘﺑا ِﺢﻠﺻ ؛ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ مﺎﻘﻣ

ﻠﻣﺎﻌﻣ عاﺰﻧ ﻊﻓر ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ و ﺮﺼﺤﻨﻣ ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ؛ﻪ ﻧ

ﺖﺴﻴ .

2 . هدﺎﻣ ،ﺮﮕﻳد ﻲﻗﻮﻘﺣ رﺎﺛآ رد ﻦﻳا

ﻦﻴﻨﭼ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻘﻧ :

» ﻊﻓر درﻮﻣ رد ﺎﻳ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺢﻠﺻ

ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا عزﺎﻨﺗ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺎﻳ دﻮﺟﻮﻣ عزﺎﻨﺗ رد

درﻮﻣ دﻮﺷ ﻊﻗاو نآ ﺮﻴﻏ و ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ «

) ،ﻲﻣﺎﻣا 1388 :

396 ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ ؛ 1388 : 470 ،يﺪﻴﻬﺷ ؛ 1392 : 126 و ﻦﻳﻮﻧ ؛ ﻪﺟاﻮﺧ يﺮﻴﭘ ، 1383 : 237 ؛ هر ﻚﻴﭘ ، 1387 : 147 ؛ ﻒﺳﻮﻳ هداز ، 1390 :

204

،ﻮﻠﻜﻳرﺎﺑ ؛ 1394 : 358

.(

ترﺎﺒﻋ زا ﻞﺒﻗ ،هدﺎﻣ زا ﻞﻘﻧ ﻦﻳا رد

» رد درﻮﻣ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ

« فﺮﺣ زا ،

» ﺎﻳ «

ﺖﺳا هﺪﺸﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻳازا ،

ور و ﻪﻣﺎﻋ ﻪﻘﻓ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ عﻮﺿﻮﻣ ،هدﺎﻣ زا ﻞﻘﻧ ﻦﻳا سﺎﺳاﺮﺑ

ﺮﻳﺎﺳ قﻮﻘﺣ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ﺎﻳ دﻮﺟﻮﻣ عاﺰﻧ ﻊﻓر ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ،ﺎﻫرﻮﺸﻛ

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ درﻮﻣ رد ﺎﻳ ،عاﺰﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ ،

ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ﺖﺳا ﺮﻴﻏ ﺎﻳ ﺖﺳا يروﺮﺿ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ رد عاﺰﻧ ﺮﺼﻨﻋ دﻮﺟو لﺎﺣ ﺮﻫ ﻪﺑ ﺎﻣا ،ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ .

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻜﻨﻳا

ﻦﺘﻣ ﺔﻴﻟوا ﻪﻛ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ

ﺐﻳﻮﺼﺗ ،هﺪﻴﺳر ﺲﻠﺠﻣ نﺎﮔﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻪﺑ

ترﻮﺻ

ﺧﺎﻨﺷ ،هﺪﺸﻧ ﻲﻧﺎﮕﻳﺎﺑ ﻲﻤﺳر ﻲﻗﻮﻘﺣ لﻻﺪﺘﺳا و ﻲﺳرﺮﺑ مﺰﻠﺘﺴﻣ ،هدﺎﻣ ﺢﻴﺤﺻ ﻞﻘﻧ ﺖ

ﺖﺳا . ﻪﺑ ﺮﻈﻧ

ﺢﻴﺤﺻ مود ﻞﻘﻧ ،رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳا

،ﺖﺴﻴﻧ يرﺎﮔزﺎﺳ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ داﻮﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﻛاﺮﭼ

ﻪﻠﻤﺟ زا ﺮﮕﻳد داﻮﻣ رد ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ نﻮﭼ ،دراﺪﻧ ﻣ

داﻮ 754 و 758 و ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ار ﻲﻳاﺪﺘﺑا ﺢﻠﺻ ،

ا هدﺮﻜﻧ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺢﻠﺻ ياﺮﺑ ﻲﺻﺎﺧ عﻮﺿﻮﻣ ِﻲﻗﻮﻘﺣ رﺎﺛآ ،ًﺎﻴﻧﺎﺛ ؛ﺖﺳ

ﻲﻤﻳﺪﻗ ﺮﺗ و ﻚﻳدﺰﻧ ﺮﺗ ﺦﻳرﺎﺗ ﻪﺑ

ار هدﺎﻣ ،ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﺐﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ

ترﻮﺻ ﻞﻘﻧ لوا هدﺮﻛ ﺪﻧا . ﻦﻳازا ور ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر زا لوا ﻞﻘﻧ ،

(8)

452 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ

، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 3 ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1398

دﺎﻣ ة رﺎﮔزﺎﺳ ،ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ ﺎﺑ ﻢﻫ و ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ يﺪﻌﺑ داﻮﻣ ﺎﺑ ﻢﻫ نﻮﭼ ،ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ ،فﻮﺻﻮﻣ

ﺖﺳا

1.

ﻠﺻ ، وﺮﻤﻠﻗ ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ رد ﺢ هدﺮﺘﺴﮔ

يا رد و دراد ﭻﻴﻫ

ﻚﻳ زا

ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺖﺷﺬﮔ ﻪﺑ طوﺮﺸﻣ و دوﺪﺤﻣ ،ﺢﻠﺻ ،نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا داﻮﻣ .

ب ( ﺖﺳا ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺪﻘﻋ ﺢﻠﺻ :

ﺪﻧراد عﺎﻤﺟا ،ﺢﻠﺻ لﻼﻘﺘﺳا ﺮﺑ ﻪﻴﻣﺎﻣا يﺎﻬﻘﻓ

) ،لوا ﺪﻴﻬﺷ

1417 ق : 327 ،ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ ؛ 1388

ج ، 2 : 26

،ﻲﻔﺠﻧ ؛ 1404 ج ،ق 26 : 212

؛؛

ﻞﺿﺎﻓ ،داﺪﻘﻣ 1373 : 143

؛ يدﺮﺟوﺮﺑ هﺪﺒﻋ

، 1335 :

202 ؛ ﻲﻨﻴﻤﺧ يﻮﺳﻮﻣ ، ﻲﺑ ﺎﺗ : 561

ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ و (

ﻪﺑ ﺖﻴﻌﺒﺗ رد ،ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ زا ةدﺎﻣ

758 ار ﺪﻘﻋ ﻦﻳا ،

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ،ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺪﻘﻋ ﻪﺑ

ﺖﻴﻤﺳر ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ .

ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﻪﻴﻘﻓ ود

)

ّﻠﺣ ﻪﻣﻼﻋ ﻲ ، 1414 ق : 14

؛ ﻬﺷ ﻴ ،لوا ﺪ 1417 ق : 331

ﻲﺳرﺮﺑ مﺎﻘﻣ رد ﺰﻴﻧ (

ﺎﻳ ﺖﺤﺻ

ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ ،لﻻﺪﺘﺳا ِﺐﻳﺮﻘﺗ ﻦﻴﻤﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يﻮﺑر ﺢﻠﺻ نﻼﻄﺑ ﻪﻜﻨﻳا

ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ نﻮﭼ

ﺑ عﺮﻓ و ﺖﺳا ﻴ

ﻪﺑ ﻊﻴﺑ رد و ﺖﺴﻴﻧ ﻊ ﺔﻤﻫ

ﻖﺤﻠﻣ مﺎﻜﺣا ﻲﻤﻧ

دﻮﺷ رد ﺎﺑر ﺖﻣﺮﺣ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا و

رﺎﺟ دﻮﻘﻋ ﺔﻤﻫ ي

ﻤﻧ ﻲ اﻮﺘﻓ نآ ﺖﺤﺻ ﻪﺑ ،دﻮﺷ ﻲﻣ

ﺪﻨﻫد .

3.1.2 .

» ﺔﻔﺴﻠﻓ

ِﻊﻳﺮﺸﺗ و ﻞﻌﺟ ِيدﻮﺟو «

ﺪﻘﻋ ﺢﻠﺻ

هوﻼﻋ لﻻﺪﺘﺳا ﺮﺑ رﻮﻛﺬﻣ

، ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺶﻘﻧ ﻪﻴﺟﻮﺗ ياﺮﺑ يﺮﮕﻳد ﺐﻳﺮﻘﺗ و لﻻﺪﺘﺳا

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﻠﻴﺳو يا و ﺐﻠﻘﺗ ياﺮﺑ ﺔﻠﻴﺣ

ﻪﺋارا نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ عوﺮﺸﻣ دﺮﻛ

. ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ،ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻦﻳا

ﻪﻛ ﺖﺳا ﺔﻔﺴﻠﻓ دارا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و عاﺰﻧ ﻊﻓر ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ يدﻮﺟو ة

و هدارا ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ﻞﺻا و ﻦﻴﻓﺮﻃ

ﻞﺻا ﺎﻫدادراﺮﻗ ﺖﺤﺻ ﺖﺳ

. ار ﺢﻠﺻ و ﻢﻟﺎﺴﺗ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻬﻘﻓ ﻪﻛ ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﺑ

يﺎﻨﻌﻣ ﻲﺿاﺮﺗ

ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﻧا ﻪﺟاﻮﻣ داﺮﻳا ﻦﻳا ﺎﺑ ، ﻲﻣ

ﺪﻧﻮﺷ ماﻮﻗ ،ﻲﺿاﺮﺗ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺖﺴﻴﻧ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺺﺘﺨﻣ ،ﻲﺿاﺮﺗ ﻪﻛ

ﺖﺳا ﺢﻠﺻ ﻪﻠﻤﺟ زا يﺪﻘﻋ ﺮﻫ ءﺎﺸﻧا .

،داﺮﻳا ﻦﻳا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ ﻲﻣ

ناﻮﺗ ﻨﻌﻣ رد ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ درﻮﻣ رد ﻢﻟﺎﺴﺗ ﺖﻔﮔ هژاو ﻦﻳا ﺮﮕﻳد يﺎ

ﻪﺑ رﺎﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﻓر .

» ﻪﻤﻟﺎﺴﻣ و ﻢﻠﺳ «

ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ

» صﻮﻠﺧ

«

، مﻼﺳ و ﻢﻟﺎﺳ و ﻪﺑ

يﺎﻨﻌﻣ

» ﺖﻓآ زا ﻲﻟﺎﺧ «

ﺖﺳا

) ﻧﺎﻬﻔﺻا ﻲ ، 1418 ق : 69 ؛ ﻦﺑا رﻮﻈﻨﻣ ، 1414 ج ،ق 12 : 289

ﻦﻳازا ،(

ور ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻢﻟﺎﺴﺗ ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ءﺎﺸﻧا ﺖﻔﮔ

ﻪﻧ ،ﻢﻟﺎﺴﺗ ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﻪﺑ

يﺎﻨﻌﻣ و ﻲﺒﺒﺳ ِﻖﻓاﻮﺗ ﻪﻧ

ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ ﺷﺬﮔ ﺖ يﺎﻫ ﻪﻜﻠﺑ ،ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻪﺑ

يﺎﻨﻌﻣ

» دﺎﺴﻓ ﺪﺿ «

ِﻖﻠﻄﻣ و

» نﺎﻣﺎﺳ ﻲﺸﺨﺑ و ﺔﻟازا ﻲﻧﺎﻣﺎﺴﺑﺎﻧ « ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺑ نآ زا ﻪﻛ ،

» ﻢﻟﺎﺴﺗ ﺮﺑ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ

يﺮﻣا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ «

ﻪﻧ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﻴﺒﻌﺗ

» ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ﺮﺑ ﻢﻟﺎﺴﺗ «

ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ دﻮﺟو يﺪﻘﻋ ﺮﻫ رد ﻪﻛ ﻲﺒﺒﺳ

ﺴﺗ ﻪﺘﺒﻟا ،ﺖﺳا نآ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ،ءﺎﺸﻧا ماﻮﻗ ،ﻲﺒﺒﺳ ﺚﻴﺣ زا و دراد ﺄﺸﻨﻣ ﻪﻛ دﺎﺴﻓ ﺪﺿ يﺎﻨﻌﻣ رد ﻢﻟﺎ

1 . بﺎﺘﻛ رد ﺖﺳا ﺮﻛذ نﺎﻳﺎﺷ ةدﺎﻣ ﻞﻘﻧ ةﻮﺤﻧ زا توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﻗﻮﻘﺣ يﺎﻫ

752 ﻲﺧﺮﺑ ﻲﺘﺣ و ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ

ﻗﻮﻘﺣ نﺎﻧاﺪ رد پﺎﭼ ﺎﻫ لوا ترﻮﺻود ﺮﻫ ﻪﺑ ار هدﺎﻣ ،دﻮﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ رﺎﺛآ ﺎﻳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ي )

،ﻲﻣﺎﻣا 1375 : 315 و 317 ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ ؛

1376 : 299 ( مود و ) ،ﻲﻣﺎﻣا 1388 : 396 ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ ؛ 1388 : 470 ( ﻞﻘﻧ هدﺮﻛ ﺪﻧا .

(9)

453

،ﺖﺳا ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﺮ ﺪﺷﺎﺑ رﻮﻣا ﻦﻳا ﺮﻴﻏ ﺎﻳ ،طﺎﻘﺳا ﺎﻳ ﻚﻴﻠﻤﺗ

) ﻮﺧ ﻲﻳ

، ﻲﺑ ﺎﺗ : 63

.(

،ﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳا رد

ﻢﻟﺎﺴﺗ ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ

» دﺎﺴﻓ ﺪﺿ « ﺖﺳا

، رد ،ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻜﻨﻳا ،ﺖﺳا دﺎﺴﻓ ﺪﺿ ،ﺢﻠﺻ و ﻢﻟﺎﺴﺗ

و ﺖﺳا دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ ﺺﺘﺨﻣ ﻪﻛ ﻲﻄﻳاﺮﺷ رد

ترﻮﺻ ﺪﻘﻋ ،نآ ناﺪﻘﻓ ﻞﻃﺎﺑ

ﻲﻣ ددﺮﮔ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ رد ،

و ﺖﺴﻴﻧ يروﺮﺿ رد

ترﻮﺻ ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ ﺪﻘﻋ ،ﻂﻳاﺮﺷ نآ زاﺮﺣا مﺪﻋ .

؛ﺖﺳا هﺪﺷ ظﺎﺤﻟ ،نآ زا يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ و عاﺰﻧ ﺮﺼﻨﻋ ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ رد ،ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻦﻳا رد ﻪﺑ

ﻦﻳا ﺐﻴﺗﺮﺗ

،دﻮﻘﻋ رﺎﺛآ و مﺎﻜﺣا ،ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ رد ﻪﻛ

» ةدارا ﻦﻴﻓﺮﻃ

« ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ،

» نﻮﻧﺎﻗ « ﻲﻣ دﻮﺷ و ﻪﺑ ﻊﺒﺗ ﻦﻳا

ﻮﺿﻮﻣ ﻞﻤﻋ دﺎﺴﻓ ﻪﺑ ،نآ رﺎﺛآ و ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺻ ﻂﻳاﺮﺷ درﻮﻣ رد نﻮﻧﺎﻗ ﺖﻳﺎﻋر مﺪﻋ ،ع

ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷﺎﺸﻧا ِﻲﻗﻮﻘﺣ ﺮﺠﻨﻣ

ﻲﻤﻧ دﻮﺷ رد ؛ ِﻲﻗﻮﻘﺣ لﺎﻤﻋا ِنﺪﺷ ﻲﻘﻠﺗ ﺢﻴﺤﺻ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ

ﻪﺑ ،ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷﺎﺸﻧا نﺎﻣﺎﺳ

ﻲﺸﺨﺑ ﻲﻧﺎﻣﺎﺴﺑﺎﻧ ﻪﻟازا و ﺮﺠﻨﻣ

ﻲﻣ دﻮﺷ زا ،عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ

ﻤﻋ نﻼﻄﺑ زا ﻲﺷﺎﻧ عاﺰﻧ دﺎﺠﻳا يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻞ

ﻲﻣ ﻛ ﺪﻨ . رد ،ﻊﻗاو راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ﺪﻘﻋ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﻣ

ﻳﺮﻈﻧ زا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﺑ ،ﺢﻠﺻ ﺔ

ﻳﺮﻈﻧ زا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا قﻮﻘﺣ ﺔ

يوﺮﻴﭘ دﺮﻓ ﺖﻟﺎﺻا ﺎﻳ يدﺮﻓ قﻮﻘﺣ

ﺮﻛ هد

1ﺖﺳا و نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ هرﺎﺷا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﻛ هدﺮﻛ

ﺪﻧا

، فﺪﻫ راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ،نﺎﻜﻣا ﺪﺣ ﺎﺗ ﻪﻛ هدﻮﺑ ﻦﻳا

ﺎﺗ ار ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺪﺼﻗ هزاﺪﻧا

يا ﺨﻣ ﻪﻛ اﺬﻟ ،ﺪﻨﻛ ﺖﻳﺎﻋر و هدﺮﻤﺷ مﺮﺘﺤﻣ ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻲﻣﻮﻤﻋ تﺎﻣﺎﻈﺘﻧا ﻒﻟﺎ

ﻲﻤﻧ ناﻮﺗ دروآ دراو ﻲﻠﻠﺧ ﺪﻘﻋ ﻦﻳا ﺖﺤﺻ ﻪﺑ

) ،لﺪﻋ 1389 : 403

،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ يﺎﻨﻌﻣ و دﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻳا ؛(

ﻲﻋاﺪﺗ ةﺪﻨﻨﻛ ةدﺎﻣ 134 رﺮﻘﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻣ

دراد :

» فﺮﻃ ود نﻮﻧﺎﻗ ،دادراﺮﻗ

ﺖﺳا «.

3.1.3 .

»

ِﻲﻋﻮﺿﻮﻣ جوﺮﺧ «

ﺻ ﺪﻘﻋ ﺢﻠ

مﺎﻜﺣا زا ،نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ناﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ رد ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻦﻳا دﻮﺟو دﻮﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ةﺮﻣآ

نﻮﻧﺎﻗ رد صﻮﺼﺧ رﺎﺛآ و مﺎﻜﺣا ،ﻂﻳاﺮﺷ ﺔﺻﺎﺧ

ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻋاﻮﻗ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﻳ ﺮﮕﻳد دﻮﻘﻋ

ﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﺖﻳﻮﻐﻟ و ضﺮﻏ ﺾﻘﻧ ﺐﺟﻮﻣ ،ﺖﻓﺎﻳ ﺺﻠﺨﺗ د

، زا ﻪﻛاﺮﭼ ﻚﻳ

ﻮﺳ

راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ رد

درﻮﻣ ﻫ ﺮ ﻊﺿو ﻲﺻﺎﺧ رﺎﺛآ و مﺎﻜﺣا ،ﻂﻳاﺮﺷ دﻮﻘﻋ زا ﻚﻳ ﻲﻣ

ﻛ ﺪﻨ

، ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ يا ﻪﻛ

،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ؛دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ نآ نﻼﻄﺑ ﺐﺟﻮﻣ ،ﻂﻳاﺮﺷ نآ ناﺪﻘﻓ راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ

ﻪﺑ ار رﺎﻴﺘﺧا ﻦﻳا ،دﻮﺧ

صﺎﺨﺷا ﻲﻣ ﺪﻫد رﺎﺛآ شﺮﻳﺬﭘ ﺎﻳ ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﻳﺎﻋر زا ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻪﺑ ،ﺪﻘﻋ ناﻮﻨﻋ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺔﺻﺎﺧ

ﺪﻧور هﺮﻔﻃ ،دﻮﻘﻋ .

ﺎﻘﻣ رد ﺪﻳدﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ م ﻲﻣ

ناﻮﺗ زا ﺔﻄﺑﺎﺿ ﻴﻤﺗ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻣود ﻴ

عوﺮﺸﻣﺎﻧ زا عوﺮﺸﻣ ﻞﻴﺣ ﺰ

نﺎﻤﻫ ﻪﻄﺑﺎﺿ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﺷ ﻪﺋارا

» ﻒﻴﻠﻜﺗ يدﻮﺟو ﻂﻳاﺮﺷ ﺶﻳاﺪﻴﭘ و ﻖﻘﺤﺗ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ «

دﻮﺑ

،

هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻛ د . نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻠﻴﺣ ﻪﻛ ﺔ وﺮﻤﻠﻗ رد ،عوﺮﺸﻣ

» مﺎﻜﺣا ِعﻮﺿﻮﻣ «

دﺎﺠﻳا ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻣ

ﻛ ﺪﻨ ﺖﺒﺴﻧ و

ﺛﺄﺗ ﻢﻜﺣ ﺲﻔﻧ ﻪﺑ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ دﺎﻘﻌﻧا ﺎﺑ ،دراﺪﻧ يﺮﻴ

ﻪﺑ يﺎﺟ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻢﻜﺣ عﻮﺿﻮﻣ ،ﺰﻴﻧ دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ

1 . تﺎﻳﺮﻈﻧ ﺖﺧﺎﻨﺷ ياﺮﺑ

» ﻲﺘﻟود و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا قﻮﻘﺣ «

و

» دﺮﻓ ﺖﻟﺎﺻا ﺎﻳ يدﺮﻓ قﻮﻘﺣ «

ر . ك : زﻮﺗﺎﻛ ،نﺎﻳ 1385 : 513 - 441 .

(10)

454 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ

، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 3 ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1398

ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ و ﻪﺑ

ِﻊﺒﺗ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺰﻴﻧ نآ ﺮﺑ ﺐﺗﺮﺘﻣ مﺎﻜﺣا ،عﻮﺿﻮﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ . و دﻮﻘﻋ زا ﻚﻳ ﺮﻫ

ﺐﻟﺎﻗ يﺎﻫ زا ،ﻦﻴﻌﻣ ﺮﺑ ﻲﻣﺎﻜﺣا ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺗﺎﻋﻮﺿﻮﻣ هﺮﻴﻏ و ﺢﻠﺻ ،ﻪﺒﻫ ،هرﺎﺟا ،ﻊﻴﺑ ﻪﻠﻤﺟ

ﺎﻬﻧآ

ﺖﺳا ﺐﺗﺮﺘﻣ .

مﺎﻜﺣا ﻧﻮﻧﺎﻗ راﺬﮕ رد درﻮﻣ ﺮﻫ ﺑ ﺮﻇﺎﻧ ،دﻮﻘﻋ زا ﻚﻳ ﺮ

ﺖﺳا ﺪﻘﻋ نﺎﻤﻫ .

ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﻪﻛ

ﺢﻠﺻ ﺐﻟﺎﻗ زا ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻪﺑ

يﺎﺟ هدﺎﻔﺘﺳا ﻊﻴﺑ ﻲﻣ

ﻛ ﺪﻨﻨ ﻲﻋﺮﺷ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ زا ، )

ﻊﻴﺑ ﺪﻘﻋ ( ﻪﺑ و جرﺎﺧ

يﺮﮕﻳد ﻲﻋﺮﺷ عﻮﺿﻮﻣ

) ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ (

دراو ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ و ﻪﺑ ﻊﺒﺗ دراو و جرﺎﺧ ﺰﻴﻧ ﻊﻴﺑ مﺎﻜﺣا زا ،نآ

ﺢﻠﺻ مﺎﻜﺣا ﻲﻣ

ﺪﻧﻮﺷ . رد ،جوﺮﺧ ﻊﻗاو ﻲﻤﻜﺣ ﻪﻧ و ﺖﺳا ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ

، ،ﺰﻴﻧ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﻄﻠﺳ زا ًﺎﺗاذ مﺎﻜﺣا نﺎﻨﭽﻤﻫ ﺔ

و هدﻮﺑ جرﺎﺧ نﺎﺴﻧا ﭻﻴﻫ

ﺲﻛ ﻲﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ و لﻼﺣ ﻲﻨﻌﻳ ﻢﻜﺣ رد

ﺖﺳا ﻢﻜﺣ ِعﻮﺿﻮﻣ رد فﺮﺼﺗ ،دراد نﺎﻜﻣا نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ ﻪﻛ يﺰﻴﭼ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﻨﻛ فﺮﺼﺗ ﻲﻬﻟا ماﺮﺣ .

3.1.4 . ﻪﺠﻴﺘﻧ

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻞﻴﻠﺤﺗ

يﺎﻫ ﻪﺳ ﻧﺎﮔ ﺔ ارا ﻪﺋ هﺪﺷ ، ﻲﻣ ناﻮﺗ ،ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ و ﻪﻘﻓ رد ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ زا

ﻖﻳﺮﻃ

نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ نﺎﻜﻣا ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ )

نآ ﺖﺒﺜﻣ يﺎﻨﻌﻣ رد (

دراد دﻮﺟو و

ﻲﺗرﻮﺻرد ﻪﻛ ﺔﺠﻴﺘﻧ

،ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺐﻟﺎﻗ نآ ﺎﻣا ،ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻴﺼﺤﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ زا ﻲﻜﻳ ﺐﻟﺎﻗ رد ،ﻦﻴﻓﺮﻃ بﻮﻠﻄﻣ ﻲﻗﻮﻘﺣ ،ﻦﻴﻓﺮﻃ ياﺮﺑ

» ﻂﻳاﺮﺷ « ) رد ﺾﺒﻗ موﺰﻟ ًﻼﺜﻣ فﺮﺻ ﻊﻴﺑ ﺎﻳ ﻪﺒﻫ

( ﺎﻳ

» رﺎﺛآ و مﺎﻜﺣا «

) ندﻮﺑ ﺰﻳﺎﺟ ًﻼﺜﻣ

ﻊﻴﺑ رد ﻪﻌﻔﺷ ﻖﺣ دﺎﺠﻳا ﺎﻳ ﻪﻌﻳدو (

داﺮﻓا ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﺑﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﻲﻣ

ﺪﻨﻧاﻮﺗ زا راﺮﻓ ياﺮﺑ نآ

رد ،

،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺐﻟﺎﻗ ﻲﺑ

دﻮﺼﻘﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻞﺋﺎﻧ دﻮﺧ .

ﻦﻳازا ور ﻦﻴﻠﻣﺎﻌﺘﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺪﻘﻋ ﺐﻟﺎﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ

و تﺎﻣاﺰﻟا زا ،ﺢﻠﺻ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ

يﺎﻫ و دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ رد رﺮﻘﻣ ﺐﻟﺎﻗ

يﺎﻫ ﺪﻧﺰﻳﺮﮕﺑ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ .

ﻦﻳا

ﻲﺧﺮﺑ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻪﺑ ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ

ﺎﺗ ،هﺪﻴﺳر ﺰﻴﻧ ﺎﺠﻧآ

دﺎﻘﺘﻧا درﻮﻣ ،نآ ﺖﻌﺳو ﻲﺘﺣ ﻪﻛ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ

، ،ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻖﻳﺮﻃ زا هﺮﻣآ ﺪﻋاﻮﻗ ﺾﻘﻧ رد ﻦﻨﻘﻣ ،نﺎﺸﻳا دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ ﻪﻛاﺮﭼ ﻪﺑ

هار

ر هﺮﻣآ ﺪﻋاﻮﻗ ﻢﻳﺮﺣ و ﻪﺘﻓر طاﺮﻓا رد ا

ﻦﻳا ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ تﺎﺣﻼﺻا رد ﺪﻳﺎﺑ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ ﺮﻈﻧ

رد لﺎﻜﺷا دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ

) يﺮﻔﻌﺟ يدوﺮﮕﻨﻟ ، 1370 : 259 و 260

.(

3.2 .

» ﻖﻳدﺎﺼﻣ

« نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ﺮﻃ زا

ﻳ ﻖ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ

ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ شﺮﻳﺬﭘ زا ﺲﭘ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻪﻠﻴﺳو يا مزﻻ ،نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻘﺗ و ﻪﻠﻴﺣ ياﺮﺑ

ﺼﻣ ﺖﺳا ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻦﻳا زا ﻲﻘﻳدﺎ ﻮﺷ

د .

ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ رد

درﻮﻣ ﺘﺳد ؛دراد مﺎﻜﺣا ﻪﺘﺳد ود ،دﻮﻘﻋ ﺔ

درﻮﻣ رد ﻪﻛ ﻲﻣﺎﻜﺣا لوا ﺔﻤﻫ

،دﻮﻘﻋ

مزﻻ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ و ﺖﺳا ﻪﻳﺎﻋﺮﻟا

» ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻋاﻮﻗ «

دﺎﻳ نآ زا ﻲﻣ

دﻮﺷ ﺘﺳد و ﺔ ،مود

ﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻣﺎﻜﺣا ﺮ

ﺮﻫ ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ زا ﻚﻳ ﻲﻣ

ﺪﺷﺎﺑ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ نآ زا و

» ﺪﻋاﻮﻗ

ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻲﺻﺎﺼﺘﺧا «

دﺎﻳ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻪﻣادا رد ياﺮﺑ

ود رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺐﻠﻘﺗ زا يدراﻮﻣ ،اﺰﺠﻣ ﺶﺨﺑ

ﺢﻳﺮﺸﺗ ﺢﻠﺻ ﺪﻘﻋ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ و ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺪﻋاﻮﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻣ

ﻮﺷ د .