ساخت لعاب زرین فام ایرانی بر اساس کتاب «جواهر نامه نظامی»

باتک ساسا رب یناریا ماف نیرز باعل تخاس

»یماظن همان رهاوج«

2هدازدمحم یدهم ،^1* یعیفشریم دمحم دیس .ناریا ،زیربت ،زیربت یملاسا رنه هاگشناد یملع تئیه وضع¹ .ناریا ،زیربت ،زیربت یملاسا رنه هاگشناد رایداتسا² )93/10/14 :ییاهن شریذپ خیرات ،93/6/17 :هلاقم تفایرد خیرات (

هدیکچ یور رب هک تسا نوگانوگ یگنر یاه ﻒیﻃ رد یزلف یلاﺟ اب هرقن و ﺲم تارذ ونان زا یکزان رایﺴب هیﻻ ﻞیﮑشت ،ماف نیرز هدوب مهم رایﺴب ناریا لافس هزوﺣ رد ﮏینﮑت نیا هﭼ رگا .ددرگ یم داﺠیا هروک ءایﺣا ﻂیارش رد تﺨپ هلﺣرم نیموس رد باﻌل نب دمحم ﻒیلات «یماﻈن همانرهاوﺟ» باتک .تسا هدنام یاﺟ رب ﻒلتﺨم یاه هرود زا نآ اب هﻄبار رد یدودﻌم نوتم اما تسا باتک رد .دشاب یم ماف نیرز یانیم تخاس هرابرد یﺨیرات دنس نیرت یمیدﻗ ناونﻌب ،نوتم نیا زا یﮑی ،یروباشین تاکربلا یبا رب هیﮑت اب ناوت یم زونه ایآ هک تسا نیا یساسا لاوس اما .تسا هدش هﺋارا ماف نیرز تخاــس یارب یددﻌتم یاه لومرف ،قوف هدش هﺋارا یاه لومرف تحص یسررب تهﺟ ،یبرﺠت یدرﮑیور اب رﺿاﺣ هلاقم رد ؟تفای تسد ماف نیرز باﻌل هب اه لومرف نامه ﺶیامزآ دروم و باﺨتنا هنومن ناونع هب دراد رز دننام ،ییلاﻃ یوللات ،نآ هدنــﺴیون رﻈن هب انب هک اه لومرف زا یﮑی ،باتک رد نیرز باﻌل تخاس هب ار ام دناوت یم تساک و مک نودب هدش هﺋارا لومرف هک تسا نآ هاوگ تاشیامزآ ﺞیاتن .تــسا هتفرگ رارﻗ .تسا هتفای ماﺠنا یبرﺠت نومزآ و هدهاشم ﮏینﮑت زا هدافتسا اب و تسا یبایزرا ﺶهوﮋپ شور .دناسرب ماف

یدیﻠک یاه هژاو .باﻌل تابیکرت ،یماﻈن همان رهاوﺟ ،ماف نیرز باﻌل

.E-mail:mohamadmirshafiei@yahoo.com، 041-35419964:ربامن ،09143171848 :نفلت :لوئﺴم هدنﺴیون^*

ﻖیقحت هنیشیپ

و اه باتک ،ماف نــیرز باﻌل اب هﻄبار رد رصاﻌم تاــﻌلاﻄم رد باﻌل ،تﻻاقم و ﺐتک نیا رﺜکا رد .دراد دوــﺟو یددﻌتم تﻻاقم هتفرگرارﻗ یسررب دروم یﮑینﮑت و یﺨیرات یاه هبنﺟ زا ،ماف نیرز هراشا نآ یاه لومرف و همانرهاوﺟ باتک هب یــشهوﮋپ دودﻌم اما رب ماف نیرز یانیم یــلمع تخاــس تهﺟ ،ﺶیامزآ یتﺣ و دراد یسررب هب همادا رد .تــسا هتفرگن تروص اه لومرف نیا ساــسا :میزادرپ یم اه ﺶهوﮋپ نیا نیرتمهم زا یخرب

Abul- ناونع تحت یا هلاقم یﻃ ^IRAN هلﺠم رد ³زمیﺟ نلآ هب طوبرم یاــه ﺶﺨب ،^{QasimsTreatiseonCeramicsIran} ار ) هراضﻏ ﺶﺨب ( «رــهاوﺠلا ﺲیارع » باتک رد ماف نیرز باــﻌل هداد هﺋارا نآ هرابرد رــﺼتﺨم یلیلحت و هدرک یــﺴیلگنا ی همﺟرت دسر یم رﻈن هب هک تسا نیا همﺟرت نیا رد هﺟوت ﻞباﻗ هتﮑن .تسا تابیکرت ییاسانش هنیمز رد ﺺﺨشم روﻃ هب ،نلآ یﺴیلگنا همﺟرت یﮑتم ،یناملآ همﺟرت هب یدایز دودﺣ ات ،هیلوا داوم و ییایمیــش ﻊبانم زا ار نآ ﺞنداش ییاسانش و ﺺیﺨــشت رد ناشیا .تسا هدوب رویلآ ﻒیلات یناریا ماف نیرز لافس باتک .تــسا هدرک یفرﻌم ﺲم ماف نیرز تاﻌلاﻄم ﻊبانم زا رگید یﮑی )یدلایم 1985 ( ⁴ نوــﺴتاو هدش همﺟرت یرکاذ هوﮑش ﻂسوت ش .ه 1382 لاــس رد هک تسا هلمﺟ زا یﺨیرات یاه ﺚحب هب هــمه زا ﺶیب باتک نیا رد .تــسا ،فورﻇ ،نییزت یاه ﮏبس ،دیلوت ﻖﻃانم ،ماف نیرز هیلوا هچﺨیرات ظاحل هب هراومه هک تــسا یتاعوﺿوم هلمﺟ زا ماف نیرز باﻌل نادنمرنه و نارگــشهوﮋپ هﺟوت دروم رایــﺴب ،یﮑینﮑت و یﺨیرات ماف نیرز باﻌل تخاــس هویش و نونف .تسا هتفرگ رارﻗ رگلافــس یلــﺴن زا ًﻻومﻌم هک هدوب یدودﻌم دارفا رایتخا رد خیرات لوﻃ رد نینچمه .تــسا هتفای یم لاقتنا هداوناخ دارفا دزن رگید ﻞــﺴن هب هب ﮏینﮑت نیا ات هدش ﺐﺟوم ماف نیرز باﻌل تخاس یاه یگدیچیپ ینارگشهوﮋپ و نیققحم تارﻈن .ددرگ ﻞیدبت ینتفاین تسد یرما فوﻄﻌم نونک ات ،دنا هتخادرپ ماف نیرز باﻌل تخاس ﮏینﮑت هب هک رهاوﺠلا ﺲیارع » ینﻌی هنیمز نیا رد فورﻌم یﺨیرات باتک ود هــب و هدوب «²نارگلافس رنه هرابرد باتک هــس » و «¹ﺐیاﻃﻻا ﺲیافن و رد یﺨیرات ﻊبنم نیرت ﻞﺼفم و نیرت یمیدﻗ هﮑنیا هﺟوت ﻞباﻗ هتﮑن دروم «یماﻈن همان رهاوﺟ» باــتک ینﻌی ماف نیرز یاهانیم دروم نآ ﺢیحﺼت هک همان رهاوﺟ باتک هتبلا .تسا هتفرگن رارﻗ نانآ هﺟوت نارهم ﻂسوت راب نیتﺴﺨن یارب تسا هداد ماﺠنا راشفا جریا داتسا ار .تسا هدش یفرﻌم 1387 لاس رد یا هلاقم یﻃ نیتم ،ق.ه 592 لاس هب یروباــشین یرهوﺟ تاکربلا یبا نب دمحم هب هک هدومن ﻒــیلات ار «همان رهاوﺟ » یــنﻌی دوخ باتک یــنامز یرپس ار دوخ جوا نارود ،ماف نیرز لافــس دیلوت ،یﺨیرات ظاحل اذل .تــسا هدوب یرگرز وا هداوناخ و یو هفرﺣ و هــشیپ .دنک یم

تازلف عاونا و داوم هب تبﺴن یبوخ تخانــش هک تفایرد ناوت یم و تسا ینوریب ناحیروبا یو ﻊبنم هﮑنیا ًاصوﺼخ .تــسا هتــشاد باتک .تسا هدرک دای دوخ باتک رد داتــسا مان اب اهراب ناشیا زا ﺚﺣابم رد یــسراف نابز هب باتک نیلوا «یــماﻈن هــمان رهاوﺟ » .دشاب یم انیم عاونا و اهژایلآ ،تازلف ،اه ﮓنــس و رهاوﺟ هب طوبرم هک هدــش هﺋارا ماف نیرز یانیم یاه لومرف باتک مراهﭼ ﻞﺼف رد تابیکرت رد هتفر راﮑب داوــم دادﻌت .تــسا ﺐیکرت 26 اهنآ دادﻌت هدش ﺐﺟوم رما نیمه .دــشاب یم عون 45 دودﺣ رد «همان رهاوﺟ » نیرت ﻞﺼفم هﮑلب نیرت یمیدﻗ اهنت هن «یماﻈن همان رهاوﺟ » ات تسا رﺿاﺣ ﺶهوﮋپ رد .دــشاب ماف نیرز باﻌل هنیمز رد یــﺨیرات رﺛا هﺋارا هناگ 26 یاه لومرف زا یدادﻌت ،روکذم باتک یفرﻌم نــمﺿ ﻞیلحت دروم اهنآ زا یﮑی و هتفرگ رارﻗ یسررب دروم باتک رد هدش .تفرگ دهاوخ رارﻗ یهاگشیامزآ تﺴت و هیلوا یاه هداد .تــسا یدربراک تاقیقحت عون زا ﻖیقحت نــیا «یماﻈن همانرهاوﺟ » باــتک زا ًاتدمع و یا هناﺨباتک تروــﺼب نآ زا ًاتیاهن و هدش یسررب یفیصوت تروﺼب ﺲپس و هدش یروآ ﻊمﺟ .دش دهاوخ ﻊﻗاو نومزآ دروم ﺶیامزآ ﻖیرﻃ

همدقم

رخاتم و یوفص ماف نیرز راﺛآ ،یناﺨلیا هرود یاه یشاک و اه كرﮑیپ هدش هتخادرپ اهنآ راﺛآ و ماف نیرز نارگلافــس هب طوبرم ﺚﺣابم و .دراد هراشا زین راک هویش هب هحفص هن دودﺣ رد موس ﻞﺼف رد .تسا ،همه زا ﺶیب ﻞﺼف نیا رد تاحیﺿوت تسا هدروآ نوﺴتاو هﮑنانﭼ ﺲیارع » باتک زا نلآ زمیﺟ ریﺴفت و یﺴیلگنا همﺟرت زا هتفرگرب نیرز باﻌل ﮏینﮑت دروم رد هک یدارفا هلمﺟ زا .دشاب یم «رهاوﺠلا رد ناشیا .دشاب یم ⁵تیمسا رگیاک تــسا هتخادرپ ﺶهوﮋپ هب ماف نیدنﭼ دوخ تایبرﺠت ساــسا رب ،)1985( ^{lustrepottery} باتک » باتک هب زین باتک نیا رد .دنا هدومن هﺋارا ماف نیرز یانیم لومرف .تسا هدشن یهﺟوت نآ تابیکرت و «یماﻈن همان رهاوﺟ داوﺟ رتکد ﻒــیلات ناریا رد ماــف نیرز باﻌل تخاــس باتک هتفرگ ماﺠنا تاﻌلاﻄم هلمﺟ زا ؛)1389(رف حور هرهز و یناتــﺴین لوا ﻞﺼف رد باتک نیا .تسا هنیمز نیا رد یناریا ناققحم ﻂسوت هتخادرپ نآ دیلوت ﻖﻃانم و ماف نیرز باﻌل تخاــس هنیــشیپ هب یفرﻌم ﻖﻃانم زا فوشﮑم راﺛآ هﮑنیا هﺟوت ﻞباﻗ هتﮑن .تسا هدــش هﺋارا ^PIXE هویش هب اه هنومن یهاگشیامزآ ﺞیاتن هارمه هب هدــش نآ نداﻌم و ناشاک یﺨیرات هنیشیپ ﻞماش مود ﻞﺼف .تسا هدــش و نادنمرنه یفرﻌم ،نیﺋزت ظاحل هب نآ ماف نیرز هرابرد هﻌلاﻄم و یفرﻌم داوم ﻞیلحت و یسررب هب موس ﻞﺼف رد .دــشاب یم اهنآ راﺛآ هتخادرپ «ﺐیاﻃﻻا ﺲــیافن و رهاوﺠلا ﺲیارع » باتک رد هدــش

روﻃ هب باﻌل یروئت ﻞماش زین ﻞﺼف نیا زا یــشﺨب و تسا هدش ناشاک ماف نیرز راﺛآ یفرﻌم ﻞماش زین مراهﭼ ﻞﺼف .دشاب یم یلک یرامﻌم تانییزت هب هتــﺴباو راﺛآ و ماف نیرز فورﻇ ﺶﺨب ود رد و رصانع یفرﻌم هب موــس ﻞﺼف رد هﭼ رگا قوف باتک .دــشاب یم تخاس هب اما دزادرپ یم یناشاک مساقلاوبا ﻂسوت هدــش هﺋارا داوم ﺐلاﻗ رد یناشاک ﷲادبع مساقلاوبا ﻂــسوت هدش هﺋارا یاه لومرف .تسا هدشن هتخادرپ یلمع تاشیامزآ ،ونان یروانف بوتﮑم دنس نیرت یمیدﻗ » هلاقم رد نیتم نارهم رد )1387 ( « تــﺴین ﺐیاﻃﻻا ﺲیافن و رهاوﺠلا ﺲیارع باتک یاهانیم یروانف و هتخادرپ ﺚحب هب ونان یروانف هنیــشیپ هنیمز باتک رﺼتﺨم یفرﻌم نمﺿ یو .تــسا هداد ﺢیﺿوت ار ماف نیرز

LiTreLibri" باــتک و «ﺐیاﻃﻻا ﺲیافن و رهاوﺠلا ﺲــیارع » همان رهاوﺟ » باتک ،⁶وــساپلوﮑیپ ﻒیلات "^{dellartedelVasaio} اب طابترا رد بوــتﮑم دنــس نیرت یمیدﻗ ناونع هب ار «یــماﻈن نیا هب روﻄنیمه .دــنک یم یفرﻌم ماــف نیرز یاهانیم یرواــنف نیرت یمیدﻗ اهنت هن «هــمان رهاوﺟ» باتک هک دزادرپ یم ﺐــلﻄم یدلایم 19 هدس زا ﻞبﻗ ات هنیمز نیا رد دنــس نیرت ﻞﺼفم هﮑلب همان رهاوﺟ باتک هب هک تــسا یا هلاقم اهنت هلاقم نیا .دــشاب یم یاه لومرف هب و دشاب یم یفرﻌم ًافرص اما تسا هدرک هﺟوت یماﻈن تخاس تهﺟ یلمع تاشیامزآ و هدــشن هراشا همان رهاوﺟ باتک هب هک ییاه ﺶهوﮋپ رــگید زا .تــسا هتفرگن تروص اهنآ ددــﺠم همان نایاپ تــسا هتخادرپ نآ تابیکرت و همانرهاوﺟ باتک یفرﻌم نیرز باﻌل ءایﺣا و یسررب ناونع تحت یﻌیفــشریم دمحم دیس هاگشناد رد 1390 لاس رد هک تسا یناشاک رهاﻃوبا نادناخ ماف دوﻌــﺴم و هدازدمحم یدهم ییامنهار هــب زیربت یملاــسا رنه .تسا هدش ﻒیلات یریﺜک هدازرﻗاب ماف نیرز تانیﺋزت داــﺠیا ﮏینﮑت یلمع یــسررب » هلاقم رد و یناهفصا دباع سابع ﻒیلات «یملاــسا نارود یاه باﻌل یور رب تسا هدش یﻌــس ،هﺠیتن زا رﻈن فرص ،)1385( یﺋوکلاه زیورپ ﺲیافن و رهاوﺠلا ﺲیارع باتک ساــسا رب اهنت یلمع ﺶیامزآ اب .دوش ﻞصاﺣ ماف نیرز باﻌل ،یناــشاک مــساقلاوبا ﻒیلات ﺐیاﻃﻻا ماف نیرز باﻌل رب رفﺴمتا و امد ریﺛات یــسررب و تخاــس » هلاقم ﻒیلات «ﺐــسانم یایﺣا ﻂیارــش و هنیهب یامد نتفای فده اــب زا ،)1386( ﺲمــش هدازآ و ییاﺿر اﺿر دیمﺣ ،ییاﺼﻗ نیــﺴﺣ هب ماف نیرز باﻌل تخاــس یــسررب هب هک تــسا یتﻻاقم هلمﺟ ،تاشیامزآ نیا ﺞیاتن هلمﺟ زا .تسا هتخادرپ یهاگشیامزآ تروص و هدننک ﮏپا ناونﻌب موینکریز تاﮑیلیــس و ﻊلﻗ دیﺴکا یــسررب نینچمه .دشاب یم ماف نیرز هیﻻ داﺠیا رد ﻊلﻗ دیﺴکا رتهب ریﺛات تارتین دصرد 28 یواﺣ ،هدــش تــﺴت لوا یانیم هک هتﮑن نیا تارتین دصرد 12اب ( مود یانیم و ) زمرﻗ ماف نیرز داﺠیا ( ﺲــم یا هراشا قوف هلاقم رد .دشاب یم )ییلاﻃ ماف نیرز داﺠیا یارب هرقن ﺶیامزآ دروم یانیم ود ﺐیکرت هک تــسا هدــشن ﺐلﻄم نیا هب باتک هب یا هراشا ﭻیه زین هلاقم نیا رد .دــشاب یم یﻌبنم هﭼ زا .تسا هدشن نآ یاه لومرف و همان رهاوﺟ ﺞیاتن هب ماف نیرز باﻌل تخاس هنیمز رد هک یدارفا هلمﺟ زا همانلﺼف رد یا هلاقم رد هک تسا یردژا دازهب ،دنا هدیسر بولﻄم

،)1388( « ماف نیرز ییایمیش و ﮏیزیف ینابم » ناونع تحت ساملا دــسر یم رﻈن هب و دراد هراــشا عوﺿوم هب ﻒیلات و همﺟرت نمﺿ ﻒصو نیا اب .دشاب ^lusterpottry باتک همﺟرت زا هتفرگ رب رتشیب یــسررب دروم یلک روﻃ هب هلاقم نیا رد ماف نیرز باﻌل تخاــس یاهوللات رد ماف نیرز ﺐیکرت 14 دادﻌت و تسا هدــش هتفرگ رارﻗ باتک هب یا هراشا ﭻیه زین هلاقم نیا رد .تسا هدــش هﺋارا ﻒلتﺨم ناونع اب رگید هلاقم رد .تسا هدــشن نآ یاه لومرف و همان رهاوﺟ ،این زردوگ جریا رتکد و روپ یﻌﺨن همیهف ﻒیلات ،«ماف نیرز باﻌل»

.تسا هدــش یفرﻌم نآ هچﺨیرات و ماف نیرز باﻌل یلک تروص هب یاه هروک هب همادا رد و هراــشا یﺋزﺟ تروﺼب ماف نیرز ﮏینﮑت هب هدش هدروآ تیاهن رد .تــسا هدش هتخادرپ لافــس تﺨپ یتنس و دشاب یم ﺲم و هرقن تارذ ونان ،ماف نیرز یگدنــشخرد تلع هک ﺚعاب ماف نیرز فورﻇ ،هرقن تارذ ونان یبورﮑیم دﺿ صاوخ تلﻌب یاه هنیلافس دیلوت ءاشنم » هلاقم .دنا هدوب ییاذﻏ داوم ندنام ملاس دواد ﻒیلات ،«یــﺴﮑیپ زیلانآ شور زا هدافتــسا اب یناریا ماف نیرز یــﺴﮑیپ یرﺼنع زیلانآ اب ًافرص ، ) 1385 ( نارگید و ﻞگ یلع اﻗآ ءاشنم یــسررب هب یروتکاف زیلانآ شور هب ﺞیاتن یرامآ ﻞیلحت و ﻖیفلت اب هک هﺠیتن نیا تیاهن رد و هتخادرپ ماف نیرز یاه لافــس ناوت یم یرامآ یاه ﻞیلحت اب و ماف نیرز یاه لافس یرﺼنع زیلانآ «)نادناخ(رهاﻃوبا » هلاقم .درک نییﻌت ار اه لافــس نیا ءاــشنم ﻊبانم نیرتهب زا یﮑی تفگ ناوت یم ،)1378 ( یمیرک همﻃاف ﻒیلات .دشاب یم اهنآ هب ﻖلﻌتم راﺛآ و رهاﻃوبا نادناخ دروم رد هدش ﻒیلات تخاــس ﮏینﮑت هب و هتخادرپ نادناخ یفرﻌم هب ًافرص قوف هلاقم .درادن یا هراشا ماف نیرز باﻌل ،)1949( ناگرــگ یاه ﮏیمارــس باتک رد یمارهب یدــهم یسررب و هﻌلاﻄم دروم ار ناگرگ زا ماف نیرز هدــش ﻒــشک راﺛآ هتخادرپ اهنآ یرهاﻇ یاه یگﮋیو و شوقن هب اهنت و تسا هدادرارﻗ

ShineLikethe باتک ماــف نیرز هنیمز رد رگید باتک .تــسا ماف نیرز باﻌل یــسررب هب ،)²⁰⁰⁴(⁷نوــسام تربار ﻒیلات ^Sun ﻖﻃانم و ناریا و هیروس ،رﺼم ،قارع هلمﺟ زا ﻒلتﺨم یاهروــشک هتخادرپ ،باﻌل و هندب یاهزیلانآ شور اب ،اهنآ دیلوت ﺄشنم و دیلوت

Evidence )¹⁹³⁶( باتک رد ⁸نزواهگنیتا دراچیر .تــسا هدش یاــه یگﮋیو ^{for the} Identification of Kashan Pottery

شوقن و هداد رارــﻗ هﺟوت دروــم ار ینیﺋزت یاه حرﻃ و شوــقن هدرک یسررب ناــشاک ماف نیرز راﺛآ رد ار ناگدنرپ ﺶقن و یهایگ ماف نیرز باﻌل تخاس اب هﻄبار رد تﻻاقم رگید هلمﺟ زا .تــسا

Technologyofproductionofpolychrome )²⁰¹⁴(هــلاقم نارود رد ماف نیرز باﻌل یور رب قوف هلاقم رد .دــشاب یم ^lustre هدش هتفرگ هﺠیتن تیاهن رد هک تسا هدش هﻌلاﻄم قارع یــسابع ییازﺴب ریﺛات اه لافس باﻌل رد برس و ﻊلﻗ زا هدافتــسا هک تسا هلاقم .دراد ییلاﻃ درز و یﺴم زمرﻗ ﮓنر هب ﺶــشخرد داﺠیا رد ﺶیب هک دشاب یم ^{TechnologyofIslamiclustre} )²⁰⁰⁸(رگید یملاسا نارود رد ماف نیرز ﮏینﮑت یﺨیرات هنیــشیپ هب همه زا .تسا هدش هتخادرپ

»یماظن همان رهاوج« باتک

تاکربلا یبا نــبا دمحم ﻒیلات «یماﻈن هــمان رهاوﺟ » باتک دسر یم رﻈن هب هک دشاب یم یرمﻗ یرﺠه 592 لاس رد یروباشین رد بوتﮑم رﺛا نیرت ﻞﺼفم دیدرت یب هﮑلب ،رﺛا نیرت یمیدﻗ اهنت هن ) م 19 نرﻗ زا ﺶیپ ات ( ماف نیرز یاهانیم ةدیچیپ یرواــنف هنیمز ﻒیلﺄت «رهاوﺠلا یف رهامﺠلا » زا ﺲپ «همانرهاوﺟ » نتم .دــشاب نیتﺴﺨن ،تــسا یبرع نابز هب هک )440 یفوتم(ینوریب ناحیروبا تاﺟوزمم و تازلف و رهاوﺟ هب طوبرم ﺚﺣابم رد یــسراف باتک هدینادرگ ﺶتآ هــب اهنآ ﮓنر هچنآ و انیم ( تاــحیولات و )ژاــیلآ(

تسا تباب نیا زا یماﻈن همانرهاوﺟ هدمع تیمها .تسا )دوش یم ینﻌی ،دنا هتشاد «یرهوﺟ » هشیپ شرــﺴپ و شردپ و ﻒلﺆم هک .) 15 ، 1383 ،راشفا ( دنا هدوب كاﮑﺣ و رگرز تاکربلا یبا نــبدمحم ،یماﻈن همانرهاوﺟ باــتک ﻒلﺆم ماــن بوﺴنم باتک مسا لابند هب یماﻈن تبﺴن .تسا یروباشین یرهوﺟ ،نامه( تسا هدش ادها ﺺﺨش نآ هب باتک هک یریزو مان هب تسا زا ﺲپ هک یــسانش رهاوﺟ ملع هب ﻂبترم یــسراف باتک ود .)17 یروباشین ﻒیلﺄت زا هتفرگرب ،دنا هدــش ﻒیلﺄت «یماﻈن همانرهاوﺟ » یلصا ذخﺄم هب تبﺴن یرکذ یندا ناشنافلﺆم هک دنﭼ ره دنشاب یم «یناﺨلیا همان خوﺴنت » باتک یﮑی .تسا هدرﮑن نادب یتاراــشا ای و رهاوﺠلا ﺲیارع » یرگید و یسوﻃ نیدلاریﺼن هﺟاوخ هتشون تسا 700 لاس رد یناشاک مساقلاوبا فورﻌم خروم زا «ﺐیاﻃﻻا ﺲیافن و ینوریب رهامﺠلا باتک یروباشین هدمع ذخﺄم دیدرت یب .تسا ق .ه زا و دوــش یم هدید نتم نیا رد نآ مان ﺢیرﺼت هب راب هدفه .تــسا .)33-32 ،نامه ( تسا هدرک دای «داتــسا » رکذ اب ﺐلﻏا ناحیروبا هﺨﺴن 5 هک هدش ییاسانش باتک نیا زا یددﻌتم یاه هﺨﺴن هزورما همان رهاوﺟ باتک یپاﭼ هﺨــﺴن رد راشفا جریا داتــسا ار توافتم راهﻇا هﺨﺴن 5 نیا یقیبﻄت هﻌلاﻄم نمﺿ راشفا .تسا هدرک یفرﻌم هلباقم زا اما تسا دایز اه یگداتفا هﺨــﺴن ﺞنپ ره رد » :هک دراد یم ًابیرقت ینونک تروص هب نتم هک دــش ﻞصاﺣ نآ ناﮑما اهنآ نایم ﮏی ﭻیه اریز .تسا رتبا و ﺺﻗان نایاپ زا نتم زونه یلو .دوش ﻞماک .) 34 ،نامه ( «درادن ار همتاخ ﺶﺨب اه هﺨﺴن زا یلصا نتم عومﺠم ،)1383 ،یروباشین یرهوﺟ ( یپاﭼ هﺨﺴن رد نیوانع تحت ﺶﺨب راهﭼ یاراد باتک .دشاب یم هحفص 319 ،باتک تاحیولات و انیم و تازــلف ،راﺠﺣا و رهاوﺟ ،تایندﻌم و تاــبکرم .تسا هدش هداد صاﺼتخا تاحیولات و انیم هب مراهﭼ ﺶﺨب .دشاب یم و تابیکرت زا عون هــس رب تاحیولات و انیم یاه هژاو باتک نــیا رد عاونا ،انیم زا روﻈنم لوا موهفم رد ؛دراد تلﻻد ﻒلتﺨم تﻻوﺼحم دروم رد یروباشین یرهوﺟ .دشاب یم یعونﺼم یاه ﮓنس و تارهاوﺟ اهنآ تﺨپ هوحن و هدنهد ﻞیﮑشت یاه لومرف ،اهانیم هنوگ نیا تیهام هک دیامن یم نایب 352 یلا 343 تاحفص رد ار یبلاﺟ رایﺴب ﺐلاﻄم موهفم رد .دبلﻃ یم ار یا هدرتﺴگ یاه ﺶهوﮋپ ﺐلاﻄم نیا یسررب میسرت و نتــشون تهﺟ هک دنک یم هراــشا یحیولات هب ﻒلوم مود حلاﻄصا زا یو ،موــس موهفم رد .دنور یم راک هب تازلف یور شوقن ﺚحب .دیامن یم هدافتسا ،نیرز یاهانیم هب هراشا روﻈنم هب تاحیولات

رب هک اه ﮓنر عاونا تــفص" ناونع اب ماف نیرز یاهانیم هب طوــبرم راک هب نآ ریﻏ و ینیﭼ و یماش و یناهفصا و یشاﻗ یناوا عاونا و ریراوﻗ هﺋارا ماف نیرز ﻒلتﺨم لومرف 26 ،نآ زا ﺲپ و ددرگ یم زاﻏآ "دنراد اه لومرف نیا زا یضﻌب هک دیآ یمرب نینﭼ نتم تایﺋزﺟ زا .ددرگ یم مه و -یشاک یناوا -اه ﮏیمارس حوﻄس یور هب مه دنا هتﺴناوت یم ار .) 8 ،1387 ،نیتم( دنرب راﮑب هنیگبآ - یا هشیش تﻻوﺼحم یور هب

رد هدــش هﺋارا ماف نیرز یانیم یاه لومرف یماظن همانرهاوج باتک

هراشا زین ًلابﻗ هچنانﭼ «همان رهاوﺟ » رد هدــش هﺋارا یاه لومرف روکذم تابیکرت زا هنومن هــس اﺠنیا رد .دشاب یم دروم 26 ،دــش دروم ،دــشاب یم لوا هنومن نامه هک اهنآ زا دروــم ﮏی و یــفرﻌم :دﺴیون یم تابیکرت نیا نایب رد یروباشین .دریگ یم رارﻗ ﺶیامزآ و یــشاﻗ یناوا عاونا و ریراوﻗ رــب هک اه ﮓنر عاوــنا تفص"

نآ هک نانﭼ .دنراد راک هب نآ ریﻏ و ینیﭼ و یماــش و یناهفصا یرهوﺟ("دوــشن ﻞیاز دوب یاﺟ هب زّیﺣ نیا هک مادام هتبلا ناولا .) 353 ، 1383 ،یروباشین دشاب رز دننام هک ینول تفص -1 تافلوس( راﻄقلﻗ و ¹مرد هس ) هویﺟ تافلوــس(رفﺠنز دنریگب"

هب ار نآ هک نآ طرــش هب قّرحم ه ّضف و مین و مرد ﮏی) ^IIIنــهآ ﮥکرس هب ار هلمﺟ نیا .)هرقن دیفلوس( دشاب هتخوــس درز تیربک هﮑنانﭼ و دننک یم دنهاوخ هک ﺶقن ره نادب و دننک لوﺼم هنهک نآ ﺲپ .دوش درس ات دنراذگ یم و دنهن ناددود رد دــش هدرک دای ثداﺣ ینول دنیوــش یم كاپ و دنریگ یم نوریب ناددود زا ار زیﭼ .) 353 ،نامه ( "رز نول ﻞﺜم دوش یم

رﮕید عون -2 تیریپ( یبهذ یاﺜیــشﻗرم ،مرد ﮏی )هرقن زلف( قرحم هضف"

)ﺲم تافلوس( دنقلﻗ ،طاریﻗ هس یناحیر ... ،طاریﻗ هدزناش ) نهآ )هرقن بوذ هروک هدنامیﻗاب و هرابرــس ( هضف یایمیلﻗ ،طاریﻗ ﺞنپ و هکرس هب دننک لوﺼم دــش هدرک دای هک نانﭼ ار هلمﺟ .مرد ود ،نآ ریﻏ و یشاک یاه هنیلافس و یماش هنیگبآ رب دننک لامﻌتــسا .) 354 ،نامه("دیآ نوریب رز دننام دشاب رز دننام نآ نول هک یحیوﻼت رﮕید عون -3 ژایلآ( قّرحم ﺞنرب و مرد راهﭼ ) هویﺟ تافلوس (رفﺠنز دنریگب"

)ﺲم دیﺴکا ( قّرحم ساحن ،مرد ﮏی )هدش ﺲیلﮑت یور و ﺲم ،مرد ﮏی )راگلآر یناک -ﮏینسرآ دیفلوس ( خرس خینرز ،مرد ﮏی ) دروﺟﻻ ﮓنس ( دروﺟﻻ رﺠﺣ ،مرد ﮏی ) زنگنم دیﺴکا ( ایﺴینﻐم جاز ،ﮓناد ود و مرد ﮏــی ) درگوگ ( درز درگوگ ،مین و مرد ﮏــی ،مین و مرد ﮏی ) دیفس جاز( ﺲیدنقلﻗ ،ﮓناد ود و مرد ﮏی ) مولآ ( خینرز زا قّرحم ه ّضف ،ﮓناد ود و مرد ﮏــی ) ﺲم تاتــسا ( راﺠنز

لوﺼم هکرس هب و دنبوﮑب ار هلمﺟ نیا .مرد ﮏی ) هرقن تانــسرا ( هدرک حرــش هک نانﭼ دننک یم نادب دنهاوخ هک ﺶقن ره و دننک .)354 ،نامه( "دنهن یم ناددود رد و دش

باعل تخاس یﻠمﻋ تاشیامزآ هنومن یسررب ماف نیرز

،هیاپ باﻌل ﻞیبﻗ زا تــسا یعونتم یاه ریﻐتم یاراد ماف نیرز و تدم ،امد ﻞماــش زین ءایﺣا .ءایﺣا و ماف نیرز یانیم تاــبیکرت ریﺛات ییاهنت هب مادک ره قوف یاهروتکاف .دوــش یم ءایﺣا تدش دوخ هاگیاﺟ رد ﮏی ره و دنراد ماف نیرز هیﻻ ﻞیﮑشت رد ییازــﺴب ماف نیرز ﮏی تخاــس ﻊﻗاو رد .دنــشاب یم صاخ تیمها یاراد قوف ﻞماوع ﺢیحص یریگراﮑب و ﻖیﻗد تخانــش ورگ رد لآ هدیا ماف نیرز هیﻻ ﻞیﮑشت رد ار یساسا رایﺴب ﺶقن هیاپ باﻌل .دشاب یم رایﺴب تیمها زا نآ تخاــس و باﻌل عون باﺨتنا اذل .دنک یم افیا رﺛوم ماف نیرز باﻌل تخاس رد هک هچنآ .دشاب یم رادروخرب یدایز دارگیتناس هﺟرد 650 ات 550 نیب یامد رد هک تسا یباﻌل ،تسا و هدز دود ًﻻوــمﻌم ءایﺣا ﻞباقم رد یبرــس یاه باﻌل .دوــش مرن ناشن دوخ زا یرتهب تمواقم ییایلﻗ یاه ب اﻌل اما .دنوش یم هریت ﻂیارش دــشاب برــس هزادنا زا ﺶیب یاراد باﻌل رگا » .دنهد یم ﺐلﻏا رد .دوــش یم نآ ندــش یرتــﺴکاخ و هریت ﺚعاب ییایﺣا ،دنشاب یم عونتم یاه ﮓنر یاراد هک ناریا یمیدﻗ یاهراﮑهاــش هتفر راﮑب ییایلﻗ یاــه باﻌل یور رب نیﺋزت نیرخآ ناونﻌب اــنیم .) 402، 1363 ،یریﺼب ( «تسا ناونع تحت یناــشاک مــساقلاوبا باتک هب یهاگن اب نینچمه باﻌل هیاپ هک میوش یم هﺟوتم ﺐﺋاﻃﻻا ﺲیافن و رهاوﺠلا ﺲیارع )ﺲیلیس ( ﮓنس رﮑــش ﺐیکرت هک ارﭼ تــسا ییایلﻗ ماف نیرز رد .دهد یم ﻞیﮑشت ار باﻌل هیاپ ندــش تیرف زا ﺲپ ،راﺨــش اب .دشاب یم باﻌل ییایلﻗ داوم هدننک نیمًات نانــشا ای راخاــش ﻊﻗاو هیاپ باﻌل ناونﻌب ﺐسانم ییایلﻗ باﻌل ﮏی تاشیامزآ ماﺠنا تهﺟ هب ﻊلﻗ دیﺴکا زا نآ ندرک ﮏپا همین تهﺟ هک دش هتفرگ رﻈن دم عون ﮏی زا باﻌل تخاس رد .تسا هدش هدافتــسا دصرد هد نازیم اهنآ ﺲیلیس و ییایلﻗ داوم زا یشﺨب ات دش هدافتسا ییایلﻗ تیرف باﻌل رد یبسانم و بوخ تیفیک ات دوــش نیمات تیرف تروص هب :دشاب یم ریز حرش هب رﻈن دروم باﻌل لومرف .دیآ دوﺟوب ییایلﻗ

ماف نیرز یانیم تخاس

«همان رهاوﺟ » رد دوﺟوم ﺐیکرت 26 نیب رد ،دش هتفگ هﮑنانﭼ اب ماف نیرز تخاس تهﺟ یگنر ظاحل هب هک دراد دوﺟو ﺐیکرت 3 ینول » هک تسا هدش هدروآ اهنآ ﻒیصوت رد و تــسا ییلاﻃ وللات رد نآ ﺐیکرت هک هــنومن نیمه .«رز نول ﻞﺜم دوــش یم ثداﺣ

دروم اﺠنیا رد ،دیدرگ رکذ یروباــشین نابز زا نیــشیپ تاحفص .دریگ یم رارﻗ ﺶیامزآ ییاه مان اب یروباشین ﻂسوت لومرف زا هدش رکذ هیلوا داوم یماسا ام یارب یماسا نیا هزورما و هتــشاد دربراک هتشذگ رد هک تــسا داوم نیا ﻖیﻗد تخانش تهﺟ ات تسا یرورﺿ اذل .دنتﺴه انــشآان تابیکرت و هیلوا داوم یماسا یزورما لداﻌم ،هدش هﺋارا تابیکرت و هیلوا داوم یمامت 1 لودﺟ رد اذل .دشاب سرتسد رد اهنآ ییایمیش لومرف و یناک تاﺼﺨشم و یــﺴیوناوآ اب هتفر راک هب تاﺣلاﻄصا و تخاس تهﺟ ییاشگهار دناوت یم هک تــسا هدمآ اهنآ ییایمیــش .دریگ رارﻗ یماﻈن همانرهاوﺟ رد هدش هﺋارا تابیکرت ددﺠم درز جاز نامه هک راــﻄقلﻗ زا نهآ ،قوف ﺐیکرت رد ﻊــﻗاو رد قّرحم ه ّضف زا زین هرقن و هدــش نیمات ،تسا ﮏیرف تافلوــس ای 1 لودﺟ هب هﻌﺟارم اب هک هدــش نیمات ،هتخوــس درز تیربک هب داوم 2 لودﺟ رد .دشاب یم هرقن دیفلوس نآ لداﻌم هک میبای یم رد .تسا هدمآ ﺶیامزآ ماﺠنا یارب اهنآ نازیم و هکرــس اب اهنآ یمامت ،قوف تابیکرت داوم ندرــک نزو زا ﺲپ هدیﺋاس تعاس ﮏی زا ﺶیب یهاگشیامزآ نواه رد و دیدرگ طولﺨم ﻞیﮑشت هب دناوت یم زین داوم رتشیب ندش ردوپ و داوم بایسآ .دــش نیا هب زین یناــشاک مــساقلاوبا هﮑنانﭼ .دنک ﮏمک ماف نیرز هیﻻ تیاﻏ هب ات دننک ﻖحس زور هنابش ود هیلاص رب » .دراد هراشا ﺐلﻄم ،تابیکرت ندش هدامآ زا ﺲپ .) 346 ،1386 ،یناشاک ( «دوــش مرن زا ﺲپ ات دیدرگ لامعا هدش هدامآ یاه تﺴت یور رب وم ملﻗ ﻂسوت .دوش یسررب اهنآ ﻂیارش یهد دود و ءایﺣا تﺨپ

فیدر ییایمیش هدام مان یسیون اوآ

و یناک تاصﺨشم ییایمیش لومرف

1 رفﺠنز

zenjafer HgS - فرگنش

2 راﻄقلﻗ

qolqatar

-درز جاز

Fe₂)^So4(3.^9H2O

3 درز تیربک هب قرحم هضف

Fezzezard Ag₂S -هرقن دیفلوس

باتک رد ماف نیرز یاــهانیم تهج ییایمیــش ﺐیکرت و هیلوا داوــم -1لودج .»یماظن همان رهاوج «

هﻀف)هرقن دیفلوس (تیربک هب قرحم تافلوس

(راﻄقﻠﻗ)نهآ هویج دیفلوس

( رفجنز)

15gr 20gr

45gr

.یماظن همان رهاوج باتک زا ﺐﺨتنم لومرف -2 لودج

( 11 ، 1387 ،نیتم ) :ﺬخام 0/^78Na2O 0/^1Al2O₃ 2/^4SiO2

0/^{16CaO 0}/^6B2O₃

0/^06MgO

ءایﺣا تﺨپ

تسا هتفرگ تروص یهد دود و ءایﺣا ﻞمع راب تشه همادا رد اراد ءایﺣا تدش و نامز و امد ظاحل هب ار دوخ ﻂیارش ﮏی ره هک ندروآ تسدب تهﺟ ءایﺣا ﺐسانم ﻂیارش هتفر هتفر ات ،دنشاب یم هتفرگ ماﺠنا یاه ءایﺣا ﻂیارش .دوش ﻞصاﺣ لآ هدیا ماف نیرز باﻌل نیرز یانیم ،ءایﺣا ﻞمع راب ره رد .تسا هدمآ 3 لودﺟ رد هدــش .دش هداد رارﻗ ﺶیامزآ دروم ،هدــش لامعا باﻌل یور رب هک ماف تسا هدش تشاددای زین ءایﺣا ﻞمع راب ره رد هدمآ تــسدب ﺞیاتن .ددرگ یم هﺋارا هدش ﻞصاﺣ ﺞیاتن همادا رد هک

رد هدش ماجنا یاه تــست ﺞیاتن یــسررب فﻠتﺨم یاهایﺣا

نیا ،قوف لوادﺟ یسررب و ءایﺣا ﺶیامزآ هبترم تشه یارﺟا زا ﺲپ ءایﺣا تلاﺣ نیرتهب ،باﻌل یور رب مشش ءایﺣا هک دش ﻞصاﺣ هﺠیتن رد اه تﺴت هنومن رد ماف نیرز یانیم و هیاپ باﻌل و هندب ﻊﻗاو رد .دشاب یم 1 ریوﺼت .دنا هدش هایس دیدش یهددود تلع هب موس و مود ،لوا یاهایﺣا .تسا هدش هدروآ هنومن یارب هک دشاب یم موس یایﺣا تﺴت هب طوبرم

ایﺣا هرامش ءایﺣا یامد

ءایﺣا نامز ءایﺣا ﻞماﻋ

ءایﺣا تاعفد ءایﺣا تدش

1 ءایﺣا هﺟرد 700

دارگیتناس هقیﻗد 60

بوﭼ هبترم 3

3 یهددود راب ره رد 10×8 ناپوئن هﻌﻄﻗ رتمیتناس

2 ءایﺣا هﺟرد 660

دارگیتناس هقیﻗد 60

بوﭼ هبترم 3

2 یهددود راب ره رد 10×5 ناپوئن هﻌﻄﻗ رتمیتناس

3 ءایﺣا هﺟرد 630

دارگیتناس هقیﻗد 60

بوﭼ هبترم 3

یهددود راب ره رد 8×5 ناپوئن هﻌﻄﻗ 2 رتمیتناس

4 ءایﺣا هﺟرد 600

دارگیتناس هقیﻗد 60

بوﭼ هبترم 3

یهددود راب ره رد 5×5 ناپوئن هﻌﻄﻗ 2 رتمیتناس

5ءایﺣا هﺟرد 580

دارگیتناس هقیﻗد 70

بوﭼ هبترم 4

یهددود راب ره رد 3×5 ناپوئن هﻌﻄﻗ 2 رتمیتناس

6 ءایﺣا هﺟرد 560

دارگیتناس هقیﻗد 90

بوﭼ هبترم 4

یهددود راب ره رد 3×5 ناپوئن هﻌﻄﻗ 2 رتمیتناس

7 ءایﺣا هﺟرد 540

دارگیتناس هقیﻗد 90

بوﭼ هبترم 4

یهددود راب ره رد 3×5 ناپوئن هﻌﻄﻗ 2 رتمیتناس

8 ءایﺣا هﺟرد 520

دارگیتناس هقیﻗد 90

بوﭼ هبترم 4

یهددود راب ره رد 3×5 ناپوئن هﻌﻄﻗ 2 رتمیتناس

ءایﺣا تدش ندش رتمک و امد ندمآ رت نییاپ اب مراهﭼ یایﺣا رد هب .دنا هدش هدز دود اه باﻌل زونه اما تسا هدــش رتهب هﺠیتن یمک دﺣ زا ﺶیب هیاپ باﻌل یور رب ماف نیرز یانیم ،امد ندوب ﻻاب تلع زا یتﺨس هب تﺴت نایاپ رد بآ اب نآ یوــشتﺴش ﻊﻗوم و هتفر ورف ندرک رتمک ینﻌی ،دنور نیا .)2ریوﺼت ( دوش یم كاپ باﻌل ﺢﻄس .دراد همادا یدﻌب یاهایﺣا رد یهد دود تدش و امد نازیم

ءایﺣا هرامش مﺠنپ یایﺣا

مشش یایﺣا

هدیدپ ماف نیرز هیﻻ ﻞیﮑشت

ماف نیرز هیﻻ ﻞیﮑشت

ماف نیرز ﮓنر ییلاﻃ

ییلاﻃ

هیاپ باﻌل ییایلﻗ باﻌل

ییایلﻗ باﻌل

.هدش هتفرﮔ ماجنا یاه ایﺣا ﻂیارش -3 لودج .ﺐﺨتنم لومرف هب طوبرم یﻠمﻋ شیامزآ ﺞیاتن لودج -4لودج

.موس ءایﺣا تست هنومن -1ریوصت .تست یﻻاب تمسﻗ مراهچ ءایﺣا تست هنومن -2ریوصت

.مشش یایﺣا ﻂیارش تست یﻻاب تمسﻗ -4ریوصت .متشه ءایﺣا تست هنومن -5ریوصت

.مجنپ یایﺣا ﻂیارش تست یﻻاب تمسﻗ -3ریوصت

دمحم ﻂسوت هدش هﺋارا یاه لومرف زا یﮑی رﺿاﺣ ﺶهوﮋپ رد اب هک یماﻈن هــمان رهاوﺟ باتک رد یروباــشین تاکربلا یبا نــب ییایلﻗ باﻌل یور رب و باﺨتنا تسا هدش ﻒیصوت ییلاﻃ یوللات تهﺟ .تفرگ رارﻗ ﺶیامزآ دروم ﻒلتﺨم یاهایﺣا ﻂیارــش رد و ﻖبﻃ اهنآ یزورما یماسا ادتبا رد ،ﺐﺨتنم ﺐیکرت رد داوم نیمات .دش هتفرگ راک هب و ﺺﺨشم ریز لودﺟ نیرز هیﻻ ﻞیﮑــشت ،ﻻاب ﺐیکرت اب «همان رهاوﺟ » لومرف هﺠیتن اب ءایﺣا رد هــﺠیتن نیا .دوب ییلاﻃ ءوللات و یزــلف یلاﺟ اب ماــف راهﭼ و هقیﻗد 70 تدم و دارگیتناــس هﺟرد 580 یامد ﻂیارــش تهﺟ هک داد ناــشن رﺿاﺣ ﺶهوﮋپ .دــش ﻞصاﺣ یهددود هبترم هک تسا یرورﺿ هتﮑن نیا تیاعر ماف نیرز باﻌل ندروآ تــسدب هلمﺟ زا ماف نیرز هیﻻ یریگ ﻞﮑش رد راذگ ریﺛات و ریﻐتم یاهروتکاف رانک رد یتسرد هب یتﺴیاب ءایﺣا ﻂیارش و انیم ﺐیکرت ،هیاپ باﻌل

دراد تیمها رایﺴب راک دنور رد ﺐــسانم یایﺣا .دریگ رارﻗ رگیدﮑی ،نآ تخوــس عون و ذفانم ،یلخاد داﻌبا هب هﺟوت اب یا هروک ره اذــل ام ﺶهوﮋپ نیا تیاهن رد .تــشاد دهاوخ یتوافتم یایﺣا ﻂیارش یبا ﻂسوت هدــش هﺋارا لومرف هک تخاــس نومنهر هتﮑن نیا هب ار ریﻐتم یاه روتکاف و مزﻻ ﻂیارش هک یتروص رد ،یروباشین تاکربلا .دهد یم ﻞصاﺣ ار ماف نیرز باﻌل تساک و مک نودب دوش تیاعر

هجیتن

هﻀف ) هرقن دیفلوس ( تیربک هب قرحم تافلوس

(راﻄقﻠﻗ)نهآ هویج دیفلوس

( رفجنز)

15gr 20gr

45gr

دروم ،مــشش و مﺠنپ یایﺣا ﻂیارــش اب زین ﺐﺨتنم لومرف ﺺﺨــشم 4 و 3 ریواﺼت رد هک روﻄنامه .تــفرگ رارﻗ ﺶــیامزآ و هندب .دشاب یم ییلاﻃ وللات اب ماف نیرز هیﻻ ﻞیﮑشت هﺠیتن ،تسا رادقم دهد یم ناشن هک دنتﺴین هدز دود و هایــس رگید هیاپ باﻌل هیﻻ .دشاب یم ﺐسانم زین ءایﺣا یامد .تــسا ﺐــسانم یهد دود .دسر یم رﻈنب رت تخاونﮑی مشش ءایﺣا تــﺴت هنومن رد ماف نیرز .تسا هدش هﺋارا 4 لودﺟ رد قوف ﺶیامزآ ﺞیاتن ات هدش ﺐﺟوم زین امد ندوب نییاپ ،متــشه و متفه ءایﺣا رد یرتمک ریﺛات و دنک ذوفن رتمک هــیاپ باﻌل رد ماف نیرز یانیم

رد زین هتﮑن نیا .دــشاب هتشاد باﻌل رب ،مشش ءایﺣا هب تبــﺴن (دوــش یم هدید رتــشیب امد ندمآ رت نییاپ اب ،متــشه یایﺣا باﻌل هک تسا ﺺﺨــشم ًلاماک زین متــشه ءایﺣا رد .)5ریوﺼت ﭻیه هتﺴناوتن ماف نیرز یانیم و هدیــسرن یگدــش مرن هﻄقن هب زا یتﺣار هب وشتﺴش زا ﺲپ و دشاب هتشاد باﻌل یور رب یریﺛات یور ینادنﭼ یریﺛات هﮑنیا نودب دوش یم كاپ باﻌل ﺢﻄس یور .دشاب هدرک داﺠیا نآ

اه تشون یپ

،اه یناک ،تارهاوﺟ ی هرابرد ،«ﺐﺋاﻃﻻا ﺲیافن و رهاوﺠلا ﺲیارع» باــتک 1 700 لاس رد یناشاک ﷲادبع مــساقلاوبا نآ ﻒلوم .دــشاب یم اه رﻄع و تازلف .تسا یناشاک رهاﻃ یبا نب دمحم ناگداون زا یو .تــسا هتــشاگن ار نآ ق.ه ماف نیرز هنیمز رد دوخ رﺼع رومان ناداتسا هلمﺟ زا یناشاک رهاﻃ یبا نادناخ رد ق. ه 8 یلا 6 یاه هدــس رد نرﻗ ود زا ﺶیب لوﻃ رد نادناخ نیا .دــنا هدوب یشاک و فورﻇ زا معا ،ﺲیفن رایــﺴب ﮏیمارــس تﻻوﺼحم دیلوت هب ناــشاک زیربت رد یناﺨلیا رابرد ﺐتاک هﭼ رگا یناشاک ﷲادبع مساقلاوبا .دنتشامگ تمه یفرﻌم هب ،دوخ باتک رخآ ﺶﺨب رد اــما تخادرپن دوخ ناردپ راک هب و دــش نآ دوخ هک ،هتخادرپ ماف نیرز باﻌل زومر و رارسا نایب و یرگ یــشاک تﻌنص میﺴقت ﺶﺨب هس هب ار هراضﻏ ﺶﺨب مــساقلاوبا .تــسا هداهن مان « هراضﻏ » ار جاتحیام و بابــسا و تﻻآ و تاودا تفرﻌم رد همدقم -1 :زا دنترابع هک هدرک یندﻌم مهم هدام 12 یفرﻌم هب ﺶﺨب نیا رد یو :دوــب هدام تباﺜم هب هک نآ تﻌنص رد ار اهنآ صاوــخ و هدومن یفرﻌم ازﺠم ار ﮏــی ره و تــسا هتخادرپ زین ار نآ دوﺟوم نداﻌم داوم زا یخرب رد و تسا هدرک رکذ یشاک و ﮏیمارــس رد رﻈن هب هک ار هدام تشه مان ،متشه هدام ﺢیﺿوت رد نینچمه .تسا هدرب مان ﻞیلحت تفرﻌم رب -2 .تسا هدروآ ﺢیﺿوت نودب ،تسا رﺛوم ماف نیرز تخاــس و بایلﻗ نامه ای هشیش رهوﺟ هیهت زرﻃ ﺶﺨب نیا رد :) داوم ﻞیلحت (تﻻآ نآ ﺐیکرت تفرﻌم رب -3 .تسا هدش هدروآ بآدیفس و ﺞنرس تخاس و هیهت زرﻃ یگنوگﭼ هب موس ﺶﺨب رد یناشاک ﷲادبع مساقلاوبا :) داوم ﺐیکرت ( تﻻآ نآ هروک تﺨپ یگنوگﭼ و نآ باﻌل و یﮑیمارس هندب تخاس تهﺟ داوم ﺐیکرت و هــشتآود هقیل ار نآ یو هک ماف نیرز یانیم لومرف هب نینچمه و دراد هراــشا .تسا هتخادرپ دناوخ یم وساپلوﮑیپ ونایرپیﭼ « نارگلافــس رنه هرابرد باتک هــس » باتک ﻒلوم 2

LiTreLibri» ﯽــیایلاتیا ناونع اب ،دلﺠم ﮏیرد و دلﺟ هــس رد هک تــسا هﺨﺴن .تسا هتشاگن م 1558 /ﻖه 966 لاــس رد «^dell’^{ArtedelVasaio} ایروتﮑیو ي هزوم ي هناﺨباتک رد ،ناتــﺴلگنا رد رﺿاﺣ لاﺣ رد ،باتک ﯽــلصا دلﺟ هس عومﺠم ،ﯽلصا هﺨــﺴن رد .دوــش ﯽم يرادهگن تربلآ ی هناﺨباتک و ،ماف نیرز ياهانیم هب طوبرم ﺐلاﻄم .دنــشاب ﯽم هحفص 140 دودﺣ ياراد هدروآ ) هحفص 6 اعومﺠم ( 50 ﯽــلا 47 ي هرامــش قاروا رد ،مود دلﺟ رد هﺋارا ماف نیرز ياهانیم يارب لومرف ود وساپلوﮑیپ ﺶﺨب نیا رد .تــسا هدش هرابرد باتک هس» باتک رد هدــش ﯽفرﻌم هیلوا داوم دادﻌت رگا .تــسا هدومن رتمک ،«ﺐﺋاﻃﻻا ﺲیافن و رهاوﺠلا ﺲیارع» اب هــﺴیاقم رد ،«نارگلافــس رنه .دشاب ﯽم رت ﻞﺼفم و رت ﻖیﻗد رایﺴب تﺨپ دنیارف زا وساپلوﮑیپ حرش ﯽلو تسا ماف نیرز تﺨپ ياه هروک زا ریوﺼت نیدنﭼ ،هروک نامتخاس ﺢیرشت نمﺿ يو اب هــﺴیاقم رد ﯽیایلاتیا ياه هروک داﻌبا .تــسا هدوزفا دوخ نتم هب ،زــین ار لوﻃ تعاــس 4 اهنت اهنآ رد تﺨپ نامز اریز ،هدوب رت ﮏﭼوک ﯽناریا ياه هروک و هدروآ ﯽبلاﺟ تاﮑن اه هروک تخوــس دروم رد وساپلوﮑیپ .تسا هدیــشک ﯽم تعاس ﮏی دودﺣ ،ءایﺣا ﻂیارش رد اهانیم تﺨپ نامز هک تــسا هدرک هراشا زا ات دوــش يرادرب هنومن هروک زا دیاب ،تدم نیا للاخ رد و دماﺠنا ﯽم لوﻄب .) 7 ،1387 ،نیتم( ددرگ ﻞصاﺣ نانیمﻃا ،ﺢیحص تﺨپ

3 ^AllanJames.

4OliverWatson.

5Caiger-^Smith.

6Piccolpasso.

7RobertMason.

8RichardEttinghausen.

ﻊبانم تسرهف

.نارهت ،گربنتوگ ،لافس ،یشاک ،باﻌل ،)1363( اﺿر ،یریﺼب ،ماهرپ سوریس ،ناریا رنه رد یریس ،)1387( ﺲیلیف ،نمرکا و روترآ ،پوپ .نارهت ،یگنهرف و یملع تاراشتنا هب ،یماﻈن همان رهاوﺟ ،)1383( تاکربلا یبا نب دمحم ،یروباشین یرهوﺟ

.نارهت ،بوتﮑم ثاریم ،راشفا جریا ﺶشوک هﺴسوم ،رف هتﺴیاش زانهم ،یملاسا یرگلافس ،)1383( نلآ ،نﺴلیو زمیﺟ

.نارهت ،یملاسا رنه تاﻌلاﻄم .نارهت ،نارهت هاگشناد ،ادﺨهد ﮓنهرف ،)1389( ربکا یلع ،ادﺨهد هاگشناد ،ینابیش یلﻌنﺴﺣ ﺶشوک هب ،رارسﻻا ،)1349( ایرکز دمحم ،یزار

.نارهت ،نارهت ،ﻒیرﻇ یاه ﮏیمارس یژولونﮑت ،)1387( نارهم ،نیتم و نوــﺴفا ،یمیﺣر

.نارهت ،راشتنا یماهس تکرش ،یﻗایس ریبد دمحم ﺶشوک هب ،همان رفس ،)1356( ورــﺴخ رصان ،ینایدابﻗ

.نارهت ،هراوز یسررب و تخاس ،)1386(ﺲمش هدازآ و ییاﺿر اﺿردیمﺣ و نیــﺴﺣ ،ییاﺼﻗ یایﺣا ﻂیارش و هنیهب یامد نتفای فده اب ماف نیرز باﻌل رب رفــﺴمتا و امد ریﺛات نمﺠنا ،یژرنا و داوم هاگشهوﮋپ ،نارهت ،ناریا ﮏیمارس هرگنک نیمشش ،ﺐــسانم

http://^www.^civilica.^com/^Paper-^ICC06-^ICC06_090.^html،ناریا ﮏیمارس هب ،ﺐیاﻃﻻا ﺲیافن و رهاوﺠلا ﺲیارع ،)1386( ﷲادبع مــساقلوبا ،یناشاک

.نارهت ،یﻌملا تاراشتنا ،راشفا جریا ﺶشوک .نارهت ،ﮓنراک ،یلیلخ رصان ،یملاسا لافس ،)1384( ج تﺴنرا ،هبورگ باتک ،ونان یرواــنف بوتﮑم دنــس نیرت یمیدﻗ ،)1387(نارــهم ،نــیتم یاه یروانف ﺶیامه نیتــﺴﺨن ، تﺴین «ﺐیاﻃﻻا ﺲیافن و رهاوﺠلاــﺴیارع»

،ﻒیرش یتﻌنص هاگــشناد ،ناریا یموب یاه یروﺂنف نمﺠنا ،نارهت ،ناریا یموب -^http://^www.^civilica.^com/^Paper وبا نادناخ ماف نیرز باﻌل ءایﺣا و یسررب ،)1390( دمحم دیس ،یﻌیفشریم

.زیربت ،یملاسا رنه هاگشناد ،هدشن پاﭼ همان نایاپ ،یناشاک رهاﻃ ،ناریا رد ماف نیرز باﻌل تخاس ،)1389( هرهز ،رف حور و داوﺟ ،یناتــﺴین

.نارهت ،رهشنامرآ .نارهت ،شورس ،یرکاذ هوﮑش ،یناریا ماف نیرز لافس ،)1382( رویلآ ،نوﺴتاو

Caiger-^Smith, ^Alan)¹⁹⁸⁵(, ^{lustrepottery}, ^{TheHerbertpress},

James, ^Allan) ¹⁹⁷³ (, ^Abul-^{Qasims Treatise on Ceramics}

Iran, ^{TheBritishInstituteofPersianStudies}.^London.

Mason, ^Robert.^B)²⁰⁰⁴(, ^{ShineLiketheSun}: ^Lustre-^Painted

and AssociatedPottery fromthe ^{Meval Middle East}, ^Mazda

Publishers, ^London,

TrinitatPradell, ^JuditMolera, ^AndrewD. ^Smith, ^{Aurelio Cli}-

ment)²⁰⁰⁸(, ^{Technology of Islamic lustre}, ^{Journal of Cultural}

Heritage, ^Volume9, ^Supplement , ^PP123-¹²⁸.

GloriaMolina, ^MichaelS. ^Tite, ^JuditMolera, ^{AurelioCliment})²⁰¹⁴(,

Technologyofproductionofpolychromelustre, ^{JournaloftheEuro}-

peanCeramicSociety, ^Volume34, ^Issue10, ^PP2563-²⁵⁷⁴.

O. ^Véron, ^J.-^P. ^Blondeau, ^D. ^{DeSousaMeneses}, ^C. ^Andreazza

Vignolle)²⁰¹³(, Characterizationofsilverorcoppernanoparticles embeddedinSoda-^{limeglassaftera}stainingprocess,^Surface

andCoatingsTechnology, ^Volume227, ^Pages48-⁵⁷. .