يروانف و تاقيقحت ،مولع ترازو يليبدرا ققحم هاگشناد
يعيبط عبانم و يزرواشک :هدكشناد تاتابن حلاصا و تعارز :هورگ
:شهوژپ ناونع
فلتخم طیارش رد زبس هریز روذب تايح تلباق و ينز هناوج تايصوصخ يسررب يرادابنا
:)ناراكمه و( يرجم
يدابع يلع رتکد رتکد نومرپ مساق
دنهم ايندمحا همطاف س
يشزومآ هورگ تاتابن حلاصا و تعارز
يعيبط عبانم و يزرواشک هدكشناد
ارجا يليبدرا ققحم هاگشناد يشهوژپ تنواعم هزوح يلام تیامح و بیوصت اب حرط نیا تسا هدیدرگ
:لاس
1398
هديكچ هعلاطم ثأت ی ر زا یرادرابنا فلتخم طیارش مهم
رت ی ن هنیمز یاه ور رب تاقیقحت یم ناهایگ ی
هب ،دشاب
ب هعلاطم نیا روظنم نیمه ا
یسررب فده ثأت
ی ر تایصوصخ رب یرادرابنا فلتخم طیارش هناوج
نز ی و
،زبس هریز روذب تایح تیلباق هب
تروص بلاق رد لیروتکاف
حرط لاماک یدرگ ارجا یفداصت .د
یارب
تبوطر اب روذب ،تایح بیرض و یادرابنا تیلباق یسررب یاه
6 ، 12 ، 18 و 24 یاهامد رد دصرد 5
،
15
، 25 و 35 یتناس هجرد تدم هب دارگ
یاه 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 و 6 دندش یرادهگن هام .
یامد نییعت یارب
یاهامد زا هنیهب 0
، 5 ، 10 ، 15 ، 20 ، 25
، 30 و 35 یتناس هجرد زا هیاپ لیسناتپ نییعت یارب و دارگ
لیسناتپ یاه 0 ، 2 / 0 ، 4 / 0 ، 6 / 0 ، 8 / 0 ، 1 و 2 / 1 اکساپاگم هدافتسا لوکیلاگ نلیتا یلپ زا هدافتسا اب ل
.دش
صخاش هناوج یاه
ینز یارب هیاپ لیسناتپ ،میاتوردیه بیارض و 50
دصرد هناوج نز ی یامد ، اپ
ی ه
هناوج نز ی امرت بیرض ، ل
روذب یارب هنیهب قوف میات لامرت بیرض و لمحت هناتسآ یامد ،هنیهب ریز میات
یرادرابنا هدش
جیاتن .دش هبساحم تعرس و دصرد شهاک بجوم یرادرابنا هک داد ناشن
هناوج ینز
هک دش هریز روذب دصرد تارییغت دنور
هناوج نز ی هب تروص گیس
م تعرس و یدیئو هناوج
نز ی
هب تروص زا ضرع هک داد ناشن زبس هریز روذب تایح تیلباق بیارض نییعت جیاتن .دوب کیتارداوک
أدبم Ke ای هعلاطم دروم رذب هدوت یارب 466
/ 2 بیرض نینچمه .دوب امد
یی ( CH
هدوت نیا ) 0159
/ 0 و
( امد ناوت بیرض زین )Cq
000129 /
0 ( یتبوطر بیارض و CW
زین ) 098 / 1 ناشن جیاتن نینچمه .دوب
یارب هیاپ لیسناتپ شیازفا و میاتوردیه بیرض شهاک بجوم یرادرابنا داد 50
دصرد هناوج نز ی روذب
دش زبس هریز هک ؛
ارییغت تدش نیا هیلوا تبوطر هب هجوت اب ت
روذب تدش اب یرادهگن یامد و
تروص یتوافتم م
ی گ ی در هناوج هیاپ یامد یرادرابنا رثا رد . هنیهب ریز میات لامرت بیرض و شیازفا ینز
هک دوب یلاح رد نیا تفای شهاک زین هناتسآ
امرت بیرض و لمحت ییامد ل
رثا رد هنیهب قوف میات
رادرابنا ی .تفای شیازفا
،امد ،شنت :هژاودیلک هریز
،میاتوردیه ، یرادرابنا
1
لوا لصف
تايلک
شهوژپ هنيشيپ و
2
1 - 1 - همدقم
گ ی ناها وراد یی
، اج و شزرا ی
هاگ و ی هژ ا ی مأت رد ی ن ا .دنراد عماوج تملاس و تشادهب ی
نار نغ زا ی رت ی ن عباانم
گ ی ناها وراد یی م هرامش هب ناهج ی
دور ااب وانت هک ی
اراش ی ط ز ی هاگتاس ی اراب ی گ اوانا ی نااها وراد یای دراد
رهاظم(
ی دورهلک ی
، 1393 .) ینغ نزاخم ییوراد ناهایگ داوم زا
یرایسب یارب یساسا هرثؤم اهوراد زا
یم .دنشاب
هرثؤم داوم یم هتخاس یکیتنژ یاهدنیآرف تیاده اب ًاساسا هچرگا
دنوش
، نآ تخاس یلو هب اه
تاحت یزرااب رواط
یمرارق یطیحم لماوع ریثأت ریگ
،د هب یروط هک رد نینچمه ،ییوراد ناهایگ دشر رد تارییغت ببس یطیحم لماوع
نآ هرثؤم داوم تیفیک و رادقم یم اه
ددرگ ،یگیب(
1380 .) و یتناس بط رد ییوراد ناهایگ یارب اضاقت شیازفا اب
زا یخرب ،یزاسوراد نآ
اه یم تشک یداصتقا حطس رد ( دنوش
Abdul Jaleel et al., 2007
.) رد رچ هخ ی گدنز ی
گ ی ناها هلحرم ی هناوج نز ی مها زا ندش زبس و ی
ت و ای هژ رادرواخرب ا .تاسا
ای ن و والطم رارقتاسا رد هالحرم
اهن درکلمع یی
عت و مهم لماع یی
ن هدننک ا ی م رامش هب ی
دور (
Murungu et al., 2003
.) زا روذب یرادرابنا طیارش
مهم رت ی ن لماوع رثؤم رد هناوج نز ی روذب م ی دشاب . اوج هن ینز ارف ی دن ف ی ز ی ژولو ی ک ی لماک ی لاماوع طاسوت هک تسا
حم ی ط ی ددعتم ی ثأت تحت رون و تبوطر ،ترارح هجرد دننام ی
ر م رارق ی یگ در ا رد و ی ن م ی نا ثأات ترارح هجرد ی
ر
مهم ی هناوج و اوخ رب ینز
( دراد روذاب
Alvarado and Bradford, 2002
.) اامد ، یباسن تابوطر هاجیتنرد و
رذب تبوطر نچمه و
ی ن لوط هرود زا یرادرابنا مهم
رت ی ن لماوع تیفیک رب رثؤم تدم رد رذب
یرادراابنا دنتاسه
(
Ellis et al., 1988; Krishnan et al., 2003
.) هک ییاهرذب ،دنواش راابنا ااب یبسن تبوطر و ییامد طیارش رد
بیسآ درابنا نامز تدم زا یشان ا
ر ی دش دهاوخرتشیبی (
Ellis et al., 1982
یکی .) زا ،رذاب تیفیک شهاک لی د
3
.تسا رذب لاوز ای یریپ عقاورد
نامز لوط رد تسا یعیبط دنیآرف لاوز لمااش هاک
غت یی ذاپر ی ر ی ااه ی ،یاکیزیف
و یکیژولویزیف ،ییایمیشویب ی
هتخا تخانش ی ( یکیژولوتیس )
یم رذب رد دوش
. نیا غت یی ذپر ی ر ی اه رذاب تاایح تیلباق
هب رجنم تیاهنرد و هداد شهاک ار رذب گرم
م ی دوش . لاوز هب تروص دصرد شهاک
هناوج نز ی هاچهایگ دااجیا ، -
هینب شهاک ،فیعض یاه (
روگیو ) یام زوراب رذاب گرام تیاهنرد و رتمک تایح تیلباق ، دانک
(
Kapoor et al.,
.)2010
تدم لوط شیازفا هجیتن رد و لاوز دنیآرف رد ریخأت هب رجنم رتمک تبوطر و امد هدانز
ناام ی ام ی دواش
(
Ellis et al., 1982
.) زا لاوز نازیم هنوگ
ا ی نیب رد و رگید ۀنوگ هب مقر
اه ی کی تاسا رایغتم هنوگ (
Jatoi et
al., 2001
.) دوجو هب لاوز و یریپ ییاهن ۀلحرم رد اهرذب ۀیمان ةوق نتفر تسد زا م
ی آی د یراییغت نآ زا شیپ و
تیلاعف و کیئولکون یاهدیسا یلوکلوم نامتخاس ،اهاشغ یریذپذوفن رد زنآ
ی م اه خر م ی داهد هاک ام ی داناوت ااب
یاهرذبرد .دشاب هارمه زین اهرذب ناوت شهاک لاوز
هتفای هب تلع للاتخا کمادنا رد اه
ی هتخای یردنکوتیم دننام
یلگو یسکا موز اه نازیم لوت ی د هنوگ اه ی نژیسکا شیازفا رگشنکاو
م ی ی دبا (
Bailly, 2004
.) ندش دازآ هنوگ
اه ی
ثعاب رگشنکاو نژیسکا ا
شیازف سکا رپ ی ساد ی نو برچ ی اه ی ءاشغ هدش ااب و بایرخت ءااشغ راتخااس
، لاوز رذاب
ازفا ی ش م ی ی دبا (
Goal and Sheoran, 2003
.) زا یکی هناشن اه یی هاک ب رد ی رتاش هاتفای لاوز یاهرذاب رد دراوام
هدهاشم م
ی دوش
، تسا رذب زا یتشن داوم نازیم شیازفا .
یمسلاپوتیس لولحم داوم ، آ ذج تدم رد ییاهرذب
ءاشغ نامتخاس هک نآ
اه بیسآ هدید شوارت طیحم هب تسا م
ی دنک . ۀجرد رذب لاوز تظلغ اب
زا هتفای تشن داوم
جورخ ،دراد یگتسبمه رذب یاشغ بیرخت هجیتن داوم
ی هتخا اه لاوز یاهرذاب رد تاسا هاتفای
(
Mirdad et al,
.)2006
پی ش بی ن ی ناگدننکدیلوت یارب رذب رمع لوط ا مهم رذب
و تس پی ش بی ن ی هب رابنا رد نآ کمک
طباور یامک نیاب
تیفیک ،رذب لاوز هیلوا
رابنا یامد و رذب تبوطر ،رذب ناکما
ذپ ی ر تسا (
Tang et al, 1999
.) سررب ی اه ی یدانچ
4
یمک یارب طباور ندرک
نیب طیارش تایلباق و راابنا تاایح
تاسا هاتفرگ ترواص رذاب (
Harrington, 1972;
Roberts & Abdalla, 1968
.) م ی ناوت طسوت لدم اه ی یضایر دانیارف رد تاایح تیلباق یاسررب ار یرادراابنا
درک . رامش رد رذب ءاقب ینحنم زا یدایز
هنوگ اه ناشن م ی دهد
، لوط ،تباث طیارش رد هرود
عایزوت اهرذاب یگدنز
دراد لامرن .
ۀطبار ،دوش لیدبت تیبورپ هب هدنز یاهرذب دصرد رگا یاهرذب دصرد تیبورپ نیب
لوط و هدنز هرود
یرادهگن هب
تروص یفنم یطخ
رد م ی آی د
؛ ره یارب ،نیاربانب هدوت
،تباث طیارش رد هدش یرادهگن یرذب م
ی ناوت
ۀطبار دربراک هب ار ریز (
Ellis a Roberts, 1980
:)
ρ -σ / V= Ki
نآ رد هک سپ هدنز یاهرذب دصرد تیبورپ V
رود ره زا ( یراداهگن ه
)ρ σ، ا دناتاسا فاراحن درا
هرود ااه ی
،اهرذب یگدنز ش σ/1
ی ب طخ و ناشن و طخ أدبم زا ضرع Ki
ةدنهد ناوت هدنز نام ی ۀیلوا و تاسا اهرذاب ار نآ
ةدوت تباث یرذب
م ی دنمان هک م ی ناوت نازیم تیبورپ هب هدنز یاهرذب دصرد لیدبت اب ار نآ یبیرقت هب
رقت روط ی
اب ی
تسد هب دروآ
. بیش ،تباث طیارش رد طخ
رییغت من ی دنک ااهنت ندرک رابنا زاشیپ اهرذب یگدوسرف و نازایم
ار Ki
شهاک م ی دهد
؛
σ اما تحت اهنت ثأت
ی ر ارش ی ط یاوتحم و امد دننام رابنا راراق رذاب یتبواطر
ام ی گ ای در . ریثأات نایا
لماع اه نازیم یور ۀطبار زا هدافتسا ابσ
هبساحم ریز م
ی دوش
:
σ= 10kE-CW log m-CH t-CQ t
نآ رد هک اشن m
ن ةدنهد ،رذب تبوطر بسحرب امد t
ۀاجرد ویاسلس و
KE
،
CW
،
CH
و
CQ
یتبااث ریدااقم
هنوگره یارب هک دنتسه یاهرذب نداد رارق اب و تباث
نآ هنوگ ۀنماد رد هدرتسگ
ا ی و رذب یاوتحم تبوطر ،امد زا
هرود اه ی لباق توافتم ینامز هبساحم
تسا . یاهرذب هنوگ
ا ی بسانم طیارش رد هک هداشرابنا
دناشاب
KE
یی ااب
دنراد .
CW
یاوتحم یبسن رثا و یتبوطر
وCH
CQ
نااشن ار رذب لاوز یور امد یبسن رثا ام
ی ( دانهد
Roberts&
Abdalla, 1968
.) ندروآ تسد هب زا سپ رض
ی ب اه ی ۀنوگره یارب هطبار یهایگ
ۀایلوا تیفیک نتشاد اب و ،رذاب
5
نازیم ،رابنا یامد ةرود و رذب تبوطر
،یرادرابنا م
ی ناوت تیفیک تدم رد ار رذب یرادرابنا
پ ی ش بی ان ی دراک . نایا
یحارط رد هطبار تیریدم و
طیارش رد یرادرابنا و نژ کناب لرتنک
هداش هدافتاسا ام
ی دواش (
Bradford, 2004;
Liuet al. 2008
.) رض ی ب اه ی ۀطبار تایح رد هنوگ اه ی یهایگ یفلتخم هلمج زا
فلع اه ی ،زره گ ی ناها عارز ی
،
گ ی ناها تنیز
،ی ناتخرد هویم
یلگنج ناتخرد و عت
یی ن هدش رد نآ زا و پی
ش بی ن ی تیلباق تاایح اای هاناوج انز ی رد
تدام تاسا هداش هدافتاسا یرادراابنا (
Ellis and Roberts, 1981; Pieta Filho and Ellis, 1992; Bonner,
1999; Usberti, 2007
.)
ارب ناققحم ی
پ ی ش بی ن ی حص ی ح هناوج زا نز
ی گ رارقتسا و ی
ها نا لدم زا اه ی ر ی ضا ی م هرهب ی دنرب . ی اک ی ا ز ا ای ن
لدم ساسح هک اه ی
ت هناوج نز ی کشخ شنت هب اهرذب ی
عت ار یی ن م ی
،دنک ه لدم ی اتورد ی م ا .تاسا ای
ن اراب لدام ی
صوت ی ف وگلا ی هناوج نز ی سناتپ اب طابترا رد اهرذب ی
ل ااب ناوات و تاسا هدش هدافتسا آ یی
اراب ی اصوت ی ف و
مک ی زااس ی اسناتپ ی ل راب آ ور
ی هاناوج انز ی ( دراد نداش زباس و
Bradford., 2002; Larsen et al., 2004
.)
اهرتماراپ ی
ه لدم ی اتورد ی م م ی دناوت ارب ی کفت ی ک هدوت اه ی رذب ی ا هب .دوش هدافتسا تردق رظن زا ی
ن ترت ای ب هاک
رض رتماراپ ی
ب ه ی اتورد ی م عم ی را ی هناوج تعرس زا نز
ی سناتپ و تسا ی
ل اپ ی ه ارب ی هناوج نز ی کاح ی رذب تردق زا
هدوت رد هک تسا اه
یی ردق اب ت دااقم رت ااب رذاب ی
ر افنم ی رات ی ( تاشاد داهاوخ
Bradford and Still., 2004;
Soltani and Farzaneh., 2014
تن رد .) ی هج م ی ناوت ماقرا تفگ ی
سناتپ هک ی ل اپ ی ه رتمک ی دناشاب هتشاد
، ً اامتحا
رذب تردق ی
رت اب ی ماقرا و دنراد ی
رض هک ی ب ه ای تورد ای م نآ ااه هاناوج تعراس داشاب راتمک انز
ی قتاسا و رار
رس ی ع رت ی .تشاد دهاوخ هب
روظنم سررب ی مه رثا نامز امد و یسناتپ ل هناوج رب آ ینز
ه لدم زا ای
لامرتورد یاات
م
کرت هک یب ی لاامرت لدام ود زا یاات
م ه و ای اتورد ی م ام هدافتاسا تاسا ی
دواش (
Kebreab and Murdoch, 2000 ;
Brodford, 2002; Allen et al., 2000
عون .) ی لدم زا یاه ر ی ضا ی ارب ی ب هطبار حرش ی
ن وج تعرس هنا
یانز ااب
6
سناتپ و امد ی
ل ا هب هک تسا هدش هدافتسا آ ی
ن لدم
،اه لدام یااه ه ای لامرتورد اات
ی م وگ ی دان (
Soltani et al.,
خرب .)2008
ی ا زا ی ن لدم
،اه یارب پ ی ش یب ن ی هناوج شنکاو ینز
عمجت ی هب راک یم ق و دنور پ هب ردا
ی ش یب ن ی اهامد ی
دراک ی لان ارض و ی ب ارب لدم ی اقم ی هس هدوت یاه ب رذ ی ن ی ز ( دنتاسه
Jacobsen and Bach, 1998
ا زا .) ای ن م ای
،نا
هکتود عبات هس یا
، نادند و اتب دننام
یارب سررب ی هناوج شنکاو ینز
ب امد هب اهرذب ی
رتش قب زا ای ه هداش هدافتاسا دانا
(
Derakhshan et al., 2014; Kebreab and Murdoch, 2000; Tan, 1997
لدم زا .) یاه
لامرت یات
،م ه ی اتورد ی م
ه و ی لامرتورد یات
م م ی ناوت ارب ی لدم یزاس هناوج ینز ارپ ،رذب لاوز تارثا ی
م ی گن انچمه و رذاب نوامک ،رذاب ی
،ن
عت یی ن اهامد ی دراک ی لان هناوج ینز عت ،ندش زبس و یی
ن سناتپ ی ل اپ ی ه اراب ی هاناوج یانز رد نداش زباس و گ
ی نااها
( درک هدافتسا فلتخم
Soltani et al., 2008
داقم .) ی ر ه ی لامرتورد یات
م داقم و ی ر سناتپ و امد ی
ل اپ ی ه لدم رد یزااس
وپ یا یی ن دروم رذب کناب ی
زا ( دنتسه
Sester et al., 2007
ترارح هجرد .) یاه
دراک ی لان هب ،لقادح(
ی هن )رثکادح و
ارب ی هناوج ینز ب رد ی رتش گ ی ناها عارز ی رقت ی
ًاب تراراح هاجرد هباشم یااه
دراک ی لاان اراب مز ی
ور داشر ی
اش ی
م ی دشاب اب . دوجو ا ی ن ارب ی خرب ی هنوگ
،اه هجرد ترارح یاه دراک ی لان هناوج ینز تراراح هجرد زا تسا نکمم
دراک ی لان ر دشر ی هش ی ا ( دشاب توافتم هقاس
Adam et al., 2007
.)
شنت یاه حم ی ط ی ز ی دا ی لوت و ومن و دشر رب ی
د وصحم گ رد ل ی ناها ثأت ی ر ا زا هک دنراذگ ی
ن شنت اه یم ناوت هب
کشخ ی
، مس رصانع ،امرگ ،امرس ی
روش و ی ( درک هراشا
Sairam et al., 2005
ارف .) ی دن هناوج ینز لراتنک تاحت
تنژ لماوع ی
ک ی
، نومروه ی حم و ی ط ی ( تسا
Meyer and Pendleton, 2000
.) هلحرم هناوج ینز گ دشر و ی
هچها زا
اسح یرت ن ارم گ لح ی ها شنت هب یاه کشخ ی لولاس رد کمن عمجت تعرس ،تسا یااه
ا رد وامن لااح رد ای
ن
هلحرم ی ک ی د زا ی ل ساسح ی ت گ ی ناها م ی دشاب (
Alizadeh, 1995
ند رسارس رد .) یا
ی ک ی مهم زا یرت ن غ لماوع ی
ر
ز ی تس ی هناوج هدننکدودحم و ینز
نچمه و ی ن لوا دشر ی ه گ ی هچها
،اه کشخ شنت ی
الپ .تاسا ی
اتا ی نل گ لا ی لواک زا
7
مهم یرت ن تومسا داوم ی
ک ارب هک ی بش ی ه یزاس ارش ی ط کشخ شنت ی
حم رد ی ط امزآ ی هاگش م هدافتسا ی
دوش ا . ی ن هدام
ف ظاحل زا ی
ز ی ژولو ی ک ی ی ک ثنخ هدام ی
لد هب هک تسا ی
ل لوکلوم نزو نتشاد ی
لولاس زا روابع هاب ردااق اب یااه
ن رذب هتسوپ ی
تس (
Halpin-Ingram and Sundstrom, 1992
.)
هناوج هلحرم د یدایز تیمها حطس دحاو رد هتوب مکارت نییعت رد ینز
یم تسد هب ینامز یفاک مکارت .درا هاک دیآ
یتخاوانکی و نداش رهااظ نازیم رگید یوس زا .دننزب هناوج یفاک تعرس اب و لماک روط هب هدش تشک یاهرذب هایگ روهظ هناوج تعرس و دصرد هب هچ
ناتپ شهاک .دراد یگتسب ینز آ لیس
هاناوج رد للاتخا زورب ببس یانز
فیعض رارقتسا هب رجنم و هدش ناهایگ بلغا رذب یم دیلوت شهاک تیاهن رد و هچهایگ
راداقم ندواب ااب .دواش
هعلاطم هب رتشیب هجوت ثعاب لماوع ریاس و یبآ عبانم تیدودحم ،قرعت و ریخبت دروم رد
و یکاشخ شنت تارثا
هدوت اختنا هدش یکشخ هب لمحتم یاه
تسا ؛ ،ییوراد ناهایگ تیمها هب هجوت اب نیاربانب یبایزرا
یریذاپرییغت
ۀجیتن رد کیژولویزیف نییعت و یرادرابنا توافتم طیارش
رض ی ب اه ی هلداعم اه ی ،رذاب تاایح تایلباق یروراض
م ی دشاب .
2 - 1 - يیوراد هايگ زبس هریز
ز ی ةر زبس (
Cuminum Cyminum
) گ ی ها ی تسا ی ک هلاس
، فلع ی
، نشگدوخ ًاتدمع نشگرگد و
ی نآ 2 ات 3
م دصرد ی
دشاب . نیا هایگ رد ناریا رد ناتسا یاه
،ناسارخ
،نانمس
،دزی ناجیابرذآ
،یقرش
،ناهفصا ناتسیس
و
،ناتسچولب
،نامرک یزکرم و
ناتسلگ هب
ص و تر مید و یبآ تشک م ی دوش یمشاه(
،این 1388 ناریا .) یکی
زا
مهم رت ی ن لوت ی ناگدننکد هریز
زبس رد تسایند هک
س مه یدایز زا دیلوت یناهج نیا لوصحم ار
رد رایتخا .دراد
لوصحم هریز
زبس یاراد شزرا یداصتقا یی اب
هدوب و تارداص نآ
م ی دناوت یروآزرا یبسانم
ار رد یپ هتشاد و
عرد ی ن لاح لاغتشا لباق یهجوت ار رد لخاد یبیلدنع( دیامن دیلوت
،ناراکمه و 1384
.) مهم رت ی ن ،سناسا تابیکرت
8
وم نپرتون
،ننیپرتاماگ یاه موک
ی ن دیهدلا و
یم نسریم و نمیساراپ ،ننومیل نینچمه و نیمساراپ دشاب
(
Pourmortazav et al., 2005
.)
هب زبس ةریز ودا و ییوراد هایگ کی ناونع
ی ه ا ی م رارق هدافتسا دروم نهک ناراگزور زا ی
تفرگ یرگرز(
،
13۷6 دق ) ی م ی رت ی ن ات رد زبس هریز زا هک یرثا فرصم هدمآ تسد هب خیر
ار نآ هب 5000 یم لبق لاس هک درب
یم هدافتسا شوجنزرم و نایداب هارمه هب نآ زا هنعارف ییایموم یارب نایرصم ،یرفعج و روپ نیما( دندرک
13۷8 ) .
دشر لصف یاراد زبس هریز
ًاتبسن اب هدش تشک قطانم رد نآ دشر هرود لوط و هتشاد یمک یبآ زاین هک هاتوک
ر لصف رتمک نآ تمیق زبس هریز لوصحم ندوب یتارداص لیلد هب .درادن لخادت یعارز ت وصحم رگید دش
تحت ثأت ی ر یم رارق نآ هنایلاس دیلوت نازیم زبس هریز نینچمه ،دریگ
فلاخرب درکلمع
ًاتبسن شزرا یاراد مک
یم اب یداصتقا .دشاب
3 - 1 - رذب يرادرابنا رد رثوم لماوع
هناوج نز ی آرف ی دن ی ف ی ز ی و ژول ی ک ی گ دشر زا هک تسا ی
هچها ذوفن اب و هدش زاغآ هشیر
هچ تافاب لخاد هب ااه
ی
ششوپ ی م لماک رذب ی
دوش اربانب ؛ ی ن هناوج نامز نز
ی ب لصافدح ی
ن تفاب جورخ ات رذب لخاد هب آ دورو -هشیر
هچ م رذب هتسوپ زا ی
دشاب (
Bradford, 2002
) اهرذب . یی خ هرود دقاف و هدنز هک او
تروصرد دنشاب ی
هک رتسب رد
امد ، وطرم رذب ی
سکا و تبوطر ،بسانم ی
نژ فاک ی گ رارق ی دنر نآ لخاد هب آ م ذوفن اه
ی
،دنک تخوس و سفنت
و ازفا زاس ی ش م ی ی دبا تدم زا سپ و ی
ر ی هش هاچ ام جرااخ رذاب زا ی
دواش ارب . ااس عم ی ااهرا ی ک لراتنک ی
ف ای
،ت
هناوج نز ی گ ومن زا تسا ترابع ی
هچها هلحرم هب ا
ی و رواضح هک ای
ا نامتخااس ناداقف ااه
ی روراض ی لاباق نآ
خشت ی ص ناهوس( دنشاب ی
، 13۷۷ ).
اراد ترارح هجرد ی
ور توافتم رثا ود ی
ثأت لماش رذب ی
ر هناوج و رذب اوخ رب نز
ی اهرذب رد ی
اوخ دقاف
9
م ی دشاب هن امد . اهنت هناوج دصرد رب نز
ی هاناوج تعرس رب هکلب انز
ی ثأت رذاب ی راذاگر ( تاسا
Riemens et al .,
).2004
گ ون ره هناد ی
ها ی هناوج تهج تحا ندز
ی جا هب ی ک امد ی ضعب رد .دراد لقادح ی
هجرد عقاوم اه
ی ااپ یی ن
هجرد رفص لثم یا
ا رد ی ن هناوج ثعاب دودح نز
ی م ی
،دوش تروصرد ی هک ا ی ن راراح هاجرد ت
اضعب رد ی
گ ی نااها
گولج ثعاب ی
ر ی رج زا ی نا هناوج م ندز ی دوش خرب . ی هنوگ اهامد رد اه ی
دزن ی ک ام هناوج دامجنا هطقن هب ی
داننز .
عون رذب ی جات کاخ رد تسا رداق ورخ ی
خ هدز ی ا تح ی رد ی خ زااجح( دانزب هناوج ی
، 13۷3 ).
هاب لکرواط ی راثا
هناوج رب ترارح هجرد نز
ی ترارح هجرد بسح رب اه
ی دراک ی لان ، ی نع ی امد ی ب رثکاداح و ولطم ،لقادح ای
نا
م ی دنوش هناوج و نز
ی ا رد ی ن رارح هدودحم ت
ی م خر ی دهد امد . ی رعت بسحرب بسانم ی
ف امد یی نآ رد هک تسا
بی رتش ی ن هناوج دصرد نز
ی رتهاتوک رد ی
ن نامز هرود ی
م ماجنا ی دوش هناوج . نز ی هن امد اهنت ی اپ ی ه ره هکلب دراد ی
ک
ن نآ لحارم زا ی
ز امد ی اپ ی ه م اراد ار دوخ هب صوصخم ی
دشاب اربانب ، ی ن سکع تراراح هاجرد هاب تباسن لمعلا
م ط رد تسا نکم ی
هناوج نز ی سکع .دشاب توافتم گتسب ترارح هجرد هب لمعلا
ی و داشر هقطنم ،مقر ،هنوگ هب
تدم هب .دراد تشادرب زا دعب نامز ناونع
ی ک لک هدعاق ی
اهرذب ی اقم رد هالدتعم قطانم ی
هاس ااب اهرذاب ی قطاانم
سمرگ ی ر ی ترارح هجرد هب اه
ی رتمک ی ن ی زا هنوگ و هتشاد اه
ی شحو ی ن ی زا هب رتمک ترارح ی
هنوگ زا اه ی الها ی
دنراد
.
یگژیو شاقن دانمورین و یوق ناهایگ یریگ لکش رد هک رذب یتشادهب و یکیژولویزیف ،یکیزیف ،یکیتنژ یاه
یم نیمضت ار یی اب یروراب تیلباق و دنراد یم هتفگ رذب تیفیک ،دننک
هبنج .دوش تراسخ هب طوبرم یکیزیف یاه
ا رذب ندش رادکرت و یکیناکم یگژیو .تس
تیلاعف ماجنا رد ار رذب تیفرظ یکیژولویزیف یاه نیایعت یتاایح یاه
هناوج هدننک یم فیرعت رذب رمع لوط و هینب ،ینز
یگژیو نیا .دننک ،وامن یاطیحم طیاراش ریثأات تحت ادیدش اه
یم لاوز راچد اهرذب بسانمان یرادرابنا یط رد .دراد رارق یرادرابنا و ندرک کشخ ،تشادرب دنوش
لاابند هاب و
10
هناوج تیلباق نآ یم شهاک اهنآ ندش زبس و ینز
دبای ،نارااکمه و یرداق مرکا(
1386 .) رذاب یرادراابنا یاط رد
یبرچ یام لیدبت لورسیلگ و دازآ رچ یاهدیسا هب و هدش هیزجت زاپیل هلیسوب یناسآ هب اه راما نایا .دنواش
رد
تبوطر یم دیدشت اب یامد و اه ( دوش
McDonald, 1999; Priestley, 1986
متسیس تعیبط رد .) هدیچیپ یاه
یا
یم میمرت و ییادز مس ،یعافد تظافح لماش هک تسا هتفای لماکت رذب یگدنز یزاس هنیهب یارب ،تاظافح .دشاب
شقن یم نایب رذب زا تظفاحم رد ار نآ بیکرت و راتخاس و رذب هتسوپ .دنک
هی یخرب یوااح یرذاب هتسوپ یاه
سه اهدیئونولاف لاکیدار تفایزاب رد یمهم شقن هک دنت
داس زاین و ویتادیاسکا شنت ندرک دودحم و نژیسکا یاه
یم یمهم یکیناکم دنشاب
.
4 - 1 - هناوج ينز نآ ياهزاين و
قفوم ی ت و یا قفوم مدع ی
ت لوت رد ی د لماوع هب ی هناوج دصرد دننام نز
ی
، هناوج تعرس نز
ی لوت و ی د گ ی هاچها واق ی
ب .تسا هتسباو ی
رتش ی ن تسا رادقم گ رارق
ی هچها نامز ی م لصاح ی
دوش اراش رب دناوتب رذب هک ی
ط حم ولطماان ی
اط ی
چ ی هر بسانم شنکاو و هدش ی
( دهد ناشن دوخ زا
Meyer and Pendlton, 2000
هناوج .) نز
ی طاسوت آ ذج اب
شونبآ( رذب ی
م زاغآ ) ی دوش نج روحم روهظ اب و ین
ی ر روحم(
ی هش م زا )هچ ی
نا اهراتخااس ی
هاب نآ هداننک هاطاحا
اپ ی نا م ی دسر (
Bewley et al., 2013
.) هناوج ینارحب ینز هچهایگ رارقتسا رد هلحرم نیرت
یم اه تایمها و داشاب
دوداحم ،تاسا باسانم یتبواطر طیاراش هاک ینامز یتح ،امد طسوت بلغا و دراد هتوب مکارت نییعت رد یدایز یم ( دوش
Koocheki et al., 2007
.) دشر یارب ج دیاب رذب ،هایگ بسانم
هناو یبسانم رارقتسا هچهایگ و وخ ینز
تفرشیپ مغریلع هک تسا لیلد نیمه هب .دنک راگزاس یطیحم طیارش اب ار دوخ دنناوتب ات دنشاب هتشاد داایز یااه
ونکت هناوج زونه ،یعارز تیریدم و یژول یهجوات لاباق تایمها زا تاعارز رد هاچهایگ رارقتاسا و داشر ،ینز
( تسا رادروخرب
Khakshoor-Moghadam et al., 2011
یلها رد .) وراد ناهایگ تشک و یزاس
زا لااطا زین یی
11
هناوج هوحن رذب ینز
هب روظنم هایگ ولطم رارقتسا یم مهم رایسب یاهرتماراپ هلمج زا
( داشاب
Naghedinia and
Rezvani-Moghaddam, 2009
واب مهاراف ،هایگ ولطم دشر تهج بسانم لیسناتپ اب یقطانم نییعت یارب .) ند
لماوع دروم رد تاعلاطا هدننکدودحم
نآ ومن و دشر ،اه
هب ناونع هرتسگ لاثم هاناوج یاراب مز ییامد ی
و یانز
.تسا یرورض ،هایگ دشر سکع
هناوج لمعلا ارح هجرد هب تبسن ینز
هانوگ هلمج زا یددعتم لماوع هب تر یااه
تشادرب زا سپ نامز تدم و رذب تیفیک ،شیور هقطنم ،هتیراو ،یهایگ رد( اامد شیازافا اب ً ومعم .دراد یگتسب
هناوج تعرس ) ولطم ییامد هدودحم ینز
هب تروص یم شیازفا یطخ
هاتفای شهااک رت ااب یااهامد رد و دابای
یم فقوتم سپس ترارح هجرد .دوش
( لقاداح یاامد لمااش لانیدراک یاه هاک تاسا یاترارح هاجرد نیراتمک
هناوج یم قافتا ینز رد( هنیهب یامد ،)دتفا
ک یترارح هج هاناوج داصرد نیرتشیب ه
هااتوک رد یانز خر ناامز نیرات
یم مد و )دهد هناوج نآ زا رتشیب رد( رثکادح یا
یمن خر ینز نیئتورپ و دهد
هناوج یارب یرورض یاه هایزجت ینز
یم ( دنتسه )دنوش
Tabrizi et al., 2007
شیپ لدم هئارا یارب تاعلاطا نیا .) هاناوج یانیب
زااین دروام رذاب یانز
یم قطانم یبایزرا رد اریز ،دنشاب هانیهب و یفرعم تهج دیدج و بسانم
لاباق نااهایگ تاشاک تیریدام یزااس
( دنتسه هدافتسا
Akram-Ghaderi, 2008
.)
هناوج ینز رذب هب ناونع کی لماع یدیلک رد یزرواشک نیون
تیمها یدایز دراد ؛ اریز رذب کی داحاو یاشیاز
تسا هک هب ناونع هتشر ی
،تایح قب یا هنوگ اه ار نیمضت یم دنک . هولاع رب
،نیا هب لیلد شقن رذب رد رارقتسا
،هتوب
هناوج ینز هلحرم ی یمهم رد هرود یگدنز هایگ مرکا( تسا یرداق
و ،نارااکمه 138۷
) فیرااعت یافلتخم
یاراب
هناوج داهنشیپ ینز .تسا هدش
هب ناونع لاثم ناصصختم
،یژولویزیف هناوج
ینز ار جورخ هشیر هاچ ا ز هتاسوپ رذاب
فیرعت هدرک
،دنا لاحرد ی هک زا هاگدید نادنمشناد هیزجت
،رذب هناوج ینز روهظ و هعسوت نامتخااس یااه
یروراض
نینج هک یصخاش زا
ییاناوت دیلوت کی هایگ یعیبط رد طیارش بسانم یارب رذب دروم شیامزآ یم
دشاب هناوج.
ینز
12
و رارقتسا هچهایگ
،اه ینارحب نیرت و مهم رت نی رم هلح رد هخرچ ی یگدنز ناهایگ واسحم یام
دنواش تایمها و
یدایز رد نییعت مکارت ییاهن هتوب رد دحاو حطس ( دراد
Windauer et al., 2007
.)
لماوع یفلتخم رد
دنیآرف هناوج ینز رذب ؤم رث دنتسه هک لماش ون
،هایگ هجرد
،ترارح تابوطر
أدابم رذاب و
رگید لماوع یم .دنشاب زا نیب لماوع ؤم ث ر رب هناوج ینز هجرد ترارح یکی
زا یاهروتکاف مهم
رد هناوج ینز اهرذب
( تسا
Yang et al., 2007; Kamkar et al., 2006
.) تاقیقحت یدایز
ناشن دنداد هک هجرد ترارح و
تبوطر رب
دصرد هناوج ینز ( دنتسه رثؤم
Bloomberg et al., 2009
.) ینامز هک تبوطر و
نژیسکا هاب
نازایم یفااک داشاب
،
هجرد ترارح نییعت
هدننک نازیم هناوج ینز یعمجت (
،نازیم یتخاونکی و
دصرد هناوج ینز ) دنهاوخ ( دوب
Dubetz
et al. 1962
.) ارب رتسد لباق آ رادقم ی
گ ی ناها زا مهم رت نی ژولوکا لماوع ی
ک ی زوت ی ع گدنکارپ و ی
هنوگ ااه ی
گ فلتخم ی
ها ی رک حطس رد ة
مز ی ن م ی ( دشاب
Kramer, 1983
، آ .) هدننک لاعف یلصا لماوع زا یکی هناوج
یانز
م شهاک کاخ یزمسا لیسناتپ شهاک اب آ هب یسرتسد تیلباق و تسا ی
ی دبا سا لیسناتپ .
،یزم یمیقتاسم ریثأت
تعرس هجیتن رد و آ ذج تعرس رب هناوج
ینز ( دراد هایگ
Mayer and Polijakoff-Mayber, 1989
شنات .)
کشخ ی رط زا ی ق
،قرعت شهاک س
ی متس ذوفن ،لاعف لاقتنا ذپ
ی ر ی گداننک ذاج ترداق و ءااشغ ی
ر ی هاش گ ای ها و
ذج ییاذغ رصانع م شهاک ار
ی ( دهد
Levitt, 1980
.)
5 - 1 - يكشخ شنت
د هک ییاهرذب یعیبط طیارش رد سه نومک یارایم لرتنک یلصف یاهوگلا طسوت ،دنت یااهوگلا نایا و دنواش
رقتسا و ریخأت .دنراد یپ رد ار رذب یاقب شیازفا یلصف را
بسانمان اب ناهایگ هک تسا یحاون رد مهم تلاضعم زا
شنت ( دنتسه هجاوم نییاپ یامد و یروش ،یکشخ شنت دننام یطیحم یاه
Bradford, 2002
زا رگید یکی آ .)
هناوج یاهزاین میزنآ تیلاعف یارب هک تسا ینز
،هیزجت اه هریخذ داوم زا هدافتسا و لاقتنا
( تسا مز یا
Asharaf,
13
.)2010
آ هب یسرتسد تیلباق یم شهاک یزمسا لیسناتپ شیازفا اب
هناوج تعرس و دصرد شهاک .دبای و یانز
هشیر لوط شهاک زین هقاس و هچ
هچ لیسناتپ رد ( تسا هدش شرازگ یکشخ زا لصاح یاه
Kaya et al., 2006;
Nezamabadi et al., 2005
.) کشخ ی آرف ی دن ف ی ز ی ژولو ی ک - ب ی و ش ی م یا یی پ ی چ ی هد تسا یا گرد لماش هک
ای ر نداش
ئتورپ ی ن هوبرک ،اه ی
تارد ل ،اه یپ ی د نومروه ،اه ندعم داوم ،اه
ی ت أث ی
،راذگر دار ی لاک اسا و دازآ یااه ی
د ون یاه ئلک ای ک
م ی نچمه و دوش ی
ن سب اب ی یرا شنت زا اامرگ شنت ،امرس شنت ،یروش شنت هلمج زا اه یی
، اسا شنات ی
،ید شنات
ئولاکلآ ی د ی و سکع گ لمعلا ی ها نژوتاپ هب اه
( تسا طابترا رد
Flori et al., 2010
.) هابنج راب یکشخ شنت یاااه
ام هاایگ داشر فالتخم ؤ
یم رث هناوج نتخادنا ریخأت هب و شهاک بجوم و دشاب مادانا داشر شهااک ،یانز
یااه
وه یام کاشخ هداام دیلوت شهاک و ییا دراگ
.د شنت هب ناهایگ تمواقم هک تسا هدش شرازگ رد یاطیحم یااه
فلتخم لحارم داشر ییاداتبا هالحرم ،نااهایگ باالغا رد ً وامعم و تاسا تواافتم یگدنز هخرچ
هاب ناوانع
اسح رت نی یم یقلت یدشر هالحرم دواش
(
Salami et al., 2006
.) هالحرم ناایا یاط رد یکاشخ هاب لامحت
یم مهم ناهایگ رارقتسا یارب هاناوج هک اریز ،دشاب
تسا هب رجنم هچهایگ دشر شهاک و فیعض یانز و فیعض رارق
یم لوصحم یدوبان یهاگ دوش
(
Soltani et al., 2006
.) هاایزجت شهاااک ، آ ذاج ندرک دودحم اب یکشخ
خذ داوام هرای
نیئتورپ زتناس رد للاتاخا و رذاب یا یاه
خذ ی هر ا ی هاناوج شهااک بجوم یام اهرذاب یانز
دوااش
(
Ramagopal, 1990
) و ؛ یم ثداح ناهایگ رد ینامز آ نازیم هک دوش
.داشاب نآ تافلت زا رتمک هایگ یتفاایرد
دشاب دروام ود راه دوجو ای و ذج شهاک ای آ دح زا شیب فلاتا تالع هاب تاسا ناکمم راما نایا .
هناوج یاهدنیآرف ماجنا یارب ،رذب طسوت نآ ذج و آ هب یسرتسد تیلباق هچهایگ دشر نآ بقاعتم و ینز
-
یار یاهدمایپ زا یکی .تسا یرورض اه یام رذاب رتاسب رد آ لیاسناتپ شهاک ،یکشخ شنت زا یشان ج
.داشاب
یفنم لیسناتپ ی اب
آ
ًاصوصخ هناوج هیلوا لحارم رد
موادات عنام و هناد طسوت آ ذج شهاک هب رجنم ینز
14
هناوج هب طوبرم یاهدنیآرف یم ینز
دوش (
Boydak et al., 2003
.) آ هاب یسرتسد تیلباق یکشخ شنت شیازفا
شهاک ار هناوج تعرس و دصرد رب یبولطمان تارثا و هداد
هچهایگ دشر نینچمه و ینز تشاد دهاوخ اه
(
Kaya
et al., 2006
.)
آ لیسناتپ لاعف یلصا لماوع زا یکی
هناوج هدننک لیاسناتپ شهااک ااب آ هب یسرتسد تیلباق هک تسا ینز
یزمسا یم شهاک کاخ ( دبای
Farzane and Soltani, 2011
.)
ًابیرقت شناکاو هیلک ینوامروه و یکیلوبااتم یااه
دوبمک ریثأت تحت لولس میزنآ تیلاعف و دیلوت و هتفرگ رارق آ
اه یام شهااک نیئتورپ زتنس هجیتن رد و و دابای
شنت رد یتح یم نیب زا دیدش یاه
یام ریثأت لولس دشر رب رخآ رد و دور ( دراذاگ
Kafi et al., 2005
.) لیاسناتپ
پ نیرترثؤم طیحم رد آ اک ار آ ذج یکشخ شنت و تسا رذب امآ و آ ذج رد رتمارا
یام شه د
.داه
هناوج یارب ناهایگ مامت روذب تاسا مز نآ هاب ندیاسر یاراب و دنراد امآ و یریگبآ لقادح کی هب زاین ینز
اک اب .دنکن لزنت ینیعم دح زا طیحم لیسناتپ هلیاسوب آ ذاج ،یزماسا لیسناتپ شه
و هاتفای شهااک رذاب ی
ق هناوج تیلبا یم نییاپ ینز
.دیآ
یناهایگ و رذب تایصوصخ نییعت رد یمهم رایسب لماع یردام هایگ طیحم ،داش دانهاوخ دایلوت هدنیآ رد هک
یم هداد ناشن تاقیقحت .دشاب گ هک دنا
طیحم رد هک ینامز ،هنوگ کی ناهای تواافتم یامیلقا تایاصوصخ اب ییاه
یم دشر افتم تایصوصخ اب ار یروذب ،دننک
راظن زا زاین هلاصاح نااهایگ و هدراک دایلوت تو ساکع
لامعلا هاب
توافت یمیلقا تایصوصخ یم ناشن ار ییاه
( دنهد
Roach and Wulff, 1987
.) نش تواافتم یاهراتفر نیا تخا
هدوت رد فلع فلتخم یاه یامهم رایاسب شاقن و هدوب مهم رایسب زره یاه
یراگزااس یااهوگلا تخاناش رد ار
فلع طیارش هب زره یاه یم افیا یطیحم
.دنک اجنآزا یی هک هناوج نآ یرداام هاایگ یگدنز طیحم اب ناهایگ ینز ااه
یم و دراد یگتسبمه ،دوایرپوتف ،روان تایفیک و تداش ،امد ریظن یکیژولویب و یطیحم طیارش ریثأت تحت دناوت
15
رارق یردام هایگ یور رب نآ دشر ماگنه رد رذب تیعقوم ،هیذغت هدوت تسا نکمم ،دریگب
یااه یاراد هانوگ کای
هناوج یاهزاین ،ناراکمه و یملاسا( دنشاب شنت هب یتوافتم شنکاو و ینز
1386 .) آ هشیر جورخ زاغ تباسن ،هاچ
هلحرم هب نیرتشیب بلغا ،هچهایگ دشر یدعب یاه
طاسوت آ ذاج دنیآرف رگا .دراد آ شنت هب ار تیساسح
تیلاعف تعرس ،دوش للاتخا راچد رذب زاس و تخوس یاه
تم( ی هناوج )یکیلوبا نورد یانز
دانک رذاب رد ،هداش
تن هشیر جورخ نامز تدم هجی ذب زا هچ
هناوج تعرس ور نیا زا و شیازفا ر ( تفای دهاوخ شهاک ینز
Nonogak
et al., 2010
.)
هناوج شنت صخاش ینز
هب ناونع شنیزاگ رد یامهم شاقن هاگاشیامزآ طیارش رد هیلوا و عیرس صخاش کی
پیتونژ هب لمحتم یاه و راراکت تیلباق و هدافتسا یتحار و یگداس لیلد هب یزمسا داوم زا هدافتسا .دراد یکشخ
رد نآ ییاناوت نینچمه کی ،پیتونژ یدایز دادعت یبایزرا
ی جیار زا هویش نیرت ،تاسا نااهایگ رد شنت داجیا یاه
نیا رد یلپ نایم ک نیرتشیب ،یعیبط طیارش اب یلولحم داجیا لیلد هب لوکیلاگ نلیتا
ااغچ( تسا هدرک ادیپ ار دربرا
،ناراکمه و یدوبک 1391
.) دربراک اب لپ
ی تا ی نل تظلغ رد لوکیلگ شنات طیاراش لاامعا و یزماسا فلتخم یاه
هاگشیامزآ رد یکشخ یانعم توافت هدهاشم و یسررب اب و
امزآ تافاص راد و یهاگاشی
هاب و ای هژ شنات صخااش
هناوج یم ،ینز پیتونژ ناوت
ار رظن دروم یهایگ یاه پایتونژ فذح اب سپس ،داد رارق یکشخ هیزجت دروم
یااه
ولطمان همانرب هعرزم طیارش رد ،یکشخ هب لمحتم و رترب ماقرا اختنا و
یامک دوابهب یاراب یحلاصا یاه و
ک ی ف ی ،ناراکمه و یدوبکاغچ( درک ارجا یرتمک یحلاصا و یعارز تایلمع اب ار ماقرا 1391
.) لپ ی تا ی نل لوکیلاگ
باق رمیلپ کی ل
فاطعنا یم و هدوب یمس ریغ و
هاب یلیاامت نیانچمه .ددرگ یفنم یزمسا راشف داجیا ثعاب دناوت
و ییایمیش داوم اب شنکاو ب
،تیاصوصخ نیا هک درادن کیژولوی الپ
ی اتا ی نل نیرتدایفم زا یاکی هاب ار لواکیلاگ
لوکلوم یارب اه شیامزآ رد یفنم یزمسا راشف داجیا
.تسا هدرک لیدبت ییایمیشویب یاه ناهایگ زا یرایسب رد
16
Study germination characters and viability The Cumin (Cuminum cyminum) in the different storage condition
Abstract
The effect of different storage condition is important for basic researches on medicinal plant.
The aim of this research was evaluation of different storage condition effects on germination chractreis of Cumin seed viability in a completely randomized design with factorial arrangement. In this experiment seed was kept at 6, 12, 18 and 24% moisture and 5, 15, 25 and 35 oC. To determine the optimum temperature we used 0, 5, 10, 15, 20, 25, 30 and 35 degrees Celsius, and to determine the base potential 0, -0.2, -0.4, -0.6, -0.8, -1 and -1.2 MPa applied by using polyethylene glycol. Germination indices and hydrothermal coefficients, basal potential for 50% germination, germination base temperature, optimum time period coefficient, tolerance threshold temperature, and optimum time optimization coefficient for stored seeds were calculated. The results showed that storage duration reduced the percentage and speed of germination of cumin seeds, which was a quadratic variation in germination percentage as sigmoid at germination rate. The results of determining the life expectancy coefficients of cumin seeds showed that the width of the source or Ke for the seed mass was 466.2. Also, the coefficient of temperature (CH) of this mass was 0.0159 and the thermal power coefficient (Cq) was 0.000129 and the moisture coefficient (CW) was 0.98. The results also showed that storage reduced the hydrothermal factor and increased base potential for 50% germination of cumin seeds; this intensity was varied with respect to the initial moisture content of the seeds and the storage temperature with different intensity. The storage temperature increased the germination base temperature and the optimum time thermally reduced, while the tolerance threshold and the over-optimal timing coefficient increased as a result of storage.
Key words: Stress, temperature, Cumin, hydrotime, storage
17
University of Mohaghegh Ardabili Final Report of Research Project
Title
Studing the germination characteristics and viability of Cumin (Cuminum cyminum) under different storage
condition
By
Ali ebadi Ghasem parmoon
Fatme ahmad nia
Department of Agronomy and plant Bereeding
Faculty/College of
Faculty of Agricultural and Natural resources
This Research Project Has Been Financially Supported by the Office of Vice Chancellor for Research
