يروانف و تاقيقحت ،مولع ترازو يليبدرا ققحم هاگشناد
:هدكشناد ناغم يزرواشك
:هورگ
يهايگ تاديلوت
شهوژپ ناونع
چراق یاه هیادج یخرب ريثات هعلاطم Trichoderma یخرب و روذب ینز هناوج رد
ترذ یدشر یاهرتماراپ
)ناراكمه و( يرجم يرارقا يجاح دازهب
کيمشلاط رادید ميحر ليئا
لاس 1388
بلاطم تسرهف - تايلک :لوا لصف .
...
...
1
همدقم ...
...
...
...
2
- و داوللللللللللللللللللللللم :مود لللللللللللللللللللللللصف
اهشور ...
...
15
- و یالللللللللللللللتن :مولللللللللللللللس للللللللللللللللصف
ثحب ...
...
23
- عبانم تسرهف :مراهچ لصف
چراق یاه هیادج یخرب ريثات هعلاطم
Trichoderma
ترذ یدشر یاهرتماراپ یخرب و روذب ینز هناوج رد
رظاح قیقحت رد هناوج رد امردوکیرت چراق یاه هیادج یخرب رثا
رگ یبایزرا ترذ هچهایگ یدشر یاه صخاش و رذب ینز نیا یارب .دید
روظنم 5
رد دوجوم یاه چراق هعومجم زا امردوکیرت چراق هیادج
یاهمان هب یزرواشکداهج ترازو یهایگ یاه یرامیب و تافآ هسسوم Trichoderma harzianum T969 ،
T. harzianum T447 ،
T. hamatum T614 ،
T.
roseum T678 Gliocladium virens G525 و
ی هارمه هب و باختنا هیادج ک
( ناغم هقطنم رد مدنگ هعرزم کاخ زا هدما تسدب Trichoderma sp. T
) رب
هتیراو یور B 73
ترذ ریثات شیامزآ نیا رد .دیدرگ یبایزرا
هچهایگ دشر و ینز هناوج یور رب چراق یاه هیادج یاه تیلوباتم طیارش رد اه هیادج روپسا نویسناپسوس اب روذب حیقلت ریثات ،لصاح ور رب تشک و هچهایگ دشر و ینز هنوج یور رب بوطرم یفاص ذغاک ی
امردوکیرت چراق یاه هیادج روپسا اب رذب میقتسم حیقلت ریثات زین هقوط فارطا کاخ حیقلت ریثات و هچهایگ دشر و ینز هناوج یوررب دروم هناگادج روط هب نادلگ طیارش رد هچهایگ دشر یور رب هچهایگ صاح جیاتن .تفرگ رارق یبایزرا چراق یاه تیلوباتم یبایزرا زا ل
هک داد ناشن 48
و 72 زا سپ تعاس رامیت
تشک و ذب
هناوج نازیم ر
( یراد ینعم شهاک اه هیادج همه دروم رد رذب ینز p0.01
≤ ) .تشاد
هک تسا یلاح رد نیا 96
ینعم یرییغت رذب تشک و رامیت زا سپ تعاس
دشن هدهاشم رذب ینز هناوج رد یرامآ ظاحل زا راد روذب هک ینامز .
اه رامیت همه دروم رد دندش حیقلت روپسا نویسناپسوس اب امیقتسم دهاش یانثتسا هب هناوج هزاجا و هطاحا چراق هیادج طسوت روذب حطس
رد دوب هدش رهاظ هچهایگ هک مه یدراوم رد دشن هداد رذب هب یز .تفر نیب زا و هدش هتفرگ ارف چراق دشر رثا یاهرذب دروم رد
زا کی چیه زین دوب هدش تشک نادلگ کاخ رد هک یا هدش حیقلت زا سپ هچهایگ دهاش یانثتسا هب اهرامیت 30
یسررب و دشن رهاظ زور
جیاتن .دندش روهظ زا لبق یریم هچهایگ راچد روذب هک داد ناشن شیامزآ نزو ،گرب حطس هک داد ناشن زین هچهایگ فارطا کاخ حیقلت
شیر رت شهاک دهاش اب هسیاقم رد هد رامیت یاه هچهایگ هقاس و ه
هشیر لوط و گرب لیفورلک یاوتحم هک یتروص رد تشاد یراد ینعم و
هیادج اب یاه رامیت یانثتسا هب یا هنزور تیاده Trichoderma sp. T
( راد ینعم شیازفا اب دهاش اب هسیاقم رد هک p0.01
≤ ) دوب هارمه
نودب تبث راد ینعم رییغت
.دیدرگ
:لوا لصف
تايلک و
قيقحت هنيشيپ
همدقم
یچراق سنج هب قلعتم یاه هنوگ Trichoderma
چراق هلمج زا
لوادتم یاه بلاغ و
کاخ رد
٬ و یبشخ یهایگ یایاقب و داوم
زبس دنور یم رامش هب ندیسوپ لاح رد
.)(
رطاخب نیا
چراق نیا ییاناوت ریاس اب قفوم تباقر رد اه
ورکیم اکرا
ییاذغ یاه طیحم رد رارقتسا روظنم هب اه مسین
.تسا هدش دای نیا هب قلعتم یاه هنوگ
هب یچراق سنج
یسنج لثم دیلوت هکنیا لیلد هدهاشم بلغا اهنآ رد
سا هدیدرگن ت
صقان یاه چراق هلمج زا یم رامش هب 1
آ یدراوم رد .دنی هب قلعتم یاهچراق زا ییاه هیادج
Hypocrea سنج ه سنج یخرب و
هلمج زا سنج نیا هب کیدزن یا
یاه سنج Podostroma
Sarawakus و هیبش ییاه فرومانآ
سنج هبش صقان یاهچراق Trichoderma
اما دننکیم دیلوت
سنج هبش هدش هتخانش یاه هنوگ بلغا Trichoderma
هلحرم
.دنراد هتخانشان فرومولت رد راب نیلوا اه چراق نیا
لاس 1794
نوسرپ طسوت خ زا 2
یهایگ هدیسوپ یایاقبو کا
دش یفرعم و یزاسادج .
لاس رد 1865
نسلاوت ناردارب
3
سنج یاه چراق یخرب فرومانآ طابترا Hypocrea
اب ار
سنج هبش یاهچراق Trichoderma
.)ک(دندومن صخشم گنیلدنیو
لاس رد 1934
اهچراق نیا ییاناوت هب یپ راب نیلوا یارب
امیب لماوع یکیژولویب لرتنک رد درب یهایگ یاز یر
( Weindling, 1934 هجوت یچراق سنج هبش نیا نامز نآ زا .)
.1
Imperfect fungi .2
Persoon .3
Tulasne brothers
و نادنمشناد و دومن بلج دوخ هب ار ناکشزپهایگ
ک یاهرا
اه چراق نیا ییاناوت ییاسانش روظنم هب یدایز یتاقیقحت وع عاونا لرتنک رد هژیو هب یهایگ یچراق یاز یرامیب لما
یزکاخ یهایگ یاز یرامیب یاهچراق نوچمه
Fusarium
٬ Pythium
٬ Phytophtora
٬ Rhizoctonia و
یاهدتامن نینچمه ...
ب هک یهایگ یازیرامیب لرتنک ناشتسیز طیحم طیارش ببس ه
آ تسا هجاوم ییاه تیدودحم اب اهشور ریاس اب اهن
٬ تروص
.تسا تفریذپ یفرعم هب تاقیقحت نیا زا لصاح جیاتن
ک ییاناوت یاراد یا هنوگ یخرب یرامیب لماوع یضعب لرتن
تروص هب یا هعرزم و یا هناخلگ طیارش رد یهایگ یاز هیادج نیلوا ور نیا زا .تسا هدیدرگ رجنم یراجت هدافتسا یارب و دیلوت یراجت تروص هب هک ییامردوکیرت یور رب دیدرگ هیصوت یا هعرزم و یا هناخلگ تلاوصحم
٬
هیادج هنوگ T39
Trichoderma harzianum دوب
یراجت مان اب هک
Trichodex®
تکرش طسوت Machteshim
یلاغشا نیطسلف روشک رد
( .تفرگ رارق فرصم دروم و یفرعم 13
و 14 رد سپ نآ زا )
اه هنوگ زا هک یرگید یراجت تلاوصحم ایند یاهروشک ریاس هیهت چراق نیا رگید یاه هیادج و
٬ لرتنک روظنم و هضرع
گ طیارش رد یهایگ یاز یرامیب لماوع یا هعرزم و هناخل
مان اب یلوصحم اه هدروآرف نیا هلمج زا .دیدرگ هیصوت یراجت Ecofit®
چراق زا یا هیادج لماش هک viridae
رد دوب T.
ناتسودنه
٬ 002®
چراق زا یا هیادج لماش Tri T. harzianum
رد
( اپورا 17
هدروآرف ) Oligard®
هیادج لماش 21
چراق GL T.
virens هدحتم تلاایا رد
( 20
٬ ) هدروآرف t®
Superesivi لماش
چراق زا یا هیادج T. harzianum
یرامیب چراق لرتنک یارب
یهایگ یاز Pythium ultimum
( 10 یارب شلات هزورما .دشاب یم )
یرامیب لرتنک رد رتشیب ییاناوت اب ییاه هیادج ییاسانش یزاس یراجت و یفرعم و یچراق سنج نیا زا یهایگ یاه د هب اهنآ لماوع نیا زا هدافتسا هک ییاه تیزم لیل
هب دنراد ییایمیش تابیکرت اب هسیاقم رد یکیژولویب .تسا ماجنا لاح رد نوزفا زور تروص
ریخا یاه ههد رد یور رب هک یناکشزپ هایگ و نادنمشناد
چراق زا ییاه هیادج یگدنرادزاب و یتسینوگاتنآ ریثات دندرک یم هعلاطم امردوکیرت
٬ نتفایرد د
یخرب یاه هیادج
یاهرتماراپ ءاقترا و دشر دوبهب رثا چراق نیا هب قلعتم دهاش هایگ اب هسیاقم رد هدش حیقلت هایگ رد دشر رد یتح
مسیناکم ور نیا زا .دنراد یهایگ یاز یرامیب لماع بایغ هایگ رد یدشر یاهرتماراپ ءاقترا و دشر شیازفا نیا یاه نادنمشناد .تفرگ رارق هجوت دروم دنتفایرد
یخرب هچ رگا
هشیر ارف یعضوم تروص هب امردوکیرت چراق یاه هیادج
4
یعضوم تروص هب ار هایگ آ
امآ دننک یم هدول ییاه هیادج
رد رارقتساو هعسوت اب چراق نیا زا هشیر یجراخ حطس
5
هشیر ارف یاه تیاس لاغشا بجوم و هدیدرگ
اب تباقر رد
.4
Rhizosphere .5
Rhizoplan
نارادناجزیر ریاس ناکم لاغشا یارب 6
تیعقوم و
یکیژولوکا و
زین رد
تسدب ییاذغ داوم ندروآ
هزاجا
حشرت اب ناهایگ هشیر .دوش یمن هداد اهنآ هب هعسوت یلآ تابیکرت ریاس و یدیتپپ و ینبرکوردیه تابیکرت یخرب
٬
دودح ات اهدروآرب یخرب قبط هک
٪40 یروآرف یلآ تابیکرت
هدش رد
رف آ یوترپ تخاس دنی دوش یم لماش زین ار 7
( 2 )W
کاخ نارادناجزیر هعسوتو دشر یارب ار یبسانم طیارش .دروآ یم مهارف چراق یاه هیادج زا یخرب
هک امردوکیرت
ارف رد هعسوت و رارقتسا ییاناوت و دنراد ار هشیر
ارمه ه دنبای یم هعسوت کاخ رد هایگ هشیر هعسوت اب -
رد
و رارقتسا و تباقر ییاناوت یاراد یاه هیادج حلاطصا هعسوت هشیر ارف رد
دنوش یم هدیمان 8
- یدنمدوس نیرتشیب
.دنراد هایگ دشر ءاقترا و یدشر یاه صخاش دوبهب رد ار هعسوت و دشر
٬ ءلایتسا هارمه هب هشیر ارف یاه ناکم لاغشا
رد هشیر زا هحشرتم ییاذغ داوم رب آ
هارمه هب هیحان ن
دشر هدنرادزاب تابیکرت یخرب دیلوت تباقر نارادناجزیر 9
رییغت اه هیادج نیا عفن هب ار نارادناجزیر ریاس اب عبنم هب یسرتسد یتباقر نینچ رد یزوریپ هجیتن .دهدیم مطم ئ .تسا ییاذغ داوم ن چراق طسوت هشیر ارف لاغشا
نارادناجزیر زا یرایسب هعسوت و دشر ناکما امردوکیرت
.6
Microorganism .7
Photosynthesis .8
Rhizosphere competance .9
Antibiotics
زا یخرب .دروآ یمن مهارف ار هشیر ارف نکاس نیا
یخرب شوارت و هشیر ارف رد هعسوت و دشر اب نارادناجزیر هشیر دشر فیعضت اب هیحان نیا رد رضم و یمس تابیکرت یم دودحم زین ار ییاوه یاهمادنا دشر و هعسوت هایگ هایگ هشیر دنرداق نارادناج زیر نیا یهاگ یتح دنیامن دودحم ار نآ هعسوتو دشر هدومن یلگنا فیفخ روط هب ار من هتبلا .دنیا باسح
دیاب ار نارادناجزیر نیا زا
تسناد ادج هشیر یاز یرامیب یزکاخ یاه یرتکاب و اهچراق ییاوه یاهمادنا و هشیر دشر هوقلاب هدننک دودحم هک .دننز یم مقر ار هایگ گرم یدراوم رد و هدوب هایگ
ب ییاناوت یاراد هشیر ارف رد رقتسم یاه هیادج زا یخر
هیلا رد هنخر هشیر یحطس یاه
دنشاب یم 10
رد هنخر نیا .
امردوکیرت چراق یاه فیه طسوت هشیر تفاب هیلا هب لاومعم
بیسآ و هدیدرگ دودحم هشیر یحطس یاه لولس مود و لوا .دوش یمن دراو هشیر یاه لولس هب یدج دروم رد هچ رگا
هنوگ زا ییاه هیادج Trichoderma stromaticum
هدش هداد ناشن
ب هک تسا وئاکاک هایگ یدنوآ متسیس و ینورد یاه هیلا ه
یز نورد چراق ناونع هب و هدرک هنخر حرطم هشیر 11
(.تسا هدیدرگ 65
ok1 زا ) نیا ردان دراوم یخرب رد
اپ هایگ اب چراق لولس هب لولس طابترا رت ارف
تلاح زا
یتسیزمه و هداهن
ددرگ یم لیدبت یتیزاراپ هطبار هب
.10
Epidermis .11
Endophyte
)(
. ن هب تروص نیا رد لماع ناونع هب چراق دسر یم رظ
.دشاب از تراسخ و هدیدرگ حرطم یرامیب هدننک داجیا یاهتیلوباتم یهاگ یهایگ رضم
هیادج نیا زا یخرب طسوت 12
ریثات چراق ییاز یرامیب رد هک دوش یم حشرت هایگ رد اه .دراذگ یم چراق نیا یاه هیادج یخرب هکنیا لاح ره رد
هب رداق ن طابترا یرارقرب
هایگ هشیر یاه لولس اب کیدز
.تسا تیمها زئاح دنشاب یم اب نینچمه هشیر ارف رد رقتسم یامردوکیرت یاه هیادج
هایگ یدشر کرحم تابیکرت یخرب دوخ یکیلوباتم تیلاعف
13
نیا .دننک یم حشرت و دیلوت اهنآ هباشم تابیکرت ای هشیر حطس هیحان رد شخپ اب تابیکرت هیلا لخاد و 14
یاه
ینورد و هایگ هشیر
لامتحم
"
ییاوه یاهمادنا هب لاقتنا
و هشیر عیرس دشر تابجوم اهنآ رب ریثات و هایگ کاخ رد هشیر هعسوت .دنروآ یم مهارف ار ییاوه یاهمادنا هدش کاخ زا یرتشیب مجح رب هشیر طلست ثعاب هایگ فارطا و رصانع بذج یارب هشیر رتهب و رتشیب یسرتسد تابجوم و و ییاذغ داوم .دروآ یم مهارف ار بآ زین
هسیر نینچمه
نوچمه یلآ یاهدیسا یخرب دیلوت هشیر ارف هیحان رد چراق دیسا کینوکولگ
٬15
دیسا کیرتیس دیسا کیراموف و 16
17
یدیسا دنکیم یدیسا ار هشیر ارف فارطا کاخ هک دیامنیم
.12
ic Phytotox
.13
Phytohormon .14
Rhizoplane .15
Gluconic acid .16
Citric acid .17
Fumaric acid
تابیکرت یخرب ندش لولحم رد هشیر ارف فارطا کاخ ندش رق سرتسد ردو لولحمان را
نتفرگ رصانع یخرب
یارب یرورض
بذج دراد ییازسب شقن هایگ هشیر طسوت
. یب بذج و رتش
رتهب بآ و ییاذغ رصانع
لاقتنا و آ
یاهمادنا هب ن
ییاوه یشیور دشر شیازفا و زتنسوتف دنیارف کیرحت ثعاب
.ددرگ یم هک تسا هداد ناشن نینچمه نادنمشناد یخرب تاعلاطم
طسوت هایگ هشیر حیقلت راق نیا
یخرب نازیم و دیلوت چ
و تابیکرت آ
یاه میزن رد یعافد یاه مسیناکم اب طبترم
بجوم ار هایگ و تابیکرت نیا هلمج زا .دوش یم
آ میزن
زادیسکا رپ یاه میزنآ فلتخم عاونا ناوت یم یاه
٬ 18
زانیتیک
٬19
اتب 1
- 3 زاناکولگ
٬ 20
وتیف و یلنف تابیکرت
اه نیسکلا درب مان ار 21
. رحت کی نینچ شیازفا و دیلوت هب
هب هایگ تمواقم حطس شیازفا و ءاقلا ثعاب یتابیکرت و یهایگ یاز یرامیب لماوع ربارب رد کیمتسیس تروص .ددرگ یم یعیبط دعاسمان طیارش یاه صخاش دوبهب ثعاب همه هدش رکذ یاه مسیناکم هعومجم نآ هجیتن هک دروآ یم دیدپ ار یطیارش و هدش هایگ یدشر
گ داجیا .تسا یوق و دنمورین یهای
.18
Peroxidase .19
Chitinase .20
gluconase 3
- 1 ß,
.21
Phytoalexin
رذب عیرس ینز هناوج
٬ رارقتسا و دنمورین هچهایگ دیلوت
داجیا رد مهم یاهرتماراپ زا یکی تشک رتسب رد نآ عیرس یعیبط طیارش رد مواقم و لااب دشر ییاناوت اب یهایگ رد هچهایگ عیرس رارقتسا و دشرو عیرس ینز هناوج .تسا بق هچهایگو رذب دوش یم بجوم کاخ نامز تدم رارقتسا زا ل
رارق کاخ یاز یرامیب لماوع و تافآ ضرعم رد یرتمک .دوش هتشاذگ رس تشپ ساسح هلحرم نیا تعرس هب و هتفرگ هدش باختنا یاه هیادج یخرب روضح ریثات رضاح قیقحت رد
رذب حطس هیحان رد و ترذ رذب ینز هناوج رد هشیرارف و 22
آ طیارش رد ترذ یوق یاه هچهایگ دیلوت کاخ و یهاگشیامز
.تفرگرارق هعلاطم و یبایزرا دروم
:مود لصف
اهشور و داوم
.22
Spermosphere
و رذب ینز هنوج رد اه هیادج تيلوباتم ريثات یبایزرا هچهايگ دشر یور رب امردوکیرت چراق یاه هیادج ریثات یبایزرا رد ترذ هچهایگ یدشر یاهرتماراپ یخرب و ینز هناوج
ناغم یزرواشک هدکشزومآ یژولویب هاگشیامزآ –
هاگشناد
د ارجا هب یلیبدرا ققحم روظنم نیا یارب .دمآ ر
هیادج
اه ی ی چراق زا تاقیقحت زکرم چراق نویسکلک زا امردوکیرت
هیهت یزرواشک داهج ترازو یهایگ یاه یرامیبو تافآ هیادج .دیدرگ لماش هدش هیهت یاه
Trichoderma harzianum isolate T
٬ 969 T. harzianum isolate T447
٬ T. hamatum isolate T614 و
T. virens
isolate T525 دوب
مان اب یا هیادج نینچمه . Trichoderma sp isolate
یزاس صلاخ یرجم طسوت ناغم هقطنم رد یا هعرزم کاخ زا T هیادج ریاس رانک رد شیامزآ نیا رد و دیدرگ ییاسانش و
.تفرگ رارق یبایزرا دروم روکذم یاه زا سپ اه هیادج
یمومع تشک طیحم یور رب هیهت ینیمز بیس
راگآ زورتسکد
PDA; BDH Ltd, UK 39g/l( هدش هیهت تشک یاه طیحم .دیدرگ تشک )
یامد رد یدعب یاه هدافتسا یارب 4
هگن دارگ یتناس هجرد
دش یراد .
راویتلوک نینچمه 73
( ترذ B Zea mays L.
نیا رد )
آ .دیدرگ باختنا یبایزرا یارب شیامز ت یاه تیلوباتم یبایزرا روظنم هب لوا هلحرم رد دیلو
ترذ رذب ینز هناوج یور رب اه هیادج طسوت هدش
٬ دادعت 5
هزادنا هب یچراق هنگرپ یواح کسید 5
هیشاح زا رتم یلیم
تشک 7 ینیمز بیس تشک طیحم یور رب امردوکیرت هیادج هزور
هرامش نک خاروس هبنپ بوچ طسوت راگآ زورتسکد 3
لخاد رد
غارچ هک رانیملا دوه کقاطا تدم هب نآ UV
20 د نشور هقیق
دوب هدیدرگ
٬ یوتحم یریام نلرا نورد و هیهت 100
یلیم
نیا هیهت یارب .دش هداد رارق یندعم تشک طیحم رتیل ریداقم تشک طیحم 2
/ 0 مرگ O
H2
7 . MgSO4
٬ مرگ کی NO3
NH4
٬
9 / 0 مرگ HPO4
K2
٬ 15 / 0 مرگ
٬ KCl 002 / 0 مرگ FeCl2
٬ 002 / 0
مرگ ZnSO4
و 5 طسوت تقد هب زکولگ مرگ ت
قیقد یوزار
تقد اب یهاگشیامزآ 0001
/ 0 بآ رتیل کی رد و نیزوت مرگ
( .دیدرگ هفاضا لیرتسا رابود رطقم Celar & Valic, 2005
) لولحم
یاه نلرا رد هدش هیهت 250
مجحم هب یرتیل یلیم 100
یلیم
یاه طیحم ندومن لیرتسا روظنم هب و دیدرگ میسقت رتیل لاکوتا هاگتسد رد اه نلرا هدش هیهت تدم هب و
20 هقیقد
رد یامد 121
کی راشف و دارگ یتناس هجرد 1
رارق رفسمتا
تشک طیحم یواح یاه نلرا روکذم تدم یط زا سپ .دش هداد و لاقتنا رانیملا دوه هاگتسد کقاتا هب لیرتسا هزاجا
حیقلت زا سپ .دسرب قاتا یامد هب اهنآ یامد ات دش هداد اب د
یچراق یاه کسی
٬ تشک یاه طیحم رد هدش حیقلت
یامد هک یروتابکنا کیش هاگتسد رد نآ
25 یتناس هجرد
آ رود و دارگ رد ن
80 رارق دوب هدش میظنت هقیقد رد رود
یاه طیحم ینز هیام زا هتفه ود تشذگ زا سپ .دش هداد عیام یندعم تشک
٬ یرانیملا دوه هاگتسد کقاتا هب اه تشک
غارچ هک آ UV
ن تدم هب 20
هدوب نشور هقیقد لاقتنا
هدرک دشر یاه هنگرپ دوه لیرتسا طیارش رد و دش هداد یفاص ذغاک للاخ زا هنگرپ یواح تشک طیحم روبع اب چراق .دش یزاس ادج اه تیلوباتم یواح طیحم زا لیرتسا نینچمه
یاهتیلوباتم یواح تشک طیحم عیام لیرتسا روظنم هب رظن دروم هیادج یاهروپسا زا یچراق س کی زا سپ
ا فیرتن ژو
رد هاتوک 10000
تدم هب هقیقد رود 3
فذح یارب هقیقد
هثج گرزب دئاوز
٬ م یح رتلیف زا تیلوباتم یواح تشک ط
کیژولویب رطق اب ییاهخاروس اب
2 / 0 نورکیم FP30/0.2CA-S,
Schleeicher and Schuell micro science GmbH) )
.دش هداد روبع
هیادج یاه تیلوباطم ریثات یبایزرا روظنم هب رد اه
ترذ رذب ینز هناوج
٬ دادعت 100
ینوفع دض زا سپ ترذ رذب
لولحم اب
٪5 میدس تیرلکوپیه تدم هب
5 وشتسش و هقیقد
کشخ و لیرتسا رطقم بآ اب هاگتسد کقاتا رد اهنآ ندومن
رانیملا دوه
٬ فرظ لخاد رد هدش لیرتسا یفاص ذغاک یور رب
.دش هداد رارق لیرتسا شید یرتپ ذب یواح فورظ
ینوفعدض ر
اب هدش 10
ا رتیل یلیم یچراق تیلوباتم یواح تشک طیحم ز
آ .دیدرگ یرایب نیا یارب دهاش رامیت هورگ ود
آ رد شیامز
.دش هتفرگ رظن شید یرتپ فرظ لخاد روذب لوا هورگ رد
اب 10 دادعت اب هک یعیام تشک طیحم زا رتیل یلیم
5
زورتسکد ینیمز بیس دماج تشک طیحم لیرتسا کسید راگآ
دوب هدش حیقلت
٬ اب روذب مود هورگ رد و دیدرگ یرایبآ 10
روذب .دیدرگ یرایبآ لیرتسا رابود رطقم بآ رتیل یلیم دودسم ملیفاراپ راون اب فورظ رد هکنیا زا سپ هدش تشک دیدرگ
٬ هاگتسد هب نآ یامد هک یروتابوکنا
25 یتناس هجرد
یبسن تبوطر و دارگ ٪80
لاقتنا دوب هدش میظنت .دش هداد
ق رد و رامیت ره یارب رارکت راهچ رد شیامزآ نیا لا
ب
یفداصت لاماک تاشیامزآ حرط (23
زا سپ .دش یزیر حرط )CRD
تشذگ
٬ 48 72 و 96 دصرد و شرامش هدز هناوج روذب تعاس
زا سپ نینچمه .دیدرگ صخشم رامیت ره رد روذب ینز هناوج 96 رد هچ هقاس و هج هشیر لوط رذب تشک زا تعاس روذب
.دیدرگ تبث و یریگهزادنا هدز هناوج یاه هداد نیگنایم
تسدب آ
هدم سنایراو زیلانآ زا سپ
(24
ANOVA )
هویش هب
25
لامتحا حطس رد LSD 1
و 5 دصرد مرن زا یریگرهب اب
رازفا SAS 26
.دندش هسیاقم مهاب
.23
Completely randomized design .24
Analyis of variance .25
s Least significant difference
.26
) Institute Inc., Cary NC, USA 1985
SAS (
رد اه هیادج یاهروپسا اب روذب حيقلت ريثات یبایزرا شر و رذب ینز هنوج هچهايگ د
اب ترذ رذب حیقلت میقتسم ریثات هعلاطم روظنم هب ینز هناوج نازیم و تعرس رد امردوکیرت یاه هیادج روپسا
هچهایگ دشر تعرس و رذب
٬ روپسا نویسناپسوس طسوت روذب
روپسا نویسناپسوس هیهت یارب .دیدرگ حیقلت چراق
٬ کی
رطق هب یچراق هنگرپ یواح کسید 5
هیشاح زا رتم یلیم
ک رب هیادج یا هتفه کی تش ینیمز بیس تشک طیحم یور
آ زورتسکد هرامش نک خاروس هبنپ بوچ طسوت راگ
3 ریز رد
لا دوه کقاتا یرانیم
غارچ هک تدم هبلابق نآ UV
20 هقیقد
دوب هدش نشور
٬ رد چراق هنگرپ یواح کسید .دیدرگ هیهت
نآ لخاد رد هک یریام نلرا زکرم 100
طیحم رتیل یلیم
بیس تشک ینیمز
، زورتسکد
، سپ و هتخیر راگآ دودسم زا
و یموینیمولآ لیوف و لیرتسا هبنپ اب نآ برد ندومن یامد رد ولاکوتا 121
راشف و دارگ یتناس هجرد کی
رفسمتآ
تدم هب 16
هقیقد
٬ اتا یامد رد ات دوب هدش هداد هزاجا ق
آ یامد رانیملا دوه کقاتا ریز و لیلقت قاتا یامد هب ن
٬دبای
رارق .دش هداد
نورد تشک یاه طیحم حیقلت زا سپ
ریام نلرا کسلاف
٬ هاگتسد نورد هب هدش حیقلت یاه طیحم
نآ یامد هک یروتابوکنا 25
هدش میظنت دارگ یتناس هجرد
.دش هداد لاقتنا دوب حیقلت زا هتفه کی تشذگ زا سپ
کسلاف نورد تشک یاه طیحم
٬ دوه نورد کقاتا هب اه تشک
غارچ هک رانیملا تدم هبلابق نآ UV
20 هدش نشور هقیقد
٬دوب
رادقم .دش هداد لاقتنا 30
رطقم بآ رتیل یلیم
ریطقت راب ود لیرتسا و دش یفاضا اهتشک زا کی ره نورد
یور رب نآ رود هک یرکیش هاگتسد یور رب 80
هقیق رد رود
دوب هدش میظنت
٬ تدم هب 30
هقیقد زا سپ .دندش هداد ناکت
م ندش یرپس د
ت رتیل یلیم رد روپسا دادعت روکذم
رتمیسوتامه ملا طسوتنویسناپسوس دادعت و دش هدز نیمخت 27
دادعت هب رتیل یلیم رد نآ 106
- 107
.دیدرگ لیدعت روذب
میدس دیرلک وپیه لولحم اب هدش لیرتسا
٪5 تدم هب(
5
ندش هدربورف اب )لیرتسا رطقم بآ اب وشتسش سپس و هقیقد هیهت نویسناپسوس نورد تدم هب هدش
15 کقاتا نورد هقیقد
سپس هدش حیقلت روذب .دندش حیقلت رانیملا دوه لیرتسا تپ فرظ نورد لیرتسا یفاص ذغاک یورب لیرتسا شید یر
نورد دش هداد لاقتنا یامد هک یروتابوکنا هاگتسد کقاتا
نآ یور 25
دوب هدش میظنت دارگ یتناس هجرد
، لقتنم
رط بلاق رد شیامزآ نیا .دندش راهچ اب یفداصت لاماک ح
دروم رد تفریذپ تروص رامیت ره یارب رارکت دهاش رامیت
راگآ زورتسکد ینیمز بیس تشک طیحم لیرتسا کسید یور رب
ریام نلرا کسلاف لخاد تشک طیحم حطس دصرد .دش هداد ررق
یرتپ ره رد روذب ینز هناوج
٬ 48 72 و 96 زا سپ تعاس
احم تشک س
لوط نینچمه .دیدرگ هب هچ هقاس و هچ هشیر
اه هچهایگ 96
.دیدرگ تبث و یریگزادنا تشک زا سپ تعاس
هدمآ تسدب ی اه هداد اهرامیت زا
مرن زا یریگرهب اب
رازفا ( نیگنایم سنایراو زیلانآ زا سپ SAS
ANOVA هب )
هویش .دندش نیگنایم هسیاقم LSD
ميقتسم روط هب امردوکیرت یاه هیادج ريثات یبایزرا رب ترذ هچهايگ یدشر یاه صخاش یور
.27
Haematocymeter
صخاش یور رب امردویرت یاه هیادج یبایزرا روظنم هب هچهایگ هب چراق یفرعم هویش ود ،ترذ هچهایگ دشر یاه طسوت ترذ روذب ادتبا هویش کی رد .تفرگ رارق هجوت دروم میدس دیرلکوپیه 5
/ 0 تدم هب دصرد 5
ینوفعدض هقیقد
روذب روکذم تدم یط زا سپ دیدرگ دوه هاگتسد ریز رد
و دش هداد وشتسش لیرتسا راب ود رطقم بآ طسوت رانیملا رانیملا دوه هاگتسد کقاتا ریز رد ات دش هداد هزاجا لیرتسا رذب هس دادعت .دندرگ کشخ قاتا یامد رد اهرذب نگمه کاخ عون کی طسوت هک ییاه نادلگ زا کیره رد هدش قمع رد ،دوب هدش رپ 2
ک کاخ یرتم یتناس .دش هتشا
هتفهود زا سپ.دندش یرایبآ بآ ناسکی ریداقم اب اهنادلگ رادقم ،دندوب یگرب ود هلحرم رد اه هچهایگ یتقو 10
نویسناپسوس زا رتیل یلیم 106
- 107
هیادج روپسا
اخ رد رتیل یلیم رد امردوکیرت هچهایگ ره هقوط فارطا ک
رادقم دهاش یاه هچهایگ دروم رد .دیدرگ هفاضا تپیپ اب 10 هدافتسا روظنم نیا یارب لیرتسا رطقم بآ رتیل یلیم
یفداصت لاماک تاشیامزآ حرط بلاق رد شیامزآ نیا .دش CRD( ) کی .دش یزیرحرط رامیت ره یارب رارکت راهچ رد و
حیقلت زا سپ هام گرب هنزور تاده ،گرب لیفورلک یاوتحم
:لدم( رتم لیفورلک هاگتسد طسوت بیترت هب SPAD 502 Konika
Minolta SensingInc, Japan :لدم( هنزور جنس تیاده و )
SC-
1Eijkelkamp, Netherland .دش یریگزادنا )
روظنم هب اه هچهایگ
یاهمادنا نزو ،هشیر لوط ،هچهایگ عافترا یریگ هزادنا یریگزادنا نینچمهو ینیمز ریز یاهمادنا نزو و ییاوه :لدم( جنس گرب حطس هاگتسد طسوت هک اهگرب یانهپ Li 3100,
Area meter Licor Lincon Nebraska, USA
،تفریذپ ترص ) و یمارآ هب
ادلگ ندرک هت و رس اب یارب و دیدرگ جراخ کاخ زا اهن
بآ مارآ نایرج ریز رد هشیر فارطا کاخ یگدولآ عفر .دیدرگ وشتسش اب اهرامیت زا هدمآ تسدب ی اه هداد
رازفا مرن زا یریگرهب یراو زیلانآ زا سپ SAS
سنا
( نیگنایم ANOVA
هویش هب ) .دندش نیگنایم هسیاقم LSD
Effects of some Iranian Trichoderma isolates on Maize seed germination and seedling vigor
Behzad Hajieghrariand Rahim Didar-Taleshmikaeil
Department of Plant Production, Moghan Junior College of Agriculture,University of Mohaghegh – Ardabili,Ardabil, Iran.
Trichoderma species are commonly used as biological control agents against phytopathogenic fungi and some isolates are able to improve plant growth. In the current study we evaluated some Iranian Trichoderma isolate cultural filtrates as well as directly affect including; Trichoderma harzianum T 969, T. harzianum T 447, T. hamatum T 614, T. roseum T678, Gliocladium virens G525 and the unknown Trichoderma species isolate (Trichoderma sp. T) obtained from soil of Moghan area, Ardabil province, Iran on seed germination and seedling vigor of maize (Zea mays L. cultivar B73). The results showed that all the Trichoderma culture filtrate reduced the seed germination in the first and second count but no influence (p≥0.05) was recorded at the final rate of the seed germination. When maize seeds were exposed to the Trichoderma spore suspension all the Trichoderma isolates colonized the seed surface and inhibited the seed germination. The maize seed potted in inoculated soil did not emerge from the soil among all tested Trichoderma isolate excepting for non-inoculated soil 30 days after potting. When Trichoderma conidia were added on the surface of soil near the emerged seed, significant (p≤0.01) decrease of seedling treated separately with Trichoderma isolates was observed on the leaves area, fresh root and shoot weight compared to the non-inoculated seedling. Also Trichoderma isolates had no influence on chlorophyll content in leaves and root length as well as stomata conductivity excepting for Trichoderma sp. Isolate T that increased stomata conductivity of seedling significantly (p≤0.01).
Key word: Trichoderma spp., Maize, Seed germination, Seedling vigor.
