موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
http://www.jccs.ir DOI: 10.22083/jccs.2020.183021.2785 یشهوژپ _ یملع
Scientific-Research Article
نامر رد یگدنز کبس
»قامعا رد هشیر« و »رس یب یاه لخن«
2یریشبدومحم،1اینیفیرظنسحم ■
هدیکچ رـیخا یاـه ههد رد .تـسا یـگدنز فـلتخم یاـه هصرع رد یراـتفر لوـصا زا یا هـعومجم یـگدنز کبـس یگدنز کبـس یـفنم و تـبثم یاـهدرکراک اـب بـطاخم ،یـبدا لـفاحم رد نآ موـهفم ندرـک یدرـبراک یارـب یاه کبـس یوـسب شـنهذ ،یـنیع و یـنهذ دراوـم ۀـعلاطم اـب و تـسا هدـش هـجاوم یناتـساد تاـیبدا رد تاـیبدا رد ناگدـنمزر یـگدنز کبـس یـناوخزاب ،تـیمها زـئاح بـلطم .تـسا هدـش بـلج ،زـین رـترب یـسایس و یـعامتجا ،یـماظن ،یـگنهرف تـیوه دـناوت یم یـناوخزاب نـیا .تـسا سدـقم عاـفد یناتـساد و سـکعنم دارـفا هـب هـعماج تاداـقتعا و نیمزرـس زا »عاـفد« یـیارگ نامرآ قـقحت یارـب ار یـناریا نارادزرـم یاه هزیگنا ءاـشنم تخانـش ،عقاورد .دنک ظفح نارحب نامز رد هژیو هب ار نآ گنـس نارگ یاهدرواتـسد راکـشآ ار »عاـفد« درـبهار تردـق و ناـیناریا گـنهرف و هـشیدنا یاـه تیفرظ ،نـهیم ناـعفادم یراـتفر هـشیر« و »رـس یب یاه لخن« نامر رد ار یـگدنز کبـس یاه هصخاـش دراد شاـت شـهوژپ نـیا .دـیامن یم کبـس یاـه هفلوم دـنویپ ،شور نـیا رد .دـنک سـکعنم »واک لاوتـسنرا« یـنامتفگ شور اـب »قاـمعا رد یراـتفر لـلع دـهد یم ناـشن اـه هتفای .دوـش یم ناـیب ناگدـنمزر یداـهج تـیوه قـلخ یـگنوگچ ،یـگدنز تـینما و لاقتـسا درواتـسد ،یـلم ترـیغ و یـنید یاـهرواب یـنابم رـب یدـنبیاپ رـب هـیکت اـب اه تیصخـش .تـسا هتـشاد لاـبند هب ار روـشک
یدیلکناگژاو .نایناریا گنهرف ،یگدنز کبس ،سدقم عافد نامر ،یناتساد تایبدا
97/12/20 :شریذپ خیرات 97/07/01 :تفایرد خیرات .تسا هدش ماجنا ،94801676 حرط هرامش اب )INSF( روشک ناروانف و نارگشهوژپ زا تیامح قودنص تیامح تحت ،حرط نیا .)لوئسم هدنسیون(یماسا هشیدنا و گنهرف هاگشهوژپ یسراف تایبدا و نابز یشهوژپ یارتکد عطقم یوجشناد .1
[email protected] .ییابطابط هماع هاگشناد یسراف تایبدا و نابز هورگ رایشناد .2
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
همدقم و تسا هتفای یا هدنیازف دربراک زورما ،یسانش هعماج ۀدیدپ ناونع هب 1یگدنز کبس موهفم ناگدنسیون نهذ ،ببس نیدب .دنتسه لئاق نآ ۀرابرد یشزرا اب هاگیاج یعامتجا مولع ناققحم هک تسا نیا ،تیمها زئاح ۀلأسم .تسا هتشگ فوطعم یگدنز کبس تیمها هب زین رصاعم ققحت یارب ار اهنآ یعقاو تیوه دناوت یم سدقم عافد ناگدنمزر یگدنز کبس ینیبزاب ایآ ار نآ دنمشزرا یاهدرواتسد و سکعنم دارفا هب هعماج یاهرواب و نهیم زا »عافد« ییارگ نامرآ تایبدا زا ۀدافتسا اب دناوت یم هنوگچ هاگن نیا لاوصا و ؟دنک ظفح اه نارحب ۀماگنه رد هژیو هبً عافد یارب یدربهار ۀناوتشپ کی یماسا باقنا یاه شزرا ظفح نمض دنتسم یناتساد یاه نامر رد اه تیصخش یگدنز کبس هسیاقم تیمها هک تسا نآ تیعقاو .دشاب روشک زا ار یعافد یژتارتسا دناوت یم نآ زا سپ و سدقم عافد رصع ۀعماج یگدنز کبس اب هدیزگرب ،یماظن یسانشراتفر دنیارف ریظن مک یدنم هبرجت کی زا یشخب ناونع هب و هتخاس رتراکشآ رگید نایب هب .دناشکب هعماج نورد هب اه نامر نتم زا ار یگنهرف و یسایس ،یعامتجا ،یقاخا .دهد یم تهج بطاخم یگدنز هب دناوت یم رناژ نیا ۀزوح رد یگدنز کبس هب نتخادرپ یاه همجه ربارب رد ار ناگدنمزر موسرو بادآ و تاداقتعا یرادیاپ شقن ییوگزاب نیا عقاورد یراتفر أشنم و اه هزیگنا تخانش ،نیاربانب .دنک یم ادیوه زین برغ یا هناسر و یگنهرف تایبدا ییاروشاع یاه هفلؤم رد صوصخ هب ؛اه نامر رد یناریا ناعفادم یداهج تیهام یاه هفلؤم زا یکدنا شخب هک -یبلط تداهش ،راثیا ،تمواقم ،تعاجش :دننامه یناتساد هب گنج نامز رد ار نآ یاه هولج و دربهار نیا ینامتفگ یاه تیفرظ دناوت یم ؛-تسا یگدنز .ددرگ وربور ناشراذگریثأت شقن و ناگدنمزر یگدنز کبس و اهوگلا اب بطاخم ات دناشکب نادیم یماظن یاه یدنمناوت زورب یارب یبسانم ۀنیمز یعافد یاه یژتارتسا نیا تخانش ینعی رتانشآ ناش یماسا - یناریا گنهرف یاه تیفرظ اب ار اهنآ و تسا تسود نهیم یاه ناسنا »قامعا رد هشیر« و »رس یب یاه لخن« رد یگدنز کبس یاه هصخاش ینیبزاب سپ .دزاس یم ،)53-115 :1395 ،سپیلیف و نسنگروی :ک.ن( »واک لا وتسنرا« ینامتفگ شور زا هدافتسا اب تایبدا یاه هنوگ زا یکی هک -سدقم عافد یاه نادیم رد یناریا نارادزرم تیوه نتفای تهج تاعبت و گنج ۀدیدپ کرد نمض تخانش نیا .تسا یبسانم رادومن - تسا یماسا باقنا راکشآ زین ار نایناریا گنهرف و هشیدنا زا یناتساد نانامرهق یریذپریثأت یگنوگچ ،نآ رگناریو ندناسانش عقاورد .ددرگ هدافتسا یلم و ینید ٍتیفرظ نیا زا یگدنز ینارحب عقاوم رد ات دنک یم زا اهرواب نامتفگ زا هعماج یریذپریثأت و یداهج تیوه نییبت ،ناگدنمزر یراتفر یاه هفلؤم نینچمه .تسا رناژ نیا یناتساد تایبدا ۀزوح رد نآ رهاظم و یگدنز کبس ۀولج یلک فادها
1. life style
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
عافد تیعقاو اب اه نامر رد نآ قابطنا نازیم یلامجا ندرک صخشم و یگدنز کبس یرگنزاب عافد یناتساد تایبدا ۀزوح رد اه هتسیاب ندرک نییعت تیاهن رد و ههبج تشپ و اه ههبج رد اب یگدنز کبس دنویپ رد یدیدج ۀنیمز دناوت یم اریز ؛تسا راذگریثأت رایسب مه سدقم .ددرگ نامر زا جراخ رد »یداهج تیوه لیکشت« هب رجنم هک دروآ دوجو هب ار یناتساد تایبدا هک دزاس یم وربور یددعتم تلااؤس اب ار بطاخم »واک لا« نامتفگ رد اهرواب نیا لاحره هب ای تسا تعاجش لها دربن ۀماگنه رد ایآ .تسا ییاه یگژیو هچ یاراد یماسا ـ یناریا تیوه ایآ ؟دراذگ یم رارف هب اپ ای دهد یم ناشن تمواقم دوخ زا ، ِنمشد اب ۀلباقم ۀظحل رد ایآ ؟سرت هاگدروآ رد هرخلااب و ؟دنک یم یرگراثیا ای تسا شیوخ ناج ظفح رکف هب طقف مصاخت ۀکرعم رد یگدنز کبس دنادب بطاخم هک دراد تیمها سپ .؟ریذپ تزع ای تسا ریذپ تلذ ،گرم نینوخ طقف یهاگیاج نینچ رد عیدب و رکب رناژ نیا هتبلا ؟دنا هدش حرطم یلکش هچ هب نآ رصانع و ۀیواز زا یلو ؛هدش یسررب و دقن ،روطت و لوحت ریس و یناتساد رصانع راتخاس و لکش رظنم زا ار شهوژپ نیا ترورض ،نادقف نیمه هک ؛تسا هدشن هدید نآ یاه هفلؤم و یگدنز کبس دید عقاورد .دنز یم کحم زین ار ناگدنمزر رواب یدنمتردق ،تلااؤس نیا هب خساپ و دنک یم باجیا رب اهنآ یگدنز کبس تبثم یراذگریثأت ناوت ات دیآ یمرد نامتفگ بلاق رد ناعفادم یاهراتفر دنیارف لاحره هب .؟دننک هضرع ار دنمتزع و ملاس یگدنز شور وا هب و دوش هدیجنس بطاخم و تسا رادروخرب اه تیصخش راتفر رد یگدنز یاه هولج رولبت تیفرظ زا اه نامر نتم یرگنزاب رگنایب رگشهوژپ ۀیضرف رگید نایب هب .دشاب یبسانم یعافد دربهار دناوت یم اه یدنمناوت نیا یوگلا دناوت یم سدقم عافد رد ناریا مدرم و ناگدنمزر یگدنز کبس تخانش هک تسا نیا یلم یاه شزرا زا تنایص و روشک یگدنزاس ،ناسنا ملاس تایح هب ندیسر یارب یا هتسیاش تایبدا و تسا هعماج تدحو و یرادیاپ حور قلاخ نهیم ناعفادم یگدنز کبس ینعی .دشاب رد تسا رادروخرب یمدرم دنمشزرا ۀبقع زا هک ار یلم یگتسبمه نیا دناوت یم عافد یناتساد .دراد هگن یراس و یراج هعماج
شهوژپۀنیشیپ لابقا و شهوژپ ۀقباس هک دهد یم ناشن ناریا رد یگدنز کبس یبرجت یاه هنیشیپ یسررب نیتسخن عوضوم نیا یملع حرط« .تسا هدوب نونک ات 1380 لاس زا هنیمز نیا رد ناققحم »دنداد شرتسگ ار نآ ،وا ناوریپ سپس .تفرگ ماجنا رلدآ درفلآ یوسزا »یسانش ناور رد« راب هراومه و درادن ینادنچ تمدق ناریا رد یگدنز کبس ثحابم عقاورد .)26 :1391 ،ینایواک(
طوبرم تاجم و تایرشن رد یددعتم تلااقم نونک ات .تسا هدوب یرگید نیوانع تحت زین ییاه باتک نینچمه ،هدشرازگرب صوصخ نیا رد ییاه درگزیم و اهرانمیس و هدیسر پاچ هب
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
یاه شنیب هک )1382 ،یلضاف( یگدنز کبس و فرصم باتک :هلمج نآ زا ،تسا هدیسر عبط هب ،ینک یودهم( یگدنز کبس و نید .تسا هداد رارق هعلاطمدروم فرصم ۀدیدپ باب رد ار یرظن هدرک یسررب یگدنز کبس صوصخرد ار اه یبرغ هاگن ،فلتخم یاه هیرظن نایب نمض زین )1387 و یتخانش ناور یاه هاگدید اب )1391 ،ینایواک( نآ شجنس رازبا و یماسا یگدنز کبس .تسا یگدنز کبس . تسا هتفر ماسا یزیوجت یگدنز کبس یاه هشیر غارس هب درف یرادومن یسررب هب مه یهاگن مین و هتخادرپ مام ُه ماما نآ ۀریس هب زین )1393 ،یروبص( )ع( نیسح ماما ینید یگدنز کبس باب رد باتک اههد زا شیب نونک ات . ... و تسا هتشاد یا هراوهام تاهبش ،تسیز طیحم ،داصتقا ،یسانش ناور ،یسانش هعماج یاه هزوح رد و ،هدمآ رد ریرحت ۀتشر هب »یناتساد تایبدا« مود شخب رد .تسا هدش هتشون ییاهباتک زین تنس و هفسلف ،هقف ،قاخا یوسزا یرایسب یاه شهوژپ ،سدقم عافد یاه نامر رد یناتساد تایبدا دقن صوصخرد یددعتم یاه باتک و تلااقم و هتفریذپ تروص اه هیرشن و تاجم ،نادقتنم ،ناگدنسیون باتک رد )1370( راشرس :هلمجزا تسا هداد رارق یبایزرا دروم ار اه نامر هک هدیسر پاچ هب زین مامتها تمواقم تایبدا و رنه ۀلوقم یسانش بیسآ هب »گنج ۀصق لاس تشه هب یهاگن مین«
یتخانش شور باب رد ار »ون جوم و گنج تایبدا« )1382( حلاصوردنت نینچمه .تسا هدیزرو قلطم یدهاز .تسا هتخادرپ نآ راثآ و گنج یتسیچ هب و هدروآرد ریرحت ۀتشر هب باتک دقن فینح .تسا هدنکفا رظن گنج تایبدا فلتخم ثحابم هب »توراب لسن« رد زین )1384(
شهوژپ ساسا »سدقم عافد و گنج یناتساد تایبدا نوماریپ یواکودنک» رد )1388(
اضردمحم .تسا هداد رارق نارظن بحاص اب هبحاصم و راد فده یاهوگو تفگ رب ار دوخ لاقتنا و ناگدنمزر یرادیاپ تایبدا نایب هب »سدقم عافد تایبدا« رد مه )1389( یرگنس یگیب نسح میهاربا و تسا هتخادرپ هرطاخ و یبدا رثن و سدقم عافد رعش یاه هصخاش گنج ۀزوح رد نامر 54 لیلحت و هصاخ ،یفرعم هب »شیاه نامر و گنج« رد زین )1392(
کبس ساکعنا هب یباتک و هلاقم نونک ات یناتساد تایبدا ۀزوح رد اما ؛تسا هتشاد مامتها اه نامر یناتساد تیصخش یراتفر یاه هزیگنا ،دهاوخب هک ـ سدقم عافد یاه نامر رد یگدنز زکرمت و تحارص نیااب ـ دیامن سکعنم هعماج و درف یارب ار نآ یاه تیفرظ دیاوف و دنک راکشآ ار .تسا هدشن هدهاشم
شهوژپیرظنینابم یگدنز کبس رگیدمه قیفلت رد هک تسا »یگدنز« و »کبس« هزاس زا هتفرگرب یگدنز کبس زا هلیسو نآ هب هدنسیون هک تسا ییاه شور هعومجم ،کبس« عقاورد .دنهد یم لیکشت ار اهنآ و دنک یم هدافتسا دوخ ریمضلا یفام و تاین ،راکفا نایب یارب نابز کی یاه هیامرس ۀیلک
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
دناد یم هشیدنا و ظافلا نایم لماک یگنهامه ینعم هب ار کبس نوطافا ».دزادنا یم راکب ار زا لقن هب 3-19 :1837 ،نوفوب( تسا کبس ددعت هب لئاق ،راثآ دادعت هب ییاج رد وطسرا و ار نآ و دناد یم ناسنا رکف یامیس ار کبس ،»1788-1890« 1رواهنپوش .)13 :1376 ،بوجحم زین نلبو .)678 :1392 ،بوک نیرز( دناد یم ناسنا یوخ و قلخ نتخانش یارب نئمطم یهار و یعامتجا تاداع سنج زا ار اهراتفر نیا و تسا هتسناد یعمج راتفر یوگلا ار یگدنز کبس دناوت یم یگدنز کبس ساکعنا سپ .)51-58 :1387 ،ینک یودهم( دناد یم یرکف یاه شور یانبم رادفده و ملاس یگدنز عقاورد .دریگ رارق هدافتسا دروم امزیراک یاه تیصخش تهج ارچ اما .تسا بطاخم یارب یگدنز عون نیرتهب هئارا لابندب رگشهوژپ و تسا شهوژپ نیا راذگ و ندش بوخ یارب یتصرف یگدنز هک تسا یهیدب ؟درک باختنا ار یگدنز نیرتهب دیاب رد تمواقم رب هواع ملاس یگدنز هب ندیسر یارب صخش ینعی ؛تسا توافتم یاه هبرجت زا ۀریس یلمع تیعبت ،نیاربانب .تسا عامتجا رد یعمج و یدرف یاهوگلا دنمزاین تخس طیارش یاهوگلا هب ار درف ،یناریا ناعفادم یداهج ۀریس و ناگدنمزر راتفر رد یلجتم )ص( مرک ا لوسر ینعی .دنک یم توعد سدقم عافد اب نآ مکحتسم دنویپ و ینیسح یاروشاع ۀسامح یعمج تسا هدرک ادیپ یلجت سدقم عافد لاس تشه رد ،ام رصع رد ملاس تایح یاه هنومن زا یکی یناتساد تایبدا عقاورد .تسا نآ مهم یاه تیفرظ زا سدقم عافد یناتساد تایبدا هک ،لسن ره روهظ اب« هک ارچ ؛تسا هتخاس راکشآ ار دوخ ریذپ فاطعنا تیهام زا یرگید ۀولج کی تایبدا ۀدننک صخشم هک تسا رییغت نیمه ،دنک یم رییغت زین یبدا یاه تیساسح اب راتشون نیا .)778 :4 ج ،1377 ،ینیدباعریم( »تسا رگید یاه نارود تایبدا اب نارود و یگدنز کبس ییارآ فص ات تسا هتخادرپ ناگدنمزر یگدنز کبس ساکعنا هب یدرکیور نینچ ،هشیدنا ود لباقت زا و ددرگ راکشآ توافتم یاه هشیدنا نادیم رد ضراعتم یاه نامتفگ نابز .دیآ تسدب اه نامر یفنم و تبثم یاه تیصخش ینهذ و ینیع ۀفلؤم یاه یجورخ رادومن عقاورد .دوش هراظن شدوخ یعامتجا رتسب نورد و یبرجت وحن هب دیاب نابز دربراک نوچ دشاب کیژولوئدیا یدایز دودحات دناوت یم نآ درکیور اما ؛درادن کیژولوئدیا یدرکراک ،نامتفگ تسا هدوب مزتلم هاگرظن نیا هب زین ور شیپ شهوژپ .)110 –115 :1389 ،سپیلیف و نسنگروی(
ـ یناریا یعامتجا و یدرف راتفر ۀنیزگ ،رتهب یگدنز یارب ملاس یگدنز کبس نداد رارق انبم اب و ینید تیوه اریز ؛دناد یم هعماج تهج بسانم ییوگلا ار سدقم عافد رد ناگدنمزر یماسا نایناریا گنهرف رد نید رگید نایب هب .تساهنآ ییارگ ادخ و نیدت ،تیونعم ناکرا زا نایناریا یراتفر یاهوگلا تسا هدرک یعس رگشهوژپ لیلد نیمه هب .دراد یدنمشزرا رایسب هاگیاج .دهد ناشن بطاخم هب ار ناعفادم دنمرواب
1. Schopenhaur.
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
شهوژپشور ؛رظندروم ۀـعماج یرگنزاب زا هدافتـسا اب هـک تـسا یـشور نـیرت کیدزن »1واک لاوتـسنرا« ناـمتفگ یکرتـشم تـیوه و فادـها یاراد هـک ـ یناتـساد یاه تیصخـش مجـسنم یاـهراتفر دـناوت یم یاه لاد یاـنعم تـیبثت و دوـش باـختنا دـیاب فـیرعت ،شور نـیا رد .دـنک یـسانشزاب ار ـ دنتـسه »واک لا« هاگـن رد هـک یرـما .دـیآ لـصاح تـیوه اـت ددرـگ ماـجنا صاـخ یـطابترا شـیارآ رد نـیعم طاـبترا یرارـقرب هـب رـجنم هـک تـسا یدـنیارف ،یدـنب لصفم .تـساه لاد 2یدـنب لصفم یـعون .دوـش تـیوه دـیدج فـیرعت و لـیدعت بـجوم ،طاـبترا نـیا هـک یوـحن هب ؛ددرـگ رـصانع نـیب »لولدم و لاد« موـهفم ود .دراد مان نامتفگ ؛ددرـگ یم لـصاح یدـنب لصفم لـمع زا هـک یـتیلک یقیقح ای یعازتنا تاراـبع و مـیهافم ،صاخـشا ،اـه لاد .دـنراد یدـیلک شقن »واک لا« ۀـیرظن رد هک یقادصم و انعم .دـننک یم تللاد صاخ ییانعم رـب ، یـنامتفگ یاـه بوچراچ رد هـک دنتـسه هدـش یدنب لصفم یاه هناـشن ۀـمه .دوـش یم هدـیمان لوـلدم ؛دـیامن یم تـللاد نآ رـب لاد کـی نیرتمهم .دنوـش یم میـسقت ینوگ انوگ عاونا هـب و دنتـسین رادروـخرب یرـبارب شزرا زا ناـمتفگ رد ورـملق رد و دـنبای یم ماجـسنا نآ لوـح رـگید یاه هناـشن هـک تـسا »یزـکرم لاد« اه هناـشن رد اـساسا زـین اـه نامتفگ ً 4تـیریغ و 3تـیدض لـمع .دـننام یم ظوـفحم شا یـیانعم هـبذاج یاه نامتفگ اـب ضراعت رد اـفرص ،نامتفگ یـبای تیوه یـنعی ؛دـنریگ یم لکـش رـگیدکی اـب تواـفتً .دـننک یم یزاـس تیریغ دوـخ رـبارب رد هراوـمه اـه نامتفگ ور نـیازا .تـسا رـیذپ ناکما رـگید هـئارا اـه هتقو زا دـیدج یـیانعم اـت دـنا شات رد مـئاد ،هدـش هدـنار هیـشاح هـب رـیغ یاـه نامتفگ و ییارـسک( دـننزب مـهرب ؛تـسا هدرـک داـجیا طلـسم ناـمتفگ هـک ار یـیانعم تـقوم تاـبث و دـننک .دراد دوـجو یددـعتم یاـه لاد »واک لا« یـنامتفگ شور رد .)3هرامـش :1388 ،یزاریـش شزوـپ لاد ناـمه رواـب ۀـفلؤم یـترابع هب .دـنریگ یمرارق اـه لاد یوررـب هدـش حرطم یاـه هفلؤم اـجنیا رد یـنوماریپ یاـه لاد .درـیگ یم رارـق هرـیاد طـسو رد یزـکرم و یـلصا لاد ناوـنع هب و تـسا روـحم .»یبلط تداهـش و راـثیا ،تـمواقم ،تعاجـش« لـثم دنتـسه یـعرف یاـه هفلؤم ناـمه روانـش اـی هـجاوم یزاـس تیریغ ماـن هب یـموهفم اـب هدـنناوخ ،اـه نامر یاـه هفلؤم اـب اـه لاد قـیبطت زا سـپ یزاـس تیریغ سرـت اـب هـک تعاجـش دـننام تـسا هـفلؤم فـلاخم ۀـطقن ناـمه هـک دوـش یم دوـخریغ درـط هب تـیعقوم تـیبثت اـب درـف عـقاورد .ددرـگ یم ور هـبور یـنومژه اـب سپـس .دوـش یم نآ زا و دـنا هتفر ورـف سرـت رد هـک ییاه ناـسنا لـباقمرد هناعاجـش ٍتـکرح دـننامه .دزادرـپ یم
1. Ernstolaklav 2. Articulation 3. Antagonism 4. Otherness
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
دراد ار هطلـس یاـنعم هـک یرـگید درـط و دوـخ ٍتاـبثا هـب ندوـب رداـق یـنعی نیا .دـنیآ یمن نورـیب .درـیگب لکـش »ناـمتفگ« ناوـنع هب یـگدنز کبـس دـیاب ؛تـسا تـیوه کـی ناـمتفگ هـک اـجنآ زا و یگتـسویپ و لاصتا رگ ا .دنامب یقاب ینومژه ینعم هب نامتفگ ات دنـشاب یمئاد اه هناـشن دیاب سپ ؛دنراد فـعض و تدـش اه لاد هکنآ بـلطم رگید .دـشاپ یم مـه زا زـین یگدنز کبـس یرورـس ؛دـشابن .دنتـسه یگدنز کبـس ماوق هکنآ رطاخ هب ؛دـنورب تـسد زا دـیابن یـلو ؛دنوـش یم گـنر مک و گـنررپ .دوـش یم صخـشم وا یـگدنز کبـس اـب نـیجع یناـسنا ٍتیصخـش ،اـه لاد بـیکرت زا رـگید نایب هب
سدقمعافدیاهنامرردیگدنزکبس یــعقاوریغ یاــه تیاور و لــیخت هــب تــیعقاو لــیدبت یناتــساد تاــیبدا یاــهدرکراک نــیرتمهم زا ماــن هب یا هناــسانشابز مرــه ،رــنه ناــبز اــب رــییغت نــیا )96-13 :1392 ،یــقداصریم :ک.ر( .تــسا یــگدنلاب ۀــطبار تاــیبدا هــک ارچ ؛دزاــس یم بذــج ار بــطاخم هــک یا هــنوگ هب ؛دــنک یم قــلخ رــثا تاــیبدا مــهم تارــیثأت زا ،نــیا و دوــش یم رــثأتم عاــمتجا تاــیعقاو زا یــبدا رــثا و دراد هــعماج اــب زا نــیاربانب .دزادرــپ یم هــعماج یــشخب ناماس هــب وــن یــحرط ۀــئارا اــب هــک تــسا یناتــساد بــقاوع ســکعرب اــی شخبدوــس راــثآ دــناوت یم هــک تــسا ناــمر ،یناتــساد ٍتاــیبدا رازــبا نــیرترثؤم .تــسا یــنورد تــکرح عوــن کــی ناــمر ۀــبذج عــقاورد .دــشاب هتــشاد عاــمتجا یارــب یراــب نایز یاهدماــسب و هــیامنورد و اوــتحم رد یــساسا تارــییغت هــب هــجوت اــب ، ٍدــشر هــب ور تــکرح نیا قــلخ اــب هــک اجنآات .دــشاب مدرــم گــنهرف یراذــگریثأت رد یــمهم لــماع دــناوت یم ،اــه نامر یــشزرا هــنوگ نامه .دوــب زــین هــعماج رد تلاوــحت رــظتنم ناوــت یم مــکحم یراتخاــس اــب اوــتحمرپ ناــمر وــغل ناــمرف رودــص لــماوع نــیرت یلصا زا تــسناوت )1388 ،وتــسارچیب( »مــت وــمع ۀــبلک« ٍناــمر هــک .تــسا هدــش قــلخ »مــلظ اــب هزراــبم« یوــق ۀــیامنورد زا رــیثأت نیا و دــشاب اکــیرمآ رد یراد هدرــب نــیا مدرــم موــسر و بادآ و تاداــقتعا اــب هــک یرــیذپرواب تاــیبدا و ناگژاو رــییغت رــگید فرط زا .دزاــس رــتادیوه ار ناــیناریا گــنهرف جــیردت هب هــک دراد ار تــیفرظ نــیا ؛تــسا وــسمه نیمزرــس باــقنا ۀرود رد هژــیو هب ؛یــگدنز کبــس یوررــب نآ رــیثأت صوــصخ رد ناــمر درــکیور عــقاورد رــناژ نــیا .تــسا خنــس مه یداــیز دودــحات هــعماج یاــهرواب اــب هــک دراد دــیدج یــتیوه ،یماــسا و راذــگریثأت ناــمر یاــه تیفرظ زا دــناوت یم اــما ؛دراد دنتــسم یــتیهام »سدــقم عاــفد تاــیبدا«
اــب رــیگرد مدرــم و ناگدــنمزر یــگدنز کبــس ،رــظن دروم یاــه نامر .ددرــگ رادروــخرب زــین رــیظن مک ساــسا رــب یناتــساد یاه تیصخــش یاــهرواب هــکنآ یارــب لاــح .دنا هدیــشک رــیوصت هب ار گــنج یاه تمــسق ،ناــمر ودرــه زــجوم ۀــصاخ زا ســپ ؛ددرــگ جارختــسا ،گــنج نــتم زا هدــشدای شور :دوــش یم ســکعنم ،اــهنآ یاــه شرب زا یــتوافتم
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
:رسیبیاهلخننامرۀصلاخ تــسارف یلع مــساق طــسوت هــک تــسا سدــقم عاــفد یــگنج ناــمر نــیلوا »رــس یب یاــه لخن«
تیصخــش و تــسا رهــشمرخ مدرــم تــمواقم هــب طوــبرم ناتــساد .تــسا هدــمآرد رــیرحت ۀتــشر هب ناتــسود قاــفتا هب ،نــهیم هــب قارــع ثــعب شــترا زواــجت لــیلد هب هــک تــسا رــصان ،هــصق یــلصا شرــهاوخ اــهنت و هداوــناخ راــنک رد و دــننک یم عاــفد ناــشرهش زا یــشترا و یهاپــس ناــمزرمه و تــمواقم هــب زــین رگنــس رــفح و فــتولوم لتکوک اــب »یــمدرم« شوــجدوخ یاــه هورگ و زانهــش عــقاومرد هــکلب ؛دنتــسین راــید کرــت هــب رــضاح یور چــیه هب اــهنت هن و دــنزادرپ یم رهــشمرخ زا ناــنز رــهظم زانهــش .دــنریگ یم مــه ریــسا اــهنآ زا و دــننز یم نوخیبــش زــین نمــشد هــب یرورــض و یرهــشمرخ ناــنز رــگید هارــمه هب یرــیظن مک تماهــش اــب هــک تــسا یــناریا مواــقم و هــبجحم تداهــش هــب زــین دجــسم نیا رد و تــسا لــحم دجــسم رد ناگدــنمزر ینابیتــشپ لوغــشم یــنادابآ هاپــس یاــه هچب زا هــک- حــلاص و ارآ ناــهج دــمحم دــننامه زــین ییاه تیصخــش .دــسر یم تداهــش و داــیز تاکــشم اــب و دــننز یم مــقر ار یددــعتم ثداوــح یرولاد اــب -دنتــسه نارادــساپ تداهــش اــب ناــمز مه ار رهــشمرخ ،ناگدــنمزر ،ماجنارــس .دنوــش یم ورــبور مدرــم زا یدادــعت .دــننک یم دازآ 1361 دادرــخ موــس رد ،رــصان
:قامعاردهشیرنامرۀصلاخ طــسوت هــک تــسا ناتــسچولب و ناتــسیس روــپمب مدرــم تــک اف و رــقف ناتــساد »قاــمعا رد هــشیر«
تــسا دمحم یفــش ناتــساد یــلصا تیصخــش .تــسا هدــمآرد رــیرحت ۀتــشر هب یگیب نــسح تــفلاخم اــب نآ بــقاعتم و توــعد هــهبج هــب نارادــساپ هاپــس یاــه هچب زا یــکی ۀطــساو هب هــک اــما ؛ددرــگ یم هــجاوم شا یــچقاچاق یوــمع هژــیو هب )اــه یهزام( دوــخ ۀــفیاط ٍدرــط و دیدــش و هتــشاذگ اــهنت ار دوــخ رــسمه »هاــمب« ؛تــسا داــماد هزات هــکنیا دوــجو اــب و هدرــک تــمواقم یو .دوــش یم انــشآ کــیدزن زا تداهــش یاــضف اــب و دــیآ یم هــهبج هــب شــیاهرواب هــب ناــمیا رــطاخب اــت دوــش یم هــهبج مزاــع زاــب یبــسن یدوــبهب زا ســپ اــما ؛ددرــگ یم حورــجم راــب نیدنچ وا اــهنت راــنک رد و دــهد یم تــسد زا ار شــیوخ تــسد ود ،نــیم ندرــک یثنخ نــیح رد ماجنارــس ،ناــمر نــیا رد .دــنک یم هــشیپ ینیــشن تلزع ؛تــسا یمــسج لوــلعم هــک هــشیاع شرــهاوخ ،ناتــسیس مدرــم موــسرو بادآ ،یــتاقبط ۀــلصاف ،رهــشناریا روــپمب یــموب یــلاها تاداــقتعا هــب .تــسا هدــش هراــشا نارادــساپ رورــت و دمحم یفــش مــسج رد راز لوــلح و یتــسرپ هفارخ لــضعم و یــبهذم تواــفتم یاــضف رد ،یناتــسیس ناگدــنمزر خــسار ناــمیا و یــنید یاــهرواب نــینچمه .دــنک یم یرــگ هولج زــین »)ع( اــضر ماما هــب قــشع و یبلط تداهــش ۀلئــسم
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
رسیبیاهلخننامرردیگدنزکبس یا هریاد رد تمواقم یاهدامن هتسویپ و تساهرواب تمس هب اه هصخاش »رس یب یاه لخن« رد موسر و بادآ هب یرصانع نینچ رانک رد نامر نیا .دوش یم هدید یلم و یبهذم تاداقتعا زا هب مکحم یدنبیاپ و یداصتقا تاکشم ،یقاخا یاه شیارگ ،یسایس یاه هاگدید ،مدرم هتسناوت و هدرک هجوت زین دربن یاه نادیم رد یتح نانز باجح ۀلاسم هژیو هب ؛یماسا رئاعش زاغآ ساسح ۀهرب رد ار ناگدنمزر یگدنز کبس رد هدش هتفهن یاهرواب و هشیدنا تردق تسا .دزاس سکعنم بطاخم هب گنج یاهرهش زا هک ییاهنآ و هدنام رهش زا سکره .دنا هتسب هل ُگ هب هل ُگ ار اه یقارع دورو ریسم«
هانپ ناج و هدرک نیمک اج هباج و دنا هتسب ار نمشد دورو هار و هتفر زرم هب ور دنا هدمآ رگید .)25 :1362 ،تسارف( دنا حاس هب ندیسر یارب یهار یپ و دنرادن حاس اما ؛دنا هتخاس اب ۀهجاوم رد یرادیاپ لکش هب اه تیصخش یلم ِتریغ و اهرواب یلجت ،شخب نیا رد یناتساد تایبدا رد یگدنز کبس ینیبزاب عقاورد .تسراکشآ نمشد زاس تیریغ لماوع ضراعت یهاوخ نامرآ و یرگندنتسم ،ییارگ عقاو رگید نایب هب ؛دراد یزیامتم درکراک سدقم عافد ناگدنمزر »نامیا نامتفگ« لادج اجنیا رد .تسا یلیخت یناتساد تایبدا اب رناژ نیا زیامت هجو لباقت هک تساه هدارا ییورایور و اه تردق دروخرب ،یثعب نمشد »یرگزواجت نامتفگ« اب یاه یریگرد نینچ رد .تسا هدروآ نادیم هب زین ار زواجت و عافد هشیدنا عون ود یدربراک نیگنس تازیهجت نآ رد هک یرتسب .دبای یم انعم یرت فافش ۀنوگ هب تمواقم ،ییاسرف ناج یور رد ور رگید یوس کی رد کدنا یحاس اب هدنمزر یاه تیصخش و فرط کی رد نمشد یدعت ریسم یناریا ناگدنمزر و مدرم یگدنز کبس نامتفگ رگید نایب هب .دنا هدیشک فص مه اهنت هن دوخ یگدنز کبس یشزرا یاه شیارگ هب هجوت اب اهنآ ینعی .تسا هتسب ار ریغ نامتفگ شیارآ و یناگمه تمواقم ندوب دنمفده اب هکلب ؛هدشن هدنار هیشاح هب نمشد اب ههجاوم رد دناوت یم یفده نینچ« دنا هتخاس مهارف زین ار یداهج رصانع طابترا دنیارف ،یهورگ یعافد لمع عقاورد .)135 ـ 136 :1374 ،دلیفده( »دروآ رد دوخ لرتنک تحت ار راتفر و رادیب ار هدارا رد هچراپکی تدحو زا یتیلک انامه هک دنک یم لصاح ار یدیدج تیوه ،راتفر یدنب لصفم زا ینشور ریواصت هک تسا نارگراثیا یاه شنک و اه شرگن ،اهرواب زا ،دشر هب ور نامتفگ کی تلااح و یداقتعا یاه هبنج رگید نایب هب .دزاس یم سکعنم ار اهنآ یگدنز کبس یاه هصخاش روحم لاد اب ار هفلؤم نیا قیمع طابترا دنیارف و تعاجش لاد یگتسویپ ناگدنمزر یناور و یحور اهنآ هک دناسر یم یا هلحرم هب ار تعاجش سح ،هورگ رد یلصا رواب نینچمه .دهد یم ناشن ندش فیعض( یگدیشاپ مهزا ۀطقن رد اهنت هن یثعب نمشد زواجت و مجاهت نارحب اب ههجاوم رد تکرح ینعی .دنبای یم رارقتسا نآ فلاخم ۀطقن رد هکلب ؛دنریگ یمن رارق )یگدنز کبس نامتفگ
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
اهنآ یعامتجا یگدنز کبس و اهرواب هب نآ روهظ لماع و هدرک زورب یصاخ طیارش رد یهورگ تامادقا جیاتن زا یدنیآرب مکح رد یعامتجا طیارش« هک تفگ ناوت یم ،نیاربانب .تسا طوبرم .)43 :1389 ،یتفت یقراش( »ددرگ یم لیمحت دارفا رب جراخ زا هک دوش یم یقلت یهورگ و یدرف .تسا نمشد ربارب رد یرادیاپ و اهزرم زا تنایص زاس هنیمز دارفا رد اهرواب نامتفگ دوجو سپ گنررپ ناگدنمزر نورد رد نامتفگ تیوقت تهج اهرواب نیا واک لا شور قباطم لیلد نیمه هب .تسا یمئاد و .لتکوک هیقب و دراد »کی ما« اضر .تسا حلسم »اضر« اهنت اهنآ یرفن راهچ هورگ نیب رد یلیخ اه هچب !هش یم ادیپ گنفت هگم !؟اجکزا هخآ .دش حلسم و دروآ تسد هب گنفت دیاب نوشمینور یم گنفت ات دنچ و لتکوک اب اه بش !؟اجک لتکوک ،اجک کنات و پوت .نا یلاخ تسد ات10 زا رتمک هاپس لک ،شیپ زوردنچ ات .ولج ن ایم هرابود مه انوا ؛هش یم هک زور اما ؛بقع هاپس :هگیم ارآ ناهج .همک یلیخ مه هاپس یاه هچب ۀدع .»تفه یج یپرآ« کی و تشاد 3-ژ شوخ ربخ اه هچب ... هراد جایتحا ؛ننک یم گنج نراد و ندنوم هک امش لثم ییاه هچب هب هورگ هب یقارع یارسا ... دنا حلسم للهدمحلا مه نوشمومت ،دنتسین رتشیب رفن تشه -تفه .دنک یم حتف ساسحا دنراد یم رب ماگ شیولج رد عیطم هک ارسا ندید اب رصان ... دنسر یم میهاوخ یمن هک ام دیوگ یم اضر ... میسرب ار نوشباسح اج نیمه راذب .دنک یم هچورق نادند 46 و 34 و 25 :1362 ،تسارف( »دشاب یماسا دیاب باقنا زیچ همه ... مینک لثم هب هلباقم .)51 و 49 و 48 و اهنآ ینامتفگ تردق ساکعنا یارب ار هنیمز ناگدنمزر ییارگ نامرآ ۀنحص میسرت نتم نیا رد رگیدمه اب زیتس هب »اه نامتفگ« ،یماظن شکمشک نینچ رد عقاورد .تسا هتخاس هدامآ زین یرگ هولج نامیا رگید یوسزا و دنیوگ یم نخس یدام یاهرازبا فرط کی زا ینعی ؛هتخادرپ ناگدنمزر هک دهد یم ناشن تسا هدمآ نامر رد هک نانچمه سدقم عافد تیعقاو .دنک یم و یگداتسیا ۀیحور ،ربص اب و دنا هتفرگ شیپ ار عافد هار و هدیسارهن حاس و ورین دوبمک زا یناریا تمواقم ثعاب یزیچ هچ اما .دوشن یداهج تیوه نامتفگ هجوتم یللخ ات دنهد یم همادا دیما یاهدرکیور رد لاؤس نیا خساپ ؟تسا هدش یثعب زواجتم یاهورین ربارب رد رهش ناعفادم کرتشم فادها تیعقاو زا زین هزرابم نادیم هک هنوگ نامه .تسا هدش هتفهن ناگدنمزر ینهذ رلدآ رظن زا« .دهد یم ربخ هورگ یگدنز کبس یاهرواب ینهذ یاه هبنج یرترب و یتسود نهیم :1398 ،نارگید و تسیف( »دهد یم لکش ار اهنآ تیصخش و راتفر ،دارفا ینهذ یاه تشادرب یفرط زا .دناد یم طونم ناگدنمزر یرادیاپ هب »ار رهش ظفح یارب« هاپس یاقب زین ارآ ناهج .)109 .تسا یرهشمرخ یاه هورگ تاداقتعا ینومژه ناشن نمشد لباقمرد یگداتسیا یارب وگتفگ »دنک یم نییعت یعامتجا فده ار نآ لکش هک تسا یصخشانیب یتیلاعف« رگنایب ،یرورس نیا
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
تیوه بحاص هک تسا یناسک هب هراشا ،ارآ ناهج ینایاپ ۀلمج نینچمه .)10 :1382 ،زلیم(
رگید ترابع هب ؛دشاب ینامتفگ دیاب ندش رادانعم یارب یا هدیدپ ره« عقاورد .دنتسه یداهج ینامتفگ بلاق رد رگید لماوع زا یا هعومجم رانک رد هک دنوش یم مهف لباق یتقو اه تیلاعف باب رد« یگدنز کبس عون ود لباقت لاحره هب .)156–182 :1377 ،ثراوه( »دنریگ رارق صاخ اهرواب هب یاکتا و یرادیاپ ماجنارس اما ؛دوش یم هدهاشم »یماظن ناوت زا هدافتسا ناکما دوجو نیا اب .تسا هنارگزواجت یگدنز یاه کبس لابق رد یناریا یگدنز کبس یرترب بجوم زا هدافتسا وس مدع لوا ؛تسا هدرکن شومارف ار مهم بلطم ود یقات نیا رد دنمدرخ تیوه دوش یم بوسحم ینامتفگ یزاس تیریغ یعون دوخ هک – یقارع یارسا رب هدمآ تسدب تردق شخب تنایص و از تردق ِتیوه نیا هک ارچ .دوخ یعیبط فطاوع و تاساسحا رب طلست مود و - هب فده هب ندیسر یارب دیاب یماسا یگدنز کبس رد هک تسا واک لا ینامتفگ تاکن زا دارفا زا یهورگ ای درف کی سناش« تردق :دیوگ یم ربو سک ام هتبلا .درک هدافتسا نآ زا یتسرد مغر هب یتح ،تسا یعمج شن ُک کی رد ناشدوخ تساوخ و هدارا هب ندیشخب ققحت یارب رگید نایب هب .)19 ـ20 :1380 ،شن( »دنراد تکراشم شنک نیا رد هک یرگید دارفا تمواقم تیعقاو یلو .دشاب هتشاد لرتنک دیاب ،نمشد لباقم رد یدنمتردق نیع رد دنمرواب ناسنا ،هظحل رد لرتنک و یدنمتردق راسفا عقاورد ؛دهاوخ یم تماهش ،یدنمناوت نیا هک تسنآ ۀفلؤم زا »رس یب یاه لخن« باتک ریواصت توافتم هوجو رد هک تسا یا هنازرودرخ یعازتنا رما نینچ اریز .تسا جراخ »یگتسیاش دقاف« دنمتردق یاه ناسنا ۀدهع زا و هتفای رولبت تعاجش ،یهاگن نینچ ینایب هب .دبلط یم ار نآ اب ییورایور تماهش و سفن یاوه اب هزیتس ،یتیحاص جوا ۀطقن رد نامیا اب ناسنا تعاجش و یدرمناوج ساکعنا ینعی .دنک یم رت لماک ار ردتقم درف هب تسا نکمم ناسنا یتیعقوم نینچ رد نوچ .دهد یم ناشن ار ینامتفگ ِتیارد ،تایلمع تراسا هب یهاگن هک ناتساد زا شخب نیا .ددرگ فطاوع و تاساسحا ریسا یددعتم لیلاد یطقنمریغ ای یقطنم فاطعنا .تسا یرامش یب یاهدروخرب نتسبآ ؛دراد یثعب یاهورین یاه هنوگ و دزاس نایامن رتهب ار دوخ دناوت یم اجنیا رد یگدنز کبس یاهرواب و اه هشیدنا لاقتنا ،هدرک مامتها نادب هدنسیون هک یبلطم .دنک رهاظ ار راتفر ناهنپ و راکشآ و فلتخم نکمم تیصخش کی هک تسا ینامتفگ یاهداضت و اه ینگمهان و دقح لمحت و یروبص نایب لباق هاگیاج نیا رد هک یمهم ۀتکن .ددرگ ور هبور نآ اب فده هب ندیسر هار رد تسا ینومژه هب ندیسر اب درف ،یتسود نهیم و ینید نامتفگ رد .تسا ینامتفگ یرورس عون ؛تسا ؛دهاوخ یم شتکلمم و نید رطاخب ار هطلس و دنک یم هفیظو ساسحا ،نمشد اب لادج رد ناشن ای و شینورد یاه هدقع ندرک شکورف دصق »رتشیب« درف ،ریغ نامتفگ ینومژه رد یلو ،عناوم نآ یمامت لباقم رد دیاب دنمشوه و لقتسم تیوه نیاربانب .دراد ار شرورغ و ربک نداد
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
یعون هب دیاب ؛دنک یم تمواقم نمشد کنات و ٍپوت ربارب رد هک هنوگ نامه ینعی ؛دنک یگداتسیا یبیسآ ات دیامن یرادیاپ زین ینورد یلامتحا یناور یاه هدقع ای یزوت هنیک نینچ اب ههجاوم رد هبرجت نیا هک ارچ ؛یساسحا و لوجع ات دشاب یقطنم دیاب عقاورد .دزاسن دراو یگنج ناریسا هب فعض داجیا بجوم نآ نادقف و دسر یم رظن هب یرورض بلط حلص تیوه کی یگتخپ یارب اما .تسا دوهشم راتفر داضت زا ینامتفگ ۀلصاف ینعی .تساهرواب رد لاتخا و نامتفگ رد رد یتسس اریز ؛دوب انشآ نوگ انوگ یاهدرگش اب دیاب نارگید اب رثؤم طابترا کی یرارقرب یارب لئاسم لح هب رداق یدارفا« ،نیاربانب .تساه یراجنهان زا یرایسب ۀشیر ،یگدنز یاه تراهم رد .)14 :1390 ،یاب( »دنشاب دنمناوت ،رثؤم یعامتجا طابترا یرارقرب رد هک دوب دنهاوخ دوخ هدیناود هشیر اجک زا هشیدنا ود نیا لباقت هک تسا هلئسم نیا ییارچ لابند هب بطاخم اجنیا ناسنا ؛هدش ثعاب هک هتفرگ جضُن اجک زا ؛تسا یراتفر نینچ قلاخ هک یا هشیدنا و !؟تسا ،ناسانش ناور .دنک راتفر یقطنم ؛تسا هدروخ یدیدش یاه مخز وا زا هک ینمشد ربارب رد ،تلااح نآ رد ناسنا هک دننک یم دادملق یطیارش ار زیخ گرم و ینارحب یاه تیعقوم و تاظحل یلو ؛دشاب مأوت تاساسحا اب شراتفر تسا نکمم یزیرغ روط هب ینعی ؛دنک یم لمع هناعفنم زا هک تسا هزیرغ رب نامیا قوفت و خرس گرم ربارب رد یگداتسیا ؛دوش یم هدهاشم اجنیا رد هچنآ نیا و دهد یم ربخ یلم تریغ و ینید نامتفگ رد ناسنا یبلق یاهرواب یاه هصخاش قمع عافد ناگدنمزر یاه شنک اب هک تسا دنمرواب یگدنز کبس یاه تلیضف زا یگدنز هب شرگن .دراد یناوخمه سدقم لز ؛دنا هداتفین مه یور تسا تقو یلیخ راگنا هک زانهش ۀتسخ یاه مشچ هب رصان«
نینوت یم یراکره ادخ هب ار امش دیوگ یم و دشک یم رتولج ار شا یکشم ۀعنقم زانهش .دنز یم کشا .رس یب مه نوشیکی ،لخن اتدص ،ندروآ دیهش ات دص کیدزن ،زورما و زورید .نینکب ،للهاشیا هنک تدوبان ادخ ... .دنک یم ر ُپ ار زانهش ۀتسخ یاه مشچ ۀقدح درگ ادرگ و دشوج یم اب اهنز .هنک بارخ ار وت هنوخ ادخ ینک یم بارخ ومدرم ۀنوخ هک روج نیمه یهلا .هدرم لیلذ و دننز یم غیج دننیب یم ار رس هک نیمه هچب دنچ .دننک یم هیرگ دنلب دنلب هدش ادج رس ندید .)78 ـ 79 :41 ،1362 ،تسارف( »دنراذگ یم رارف هب اپ رـبخ تـمواقم ناـمتفگ تردـق زا رهـشمرخ ناـعفادم هارـمه هب ناـنز تیصخـش دوـجو ار یـگدنز کبـس یوـنعم روـما زا یرـگید داـعبا زانهـش یـبهذم یاـهرواب هـکنآ هژیو هب .دـهد یم یاه هزومآ زا هـک دنتـسه زین یرـگید یـعامتجا رـصانع ،اـه هفلوم نـیا راـنک رد .دـنک یم ناـیع زـین دنروخ یم دـنویپ اه تیصخـش یـگدنز کبـس اـب »واک لا« یـنامتفگ لدـم رد و هدـش هـتفرگ یـنآرق و یـسانش هعماج ۀدـیدپ ،تـیوه« عـقاورد .دـننک یم داـجیا ار مجـسنم تـیوه کـی ناـمز مه و ظاـحل زا و دـهد یم ناـشن ار هـعماج رد درـف شـقن یتخانـش هعماج رـظن زا و تـسا یـسانشناور
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
»؟رـیخ اـی دراد یـناوخمه وا ۀرادـنپدوخ اـب درـف یـعامتجا هاگـیاج هـک تـسا نیا یتخانـش ناور یـگنررپ یـنعی زانهـش یدرـف یـگدنز کبـس اـب بـطاخم اـجنیا رد .)441 :1398 ،ویر لاـشرام(
ورـبور )روـن 31 ۀـیآ و بازـحا 59 و 53 ،33 ،32 تاـیآ( تـسا یـنید یاـهرواب زا هـک - باـجح یناریا نز ٍتـیهام هک یا هـنحص .دوـش یم هجاوم »زانهـش« فـطاوع یاـیاوز اـب سپـس .ددرـگ یم هـک تـسا یلاحرد نـیا و دـنک یم یـفرعم تـیعقوم هـب هاگ آ و تیلوئـسم اـب ،مواـقم ،مرـگنوخ ،ار اـب رـصان رـیذپرواب یوـگو تفگ .تـسا هـتفرگ لکـش ناـمیا ٍتـباص راـنک رد یـگنانز تاـساسحا تاـیامت و تاـحیجرت هـک یـیوگتفگ .دزاـس یم وـگزاب ار تعاجـش و تماقتـسا ۀـفلؤم شرـهاوخ یاـه هنیزه یرادـیاپ نـیا هـتبلا .دـنک یم سـکعنم ،یـعقاو درـبن نادـیم رد ار ناملـسم یـناریا نز ؛دوش یمن ققحم یناـسآب ناگدنمزر یداهج یگدنز کبـس نامتفگ رگید نایب هب .دراد ینیگنـس رـگید نایب هب .دـشاب زـین نآ یاه یتخـس و هار عـناوم یاـیهم دـیاب هراوـمه دـنمرواب تـیوه هـکلب نآ ندرـک یدرـبراک و قـقحت یارـب هـک تـسا یدرـبهار هـکلب ؛تـسین راعـش طـقف یـنید ناـمتفگ یارـب زانهـش یوـسزا یرادـیاپ هـب توـعد سپـس .تـسا مزلا یداـیز یوـنعم و یداـم یاـه هنیزه راـتفر زا »دیدـش یـفطاع سـح و کـشا شـشوج« اـب ناگدـنمزر رتـشیب هـچ ره 1یـشخب هزیگنا نـینچ عـیمجت .دوـش یم بوـسحم ناـمتفگ یـیارگمه یاه هصخاـش و وا یـگدنز کبـس یدرـف ناـشن شـنک او دوـخ طـیحم رـبارب رد وا ارـیز« دـشخب یم یـنامیا تـیوه زانهـش هـب یـیاه هفلؤم نامتفگ هـک تـسا راکـشآ ،نـیاربانب .)11 :1393 ،یـجنگ( »تـسا هدـش هـتخیگنارب نورد زا و هداد فطاوع نیا هک تـسنآ دنمـشزرا ۀتکن اما .تـسا رادروخرب زین یـساسحا و یفطاع داعبا زا ینید لعفنم »کیژتارتـسا فادها هب ندیـسر هار رد« ار یـنامتفگ تـیناقع و لـقعت ۀوـق ،تاـساسحا و ناـسنا یرـطف یاـه شیارگ« یـلکروطب .تـسا هدـش نـیجع یناـسنا ترـطف اـب ارـیز .دزاـس یمن روما .دنراد صاصتخا ناـسنا عون هب و دنتـسه یدامارف و یـشزرا یروما ،یزیرغ لایما فاخرب دوجو یطیارـش رـه رد و اـه ناکم و اـه نامز ۀـمه رد ،دارـفا ۀـمه رد و دـنریگ ارف و یـناگمه یرـطف دـنیآ یمن تـسد هب مـلعت و مـیلعت هار زا و دنا یباـستک اریغ یرـطف یاـه شیارگ نـینچمه .دـنراد نـیب زا دوـخ راـتفر و رـکف رـییغت اـی طـیحم و طیارـش رـییغت رـثا رد و دـنریذپان رـییغت و یگـشیمه و هـب .)75 :1389 ،بوـلطم ناـسنا( »دـنریگ رارـق تـلفغ ۀدرـپ رـیز تـسا نـکمم هـچرگ ،دـنور یمن دقاف و راجنهبان یراتفر ناتـسزوخ یاهرهـش رد تـسارف باتک تیلک رد یثعب یاهورین لاحره ۀعومجم دارـفا اـب دـنریگب رارـق تردـق ِد َنـس َم رد یـتقو هـک دـنداد ناـشن و دنتـشاد یرـشب قوـقح تواـفت نـیا ... و دـننک یم راـتفر زـیمآ نونج یاـه تلصخ و یـناور یاـه هدقع ساـسا رـب دوـخ زا هـتفرگرب ناـشتارکفت عـقاورد .دـهد یم تـکرح نورد زا ار اـهنآ هـک تـسا یرـکفت تـهج هب راـتفر نیمأت یارـب هـکلب ؛دوـش یمن تـفای نآ رد یراـثیا اـهنت هن هـک تـسا یـک انرطخ و فرـحنم ۀـشیدنا
1. Motivation
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
کبـس لصاح ،تیبرت نیا .دننک ینابرق زین ار دارـفا یمامت دـنرضاح شـیوخ یناـسناریغ فادـها اه ناـسنا هـک یـیاجنآ زا و دراد هـلصاف یـهلا ترـطف اـب هـک یـیاهرواب .تـسا رـیغ یاـهرواب یـگدنز تارـکفت هـنوگ نیا ؛دـنراد ینمـشد متـس و مـلظ و تنوـشخ اـب و دنتـسه شـمارآ و حـلص لاـبند هب نازواـجتم لداـعتمان ِتیصخـش تـیهام ارـیز ؛تـسا تـسکش هـب موـکحم هـشیمه یرـشبدض ییابیکـشان و دیدـش ِکیرحت« عقاورد :تـسا هدـش هتخانـش یـسانش ناور ملع رظن زا )اه یثعب(
فارطا یاـیند ؛دنـشوک یم اـهنآ هـک دـهد یم ناـشن و تـسا دارـفا یـبلط هاج مـئاع زا تـموصخ و و یزاـس تیریغ و داـضت ناـمه نـیا .)196 :1388 ،سـیروات( »دـنریگب لرـتنک تـحت ار شـیوخ .دنوـش یم هـیذغت »رـیغ ناـمتفگ« زا هـک تـسا راـجنهبان یاه تیصخـش یـفنم راـتفر رصان دنک یم کیلش شتآ یاه هلعش تمس هب و هتشاذگ هناش رب ار شا یج .یپ .رآ«
هک نیمه ... .دزوس یم و هدش هدیشک شتآ هب هک تسا نمشد یاه کنات هک دمهف یم شا یگدنامرد ؛دتفا یم ارآ ناهج یملق و دنلبلااب لکیه هب رصان لاح یب و هتسخ یاه مشچ ِتمس هب ار ناشیاه هلولگ رابگر و دنا هتفرگ رگنس مه یتشد اضر و داهرف .دنک یم شومارف ار ناگدنمزر نامشچ زا ،ارآ ناهج یاه فرح .هنک یم طوقس هراد رهش ،دمحم .دنزیر یم نمشد و دراد یم رب زرل فرط ود شتآ ریز هاگراتشک .یپایپ ِشتآ ،شتآ ناشحاس زا و دریگ یم کشا هدش رتغولش زور ره زا دابآ تنج ... ار یرفن دنچ دنیشن یم نیمز لد هب هک پوت ۀلولگ ره .مخز .)87ـ 88 :1362،تسارف( »دننک یم نفد سابل اب ار ادهش .تسا هـک تـسا تاـشیارگ زا یا هـعومجم ناـیم ک ارتـشا دوـجو لـصاح ناگدـنمزر یـگدنز کبـس یارـب یزـیامتم هوـجو ،دوـخ ک ارتـشا نـیا و دـنک یم داـجیا اـهنآ ناـیم رد یراـتفر تدـحو یـعون کبـس نامتفگ دننامه دنا ترثک ثعاب و دـنرادن ناـیم نـیا رد یک ارتـشا هـک تـساه هدیدپ ریاـس اـهنآ یـنوریب یاـهراتفر و دـنا هتفرگ لکـش مـه راـنک رد تتـشت اـب هـک »یـثعب نمـشد« رـیغ یـگدنز ۀوـلج تـفایرد عـقاورد ارآ ناـهج هـب رـصان هاگـن نـینچمه .درادـن یناـسنا یاـهرواب اـب یبـسانت سـفن هبدامتعا ببـس و دـشخب یم هنیکـس ار رـصان لد هـک تـسارآ ناهج یـگدنز کبـس یـنامیا نـینچ .دـننک هـناور یـپایپ شـتآ اـه یثعب یوـسب ناـمیا اـب اـت دوـش یم یتـشد اـضر و داـهرف ار سدـقم عاـفد ناگدـنمزر یاـهرواب تردـق هـک تـسا یموـسرم یاـه هنحص ،یـیاهدادخر یاه تیصخـش یراـتفر ۀـعومجم درـکراک دـناوت یم یـگدنز کبـس زا موـهفم نـیا .دـنک یم یـعادت .تـسا هـتفرگ رارـق ناـمتفگ ۀرـیاد رد هـک یراـتفر ؛دزاـس سـکعنم مـه اـب طاـبترا رد ار یناتـساد تیوه نامتفگ یاـه یدنمناوت زا رـگید یکی اهرواب تردـق ۀـئارا اـب یـنامتفگ یاـه یرگ هولج نـیا یگدنز کبـس ینامتفگ یرگ هولج هتبلا .تـسا هتخاـس سکعنم ار نآ تـسارف هک تـسا یداهج تاداـقتعا و ناگدـنمزر یاـهرواب یرورـس و اـه یدنمناوت عاوـنا و تردـق فادـها یارـب هـشیمه هعاـشا زـین ار ... و نتـسیز هـنادرمناوج و یـگدازآ و نـهیم هـب قـشع هاگ هـکلب ؛تـسین اـهنآ
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
سـکعنم زـین ار »رـیغ ناـمتفگ« یاه یتـشلپ جوا روـشک ک اـخ هـب یـماظن ضرـعت نـیا .دـهد یم هـک دزاـس یم راکـشآ و دـهد یم رارـق یـنامتفگ فرـظ رد ار یناـسناریغ یوـخ یاـیاوز و دزاـس یم اـت ،تیناـسنا بـیرخت و یرـشب یناماـسبان داـجیا رد »نمـشد یـگدنز کبـس یـنهذ راتخاـس«
ار اـه یثعب یناـسناریغ تـیوه طوقـس ۀـطقن یورـشیپ نـیا عـقاورد .دور شـیپ دـناوت یم اـجک هـب روـلبتم یـیاه هنحص نـینچ رد اـهرواب ناـمتفگ یـشخب هزیگنا تردـق یـفرطزا .دـنک یم سـکعنم خرـس ِگرم نادیم هـب شیاهرواب زا تـیعبت اـب یداـهج تـیوه اـجکات و هزادـنا هـچ اـت هـک دوـش یم فادها هـب ندیـسر یارب هـک دـهد یم ناـشن »رـیغ ناـمتفگ« یاه هـسوسو رـگید یوـسزا .دـیآ یم ناـمتفگ ۀـشیدنا ،لـباقمرد .دـهد ماـجنا ار یرـشب تـیانج هـنوگره تـسا رـضاح هـنارگزواجت ۀصخاـش ،ناـعفادم ۀـمه ندـش ینابرق تـمیق هـب یـتح شنیمزرـس زا عاـفد یارـب ناگدـنمزر قـقحت لـماک روـط هب اـه لاد طاـبترا و یدـنب لصفم لـمع اـجنیا رد .دـهد یم ناـشن ار یرادـیاپ »تداهـش و یرـگراثیا ،تـمواقم ،تعاجـش« ،یـگدنز کبـس رواـب یاـه هفلؤم هـمه و تـسا هـتفای هدـش هتفهن یـفطاع یاـه یگژیو زا »هورـگ کـشا« هژاو تمـسق نـیا رد .دروـخ یم مـشچ هب نآ رد زا یـیاه هبنج هب باـتک ۀدـشدای تاـحفص رد نـتم دـنامن هـتفگ ان .دـنک یم تـیاکح ناـمتفگ رد و ماـس ۀوحن ،رهـشمرخ گنت یاـه هچوک :دـننامه ؛دراد هراـشا زـین یـگدنز کبـس یـنیع لئاـسم هـلوره ،اه تیصخـش تانکـس و تاکرـح ،ساـبل اـب ادهـش ندرـک نفد ،نداد لـسغ ،یـسرپ لاوحا . ... و اه تیصخـش ۀـثج و یلااـب و دـق ،نـتفرگ شوغآ رد و ندز هـسوب ،ندرـک اـه قاتا ۀـمه هـب لـته نلاـس زا ،وـگدنلب یادـص ؛هدـش هداـمآ سـلجم هـب نـتفر یارـب رداـم«
،هتـسب شـقن شـبلق یور هاپـس مرآ هـک یـناوج .دنا هتـسشن فـیدر هب ،تـیعمج .تـسا هدـیود رادـساپ ؟وـک تـندب یـنیمخ زارفارـس زابرـس :دـنک یم ییارـس هحون و هـتفرگ تـسد هب ار نوـفورکیم .دـهد یم کـشا اـب ار ناوـخ هحون باوـج و دـنز یم هنیـس هب تـیعمج ؟وـک تـنفک مزـیزع هزـیوه نارگن چـیه هگید .مداد نیـسح هار رد ومنیـسح .ماـما رـمع ۀـظحل هـی یادـف ،مـتفگ هـک بـشید »دـنک یم تـفج شـیاپ یوـلج ار رداـم یاـه شفک و دـبای یم یلـست شـلد ،رـصان .شاـبن نـم .)134 ـ 135 :1362 ،تـسارف(
یاه هناشن زا هک »میحرت سلجم« اه تیصخش یهورگ یگدنز کبس زا ی ا هنوگ هب هدنسیون کبس یدرف یاه هبنج هب یمشچ هشوگ دنچره ،هدرک هراشا ؛تسا ناریا مدرم یگنهرف تبسن هب اما ؛تساه ناسنا یمامت نیب کرتشم لمع کی ، سلجم نیا .تسا هتشاد زین یگدنز هتسویپ مه هب ِلک،یگدنز کبس« عقاورد .دنک یم رییغت زین نآ لکش ،یگنهرف توافتم یاهروابّ و ناشدوخ قیاس و ینورد یاه هزیگنا قباطم ،هعماج کی دارفا هک تسا ییاه تروص ماجنا ناش یناسنا و ینیع و ینهذ تیصخش نایم نزاوت داجیا یارب هک یشات ۀطساو هب یگدنز هک تسا یهیدب .)13 هرامش :1378 ،یتعیرش( »دننیزگ یم رب یگدنز یارب ؛دنهد یم
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
یا هشوگ رکذ اب هاگ هک یلکش هب ؛تسا یراج شیاه تنس و موسر و بادآ و گنهرف اب ،مدرم اما .دنرظن دم هقطنم ای روشک مادک مدرم هک دز سدح ناوت یم صاخ و عیاش یاهراتفر زا از تکرح یاهرواب اب یگدنز کبس اجنیا رد .تسا یراج فلتخم للم نیب زین کرتشم موسر یکرتشم یاه مسر و اه شزرا ساکعنا یگدنز کبس« ربو رظن زا عقاورد .تسا هدروخ دنویپ نیاربانب .)51 – 58 :1387 ،ینک یودهم( »دشخب یم یعمج ِتیوه ساسحا ،هورگ هب هک تسا لماک لکش و هدش کیدزن »یداهج تیوه« یاضف هب واک لا شور ساسا رب ناگدنمزر نامتفگ ناونع هب هچنآ .تسا هدناسر روهظ ۀصنم هب ریغ نامتفگ ِدرط رد ار ینید یگدنز کبس ینومژه ناشن ار یردام ،لمع نادیم رد هک تسا ینید یاهرواب درکراک ؛تسراکشآ مدرم یگدنز کبس یرادیاپ ینعی نیا و تسا مصخ موجه ربارب رد مواقم ؛نیگنس بئاصم نیع رد هک دهد یم ٍبات هک تسا یتیوه رولبت و دوش یم بوسحم مدرم یبهذم تاداقتعا زا هک ادخ هب نامیا و هدنناوخ هک تسا رصان ردام شرگن عون ،نتم نیا هتسجرب ۀتکن .دراد ار اه نارحب رد نداتسیا ،اه قاخا یضعب« اریز :دنک یم قاتشم ییاهراتفر نینچ قلخ أشنم و وا یاهرواب هب تبسن ار لکش نیدب هک درک اعدا ناوت یم و دبای یم انعم یهلا بتکم رد طقف ابیز یاه شنم و اه شور نامتفگ هب هجوت نامه انعم نیا .)519 :1391 ،یبجر( »تسین رادانعم ،یهلاریغ بتاکم رد ،یگدنز کبس ینهذ دراوم زا .تسا ناگدنمزر یگدنز کبس رد داعم هب داقتعا و ینید یاهرواب مهل اودعاو« ۀیآ و هدش کح »سابل یور« نارادساپ بلق یوررب تسرد هک یمرآ هب ناوت یم روطب هیآ نیا اریز .درک هراشا ؛تسا هدیدرگ جرد نآ لیذ رد زین )60،لافنا( »هوق نم متعطتساام کبس هک اجنآزا .دیوگ یم نخس تیوه کی زا و تسا هتفرگ هناشن ار ینید یاهرواب میقتسم تیصخش رولبت ثعاب دناوت یم مدرم تاداقتعا ؛دشخب یم مسجت ار تیوه یاهزرم یگدنز میهافم هچرگ . تسراوتسا رصان ردام راثیا ۀیاپ رب نتم ینهذ ۀبنج نینچمه .دشاب یداهج دیهش »ندوب رادساپ زا هراعتسا« شوپ زبس ناوج ،یناوخ هحتاف ،ندوب رادساپ :نوچ یرگید کبس ندوب ینهذ و ینیع رظن زا( یا هناگ ود یاه تللاد یگمه ،دراوم عون نیا زا و تداهش و :هب ناوت یم زین یگدنز کبس ینیع یاه هبنج صوصخرد .دنشاب هتشاد ،دنناوت یم زین )یگدنز ،نتسشن فیدر ود نلاس رود ات رود ،ندرک تفج شیاپ یولج ار ردام یاه شفک ،ندز هنیس .درک هراشا ... و ندناوخ هحتاف ،یهاپس ناوج و دنــشک یم راــنک ار رداــم ،ردارــب ود ؟مــنینزان سورــع ،هــلفاق هــب یدنوــسر وــتدوخ«
هــتخادنا توــبات یور ار شدوــخ ؛دراذــگ یمن رداــم اــما ؛دــنربب داــبآ تنج هــب ار هزاــنج دــنهاوخ یم بآ هزاــنج یور خــی ... .؟نــیربب وــنوترهاوخ نــیاوخ یم اــجک هــنن :دــنک یم لد درد شرــتخد اــب و دــنا هدرک وــلو ار ادهــش شــفک و ساــبل ،رــبق دــنچ یور .تــسا هدز نورــیب بآ توــبات رــیز زا و هدــش ،مانمگ یادهــش هــکنیا زا اــما .دــنیوگب ار ناــشمسر و مــسا و دنوــش ادــیپ ناــشراک و ســک دیاــش اــت
موسوهاجنپهرامش مودوتسـیبلاــــس 1400راــهب
.)72 ـ 76 :1362 ،تــسارف( »دــنریگ یم بــلق توــق ؛دــنا هدیباوخن بــیرغ و اــهنت زا یا هنوگ اب اه تیصخش اجنیا رد .دزاس یم سکعنم ار نامر یلک یاضف اه شخب نیا توافتم تاظحل رد هک دنتسه هجاوم یبلط تداهش ناونع هب یهورگ و یدرف یگدنز کبس هک یلاح نیع رد و دنهد زورب دوخ زا ار یفلتخم یاه لمعلا سکع نآ رباربرد دنا هتسناوت فده یوس هب ساره نودب یلو ؛دنا هدش ور هبور یک انزوس یاه ندش هتشک اب ناگدنمزر تسا نکمم صخش ،یناور و یحور دح زا شیب راشف ۀطساو هب هطقن نیا رد .دننک یم تکرح نامتفگ نیمک رد ییاهرطخ سپ .ددرگ ذوفن لباق وا نامتفگ نآ بقاعتم و ؛دوش دیدرت راچد نآ هجیتن ؛دنوش تسس یلیلد ره هب یداهج تیوه یاه هصخاش هچنانچ عقاورد .تسا دیابن هاگچیه نیاربانب .دوب دهاوخ ناعفادم نامتفگ ندش هدنار هیشاح هب و یگدیشاپ مهزا لاقتسا ات دوش ظفح دیاب نیرفآ ینومژه و شخب هدیاف ِیریگ هجیتن نیا .ددرگ شومارف فده زا عورشم عافد ینعی اجنیا رد فده رگید نایب هب .ددرگ تنایص تکلمم یضرا ِتیمامت و رایسب تسا نکمم درف ره فده ۀریاد هتبلا .زواجتم هب زیمآ تربع خساپ و روشک یضرا تیمامت دنک یم ادیپ یعطقم و صاخ فادها هبقرتم ریغ تاظحل رد ناسنا اما ؛دشاب بلطم نیا زا رتارف لیاسم اب صخش یهاگ رگید نایب هب .دشاب جراخ وا تدم دنلب یاه یزیر همانرب زا دناوت یم هک .ددرگ یم هجاوم دنمفده یگدنز زا یرت هدرتسگ داعبا اب رطاخ نیدب و دوش یم وربور یناهگ ان لصاح یتیقاخ .تسا فده هب یبایتسد و یگدنز یدرف هار یگدنز کبس« :دیوگ یم رلدآ تایبرجت و اهراتفر ۀمه هک تسا یرما و تسا نآ یاه تیدودحم و طیحم اب ندمآ رانک زا ،ینک یودهم( دریگ یم لکش یدرف یوخ ۀطساو هب دوخ و دنک یم تیاده ،درف یارب ار یناسنا راکفا زا فادها عقاورد« تسا فده هب نامیا زا تیاکح ییاهراتفر نینچ .)199-230 :1378 هک هنوگ نامه .دنک یم بیغرت ار فده راکفا یارب ندش لئاق شزرا و دنریگ یم همشچرس .)323 :1398 ،نارگید و تسیف( »دوش یم رجنم اه فده نییعت هب زین اه تیصخش ِتافص کبس ،ربو« هک هنوگ نامه ؛دنک یم صخشم ار درف تیوه و یگدنز کبس ،راتفر یلکروطب ار نآ زورب رتسب ،یگدنز یاه تصرف و تیاده ار نآ ،تایامت هک دناد یم راتفر سنج زا ار یگدنز تاقبط زا کی ره یاهرواب زا یا هعومجم و راتفر یگنهرف یوگلا یترابع هب .دنک یم مهارف ؛دراذگ یم شیامن هب ار یزیامتم ینیب ناهج و دهد یم شرورپ ار دوخ یگدنز کبس ،یعامتجا یعامتجا یاه هورگ رگید اب ار شطباور و دوخ ۀژیو یعامتجا تایبرجت هک یگدنز هب یدرکیور ،تداهش هب زین هار نیا رد ناگدنمزر سپ .)199-230 :1378 ،ینک یودهم( »دیامن یم نایب نداد تسدزا ۀعیاض لوبق اب زین ناگتسب و دنرگن یم دنوادخ یوسزا گرزب یقیفوت ناونع هب ۀیحور« یگژیو یبلق خوسر انامه شریذپ نیا تلع .دنریذپ یم ار نآ ،یتخس ره اب ناکیدزن یعرف لاد یگتفیش ،خوسر نیا .دریگ یم تأشن اهنآ قیمع رواب زا هک ،تسا »یبلط تداهش