دوّمین همایش ملّی روانشناسی مدر ] ] سه

1

هیحان شرورپ و شزومآ ناسانشراک و ناریدم ،ناریبد هاگدید یسررب 1

هب تبسن لیبدرا رهش

شناد تیقلاخ شرورپ رد رثؤم لماوع نازومآ

ایک ینیعم یدهم 2

- سیرب یدازآ یلیل –1

هداز نسح دادرهم 3

1 - یلیبدرا ققحم هاگشناد یشزومآ تیریدم دشرا یسانشراک یوجشناد

2 - آ یزیر همانرب یارتکد رود هار زا شزوم

یلیبدرا ققحم هاگشناد یملع تأیه وضع–

3 - یلیبدرا ققحم هاگشناد دنمراک ینیلاب یسانشناور سانشراک -

هدیکچ شرورپ یاهراکهار یسررب هب یشیامیپ یشهوژپ شور زا هدافتسا اب قیقحت نیا رد هتخادرپ هطسوتم ةرود نازومآ شناد رد تیقلاخ

نیا یرامآ ۀعماج . تسا هدش ت

هیحان هطسوتم عطقم یشزومآ ناسانشراک و ناریدم و ناریبد زا لکشتم قیقح 1

هک تسا لیبدرا رهش

زا یکی رد هدرک لیصحت یتیبرت مولع یاهشیارگ

هزادنا تهج .دنا شور زا هنومن مجح یریگ

هنومن هشوخ یفداصت یرادرب و یا

نیا شجنس رازبا و هدش هدافتسا ناگروم لودج همانشسرپ شهوژپ

یا 11 لماش یلاؤس 11

و یمومع لاؤس 11

یصصخت لاؤس هدوب

همانشسرپ زا هدمآ تسد هب تاعلاطا .تسا لیلحت و شزادرپ قیرط زا ،اه

شخب ود رد هنایار رد spss

،یشهوژپ یاهصخاش یلماع

یرازفا مرن ۀتسب طسوت یاهراک هار صوصخرد لماع جنپ .تفرگ رارق یسررب دروم یلیلحت و یفیصوت

قلاخ شرورپ یروآون و تی

دندش جارختسا لیذ حرش هب :

1 - شناد هب یربهاردوخ شزومآ

؛نازومآ

2 - هبنج هب هجوت

؛شزومآ یفطاع یاه

3 -

؛هداوناخ یعامتجا للاقتسا 1 - شناد رد یبایزرادوخ تیوقت

؛نازومآ

1 - شناد هب لمع للاقتسا نداد یارب هداوناخ شلات

؛نازومآ

هژاودیلک ومآ یفطاع ۀبنج ،تیقلاخ:اه

یعامتجا للاقتسا ،یبایزرادوخ ،شز .

2

همدقم ناور ناصصختم هژیوب ،یتیبرت مولع و یراتفر مولع نادنمشناد هجوت دروم میهافم زا یکی ،یجنس

« تیقلاخ » یم رد تیقلاخ .دشاب

،یوغل یانعم

« ندیرفآ

» ،

« یگدننیرفآ »

ای و

« راکتبا ةوق »

و

« ون راثآ داجیا تردق »

،نسح ،یرونا( .تسا 1381:2811

هکنیا اب .)

شهوژپ یفیرعت هب یروانف مولع و یتیبرت مولع نادنمشناد و ناصصختم اما ،تسا هتفریذپ ماجنا تیقلاخ ۀنیمز رد یدایز یاه

هتفاین تسد تیقلاخ ةرابرد کرتشم .دنا

هشیدنا ۀیاپ رب مادک ره یتیبرت و یراتفر مولع فلتخم بتاکم بتکم یساسا یاه

ا ار تیقلاخ زا یفیرعت ،ناش هدومن هئار

دروفلیگ .دنا

ار تیقلاخ

« لئاسم لح رد ارگاو رّکفت »

:لامج ،یدباع( .تسا هتسناد 13:2:11

نیا ار تیقلاخ نوارب ) یم فیرعت هنوگ

:دیامن

« ادتبا

یم داجیا یتامدقم هزجعم سپس ،ددرگ

یم خر یا یم لصاح تیقلاخ مسا هب یزیچ تبقاع و دهد

ددرگ » ،یکلمارق یحبص(

13:8:11 د .) :هک تسا هدمآ تیقلاخ زا یرگید فیرعت ر

« هر ،دیاقع دیلوت ای نیودت هب رجنم هک تسا یدنیارف تیقلاخ هتفای

ای و اه

هزات تلاوصحم یم یا

دندرگ رادروخرب یملع و یرنه رابتعا زا هک دوش »

،داژنورسخ(

13:1:311

« .) رلن ،فا جروج »

هک تسا دقتعم

هدیا دیلوت لماش تیقلاخ تسا دیدج یاه

هدیا . یم مهم لئاسم لح روظنم هب هک ییاه ،ددسم( .تفرگ راک هب ناوت

1311:2:

هزورما )

ناسنا شرورپ ار تیبرت و میلعت ماظن یلصا فده یم رکذ قلاخ و ایوپ یاه

ناسنا شنیرفآ .دننک یاهراک نداد ماجنا یارب اناوت ییاه

ناسنا ،ون هب هلئسم نیا .دنشاب روآون و ازون ،فشاک هک ییاه شیب ،موس ةرازه ۀناتسآ رد دوجوم طیارش هب هجوت اب هژیو

قمعت لباق رت

لقعت و هدارا یورین هب اکتا اب هک تسا زاین یدارفا شرورپ هب ،هدیچیپ یعامتجا و یدرف لئاسم اب هلباقم یارب هزورما اریز ؛تسا د زا فرص هدافتسا و ملاسان یگتسباو یاج هب و هدیشیدنا قلاخ و یقطنم ،شیوخ یداصتقا یاهدرواتس

- دّلوم ،نارگید یگنهرف

و یتیبرت ماظن کی مهم تلاسر ،نیاربانب .دنشاب ییاناد رصع رد قلاخ و لاعف ،لقتسم یگدنز یارب بسانم گنهرف ،یروانف ،شناد همه یئافوکش و دشر یارب بسانم طیارش ندروآ مهارف ،یشزومآ طیارش ءاقترا تیلوئسم تلع هب مه و تسا درف هبناج

،یداصتقا

هشیدنا زا هنیهب هدافتسا و هعماج یگنهرف و یعامتجا یارب ار بسانم طیارش دیاب یتیبرت ماظن هک دراد دوجو تورض نیا ،قلاخ یاه

هشیدنا نیا زا هدافتسا دزاس مهارف اه

.

هویش یرظن ینابم (یلوزنر تیقلاخ شرورپ تایرظن ۀیاپ رب رتشیب رضاح قیقحت رد تیقلاخ شرورپ یاه

1111 Renzulli، ۀیرظن و )

« لیبامآ » ترابع تیقلاخ یلصا لماوع لیبامآ هیرظن ساسا رب ؛تسا هب طوبرم یاهتراهم ،تیقلاخ هب طوبرم یاهتراهم ،هزیگنا :زا دنا

یم دوبان ای و فیعضت ،تیوقت یعناوم ای و لماوع ریثأت تحت یلصا لماوع نیا .عوضوم یدرف ،عناوم و لماوع نیرتمهم هک ،دنوش

و

یم نایب هیرظن نیا هچنآ هب هجوتاب و ساسا نیا رب .دنتسه یطیحم یروآون و تیقلاخ داجیا و شرورپ رد هک یعناوم و لماوع ،دراد

ترابع ،دنراد ریثأت زا دنا

:

1 -

؛ینورد ةزیگنا و یتیصخش یاهیگژیو ،شوه :لماش ،یدرف عناوم و لماوع 2 - وناخ :لماش ،یعامتجا ای یطیحم عناوم و لماوع ینوریب ةزیگنا،شزومآ و هبرجت ،هسردم و هدا

.

3

یم نایب نینچ یلامجا روط هب لیبامآ ۀیرظن مه اب لماوع نیا هکنآ مغریلع ،هک دراد

یم و ،دنراد لماعت ای و تیوقت ار رگیدکی دنناوت

ثعاب تیاهن رد و دننک فیعضت دنوش درف تیقلاخ فیعضت ای ییافوکش

.

اوع صوصخرد دوخ ۀیرظن رد یلوزنر هس زا یروآون و تیقلاخ داجیا و شرورپ رد رثؤم لم

شناد ،ملعم رصنع یسرد ۀمانرب ،زومآ

یم مان یم نایب هیرظن نیا هچنآ ساسارب .درب

،دنک یم لصاح قلاخ و رثؤم یریگدای ،رصانع نیا بسانم بیکرت اب زا کیره . ددرگ

نیا هعومجمریزاب رصانع یم یریگدای بولطم لمع ببس دوخ یاه

.دوش یاه هعومجمریز تسا لیذ حرش هب رصانع

:

- شور و ،اوتحم ،هتشر راتخاس لماش یسرد ۀمانرب

؛هتشر یسانش

-

؛سیردت یاهشور و ،هتشر هب قشع ،هتشر زا تخانش لماش ملعم - شناد ییاناوت و ،قئلاع ،یریگدای کبس لماش زومآ .

هیرظن رد یلوزنر جوت یرگید دراوم هب رصنع هس نیا رب هولاع شا

،تسا هدرک ه هعومجمریز لماش هک ملعم شقن نوچمه

یاه 1 .

ملعم شرگن یگنوگچ 2

ییوگلا شقن . ملعم

3 و ،درگاش و ملعم یفطاع طباور . 1

رگید ،و تسا درگاش و ملعم یشزومآ طباور .

نآ یکیزیف طیارش ،یشزومآ طیحم طیارش و تیعقوم و یشزومآ طیحم شقن هب ،هکنیا ا نیب یفطاع طباور و طیحم

طیحم دارف

راک ةزیگنا ،یشزومآ و یملع تاناکما ،یشزومآ تسا هتخادرپ ... و یشزومآ یاضف و یحارط و نانکراک رد

.

رد ییازسب شقن یشزومآ طیحم تسرپرس و ریدم هیرظن نیا ساسارب نینچمه شناد تیقلاخ داجیا و شرورپ

یم افیا نازومآ .دنک

یم قیقحت نیا جیاتن تیاهن رد هار دناوت

یاشگ یشزومآ ناریدم و ناملعم شناد رد یروآون و تیقلاخ تیوقت تهج

.ددرگ نازومآ

هبنج ود زا رضاح شهوژپ ،رگید نایب هب یم هکنآ لوا :تسا تیمها یاراد

یاههار تخانش نیب هک هیرظن نیا نیوکت رد دناوت

شناد تیقلاخ شرورپ هک یلوبق لباق یاهلاؤس نانآ یدمآراک و ناتسریبد هرود نازومآ

و .دهد هئارا ،دراد تیمها یرظن ظاحل زا

صیخشت زا سپ ناوتب تسا دیما هکنآ مود شناد یروآون و تیقلاخ شرورپ یاههار تخانش

مهم زین یلمع ظاحل زا هک نازومآ

یاهماگ تسا تشادرب یرثؤم

.

شهوژپ شور هنیمز ای شیامیپ عون زا رضاح شهوژپ فده هب هجوت اب شهوژپ نیا .تسا یعطقم یبای

یم لابند هک یشور و تسا یدربراک ،دنک

،رولاد(

11:1388 )

سرادم هطسوتم عطقم شزومآ ناسانشراک و ناریدم و ناریبد شهوژپ نیا یرامآ ۀعماج رهش

هتشر زا یکی رد هک تسا لیبدرا یاه

هدرک لیصحت یتیبرت مولع

،هنومن مجح نییعت و فرعم ۀنومن باختنا یارب .دنا هنومن شور زا

صت یرادرب هشوخ یفدا

لودج و یا

تسا هدش هدافتسا ناگروم نیدب.

هیحان یتلود هطسوتم سرادم نیب زا روظنم 1

لیبدرا رهش ،هک

31 ،تسا هسردم 18

ةویش هب هسردم

هشوخ یفداصت دندش باختنا یا

هیحان تیبرت و میلعت ناسانشراک و ناریدم صوصخرد . 1

هنومن تهج ناگروم لودج زا یریگ

تسا هدش هدافتسا رد هنومن مجح نییعت بسحرب ،

هعماج ار شهوژپ هنومن مجح بیترت نیدب .)ناسانشراک و ناریدم( دودحم یاه

1:1 رفن یم لیکشت رد هک نآ تهج هب ناسانشراک و ناریدم صوصخرد ،رگید فرط زا .دنهد

رظن زا یتیدودحم هنوگچیه هقطنم

4

هنومن هورگ اذل ،درادن دوجو هرود نیا رد تیسنج تروص هب

نآ یواست ای و صاخ تیسنج و هدش باختنا سنج ود ره زا یفداصت

اه ناریبد یارب هنومن مجح نیاربانب .تسین حرطم 2:1

ناریدم ،رفن 123

ناصصختم و رفن تیبرت و میلعت ناسانشراک

::

نییعت رفن

.دش ۀتخاس ققحم ۀمانشسرپ کی ار رضاح شهوژپ شجنس رازبا 11

لیکشت یلاؤس د لماش هک دهدیم

و یمومع لاؤس ه 11

لاؤس

ار همانشسرپ نیا ققحم .تسا یصصخت هتفای زا یخرب و یلم یاه هتفای قیمع ۀعلاطم زا سپ

اب هبحاصم و یناهج یاه ،نآ نارظنبحاص

تسا هدرک نیودت رواشم و امنهار دیتاسا کمک هب .

زا ،تسا )مک یلیخ و مک ،طسوتم ،دایز ،دایز یلیخ( لماش همانشسرپ نیا راتسویپ زا کیره هب هک دش هتساوخ اهیندومزآ

11 هیوگ

هک ،دنهدب هرمن 1

و نیرتمک رگنایب 1

نیا ۀیهت رد ،تسا رکذ هب مزلا .تسا تیقلاخ شرورپ رد هیوگ نآ ریثأت نیرتشیب رگنایب

لیلحت قیرط زا ناوت یم ار یدرکلمع یاهصخاش هک تسا هدش ضرف همانشسرپ هفلؤم هب هیزجت عون زا یلماع

صا یاه جاتنتسا یل

سایقمزا یوریپ هب همان شسرپ نیا . درک شور( یزادرپ

هب تبسن ار هنومن هورگ تایرظن و تاساسحا ،رکف زرط ،)یتخانش و اهصخاش

هفلؤم یم نوریب اه اب ،هنومن هورگ تایرظن یروآ عمج زا سپ هک ،دشک

ار نآ نتخاس یمک تقیقح رد اهنآ یور رب یلماع لیلحت

ناکما یم ریذپ .دزاس

نیدب یفرعم ذخا زا سپ ،رگشهوژپ روظنم هلسلس زا همان

هنومن یاههورگ هب ًامیقتسم ،لیبدرارهش شرورپو شزومآ نامزاس بتارم یا

شسرپ و هعجارم نایم رد ار همان

تسا هدرک ارجا نانآ .

هتفای اه

هب هداد فیصوت دییأت روظنم موسوم ،یرامآ نومزآ زا ،هعلاطم دروم ۀنومن میمعت و اه

هب یاهلماع هب هیزجت عون زا یلماع لیلحت

(CA: Principal Component Analysis)یلصا تسا ریز حرش هب نآ جیاتن هک تسا هدش هدافتسا

:

یم صخشم نآ یاهرامآ و سیرتام :یگتسبمه سیرتام ۀبساحم لوا ۀلحرم و دوش

یم میمصت رگشهوژپ رانک ییاهریغتم هچ دریگ

دوش فذح و هتشاذگ یرض ریبعت.

نیب هک یروط هب تسا دراوم رگید رد نآ دربراک هباشم یلماع لیلحت رد یگتسبمه ب 1

- ، 1 ، 1 +

.تسا ناسون رد 1

و میقتسم و لماک یگتسبمه رگنایب + 1

- ربارب یگتسبمه رادقم هچنانچ .تسا سوکعم و لماک یگتسبمه رگنایب

1 / 1 ،بوخ یلیخ دشاب 8

/ 1 ،بوخ : / 1 ،طسوتم 1 / 1 و فیعض 1

/ 1 عض یلیخ زا رتمک هکیتروص رد .تسا فی 1

/ 1 ینتفریذپ دشاب

.تسین صخاش یگتسبمه .دنوش لیلحت دیاب هک تسا ییاهریغتم باختنا و هیهت ام یلصا فده ،یگتسبمه سیرتام ۀیهت رد ًلاوصا

باختنا یلصا % لقادح هک ،تسا اهریغتم نیا

31 % زا رتمک و دشابیم 31

یقاب لیلحت رد دناوت یمن اریز .دنامب

فده لماع لیلحت رد

کی و هدش بیکرت مه اب ریغتم دنچ هک تسا نیا لوبق لباق یگتسبمه رگید یاهریغتم اب هک یریغتم تلع نیمه هب .دنزاسب ار لماع

30 ینعی ( ةرامش لودج رد . درک فذح سیرتام زا ار نآ دیاب دشاب هتشادن ار دصرد 1

) یراکمه ار هعلاطم رد رثؤم یاهریغتم

تیقلاخ شرورپ مادکره و یلم اع یاهراب اب

تسا هدش رکذ .

5

:لماوع جارختسا مود ۀلحرم هصخشم شهوژپ نیا رد

لودج( یلماع لیلحت ییاهن یاه 1

رد رثؤم لماوع جارختسا یارب )

شرورپ یم نآ کمک هب هک ییاههار زا یکی .تسا هدش هدافتسا تیقلاخ مادک داد صیخشت ناوت

ار کی مادک و ظفح ار لماع

دومن فذح هب هک تسا لک سنایراوزا رادقم نآ هژیو ریداقم .تسا هژیو ریداقم ،

یم نییعت لماع کی ۀلیسو ریداقم تقیقح رد .دوش

عومجم هژیو یم ناشن ار هدش نییعت سنایراو رادقم هک تسا یلماع یاهراب روذجم

.دهد هژیو ریداقم ندروآ تسد هب یارب

وت هب اهریغتم کت کت اب ار لماع ره یگتسبمه ود نا

یم عمج مه اب سپس ،هدناسر یاهراب تاروذجم عومجم جارختسا نوتس( دننک

)یلماع . یم هظحلام هک روطنامه ریغتم سنایراو نیرتشیب هک میا هدرک باختنا ار یلماوع دوش

یم نییعت ار هتسباو ات لوا لماع نینچمه و دننک

و هدش باختنا بیترت هب مهدزای لماع هتفرگ رارق مه رس تشپ

ا .دن تبون ،دندش باختنا هژیو ریداقم و سنایراو اب لماوع هکنیا زا دعب

هب یم لماوع شخرچ لماع یاهراب تاروذجم عومجم شخرچ یدعب نوتس هس رد .دسر

تسا هدش رکذ .

لودج 1 هصخشم . تیقلاخ شرورپ رد رثوم لماوع جارختسا يارب یلماع لیلحت ییاهن ياه

ياهراب

یلماع

یلصا

نایراو ریسفت و یحیرشت س

هفلؤم یلبق ياه هصخشم رادقم

یلماع ياهراب تاروذجم عومجم جارختسا یلماع ياهراب تاروذجم عومجم شخرچ

عمج سنایراودصرد

دصرد یعمجت عمج

سنایراودصرد دصرد

یعمجت عمج

سنایراودصرد دصرد

یعمجت

1 13.22

36.22 36.22

13.22 36.22

36.22 5.39

16.25 16.25

3 5.23

2..6 29.31

5.23 2..6

29.31 2.22

5.23 36.26

2 2.12

9.59 56.13

2.12 9.59

56.13 2.11

6.26 36.32

5 3.22

9.61 52.69

3.22 9.61

52.69 3.51

..52 22.53

9 3.52

5.13 56.22

3.52 5.13

56.22 3..1

2.63 56.12

2 3.65

2.62 91.61

3.65 2.62

91.61 3.51

2.25 52.91

. 1..2

2.26 95.32

1..2 2.26

95.32 3.35

9.6.

91.39

6 1.22

2.31 9...1

1.22 2.31

9...1 3.12

9.32 99.52

5 1.25

3.56 26.22

1.25 3.56

26.22 1.65

5.26 96.25

16 1.16

3..5 22.32

1.16 3..5

22.32 1.93

5.31 23.29

11 1.11

3.29 2..25

1.11 3.29

2..25 1.22

2..9 22.61

هصخشم نییعت لودج زا جارختسا لماع جنپ یلماع لیلحت ییاهن یاه

هتفای زا یخرب ددم هب و هدش کمک هب و یناهج و یلم یاه

جنپ نیا رواشم و امنهار دیتاسا دش یراذگمان ریز حرش هب لماع

.

1 - شناد هب یربهاردوخ شزومآ

؛نازومآ

2 - هبنج هب هجوت

؛شزومآ یفطاع یاه

3 - خ یعامتجا للاقتسا

؛هداونا

1 - شناد رد یبایزرادوخ تیوقت

؛نازومآ

6

1 - شناد هب لمع للاقتسا نداد یارب هداوناخ شلات نازومآ

.

:یشخرچ سکامیراو :موس ۀلحرم یلماع یاهراب و هتفاین یشخرچ لماع سیرتام نوچ

یمن تسد هب انعم اب یراتخاس نآ ،دهد

رب دش هتفرگ میمصت ،دش هتفگ رتشیپ هک هنوگنامه شور هیاپ

لاقتنا دیدج یاهروحم هب سکامیراو شخرچ زا هدافتسا اب و لوادتم

ات دوش هداد هداس یراتخاس صیخشت مه و همانشسرپ داوم یلک تئیه فشک مه

رگشیامن هک یرت یارب نشور ًاتبسن و یلصا طوطخ

هار ندیسر سیرتام .دوش رسیم ،دشاب ریذپ رییغت ییاهلح

رد ،دوجوم سکامیراو شخرچ یارب یلماع لودج

2 هدش هداد شیامن

.تسا هک تفگ دیاب یشخرچ سکامیراو لودج رد هدش رکذ لماوع بیرض اب طابترا رد زا رتمک بیارض ًلاومعم

31

% دروم

یمن رارق هدافتسا هتفای شخرچ لکش نینچمه و دریگ

یم هدهاشم .دوش

لودج 3 عومجم هتفای شخرچ ياهلماع ،یلماع سیرتام : 51

میراو ةویش هب یلاؤس سکا

هفلؤم سیرتام هتفای شخرچ ياه

هفلؤم اه

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

يدربهاردوخ شزومآ .73

- .25 .17 -.4 - .38 - .24 .18 - .00 -.4 - .25 .09

تیقلاخ شرورپ يارب ملعم هزیگنا .70

- .22 .04 - .16 -12 - .16 .04 .06 - .23 .31 -.06

یعامتجا للاقتسا .66

- .19 .22 - .26 .04 - .26 .12 - .07 - .16 -.9 .13

یبایزرادوخ تیوقت .64

.26 - .32 - .11 - .07 - .07 .05 .27 - .30 - .06 -.14

نداد يارب هداوناخ شلات للاقتسا .61

- .16 - .09 .21 .06 .12 - .17 - .05 .03 .26 .17

اب یشزومآ ياه همانرب بسانت ینهذ دشر .60

- .30 - .15 .05 .12 - .03 - .11 - .51 .16 .14 -.08

شناد هب ننتسناد هنوگچ يریگدای نازومآ .59

- .19 - .44 - .11 .09 - .03 - .12 - .51 .16 .13 -.06

هتخومآ نداددنویپ يارب شلات -

دیدج و یلبق ياه .59

.07 - .16 - .09 .10 .12 - .14 -.5 -.9 - .08 -.36

اب هداوناخ يراگزاس ییاناوت طیحم .58

.01 .06 - .36 .02 - .04 - .03 .28 - .17 .24 -.04

7

یسرد ریغ بتک ۀعلاطم نازیم .57

.08 .16 .37 .16 - .05 - .12 .26 .01 - .10 -.09

سفن هب دامتعا تیوقت يارب شلات .56

.23 .25 .09 - .29 .12 - .01 - .24 - .15 - .16 .06

هبنج هب هجوت شزومآ یفطاع ياه

.56 - .06 - .14 - .13 .08 .25 .25 - .28 - .00 - .10 .04

تیباذج طیحم ندوببلاج و

یشزومآ .55

.03 .06 .06 - .47 .01 .09 - .19 -.5 - .10 .18

قلاخ و لاعف يارب هداوناخ شلات ندومن .55

- .25 - .10 -.9 .25 - .19 - .23 - .17 .13 - .16 .12

شناد نداد تکراشم .55 زومآ

- .13 .19 - .26 - .23 .11 .16 .17 .20 - .24 -.16

للاقتسا تیوقت شزومآ شور .55

- .21 .25 .35 .02 .12 -

.23 .10 .32 .33 -.10

... و ندوبباذج ،ندوبانعماب .55

.27 .35 .09 .32 -

.00 .12 .14 .20 .08 .12

هنادبتسم ریغ و دازآ وج دوجو .54

- .34 .00 .19 -

.21 -

.14 .05 .03 .14 .25 .26

دوخ هب تبثم شرگن و يروابدوخ .54

.04 .19 -

.29 .12 -

.01 -

.24 -

.15 -

.16 .06 .04

فاطعنا شزومآ يریذپ

.54 - .16 -

.32 .08 .25 .25 -

.28 -

.00 -

.10 .04 -.00

میمصت تردق شناد يریگ

.54 زومآ .16 .07 .03 -

.06 .36 .17 .14 .00 -

.18 .08

شناد هب لمع يدازآ نداد .53 زومآ

- .16 .22 .36 -

.34 .14 -

.22 .20 -

.21 .08 -.07

هداوناخ يرکف شیارگ .52

- .12 -

.03 .29 -

.15 -

.15 -

.10 .17 -

.18 .10 .15

شناد هدارا و راکتشپ .52 زومآ

.01 .55 -

.30 .05 .12 -

.15 .12 -

.08 .22 .05

شناد سفن هب دامتعا .52 زومآ

.29 .01 -

.00 -

.25 -

.26 -

.05 .30 -..

- .21 -.10

هتفرگ دای بلاطم يریگراک هب -

هدش .51

- .28 .48 .25 .16 .09 .07 .11 -

.08 .12 .13

رب طلست و شزومآ ۀئارا ةوحن .51

.26 .25 .35 .02 .12 - .23 .10 .32 .33 -.10

8

سرد شناد شلات يریگدای يارب زومآ

قلاخ .49

- .26 .35 .09 .32 - .00 .12 .14 .20 .08 .12

شناد تکراشم لئاسم رد نازومآ

یعامتجا .49

- .40 .00 .19 - .21 - .14 .05 .03 .14 .25 .26

ناریگارف دادعتسا .45

.09 .19 .18 .16 .65 .12 - .08 .17 .05 .04

نیون ياهوگلا رب ملعم طلست سیردت .45

.23 - .32 .25 .16 .13 - .05 .16 - .02 .25 -.00

ملعم یمومع تاعلاطا .45

.39 .07 .03 - .06 .36 .17 .14 .00 - .18 .08

یشزومآ روما ناصصختم .39

.25 .22 .36 - .34 .14 - .22 .20 - .21 .08 -.07

ملعم طسوت رمتسم یبایزرا نازیم .39

.56 - .03 .29 - .15 - .15 - .10 .17 - .18 .10 .15

سرد سلاک رد ملعم ییوگلا شقن .38

.53 .55 - .30 .05 .12 - .15 .12 - .08 .22 .05

شناد اب ملعم یفطاع طباور .41 زومآ

.48 .01 - .00 - .25 - .26 - .05 .30 -..

- .21 -.10

و یفطاع شوه تیوقت شزومآ یعامتجا .41

- .07 .48 .25 .16 .09 .07 .11 - .08 .12 .13

شوخ شناد یقلاخا رد زومآ

سلاک .45

.31 .21 - .50 .15 - .27 - .08 .13 .11 .06 .08

شناد هقلاع و لیصحت هب زومآ

هتشر .38

.40 .22 - .19 .14 .41 .08 .00 .35 .13 .16

وگ تاناکما رد دوجوم نوگان

یشزومآ طیحم .42

.17 -.8 - .13 - .11 .30 - .40 .05 - .28 - .15 -.01

هب هجوت طیحم رد یعامتجا شوه .35

.16 .36 - .10 - .23 - .09 - .40 .18 .42 - .19 .25

9

کلام هک هدش جارختسا لماع جنپ ،هدش ماجنا لیلحت و هیزجت ساسارب و فیرعت یاه

مان لماع یراذگ جارختسا یاه

رارق نیا زا هدش

:تسا هزادنا و تیهام )فلا لماع هک ییاهریغتم یاه

و نیرت گرزب اهنآ زا یجارختسا یاه

؛دشاب هتشاد ار مهس نیرتشیب

هژاو گنهرف یسررب )ب و زادنا مشچ ،تیهام و مان ۀظحلام روظنم هب ،تاحلاطصا و اه

؛اهریغتم ینمض یانعم تللاد

هیرظن )ج اطم جیاتن و دوجوم یاه نیشیپ تاعل

.

هجیتن يریگ

هتفای شناد رد ،تیقلاخ شرورپ رد رثؤم لماوع رگنایب رضاح شهوژپ یاه ةرود نازومآ

هیحان هطسوتم 1

هاگدید زا لیبدرا رهش

تسا تیبرت و میلعت ناصصختم و ناریدم و ناریبد :

شناد هب يربهاردوخ شزومآ مکی لماع :نازومآ

ۀفلؤم هب طوبرم لماع نیا قلاخ شزومآ

اوتحم و تی هفلؤم نیا رد .تس

تکراشم نوچ ییاهریغتم شناد نداد

هبنج هب هجوت ،زومآ شناد هب لمع یدازآ نداد ،یشزومآ یفطاع یاه

،ییامنهار اب هارمه زومآ

شزومآ فاطعنا شناد هب یریذپ شوه تیوقت شزومآ ،سفن هب دامتعا تیوقت یارب شلات ،زومآ

شناد هب یعامتجا و یفطاع رد زومآ

ر

،هدش یسررب زین ناریگارف یروآون و تیقلاخ شرورپ اب هطبا شناد هب یربهاردوخ شزومآ ریغتم

هب نازومآ لماوع زا یکی ۀلزنم

هدزای هدش هدیزگرب هناگ ( یلوزنر تایرظن اب و تسا

1111 ( لیبامآ و ) 1111

تسا هتشاد یناوخمه ) .

هبنج هب هجوت مود لماع : شزومآ یفطاع ياه

ه لماع نیا مکی لماع دننام

و تیقلاخ شزومآ ۀفلؤم ۀعومجمریز

هدزای لماوع ءزج هک تساوتحم هدش هدیزگرب هناگ

( ناوگ تایرظن اب و تسا 11:1

( نوسکج و زلزتگ ،) 1112

( کینود ،) 11:1

)

یلوزنر و (1999 ) تسا هتشاد یناوخمه

.

:هداوناخ یعامتجا للاقتسا موس لماع ۀفلؤم ۀعومجمریز لماع نیا

« ف طباور و گنهر »

یاهریغتم هفلؤم نیا رد .تسا

هک دراد دوجو ،ناریگارف تیقلاخ شرورپ اب هطبار رد طیحم اب هداوناخ یراگزاس ییاناوت ،هداوناخ یرکف شیارگ نوچ ،یرگید ریغتم و زلزتگ تایرظن اب و تسا هدش هتخانش موس لماع هفلؤم نیا زا هداوناخ یعامتجا للاقتسا ( نوسکج

1112 ،) ( مارگلیم 1111

( لیبامآ و ) 1111

تسا هتشاد یناوخمه ) .

شناد رد یبایزرادوخ تیوقت مراهچ لماع :زومآ

ۀفلؤم ۀعومجمریز لماع نیا

« هقلاع و راکتشپ شناد یدنم¬

زومآ

» . تسا

هقلاع دننامه یرگید یاهریغتم هفلؤم نیا رد شناد ِیدنم

ةدارا و راکتشپ ،یلیصحت ۀتشر و لیصحت هب نازومآ شناد

،زومآ یروابدوخ

شناد تبثم شرگن و شناد شلات ،نازومآ

هطبار رد قلاخ یریگدای یارب زومآ ،هک دراد دوجو ناریگارف تیقلاخ شرورپ و داجیا اب

رد یبایزرادوخ تیوقت ریغتم شناد

نونیککم تایرظن اب و تسا هدش هدیزگرب لماع هدزای نایم زا مراهچ لماع نازومآ 1962 )

و)

( لیبامآ 1111 تسا هتشاد یناوخمه ) .

10

شناد هب لمع للاقتسا نداد يارب هداوناخ شلات مجنپ لماع نازومآ

فلؤم ۀعومجمریز لماع نیا :

« هداوناخ » رد .تسا

شناد ندومن قلاخ و لاعف یارب هداوناخ شلات ناونع اب یرگید ریغتم هداوناخ ۀفلؤم شناد تیقلاخ شرورپ اب هطبار رد زومآ

نازومآ

زین دوجو ( دکارو تربلآ تایرظن اب و دراد 11:8

( نونیک کم ،) 1112

( ناوگ و ) (11:1

تسا هتشاد یناوخمه .

هب جیاتن هتفای اب ،قیقحت نیا زا هدمآ تسد دراد یناوخمه هدربمان دارفا تایرظن و اه

.

،شهوژپ زا هدمآ تسد هب جیاتن و یلصا یرظن ینابم نیب ۀطبار هب ،لیصفت هب کنیا م هتخادرپ

ی :دوش

شناد هب يربهاردوخ شزومآ مکی لماع نازومآ

زا هک یملعم ،یلوزنر ۀیرظن قبطرب : مه ،تسا رادروخرب قلاخ ةزیگنا

تیقلاخ دنیارف مه و تسا ندوب قلاخ یارب ییوگلا دوخ شناد زا دنراد هک یشرگن ۀطساوهب اهنآ .دنکیم تیوقت ار

تعاطا نازومآ

ضحم یوریپ و یمن

د هب هکلب ،دنهاوخ شنا

یم ار مزلا یدازآ نازومآ دننک عادبا و فشک دوخ ات دنهد

.

( لیبامآ 1181 و یداش ،قشع دننام دوخ ساسحا دازآ نایب اب ،ناملعم تسا دقتعم ) یم ،روما هب یواکجنک

یبسانم یوگلا دنناوت

داجیا و شرورپ رد نازومآ شناد یارب ( یو رظن هب .دنشاب تیقلاخ

1111 راد ینورد ةزیگنا ) تیقلاخ رد یرتشیب تیمها یا

.تسا

هقلاع راک هب ادتبا زا دارفا رگا دنوش راک دراو یرتشیب تیاضر و تذل اب و دنشاب دنم

یم دنهد ناشن دوخ زا یرتشیب تیقلاخ دنناوت

،ینیسح(

81 : 1381 )

هبنج هب هجوت مود لماع شزومآ یفطاع ياه

هداوناخ دارفا نیب زیمآتدوم طباور : نما ساسحا بجوم

رد یناور و یفطاع تی

یم کدوک هب دامتعا کدوک و دوش

ار مزلا سفن یم تسد هب راک و راکتبا ،عادبا یارب

( ناوگ .دروآ 11:1

اب ار تیقلاخ ۀطبار )

دشر تسا هداد رارق هجوت دروم یفطاع .

( نوسکج و زلزتگ تاقیقحت 1112

یم دیکأت ار هتکن نیا ) ناکدوک نیدلاو هک دنک

هشور رد قلاخ یتیبرت یا

زا تردن هب ناش

یطابضنا تیدودحم و دادبتسا یم هدافتسا

.دننک

( کینود 11:1

یم رکذ نینچ ار تیقلاخ اب طبترم یساسا تیصوصخ هس ) دیامن

:

1 -

،هناشنمدازآ تیبرت 2

- و نیدلاو رد یرکف یوق شیارگ 3

- کدوک زا نیدلاو یفطاع ییادج ساسحا .(Gal larger, 1986)

( یلوزنر 1111 شرورپ رد یلصا رصنع هس زا یکی ار ملعم دوخ ۀیرظن رد ) شناد تیقلاخ

یم و دنکیم یفرعم زومآ داجیا :دیوگ

تیقلاخ دشر یارب دعاسم طیارش یگدوسآ هب دناوتب دیاب یو . تسا سلاک رد نئمطم و یمیمص یوج دوجو مزلتسم

هب سلاک رد

یب و دزادرپب رظن راهظا دنک حرطم ار یلاؤس ره ینارگن

تاقیقحت . یرثؤم شقن مارتحا و هقلاع اب مأوت و هنامیمص طباور هداد ناشن

قلاخ ییاناوت رد شناد

دراد نازومآ .

:هداوناخ یعامتجا للاقتسا موس لماع یتیبرت یاهشور رد قلاخ ناکدوک نیدلاو

تیدودحم و دادبتسا زا تردن هب ناش

یم هدافتسا یطابضنا .(Gatzel & Jackson, 2001)دننک

هداوناخ رد یساسا ۀبنج ود کی دوجو دنراد قلاخ نادنزرف هک ییاه

نودب تبثم طابترا تسا هنادبتسمریغ و دازآ یوج دوجو و نیدلاو و کدوک نیب دایز یگتسباو

هعماج فرط زا ندشریقحت زا سرت .

11

نکمم .تسا هزات یاهراک قلخ یارب گرزب یعنام ت دروم ادتبا رد هناروآون و قلاخ یاهراک تسا

،یتدم زا سپ اما ،دریگن رارق هجو

هاگ تیمها دوخ ةدیقع یارب قلاخ درف هکیلاحرد ،دوش هتخانش نآ شزرا ،یدامتم یاهلاس نارگید هک تسین نارگن یو .تسا لئاق

یمن نارگید تاراظتنا ینابرق ار شیوخ راکتبا و تیقلاخ و دنریذپن ار شراک . دنک

لیبامآ(

(1113

زرا دوخ تیوقت مراهچ لماع : زومآ شناد رد یبای

نونیک کم تاعلاطم قبط 1112)

،( ،ممصم ،رکتبم ار دوخ قلاخ دارفا

یم یفرعم راکرپ و ارگناسنا ریوصت و دننک

رب طلست ساسحا زا یشان یدح ات دارفا یداقتعادوخ نیا و دنراد شیوخ زا یتبثم عیاقو

یم شلات ینعی ،تسا یرکف تأرج قلاخ دارفا زراب یگژیو کی .تسا نک

ًلاماک د شقن ققحت اهییاناوت شرورپ اب و دشاب شدوخ

شیارب هک یلامک یاهتنم هب شیوخ دسرب تسا رودقم

مان یگدنز زا شتاقیقحت رد لیبامآ . ،زنکید ،گنیورا ناج نوچ یناروآ

،نیتشینا دش نشور اهنآ تیقلاخرد ینورد یاه هزیگنا تیمها و شقن هک هدرب مان وساکیپ و ترازوم ،یروک مادام یو .تسا ه

یم یفرعم تیقلاخ شرورپ رد لماع نیرتمهم ار هزیگنا .دنک

شناد هب لمع للاقتسا نداد يارب هداوناخ شلات مجنپ لماع زومآ

اب تیقلاخ روهظ : یکیدزن طابترا یگداوناخ تیعقوم

یم ار تیقلاخ نازیم دندقتعم ناصصختم و دراد اب ناوت

و داد شیازفا یگداوناخ بسانم طیحم داجیا ساسح یکدوک نارود

نیرت

دشر رد هلحرم یداینب ۀلزنم هب هداوناخ .تسا تیقلاخ

تسا حرطم تیقلاخ یریگ لکش رد رصنع نیرت

،دکارو تربلآ) (1978

. و

یم ثعاب نیدلاو فرط زا یتاکن تیاعر (ددرگ یقلاخ درف هدنیآ رد کدوک دوش

1112 MacKinnon، )

:لثم 1 دایز مارتحا . 2

فشک یارب لمع یدازآ . فارطا ناهج

3 یارب یدازآ . میمصت

یریگ 1 لمع للاقتسا . 1

دایز یگتسباو مدع .

نیدلاو هب کدوک 1

ندوبن نارگن . کدوک یارب نیدلاو

.

و جارختسا ار صخاش و هفلؤم هدزای شهوژپ نیا رد نیققحم هک تسا رکذ نایاش هدرک یسررب

لیلد هب رضاح ۀلاقم رد هک دنا

پ فیصوت هب نیودت یاهتیدودحم صخاش جن

تسا هدش افتکا هیلوا .

یم نایاپ رد هفلؤم تشاد راهظا ناوت

رضاح شهوژپ زا هدش جارختسا یاهصخاش و اه هلیسو ۀلزنم هب

شجنس یارب ،اور و ربتعم یا

شناد تیقلاخ شرورپ رد رثؤم لماوع نازومآ

یم یقلت دیفم ،هطسوتم هرود .دوش

یوس و تمس لماوع نیا هب هجوت تسا دیما

آ تکرح تهج ،ار یمومع شزوم شناد شرورپ

یم داهنشیپ .دیامن نشور ،قلاخ ینازومآ سایقم رد شهوژپ نیا دوش

اب و یرتعیسو

توافتم نومضم هب اهداهنشیپ شخب رد هک دوش ارجا رتعیسو و هدرتسگ ،رت

تسا هدش هراشا نآ .

اهداهنشیپ یم نایب شخب هس رد کیکفت هب شهوژپ یاهداهنشیپ :دوش

اهنشیپ )فلا

؛قیقحت جیاتن زا هتفرگرب ياهد یم داهنشیپ

هدمآ تسد هب یاهلماع زا کی ره رد ،قلاخ دارفا شرورپ ةوحن دوش

دوش یسررب هناگادج ،شهوژپ نیارد .

؛يدربراک ياهداهنشیپ )ب یم داهنشیپ

همانرب هک دوش رضاح شهوژپ جیاتن هب هجوت اب روشک شزومآ یسرد نازیر

ار یتامادقا

لاخ شرورپ تهج رد شناد راکفا و هشیدنا یلاتعا و ،یزاسروراب ،تیق

نازومآ تقیقح ۀیحور و دندروآ لمع هب هچره ار ییوج

12

دننک افوکش نانآ رد رتعیرس یم داهنشیپ.

شناد عمجم دوش و تیقلاخ ییافوکش تهج ،قلاخ و رکتبم نازومآ

هنیداهن رد نآ نتخاس

شناد اضعا تیلاعف ۀطیح دناوتب و دوش سیسأت ،نازومآ ار دوخ ی

یارب تیقلاخ جیورت و هعاشا یارب بسانم یناکم و دهد شرتسگ

و ناناوج یمامت اهرهش و اه ناتسا یمامت رد عمجم نیا هک دوب دهاوخ بسانم و دشاب روشک ناناوجون

هار عمجم و دوش یزادنا یاه

نتلوب قیرط زا یناتسرهش و یناتسا تایرشن و یربخ یاه

علاطا هدرواتسد یلخاد یناسر دنیامن لقتنم رگیدکی هب ار دوخ یا

و نیودت.

یناسنا یورین شزومآ ،ناملعم یارب یقیوشت و یشزیگنا یاهتسایس یارجا یلمع و یملع یاههاگراک بلاق رد برجم دیتاسا طسوت

،ناملعم یملع حطس یاقترا تهج شیامزآ هب ناملعم قیوشت

شور نتسبراک هب و ندرک و راک شزرا صیخشت و هزات یاه

شت قیو

یم تردابم نیون یاهشور شیامزآ هب هک یدارفا دنزرو

.

عبانم 1

- ( ازرت ،لیبامآ 13:1

ون یایند :نارهت ،هدازمساق نسح ۀمجرت ،ناکدوک تیقلاخ ییافوکش .) .

2 - ( سکلا ،نروبسا 13:1

رفولین :نارهت ،هدازمساق نسح ۀمجرت ،تیقلاخ و عادبا یناگمه دادعتسا شرورپ .) .

3 - لاضفا ،ینیسح ( تاداسل

13:8 یوضر سدق ناتسآ :دهشم ،نآ شرورپ یاههویش و تیقلاخ تیهام .) .

1 - ( یضترم ،داژنورسخ 13:1

هعماج ای تیقلاخ ؛یئادتبا شرورپ و شزومآ ،) و یئادتبا یشزومآ تلااقم هعومجم ،سکوداراپ نیا لح رد یششوک ؛یریذپ

،ناهفصا ،هعماج رد نآ هاگیاج 13:1.

1 - صان ،یکلمارق یحبص ( ر

13:8 شور و تیقلاخ ،) ةرود ،یشزومآ یژولونکت دشر ۀلجم ،ناکدوک رد نآ یریگدای یاه

11 ةرامش ، 1.

1 - ( لامج ،یدباع 13:2

لصف ،نآ یاهدربراک و تیقلاخ ،) هرامش ،مود ةرود ،یتخانشناور یاهشهوژپ ۀمان

1 و 2 .

: - ( نسح ،یرونا 1381

ا پاچ ،نخس تاراشتنا ،مراهچ دلج ،نخس گرزب گنهرف ،) .لو

8 - ( یشیرق اضردیمح و سابع ،یدیشروخ 1381

)لمع ات رظن زا(یلیصحت ۀماننایاپ و هلاسر نیودت یامنهار .) نورطس :نارهت

.

1 - ( یلع ،رولاد 1388

دشر :نارهت ،یعامتجا و یناسنا مولع رد شهوژپ یلمع و یرظن ینابم .) .

11 - ( تربار ،گربزیو 13:8

ت ،غوبن ةروطسا یوسارف تیقلاخ .) هنزور :نارهت ،یفلاو یدهم ۀمجر

.

11 - ( ناژ ،هژایپ 13:1

نارهت هاگشناد :نارهت ،ناتسداد خریرپ روصنم ۀمجرت ،درپسیم هر اجک هب تیبرت .) .

12 - ( تاداسللاضفا ،ینیسح 1381

یوضر سدق ناتسآ :دهشم ،نآ شرورپ یاههویش و تیقلاخ تیهام .) .

Gal larger, Jams (1986). Teaching the Gifted Child, Allen and Bocan.

Gatzel, J.W. & P.WJackson (2001). Creativity and Intelligence:New York, JohnWily.

MacKinnon D.W. (1962). The Nature and Nurture of Creative Talent. American psychologies.

Renzulli, Joseph, S. (1999). News Around theWorld Gifted, Education International Vol. 10.

Torence, E. P. (1980). “Lesson About Giftedness and Creativity from a Nation of 115 Million Overachievers”, gifted child quarterly, Vol. 1, No.1.

Torrance, E. (1989). The Nature of Creativity as Manifest in, this Testing in, Stanberry, Robert J.;the Nature of Creativity Contemporary Psychological Perspectives, Cambridge universitypress.

Weisberg, R.W. (1993). Creativity Temple University, New York:W-H. Freeman. & company.